Ứng dụng lý thuyết trò chơi để phân tích chiến lược cạnh tranh của vietjet air trên thị trường dịch vụ hàng không ở việt nam

Ứng dụng lý thuyết trò chơi để phân tích chiến lược cạnh tranh của VietJet Air trên thị trường dịch vụ hàng không ở Việt Nam...7 1.Đánh giá sơ lược thị trường hàng không Việt Nam...7 2.

MỤC LỤC

Lời mở đầu 2

I,Cơ sở lý luận 3

1.Lý thuyết trò chơi 3

2.Các khái niệm trong lý thuyết trò chơi 3

3.Các loại trò chơi 4

4.Một số chiến lược trong trò chơi 4

II Ứng dụng lý thuyết trò chơi để phân tích chiến lược cạnh tranh của VietJet Air trên thị trường dịch vụ hàng không ở Việt Nam 7

1.Đánh giá sơ lược thị trường hàng không Việt Nam 7

2.Sơ lược về hãng hàng không Vietjet Air 8

3 Ứng dụng lý thuyết trò chơi để phân tích chiến lược cạnh tranh của VietJet Air trên thị trường dịch vụ hàng không ở Việt Nam 10

4.Chiến lược cạnh tranh của Vietjet và hãng hàng không khác 14

III.Kết luận 17

LỜI MỞ ĐẦU

Trong không khí đổi mới - hội nhập, vấn đề “chống độc quyền” ở Việt Nam không còn là vấn đề nhạy cảm như trước đây Không chỉ người dân, doanh nghiệp đồng tình mà cả các cơ quan lãnh đạo, quản lý ở cấp cao nhất của đất nước cũng khẳng định chủ trương và đưa ra chương trình, giải pháp chống độc quyền kinh doanh Nhưng, câu chuyện của ngành hàng không cho thấy việc xóa bỏ độc quyền, đi tới cạnh tranh không đơn giản Các hãng hàng không luôn đưa ra mọi chiến lược nhằm nâng cao vị thế và tất nhiên không tránh khỏi mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận Các bài toán cạnh tranh luôn là mục tiêu kiếm tìm của các hãng hàng không, trong

đó bài toán áp dụng lý thuyết trò chơi được cho là hiệu quả trong công cuộc cạnh tranh giữa các hãng Để hiểu thêm về Lý Thuyết trò chơi trong kinh doanh, chúng tôi sử dụng bài toán Ứng dụng Lý thuyết trò chơi trong chiến lược Vietjet Airlines để phân tích trong bài thảo luận này Bài toán này chủ yếu chứng minh Lý thuyết trò chơi là công cụ hữu ích cho các hãng hàng không Việt Nam trong công cuộc cạnh tranh

NỘI DUNG

I Cơ sở lý luận

1 Lý thuyết trò chơi

Lý thuyết trò chơi là một nhánh của toán học ứng dụng thường được sử dụng trong phân tích kinh tế ngày nay Lý thuyết trò chơi được sử dụng trong nhiều ngành khoa học, từ Sinh học tới Triết học Lý thuyết trò chơi

đã có sự phát triển lớn từ khi John von Neumann là người đầu tiên hình thức hóa nó trong thời kỳ trước và trong Chiến tranh Lạnh, chủ yếu do áp dụng của nó trong chiến lược quân sự, nổi tiếng nhất là khái niệm đảm

bảo phá hủy lẫn nhau Bắt đầu từ những năm 1970, Lý thuyết trò chơi bắt

đầu được áp dụng cho nghiên cứu về hành vi động vật, trong đó có sự phát triển của các loài qua chọn lọc tự nhiên Do các trò chơi hay như tình thế lưỡng nan của người tù , trong đó lợi ích cá nhân làm hại cho tất

cả mọi người Đầu những năm 1950, Nash đưa ra khái niệm “điểm cân bằng Nash”, khi không người chơi nào muốn thay đổi chiến thuật vì đã biết tất cả mọi thứ về chiến thuật của những người chơi khác

Nó sử dụng các mô hình để nghiên cứu các tình huống chiến thuật, trong đó những người tham gia ( người chơi ) cố gắng để tối đa kết quả thu được của mình có tính đến hành động và phản ứng của các đối thủ khác

2 Các khái niệm trong lý thuyết trò chơi :

Trò chơi : một tình huống mà trong đó người chơi ( người tham gia ) đưa ra quyết định chiến lược có tính đến hành động và phản ứng của các đối thủ

