BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI NGUYỄN VĂN NHẬT QUẢN LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH HẢI DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HÀ NỘI, NĂM 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGUYỄN VĂN NHẬT TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI NGUYỄN VĂN NHẬT QUẢN LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH HẢI DƯƠNG CHUYÊN NGÀNH MÃ SỐ : TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG : 60 34 02 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ LỚP: CH 21H - TCNH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS VŨ XUÂN DŨNG HÀ NỘI, NĂM 2017 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu riêng Các số liệu, kết nêu luận văn trung thực trích dẫn đầy đủ nguồn tham khảo từ tài liệu nêu mục tài liệu tham khảo, ý kiến đề xuất tác giả chưa công bố công trình khác Học viên Nguyễn Văn Nhật LỜI CẢM ƠN ii Trong khoảng thời gian thực đề tài luận văn tốt nghiệp thạc sỹ kinh tế, tác giả gặp nhiều khó khăn việc chuẩn bị tài liệu, thu thập liệu sơ cấp thứ cấp Tuy nhiên, với nỗ lực thân giúp đỡ tận tình thầy cô giáo trường Đại học Thương mại, cán quản lý Khoa sau Đại học tác giả hoàn thành luận văn Tác giả xin trân trọng cảm ơn thầy cô Ban Giám hiệu trường Đại học Thương mại, Khoa sau Đại học động viên tạo điều kiện để tác giả yên tâm với công việc nghiên cứu Tác giả xin gửi lời cảm ơn thầy giáo TS Vũ Xuân Dũng - người hướng dẫn bảo tận tình, động viên tác giả suốt trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn Tác giả xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo, cán ngân hàng BIDV - chi nhánh Hải Dương hỗ trợ cung cấp tài liệu để tác giả có sở thực tiễn hoàn thành luận văn Mặc dù có nhiều cố gắng hoàn thành nội dung nghiên cứu tất lực nhiệt tình thân, nhiên luận văn tránh khỏi thiếu sót, tác giả mong nhận ý kiến đóng góp quý báu thầy, cô đồng nghiệp để hoàn thiện nhận thức Xin chân thành cảm ơn! iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN…………………………………………………… ……………………i LỜI CÁM ƠN………………………………………………………………………… ….ii MỤC LỤC……… ………………………………………… …… ……………………iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.…… …… ……………………………………vi DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ… …… …………………………………… vii PHẦN MỞ ĐẦU CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NỢ XẤU VÀ QUẢN LÝ NỢ XẤU CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Tổng quan ngân hàng thương mại 1.1.1 Khái niệm vai trò ngân hàng thương mại 1.1.2 Các hoạt động ngân hàng thương mại 1.1.3 Rủi ro tín dụng ngân hàng thương mại 1.2 Nợ xấu ngân hàng thương mại 12 1.2.1 Khái niệm nợ xấu 12 1.2.2 Nguyên nhân nợ xấu .14 1.2.3 Các tác động nợ xấu .17 1.2.4 Phân loại nợ xấu 18 1.3 Quản lý nợ xấu Ngân hàng thương mại 19 1.3.1 Khái niệm quản lý nợ xấu 19 1.3.2 Mục tiêu quản lý nợ xấu .20 1.3.3 Nội dung quản lý nợ xấu ngân hàng thương mại 20 1.3.4 Các nhân tố ảnh hưởng tới quản lý nợ xấu ngân hàng thương mại 32 1.3.5 Các tiêu chí đánh giá hoạt động quản lý nợ xấu 34 1.4 Kinh nghiệm số nước quản lý nợ xấu 35 1.4.1 Kinh nghiệm số nước giới quản lý nợ xấu 35 1.4.2 Kinh nghiệm quản lý nợ xấu số ngân hàng nước .40 1.4.3 Bài học kinh nghiệm rút cho BIDV – chi nhánh Hải Dương 42 iv CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH HẢI DƯƠNG 43 2.1 Giới thiệu Ngân hàng BIDV Việt Nam - chi nhánh Hải Dương 43 2.1.1 Quá trình hình thành phát triển 43 2.1.2 Cơ cấu tổ chức máy 44 2.1.3 Tình hình hoạt động kinh doanh BIDV – chi nhánh Hải Dương giai đoạn 2012 – 2015 .46 2.2 Thực trạng quản lý nợ xấu BIDV - chi nhánh Hải Dương .51 2.2.1 Tình hình nợ xấu BIDV Hải Dương giai đoạn 2012- 2015 