HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM NGUYỄN VĂN TƯỞNG ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ DỰ ÁN XÂY DỰNG ĐƯỜNG VÀNH ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN TÂY HỒ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành: Quản lý đất đai Mã chuyên ngành: 60.85.01.03 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Đỗ Nguyên Hải NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu riêng tôi, kết nghiên cứu trình bày luận văn trung thực, khách quan chưa dùng để bảo vệ lấy học vị Tôi xin cam đoan giúp đỡ cho việc thực luận văn cám ơn, thông tin trích dẫn luận văn rõ nguồn gốc Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Nguyễn Văn Tưởng i LỜI CẢM ƠN Trong trình thực đề tài, nhận giúp đỡ nhiệt tình, đóng góp quý báu nhiều cá nhân tập thể tạo điều kiện cho hoàn thành luận văn Trước hết, xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Đỗ Nguyên Hải người tận tình hướng dẫn, dành nhiều công sức, thời gian tạo điều kiện cho suốt trình học tập thực đề tài Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo, Bộ môn Quy hoạch, Khoa Quản lý đất đai - Học viện Nông nghiệp Việt Nam tận tình giúp đỡ trình học tập, thực đề tài hoàn thành luận văn Tôi xin trân trọng cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán Ban bồi thường, giải phóng mặt quận Tây Hồ, phòng Tài nguyên Môi trường quận Tây Hồ, Chi cục Thống kê quận Tây Hồ; cấp uỷ, quyền bà nhân dân phường thuộc địa bàn nghiên cứu giúp đỡ trình thực đề tài Xin chân thành cảm ơn tới gia đình người thân, cán bộ, đồng nghiệp bạn bè đã quan tâm, động viên tạo điều kiện mặt cho trình thực luận văn Một lần xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Nguyễn Văn Tưởng ii MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục chữ viết tắt vi Danh mục bảng vii Danh mục đồ thị, sơ đồ .viii Trích yếu luận văn ix Thesis Abstract xi Phần Mở đầu 1.1 Tính cấp thiết đề tài 1.2 Mục đích nghiên cứu 1.3 Phạm vi nghiên cứu 1.4 Ý nghĩa khoa học thực tiễn đề tài Phần Tổng quan tài liệu 2.1 Cơ sở lý luận sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư nhà nước thu hồi đất 2.1.1 Khái niệm thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư 2.1.2 Mục đích, ý nghĩa việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư 2.1.3 Đặc điểm công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư 2.1.4 Một số nguyên tắc yếu tố ảnh hưởng đến công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư Nhà nước thu hồi đất 2.2 Chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư nhà nước thu hồi đất số nước số tổ chức giới 13 2.2.1 Trung Quốc 13 2.2.2 Hàn Quốc 14 2.2.3 Australia 15 2.2.4 Chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư Nhà nước thu hồi đất số tổ chức giới 16 2.3 Chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư nhà nước thu hồi đất Việt Nam 18 2.3.1 Thời kỳ trước có Luật Đất đai 1988 18 2.3.2 Thời kỳ 1988 đến 1993 19 2.3.3 Thời kỳ từ 1993 - 2003 19 2.3.4 Thời kỳ từ có Luật Đất đai năm 2003 đến trước ban hành Luật Đất đai 2013 20 iii 2.3.5 Cơ sở pháp luật hành bồi thường,và hỗ trợ tái định cư Nhà nước thu hồi đất 23 2.4 Tình hình thực sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư Nhà nước thu hồi đất 26 Khái quát tình hình thu hồi đất địa bàn nước 26 Tình hình thực sách bồi thường, hỗ trợ thu hồi đất 28 2.4.1 2.4.2 2.4.3 Khái quát tình hình thực bồi thường, hỗ trợ tái định cư Nhà nước thu hồi đất địa bàn thành phố Hà nội 29 Phần Nội dung phương pháp nghiên cứu 34 3.1 Địa điểm nghiên cứu 34 3.2 Thời gian nghiên cứu 34 3.3 Đối tượng nghiên cứu 34 3.4 3.4.1 3.4.2 3.4.3 3.4.4 3.5 3.5.1 3.5.2 3.5.3 3.5.4 2.3.5 3.5.6 Nội dung nghiên cứu 34 Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội 34 Tình hình quản lý đất đai thực sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư Nhà nước thu hồi đất địa quận Tây hồ, thành phố Hà Nội 34 Đánh giá thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư dự án nghiên cứu 35 Đề xuất số giải pháp nâng cao hiệu công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho dự án địa bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội 35 Phương pháp nghiên cứu 35 Phương pháp điều tra thu thập số liệu thứ cấp 35 Phương pháp điều tra số liệu sơ cấp 35 Phương pháp tổng hợp, phân tích xử lý số liệu 36 Phương pháp so sánh 36 Phương pháp minh họa hình ảnh (bản đồ, sơ đồ) 36 Phương pháp tham khảo ý kiến chuyên gia 36 Phần Kết thảo luận 37 4.1 Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội quận tây hồ, thành phố hà nội 37 4.1.1 Điều kiện tự nhiên nguyên thiên nhiên 37 4.1.2 Điều kiện kinh tế - xã hội 41 4.1.3 Đánh giá chung điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội 44 4.2 Tình hình quản lý đất đai thực sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư nhà nước thu hồi đất địa quận tây hồ, thành phố Hà Nội 45 4.2.1 Hiện trạng sử dụng đất tình hình biến động sử dụng đất đai quận Tây Hồ 45 4.2.2 Tình hình quản lý đất đai địa bàn quận Tây Hồ 48 iv 4.2.3 Tình hình thực bồi thường, giải phóng mặt Nhà nước thu hồi đất địa bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội 50 4.2.4 Trách nhiệm cấp, ngành công tác bồi thường, giải phóng mặt 53 Đánh giá thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư dự án nghiên cứu 53 4.3 4.3.1 4.3.2 Quy mô dự án 53 Các văn pháp lý có liên quan đến dự án 55 4.3.3 4.3.4 Trình tự, thủ tục thực bồi thường, hỗ trợ tái định cư dự án 56 Kết công tác thực sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư dự án nghiên cứu 58 Đánh giá người dân bị thu hồi đất dự án công tác bồi thường, 4.3.5 4.3.6 4.4 4.4.1 4.4.2 hỗ trợ tái định cư 71 Đánh giá chung sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư dự án nghiên cứu 76 Đề xuất số giải pháp nâng cao hiệu công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho dự án địa bàn quận tây hồ, thành phố Hà Nội 77 Nhóm giải pháp chế độ sách 77 Nhóm giải pháp tổ chức thực 78 Phần Kết luận kiến nghị 80 5.1 Kết luận 80 5.2 Kiến nghị 81 Tài liệu tham khảo 82 Phụ lục 84 v DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa tiếng Việt BTGPMB : Bồi thường giải phóng mặt BTHT : Bồi thường, hỗ trợ BTHT&TĐC : Bồi thường, hỗ trợ tái định cư CNH-HĐH : Công nghiệp hóa - đại hóa GCNQSDĐ : Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất GPMB : Giải phóng mặt GTSX : Giá trị sản xuất HĐND : Hội đồng nhân dân KT-XH : Kinh tế - xã hội QHKHSDĐ : Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất QHSDĐ : Quy hoạch sử dụng đất QSDĐ : Quyền sử dụng đất TĐC : Tái định cư UBND : Ủy ban nhân dân USD : Đô la mỹ vi DANH MỤC BẢNG Bảng 4.1 Tình hình dân số lao động quận Tây Hồ giai đoạn 2013-2015 43 Bảng 4.2 Hiện trạng sử dụng đất năm 2014 quận Tây Hồ 46 Bảng 4.3 Biến động sử dụng đất đai quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội giai đoạn 2010 - 2014 47 Bảng 4.4 Khái quát dự án nghiên cứu 54 Bảng 4.5 Xác định đối tượng bồi thường, hỗ trợ đất dự án nghiên cứu 58 Bảng 4.6 Mức hỗ trợ với diện tích đất nông nghiệp bị thu hồi 59 Bảng 4.7 Giá đất trung bình phường 59 Bảng 4.8 Đơn giá bồi thường đất dự án nghiên cứu 60 Bảng 4.9 Kết bồi thường, hỗ trợ đất dự án nghiên cứu 62 Bảng 4.10 Xác định đối tượng bồi thường, hỗ trợ tài sản đất dự án nghiên cứu 63 Bảng 4.11 Kết bồi thường tài sản dự án nghiên cứu 65 Bảng 4.12 Đối tượng đủ điều kiện hưởng sách hỗ trợ khác 66 Bảng 4.13 Mức thưởng tiến độ bàn giao mặt 69 Bảng 4.14 Tổng hợp khoản hỗ trợ dự án nghiên cứu 69 Bảng 4.15 Giá bán hộ tái định cư nhà CT13 CT14 khu đô thị Nam Thăng Long, quận Tây Hồ để phục vụ giải phóng mặt 71 Bảng 4.16 Đánh giá người có đất bị thu hồi việc xác định đối tượng điều kiện bồi thường, hỗ trợ tái định cư 72 Bảng 4.17 Đánh giá người dân giá bồi thường, hỗ trợ 73 Bảng 4.18 Đánh giá người dân sách hỗ trợ tái định cư 74 Bảng 4.19 Đánh giá người dân trình tự thực trách nhiệm cấp ngành 75 vii DANH MỤC ĐỒ THỊ, SƠ ĐỒ Đồ thị 4.2 Cơ cấu giá trị sản xuất ngành kinh tế quận Tây Hồ năm 2015 41 Đồ thị 4.3 Cơ cấu sử dụng đất quận Tây Hồ năm 2014 .45 Sơ đồ 4.1 Sơ đồ vị trí quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội 37 viii TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Tên tác giả: Nguyễn Văn Tưởng Tên luận văn: Đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư Dự án xây dựng đường Vành đai địa bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội Ngành: Quản lý đất đai Mã số: 60.85.01.03 Tên sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam Mục đích nghiên cứu: - Đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư Nhà nước thu hồi đất Dự án xây dựng đường Vành đai địa bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội; - Đề xuất số giải pháp góp phần nâng cao hiệu công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư Nhà nước thu hồi đất xây dựng đường giao thông địa bàn thành phố Hà Nội Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp điều tra thu thập số liệu thứ cấp; - Phương pháp điều tra số liệu sơ cấp; - Phương pháp tổng hợp, phân tích xử lý số liệu; - Phương pháp tham khảo ý kiến chuyên gia Kết kết luận: - Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội; - Tình hình quản lý đất đai thực sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư Nhà nước thu hồi đất địa quận Tây hồ, thành phố Hà Nội; - Đánh giá thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư dự án nghiên cứu; - Đề xuất số giải pháp nâng cao hiệu công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho dự án xây dựng đường Vành đai địa bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội Quận Tây Hồ Tây Hồ quận thuộc khu vực trung tâm thành phố Hà Nội, có vị trí đặc biệt quan trọng dần khẳng định thành trung tâm du lịch - dịch vụ thủ đô Hà Nội Trong năm qua, kinh tế - xã hội quận có bước phát triển mạnh mẽ ảnh hưởng nhiều tới tình hình sử dụng đất quận ix phường Xuân La xảy trường hợp liền canh tác giá BTHT lại khác (đất thuộc phường Xuân La có mức hỗ trợ cao hơn) nên số hộ chưa đồng tình với mức BTHT dự án - Trong phiếu điều tra 100% đơn thư ý kiến giá BTHT thực c) Đánh giá người dân sách hỗ trợ tái định cư Kết điều tra, khảo sát ý kiến người dân có đất bị thu hồi dự án sách hỗ trợ tái định cư cụ thể sau: Bảng 4.18 Đánh giá người dân sách hỗ trợ tái định cư Thuộc đối tượng ưu tiên 50 Hộ có đất bị thu hồi Đất Đất nông nghiệp Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Phiếu Phiếu (%) (%) (%) 100 50 100 - - Có 14,00 14,00 - - - Không 43 86,00 43 86,00 - - Mức độ đảm bảo cho đời sống, sản xuất 110 100 50 100 60 100 - Ổn định 44 40,00 12,00 38 63,33 - Tạm ổn định 42 38,18 29 58,00 13 21,67 - Chưa ổn định 24 21,82 15 30,00 15,00 Việc tái định cư, bố trí nhà 50 100 50 100 - - - Phù hợp 48 96,00 48 96,00 - - - Chưa phù hợp - - - - - - - Một số điểm chưa phù hợp 4,00 4,00 - - Đơn thư việc hỗ trợ tái định cư 50 100 50 100 - - - - - - - - 50 100 50 100 - - Tổng TT Nội dung đánh giá Phiếu - Có - Không Trong 50 phiếu điều tra thuộc hộ có đất bị thu hồi có phiếu (chiếm 14%) thuộc hộ đối tượng ưu tiên được, hộ có vị đất bị thu hồi vị trí tuyến đường thuộc diện gia đình sách Về mức độ đảm bảo cho đời sống, sản xuất: Có 44 phiếu đánh giá ổn định (chiếm 40%), 42 phiếu (chiếm 38,18%) đánh giá tạm ổn định 24 phiếu (chiếm 21,82%) cho chưa ổn định Tỷ lệ hộ đánh giá chưa ổn định tạm ổn định cao hộ bị thu hồi đất nông nghiệp lớn nhận tiền 74 BTHT lại khó khăn chuyển hướng ngành nghề làm việc hộ buôn bán tạp hóa (không bồi thường) sau bị thu hồi đất vị trí để tiếp tục kinh doanh nên khó khăn phát triển kinh tế gia đình Về việc tái định cư: 48 hộ (chiếm 96%) điều tra có đánh giá việc thực tái định cư phù hợp, lại hộ cho số điểm chưa phù hợp, trình xếp nhà chậm nên hộ gặp khó khăn chỗ sau bàn giao mặt Trong việc thực tái định cư, xếp nhà hộ có đơn thư công tác Bảng 4.19 Đánh giá người dân trình tự thực trách nhiệm cấp ngành Hộ có đất bị thu hồi Đất Đất nông nghiệp Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Phiếu Phiếu Phiếu (%) (%) (%) 110 100 50 100 60 100 Tổng TT Nội dung đánh giá Trình tự thực trách nhiệm Hội đồng bồi thường - Phù hợp - Chưa phù hợp - Một số điểm chưa phù hợp Việc tuân thủ nguyên tắc công bằng, dân