HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM KHOA MÔI TRƯỜNG - KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TÊN ÐỀ TÀI: “ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH QUẢN LÝ CHẤT THẢI CHĂN NUÔI LỢN TRÊN ĐỊA BÀN Xà LẠI THƯỢNG – THẠCH THẤT – HÀ NỘI” Người thực : CHU HỒNG NGÂN Lớp : MTD Khóa : 57 Chuyên ngành : KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG Giáo viên hướng dẫn: TS NGUYỄN THẾ BÌNH Hà Nội – 2016 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài nghiên cứu thực Các số liệu trực tiếp điều tra, nghiên cứu kết luận nghiên cứu trình bày khóa luận chưa công bố nghiên cứu khác Các tài liệu trích dẫn khóa luận có độ xác cao Tôi xin chịu trách nhiệm nghiên cứu Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Sinh viên thực Chu Hồng Ngân LỜI CẢM ƠN ii Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp cố gắng nỗ lực thân bảo tận tình thầy cô giáo động viên giúp đỡ tổ chức tập thể, gia đình, bạn bè Qua xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến thầy cô giáo Học viện Nông nghiệp Việt Nam nói chung, thầy cô giáo Khoa Môi trường nói riêng giúp đỡ, tạo điều kiện cho trình học tập trường Đặc biệt, xin chân thành cảm ơn TS Nguyễn Thế Bình, người trực tiếp tận tình hướng dẫn hoàn thành khóa luận Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn tới UBND xã Lại Thượng tạo điều kiện cho nghiên cứu thực đề tài Cuối cùng, xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới gia đình, bạn bè người thân động viên, khích lệ giúp đỡ hoàn thành khoá học thực đề tài Do thời gian nghiên cứu hạn chế thân kinh nghiệm nên không tránh khỏi thiếu sót Rất mong nhận đóng góp ý kiến thầy cô, bạn đọc luận hoàn thiện Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Sinh viên thực Chu Hồng Ngân MỤC LỤC iii Phần 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1 Tổng quan tình hình chăn nuôi giới Việt Nam 1.1.1 Giới thiệu tình hình chăn nuôi giới Theo đánh giá Tổ chức Nông Lương Thế giới (FAO): ngành chăn nuôi đến năm 2020 tiếp tục phát triển nhằm đáp ứng nhu cầu thực phẩm đảm bảo cho sức khỏe cộng đồng gia tăng dân số Sản xuất chăn nuôi có xu hướng chuyển dịch từ nước phát triển sang nước phát triển, từ phương Tây sang nước Châu Á Thái Bình Dương Châu Á trở thành khu vực sản xuất tiêu dùng sản phẩm chăn nuôi lớn Sự thay đổi chăn nuôi khu vực có ảnh hưởng định đến “cuộc cách mạng” chăn nuôi toàn cầu Nhu cầu tiêu thụ thịt, sữa cho xã hội tăng nhanh nước phát triển, ước tính tăng khoảng - 8%/ năm DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt: AC : Ao – Chuồng BOD5 : Nhu cầu oxi sinh hóa BNNPTNT : Bộ Nông nghiệp Phát triển nông thôn BTNMT : Bộ Tài nguyên Môi trường C : Chuồng COD : Nhu cầu oxi hóa học CTR : Chất thải rắn CTCN : chất thải chăn nuôi DO : Hàm lượng oxy hòa tan nước FAO : Tổ chức Lương thực Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc MAX : Giá trị lớn MIN : Giá trị nhỏ NH4+ : Amoni PO43- : Photphat QCVN : Quy chuẩn Việt Nam TCTK : Tổng cục thống kê TCVN : Tiêu chuẩn Việt Nam TP : Thành phố TSS :Tổng chất rắn lơ lửng iv UBND : Ủy ban nhân