Xuân Giáp Ngọ 2014 Đốt đuốc tới trường từ lúc gà chưa gáy trở nhà nhà lên đèn, hình ảnh đỗi quen thuộc em học sinh THCS Cam, xã Cam Lâm (huyện Con Cng, Nghệ An) Dù tình trạng tồn nhiều năm chừng chưa có đường chừng bao hệ học sinh nơi phải tìm chữ Oằn tróu chữ nẻo cao DUY NGỢI GIAN NAN ĐƯỜNG ĐẾN TRƯỜNG Để đến trường, ngày 70 học sinh THCS Cam phải thức dậy từ lúc sáng, chuẩn bị sách vở, đèn, đuốc 4h30 tập trung đầu để học Chưa đầy sáng, thấy vợ ông trưởng Lô Văn Dần gọi trai học lớp dậy đánh rửa mặt chuẩn bị học Đứng đầu đường vào bản, 98 Bản tin Đại học Quốc gia Hà Nội sáng ngõ xa xa nghe tiếng chó sủa vang thấp thống đèn pin, đuốc tiếng nói lao xao nhóm học sinh xuất Các em thường chờ đầu khoảng 7-8 em thành tốp Theo chân em đến lớp, chúng tơi phần hiểu khó khăn, vất vả đường tìm chữ cơ, cậu học trò nơi Em nhà có điều kiện dùng đèn pin, khơng phải dùng nứa dài khô làm đuốc soi đường Thường em nam cầm đuốc trước dẫn đường, bạn nữ nối gót theo sau Có lúc đường đuốc tắt, tất phải dừng lại để tìm nứa ven đường dùng chân dẫm lên cho đầu ống nứa vỡ để đuốc dễ cháy Quãng đường đất dài, lại toàn dốc cao bị mưa xói rảnh lớn đủ chỗ cho bánh xe máy lọt qua nên qua đến dốc em dừng lại phải nghỉ chân Trong lúc này, em có xơi, cơm nắm củ sắn, củ khoai mang tranh thủ ăn sáng Em Vi Thị Anh, học sinh chia sẻ: “Bữa ni trời đường khơ dễ trời mưa, đường trơn trượt bị ngã bẩn hết quần áo chuyện bình thường” Liên tục vượt số đường đất dốc cao em phải nghỉ đến lần, vừa vừa nhặt nứa bên đường làm đuốc Tiếng cười nói râm ran có lúc hồn nhiên cất lên tiếng hát, dường làm tan mệt mỏi, gian nan hành trình tìm chữ em Hết đường dốc cao, trơn trượt em học sinh phải vượt qua khe Xì Vàng thêm số tới trường Khe Xì Vàng rộng tầm 100m nước sâu, lại chảy xiết nên vượt qua khơng dễ dàng Những năm trước muốn qua khe mùa nước cạn học sinh lựa chỗ cạn, nước chảy xuôi để lội sang, nước lớn chút phải bơi Những đợt mưa to, nước dâng cao, dòng chảy xiết em phải nghỉ học tuần liền Năm 2009, học sinh nam lớp Cam đường học bơi qua đoạn nhỏ khe Xì Vàng bị trơi May sao, thấy tiếng kêu cứu người dân gần kịp thời dùng can nhựa buộc dây ném cho em học sinh bám vào Gần bốn năm qua, từ bến bè ông Lang Văn Mày vào hoạt động, việc lại bà Cam em học sinh trở nên thuận tiện Tới bến bè lúc trời vừa hửng sáng, em tự động lên bè em từ từ thả ròng rọc kéo bè đưa bạn qua khe quay sang đón bạn lại Dù nhỏ tuổi em tự điều khiển bè, sức khỏe yếu, kỹ thuật kéo bè non có bè chòng chành hay mắc cạn, em cố gắng khắc phục điều khiển bè qua bờ bên Em Hồ Thị Hồng (học sinh lớp 8A, THCS Cam Lâm) chia sẻ: “Ngày trước chưa có bè đến bọn em xắn quần lựa dòng nước cạn dắt tay lội qua nước to muốn sang khe phải bơi, có hơm sang khỏi khe quần áo, sách bị ướt hết lớp 8A) em gái Hồ Thị Lê (học lớp 7B) THCS Cam Lâm phải nhờ cậy vào bà ngoại bị mù Anh trai Hồng Lê học hết lớp đành phải nghỉ học chừng để phụ mẹ nuôi em đến trường Bàn học khơng có, hai cháu ngoại bà Mai đành phải lom khom bày sách mặt giường dùng ánh đèn dầu lờ mờ học cách khó nhọc Trường xa cách trở, lại khó khăn nên lúc hai chị em Hồng đến nhà người lên đèn, lo cơm nước tối Vì vậy, thời gian học hai cháu khơng nhiều Ngồi thời gian học, chị em Hồng phải lên rừng hái măng, đốn củi Tuy già yếu bà Mai gắng gượng nuôi lợn nái bán