HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM NGÔ THỊ NGUYỆT NGA CHẤT LƯỢNG TINH DỊCH CỦA MỘT SỐ GIỐNG LỢN NUÔI TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN GIỐNG CHĂN NUÔI THÁI BÌNH Chuyên ngành: Mã số: Người hướng dẫn khoa học: Chăn nuôi 60 62 01 05 PGS TS Đặng Thái Hải NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu riêng Các số liệu, kết nêu luận văn trung thực chưa công bố công trình khác Tôi xin cam đoan thông tin trích dẫn luận văn rõ nguồn gốc Hà Nội, ngày 20 tháng năm 2016 Tác giả luận văn Ngô Thị Nguyệt Nga i LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, nỗ lực phấn đấu thân, nhận giúp đỡ, hướng dẫn tận tình nhiều cá nhân, đơn vị tập thể khác Nhân dịp này, xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Đặng Thái Hải - Trưởng Bộ môn Hóa sinh động vật – Khoa Chăn nuôi, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, người dành nhiều thời gian, tâm huyết bảo, giúp đỡ suốt trình thực đề tài Tôi xin cảm ơn thầy giáo, cô giáo Học viện nông nghiệp Việt Nam nói chung, Khoa Chăn nuôi nói riêng người giúp đỡ, giảng dạy suốt trình học tập trường Tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Công ty CP giống chăn nuôi Thái Bình toàn thể cán công nhân viên Công ty, đặc biệt anh, chị cán trại đực giống Trung tâm giống lợn Đông Mỹ, giúp đỡ hoàn thành tốt đề tài Xin bày tỏ lòng biết ơn tới người thân, bạn bè đồng nghiệp bên tôi, giúp đỡ, động viên suốt trình học tập hoàn thiện luận văn Hà Nội, ngày 20 tháng năm 2016 Tác giả luận văn Ngô Thị Nguyệt Nga ii MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục chữ viết tắt v Danh mục bảng vi Danh mục hình đồ thị vii Trích yếu luận văn viii Thesis Abstract ix Phần Mở đầu 1.1 Tính cấp thiết đề tài 1.2 Mục đích nghiên cứu 1.3 Ý nghĩa khoa học thực tiễn đề tài Phần Tổng quan tài liệu 2.1 Vai trò đực giống thụ tinh nhân tạo chăn nuôi lợn nước ta 2.2 Đặc điểm sinh lý sinh dục lợn đực giống 2.2.1 Cấu tạo chức máy sinh dục lợn đực giống 2.2.2 Cấu tạo chức tuyến sinh dục 2.2.3 Đặc điểm thành phần hóa học tinh dịch lợn 2.3 Các tiêu đánh giá số lượng, chất lượng tinh dịch lợn 12 2.3.1 Thể tích tinh dịch 12 2.3.2 Hoạt lực tinh trùng 12 2.3.3 Nồng độ tinh trùng 13 2.3.4 Chỉ tiêu tổng hợp VAC 13 2.3.5 Sức kháng tinh trùng 13 2.3.6 Tỷ lệ tinh trùng kỳ hình 14 2.3.7 pH tinh dịch 14 2.