dân VAC : Vườn – Ao – Chuồng VC : Vườn – Chuồng VSV : Vi sinh vật DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1: Danh sách quốc gia có đàn lợn lớn giới Bảng 1.2: Ảnh hưởng mùi hôi trang trại chăn nuôi Lợn đến khu dân cư 13 Bảng 2.1: Các phương pháp phân tích chất lượng nước mặt .25 Hình 3.1: Sơ đồ, vị trí xã Lại Thượng – huyện Thạch Thất 27 Hình 3.2 : Biểu đồ cấu kinh tế xã Lại Thượng năm 2015 29 Hình 3.3 : Diễn biến số lượng đầu lợn địa bàn xã Lại Thượng giai đoạn 2011-2015 32 Bảng 3.1: Quy mô chăn nuôi trung bình gia trại hộ chăn nuôi lợn địa bàn xã: .33 Bảng 3.2: Tỉ lệ mô hình chăn nuôi lợn gia trại hộ: 34 Bảng 3.3 : Lượng thức ăn loại thức ăn cho lợn ăn hàng ngày hộ chăn nuôi cám công nghiệp: 35 Bảng 3.4 : Tần suất vệ sinh cọ rửa chuồng trại gia trại 37 hộ gia đình .37 Bảng 3.5 : Tần suất phun tiêu độc khử trùng gia trại .38 hộ gia đình .38 Bảng 3.6: Ước tính lượng phân thải phát sinh 39 gia trại hộ gia đình 39 Bảng 3.7: Ước tính lượng nước thải phát sinh từ gia trại 40 hộ gia đình 40 Bảng 3.8: Mức độ xử lý chất thải chăn nuôi địa bàn xã: .42 Bảng 3.9: Các hình thức xử lý chất thải gia trại hộ gia đình 43 Bảng 3.10: Thể tích hiệu dụng trung bình hầm biogas 45 hộ gia trại .45 Bảng 3.11: Kết quan trắc nước thải sau biogas 48 Bảng 3.12: Kết qủa quan trắc chất lượng nước nguồn tiếp nhận 49 Hình 3.4 : So sánh giá trị số thông số quan trắc chất lượng nước mặt với QCVN 08/A2 51 Bảng 3.13: Ý kiến người dân mức độ ảnh hưởng chất thải chăn nuôi tới môi trường sức khỏe người dân: .53 Hình 3.5: Đánh giá người dân ảnh hưởng chất thải chăn nuôi đến thành phần môi trường 54 v DANH MỤC HÌNH Bảng 1.1: Danh sách quốc gia có đàn lợn lớn giới Bảng 1.2: Ảnh hưởng mùi hôi trang trại chăn nuôi Lợn đến khu dân cư 13 Bảng 2.1: Các phương pháp phân tích chất lượng nước mặt .25 Hình 3.1: Sơ đồ, vị trí xã Lại Thượng – huyện Thạch Thất 27 Hình 3.2 : Biểu đồ cấu kinh tế xã Lại Thượng năm 2015 29 Hình 3.3 : Diễn biến số lượng đầu lợn địa bàn xã Lại Thượng giai đoạn 2011-2015 32 Bảng 3.1: Quy mô chăn nuôi trung bình gia trại hộ chăn nuôi lợn địa bàn xã: .33 Bảng 3.2: Tỉ lệ mô hình chăn nuôi lợn gia trại hộ: 34 Bảng 3.3 : Lượng thức ăn loại thức ăn cho lợn ăn hàng ngày hộ chăn nuôi cám công nghiệp: 35 Bảng 3.4 : Tần suất vệ sinh cọ rửa chuồng trại gia trại 37 hộ gia đình .37 Bảng 3.5 : Tần suất phun tiêu độc khử trùng gia trại .38 hộ gia đình .38 Bảng 3.6: Ước tính lượng phân thải phát sinh 39 gia trại hộ gia đình 39 Bảng 3.7: Ước tính lượng nước thải phát sinh từ gia trại 40 hộ gia đình 40 Bảng 3.8: Mức độ xử lý chất thải chăn nuôi địa bàn xã: .42 Bảng 3.9: Các hình thức xử lý chất thải gia trại hộ gia đình 43 Bảng 3.10: Thể tích hiệu dụng trung bình hầm biogas 45 hộ gia trại .45 Bảng 3.11: Kết quan trắc nước thải sau biogas 48 Bảng 3.12: Kết qủa quan trắc chất lượng nước nguồn tiếp nhận 49 Hình 3.4 : So sánh giá trị số thông số quan trắc chất lượng nước mặt với QCVN 08/A2 51 Bảng 3.13: Ý kiến người dân mức độ ảnh hưởng chất thải chăn nuôi tới môi trường sức khỏe người dân: .53 Hình 3.5: Đánh giá người dân ảnh hưởng chất thải chăn nuôi