BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ XÂY DỰNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI PHẠM HỮU GIÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ PHỦ LÝTỈNH HÀ NAM ĐẾN NĂM 2030 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ ĐÔ THỊ VÀ CÔNG TRÌNH Hà Nội, năm 2015 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ XÂY DỰNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI PHẠM HỮU GIÁP KHÓA: 2013-2015 NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT THÀNH PHỐ PHỦ LÝ –TỈNH HÀ NAM ĐẾN NĂM 2030 CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ ĐÔ THỊ VÀ CÔNG TRÌNH MÃ SỐ: 60.58.01.06 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐÔ THỊ VÀ CÔNG TRÌNH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS CÙ HUY ĐẤU Hà Nội, năm 2015 LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành khóa học luận văn này, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, Khoa Sau đại học khoa, phòng, ban liên quan tập thể cán giảng viên Nhà trường tạo điều kiện thuận lợi thời gian tác giả học tập nghiên cứu Tác giả xin chân thành cảm ơn PGS TS Cù Huy Đấu, người tận tình hướng dẫn, giúp đỡ, động viên bảo tác giả suốt trình thực luận văn Xin cảm ơn quan đồng nghiệp gia đình giúp đỡ, động viên tạo điều kiện tốt để tác giả hoàn thành khóa học Xin chân thành cảm ơn! Hà nội, tháng năm 2015 Phạm Hữu Giáp LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sỹ công trình nghiên cứu khoa học độc lập Các số liệu khoa học, kết nghiêm cứu Luận văn trung thực có nguồn gốc rõ ràng TÁC GIẢ LUẬN VĂN Phạm Hữu Giáp MỤC LỤC A: LỜI MỞ ĐẦU * Lý chọn đề tài * Mục đích nghiên cứu đề tài * Đối tượng phạm vi nghiên cứu * Phương pháp nghiên cứu * Ý nghĩa khoa học thực tiễn * Các khái niệm luận văn * Cấu trúc luận văn B: PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG 1: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ PHỦ LÝ , TỈNH HÀ NAM 1.1 Giới thiệu chung thành phố Phủ Lý…………………………………………6 1.1.1 Điều kiện tự nhiên……………………………………………… …………6 1.1.2 Hiện trạng kinh tế xã hội……………………………………………… …….7 1.1.3 Hiện trạng hạ tầng kỹ thuật……………………………………………… 11 1.2 Thực trạng thu gom, vận chuyển xử lý CTR sinh hoạt địa bàn TP Phủ Lý………………………………………………………………………………….13 1.2.1 Hiện trạng khối lượng CTR phát sinh thành phần loại CTR ……….13 1.2.2 Hiện trạng công tác phân loại, thu gom, vận chuyển CTR sinh hoạt……….17 1.2.3.Thực trạng công tác xử lý tái chế tái sử dụng CTRSH……………… 19 1.2.4 Những hạn chế công tác phân loại thu gom, vận chuyển xử lý CTRSH…………………………………………………………………………….21 1.3 Thực trạng công tác tổ chức quản lý CTR địa bàn TP Phủ Lý…………22 1.3.1 Thực trạng công tác quản lý CTRSH địa bàn TP Phủ Lý…………… 22 1.3.2 Thực trạng công tác xã hội hóa quản lý CTR ……………………….25 1.4 Đánh giá chung……………………………………………………………… 25 CHƯƠNG CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN TRONG QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TRÊN ĐỊA BÀN TP PHỦ LÝ – HÀ NAM ĐẾN NĂM 2030 2.1 Cơ sở lý luận…………………………………………………………………27 2.1.1 Nguồn gốc phát sinh chất thải rắn sinh hoạt đô thị………………… 27 2.1.2 Thành phần tính chất CTRSH đô thị………………………………29 2.1.3 Các trình chuyển hóa CTRSH…………………………………… 32 2.1.4 Vai trò trình chuyển hóa CTR công tác quản lý CTRSH……34 2.1.5 Các công nghệ xử lý CTR………………………………………………… 35 2.1.6 Cộng đồng tham gia cộng đồng công tác quản lý CTRSH 37 2.1.7 Quản lý CTRSH theo hướng xã hội hóa……………………………………40 2.2 Cơ sở pháp lý…………………………………………………………… 41 2.2.1 Hệ thống văn pháp lý liên quan đến quản lý CTRSH………………….44 2.2.2 Chiến lược quốc gia quản lý CTR tổng hợp