Nếu tôi tin rằng các đối thủ cạnh tranh của tôi là người có lý trí và hành động để tối da hóa lợi nhuận của họ thì tôi phải tính đến hành vi của họ như thế nào khi ra quyết định tối đa hóa lợi nhuận của mình

Người chơi : người tham gia và hành động của họ có tác động đến kết quả của bạn

Chiến lược : nguyên tắc hoặc kế hoạch hành động trong khi tiến hành trò chơi

Kết cục : Là những giá trị tương đương với một kết quả có thể xảy

ra , nó phản ánh lợi ích thu được của mỗi người

 Các giả định nghiên cứu :

- Những người chơi là những người có lý trí : Mục đích của những người chơi đều là tối đa hóa kết cục của bản thân họ Những người chơi đều là những người biết tính toán hoàn hảo

- Hiểu biết chung :Mỗi người chơi đều biết nguyên tắc của trò chơi ,mỗi người chơi đều biết rằng người khác cũng biết nguyên tắc của trò chơi ,mỗi người chơi đều biết người chơi khác cũng là người có lý trí

3 Các loại trò chơi

Có một số phương pháp phân loại trò chơi

Nếu căn cứ vào khả năng hợp đồng của những người chơi thì có thể chia trò chơi thành 2 loại : trò chơi hợp tác và trò chơi bất hợp tác Trò chơi hợp tác những người chơi có khả năng cùng nhau lập chương trình ( kế hoạch ) hành động từ trước, đồng thời có khả năng chế tài những thỏa thuận chung này Còn trong trò chơi bất hợp tác những người chơi không thể tiến tới một hợp đồng ( khế ước ) trước khi hành động , hoặc nếu có thể có hợp đồng thì những hợp đồng này khó được chế tài

Phương pháp thứ hai là căn cứ vào thời gian hành động của những người chơi có thể chia trò chơi thành 2 loại là : trò chơi đồng thời và trò chơi tuần tự Trò chơi đồng thời – Các đối thủ đưa ra quyết định khi k biết đến

quyết định của đối phương Trò chơi tuần tự - Một người chơi ra quyết định trước, người chơi tiếp theo ra quyết định căn cứ vào quyết định của người chơi đi trước

4 Một số chiến lược trong trò chơi.

4.1 Cân bằng Nash

Cân bằng Nash là một tập hợp các chiến lược hoặc hành động) mà mỗi người chơi có thể làm điều tốt nhất cho mình Khi cho trước hành động của đối thủ

Mỗi người chơi không có động cơ xa rời chiến lược Nash của mình nên đây là chiến lược ổn định

Dùng thế cân bằng Cournot để phân tích các quyết định của đầu ra và định giá của những hãng độc quyền nhóm Trong một thế cân bằng Cournot mỗi hang ấn định ra hay giá cả trong khi coi đầu ra hay giá cả của mình một cách đơn phương bởi vì mỗi hang làm cái việc tốt nhất có thể khi đã biết các quyết định của những đối thủ cạnh tranh với mình Vì vậy một thế cân bang Cournot cũng là một thế cân bằng Nash

Các chiến lược có ảnh hưởng chi phối :

+ Tôi đang làm cái việc tốt nhất tôi có thể làm bất kể anh làm gì Anh đang làm cái việc tốt nhất anh có thể làm bất kể tôi làm gì Thế cân bằng Nash

+ Tôi đang làm cái việc tốt nhất tôi có thể làm sau khi đã biết anh làm gì Anh đang làm cái việc tốt nhất anh có thể làm sau khi đã biết tôi làm gì Một trò chơi không nhất thiết phải có một thế cân bằng Nash duy nhất Đôi khi không có thế cân bằng Nash

4.2 Chiến lược ưu thế:

Chiến lược ưu thế là một chiến lược hoặc hành động mang lại kết cục tốt nhất dù cho các đối thủ có quyết định làm gì đi chăng nữa

Nếu một trò chơi có chiến lược ưu thế các đối thủ se lựa chọn chiến lược ưu thế của mình

Nguyên tắc:

+Nếu bạn có chiến lược ưu thế, hãy sử dụng nó + Dự đoán rằng đối thủ của bạn cũng sử dụng chiến lược ưu thế của họ nếu nhưu họ cũng có chiến lược ưu thế

Ví dụ: Giả sử cơ quan điều tra bắt được hai kẻ tình nghi phạm tội Để điều tra, cơ quan điều tra quyết định đưa ra kế hoạch để khai thác thông tin Họ tách riêng hai kẻ tình nghi và cho mỗi kẻ tình nghi đề nghị :