đến thành phần môi trường 54 vi MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Sau 10 năm hội nhập phát triển, nông nghiệp Việt Nam đạt mức tăng trưởng tốt Nông nghiệp Việt Nam có nhiều thuận lợi để phát triển song tồn nhiều khó khăn thách thức, đặc biệt lĩnh vực chăn nuôi Đây ngành sản xuất chính, có từ lâu đời chủ yếu hộ nông dân nước ta.Việc gia tăng sản lượng thực phẩm từ chăn nuôi gia súc đem lại bước tiến nông nghiệp Nó mang lại hiệu kinh tế cao, góp phần làm chuyển dịch cấu nông nghiệp, từ trồng trọt sang chăn nuôi, đồng thời cải thiện đáng kể đời sống kinh tế nông dân Tuy nhiên, việc phát triển hoạt động chăn nuôi gia súc, gia cầm tự phát cách tràn lan, ạt điều kiện người nông dân thiếu vốn, thiếu hiểu biết làm gia tăng tình trạng ô nhiễm môi trường ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng Đặc biệt với chăn nuôi nhỏ lẻ nông hộ, thiếu quy hoạch, vùng dân cư đông đúc gây ô nhiễm môi trường ngày trầm trọng Cụ thể ngành chăn nuôi phổ biến chăn nuôi lợn.Việc ô nhiễm môi trường chăn nuôi lợn gây nên chủ yếu từ nguồn chất thải rắn, chất thải lỏng khí phát sinh ngày nhiều không xử lý triệt để Lại Thượng xã thuộc huyện Thạch Thất, TP Hà Nội, xã có tiềm phát triển ngành chăn nuôi, đặc biệt ngành chăn nuôi lợn Tuy nhiên chăn nuôi lợn xã chủ yếu chăn nuôi nhỏ lẻ, chăn nuôi theo hướng bán công nghiệp, quy mô trang trại, gia trại chưa thật phát triển Công tác vệ sinh chuồng trại, xử lý gia súc chết, xả thải chất thải chăn nuôi hộ thực chưa đầy đủ kỹ thuật, gây mùi hôi thối, tạo nguy gây dịch bệnh cho người động vật gây ô nhiễm môi trường cao Xuất phát từ lí trên, em xin lựa chọn đề tài: “Đánh giá tình hình quản lý chất thải chăn nuôi lợn địa bàn xã Lại Thượng – Thạch Thất – Hà Nội”để nghiên cứu Mục tiêu yêu cầu nghiên cứu đề tài  Mục tiêu: - Đánh giá thực trạng tình hình chăn nuôi lợn địa bàn xã - Đánh giá thực trạng phát sinh công tác quản lý xử lý chất thải chăn nuôi lợn sử dụng - Đề xuất số giải pháp để nâng cao hiệu quản quản lý chất thải sở chăn nuôi nâng cao nhận thức người chăn nuôi công tác vệ sinh môi trường  Yêu cầu: - Sử dụng phiếu điều tra để thu thập thông tin đánh giá thực trạng chăn nuôi, việc phát sinh chất thải chăn nuôi địa bàn xã - Chỉ thuận lợi khó khăn công tác quản lý xử lý chất thải chăn nuôi lợn địa bàn xã - Đề xuất số giải pháp có tính thực tiễn cao Phần 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1 Tổng quan tình hình chăn nuôi giới Việt Nam 1.1.1 Giới thiệu tình hình chăn nuôi giới Theo đánh giá Tổ chức Nông Lương Thế giới (FAO): ngành chăn nuôi đến năm 2020 tiếp tục phát triển nhằm đáp ứng nhu cầu thực phẩm đảm bảo cho sức khỏe cộng đồng gia tăng dân số Sản xuất chăn nuôi có xu hướng chuyển dịch từ nước phát triển sang nước phát triển, từ phương Tây sang nước Châu Á Thái Bình Dương Châu Á trở thành khu vực sản xuất tiêu dùng sản phẩm chăn nuôi lớn Sự thay đổi chăn nuôi khu vực có ảnh hưởng định đến “cuộc cách mạng” chăn nuôi toàn cầu Nhu cầu tiêu thụ thịt, sữa cho xã hội tăng nhanh nước phát triển, ước tính tăng khoảng - 8%/ năm Nói riêng ngành chăn nuôi lợn, nghề đời