đến năm 2025 tầm nhìn đến năm 2030………………………………………………………………………….44 2.2.3 Định hướng phát triển kinh tế , xã hội quy hoạch chung thành phố Phủ Lý đến năm 2030…………………………………………………………………… 45 2.3 Dự báo CTR sinh hoạt phát sinh TP Phủ lý đến năm 2030………………48 2.3.1 Cơ sở xác định lựa chọn tiêu chuẩn tính toán………………………………48 2.3.2 Lựa chọn tiêu chuẩn tính toán tỷ lệ thu gom CTRSH TP Phủ Lý… 48 2.4 Cơ sở thực tiễn……………………………………………………………….54 2.4.1 Kinh nghiệm nước giới……………………………………… 54 2.4.2 Kinh nghiệm quản lý CTRSH Việt Nam……………………………… 61 2.4.3 Kinh nghiệm quản lý CTRSH áp dụng cho TP Phủ Lý…………… 71 CHƯƠNG ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ PHỦ LÝ – HÀ NAM ĐẾN NĂM 2030 3.1 Đề xuất mô hình phân loại CTRSH nguồn……………………………… 75 3.1.1 Đế xuất mô hình phân loại CTRSH nguồn địa bàn TP Phủ lý…… 75 3.1.2 Uu nhược điểm mô hình phân loại CTRSH nguồn đề xuất…………78 3.2 Đề xuất mô hình xã hội hóa công tác quản lý thu gom, vận chuyển xử lý CTRSH cho TP Phủ Lý……………………………………………………… 79 3.2.1 Đề xuất mô hình quản lý CTRSH cho TP Phủ Lý……………………… 79 3.2.2 Mở rộng dịch vụ thu gom vận chuyển CTRSH phủ kín địa bàn TP Phủ Lý với tham gia nhiều thành phần kinh tế……………………………………88 3.2.3 Tổ chức hình thức vận động tuyên truyền , tập huấn nâng cao nhận thức cộng đồng trình sử dụng công tác thu gom, phân loại góp phần tham gia công tác quản lý CTRSH………………………………………………………91 3.3 Đề xuất hoạt động đào tạo nâng cao lực quản lý cho đơn vị thực công tác vận chuyển thu gom xử lý CTRSH……………………………… 94 3.4 Đề xuất bổ sung hoàn thiện chế sách lĩnh vực quản lý CTRSH địa bàn TP Phủ Lý………………………………………………………… 96 3.4.1 Khuyến khích giảm thiểu CTRSH nguồn……………………………….96 3.4.2 Xây dựng hoàn thiện hệ thống chế sách cho phân loại CTRSH nguồn…………………………………………………………………………… 96 3.4.3 Xây dựng hoàn thiện chế sách, huy động tham gia cộng đồng việc thu gom, vận chuyển xử lý CTRSH………………………….98 3.4.4 Hoàn thiện ban hành quy định phí thu gom , xử lý CTRSH địa bàn thành phố…………………………………………………………………………101 3.5 Đề xuất lộ trình thực công tác quản lý CTRSH theo hướng xã hội hóa địa bàn TP.Phủ Lý………………………………………………………………102 C: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ………………………………… 106 DANH MỤC HÌNH ẢNH Hình 1.1: Điểm cẩu CTR đường Nguyễn Viết Xuân thành phố Phủ Lý .15 Hình 1.2: Xe cẩu rác điểm cẩu rác đường Lê Lợi 16 Hình 1.3: Sơ đồ thu gom vận chuyển chất thải rắn thành phố Phủ Lý .16 Hình 1.4: Bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt thành phố Phủ Lý 17 Hình 1.5: Người dân nhặt rác chôn lấp chất thải rắn .18 Hình 1.6: Công ty CPMT CTĐT Hà Nam 20 Hình 2.1.Quá trình phân loại chế biến phân vi sinh nhà máy xử lý CTR 32 Hình 2.2.Nhiều dụng cụ gia đình dùng lại 33 Hình 2.3 Các nguyên liệu dùng để tái chế từ CTR 34 Hình 3.1 – Bảng hướng dẫn phân loại rác nguồn .74 Hình 3.2 – Đề xuất mô hình quản lý CTRSH theo hướng xã hội hóa địa bàn thành phố Phủ Lý 84 Hình 3.3: Mô hình thu gom vận chuyển CTR cho xã địa bàn TP Phủ Lý 88 Hình 3.4 Mối quan hệ vai trò nhóm liên đới Ngày hội TCCT 94 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Viết tắt BCL BCLHVS BVMT CTR CTRSH CTRYT CTRCN DVMT HTX KCN KXL MTĐT QLCTR Sở TNMT TP TX VSMT Cụm từ viết tắt Bãi chôn lấp Bãi chôn lấp hợp vệ sinh Bảo vệ môi trường Chất thải rắn Chất thải rắn sinh hoạt Chất thải rắn y tế Chất thải rắn công nghiệp Dịch vụ môi trường Hợp tác xã Khu công nghiệp Khu xử lý Môi trường đô thị Quản lý chất thải rắn Sở Tài nguyên Môi trường Thành phố Thị xã Vệ sinh môi trường A PHẦN MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Môi trường vấn đề mang tính toàn cầu có tầm quan trọng đặc biệt đời sống người Hiện nay, tốc độ đô thị hóa diễn nhanh chóng Việt Nam kéo theo loạt vấn đề môi trường vấn đề ô nhiễm môi trường tác động đến đời sống kinh tế xã hội, đặc biệt lượng rác thải phát sinh đô thị vùng nông thôn ngày trở nên nghiêm trọng gây ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe chất lượng sống người dân Tỉnh Hà Nam nói chung TP Phủ Lý nói riêng địa phương có tốc độ phát triển nhanh chóng vấn đề kinh tế xã hội, nhiều khu vực có phường cải tạo, chỉnh trang nâng cấp đồng hệ thống hạ tầng xã hội ­ hạ tầng kỹ thuật, nhiều khu đô thị hình thành nhanh chóng theo quy hoạch, tạo nên thay đổi lớn, diện mạo hình ảnh đô thị Thành phố Tuy nhiên, việc mở rộng đô thị không gian, gia tăng dân số, tốc độ đô thị hóa cao, nên hệ thống hạ tầng sở kỹ thuật xã hội nói chung hệ thống thu gom, vận chuyển xử lý chất thải rắn nói riêng tình trạng tải nặng nề, chưa theo kịp tốc độ phát triển Thành phố Mặc dù tỉnh, Thành phố xã hội đặc biệt quan tâm đầu tư, hệ thống thu gom, vận chuyển xử lý chất thải rắn Thành phố gặp vấn đề xúc như: việc thu gom, vận chuyển xử lý chất thải rắn chưa triệt để, chưa hợp lý, cản trở giao thông, cản trở dòng chảy gây ứ đọng nước, làm giảm mỹ quan đô thị; khu xử lý chất thải rắn thiếu yếu; công nghệ xử lý chất thải rắn tương đối lạc hậu thủ công Hiện công tác thu gom, vận chuyển xử lý chất thải rắn nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí cho trước mắt lâu dài; làm biến đổi sinh cảnh tự nhiên vùng sinh thái, gây tác hại đến sức khoẻ 96 giải pháp sử dụng tối ưu nguyên liệu, thay đổi công thức sản phẩm, giảm vật liệu bao bì đóng gói sản phẩm, thay đổi thói quen tiêu dùng, tuyên truyền, áp dụng công thức 3R hộ gia đình, quan, doanh nghiệp 3.4.2 Xây dựng hoàn thiện hệ thống chế, sách cho phân loại CTRSH nguồn Việc ban hành quy định tổ chức phân loại chất thải rắn sinh hoạt nguồn địa bàn thành phố làm sở pháp lý đế tổ chức thực hiệu quà chương trình phân loại CTRSH nguồn thời gian tới TP Phủ Lý cần thiết Học tập từ kinh nghiệm quốc tế nước công tác phân loại CTRSH nguồn, tác giả luận văn dề xuất nội dung quy định phân loại CTRSH nguồn áp dụng triển khai cho thành phố Phủ Lý sau:  Các yêu cầu với chất thải rắn sinh hoạt: Yêu cầu kỹ thuật công tác phân loại CTRSH nguồn: Chất thải rắn sinh hoạt phải phân loại nguồn tối thiểu thành hai loại, gồm chất thải rắn hữu dễ phân hủy (thường thực phẩm dư thừa) chất thải rắn lại Đối với chất thải rắn có kích thước lớn (tủ, bàn, ghế, giường, nệm vỏ xe, thùng sơn, két nước, tivi, tủ lạnh, đồ điện tử gia dụng khác ), chủ nguồn thải phải tự thu xếp vị trí lưu giữ thích hợp thông báo cho đơn vị thu gom trước chuyển giao cho đơn vị thu gom chất thải rắn Tại khu vực công cộng, chất thải rắn hữu dễ phân hủy sinh học phải phân loại chứa thùng màu xanh cây, chất thải rắn lại phân loại chứa thùng màu xám  Thu gom, vận chuyển xử lý CTRSH sau phân loại nguồn: CTRSH sau phân loại nguồn phải đơn vị thu gom nguồnchuyển đến điểm hẹn, trạm trung chuyển, khu vực tái sử dụng tái 97 chế xử lý phương tiện thu gom, vận chuyển riêng biệt tương ứng với loại chất thải rắn phân loại quy định Tùy thực tế khu vực mà UBND cấp quản lý hoạt động thu gom riêng biệt loại CTRSH sau phân loại theo hai phương án Phương án thứ nhất, chất thải rắn hữu dễ phân hủy thu gom ngày tuần, chất thải rắn lại thu gom vào ngày thứ Hai, Tư, Sáu thứ Ba, Năm, Bảy Phương án hai, tổ chức phương tiện để thu gom lúc hai loại chất thải rắn hữu dễ phân hủy chất thải rắn lại cách sử dụng phương tiện thu gom hai ngăn, sử dụng vách ngăn kỹ thuật cho phương tiện thu