+ Nếu cả hai cùng thú tội thì mỗi người bị phạt tám năm tù

+ Nếu một người thú tội, người kia không thú tội thì người thú tội được miễn, người không thú tội bị phạt hai mươi năm tù

+ Cả hai không thú tội mỗi người bị phạt một năm tù

Ta có ma trận kết quả sau:

Người 1

Giải:

Các dòng mô tả quyết định chiến lược của người tù 2 , các cột mô tả quyết định chiến lược của người tù 1

Thú tội Không thú tội

Hai người tù này gặp phải tình thế lưỡng nan trong trường hợp này

Chiến lược ưu thế của người 1: thú tội

Chiến lược ưu thế của người 2: thú tội

Cân bằng Nash xảy ra khi hai người cùng thú tội

Bất kể người 2 có thú tội hay không thú tội thì thú tội là phương án tốt nhất cho người 1 Người 2 cũng thế, bất kể người 1 có nhận tội hay không thì người 2 vẫn quyết định thú tội để được hưởng mức án thấp nhất Vậy thú tội là chiến lược ưu thế cho cả hai người

Vậy cân bằng Nash là: ( thú tội, thú tội)

Kết cục là : (8,8)

4.3 Chiến lược maximin

Chiến lược maximin: người chơi nghiên cứu kết quả xấu nhất của mỗi

hành động và chọn hành động có kết quả khả dĩ nhất trong số những kết quả xấu nhất đó

Mục đích của chiến lược này là tránh được kết quả xấu nhất

Chiến lược maximin có tên gọi là chiến lược bi quan hay bảo thủ

Chiến lược maximin (cực đại hóa tối thiểu)

Đối với mỗi chiến lược, xác định kết cục thấp nhất

Trong các kết cục thấp nhất này, lựa chọn kết cục có giá trị cao nhất

Chiến lược maximin là chiến lược thận trọng, nhưng không tối đa hóa lợi nhuận Nó có thể là cân bằng Nash, có thể không

- Nếu hãng 1 không đầu tư mất lớn nhất là -10

- Nếu hãng 1 đầu tư mất lớn nhất là -100

- Nếu hãng 1 lựa chọn theo nguyên tắc maximin thì hãng sẽ chọn không đầu tư

II Ứng dụng lý thuyết trò chơi để phân tích chiến lược cạnh tranh của

VietJet Air trên thị trường dịch vụ hàng không ở Việt Nam

1 Đánh giá sơ lược thị trường hàng không Việt Nam hiện nay

Theo số liệu thống kê của Cục Hàng không Việt Nam, hết năm 2016, ước khoảng 52,2 triệu hành khách đã chọn đường hàng không, tăng hơn 29% so năm 2015, riêng lượng hành khách bay nội địa tăng cao, đạt 28 triệu lượt, tăng 30% so năm 2015 Hiện tại, phân khúc thị trường nội địa được chia sẻ bởi bốn hãng hàng không, trong đó 87% thị phần thuộc về Vietnam Airlines và Vietjet Air Xu hướng sử dụng hình thức bay giá rẻ đang phát triển mạnh mẽ khi có đến 15 triệu lượt khách sử dụng hàng không giá rẻ trong năm 2016, chiếm gần 55% tổng lượng hành khách vận chuyển trên các đường bay quốc nội Còn trên các đường bay quốc tế, năm 2016 cũng chứng kiến sự bùng nổ mở đường bay của cả các hãng

A: 20, B: 10

A: -10, B: 10 A: 0, B: 0

Hãng B Không đầu tư Đầu tư

Không đầu tư

Đầu tư Hãng A

A: -100, B: 0

hàng không trong nước lẫn nước ngoài Tính chung, có hơn 52 hãng hàng không nước ngoài thuộc 28 quốc gia và vùng lãnh thổ khai thác 78 đường bay đi và đến Việt Nam Các hãng hàng không trong nước cũng đã khai thác thêm nhiều đường bay mới nhằm gia tăng thị phần và sẵn sàng chấp nhận cạnh tranh với các hãng nước ngoài

Báo cáo của Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế (IATA) công bố trong năm 2015 nhận định Việt Nam là thị trường hàng không đứng thứ 7 toàn cầu về tốc độ phát triển trong giai đoạn 2014-2017 Sự thành công về doanh số của thị trường hàng không Việt Nam đến từ nhiều yếu tố khác nhau, trong đó có sự phát triển của ngành du lịch, việc mở cửa biên giới giữa các quốc gia, nền kinh tế phát triển ổn định, sự đóng góp của các hãng hàng không giá rẻ…