chủ, công khai Hội đồng bồi thường - Đã tuân thủ - Chưa tuân thủ - Một số vấn đề chưa công bằng, công khai Đơn thư trình tự thực trách nhiệm cấp ngành - Có - Không 86 24 110 78,18 21,82 100 45 15 50 70,00 30,00 100 41 60 85,00 15,00 100 110 110 100 100 50 50 100 100 60 60 100 100 110 100 50 100 60 100 Trình tự thực trách nhiệm Hội đồng bồi thường: Có 24 phiếu (chiếm 21,82%) đánh giá có số điểm chưa phù hợp, công tác xét duyệt phương án chậm, số hộ muốn bàn giao mặt sớm để nhận BTHT không thực phương án chưa phê duyệt Các hộ điều tra đánh giá công tác thực BTHT dự án công bằng, dân chủ công khai; hộ có đơn thư trình tự, thủ tục trách nhiệm cấp, ngành công tác BTHT&TĐC 75 4.3.6 Đánh giá chung sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư dự án nghiên cứu a) Về kết đạt công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư - Hệ thống văn liên quan đến công tác thu hồi đất, GPMB, BTHT&TĐC ban hành kịp thời, đầy đủ, góp phần xây dựng chặt chẽ phương án BTHT nhằm nâng cao hiệu công tác GPMB dự án - Hội đồng BTHT&TĐC áp dụng đầy đủ, công khai, minh bạch chặt chẽ chế độ sách BTHT&TĐC theo quy định Nhà nước trình tổ chức thực dự án - Là dự án trọng điểm Chính phủ, thành phố nên dự án xây dựng đường Vành đai nhận đông đảo quan tâm giúp đỡ từ cấp, ngành công tác đạo, lãnh đạo phối hợp thực - Nguyên nhân: + Các kế hoạch triển khai công khai cách minh bạch + Giá BTHT cho người dân tương đối hợp lý + Việc điều chỉnh giá UBND thành phố kịp thời sở theo quy định pháp luật trình thực BTHT&TĐC dự án + Công tác vận động, tuyên truyền dự án trọng, đặc biệt trường hợp có vướng mắc, thiếu hợp tác người dân + Có chế độ thưởng cho tổ chức, cá nhân hộ gia đình bàn giao mặt sớm, tiến độ b) Những mặt tồn - Về khách quan: + Một số vị trí đất khó khăn việc xác định nguồn gốc với việc số cán thuyên chuyển công tác khiến cho công tác điều tra, lập thẩm định phương án BTHT bị chậm trễ + Các văn pháp lý có nhiều thay đổi án kéo dài đến trình xây dựng phương án BTHT&TĐC phải thay đổi theo làm ảnh hưởng đến tiến độ dự án + Mặc dù có điều chỉnh giá đất cho phương án phê duyệt Tuy nhiên chênh lệch giá BTHT trước thực điều chỉnh diễn thời gian dài (từ 2010-2014) làm ảnh hưởng đến tâm lý người dân chênh lệch 76 quyền lợi qua lần điều chỉnh giá đất, nguyên nhân mà phận người dân thiếu hợp tác trình xây dựng phương án BTGPMB + Việc xác định giá đất thị trường làm xây dựng bảng giá đất bồi thường không thực dù thành phố đạo thuê đơn vị tư vấn thực công việc Nguyên nhân thời gian giao dịch bất động sản xác định hồ sơ lưu trữ Chi cục thuế theo giá Nhà nước quy định Do vậy, việc điều chỉnh giá đất cho phù hợp gặp khó khăn chậm trễ, qua khiến cho nhiều phương án BTHT phải tạm dừng để chờ đơn giá điều chỉnh - Về chủ quan: + Một số cán công chức thiếu kinh nghiệm chuyên môn, lực lãnh đạo, chưa cương quyết, đùn đẩy lẩn tránh trách nhiệm công việc + Do phận không nhỏ người dân có tâm lý ngại thay đổi yêu cầu phát triển xã hội nên thiếu hợp tác việc bàn giao mặt + Việc vận dụng chế độ sách BTHT đất đai chưa linh hoạt, cứng nhắc làm ảnh hưởng đến quyền lợi người bị thu hồi đất, nên không nhận ủng hộ phận người dân bị thu hồi đất + Tuy có phối hợp ngành, cấp chưa chặt chẽ nên xảy tình trạng người dân hợp tác, ủng hộ muốn thực bàn giao nhanh mặt phải chờ đợi việc xây dựng, thẩm định, thay đổi phương án thời gian dài 4.4 ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ CHO DỰ ÁN TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN TÂY HỒ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI Để đẩy nhanh tiến độ GPMB dự án địa bàn quận Tây Hồ, đảm bảo lợi ích cho người dân bàn giao đất cho chủ đầu tư tiến độ dự án quận nói riêng thành phố nói chung Chúng đề xuất số giải pháp sau: 4.4.1 Nhóm giải pháp chế độ sách - Do giá đất bồi thường, giá đền bù tài sản thấp (đặc biệt đất nông nghiệp, nhà ở) nên cần phải điều chỉnh cho phù hợp với thực tế để người dân bị thu hồi đất đỡ thiệt thòi; nâng cao mức hỗ trợ đào tạo nghề hộ bị thu hồi đất có sách cụ thể đến đối tượng lao động 77 hộ gia đình, đặc biệt hộ bị thu hồi đất nông nghiệp (vì đất nông nghiệp tư liệu sản xuất thiếu người nông dân) Đối với hộ gia đình bị thu hồi đất nông nghiệp hỗ trợ vật chất, cần có sách đào tạo nghề, chuyển đổi cấu lao động, điều giúp cho đời sống người dân ổn định đảm bảo nguồn thu nhập sau thu hồi đất - Ngoài tiền bồi thường, hỗ trợ theo quy định cần nghiên cứu sách hỗ trợ thêm chuyển nghề nghiệp tạo công ăn việc làm để người dân ổn định sống sau bị thu hồi đất Đây toán mà cấp quyền cần đặt dự án thu hồi đất Vấn đề thực tốt tạo phát triển ổn định bền vững Bên cạnh đó, cần xây dựng nhiều phương án hỗ trợ cụ thể, lấy ý kiến người dân diện bị thu hồi đất để có phương án hỗ trợ phù hợp đồng ý nhân dân Tuy nhiên, dự án sử dụng nhiều phương án hỗ trợ có tỷ lệ tán thành nhân dân cao phù hợp với quy định pháp luật - Cần thực nghiêm túc theo quy định Nhà nước việc xây dựng khu tái định cư đồng hoàn chỉnh sở hạ tầng trước bàn giao cho hộ gia đình bị thu hồi đất - Xây dựng hoàn chỉnh hệ thống sách liên quan đến thu hồi, bồi thường giải phóng mặt tái định cư mang tính chất ổn định lâu dài Tránh tình trạng dự án thu hồi đất có nhiều văn chồng chéo, điều ảnh hưởng lớn đến tiến độ thu hồi, giải phóng mặt bằng, tâm lý nhà đầu tư người bị thu hồi đất 4.4.2 Nhóm giải pháp tổ chức thực - Kiện toàn máy làm việc chuyên trách tổ chức tham gia thực công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư đảm bảo đội ngũ cán có kinh nghiệm, lực công tác GPMB - Quá trình giải phải đảm bảo trình tự quy định pháp luật quy định cụ thể văn pháp lý hành từ bước lập quy hoạch, thu hồi đất thực bồi thường, hỗ trợ niêm yết công khai phải đảm bảo minh bạch - Công tác điều tra, xác minh phải chặt chẽ đảm bảo đối tượng để áp dụng sách cho phù hợp không làm ảnh hưởng quyền lợi người bị thu hồi đất 78 - Tăng cường đối thoại, chất vấn lãnh đạo, quan chuyên môn với hộ bị thu hồi đất để giải thích chế độ sách ý kiến thắc mắc hộ gia đình Chính quyền địa phương phải trực tiếp tổ chức họp, lấy ý kiến người dân bị thu hồi đất để tìm vướng mắc mà họ quan tâm - Các hộ dân cố tình không chấp hành định thu hồi đất sau thực đầy đủ bước theo trình tự phải có biện pháp kiên xử lý phù hợp với quy định pháp luật thể tính công minh bạch pháp luật - Nghiêm khắc xử lý đơn vị, cá nhân vi phạm việc làm sai lệch hồ sơ, thiếu trách nhiệm việc điều tra, xác minh làm ảnh hưởng đến quyền lợi Nhân dân Nhà nước - Tuyên truyền sâu rộng đến người dân chủ trương phát triển, lợi ích mang lại từ dự án thu hồi đất vai trò người Thường xuyên tổ chức lấy ý kiến nhân dân vấn đề giải phóng mặt bằng, lắng nghe thắc mắc họ để từ có giải pháp khắc phục phù hợp 79 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 5.1 KẾT LUẬN 1) Quận Tây Hồ quận thuộc khu vực trung tâm thành phố Hà Nội, có vị trí đặc biệt quan trọng dần khẳng định thành trung tâm du lịch - dịch vụ thủ đô Hà Nội Trong năm qua, kinh tế - xã hội quận có bước phát triển mạnh mẽ ảnh hưởng nhiều tới tình hình sử dụng đất quận, nhu cầu đất cho phát triển sở hạ tầng ngày tăng mạnh theo diện tích cần BTGPMB có xu hướng tăng lên 2) Theo số liệu kiểm kê đất đai tính đến ngày 31/12/2014 Tổng diện tích đất đơn vị hành quận Tây Hồ 2.439,02 ha, bao gồm: 386,70 đất nông nghiệp (chiếm 15,85%); 1.956,61 đất phi nông nghiệp (chiếm 80,22%) 95,71 đất chưa sử dụng (chiếm 3,92%) So với kết kiểm kê năm 2010, tổng diện tích đất đơn vị hành quận tăng 38,21 Trong năm qua, công tác quản lý nhà nước đất đai quận thực tốt đồng Công tác GPMB địa bàn quận Tây Hồ năm qua đạt nhiều kết tốt, giai đoạn 2009-2014 có khoảng 50 dự án hoàn thành với diện tích GPMB 72 ha, số phương án phê duyệt 3587 phương án với 4.000 hộ dân có liên quan tổng số tiền chi trả 2.054 tỷ đồng, số hộ tái định cư bố trí: 971 Tuy nhiên, công tác GPMB quận Tây Hồ số tồn tại, hạn chế việc xác nhận nguồn gốc, trình, thời điểm sử dụng đất số phường chậm kéo dài; chủ động vào cuộc, công tác phối hợp số đơn vị chưa kịp thời, đồng bộ, khiến cho tiến độ dự án chị chậm lại 3) Dự án xây dựng đường Vành đai địa bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội với diện tích đất thu hồi dự án 210.942 m2 Kết công tác BTHT&TĐC dự án sau: - Thời gian thực từ năm 2008 đến năm 2015, - Về kết thực BTHT&TĐC: Có 582 phương án phê duyệt, gồm 171 phương án BTHT đất 411 phương án BTHT đất nông nghiệp; tổng diện tích đất thu hồi 199.137,0 m2 (tổng diện tích đất điều tra 337.496,20 m2); tổng số tiền BTHT đất 300.222 triệu đồng, tài sản đất 300.222 80 triệu đồng tổng số tiền hỗ trợ 362.960,60 triệu đồng; số hộ đủ điều kiện bố trí tái định cư: 108 hộ với số hộ cấp 124 (trong có 16 hộ mua thêm 01 căn/hộ có diện tích đất bị thu hồi 90 m2) - Về ý kiến đánh giá người dân: Có hộ (tỷ lệ 5,45%) đánh giá cách xác định đối tượng BTHT&TĐC chưa hợp lý hộ (3,64%) có kiến số vấn đề nhỏ chưa hợp lý, lại 100 hộ (chiếm 90,91%) đánh giá hợp lý; có 89 phiếu (chiếm 80,91%) đánh giá mức BTHT hưởng phù hợp, 15 phiếu (chiếm 13,64%) đánh giá chưa phù hợp lại phiếu (chiếm 5,45%) cho số chỗ chưa phù hợp; việc tái định cư có 48 hộ (chiếm 96%) điều tra đánh giá phù hợp, lại hộ cho số điểm chưa phù hợp 4) Trên sở đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư Dự án xây dựng đường Vành đai địa bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội; chúng tối đề xuất hai nhóm giải pháp nhằm nâng cao hiệu công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư địa bàn quận Tây Hồ toàn thành phố: Nhóm giải pháp chế độ sách nhóm giải pháp tổ chức thực 5.2 KIẾN NGHỊ Để thực nhóm giải pháp chế độ sách Chính phủ, Bộ Tài nguyên Môi trường, UBND Thành phố Hà Nội cần ban hành hệ thống văn pháp luật hoàn chỉnh, thống liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư Nhà nước thu hồi đất Để thực nhóm giải pháp tổ chức thực hiện, UBND Quận Tây Hồ; Phòng TNMT Quận Tây Hồ; UBND phường nơi có đất thu hồi vào hệ thống văn pháp quy thực công tác GPMB theo trình tự, quy định, thực công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư luật, đối tượng Căn vào tình hình thực tế địa phương để có điều chỉnh phù hợp phải sở quy định pháp luật Nhà nước cần tăng cường tra, kiểm tra quan có thẩm quyền Hội đồng bồi thường cấp công tác quản lý, tổ chức thực bồi thường, hỗ trợ tái định cư Nhà nước thu hồi đất Công tác đào tạo nghề giải việc làm cho người lao động có đất bị thu hồi phải tiến hành đồng thời với việc lập kế hoạch thu hồi đất nông nghiệp việc đào tạo phải mang tính bắt buộc 81 TÀI LIỆU THAM KHẢO Ban đạo giải phóng mặt thành phố Hà Nội (2014) Báo cáo kết thực công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư địa bàn thành phố năm 2014 phương hướng nhiệm vụ năm 2015 Bộ Tài nguyên Môi trường (2012) Công văn 193/BC-BTNMT ngày 6/9/2012 Báo cáo Tổng kết tình hình thi hành Luật Đất đai 2003 định hướng sửa đổi Luật Đất đai Bộ Tài nguyên Môi trường (2012) Kinh nghiệm nước quản lý pháp luật đất đai Http://www.duthaoonline.quochoi.vn Chính phủ (2004) Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 03/12/2004 bồi thường thiệt hại tái định cư Nhà nước thu hồi đất Đào Trung Chính (2014) Đánh giá việc thực sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư Nhà nước thu hồi đất số dự án địa bàn thành phố Lai Châu, tỉnh Lai Châu, Luận án Tiến sỹ chuyên ngành Quản lý đất đai, trường ĐH Nông nghiệp Hà Nội Đào Trung Chính, Đặng Hùng Võ Nguyễn Thanh Trà (2013) Đánh giá thực tiễn triển khai công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư theo quy định pháp luật Tạp chí Khoa học Phát triển 2013 11 (3) tr 328 - 336 Đặng Ngọc Dinh (2009) Tác động công nghiệp hóa - đô thị hóa tới cộng đồng dân cư nông thôn sách sử dụng đất, Hậu giải phóng mặt Hà Nội vấn đề giải pháp NXB Chính trị Quốc gia tr 215 - 223 Hee-Nam Jung (2010) Chính sách đất đai Hàn Quốc vấn đề phát triển quỹ đất đền bù đất, Hội thảo Khoa học Quốc tế, 65 năm quản lý đất đai Việt Nam Tổng cục Quản lý Đất đai, Hà Nội Phạm Sỹ Liêm (2009) Chính sách thu hồi đất đô thị, Hội thảo Khoa học sách đất đai với nông dân, nông nghiệp, nông thôn Hội Khoa học Đất Việt Nam 10 Phòng Tài nguyên Môi trường quận Tây Hồ (2015) Thống kê, kiểm