gom có đế thu gom với tần suất ngày CTRSH phân loại nguồn thu gom tập kết đến điểm hẹn, trạm trung chuyên phải đan vị vận chuyển đến dơn vị xử tý (có thể nhà máy tái chế bãi chôn lấp, ) Sở Tài nguyên Môi trường quan hướng dẫn quản lý việc tổ chức điều phối khối lượng chất thải rắn sau phân loại đơn vị xử lý  Các sách hỗ trợ: Các hộ gia đỉnh thuộc diện xóa đói giảm nghèo (theo khảo sát diều tra kinh tế xã hội thành phố) hỗ trợ theo hỉnh thức khác nhau, cung cấp miễn phí thùng đựng chất thải rắn có in logo chương trình phân loại CTRSH nguồn Các chủ nguồn thải tham gia chương trình phân loại CTRSH nguồn xem xét có lộ trình cụ thể để giảm mức phí vệ sinh Song song dó, UBND TP tạo điểu kiện thuận lợi ưu tiên cho công ty tư nhân thực thu gom chất thải rắn địa bàn công ty đối tượng tư nhân hỗ trợ đầu tư cung cấp dụng cụ lưu chứa cho chủ nguồn thải để thực PLCTR nguồn UBND TP có chương trình hỗ trợ đơn vị thu gom nguồn vay vốn (không lãi suất) để chuyển đổi phương tiện 98 đầu tư thêm phương tiện thu gom nhằm phục vụ chương trình PLCTR nguồn Ngoài ra, động viên đoàn viên, hội viên tổ chức hội, đoàn thể tham gia lực lượng quản lý thu gom chất thải rắn địa bàn Các thành viên trực tiếp tham gia công tác tuyên truyền, vận động, hướng dẫn PLCTR sinh hoạt nguồn hỗ trợ kinh phí hoạt động trích từ nguồn kinh phí nghiệp TP 3.4.3 Xây dựng hoàn thiện chế sách huy động tham gia cộng đồng việc thu gom, vận chuyển xử lý CTRSH  Về chế quản lý: Cần có đạo thống từ cấp quyền TP, phường xã việc quản lý chất thải rắn nói chung, qui định cụ thể việc quản lý hoạt động thu gom rác sinh hoạt, đặc biệt tổ chức quản lý lực lượng rác dân lập địa bàn Cụ thể, xây dựng sớm ban hành quy chế quản lý hoạt động thu gom rác thải sinh hoạt, qui chế cần quy định rõ nội dung sau: Phân cấp cho UBND phường đơn vị trực tiếp quản lý nhà nước hoạt động thu gom rác thải sinh hoạt địa bàn Quy định loại hình tổ chức thu gom rác sinh hoại phép hoạt động (công ty, doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác ) Tiêu chuẩn phương tiện thu gom rác (đáp ứng yêu cầu vệ sinh, mỹ quan phù hợp với công nghệ vận chuyển, yêu cầu phân loại rác nguồn ) Các quy định bảo đảm vệ sinh trình thu gom rác (không để rơi vãi, chảy nước dơ, bốc mùi hôi ) Các quy định xử lý vi phạm vệ sinh môi trường người dân tổ chức cung ứng dịch vụ vệ sinh Quy định quan chức kiểm tra giám sát xử lý vi phạm vệ sinh môi trường 99 Cơ chế phối hợp đơn vị thực thu gom rác, phối hợp gữa khâu thu gom vận chuyển Quy định việc thu phí mức thu phí thu gom rác thải sinh hoạt  Chính sách hỗ trợ người lao động chuyển đổi phương tiện thu gom rác: Đề nghị UBND thành phố dành nguồn kinh phí dự phòng hỗ trợ cho người lao động thu gom rác thuộc diện KT1, KT2, KT3 vay không chấp với lãi suất ưu đãi, mức vay tối đa đủ để mua 01 phương tiện thay tiêu chuẩn quy định Điều kiện hỗ trợ: phải tham gia tổ chức thu gom rác theo quy định  Về sách đào tạo nhân lực quản lý tổ chức thu gom rác: Để hoạt động tổ chức thu gom rác có hiệu đòi hỏi người quản lý phải có đủ trình độ, lực quản lý, điều hành Vì Nhà nước cần có sách cụ thể việc đào tạo đội ngũ quản lý tổ chức thu gom rác  Về sách thuế: Do hoạt động thu gom rác thải sinh hoạt dịch vụ công ích, nguồn thu hạn chế, lực lượng lao động chủ yếu người nghèo, để tạo điều kiện cho tổ chức thu gom rác hoạt động khuyến khích lực lượng Rác dân lập tham gia tổ chức này, kiến nghị miễn thuế thu nhập doanh nghiệp tổ chức hoạt động lĩnh vực vệ sinh môi trường giảm thuế thu nhập doanh nghiệp tổ chức vệ sinh môi trường có hoạt động kinh doanh khác Nguồn miễn giảm coi