Tính đến hết tháng 11-2016, các hãng hàng không Việt Nam sử dụng gần 150 máy bay cho việc vận chuyển, tăng 10% so với năm 2015 Theo

dự thảo chiến lược phát triển sản phẩm vận chuyển hàng không và đội tàu bay dân dụng Việt Nam giai đoạn 2016-2020 mới được Cục Hàng không trình lên Bộ Giao thông Vận tải thì lượng máy bay được khai thác bởi các hãng hàng không trong nước sẽ lên tới con số 230 Tuy nhiên, với tốc độ tăng trưởng luôn đạt trên 20% trong ba năm gần đây, nếu chỉ tăng thêm

80 máy bay trong bốn năm thì có lẽ chưa đủ sức đáp ứng nhu cầu thực tế trong thời gian tới

( Doanhnhancuoituan.vn )

2 Sơ lược về hãng hàng không Vietjet Air

Công ty Cổ phần Hàng không VietJet (VietJet Aviation Joint Stock Company), hoạt động với tên VietJet Air, là hãng hàng không giá rẻ tư nhân đầu tiên của Việt Nam có trụ sở tại thủ đô Hà Nội

2.1 Quá trình phát triển của Vietjet air

Vietjet Air là hãng hàng không tư nhân đầu tiên tham gia thị trường vận tải hàng không tại Việt Nam, được cấp giấy phép hoạt động từ tháng

12 năm 2007 Sau những bước chuẩn bị cẩn thận, Hãng hàng không

Vietjet Air đã mở bán vé máy bay đợt đầu tiên vào ngày 05/12/2011 và thực hiện chuyến bay đầu tiên từ TP Hồ Chí Minh đi Hà Nội vào ngày 25/12/2011

Tháng 06/2013, Vietjet Air mở đường bay quốc tế đầu tiên đến Bangkok

và thành lập liên doanh hàng không Thai Vietjet Airnhằm chinh phục các thị trường quốc tế thông qua hình thức hợp tác này

Tháng 09/2013, Hãng máy bay Vietjet Air đã ký hợp đồng đặt hàng 100 tàu bay dành cho Vietjet Air với hãng sản xuất máy bay Airbus Tháng 11

và 12 năm 2014, Vietjet Air đã lần lượt nhận được 2 máy bay trong hợp đồng trên, nâng đội bay lên 20 chiếc

Ngày 23/10/2014, Vietjet Air vinh dự được tạp chí du lịch danh tiếng Smart Travel Asia xếp hạng Top 10 hãng hàng không giá rẻ tốt nhất Châu

Á

Ngày 31/01/2015, chỉ sau hơn 3 năm cất cánh Vietjet Air vui mừng chào đón hành khách thứ 10 triệu của hãng Sau hơn 3 năm phục vụ hành

khách, Vietjet Air khẳng định được vị thế là hãng hàng không giá rẻ thế

hệ mới, được yêu thích nhất trong nước và khu vực

2.2 Kết quả kinh doanh của Vietjet air

Thể hiện trên báo cáo kết quả kinh doanh mà VietJet công bố tại buổi giới thiệu cơ hội đầu tư cổ phiếu, cơ cấu doanh thu công ty gồm 3 mảng chính: vận chuyển hành khách, bán máy bay và doanh thu phụ trợ

Hãng hàng không này cho biết đã phục vụ 3,7 triệu lượt hành khách trong 3 tháng đầu năm 2016, tăng 29% so với cùng kỳ, trong khi giá vé bình quân tăng 12% lên 1,074 triệu đồng/khách nhờ đóng góp từ khách quốc tế tăng

3 Ứng dụng lý thuyết trò chơi để phân tích chiến lược cạnh tranh của VietJet Air trên thị trường dịch vụ hàng không ở Việt Nam.

3.1 Chiến lược chi phí thấp.

1 Phương thức cắt giảm chi phí.

Vietjet Air trong các chiến dịch quảng cáo đã định vị là một hãng hàng không giá rẻ và thế hệ mới chúng có ý nghĩa bổ sung cho nhau “Giá rẻ” được hiểu là mức chi phí thấp nhất sau khi giảm trừ tất cả mọi chi phí của các dịch vụ cộng thêm chưa cần thiết, để có được mức giá hợp lý nhất cho người sử dụng và tăng hiệu quả tối đa cho nhà cung ứng Tất cả những yếu tố chính liên quan tới chi phí của các hãng hàng không như thuê máy bay (chiếm 16%), kỹ thuật bảo dưỡng (14%), nhiên liệu (46%) đều như nhau, không phân biệt là giá thấp hay truyền thống Vì vậy, để

có thể hoạt động theo mô hình giá thấp, phải giảm tối đa các chi phí trong khoảng gần 30% còn lại như phí phục vụ sân bay, phí phục vụ trên không, hoa hồng cho đại lý, quảng cáo, nhân sự “Thế hệ mới” được

VietjetAir đưa ra để chứng mình rằng: Không phải cái gì rẻ cũng là chưa tốt!