kê diện tích đất đai quận Tây Hồ năm 2014 11 Phòng Thống kê quận Tây Hồ (2015) Niên giám thống kê năm 2015 quận Tây Hồ 12 Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam (1998) Luật sửa đổi, bổ sung số điều Luật Đất đai 82 13 Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam (2001) Luật sửa đổi, bổ sung số điều Luật Đất đai 14 Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam (2003) Luật Đất đai năm 2003 tr 1, 15 Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam (2013) Luật Đất đai năm 2013 16 Sở Xây dựng Hà Nội (2013) Báo cáo công tác năm 2013 17 Sở Tài nguyên Môi trường Hà Nội (2013) Báo cáo công tác năm 2013 18 Tôn Gia Huyên Nguyễn Đình Bồng (2007) Quản lý Đất đai Thị trường bất động sản Nhà xuất Bản đồ 19 Tôn Gia Huyên (2009) Thu hồi, đền bù, tổ chức tái định cư nông nghiệp nông dân, Hội Khoa học Đất Việt Nam, Hội thảo “Chính sách pháp luật đất đai liên quan đến nông nghiệp, nông dân, nông thôn” Hà Nội 20 UBND quận Tây Hồ (2007) Quyết định số 1837/QĐ-UBND ngày 10/5/2007 UBND thành phố Hà Nội việc Phê duyệt dự đầu tư Phát triển giao thông đô thị Hà Nội 21 UBND thành phố Hà Nội (2008) Quyết định số 670/QĐ-UBND ngày 18/02/2008 UBND thành phố Hà Nội việc Thu hồi 461.171 m2 đất phường: Phú Thượng, Xuân La, Bưởi, quận Tây Hồ; phường Nghĩa Đô, quận Cầu Giấy; phường: Vĩnh Phúc, Cống Vị, Ngọc Khánh, quận Ba Đình; phường Láng Thượng, quận Đống Đa; giao cho Sở Giao thông công Hà Nội để xây dựng tuyến đường Vành đai (đoạn Nhật Tân - Xuân La - Bưởi - Cầu Giấy) thuộc Dự án Phát triển giao thông đô thị Hà Nội 22 UBND thành phố Hà Nội (2009) Quyết định số 108/2009/QĐ-UBND ngày 29/9/2009 UBND thành phố Hà Nội việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư nhà nước thu hồi đất địa bàn thành phố Hà Nội 23 UBND quận Tây Hồ (2010) Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 kế hoạch sử dụng đất năm kỳ đầu 2011 - 2015 24 UBND thành phố Hà Nội (2014) Báo cáo kết thực năm 2014 nhiệm vụ công tác GPMB năm 2015 25 Viện Ngôn ngữ học (2002) Từ điển tiếng Việt, NXB Đà Nẵng 26 Viện nghiên cứu định cư (2007) Chính sách định cư đô thị nông thôn 27 World Bank (2009) Báo cáo sách, kiến nghị đổi sách đất đai có liên quan đến chế chuyển đổi đất đai không tự nguyện 83 PHỤ LỤC Phụ lục 01: Kết sản xuất ngành kinh tế quận Tây Hồ năm 2015 TT Các ngành kinh tế Ngành nông nghiệp GTSX (tỷ đồng) Cơ cấu (%) 15,895 0,42 Ngành công nghiệp, TTCN XD 1.565,383 41,38 Ngành dịch vụ - thương mại 2.201,633 58,20 Tổng 3.782,911 100,00 (Nguồn: Báo cáo tổng kết Kinh tế - xã hội quận Tây Hồ, TP Hà Nội năm 2015) 84 Phụ lục 02a: Đơn giá bồi thường nhà ở, công trình đất Cấp, loại công trình Đơn giá xây dựng (đồng/m2 sàn xây dựng) Loại nhà Cấp Loại Nhà cấp IV Nhà tầng, mái ngói mái tôn, tường 110 bổ trụ (xây gạch đá ong), tường bao quanh cao >3m (không tính chiều cao tường thu hồi), trần Từ ngày 04/8/2010 05/12/2011 Từ ngày 05/12/2011 17/01/2013 Từ ngày 17/01/2013 22/7/2014 1.426.120 1.761.000 2.078.000 Nhà tầng mái ngói mái tôn, tường 220, tường bao quanh cao >3m 1.652.893 2.041.000 2.403.000 (không tính chiều cao tường thu hồi), trần Nhà tầng, mái (mái BTCT) 2.663.503 3.289.000 4.007.000 Nhà - tầng, tường xây gạch, mái (BTCT); mái BTCT 4.184.053 5.167.000 5.684.000 lợp tôn; mái ngói Nhà (4-5) tầng mái BTCT mái BTCT lợp tôn móng 4.306.642 5.319.000 5.885.000 không gia cố cọc BTCT Nhà (4-5) tầng mái BTCT mái BTCT lợp tôn móng gia 4.693.521 5.796.000 6.600.000 cố cọc BTCT Nhà cấp III Nhà (6-8) tầng mái BTCT mái BTCT lợp tôn móng 4.584.354 5.662.000 6.413.000 không gia cố cọc BTCT Nhà (6-8) tầng mái BTCT mái BTCT lợp tôn móng gia 4.983.87 6.155.000 7.003.000 cố cọc BTCT (Nguồn số liệu: Quyết định số 32/2010/QĐ-UBND ngày 04/8/2010 35/2011/QĐ-UBND ngày 05/12/2011 UBND thành phố Hà Nội; Quyết định số 420/QĐ-SXD ngày 17/01/2013 Sở Xây dựng thành phố Hà Nội) 85 Phụ lục 02b: Đơn giá bồi thường nhà ở, công trình đất STT NHÀ TẠM VẬT KIẾN TRÚC I Nhà tạm Tường xây gạch 220, cao ≤ 3m (không tính chiều cao tường thu hồi) lát gạch xi măng, gạch láng xi măng có đánh màu