phần hỗ trợ Nhà nước để tổ chức có điều kiện tích lũy tái đầu tư, mở rộng hoạt động Khuyến khích, hỗ trợ kinh phi cho quan, doanh nghiệp, khu thương mại đầu tư thiết bị đại phục vụ thu gom, lưu trữ tạm thời  Thực chế độ người lao động thu gom rác: Điều kiện hoạt động người lao động thu gom rác gặp nhiều khó khăn Mặc dù làm việc điều kiện độc hại phần lớn người hoạt động tự 100 người tham gia tổ chức thu gom không hưởng chế độ bảo hiểm tai nạn, bảo y tế, không trang bị bảo hộ lao động Vì vậy, tổ chức thu gom rác phải đảm bảo thực chế độ cho người lao động bảo hộ lao động, bảo hiểm tai nạn bảo hiềm y tế, thực khám sức khỏe định kỳ cho người lao động Khi hoạt động tổ chức vào ổn định, phải thực đóng bảo hiểm xă hội cho người lao động theo quy định pháp luật Các trường hợp vi phạm phải xử lý theo pháp luật  Giám sát hoạt động thu gom rác sinh hoạt địa bàn xử lý vi phạm: Thông qua Tổ dân phố để tiếp nhận phản ánh người dân vi phạm hợp đồng thu gom rác, vi phạm vệ sinh môi trường lực lượng thu gom rác  Chính sách khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tổ chức nghiên cứu, đầu tư, áp dụng công nghệ xử lý chất thải rắn xanh, đại, phù hợp với đặc điểm kinh tế ­ xã hội tỉnh/ thành phố Phủ Lý Hiện có số công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt doanh nghiệp nước nghiên cứu áp dụng, thích hợp với TP Phủ Lý xử lý CTR theo công nghệ Serafin, An sinh­ASC, MBT­CD08 3.4.4 Hoàn thiện ban hành quy định phí thu gom, xử lý CTRSH địa bàn thành phố Để đảm bảo việc thi hành sách kinh tế, xã hội cách công bằng, từ năm 2002 Chính phủ ban hành Nghị định số 57/2002/NĐ­CP ngày 03/6/2002 quy định chi tiết thi hành Pháp lệnh phí lệ phí, dó có phí vệ sinh phí bảo vệ môi trường chất thải rắn dịch vụ Nhà nước đầu tư Nhà nước trực tiếp quản lý Từ đến nay, Nhà nước ban hành nhiều văn liên quan đến việc thu phí vệ sinh phí bảo vệ môi hường (Thông tư số 97/2006/TT­BTC ngày 16/10/2006, Nghị định số 174/2007/NĐ­CP ngày 29/11/2007, Nghị định 59/2007/NĐ­CP ngày 09/4/2007, Thông tư số 39/2008/TT­ BTC ngày 19/5/2008 ) 101 UBND Tỉnh Hà Nam ban hành Quyết định số 1672/2007/QĐ­UBND ngày 22/08/2007 việc điều chỉnh, bổ sung mức thu, nộp, quản lý sử dụng phí vệ sinh địa bàn thành phố Phủ Lý, thị trấn huyện thuộc tỉnh Hà Nam Quyết định có quy định cụ thể việc thu phí vệ sinh phí bảo vệ môi trường chất thải rắn thông thường, nhiên đến thời điểm cần phải tiến hành điều chỉnh, bổ sung mức phí vệ sinh nhằm đáp ứng tốc độ phát triển nhanh TP Phủ Lý nói riêng toàn tỉnh Hà Nam Để bước thực nguyên tắc bình đẳng đối tượng việc thu phí dịch vụ môi trường, nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền” đảm bảo phù hợp với khả đóng góp khu vực, phí thu gom rác sinh hoạt hộ gia đình nên quy định mức giá trần, giá cụ thể giá thỏa thuận tổ chức làm dịch vụ thu gom rác chủ nguồn thải Đối với nguồn thải văn phòng quan, xí nghiệp, trường học hộ kinh doanh dịch vụ quy định mức giá trần theo khối lượng rác thải, tùy theo đặc điểm loại hình kinh doanh  Đề xuất công tác quản lý việc đóng tiền thải rác nguồn thải địa UBND phường xã phối hợp với Tổ dân phố tổ chức vận động, tuyên truyền ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường, pháp luật (các hình thức xử lý vi phạm) cho người dân UBND phường xã phối hợp với tổ dân phố lực lượng thu gom rác rà soát danh sách hộ gia đình đóng tiền rác, phát hộ chưa đóng tiền, gửi thông báo yêu cầu chấp hành việc đóng tiền rác theo quy định Kiểm tra xử lý nghiêm trường hợp thải rác không nơi quy định UBND phường giao cho tổ dân phố thực chế giám sát tình hình đóng tiền thải rác hộ gia đình, kịp thời nhắc nhở trường hợp không 102 đóng tiền thải rác không nơi quy định Trường hợp tiếp tục tái phạm, tổ dân phố gửi danh sách cho UBND phường để xử lý theo pháp luật 3.5 Đề xuất lộ trình thực công tác quản lý CTRSH theo hướng xã hội hóa địa bàn thành phố Phủ Lý Lộ trình thực Quy hoạch quản lý CTR đến năm 2030 nội dung đồ án Quy hoạch chung thành phố Phủ Lý đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 UBND Tỉnh Hà Nam phê duyệt tháng 11/2011 Dựa nội dung đó, tác giả luận văn lồng ghép đề xuất lộ trình thực xã hội hóa công tác quản lý CTR sinh hoạt địa bàn thánh phố Phủ Lý Bảng 3.1 Bảng 3.1.Lộ trình thực xã hội hóa công tác quản lý CTRSH địa bàn thành phố Phủ Lý TT Giai đoạn Giai đoạn 2010 – 2015 Nội dung thực ­ Đầu tư trang thiết bị phục vụ công tác thu gom, vận chuyển xử lý CTR đáp ứng cho việc thực phân loại CTR nguồn ­ Tổ chức khóa đào tạo nâng cao lực cho cán đơn vị hoạt động thu gom, vận chuyển xử lý CTR ­ Triển khai hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng người dân việc tiết giảm, tái chế tái sử dụng CTR thông qua tổ chức Hội phụ nữ, Hội tình nguyện viên, báo, đài, băng rôn, Hoàn thiện chế sách liên quan đến công tác thu gom, vận chuyển xử lý CTR bao gồm: ­ Chính sách khuyến khích tham gia cộng đồng ­ Cơ chế đãi ngộ thu hút doanh nghiệp tư nhân 103 thành phần kinh tế tham gia công tác thu gom, vận chuyển xử lý CTR; nghiên cứu khoa học công nghệ xử lý CTR có tính ứng dụng cao ­ Cơ chế, sách quy định cụ thể mức biểu phí vệ sinh phí môi trường; ­ Nghiên cứu ban hành Quy định cụ thể mức phạt hành nhóm đổi tượng xả rác bừa băi, không an toàn gây ô nhiễm môi trường ­ Nghiên cứu đề án môi trường tiềm nhằm thu hút đầu tư nguồn vốn ODA, hinh thức BOT, BTO, BT hợp tác công –tư PPP ­ Thực thí điểm phân loại CTR nguồn Thành phố Phủ Lý: phân loại chất thải rắn nguồn khu đô thị mới, hệ thống siêu thị chợ quy mô lớn, bệnh viện thành phố ­ Đưa thêm 01 dựán xử lý chất thải rắn sinh hoạt công nghệ compost vào hoạt động, giảm khối lượng rác tụi bãi chôn lấp ­ Đầu tư xây dựng khu xử lý CTR liên đô thị phục vụ công tác xử lý CTR sinh hoạt, công nghiệp, xây dựng địa bàn tỉnh ­ Xây dựng lò đốt chất thải y tế nguy hại thành phố, Thành Phố huyện địa bàn tỉnh ­ Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát nhà máy xử lý chất thải rắn bãi chôn lấp, ngăn chặn kịp thời tình trạng ô nhiễm mùi bãi chôn lấp Giai đoạn 2016 ­ ­ Tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức cộng 104 2020 đồng việc phân loại CTR nguồn Hướng dẫn người dân thực phân loại CTR nguồn thông qua phong trào mang tính thường niên tính thực tế cao ­ Thực phân loại CTR nguồn TP Phủ Lý: phân loại chất thải rắn nguồn cho hệ thống siêu thị chợ quy mô lớn; bệnh viện thành phố phường điểm địa bàn TP ­ Đánh giá lực thu gom, vận chuyến CTR đơn vị làm công tác xử lý CTR địa bàn toàn thành phố ­ Đầu tư xây dựng sổ khu xử lý địa bàn tỉnh Giai đoạn 2020­ 2050 ­ Triển khai thực việc phân loại CTR nguồn toàn thành phố ­ Xây dựng khu xử lý CTR lại ­ Xây dựng hệ thống xử lý CTR y tế khu xử lý địa bàn 105 B KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ KẾT LUẬN Để xây dựng đô thị trở thành đô thị phát triển bền vững yếu tố quan trọng công tác quản lý CTR phải sư quan tâm quyền địa phương người dân Trên địa bàn thành phố có nhiều khu dân cư xây dựng từ lâu, khu dân cư nằm làng xã chuyển đổi thành phường nằm xen kẽ khu đô thị đại khu đô thị Châu Sơn, khu đô thị Bắc Châu Giang, khu đô thị Quang Trung, Để góp phần nâng cao hiệu công tác quản lý CTRSH địa bàn thành phố Phủ Lý, luận văn đưa số đề xuất: ­ Đề