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến số lượng chất lượng tinh dịch 14 2.4.1 Giống 14 2.4.2 Tuổi lợn đực 15 2.4.3 Chế độ chăm sóc nuôi dưỡng 15 2.4.4 Các yếu tố thời tiết, khí hậu 17 2.4.5 Trạng thái sức khỏe lợn đực giống 19 2.4.6 Chế độ sử dụng 19 2.4.7 Tay nghề kỹ thuật viên khai thác tinh dịch lợn 19 2.5 Tình hình nghiên cứu nước 19 2.5.1 Tình hình nghiên cứu nước 19 2.5.2 Tình hình nghiên cứu nước 21 Phần Nội dung phương pháp nghiên cứu 23 iii 3.1 Đối tượng, thời gian địa điểm nghiên cứu 23 3.1.1 Đối tượng nghiên cứu 23 3.1.2 Thời gian địa điểm nghiên cứu 23 3.2 Nội dung nghiên cứu 23 3.2.1 Đánh giá chất lượng tinh dịch lợn thông qua tiêu 23 3.2.2 Ảnh hưởng mùa vụ năm đến chất lượng tinh dịch lợn 23 3.3 Phương pháp nghiên cứu 23 3.3.1 Phương pháp lấy tinh 23 3.3.2 Phương pháp kiểm tra chất lượng tinh dịch lợn 24 3.3.3 Phương pháp kiểm tra ảnh hưởng mùa vụ đến chất lượng tinh dịch 28 3.3.4 Phương pháp xử lý số liệu 28 Phần Kết thảo luận 29 4.1 Một số tiêu số lượng, chất lượng tinh dịch 29 4.1.1 Thể tích tinh dịch lợn 29 4.1.2 Hoạt lực tinh trùng 31 4.1.3 Nồng độ tinh trùng 33 4.1.4 Chỉ tiêu tổng hợp VAC 34 4.1.5 Sức kháng tinh trùng 36 4.1.6 Tỷ lệ tinh trùng kỳ hình 38 4.1.7 pH tinh dịch 39 4.2 Ảnh hưởng mùa vụ đến chất lượng tinh dịch lợn 40 Phần Kết luận đề nghị 52 5.1 Kết luận 52 5.2 Đề nghị 52 Tài liệu tham khảo 53 iv DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt A Nghĩa tiếng Vệt : Hoạt lực tinh trùng C : Nồng độ tinh trùng CP : cổ phần KHKT : Khoa học kỹ thuật cs ĐVTA K% NN&PTNT : cộng : Đơn vị thức ăn : Tỷ lệ kỳ hình tinh trùng : Nông nghiệp phát triển nông thôn R : Sức kháng tinh trùng TTNT : Thụ tinh nhân tạo TCVN : Tiêu chuẩn Việt Nam TT : Tinh trùng VAC : Tổng số tinh trùng tiến thẳng lần xuất tinh V : Thể tích tinh dịch v DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1 Thành phần hóa học tinh dịch lợn (Theo Nguyễn Tấn Anh, 1985) 11 Bảng 2.2 Ảnh hưởng mùa vụ đến tiết tinh dịch lợn 18 Bảng 2.3 Phẩm chất tinh dịch số giống lợn ngoại nuôi nước ta 20 Bảng 2.4 Phẩm chất tinh dịch lợn Yorshire Landrace 21 Bảng 3.1 Một số tiêu chuẩn chất lượng tinh dịch lợn đực giống 24 Bảng 3.2 Thang điểm đánh giá hoạt lực tinh trùng theo Milovanov (1932) 25 Bảng 3.3 Độ hấp thu nồng độ tinh trùng 25 Bảng 4.1 Thể tích tinh dịch lợn ngoại (ml/lần) 30 Bảng 4.2 Thể tích tinh dịch lợn nội (ml/lần) 30 Bảng 4.3 Hoạt lực tinh trùng lợn đực ngoại 31 Bảng 4.4 Hoạt lực tinh trùng lợn đực nội 32 Bảng 4.5 Nồng độ tinh trùng lợn đực ngoại (triệu/ml) 33 Bảng 4.6 Nồng độ tinh trùng lợn đực nội (triệu/ml) 33 Bảng 4.7 Chỉ tiêu tổng hợp VAC lợn đực ngoại (tỷ/lần) 34 Bảng 4.8 Chỉ tiêu tổng hợp VAC lợn đực nội (tỷ/lần) 34 Bảng 4.9 Sức kháng