Tường xây gạch 110, cao 3m trở xuống (không tính chiều cao tường thu hồi) lát gạch xi măng, gạch láng xi măng có đánh màu Nhà có khu phụ, mái ngói, fibrôximăng tôn, lát gạch xi măng Nhà khu phụ, mái ngói, phibrôximăng tôn, lát gạch xi măng Nhà khu phụ, mái ngói, phibrôximăng tôn, láng xi măng Nhà khu phụ, mái giấy dầu, láng xi măng Nhà tạm vách cót, mái giấy dầu mái Nhà bán mái Nhà bán mái tường xây gạch 220 cao < 3m (không tính chiều cao tường thu hồi) mái ngói, phibrôximăng tôn Nhà bán mái tường xây gạch 110 cao < 3m (không tính chiều cao tường thu hồi) Mái ngói, phibrôximăng tôn Mái giấy dầu Nhà sàn Gỗ tứ thiết đường kính cột > 30 cm Gỗ tứ thiết đường kính cột < 30 cm Gỗ hồng sắc (Hoặc cột bê tông) đường kính cột > 30 cm Gỗ hồng sắc (Hoặc cột bê tông) đường kính cột < 30 cm Nhà sàn khung gỗ bạch đàn, sàn gỗ, lợp cọ Quán Cột tre, mái lá, đất Cột tre, mái lá, láng xi măng Sân, đường Lát gạch đất nung đỏ 30x30 Lát gạch a b c d II a b III IV V 86 Đơn vị tính Đơn giá xây dựng (đồng/m2 sàn xây dựng) Chưa bao Đã bao gồm VAT gồm VAT 67.147.000 73.863.250 m2 1.813.000 1.994.000 m2 1.354.000 1.489.000 m2 1.132.000 1.245.000 m2 1.078.000 1.186.000 m2 890.000 979.000 m2 375.000 412.250 m2 1.135.000 1.249.000 m2 m2 1.037.000 858.000 1.141.000 944.000 m2 m2 1.510.000 1.287.000 1.661.000 1.416.000 m2 1.183.000 1.301.000 m2 1.077.000 1.185.000 m2 649.000 714.000 m2 m2 125.000 176.000 138.000 194.000 m2 m2 227.000 164.000 250.000 180.000 STT NHÀ TẠM VẬT KIẾN TRÚC VI Lát gạch bê tông xi măng Lát gạch dừa, gạch đất 20x20 Lát gạch xi măng hoa Bê tông Đường rải cấp phối đá ong rải đá Láng xi măng (hoặc đổ vữa tam hợp) Nền Granitô Tường rào Tường gạch 110, xây cao 2m, móng gạch, có bổ trụ Tường gạch 220, xây cao 2m, móng gạch, có bổ trụ Xây tường, kè đá hộc Xây tường rào gạch đá ong Hoa sắt Khung sắt góc lưới B40 Dây thép gai (Bao gồm cọc) VII Mái vẩy Tấm nhựa phibrôximăng (đã bao gồm hệ khung thép đỡ) Ngói tôn (đã bao gồm hệ khung thép đỡ) VIII Các công trình khác Gác xép bê tông Gác xép gỗ Bể nước Bể phốt Giếng khơi xây gạch, bê tông đá Giếng khoan sâu ≤ 25m Giếng khoan sâu > 25m Rãnh thoát nước xây gạch có nắp BTCT IX Cây hương X Di chuyển mộ Mộ đất (Đơn giá bao gồm: Công đào, khiêng chuyển, hạ, chôn đắp mộ, kích thước hố đào: Dài 2,2m x rộng 0,8m x sâu 1,5m) Mộ xây Mộ xây gạch, trát vữa xi măng, quét nước 2.1 xi măng; kích thước mộ (dài 2,4 x rộng 1,24 x 87 Đơn vị tính m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 Đơn giá xây dựng (đồng/m2 sàn xây dựng) Chưa bao Đã bao gồm VAT gồm VAT 186.000 205.000 174.000 191.000 247.000 272.000 235.000 259.000 61.000 67.000 113.000 124.000 295.000 324.000 m2 546.000 601.000 m2 980.000 1.078.000 m2 m2 m2 m2 m2 906.000 398.000 434.000 227.000 100.000 997.000 438.000 477.000 250.000 110.000 m2 230.000 253.000 m2 359.000 395.000 m2 m2 m3 m3 m sâu giếng giếng mđ 724.000 375.000 2.240.000 2.652.000 861.000 2.234.000 2.759.000 524.000 1.445.000 796.000 412.000 2.464.000 2.917.000 947.000 2.457.000 3.035.000 576.000 1.590.000 4.275.000 4.703.000 9.899.000 10.889.000 STT 2.2 2.3 NHÀ TẠM VẬT KIẾN TRÚC cao 0,8m) Mộ xây gạch, ốp đá xẻ; kích thước mộ (dài 2,4 x rộng 1,24 x cao 0,8m) Mộ xây gạch, ốp đá xẻ trát vữa xi măng, quét nước xi măng; kích thước mộ (dài 1,44 x rộng 0,96 x cao 1,6m) 88 Đơn vị tính Đơn giá xây dựng (đồng/m2 sàn xây dựng) Chưa bao Đã bao gồm VAT gồm VAT 12.220.000 13.442.000 5.378.000 5.916.000 ... Bảng 4.7 Giá đất trung bình phường 59 Bảng 4.8 Đơn giá bồi thường đất dự án nghiên cứu 60 Bảng 4.9 Kết bồi thường, hỗ trợ đất dự án nghiên cứu 62 Bảng 4.10 Xác định đối tượng bồi... án xây dựng đường Vành đai địa bàn quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội Ngành: Quản lý đất đai Mã số: 60. 85.01.03 Tên sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam Mục đích nghiên cứu: - Đánh giá công tác... for the project of building the Ring Road in Tay Ho District, Hanoi Major: Land mannagement Code: 60. 85.01.03 Educational organization: Vietnam National University of Agriculture (VNUA) Research