sớm Cách vạn năm chăn nuôi lợn xuất phát triển châu Âu châu Á Sau đó, khoảng kỷ XVI, bắt đầu phát triển châu Mỹ kỷ XVIII phát triển châu Úc Đến nay, chăn nuôi lợn trở thành nghề truyền thống nhiều quốc gia Theo thống kê Pig International tháng – 2015, danh sách quốc gia có đàn lợn lớn giới bao gồm: Bảng 1.1: Danh sách quốc gia có đàn lợn lớn giới Số thứ tự Tên quốc gia 01 Trung Quốc 02 Năm 2012 (Ngàn tấn) Năm 2013 (Ngàn tấn) Năm 2014 (Ngàn tấn) 50.432 50.100 45.750 Hoa Kỳ 5.770 5.767 5.969 03 Việt Nam 3.990 4.080 4.127 04 Brazil 2.915 2.910 2.890 05 Nga 2.335 2.353 2.375 Nguồn: Pig International Từ bảng ta thấy Trung Quốc quốc gia đứng đầu giới chăn nuôi lợn, tiếp đến Hoa Kỳ Hai nước nước đông dân số, có nhu cầu sử dụng thịt lợn cao nên đòi hỏi phải phát triển chăn nuôi lợn để đáp ứng nhu cầu Đồng thời nước lại có trình độ chuyên môn cao nên có lợi phát triển chăn nuôi lợn Việt Nam đứng thứ giới chăn nuôi lợn sản lượng tăng qua năm 1.1.2 Hiện trạng chăn nuôi Việt Nam Ở nước ta phương thức chăn nuôi nông hộ chiếm tỷ lệ lớn, nước có gần chín triệu hộ chăn nuôi quy mô gia đình Trong xu chuyên môn hóa sản xuất, hình thức chăn nuôi lớn, tập trung ngày phổ biến Việt Nam nhiều nước giới Theo báo cáo Bộ NN&PTNT, ngành chăn nuôi năm 2015 có bước chuyển dịch rõ ràng, từ chăn nuôi nhỏ lẻ, phân tán sang chăn nuôi tập trung theo mô hình trang trại, gia trại, ứng dụng công nghệ khoa học kỹ thuật, tăng hiệu kinh tế.Giá trị sản xuất ngành chăn nuôi có mức tăng đạt 4,3% so với kỳ năm ngoái Cụ thể:  Chăn nuôi trâu bò: Chăn nuôi trâu không phát triển mạnh điều kiện bãi chăn thả bị thu hẹp, số địa phương người dân thay đổi hình thức chăn nuôi từ chăn thả rông sang nuôi nhốt giúp cải thiện hiệu kinh tế chăn nuôi Theo kết điều tra thời điểm 01/10/2015 đàn trâu nước có 2,52 triệu con, 100,1% so với kỳ năm trước Sản lượng thịt trâu xuất chuồng ước đạt 85,8 nghìn tấn, 100,14% kỳ Chăn nuôi bò phát triển Đàn bò sữa tăng mạnh nước có 5,36 triệu bò, 102,5% so với kỳ năm trước, đó: Bò sữa có 275,3 nghìn tăng 20,96% Đàn bò sữa tăng mạnh số doanh nghiệp tăng cường đầu tư, mở rộng quy mô chăn nuôi Sản lượng thịt bò xuất chuồng ước đạt 299,3 nghìn tấn, 102,2% người dân trọng đến chăn nuôi bò lấy thịt theo Hình 3.4 : So sánh giá trị số thông số quan trắc chất lượng nước mặt với QCVN 08/A2 Chất lượng nước mặt ao, hồ xung quanh tiếp nhận nguồn thải từ hộ chăn nuôi lợn bị ô nhiễm chất hữu cơ, chất dinh dưỡng, không đảm bảo cho thủy sinh vật sống nước phát triển tốt Như vậy, qua trình điều tra, khảo sát phân tích chất lượng nước hộ gia trại chăn nuôi lợn, rút số đánh giá chung sau: - Lượng phát sinh chất thải chăn nuôi với bình quân lượng phân thải dao động khoảng 84kg/gia trại/ngày 18kg/hộ gia đình/ngày với 51 lượng nước thải phát sinh dao động khoảng 16,8 m 3/gia trại/ngày; 3,6m3/hộ/ngày Trong thành phần chất thải chăn nuôi chứa nhiều chất hữu cơ, dinh dưỡng vi sinh vật gây bệnh nên nguồn gây ô nhiễm lớn chúng thải vào môi trường tiếp nhận - Biogas hình thức xử lý chất thải chăn nuôi lợn tốt nay, áp dụng số gia trại hộ gia đình địa bàn xã Tại thời điểm