xuất mô hình xã hội hóa công tác quản lý CTRSH : (i) Mô hình phân loại CTRSH nguồn; (ii) Mô hình quản lý công tác thu gom, vận chuyển xử lý CTRSH; (iii) Mở rộng dịch vụ thu gom, vận chuyển CTRSH phủ kín địa bàn thành phổ với tham gia nhiều thành phần kinh tế; (iv) Tổ chức hình thức vận động, tuyên truyền, tập huấn nâng cao nhận thức cộng đông trình sử dụng, công tác thu gom, phân loại góp phần tham gia vào công tác quản lý CTRSH ­ Đề xuất bổ sung, hoàn thiện chế sách lĩnh vực quản lý CTRSH địa bàn TP Phủ Lý gồm có: (i) Xây dựng hoàn thiện hệ thống chế, sách cho phân loại CTR nguồn; (ii) Xây dựng hoàn thiện chế sách huy động tham gia cộng đồng việc thu gom xử lý CTR sinh hoạt (iii) Đề xuất hoàn thiện ban hành quy định phí thu gom, xử lý chất thải sinh hoạt địa bàn thành phố ­ Luận văn đề xuất tiếp tục cố, trì hoạt động Công ty cổ phần môi trường công trình đô thị Hà Nam, đơn vị đầu mối, chịu trách nhiệm chinh công tác thu gom, vận chuyển xử lý CTRSH địa bàn thành phố Ngoài cần có biện pháp tổ chúc lại lực lượng Rác dân 106 lập hoạt động­ vào tổ chức gom rác, đề xuất ba hình thức tổ chức thu gom rác sinh hoạt phát triển thời gian tới là: (i) Doanh nghiệp tư nhân vệ sinh môi trường (hoạt động theo luật doanh nghiệp); (ii) Hợp tác xã vệ sinh môi trường (hoạt động theo Luật Hợp tác xã 2003; (iii) Tổ hợp tác thu gom (hoạt động theo nghị định 151/2007/NĐ­CP) KIẾN NGHỊ Để thực tốt xã hội hóa công tác thu gom, vận chuyển xử lý CTR sinh hoạt địa bàn thành phố Phủ Lý, tác giả luận văn đưa sổ kiến nghị sau: ■ Đối với cấp ngành Trung ương: ­ Hoàn thiện hệ thống văn quy phạm pháp luật CTR, đặc biệt tiêu chuẩn, quy phạm CTR nói chung CTR sinh hoạt nói riêng; ­ Có sách nhằm tiếp tục đổi có hiệu doanh nghiệp tư nhân, đơn vị hoạt động công ích lĩnh vực thu gom, vận chuyển xử lý CTR; ­ Hoàn thiện sách để đẩy mạnh xã hội hoá, khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý CTR; tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng với đơn vị khác theo chế hợp đồng cung cấp dịch vụ đấu thầu thực sản phẩm dịch vụ công ích theo quy định pháp luật; ­ Ưu tiên phân bổ hợp lý nguồn vốn ngân sách Trung ương, vốn ODA nguồn vay dài hạn với lãi suất ưu đãi cho đô thị để đầu tư trang thiết bị xây dựng khu xử lý CTR; ­ Triển khai đề tài nghiên cứu, áp dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến, đổi công nghệ, lựa chọn công nghệ phù hợp với việc thu gom, vận chuyển, xử lý CTR ■ Đối với UBND Tỉnh/ Thành phố Phủ Lý: 107 ­ Hoàn thiện, bổ sung ban hành văn pháp quy quản lý CTRSH địa bàn thành phố để đáp ứng điều kiện thực tế ­ UBND TP giao trách nhiệm cho Sở Tài nguyên Môi trường làm đầu mối, phối hợp với sở, ngành liên quan xây dựng Qui chê quản lý hoạt động thu gom chất thải sinh hoạt Trong đổ phân cấp quản lý hoạt động thu gom rác thải sinh hoạt cho UBND cấp phường xã ­ UBND TP giao trách nhiệm cho Sở Tài nguyên Môi trường làm đầu mối phối hợp với quan liên quan nghiên cứu đề xuất mẫu mã xe thu gom rác phù với đặc điểm hoạt động địa bàn phù hợp với khả vốn đầu tư ­ Kiến nghị UBND TP giao trách nhiệm cho Sở văn hóa, quan thông báo chí, phát thanh, truyền hình TP UBND phường, xã có kế hoạch tuyên truyền vận động người dân ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường, tuyên truyền hình thức xử lý vi phạm vệ sinh môi trường ­ Nâng cao vai trò quyền cấp phường xã việc quản lý vệ sinh môi trường địa bàn thành phố ­ Nâng cao vai trò giám sát tổ dân phố hoạt động vệ sinh môi trường ­ Tăng cường công tác tuyên truyền ý thức vệ sinh môi trường, kiểm tra, xử lý thật nghiêm trường hợp vi phạm vệ sinh môi