51 2.2.2 Thực trạng quản lý xử lý nợ xấu 54 2.3 Đánh giá chung thực trạng quản lý nợ xấu ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư phát triển Việt Nam - chi nhánh Hải Dương 62 2.3.1 Kết đạt 62 2.3.2 Những hạn chế cần khắc phục .64 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH HẢI DƯƠNG 70 3.1 Mục tiêu định hướng hoạt động kinh doanh quản lý nợ xấu ngân hàng BIDV - chi nhánh Hải Dương thời gian tới 70 3.1.1 Định hướng mục tiêu chung hoạt động kinh doanh BIDV – chi nhánh Hải Dương 70 3.1.2 Định hướng mục tiêu chung quản lý nợ xấu ngân hàng BIDV – chi nhánh Hải Dương 72 3.2 Giải pháp hoàn thiện quản lý nợ xấu ngân hàng BIDV- chi nhánh Hải Dương .73 3.2.1 Hoàn thiện sách quản trị rủi ro tín dụng 73 3.2.2 Nâng cao chất lượng thẩm định 74 3.2.3 Tăng cường kiểm tra tín dụng .76 3.2.4 Xây dựng đội ngũ cán có trình độ chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp qua công tác đào tạo đào tạo lại cán bộ, chế độ đãi ngộ hợp lý 77 3.2.5 Tăng cường rà soát, xem xét lại tài sản bảo đảm hoàn thiện hồ sơ pháp lý 78 v 3.2.6 Nghiên cứu việc thực trích lập dự phòng rủi ro theo chuẩn mực quốc tế (chiết khấu dòng tiền) 78 3.2.7 Thực đa dạng hóa khách hàng phương thức cho vay .79 3.2.8 Tăng cường hoạt động kiểm tra nội 79 3.2.9 Tăng cường việc tổ chức phân tích, phân loại nợ xấu theo định kỳ 80 3.2.10 Xây dựng hệ thống thông tin nợ xấu 81 3.2.11 Xây dựng quy trình xử lý nợ xấu khoa học, thống 81 3.3 Kiến nghị 84 3.3.1 Kiến nghị Chính phủ Bộ ngành liên quan 84 3.3.2 Kiến nghị Ngân hàng Nhà nước .85 3.3.3 Kiến nghị với BIDV Việt Nam 86 Kết luận 88 TÀI LIỆU THAM KHẢO 89 vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BIDV CIC CVQHKH DPRR ĐT&PT HĐV HSC HTNB KH MTV NHNN NHTM QHKH Ngân hàng TMCP ĐT&PT Việt Nam Trung tâm thông tin tín dụng Chuyên viên quan hệ khách hàng Dự phòng rủi ro Đầu tư Phát triển Huy động vốn Hội sở Hạch toán ngoại bảng Kế hoạch Một thành viên Ngân hàng Nhà nước Ngân hàng thương mại Quan hệ khách hàng QLTD QTRR TCTD TDH TDN TMCP TNHH Quản lý tín dụng Quản trị rủi ro Tổ chức tín dụng Trung dài hạn Tổng dư nợ Thương mại cổ phần Trách nhiệm hữu hạn vii DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ Bảng 1.1 Giá trị LGD tối thiểu với khoản phải đòi TSĐB 22 Sơ đồ 2.1 Cơ cấu máy tổ chức BIDV - chi nhánh Hải Dương 45 Bảng 2.1 Kết huy động nguồn vốn BIDV – chi nhánh Hải Dương giai đoạn 2012-2015 46 Bảng 2.2 Tình hình cho vay BIDV – chi nhánh Hải Dương giai đoạn 2012-2015 47 Bảng 2.3 Dư nợ cho vay thị phần dư cho vay BIDV – chi nhánh Hải Dương giai đoạn 2012-2015 48 Bảng 2.4 Báo cáo kết hoạt động kinh doanh BIDV – chi nhánh Hải Dương giai đoạn 2012-2015 50 Bảng 2.5 Chất lượng tín dụng BIDV – chi nhánh Hải Dương giai đoạn 2012-2015 51 Bảng 2.6 Cơ cấu dư nợ theo nhóm nợ BIDV – chi nhánh Hải Dương giai đoạn 2012-2015 53 Bảng 2.7 Tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro qua năm 54 Sơ đồ 2.2 Cơ cấu tổ chức hoạt động tín dụng BIDV chi nhánh Hải Dương 56 Sơ đồ 2.3 Quy trình tín dụng ngân hàng 58 Bảng 2.8 Kết xử lý nợ xấu tồn đọng BIDV – chi nhánh Hải Dương giai đoạn 2012- 2015 60 Sơ đồ 3.1 Quy trình xử lý nợ xấu 82 PHẦN MỞ ĐẦU Lý chọn đề tài Thời gian qua, hoạt động hệ thống ngân hàng thương mại phải đối mặt với nhiều khó khăn thách thức Vấn đề trọng tâm xử lý nợ xấu hệ thống ngân hàng thương mại, làm tắc nghẽn dòng tín dụng kinh tế Việt Nam Do vậy, xử lý nợ xấu quản lý nợ xấu bước quan trọng trình tái cấu trúc hệ thống ngân hàng Nhiều hội thảo tập trung bàn luận vấn đề như: thực trạng nợ xấu ngân hàng Việt Nam; nguyên nhân gây nợ xấu; biện pháp tháo gỡ, chế xử lý nợ kinh nghiệm số quốc gia giới Ngoài ra, vấn đề nguồn tài xử lý