nghiên cứu nước thải sau biogas so sánh với QCVN 62 cột B cho thấy hầu hết thông số quan trắc đạt chuẩn - Tại thời điểm nghiên cứu chất lượng nước mặt ao hồ xung quanh hộ chăn nuôi lợn bị ô nhiễm nghiêm trọng hàm lượng chất hữu cơ, dinh dưỡng vi sinh vật gây bệnh có chất thải chăn nuôi Nguyên nhân dẫn đến tình trạng chủ yếu lượng chất thải chăn nuôi chưa xử lý xử lý chưa triệt để, vượt khả chịu tải chúng 52 3.4.3 Ảnh hưởng chất thải chăn nuôi lợn đến môi trường sức khỏe người dân Bảng 3.13: Ý kiến người dân mức độ ảnh hưởng chất thải chăn nuôi tới môi trường sức khỏe người dân: Tiêu chí đánh giá Không ảnh hưởng Môi trường Ảnh hưởng Ảnh hưởng trung bình Rất ảnh hưởng Không ảnh hưởng Sức khỏe Ảnh hưởng Ảnh hưởng trung bình Rất ảnh hưởng Gia trại Hộ gia đình Hộ dân xung (n=15) Số Tỷ lệ (n=40) Số Tỷ lệ quanh (n=25) Số Tỷ lệ lượng (%) lượng (%) lượng (%) 6,67 10 0 33,33 17 42,5 16 60 19 47,5 14 56 0 0 28 6,67 0 33,33 24 60 12 53,33 14 35 15 60 6,67 0 28 Nguồn : Tổng hợp từ kết điều tra Tùy vào đối tượng khác mà nhận định họ vấn đề chất thải chăn nuôi môi trường sức khỏe khác Cụ thể hộ chăn nuôi có đến 85% số hộ chăn nuôi cho hoạt động chăn nuôi chủ yếu ảnh hưởng đến môi trường sức khỏe mức độ trung bình Tại hộ gia đình phần lớn số hộ đánh giá mức độ ảnh 53 hưởng mức quy mô chăn nuôi họ nhỏ, lượng thải phát sinh không nhiều gia trại đa số họ nhận định ảnh hưởng mức trung bình lượng thải họ thải có lớn họ bước đầu biết đầu tư vào biện pháp xử lý Không có hộ cho hoạt động chăn nuôi ảnh hưởng đến môi trường Còn với hộ dân xung quanh họ đồng cho hoạt động chăn nuôi chắn ảnh hưởng đến môi trường xung quanh hay sức khỏe họ Trong có đên 7/25 hộ chiếm 28% đánh giá mức độ ảnh hưởng mức cao - ảnh hưởng Riêng khảo sát ý kiến 25 hộ dân xung quanh mức độ ảnh hưởng chất thải chăn nuôi đến môi trường đất, nước, không khí thu kết sau: Hình 3.5: Đánh giá người dân ảnh hưởng chất thải chăn nuôi đến thành phần môi trường Nguồn : Tổng hợp từ kết điều tra Dựa vào biểu đồ cho thấy theo đánh giá nười dân 14/25 hộ (chiếm 56%) cho môi trường nước bị ảnh hưởng nhiều nhất, tiếp đến 54 môi trường không khí với 8/25 hộ (chiếm 32%) cuối 3/25 hộ (chiếm 12%) cho môi trường đất bị ảnh hưởng nhiều Cụ thể: Ảnh hưởng tới môi trường đất: Theo ý kiến người dân môi trường đất xã Lại Thượng chưa bị ảnh hưởng nhiều chất thải chăn nuôi Họ cho có môi trường đất gần khu vực chăn nuôi bị ảnh hưởng nguồn nước thải mà hộ chăn nuôi thải ngấm vào đất Bên cạnh số hộ sử dụng chất thải chăn nuôi bón trực tiếp cho trồng không qua ủ dẫn đến không đảm bảo vệ sinh Ảnh hưởng tới môi trường nước: Những người dân xung quanh khu vực chăn nuôi cho biết họ ngại với việc xử lý nước thải chăn nuôi hộ Thông thường nước thải sau biogas hay nước thải chăn nuôi từ hộ thải trực tiếp vào ao chung, mương tiêu ảnh hưởng đến môi trường nước mặt Đồng thời nước thải có khả ngấm xuống đất, điều ảnh hưởng tới nguồn nước ngầm khu vực Mặc dù theo quan sát chưa có vấn đề ô nhiễm hộ dân cho biện pháp xử lý chất thải chăn nuôi cách hợp lý lâu dài điều ảnh hưởng lớn đến sức khỏe đời sống họ Ảnh hưởng tới môi