HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM NGUYỄN ĐỨC HƯNG KHẢ NĂNG SINH SẢN CỦA TỔ HỢP LAI GIỮA LỢN NÁI F1(LANDRACE × YORKSHIRE), F1(YORKSHIRE × LANDRACE) ĐƯỢC PHỐI VỚI ĐỰC DUROC VÀ PIDU NUÔI TẠI TRẠI CHĂN NUÔI XÃ THƯỢNG LAN, VIỆT YÊN, BẮC GIANG Chuyên ngành: Mã số: Người hướng dẫn khoa học: Chăn nuôi 60.62.01.05 TS Nguyễn Hoàng Thịnh PGS.TS Đinh Văn Chỉnh NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu riêng tôi, kết nghiên cứu trình bày luận văn trung thực, khách quan chưa dùng để bảo vệ lấy học vị Tôi xin cam đoan giúp đỡ để thực luận văn cám ơn thông tin trích dẫn luận văn rõ nguồn gốc Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Nguyễn Đức Hưng i LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu hoàn thành luận văn, nhận hướng dẫn, bảo tận tình thầy cô giáo, giúp đỡ, động viên bạn bè, đồng nghiệp gia đình Nhân dịp hoàn thành luận văn, cho phép bày tỏ long kính trọng biết ơn sâu sắc tới giáo viên hướng dẫn TS Nguyễn Hoàng Thịnh PGS TS Đinh Văn Chỉnh – Giảng viên khoa Chăn nuôi – Học viện Nông nghiệp Việt Nam tận tình hướng dẫn, dành nhiều công sức, thời gian tạo điều kiện cho suốt trình học tạp thực đề tài Tôi xin bày tỏ long biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo, Bộ môn Di truyền – Giống gia súc, Khoa Chăn nuôi, Học viện Nông nghiệp Việt Nam tận tình giúp đỡ trình học tập, thực đề tài hoàn thành luận văn Tôi xin chân thành cảm ơn ông Nguyễn Văn Nguyệt, chủ trang trại chăn nuôi xã Thượng Lan, Việt Yên, Bắc Giang giúp đỡ tạo điều kiện cho suốt trình thực đề tài Xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ mặt, động viên khuyến khích hoàn thành luận văn./ Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Nguyễn Đức Hưng ii MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục viết tắt v Danh mục bảng vi Danh mục hình vii Trích yếu luận văn viii Thesis abstract ix Phần Mở đầu 1.1 1.2 Tính cấp thiết đề tài Mục đích đề tài Phần Tổng quan tài liệu 2.1 2.1.1 2.1.2 2.1.3 2.2 2.2.1 2.2.2 Cơ sở sinh lý sinh sản cái, tiêu đánh giá yếu tố ảnh hưởng Cơ sở sinh lý sinh sản Các tiêu đánh giá sức sản xuất lợn nái Các yếu tố ảnh hưởng đến suất sinh sản lợn nái Tình hình nghiên cứu nước nước 12 Tình hình nghiên cứu nước 12 Tình hình nghiên cứu nước 15 Phần Nội dung phương pháp nghiên cứu 19 3.1 Đối tượng nghiên cứu 19 3.3 Nội dung nghiên cứu 19 3.2 3.4 3.5 3.5.1 3.5.2 Địa điểm, thời gian, điều kiện nghiên cứu 19 Điều kiện chăm sóc nuôi dưỡng 19 Phương pháp nghiên cứu 20 Năng suất sinh sản lợn nái 20 Sinh trưởng lợn tiêu tốn thức ăn cho kg lợn cai sữa 22 3.6 Xử lý số liệu 22 iii Phần Kết thảo luận 23 4.1 Ảnh hưởng yếu tố đến suất sinh sản 23 4.3 Năng suất sinh sản lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) phối với đực 4.4 4.5 Năng suất sinh sản lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) 24 Duroc PiDu 31 Năng suất sinh sản lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) phối với đực giống Duroc PiDu qua lứa đẻ 38 Sinh trưởng lợn tiêu tốn thức ăn cho kg lợn cai sữa 51 Phần Kết luận kiến nghị 56 5.1 5.2 Kết luận 56 Kiến nghị 56 Tài liệu tham khảo 57 iv DANH MỤC VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa tiếng Việt