nợ, cách thức giải cứu Chính phủ, có nên tìm định chế để tham gia vào trình xử lý nợ xấu đề cập tới Thực tế, bất cập phân loại nợ, vấn đề chuyển nợ, vấn đề đạo đức nghề nghiệp làm nảy sinh nợ xấu ngân hàng khiến nợ xấu có mức cao Dù nợ xấu mức tại, ảnh hưởng không nhỏ đến điều hành sách tiền tệ Ngân hàng Nhà nước, đến lưu thông dòng vốn vào kinh tế, tính an toàn, hiệu kinh doanh ngân hàng Ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư phát triển Việt Nam – Chi nhánh Hải Dương (BIDV – Chi nhánh Hải Dương) bốn chi nhánh ngân hàng lớn địa bàn tỉnh Hải Dương, hoạt động thời gian dài, liên tục tăng trưởng, phát triển trở thành ngân hàng thương mại hàng đầu địa bàn tỉnh Hải Dương Tuy nhiên kinh tế có nhiều biến đổi khó lường, tình hình suy thoái kinh tế giới tình hình kinh tế nước ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động kinh doanh chi nhánh Trong thời gian vừa qua, chất lượng tín dụng chi nhánh ngày tiềm ẩn phát sinh nhiều rủi ro, nợ xấu có dấu hiệu tăng, công tác ngăn ngừa, kiểm tra, giám sát, xử lý nợ xấu chi nhánh chưa hoàn toàn trọng mức, Chính phủ đưa thời gian quy đinh trình tái cấu chúc mạnh mẽ ngân hàng thương mại Xuất phát từ lý kết hợp với thực trạng quản lý nợ xấu BIDV – Chi nhánh Hải Dương, chọn đề tài “Quản lý nợ xấu Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Hải Dương” làm đề tài cho luận văn thạc sĩ 76 3.2.3 Tăng cường kiểm tra tín dụng Trong công tác quản trị rủi ro, chế kiểm soát rủi ro BIDV Hải Dương hạn chế rủi ro hoạt động kinh doanh, đặc biệt hoạt động tín dụng đạt kết định Trong công tác kiểm tra tín dụng, Ngân hàng sử dụng quy trình khác Tuy nhiên nguyên lý chung áp dụng bao gồm: - Tiến hành kiểm tra tất loại tín dụng theo định kỳ định (30, 60 hay 90 ngày) với khoản cho vay lớn đồng thời kiểm tra bất thường khoản cho vay nhỏ - Xây dựng kế hoạch, chương trình, nội dung trình kiểm tra cách chi tiết bảo đảm khoản tín dụng kiểm tra chi tiết cụ thể về: Kế hoạch trả nợ, chất lượng điều kiện tài khoản đảm bảo tính hợp lệ đầy đủ hợp đồng tín dụng Đảm bảo Ngân hàng có đủ quyền hợp pháp để sở hữu tài sản đảm bảo Đánh giá điều kiện tài dự báo người vay xem thay đổi, sở xem xét lại nhu cầu tín dụng người vay thay đổi nào; đánh giá xem khoản tín dụng có tuân thủ sách tín dụng ngân hàng - Kiểm tra thường xuyên khoản tín dụng lớn - Quản lý chặt chẽ thường xuyên khoản tín dụng có vấn đề, tăng cường kiểm tra giám sát phát dấu hiệu không lành mạnh liên quan đến khoản tín dụng Ngân hàng - Tăng cường kiểm tra tín dụng kinh tế có biểu xuống ngành nghề sử dụng nhiều tín dụng Ngân hàng có biểu vấn đề nghiêm trọng trình phát triển - Kiểm tra tín dụng cách cần thiết để hình thành sách tín dụng Ngân hàng cách lành mạnh - Điều kiện để khâu kiểm tra tín dụng đạt hiệu cao, phải cần: + Yếu tố người có tính định nên cần có cán có đủ trình độ đạo đức nghề nghiệp 77 + Đội ngũ lãnh đạo cần nhận thức sâu sắc vai trò kiểm tra nội nói chung kiểm tra tín dụng nói riêng, tránh tư tưởng “bệnh thành tích” quản lý + Tổ chức thu nhập thông tin, xây dựng hệ thống thông tin đầy đủ phục vụ cho công tác dự báo phòng chống rủi ro 3.2.4 Xây dựng đội ngũ cán có trình độ chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp qua công tác đào tạo đào tạo lại cán bộ, chế độ đãi ngộ hợp lý Nhân tố người yếu tố thiếu hoạt động tín dụng Cán Quan hệ khách hàng người tiếp xúc trực tiếp với khách hàng, cầu nối Ngân hàng khách hàng Để có đội ngũ có trình độ chuyên môn, có đạo đức nghề nghiệp đòi hỏi phải có đầu tư vật chất thời gian Vì cần phải ý vấn đề sau: - Về lực công tác: Yêu cầu cán tín dụng phải thường xuyên nghiên cứu, học tập, nắm vững thực quy trình hành mà phải không ngừng