trường không khí: Nhận định ô nhiễm không khí chất thải chăn nuôi hộ chăn nuôi lợn gây người dân cho biết họ cảm thấy không khí xung quanh hộ chăn nuôi bị ảnh hưởng mùi hôi thối, khó chịu từ chất thải chăn nuôi.Càng gần khu vực chăn nuôi, đặc biệt ngày hè có gió mạnh ảnh hưởng nhiều, mùi khó chịu Điều ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống sức khỏe hộ dân xung quanh Có thể thấy chưa có kinh nghiệm, am hiểu nhiều trạng kiến thức môi trường nên người dân chưa lường trước nguy hại có chất thải chăn nuôi gây ra, khí độc hại NH3, H2S, CO… mà mắt thường xác định Vì nhận 55 định ảnh hưởng chất thải chăn nuôi tới môi trường không khí môi trường đất, nước dừng lại cảm nhận người 3.5 Đề xuất giải pháp quản lý chất thải chăn nuôi lợn xã: Xã nên nhanh chóng kiện toàn hệ thống ngành chăn nuôi nói chung chăn nuôi lợn nói riêng cán phụ trách chăn nuôi đến thôn, làng Tăng cường công tác tra, điều tra giống, vật tư, thức ăn, công tác phòng dịch bệnh xử lý chất thải chăn nuôi hộ, đẩy mạnh công tác thú y địa phương Khuyến khích chăn nuôi tập trung, chăn nuôi trạng trại công nghiệp hóa chăn nuôi Chuồng trại chăn nuôi theo hướng đại, hợp lý Người dân nên phát triển chăn nuôi theo hướng VAC nhằm tận dụng vòng quay vật chất phận giúp tiết kiệm chi phí, đồng thời làm giảm ô nhiếm môi trường Vấn đề nguồn vốn trở ngại lớn chủ hộ chăn nuôi lợn, nguồn vốn hạn hẹp nên chủ hộ tập trung vào việc xây dựng công trình xử lý chất thải Việc áp dụng hình thức xử lý chủ yếu xuất phát từ lợi ích kinh tế xuất phát từ ý thức bảo vệ môi trường Do cần có chế hỗ trợ đầu tư cho việc xây dựng công trình xử lý chất thải, bảo vệ môi trường hộ chăn nuôi lợn tập trung Hỗ trợ cho vay vốn dài hạn hộ chăn nuôi Tuyên truyền, giáo dục người dân đặc biệt chủ hộ ý nghĩa việc áp dụng biện pháp bảo vệ môi trường chăn nuôi Trong đó, cần nhấn mạnh việc bảo vệ môi trường không giúp bảo vệ sức khỏe gia đình, thân họ người xung quanh mà nâng cao hiệu sản xuất tiết kiệm chi phí cho họ Đồng thời cần tổ chức tập huấn thêm giúp người dân nâng cao nhận thức, hiểu biết biện pháp xử lý chất thải chăn nuôi lợn để họ dễ dàng xây dựng áp dụng biện pháp có cách giải biện pháp áp dụng xảy vấn đề 56 Các biện pháp xử lý chất thải truyền thống biogas, ủ phân, làm thức ăn cho cá, bón tưới cho trồng… địa bàn xã thích hợp với điều kiện hộ nuôi lợn dễ thực đem lại tính kinh tế cho chủ hộ Tuy nhiên biện pháp mặt hạn chế định nên cần cải thiện chúng đại hơn, có khả xử lý chất thải triệt để phối kết hợp biện pháp cách hợp lý với nhằm nâng cao hiệu xử lý giảm thiểu tác động xấu tới môi trường Có thể áp dụng số biện pháp xử lý nước thải chăn nuôi loại thực vật thủy sinh như: bèo tây, bèo cái, rau ngổ rau muống Biện pháp thân thiện với môi trường lại tốn kinh phí 57 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Kết luận: Năm 2015, Thạch Thất trở thành vùng chăn nuôi lợn tập trung Hà Nội Là xã thuộc huyện Thạch Thất, Lại Thượng đà phát triển ngành chăn nuôi đặc biệt chăn nuôi lợn với điều kiện tự nhiên tương đối thuận lợi vốn có xã Năm 2015 tổng thu nhập từ ngành chăn nuôi xã đạt