CS: Cai sữa Du/D: Duroc F1(YL)/F1(Y×L): F1(Yorkshire × Landrace) F1(LY)/F1(L×Y): F1(Landrace × Yorkshire) KL: Khối lượng SS: Sơ sinh L: Landrace TA: Thức ăn Y: Yorkshire TTTA: Tiêu tốn thức ăn v DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1 Giá trị dinh dưỡng thức ăn cho lợn 20 Bảng 4.1 Ảnh hưởng yếu tố đến suất sinh sản lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) phối với đực Duroc PiDu 23 Bảng 4.2 Năng suất sinh sản chung lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) 25 Bảng 4.3 Năng suất sinh sản lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L)phối với đực Duroc PiDu 32 Bảng 4.4 Năng suất sinh sản lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) phối với đực Du PiDu lứa 39 Bảng 4.5 Năng suất sinh sản lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) phối với đực Du PiDu lứa 40 Bảng 4.6 Năng suất sinh sản lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) phối với đực Du PiDu lứa 41 Bảng 4.7 Năng suất sinh sản lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) phối với đực Du PiDu lứa 42 Bảng 4.8 Năng suất sinh sản lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) phối với đực Du PiDu lứa 43 Bảng 4.9 Sinh trưởng lợn tiêu tốn thức ăn/kg lợn cai sữa 52 vi DANH MỤC HÌNH Hình 4.1 Số con/ổ lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) 27 Hình 4.2 Khối lượng/con lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) 29 Hình 4.3 Khối lượng/ổ lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) 30 Hình 4.4 Số con/ổ lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) phối với đực Duroc PiDu 34 Hình 4.5 Khối lượng/con lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L)phối với đực Duroc PiDu 35 Hình 4.6 Khối lượng/ổ lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) phối với đực Duroc PiDu 36 Hình 4.7 Số đẻ ra/ổ từ lứa đến lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) phối với đực giống Duroc PiDu 44 Hình 4.8 Số đẻ sống/ổ từ lứa đến lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) phối với đực giống Duroc PiDu 45 Hình 4.9 Số cai sữa/ổ từ lứa đến lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) phối với đực giống Duroc PiDu 46 Hình 4.10 Khối lượng cai sữa/ổ từ lứa đến lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) phối với đực giống Duroc PiDu 49 Hình 4.11 Tăng khối lượng lợn từ sơ sinh đến cai sữa (g/ngày) 53 Hình 4.12 Tiêu tốn thức ăn/kg lợn cai sữa 54 vii TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Tên tác giả: Nguyễn Đức Hưng Tên Luận văn: Khả sinh sản tổ hợp lai lợn nái F1(Landrace × Yorkshire), F1(Yorkshire × Landrace) phối với đực Duroc PiDu nuôi Trại chăn nuôi xã Thượng Lan, Việt Yên, Bắc Giang Ngành: Chăn nuôi Mã số: 60.62.01.05 Tên sở đào tạo: Học viện Nông nghiêp Việt Nam Mục đích nghiên cứu - Đánh giá suất sinh sản lợn nái lai F1(Landrace × Yorkshire) F1(Yorkshire × Landrace) phối với đực Duroc PiDu nuôi điều kiện trang trại - Đánh giá sinh trưởng lợn từ sơ sinh đến cai sữa tiêu tốn thức ăn để sản xuất kg lợn cai sữa Phương pháp nghiên cứu Nghiên cứu thực trang trại chăn nuôi xã Thương Lan, Việt Yên, Bắc Giang từ 08/2014 đến 07/2015 nhằm đánh giá khả sản suất lợn nái F1 (LxY) phối với đực Duroc PiDu Nghiên cứu theo dõi đánh giá suất sinh sản tổ hợp lai Du x F1(LxY), PiDu x F1(LxY), Du x F1(YxL) PiDu x F1(YxL) với 1020 ổ đẻ từ lứa đẻ đến 5; đánh giá sinh trưởng lợn từ sơ sinh đến cai sữa tiêu tốn thức ăn để sản xuất kg lợn cai sữa với tổng số 12 ổ đẻ, tổ hợp lai 03 ổ đẻ Kết kết luận Năng suất sinh sản lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) đạt tương đương với số đẻ sống/ổ đạt cao tổ hợp lai PiDu x F1(YxL) (10,85 con/ổ) đạt thấp tổ hợp lai PiDu x F1(LxY) (10,66 con/ổ); số cai sữa/ổ đạt cao tổ hợp lai PiDu x F1(YxL) (10,28 con/ổ) đạt thấp tổ hợp lai Du x F1(YxL) (10,00 con/ổ); khối lượng cai sữa/ổ đạt cao tổ hợp lai PiDu x F1(YxL) (62,49 kg) đạt thấp tổ hợp lai Du x F1(YxL) (62,00 kg) Năng suất sinh sản lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) phối với đực Duroc PiDu qua lứa đẻ đạt hoàn toàn phù hợp với quy luật sinh sản lợn nái, tức tăng dần từ lứa đến lứa 5, sau giảm dần Tăng khối lượng lợn từ sơ sinh đến cai sữa đạt cao tổ hợp lai nái F1(Y×L) với đực PiDu đạt 239,24 g/ngày Tiêu tốn thức ăn/kg lợn cai sữa tổ hợp lai nái F1(Y × L) với đực Duroc cao đạt 5,89 kg lợn cai sữa tổ hợp lai nái F1(L × Y) với đực Duroc thấp đạt 5,20 kg lợn cai sữa viii THESIS ABSTRACT Master candidate: Nguyen Duc Hung Thesis title: Reproduction performance of hybrid combinations between F1(Landrace × Yorkshire), F1 (Yorkshire × Landrace) sows and Duroc, PiDu boars raised in Thuong Lan community, Viet Yen district, Bac Giang province Major: Animal Science Code: 60.62.01.05 Educational organization: Vietnam National University of Agriculture (VNUA) Research Objectives - Evaluate reproductive productivity of hybrid F1(Landrace × Yorkshire) and F1(Yorkshire × Landrace) sows with Duroc and PiDu boars under farm conditions - Evaluate the growth of piglets from birth to weaning and the feed conversion ratio to produce kg of weaner Materials and Methods The study was conducted at pig farm, Thuong Lan community, Viet Yen, Bac Giang from 08/2014 to 07/2015 in order to evaluate reproductive productivity of the F1(Landrace x Yorkshire) and F1(Yorkshire x Landrace) sows with PiDu and Duroc boars hybrid combinations Du x F1(L×Y), PiDu × F1 (L×Y), Du × F1 (Y×L) and PiDu × F1 (Y×L) with 1020 litters from to were studied to evaluate the reproduction performance and the growth of piglets from birth to weaning and the feed conversion ratio to produce kg of weaned with a total of 12 litters, 03 litters for each hybrid combinations Results and conclusions Reproductive performance of F1(L×Y) and F1(Y×L) sows are achieved similar to the piglets born alive/litter combinations highest in PiDu x F1(Y×L) (10.85 piglets/litter) and was lowest in PiDu × F1(L×Y) (10.66 piglets/litter); number piglets weaned/litter combinations hybrid highest in PiDu x F1(Y×L) (10.28 piglets/litter) and was lowest in Du × F1(Y×L) (10.00 piglets/litter); weaning piglets weight/highest litter in PiDu x F1(Y×L) (62.49 kg) and was lowest in Du x F1(Y×L) (62.00 kg) Reproductive performance of F1(L×Y) and F1(Y×L) sows in collaboration with Duroc and PiDu boars through parities are achieved and fully consistent with the law of reproductive sows, that mean ascending from age to age or 5, then subside ADG of piglets from birth to weaning highest in hybrid combinations between F1(Y×L) sows with PiDu boars reached 239.24 g/day FCR/kg piglets weaned hybrid combinations F1(Y×L) sows between with the highest Duroc 5.89 kg weaners also hybrid combinations between F1 (L×Y) sows with Duroc 5.20 kg is the lowest gain of weaners ix Ở tổ hợp lai Du × F1 (L×Y), PiDu × F1 (L×Y) PiDu × F1 (Y×L) có khối lượng cai sữa/ổ đạt cao lứa 5; tổ hợp lai Du × F1 (Y×L) lứa đạt cao cao so với tất tổ hợp lai lứa khác Nhưng tổ hợp lai này, khối lượng cai sữa/ổ lứa lại thấp Sự khác lứa đẻ tiêu khối lượng cai sữa/ổ có ý nghĩa thống kê (P0,05) Nghiên cứu Đoàn Văn Soạn Đặng Vũ Bình (2011) cho biết, khối lượng cai sữa/ổ lợn nái lai F1 (Landrace × Yorkshire) F1 (Yorkshire × Landrace) có giá trị thấp lứa 1, tăng dần từ lứa đến lứa 4, lứa thứ đạt cao nhất, ổn định giảm lứa đẻ thứ + Thời gian cai sữa (ngày): Thời gian cai sữa lợn tổ hợp lai Du × F1(L×Y), PiDu × F1(L×Y), Du × F1(Y×L) PiDu × F1(Y×L) từ lứa đến là: + Tổ hợp lai Du × F1(L×Y): 22,27; 21,65; 21,62; 22,40; 21,46 ngày + Tổ hợp lai PiDu × F1(L×Y): 21,36; 21,22; 21,33; 22,74; 22,17 ngày + Tổ hợp lai Du × F1 (Y×L): 22,09; 21,64; 22,16; 22,11; 22,77 ngày + Tổ hợp lai PiDu × F1 (Y×L): 21,76; 22,22; 20,98; 23,08; 21,68 ngày Lợn nghiên cứu có thời gian cai sữa sớm lứa tổ hợp lai Du × F1(L×Y); lứa tổ hợp lai PiDu × F1(L×Y) Du × F1(Y×L); lứa tổ hợp PiDu × F1(Y×L) Thời gian cai sữa muộn lứa tổ hợp lai Du × F1(L×Y); PiDu × F1(L×Y) PiDu × F1(Y×L), tổ hợp lai Du × F1(Y×L) lứa Sự khác có ý nghĩa thống kê tất lứa đẻ (P < 0,05) Thời gian mang thai nghiên cứu tác giả Lê Đình Phùng (2009) lợn nái F1(Landrace × Yorkshire) phối tinh đực F1(Duroc × Pietrain) 22,00 ngày (lứa 1, 2); 23,06 ngày (lứa 3, 4) 22,74 ngày (lứa 5, 6) + Thời gian phối giống có chửa sau cai sữa (ngày): Thời gian cai sữa lợn tổ hợp lai Du × F1(L×Y), PiDu × F1(LY), Du × F1(YL) PiDu × F1(Y×L) từ lứa đến là: + Tổ hợp lai Du × F1(L×Y): 4,79; 5,42; 4,83; 4,63; 4,85 ngày + Tổ hợp lai PiDu × F1(L×Y): 5,07; 4,95; 5,19; 5,12; 5,03 ngày + Tổ hợp lai Du × F1(Y×L): 4,73; 4,89; 5,34; 4,91; 4,77 ngày 50 + Tổ hợp lai PiDu × F1(Y×L): 5,38; 4,68; 4,88; 4,92; 4,80 ngày Thời gian phối có chửa nghiên cứu tương đối đồng qua tổ hợp lai lứa đẻ, dao động khoảng từ 4,63 đến 5,42 ngày Sự khác tiêu có ý nghĩa thống kê tất lứa đẻ (P < 0,05) + Khoảng cách lứa đẻ (ngày): Khoảng cách lứa đẻ lợn nái tổ hợp lai Du × F1(L×Y), PiDu × F1(LY), Du × F1(YL) PiDu × F1(Y×L) từ lứa đến là: + Tổ hợp lai Du × F1(L×Y): 142,33; 142,00; 141,96; 142,00 ngày + Tổ hợp lai PiDu × F1(L×Y): 141,24; 142,22; 143,31; 142,84 ngày + Tổ hợp lai Du × F1(Y×L): 141,98; 143,05; 142,77; 143,30 ngày + Tổ hợp lai PiDu × F1(Y×L): 141,94; 141,32; 143,48; 141,78 ngày Khoảng cách lứa đẻ từ lứa đến lứa bốn tổ hợp lai dao động từ 141 ngày đến 143 ngày Nhìn chung, lợn chăn nuôi theo quy trình, chuồng trại khép kín nên giảm nhiều yếu tố bất lợi dẫn đến giảm thời gian không sản xuất lợn nái, giảm tiêu tốn thức ăn, giảm khoảng cách lứa đẻ, tăng số cai sữa/nái/năm tăng hiệu chăn nuôi lợn Sự khác có ý nghĩa thống kê lứa (P > 0,05); lứa khác