nâng cao lực công tác, khả phát hiện, ngăn chặn thủ đoạn lợi dụng khách hàng Công việc cán tín dụng, không nắm kiến thức chuyên sâu lĩnh vực tín dụng, mà phải bồi bổ khả phân tích hiểu rõ khách hàng để đưa định xác - Về phẩm chất đạo đức, ý thức trách nhiệm, yêu cầu cán tín dụng phải tu dưỡng phẩm chất đạo đức, nêu cao trách nhiệm công việc Đối với đội ngũ cán quản lý rủi ro Ngân hàng xây dựng hệ thống chuẩn trình độ chuyên môn, kinh nghiệm thực tế, có thời gian trải qua công tác phận quan hệ khách hàng Những yêu cầu giúp cho đội ngũ cán quản lý rủi ro tín dụng có đủ trình độ, kinh nghiệm thực tế để xử lý nhanh chóng, hiệu thận trọng hợp lý trình phân tích, thẩm định giám sát tín dụng Đồng thời cần nâng cao tính chuyên nghiệp cán Ngân hàng, theo cán Ngân hàng chức năng, nhiệm vụ phải thực 78 cách đầy đủ, hết trách nhiệm thái độ tất công việc chung xử lý mối quan hệ phận Thực tế chứng minh Ngân hàng có đội ngũ cán nhanh nhạy, có tinh thần tập thể lợi ích Ngân hàng, ngân hàng chắn đứng vững phát triển trước sóng gió thị trường 3.2.5 Tăng cường rà soát, xem xét lại tài sản bảo đảm hoàn thiện hồ sơ pháp lý - Trong trường hợp khoản vay bị đánh giá xuống hạng, chi nhánh phải rà soát đánh giá lại tài sản đảm bảo khách hàng, việc đánh giá lại tài sản đảm bảo khách hàng phải đảm bảo thực tế thận trọng Chi nhánh cần xem xét đánh giá liệu tài sản bảo đảm này, có bán điều kiện kinh doanh bình thường bán điều kiện kinh doanh không bình thường nào? - Chi nhánh cần rà soát lại hồ sơ pháp lý khoản vay, trường hợp hồ sơ pháp lý chưa chặt chẽ cần phải bổ sung, Chi nhánh cần phải bổ sung đầy đủ cách tối đa 3.2.6 Nghiên cứu việc thực trích lập dự phòng rủi ro theo chuẩn mực quốc tế (chiết khấu dòng tiền) Giải pháp ngân hàng chủ động tăng mức trích lập dự phòng khoản nợ xấu, chấp nhận giảm lợi nhuận thua lỗ Việc làm này, giúp ngân hàng thương mại nhanh chóng bù đắp tổn thất, giảm số thuế thu nhập doanh nghiệp Đồng thời, giảm quỹ lương làm tăng khả tài nội ngân hàng Phương pháp cho phép Ngân hàng ước tính mức trích lập dự phòng xác khách hàng vay Ngân hàng tiến hành trích lập dự phòng cho khoản nợ xấu thành loại: Dự phòng chung dự phòng cụ thể Dự phòng cụ thể : Lập cho khoản nợ nhóm 3,4,và Mức dự phòng cụ thể = giá trị khoản vay - Giá ước tính thu hồi khoản vay Trong giá trị ước tính thu hồi giá trị dòng tiền ước tính, thu hồi từ tài khoản toán nợ gốc lãi tương lai, chiết 79 khấu theo tỷ lệ lãi suất thực ban đầu Giá trị ước tính tài sản đảm bảo xem xét, xác định dòng tiền ước tính thu hồi được, sở giá trị tài sản đảm bảo nhân với hệ số định giá tài sản đảm bảo Việc trích lập dự phòng rủi ro theo chuẩn mực quốc tế này, đòi hỏi cán quan hệ khách hàng, phải quản lý nguồn vốn thu hồi tiền tương lai khách hàng, để ước tính thường xuyên liên tục phục vụ cho mục đích quản lý rủi ro tín dụng Vì Ngân hàng cần phải xây dựng chế hiệu quản lý khách hàng, để thu nhập thông tin tương lai khách hàng vay vốn Phương pháp cho phép Ngân hàng, ước tính mức trích lập dự phòng xác khách hàng vay 3.2.7 Thực đa dạng hóa khách hàng phương thức cho vay Nhằm phân tán rủi ro, không dồn vốn cho vay nhiều mặt hàng/một ngành/một nhóm khách hàng đó, đề phòng trường hợp nhóm ngành/khách hàng gặp rủi ro ảnh hưởng lớn đến hoạt động NH Ngoài ra, đa dạng hóa phương thức cho vay như: cho vay theo hạn mức tín dụng, cho vay thấu chi, cho vay đồng tài trợ, cho vay trả góp… tạo thuận tiện cho khách hàng, luồng tiền vào ngân hàng đa dạng hóa Ngân hàng cần áp dụng nhiều phương thức vay vốn khác nhau, vừa đáp ứng nhu cầu khách hàng vừa đảm bảo khả kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn vay ngân hàng Trong thực tế, có nhiều khách