mức 38,4 tỷ đồng Tính đến cuối năm 2015 tổng số lợn địa bàn xã 15985 tăng 4485 so với năm 2014 Hiện chăn nuôi lợn xã có hình thức chăn nuôi hộ gia đình (339 hộ) chiếm 91,13% gia trại (33 gia trại) chiếm 8,87% Quy mô chăn nuôi hộ gia đình trung bình 9con/hộ gia trại 42con/hộ Loại thức ăn sử dụng chăn nuôi đa dạng; cám tự nấu, rau, ngô, cám gạo loại cám công nghiệp.Công tác vệ sinh, phòng dịch bệnh địa bàn xã tương đối tốt, 100% hộ phun tiêu độc khử trùng định kì theo hướng dẫn Ban Thú y xã Lượng thải phát sinh chăn nuôi lợn địa bàn xã tương đối lớn; lượng phân thải phát sinh 8874 kg/ngày lượng nước thải phát sinh 1764,8 m3/ngày Với lượng thải hộ áp dụng biện pháp xử lí như: làm thức ăn cho cá, biogas, bón, tưới trực tiếp, thu gom phân ủ phân Với gia trại biện pháp sử dụng nhiều làm thức ăn cho cá (66,67%) hầm biogas (53,33%) hộ gia đình bón, tưới trực tiếp cho trồng biện pháp áp dụng nhiều (65%) Tại thời điểm nghiên cứu kết quan trắc nước thải sau biogas họ chăn nuôi cho thấy đa số thông số quan trắc đạt chuẩn so với QCVN 62 cột B, từ thấy biogas biện pháp đem lại hiệu cao xử lý chất thải chăn nuôi Còn chất lượng nước mặt ao, hồ xung quanh tiếp nhận nguồn thải từ hộ chăn nuôi lợn kết quan trắc 58 cho thấy hầu hết ao, hồ bị ô nhiễm chất hữu cơ, chất dinh dưỡng, không đảm bảo cho thủy sinh vật sống nước phát triển tốt Nhận thức người chăn nuôi chưa thực cao, họ đặt lợi ích kinh tế lên vấn đề bảo vệ môi trường Kiến nghị  Về phía quyền: Hiện tại, công tác quản lý chăn nuôi quyền xã chưa quan tâm mức quan chức cần thành lập đơn vị địa phương, đẩy mạnh công tác thú y địa phương Chính quyền nên tạo điều kiện thuận lợi, khuyến khích người dân chăn nuôi quy mô tập trung hơn, đại như: có sách hỗ trợ vay vốn đầu tư xây dựng chuồng trại, giống, hệ thống xử lý chất thải Hỗ trợ vốn việc xây dựng biogas hộ  Về phía chủ hộ chăn nuôi: Nên đầu tư thêm cho trính xử lí chất thải để đảm bảo việc xả thải không gây tác động xấu đến môi trường sức khỏe người dân Tại số hộ chăn nuôi xả thải chất thải chăn nuôi lợn trực tiếp môi trường nên chấm dứt hoạt động thay vào áp dụng số biện pháp xử lí phù hợp với điều kiện chăn nuôi kinh tế chủ hộ 59 TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt: Bộ Tài nguyên Môi trường (2010) Báo cáo đánh giá xã hội số trang trại chăn nuôi lợn Việt Nam Hà Nội 2010 Lê Văn Cát (2007), Xử lý nước thải giàu hợp chất nitơ phốt pho, NXB Khoa học Công nghệ Hà Nội 2007 Bùi Hữu Đoàn, Nguyễn Xuân Trạch, Vũ Đình Tôn (2011), Bài giảng quản lý chất thải chăn nuôi, NXB Nông Nghiệp Hà Nội Lương Đức Phẩm (2009), Công nghệ xử lý nước thải biện pháp sinhhọc NXB Giáo dục Việt Nam QCVN 08:2008/BTNMT-Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia chất lượng nước mặt Hà Nội 2008 QCVN 62-MT:2016/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia nước thải chăn nuôi Cao Trường Sơn, Lương Đức Anh, Hoàng Khai Dũng Hồ Thị Lam Trà (2010), “Đánh giá chất lượng nước mặt xã Lai Vu, huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương”, Tạp chí Khoa học Phát triển 2010, Tập số Cao Trường Sơn, Lương Đức Anh, Vũ Đình Tôn