lợn giống lấy tiền ni tích học tập cao Dù vậy, có 1/3 số cháu học THCS học sinh giỏi, học sinh tiên tiến Hiện giờ, có cháu học đại học Nếu gần trường, cháu học tốt nhiều”, ông Lò Văn Dần, trưởng Cam cho biết cháu ăn học Đứng trông cháu học bên kệ giường, bà Mai khoe: “Con lợn nái sinh lợn con, chúng tập ăn rồi, chẳng chốc bán để sắm cho hai đứa cháu thêm áo mới” lạnh học ngày em phải đùm cơm từ tinh mơ tới tối mịt trở nhà Tuy nhà trường có chế độ bán trú song giúp phần cho học sinh dài lâu, Ban Giám hiệu nhà trường tìm nguồn vốn để xây dựng nhà bán trú đưa toàn 80 học sinh (70 học sinh Cam, 10 học sinh Sơn) học trường vào Bên cạnh đó, nhà trường tham mưu cho quyền địa phương kêu gọi kinh phí từ chương trình ích lợi xã hội Nếu xây dựng nhà bán trú cho 80 học sinh cần kinh phí khoảng 500 triệu cho phòng Cam Lâm xã khó khăn nên số tiền không nhỏ” CHƯA THỂ XÂY NHÀ BÁN TRÚ Rời Cam, chúng tơi tìm đến trường THCS Cam Lâm đây, thầy cô giáo trường không khỏi nghẹn lòng trước cảnh đốt đuốc đến trường học trò Trao đổi với chúng tơi, thầy Nguyễn Trọng Minh, Hiệu trưởng trường THCS Cam Lâm trăn trở: “Các em học sinh nhỏ, đường đến trường gian nan Đường xa, vất vả mùa NGHÈO CŨNG KHÔNG ĐỂ CON THẤT HỌC! Đường đến trường em học sinh trường THCS Cam Lâm Cam gian nan cuốc Điển hình trường hợp em Nguyễn Văn Thành (đang học lớp 8A, THCS Cam Lâm) Cũng bao bạn bè trang lứa, từ vào lớp 6, Thành ngày phải 7-8 số đường dốc để đến trường Thương học vất vả, năm 2012, vợ chồng anh Nguyễn Văn Sơn Hà Thị Thân mua cho Thanh xe đạp với hi vọng rút ngắn thời gian tới lớp Xe mua chưa lần học chạy xuống dốc xe bị gãy cổ, Thanh ngã chỏng vó Sau lần tai nạn ấy, Thành cạch xe đạp đến già Hơn tối, theo chân Phó tên Tứ, vượt qua nhiều đoạn dốc cao khe suối tìm đến nhà bà Mai gần cuối ni hai cháu gái ăn học Khơng có điện, bà cháu già yếu côi cút biết dùng ánh đèn dầu leo lét Gia cảnh nghèo khó, bố bỏ đi, mẹ làm ăn xa nên hai em Hồ Thị Hồng (học Chia tay nhà bà Mai, chúng tơi tìm đến nhà vợ chồng anh Lương Văn Ngọ chị Quan Thị Phúc ni ăn học, gái đầu Lương Thị Linh (đang học lớp 9B) trai Lương Văn Nhật (đang học lớp 7B), cô gái út học lớp Khi tìm đến nhà chị Phúc gái út nhà trống hốc gái đầu lòng chị bận… suối tắm Dù trời tối mịt sách thiếu thốn, Nhật đành phải chạy đầu mượn sách bạn, thành gái út chong nến ngồi học “Đường đến trường xa, lại khó khăn, vất vả, với học sinh dân tộc thiểu số Cam heo hút, xa xôi để theo học đầy đủ lên lớp kỳ tích đừng hỏi đến thành “Tuy khó khăn, vất vả Cam khơng có học sinh độ tuổi đến trường bỏ học Nhà trường có giao cho giáo viên hợp đồng (10 năm chưa biên chế) dạy phụ đạo cho học sinh hai nói trên”, thầy Minh cho biết thêm Số 274 + 275 - 2014 99 ... Dần, trưởng Cam cho biết cháu ăn học Đứng trông cháu học bên kệ giường, bà Mai khoe: Con lợn nái sinh lợn con, chúng tập ăn rồi, chẳng chốc bán để sắm cho hai đứa cháu thêm áo mới” lạnh học ngày... măng, đốn củi Tuy già yếu bà Mai gắng gượng nuôi lợn nái bán lợn giống lấy tiền ni tích học tập cao Dù vậy, có 1/3 số cháu học THCS học sinh giỏi, học sinh tiên tiến Hiện giờ, có cháu học đại... sinh lựa chỗ cạn, nước chảy xi để lội sang, nước lớn chút phải bơi Những đợt mưa to, nước dâng cao, dòng chảy xiết em phải nghỉ học tuần liền Năm 2009, học sinh nam lớp Cam đường học bơi qua