hàng nợ xấu thay đổi phương thức cho vay kịp thời hoạt động hiệu hơn, toán phần lớn khoản hạn cũ Như vậy, việc áp dụng phương thức cho vay khách hàng hay nhiều phương án kinh doanh khách hàng coi biện pháp nhằm phân tán rủi ro tín dụng, giảm thiểu tối đa phát sinh nợ xấu 3.2.8 Tăng cường hoạt động kiểm tra nội Hoạt động kiểm tra nội phải tăng cường đợt kiểm tra định kỳ đột xuất để phát sai sót cảnh bảo dấu hiệu vi phạm Hàng năm phận kiểm tra nội chi nhánh phải kiểm tra toàn khoản vay phát sinh để 80 phát có biện pháp ngăn chặn kịp thời vi phạm quy trình quy chế, tránh để xảy hậu nghiêm trọng xử lý sau, tốn chi phí cho ngân hàng Việc kiểm tra phải tập trung sâu vào nội dung sau: - Kiểm tra việc chấp hành kỷ cương điều hành tuân thủ thẩm quyền phán quyết; - Kiểm tra chi tiết hồ sơ tín dụng (việc chấp hành tuân thủ quy định, quy trình hoạt động cấp tín dụng): Công tác thẩm định trước cho vay, bảo lãnh, chiết khấu; kiểm tra cho vay, bảo lãnh; kiểm tra sau cho vay, bảo lãnh; kiểm tra việc luân chuyển, lưu trữ hồ sơ tín dụng, bảo lãnh; - Kiểm tra thực tế khách hàng: Để có tranh rõ ràng tình hình hoạt động khách hàng việc phân tính báo cáo tài chưa đủ mà cán quản lý khách hàng cần phải thường xuyên kiểm tra thực tế tình hình hoạt động khách hàng, từ xác định tồn tình trạng thực tế nhà xưởng, máy móc, thiết bị, tài sản đảm bảo Hơn việc kiểm tra thực tế khách hàng thường xuyên kiểm chứng lại chất lượng tính xác báo cáo tài Qua đợt kiểm phải thông báo cho cán liên quan công tác tín dụng toàn Chi nhánh biết sai sót để rút kinh nghiệm, lưu ý tránh xẩy sai sót tương tự Phải quan tâm công tác đôn đốc, giám sát trình khắc phục sai sót vi phạm xử lý kịp thời, dứt điểm sai phạm 3.2.9 Tăng cường việc tổ chức phân tích, phân loại nợ xấu theo định kỳ Cán tín dụng phải coi việc phân tích, phân loại nợ xấu công việc trọng yếu Đối với khoản nợ có vấn đề phải phân tích chi tiết thực trạng tình hình tài khách hàng, tìm nguyên nhân dẫn đến nợ xấu, khả tài khách hàng thu nợ đến đâu, tìm hiểu rõ đạo đức gia cảnh nợ Từ giúp cán tín dụng nắm nguyên nhân phát sinh để có cách giải cho đối tượng cụ thể Việc phân tích, phân loại nợ xấu phải tiến hành thường xuyên, liên tục, định kỳ, phát thay đổi phải báo cáo lên phải báo cáo tình hình xử lý nợ, khó khăn trình thực lên ban lãnh đạo BIDV để lấy ý kiến đạo kịp thời 81 3.2.10 Xây dựng hệ thống thông tin nợ xấu Ngày nay, với hỗ trợ hệ thống công nghệ thông tin, việc lưu trữ, cập nhật thông tin khách hàng, khoản vay thực phạm vi toàn hệ thống NHQĐ Với tính ưu việt đó, Khối QTRR cần xây dựng hệ thống liệu khoản nợ xấu phát sinh tồn toàn hệ thống NHQĐ Dữ liệu lưu trữ bên cạnh thông tin chi tiết khách hàng, khoản vay cần bổ sung thông tin khác có liên quan trình xử lý nợ xấu thực hiện, nhận định đánh giá CVQHKH trình xử lý nợ thời điểm, vấn đề lưu ý khác liên quan đến tính đặc thù mối quan hệ với bên liên quan…Đối tượng sử dụng, khai thác thông tin phân cấp theo User truy nhập, đảm bảo tính bảo mật, theo phạm vi, quyền hạn trách nhiệm Với việc thiết lập hệ thống liệu nợ xấu giúp cho công tác tiếp nhận lại khoản nợ xấu công tác kiểm tra, giám sát trình xử lý nợ xấu thuận tiện, cán quản lý cấp theo dõi thường xuyên đưa điều chỉnh kịp thời, đảm bảo công tác xử lý nợ xấu thực có hiệu khách quan Ngoài ra, với việc thực đồng thời phận xử lý nợ thuộc Phòng QLTD nêu giúp tăng cường tính khách quan xử lý nợ xấu 3.2.11 Xây dựng quy trình xử lý nợ xấu khoa học, thống Việc xây dựng quy trình xử lý nợ xấu thống công cụ hữu hiệu quản lý nợ xấu nói chung xử lý nợ xấu nói riêng, giúp cho phận phát sinh nợ xấu chủ động xử lý áp dụng biện pháp phù hợp, theo quy định pháp luật Đồng