Hồ Thị Lam Trà (2011), “Đánh giá mức độ ô nhiễm nước mặt trang trại chăn nuôi lợn địa bàn tỉnh Hưng Yên”, Tạp chí Khoa học Phát triển 2011 Tập số Lâm Vĩnh Sơn, Nguyễn Trần Ngọc Phương (2011),Nghiên cứu nâng cao hiệu xử lý nước thải chăn nuôi mô hình Biogas có bổ sung bã mía, Kỷ yếu Hội nghị Khoa học Môi trường Công nghệ sinh học năm 2011 Trang 89 – 105 10 TCVN 5994 – 1995: Chất lượng nước–Lấy mẫu – Hướng dẫn lấy mẫu nước mặt 11 TCVN 5999 – 1995 : Chất lượng nước – Lấy mẫu – Hứng dẫn lấy mẫu nước thải 12 TCVN 6001 – 1995: Chất lượng nước-Xác định nhu cầu oxy sinh hóa sau ngày (BOD5) – Phương pháp pha loãng nuôi cấy có bổ sung allylthiourea Hà Nội 2008 60 13 TCVN 6179 – 1996: Chất lượng nước-Xác định amoni – Phương pháp quang phổ cầm tay Hà Nội 1996 14 TCVN 6187 - 1:2009: Chất lượng nước – Phát đếm escherichia coli vi khuẩn coliform – Phương pháp lọc màng Hà Nội 2009 15 TCVN 6202 – 2008: Chất lượng nước – Xác định phospho- Phương pháp đo phổ dùng amoni molipdat Hà Nội 2008 16 TCVN 6941-1999: Chất lượng nước - Xác định nhu cầu oxy hóa học Hà Nội 1999 17 Phùng Đức Tiến, Nguyễn Duy Điều, Hoàng Văn Lộc, Bạch Thị Thanh Dân (2009),Đánh giá thực trạng ô nhiễm môi trường chăn nuôi, Tạp chí Chăn nuôi số 4/2009 Trang 10-16 18 Trịnh Quang Tuyên, Nguyễn Quế Côi, Nguyễn Thị Bình, Nguyễn Tiến Thông Đàm Tuấn Tú (2010) Thực trạng ô nhiễm môi trường xử lý chất thải chăn nuôi lợn trang trại tập trung Tạp chí Khoa học Công nghệ Chăn nuôi, số 23 tháng 4/2010 19 Hồ Thị Lam Trà (2008).Đánh giá ảnh hưởng chăn nuôi lớn đến chất lượng nước mặ xã Lại Vu, huyện Kim Thành, tình Hải Dương 20 UBND xã Lại Thượng, Báo cáo kết thực nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2015, phương hướng nhiệm vụ năm 2016 Tài liệu Tiếng Anh: 21 Willers, H.C; Derikx, P.J.L (1994), Nitrification and denitrification in an activated – sludge system for supernatant from settled sow manure with molasses as an extra carbon source, Bioresource Technology vol 47 issue 2/1994 Tài liệu internet: 22 Chăn nuôi Việt Nam, tình hình sản xuất chăn nuôi http://channuoivietnam.com/tinh-hinh-san-xuat-chan-nuoi-3/1/3/2016 23 Hội bảo vệ thiên nhiên môi trường Việt Nam, Ngành chăn nuôi: khốc liệt cạnh tranh môi trường 61 http://vacne.org.vn/nganh-chan-nuoi-khoc-liet-canh-tranh-ve-moitruong/2140.html1/3/2016 24 Ngành chăn nuôi Việt Nam- Thách thức từ TPP , http://agro.gov.vn/news/tID23848_NGaNH-CHAN-NUOI-VIeT-NAM-THaCH-THuC-Tu-TPP.htm1/3/2016 25 Pig international, quốc gia công ty có số lượng heo nhiều giới năm 2014 http://goldcoin.com.vn/vi/news/nhung-quoc-gia-va-cong-ty-co-so-luong-heonhieu-nhat-the-gioi-541/3/2016 26 Trần Viết Cường, Bảo vệ môi trường chăn nuôi quy mô nông hộ, http://www.iae.vn/NewDetails/bao-ve-moi-truong-trong-chan-nuoi-quy-monong-ho-111-4, 1/3/2016 27 Trung tâm khí tượng thủy văn quốc gia, chất thải chăn nuôi gây sức ép đến môi trường http://kttvttb.vn/index.php? option=com_content&view=article&id=1824:cht-thi-chn-nuoi-gay-sc-ep-nmoi-trng-&catid=73:mc-tin-tc1/3/2016 PHỤ LỤC 1: MỘT SỐ HÌNH ẢNH 62 63 64 PHỤ LỤC MẪU PHIẾU ĐIỀU TRA TẠI CÁC HỘ CHĂN NUÔI LỢN 65