ý nghĩa thống kê 4.5 SINH TRƯỞNG LỢN CON VÀ TIÊU TỐN THỨC ĂN CHO KG LỢN CON CAI SỮA Sinh trưởng lợn từ sơ sinh đến cai sữa tiêu tốn thức ăn cho kg lợn cai sữa tổ hợp lai Du × F1(L×Y), PiDu × F1(LY), Du × F1(YL) PiDu × F1(Y×L) thể qua Bảng 3.9; Hình 4.11 4.12: - Sinh trưởng lợn từ sơ sinh đến cai sữa: + Khối lượng sơ sinh/con: Khối lượng sơ sinh/con bốn tổ hợp lai Du × F1(L×Y), PiDu × F1(LxY), Du × F1(YxL) PiDu × F1(Y×L) dao động từ 1,60 đến 1,63 kg (P>0,05) Nhìn chung, lợn đưa vào theo dõi có khối lượng tương đồng + Khối lượng cai sữa/con: Khối lượng trung bình lúc cai sữa lợn ba tổ hợp lai Du × F1(L×Y), PiDu × F1(LxY), Du × F1(YxL) 6,55, riêng tổ hợp lai PiDu × F1(Y×L) đạt cao 6,62 kg Tuy nhiên, chênh lệ không đáng kể (P>0,05) 51 Bảng 4.9 Sinh trưởng lợn tiêu tốn thức ăn/kg lợn cai sữa Du × F1(L × Y) Chỉ tiêu n Mean SE PiDu × F1(L × Y) Cv% n Mean SE Du × F1(Y × L) Cv% n Mean SE Cv% PiDu × F1(Y × L) n Mean SE Cv% - Sinh trưởng lợn từ sơ sinh đến cai sữa: + Khối lượng sơ sinh/con (kg) 30 1,63 0,02 7,07 30 1,61 0,02 5,58 30 1,63 0,02 5,49 30 1,60 0,01 4,88 + Thời gian cai sữa (ngày) 30 21,37a 0,09 2,29 30 21,10a 0,27 6,97 30 21,39a 0,23 6,00 30 20,10b 0,26 7,08 + Khối lượng cai sữa/con (kg) + Tăng KL từ SS-CS (g/ngày) 30 6,55 0,05 2,04 3,90 30 30 234,13 4,78 30 Mang thai (kg) 224,00 18,00 13,92 + TA lợn cho tập ăn (kg) 6,55 235,08 0,04 2,15 3,28 5,00 30 6,55 30 234,72 0,04 2,03 3,07 4,81 30 6,62 0,02 1,43 1,95 30 239,24 3,22 0,00 224,00 18,00 13,92 13,01 4,07 0,38 16,37 3,84 11,19 - TTTA/kg lợn cai sữa: + TA cho lợn mẹ Nuôi (kg) + Tổng thức ăn tiêu (kg) + Khối lượng cai sữa/ổ (kg) + TTTA/kg lợn cai sữa (kg) 3 3 123,00 2,00 2,82 351,37ab 16,97 8,37 4,37 67,73ab 5,20 0,22 2,15 8,67 5,51 0,31 10,47 260,00 0,00 0,00 260,00 0,00 5,00 0,12 4,00 4,23 0,32 123,00 388,00a 3 70,07a 5,54 5,29 5,40 1,88 0,11 7,45 2,41 4,66 3,34 119,67 383,90ab 3 65,50ab 5,89 8,11 11,74 8,12 3,66 3,67 0,31 9,70 9,09 5,29 345,07b 14,44 5,85 0,37 * Trong hàng, giá trị trung bình không mang chữ sai số có ý nghĩa thống kê (P0,05) Hình 4.12 Tiêu tốn thức ăn/kg lợn cai sữa Kết nghiên cứu Phùng Thị Vân cs (2002) cho biết, tiêu tốn thức ăn/kg lợn cai sữa 35 ngày tuổi 5,25 kg tổ hợp lai Du × F1(L×Y) 5,48 kg tổ hợp lai Du × F1(Y×L) 54 Theo Nguyễn Văn Thắng Đặng Vũ Bình (2005), tiêu tốn thức ăn/kg lợn cai sữa 28,58 ngày tuổi tổ hợp lai PiDu(L×Y) 5,74 kg, tổ hợp lai Duroc × F1(L×Y) 28,58 ngày tuổi 5,76 kg Theo Phan Xuân Hảo Hoàng Thị Thúy (2009), tiêu tốn thức ăn /kg lợn cai sữa tổ hợp lai PiDu × Yorkshire, PiDu × Landrace PiDu × F1(LY) 5,57; 5,68 5,60 kg Theo Vũ Đình Tôn Nguyễn Công Oánh (2010), tiêu tốn thức ăn/kg lợn cai sữa 26,45 ngày tuổi tổ hợp lai Duroc × F1(L×Y) 5,47 kg Như vậy, kết nghiên cứu năm khoảng tiêu tốn thức ăn mà nghiên cứu công bố 55 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 5.1 KẾT LUẬN Đực phối nái không ảnh hưởng đến đến suất sinh sản tổ hợp lai lợn nái F1(L×Y) F1(Y×L) phối với đực Duroc PiDu Tương tác đực phối nái ảnh hưởng đến tỷ lệ sơ sinh sống, tỷ lệ sống đến cai sữa thời gian cai sữa Lứa đẻ ảnh hưởng đến số đẻ ra, số đẻ sống, thời gian cai sữa, tỷ lệ sống đến cai sữa, khối lượng sơ sinh/con, khối lượng sơ sinh/ổ (P