thời phân định rõ quyền hạn trách nhiệm phận xử lý nợ xấu tạo phối hợp đồng bộ, hiệu quả, đảm bảo tính khách quan từ nâng cao hiệu thu hồi nợ xấu Xử lý nợ xấu cần phân cấp sở giá trị khoản vay, thời gian phát sinh nợ xấu để đạt hiệu tối ưu Quy trình xử lý nợ xấu cụ thể sơ đồ : 82 Sơ đồ 3.1 : - Quy trình xử lý nợ xấu XHTD, phân loại nợ Nợ xấu Chuyển BP xử lý nợ xấu Gửi báo cáo cho BP xử lý nợ xấu P.QLCLTD – Khối QTRR Trưởng phòng QLTD Chuyên viên xử lý nợ xấu thực rà soát khoản vay Phối hợp với chi nhánh Chuyển giao cho AMC Ghi chép vào Hệ thống thông tin nợ xấu Kế hoạch hành động Trên sở kết chấm điểm xếp hạng tín dụng nội bộ, ngân hàng xác định khoản nợ xấu, khoản nợ chuyển sang Bộ phận xử lý nợ xấu thuộc phòng QLTD chi nhánh, CVQHKH nhân viên thuộc 83 phận hỗ trợ dụng có trách nhiệm cung cấp thông tin, chứng tình trạng nợ khách hàng nguyên nhân phát sinh nợ xấu Ngay sau tiếp nhận khoản nợ xấu phát sinh từ phía phận bán hàng, Trưởng phòng QLTD sở hồ sơ, phân tích thông tin, chuyển giao cho chuyên viên xử lý nợ xấu, đồng thời gửi báo cáo chi tiết khoản nợ xấu cho BP xử lý nợ xấu thuộc khối QTRR Sau nhận hồ sơ khoản nợ xấu, chuyên viên xử lý nợ xấu tiến hành rà soát khoản vay Thu thập thông tin cập nhật để đánh giá lại tình hình khách hàng tài liệu liên quan đến khoản vay, tài sản bảo đảm, thiện chí khách hàng, tình hình tài Ngoài ra, rà soát hoàn thiện thủ tục pháp lý liên quan đến tài sản bảo đảm, đánh giá lại giá trị tài sản bảo đảm Trong trường hợp giá trị tài sản bị giảm sút cần yêu cầu bổ sung tài sản đề xuất biện pháp bảo đảm tiền vay thay Về phía BP xử lý nợ xấu – Khối QTRR, sau nhận báo cáo khoản nợ xấu phát sinh, có trách nhiệm trao đổi, phối hợp đưa kết hoạch hành động Đối với khoản nợ xấu không nằm phân cấp xử lý quan Hội sở, Phòng QLTD chủ động đưa hướng xử lý sở kết rà soát khoản vay chuyên viên xử lý nợ xấu Phòng QLTD tham khảo ý kiến BP xử lý nợ xấu – Khối QTRR thấy cần thiết Đối với khoản vay thuộc thẩm quyền xử lý BP xử lý nợ xấu – Khối QTRR, BP xử lý nợ xấu trực tiếp đề kế hoạch hành động, yêu cầu phối hợp, hỗ trợ Phòng QLTD chi nhánh Kế hoạch hành động thực theo hai hướng sau : + Chiến lược giữ lại : áp dụng đánh giá khách hàng có đủ điều kiện để thu hồi đầy đủ khoản nợ, ngân hàng cần trì mối quan hệ với khách hàng + Chiến lược rút lui : áp dụng với khoản vay đánh giá khả thu hồi thu hồi thời gian xử lý phải kéo dài BP xử lý nợ xấu – Khối QTRR xem xét, đánh giá tiến hành thủ tục cần thiết 84 để chuyển giao cho AMC hình thức mua bán nợ hợp đồng xử lý nợ có thu phí Đồng thời với việc thực thi kế hoạch hành động tiếp theo, chuyên viên xử lý nợ xấu chi nhánh có trách nhiệm ghi chép, cập nhật liệu vào hệ thống thông tin nợ xấu, đảm bảo đầy đủ, trung thực, khách quan 3.3 Kiến nghị 3.3.1 Kiến nghị Chính phủ Bộ ngành liên quan Chính phủ cần có biện pháp hỗ trợ cho doanh nghiệp vừa nhỏ công nghệ, tín dụng kỹ quản lý, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho loại hình doanh nghiệp Doanh nghiệp vừa nhỏ chiếm 95% tổng số doanh nghiệp hoạt động Việt Nam Tuy nhiên, ảnh hưởng biến động kinh tế mạnh mẽ năm qua, phần lớn doanh nghiệp gặp khó khăn Nếu hỗ trợ kịp thời từ phía Nhà nước, nhiều doanh nghiệp không khả bám trụ khó khăn kinh tế, đe dọa đến chất lượng tín dụng nhiều ngân hàng Việt Nam, có chi nhánh Hải Dương Tạo khuôn khổ pháp lý môi trường hoạt động, phù hợp cho tổ chức định mức tín nhiệm đời hoạt động Việt Nam Với vai trò tổ chức đánh giá trung gian, độc lập chuyên nghiệp, hỗ trợ đắc lực cho ngân hàng việc cung cấp thông tin khách quan, xác để đánh giá xếp hạng doanh nghiệp Cho phép tổ chức nước tham gia thị trường mua bán nợ xấu ngân hàng Việt Nam Việc