tinh trùng lợn đực ngoại 37 Bảng 4.10 Sức kháng tinh trùng lợn đực giống nội 37 Bảng 4.11 Tỷ lệ tinh trùng kỳ hình lợn đực giống ngoại (%) 38 Bảng 4.12 Tỷ lệ tinh trùng kỳ hình lợn đực giống nội (%) 38 Bảng 4.13 pH tinh dịch lợn đực giống ngoại 40 Bảng 4.14 pH tinh dịch lợn đực nội 40 Bảng 4.15 Chất lượng tinh dịch lợn Landrace theo mùa 41 Bảng 4.16 Chất lượng tinh dịch lợn Yorkshire theo mùa 42 Bảng 4.17 Chất lượng tinh dịch lợn Pidu theo mùa 43 Bảng 4.18 Chất lượng tinh dịch lợn Móng Cái theo mùa 44 Bảng 4.19 Chất lượng tinh dịch lợn Rừng theo mùa 45 vi DANH MỤC HÌNH VÀ ĐỒ THỊ Hình 1.1 Cấu tạo tinh trùng lợn Biểu đồ Chỉ tiêu tổng hợp VAC lợn ngoại 35 Biểu đồ 4.2 Ảnh hưởng mùa vụ đến thể tích tinh dịch lợn 46 Biểu đồ 4.3 Ảnh hưởng mùa vụ đến hoạt lực tinh trùng lợn 47 Biểu đồ 4.4 Ảnh hưởng mùa vụ đến nồng độ tinh trùng lợn 48 Biểu đồ 4.5 Ảnh hưởng mùa vụ đến tổng số tinh trùng tiến thẳng 49 Biểu đồ 4.6 Ảnh hưởng mùa vụ đến sức kháng tinh trùng 49 Biểu đồ 4.7 Ảnh hưởng mùa vụ đến tỷ lệ tinh trùng kỳ hình 50 Biểu đồ 4.8 Ảnh hưởng mùa vụ đến giá trị pH tinh dịch 51 vii TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Tên tác giả: Ngô Thị Nguyệt Nga Tên luận văn: Chất lượng tinh dịch số giống lợn nuôi Công ty Cổ phần giống chăn nuôi Thái Bình Ngành: Chăn nuôi Mã số: 60.62.01.05 Tên sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu tiến hành nhằm đánh giá phẩm chất tinh dịch ảnh hưởng mùa vụ đến chất lượng tinh dịch lợn đực giống Phương pháp nghiên cứu Nghiên cứu tiến hành 10 đực giống Landrace, 10 đực Yorkshire, đực Pidu, đực Móng Cái đực Rừng, từ – năm tuổi, kiểm tra suất cá thể Nghiên cứu tiến hành Trung tâm giống lợn Đông Mỹ Công ty Cổ phần giống chăn nuôi Thái Bình, thời gian từ tháng năm 2015 đến tháng năm 2016 Đề tài đánh giá chất lượng tinh dịch lợn giống đánh giá ảnh hưởng mùa vụ năm đến chất lượng tinh dịch lợn Tinh dịch lợn khai thác tay, vào sáng sớm Chất lượng tinh dịch kiểm tra theo tiêu chuẩn quy trình thụ tinh nhân tạo Việt Nam (Tiêu chuẩn Quốc gia Bộ Khoa học Công nghệ công bố) Các số liệu thí nghiệm xử lý phần mềm Excel 2007 SAS 9.1 (2002) Kết kết luận Kết cho thấy phẩm chất tinh dịch lợn đực giống nuôi Công ty tốt đạt tiêu chuẩn Bộ NN & PTNT dùng thụ tinh nhân tạo Chỉ tiêu VAC chung giống lợn đạt tương đối cao; Landrace, Yorkshire Pidu 59,46; 55,9; 51,55 tỷ/lần; lợn Móng Cái lợn Rừng 23,95 26,05 tỷ/lần Mùa vụ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng tinh dịch lợn đực giống Chất lượng tinh dịch mùa khác có sai khác rõ rệt (P