trường theo qui định pháp luật ­ Lập chế khuyến khích thu hút đầu tư nguồn lực xã hội vào công tác quản lý CTRSH, cần làm rõ chế quản lý, chế độ khen thưởng chế tài xử lý vi phạm Thành phố cần trọng công tác đào tạo nguồn nhân lực để phục vụ cho công tác quản lý Bên cạnh cần có sách hỗ trợ cho tể chức thu gom rác hoạt động như: 108 ­ Quy định mức thu phí, đảm bảo đủ bù đắp chi phí cho hoạt động thu gom rác ­ Miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho tổ chức thu gom rác ­ Hỗ trợ vốn đầu tư đổi phương tiện thu gom rác TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt [1.] Bộ tài nguyên Môi trường (2014), Báo cáo trạng môi trường quốc gia, Hà Nội [2.] Bộ Xây dựng (2009), Báo cáo xây dựng chiến lược quốc gia quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025 tầm nhìn 2050, Hà Nội [3.] Cục thống kê Hà Nam (2013), Niêm giám thống kê tỉnh Hà Nam năm 2013 [4.] Phạm Ngọc Đăng (2000), Quản lý môi trường đô thị khu công nghiệp, Nhà xuấ Xây dựng, Hà Nội [5.] Tưởng Thị Hội ( 2005), Giáo trình quản lý chất thải rắn chất thải rắn nguy hại, Nhà xuất Đại học Bách khoa Hà Nội, Hà Nội [6.] Trần Thị Hường, Cù Huy Đấu (2009), Quản lý chất thải rắn đô thị, nhà xuất Xây dựng, Hà Nội [7.] Anh Khoa (2010), Xã hội hóa thu gom, vận chuyển xử lý rác, website Bộ Tài nguyên Môi trường, Cần Thơ [8.] Nguyễn Tố Lăng (2004), Quản lý phát triển đô thị bền vững – Một số học kinh nghiệm -Tài liệu giảng dạy sau đại học, Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội [9.] Trần Thị Ngọc Linh (2012), Quản lý chất thải rắn sinh hoạt địa bàn thành phố Thái Nguyên theo hướng xã hội hóa , Luận văn thạc sĩ quản lý đô thị công trình, Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội khóa 2010 -2012 [10.] Trần Hiếu Nhuệ (2001), Quản lý chất thải rắn, tập chất thải rắn đô thị, nhà xuất Xây dựng, Hà Nội [11.] Sở Tài nguyên Môi trường Hà Nam (2013), Báo cáo trạng môi trường Hà Nam năm 2013, Hà Nam [12.] Sở tài nguyên môi trường Hà Nam (2014), Báo cáo tình hình quản lý chất thải rắn huyện, TP, Tỉnh Hà Nam 8/2014, Hà Nam [13.] Thủ tướng Chính phủ (2012), Quyết định số 2149/QĐ-TTg ngày 05/9/2012 Phê duyệt Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2025 tầm nhìn đến năm 2050, Hà Nội [14.] Thông tư 02/2014/TT-BTC ngày 02/01/2014 hướng dẫn phí vệ sinh, phí bảo vệ môi trường chất thải rắn [15.] Trung tâm Nghiên cứu& Quy hoạch Môi trường Đô thị Nông thôn (2010), Nghiên cứu vấn đề công tác quản lý chất thải rắn thành phố Phủ Lý, Hà Nam [16.] Ủy ban nhân tỉnh Hà Nam (2012), Thuyết minh tổng hợp quy hoạch phát triển hệ thống đô thị tỉnh Hà Nam đến năm 2025 tầm nhìn 2050, Hà Nam [17.] Ủy ban nhân tỉnh Hà Nam (2014), Dữ liệu lấy từ website ww.hanam.gov.vn lúc 10h ngày 18/7/2014, Hà Nam [18.] Viện Kinh tế TP Hồ Chí Minh (2008), Các hình thức tổ chức thu gom rác thải sinh hoạt địa bàn TP Hồ Chí Minh – Thực trạng đề xuất bổ sung, Hồ Chí Minh ... TRONG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ PHỦ LÝ CHƯƠNG III: ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NĂM CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CTR SINH HOẠT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ PHỦ LÝ 6 B PHẦN... THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ PHỦ LÝ 1.1 Giới thiệu chung thành phố Phủ Lý 1.1.1 Điều kiện tự nhiên a Vị trí địa lý Thành phố Phủ Lý nằm quốc lộ 1A, bên bờ phải... tác tổ chức quản lý chất thải rắn địa bàn thành phố Phủ Lý 1.3.1 Thực trạng công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt địa bàn thành phố Công ty cổ phần môi trường công trình đô thị Hà Nam chịu trách