mua bán nợ xấu ngân hàng Việt Nam diễn khó khăn, phức tạp, kéo dài chí từ hai đến ba năm Cho phép lực lượng nước tham gia thị trường này, giải pháp thúc đẩy thị trường mua bán nợ Việt Nam phát triển nhanh Hoàn thiện văn pháp lý vấn đề xử lý TSĐB khoản vay, theo hướng tăng quyền tự chủ cho NHTM, rút ngắn thời gian xử lý tài sản Cho phép NHTM, chủ động hoàn thiện thủ tục pháp lý TSĐB, bất động sản, nhằm tạo thuận lợi cho ngân hàng việc phát mại, khai thác sử dụng TSĐB 85 Đẩy nhanh tiến độ thành lập trung tâm thông tin tín dụng tư nhân, theo kế hoạch hợp tác với Tập đoàn tài quốc tế (IFC) Chương trình phát triển kinh tế tư nhân (MPDF) Công ty cổ phần đầu tư PCB PCBH) Đây xem bước tiến quan trọng ngành ngân hàng Việt Nam Trung tâm thông tin tín dụng tư nhân Việt Nam, cung cấp thông tin tín dụng doanh nghiệp vừa nhỏ, cá nhân cho ngân hàng Theo Ngân hàng Thế giới Việt Nam, trung tâm thông tin tín dụng tư nhân, hình thành nhu cầu thị trường, thường hoạt động tốt trung tâm thông tin tín dụng công, việc hỗ trợ cho giao dịch tín dụng Các trung tâm thu thập thông tin từ nhiều nguồn rộng rãi từ nhà cung cấp tín dụng thương mại, người bán lẻ, Tòa án công ty cung ứng dịch vụ, v.v Chính phủ NHNN cần tăng cường đạo đẩy mạnh thực đề án tái cấu NHTM Việt Nam, giúp ngân hàng lành mạnh hoá tình hình tài chính, bao gồm việc ngăn ngừa xử lý nợ xấu NHTM Gắn cải cách ngân hàng với cải cách kinh tế toàn diện 3.3.2 Kiến nghị Ngân hàng Nhà nước Nâng cao chất lượng công tác dự báo, nhận định thị trường để đưa sách điều hành phù hợp, tránh trường hợp sách ban hành sửa đổi nhanh, chủ yếu tập trung giải vấn đề xảy ra, gây khó khăn để lại hậu định cho hoạt động ngân hàng nói chung hoạt động cho vay nói riêng Đổi quản lý Nhà nước lĩnh vực Ngân hàng, lấy việc tra, kiểm tra với mục đích phòng ngừa thực bắt lỗi NHTM Nâng cao lực cán tra, tạo điều kiện phát sớm rủi ro xảy hoạt động NHTM phát huy vai trò tư vấn pháp lý kiểm tra Nâng cao hiệu chất lượng hoạt động Trung tâm thông tin tín dụng (CIC) Nội dung trả lời tình hình quan hệ khách hàng với tổ chức tín dụng cần nêu cụ thể, đảm bảo tính cập nhật xác Quy định cụ thể trách nhiệm thời gian xử lý vướng mắc từ phía NHTM thông tin 86 CIC đưa Bên cạnh đó, CIC cần có chế tài để kiểm soát xử phạt thông tin TCTD cung cấp thiếu tính xác Hoàn thiện xây dựng hệ thống đánh giá xếp hạng tín dụng doanh nghiệp theo Quyết định 1253/QĐ-NHNN ngày 21/06/2006 Tạo dựng sở liệu phong phú, đáng tin cậy đối tượng khách hàng, rút ngắn thời gian tra cứu nhận thông tin trả lời - Các văn quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động tín dụng NHTM đảm bảo tiền vay, lãi suất cho vay,… cần nghiên cứu hoàn thiện phù hợp với thực tiễn hoạt động thông lệ quốc tế nhằm hạn chế rủi ro pháp lý cho NHTM - Các quy định xử lý tài sản đảm bảo việc phối hợp thực xem xét sửa đổi nhằm giúp NHTM đẩy nhanh việc xử lý tài sản đảm bảo, thu hồi nợ Hoàn thiện phương pháp kiểm toán kiểm soát nội TCTD, tiến tới chuẩn mực quốc tế Hoàn thiện quy định an toàn hoạt động ngân hàng, bao gồm quy định mang tính ngăn ngừa quy định mang tính bảo vệ, quy định sách quản lý TCTD hoạt động ngân hàng Ban hành quy chế chuyển nợ thành vốn góp cổ phần cho TCTD, nhằm tạo khung pháp lý đầy đủ cho hoạt động 3.3.3 Kiến nghị với BIDV Việt Nam - Không ngừng hoàn thiện mô hình quản trị rủi ro tín dụng phù hợp với điều kiện nhân sự, mạng lưới hoạt động sở hạ tầng Trong cần tuân thủ nguyên tắc quản trị rủi ro tín dụng theo tiêu chuẩn Hiệp ước Basel thông lệ quốc tế quản trị rủi ro tín dụng - Hỗ trợ chi nhánh việc xử lý nợ xấu số doanh nghiệp có khó khăn bị lôi kéo nhóm nợ từ TCTD khác - Việc chấm điểm, đánh giá xếp hạng tín