 Cắt giảm dịch vụ ăn uống

Vietjet Air đã cắt bỏ những dịch vụ trên chuyến bay để giảm thiểu tối đa chi phí.Không đưa phí bữa ăn vào tiền vé mà chỉ phục vụ nếu hành khách cần ,vừa giảm được tiền vé vừa phục vụ đúng những khách hàng có nhu cầu tránh sự lãnh phí Chỉ có hạng vé skyboss là được phục suất ăn miễn phí.Vietjet phục vụ các món ăn đơn giản với giá trung bình 50.000đ/1 suất như : hủ tiếu,mỳ xào,bánh cuộn,…và các đồ uống có giá từ 20.000đ-30.000đ

 Cắt giảm dịch vụ giải trí,tối thiểu thiết bị chọn thêm trên máy bay

Vietjet không cung cấp phương tiện giải trí,thậm chí không có cả những cuốn tạp chí chuyên biệt Chi phí để đưa một cuốn tạp chí lên máy bay là cực kỳ tốn kém, bao gồm tiền mua hoặc đặt hàng ấn phẩm, chi phí nhân công vận chuyển, tiền nhiên liệu, và cả thời gian để các tiếp viên sắp xếp món đồ đó vào đúng vị trí trên khoang máy bay

 Vận dụng khoa học công nghệ

Vietjet Air đưa các thiết bị làm thủ tục tự động tại sân bay cắt giảm chi phí làm thủ tục check-in

Một khách hàng đang làm thủ tục bằng máy kiosk check-in.

Đây là công nghệ hiện đại được sử dụng hiệu quả trên thế giới để tăng tính chủ động và tiết kiệm thời gian, hành khách chỉ mất khoảng 1 phút để hoàn thành thủ tục lên máy bay Đã cắt giảm được chi phí cho việc thuê nhiều nhân viên làm thủ tục

Vietjet vận dụng Booking online cũng như check in online giảm thiểu chi phí nhân công và thời gian cho cả doanh nghiệp và hành khách

Vietjet vận dụng công nghệ mạng hiện đại ngày nay bằng việc gửi mã code về địa chỉ email cho khách hàng khi mua vé,khi làm thủ tục bay hành khách chỉ cần trình mã code hoặc có vé bản photo.Không cần khoản chi phí in ấn cho vé máy bay như các hãng hàng không khác Vừa tiết kiệm chi phí lại vừa tiết kiệm thời gian cho hãng và cả hành khách

 Việc bán và thuê lại máy bay (sale and leaseback)

Tăng thêm doanh thu từ việc bán máy bay 44,2% doanh thu từ việc bán máy bay(2015) Năm 2013,Vietjet mua 100 máy bay Airbus, tháng 5 năm

2015 mua 100 máy bay Boeing nhân dịp tổng thống Mỹ sang thăm Việt Nam Hoạt động bán máy bay bởi Vietjet áp dụng một chiến lược kinh doanh khá đặc biệt Hãng hàng không này mua các máy bay mới rồi bán lại nó cho các công ty chuyên cho thuê máy bay Trong nhiều trường hợp, Vietjet thuê ngay chính những máy bay này để khai thác ngay sau khi bán

nó Việc ký các hợp đồng lớn với những công ty sản xuất máy bay như Airbus hay Boeing giúp Vietjet được hưởng nhiều thuận lợi về giá cũng như hỗ trợ kỹ thuật Và khi xé lẻ số máy bay này ra, Vietjet thậm chí còn lời nếu bán lẻ chúng ra thị trường Như vậy hãng Vietjet đã không phải

bỏ toàn bộ tiền ra để mua máy bay, chỉ cần đặt cọc, rồi dùng tiền của công

ty cho thuê máy bay để trả cho hãng sản xuất máy bay Hoạt động mua đi bán lại của Vietjet không chỉ giúp tạo ra doanh thu mà còn giúp doanh nghiệp này tiết kiệm đáng kể các chi phí về mặt tài chính và vận hành

 Các cách cắt giảm chí phí khác