dụng không thiết bắt buộc phòng giao dịch phải phát triển tín dụng mà nên khuyến khích chất lượng tín dụng lợi nhuận, chênh lệch thu chi 87 - Chú trọng đào tạo cán công nhân viên, bổ nhiệm cán có đạo đức có trình độ chuyên môn - Hoàn thiện hệ thống công nghệ thông tin nhằm giảm thiểu việc thiếu thông tin việc mở rộng kiểm soát tín dụng cho kinh tế, từ giảm nguy tăng nợ xấu cho hệ thống ngân hàng - Đẩy mạnh hợp tác NHTM, nâng cao vai trò trung tâm thông tin tín dụng ngân hàng nhằm tránh trường hợp nhiều ngân hàng cho vay khách hàng đến mức vượt giới hạn tối đa trả nợ khách hàng - Giám sát quản lý sau cho vay nhằm chủ động để đảm bảo khách hàng trả nợ, ngân hàng tìm hội kinh doanh mở rộng hội kinh doanh 88 Kết luận Quá trình hội nhập ngày sâu rộng vào hệ thống tài quốc tế đặt NHTM Việt Nam trước nguy rủi ro ngày cao chịu tác động nặng nề hơn, nguy nợ xấu có chiều hướng tăng cao Mặc dù, nợ xấu tất yếu hoạt động NHTM kinh tế thị trường, vấn đề lớn tiến trình lành mạnh hóa tài NHTM, nhiên việc quản lý nợ xấu phải nhìn nhận tiêu chí để đánh giá chất lượng hoạt động cho vay, nhân tố định đến hiệu hoạt động NHTM Trên sở kiến thức thân tích luỹ suốt khoá học, giúp đỡ nhiệt tình cán bộ, nhân viên Ngân hàng BIDV - Chi nhánh Hải Dương tận tình hướng dẫn thầy, cô khoa Ngân hàng - Tài trường Đại học Thương mại, nghiên cứu hoàn thành mục tiêu nghiên cứu đề ra: - Nghiên cứu, hệ thống hóa lý luận quản lý nợ xấu, tiêu chí xác định nợ xấu, biện pháp xử lý nợ xấu hệ thống nhân tố ảnh hưởng đến quản lý nợ xấu - Từ việc đánh giá thực tế hoạt động, với thực trạng quản lý nợ xấu Ngân hàng BIDV – chi nhánh Hải Dương số năm qua, tác giả sâu phân tích, đánh giá kết đạt được, hạn chế quản lý nợ xấu nguyên nhân chủ quan khách quan ảnh hưởng đến quản lý nợ xấu - Trên sở định hướng, mục tiêu Ngân hàng BIDV – chi nhánh Hải Dương, tác giả đề xuất số giải pháp mang tính thực tiễn, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh thực trạng quản lý nợ xấu chi nhánh Đồng thời, tác giả đưa số kiến nghị có tính khả thi Chính phủ, quan chức khách hàng có nhu cầu vay vốn nhằm tạo hành lang pháp lý điều kiện cần thiết khác giúp tăng cường quản lý nợ xấu Mặc dù cố gắng việc nghiên cứu thời gian trình độ có hạn, đề tài chắn không tránh khỏi thiếu sót Tác giả mong nhận góp ý thầy cô giáo để viết hoàn thiện Tác giả xin chân thành cảm ơn! 89 TÀI LIỆU THAM KHẢO GS TS Đinh Văn Sơn (2002), Lý thuyết tài tiền tệ, Nhà xuất Đại Học Quốc gia, Hà Nội GS TS Đinh Văn Sơn, Nguyễn Thị Phương Liên, Nguyễn Văn Thanh (2003), Giáo trình tiền tệ ngân hàng, Nhà xuất Thống kê Đại học Thương Mại (2012), Giáo trình Nhập môn tài – tiền tệ, TS Vũ Xuân Dũng, PGS TS Lê Thị Kim Nhung, Nhà xuất thống kê, Hà Nội Nguyễn Văn Dờn (2009), Lý thuyết tài tiền tệ, Nhà xuất Đại học Quốc gia TP.HCM Ngân hàng BIDV - chi nhánh Hải Dương, Sao kê tín dụng năm 2012, 2013, 2014, 2015 Ngân hàng BIDV - chi nhánh Hải Dương, Bảng cân đối kế toán năm 2012, 2013, 2014, 2015 Phòng Quản lý tín dụng - Ngân hàng BIDV - chi nhánh Hải Dương, Báo cáo tình hình nợ xấu năm 2012, 2013, 2014, 2015 Ngân hàng TMCP ĐT&PT Việt Nam, Báo cáo thường niên năm 2012, 2013, 2014, 2015 10 Luật số 47/2010/QH12 Luật tổ chức tín dụng năm 2010 Việt Nam 11 Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam số 46/2010/QH12 ngày 16 tháng năm 2010 12 Quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/4/2005, Quyết định Thống đốc ngân hàng Nhà nước ban hành quy định phân loại nợ, trích lập sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng hoạt động ngân hàng tổ chức tín dụng 13 Quyết định số 457/2005/QĐ-NHNH Thống đốc ngân hàng Nhà nước (2005), Quy định tỷ lệ bảo đảm an toàn hoạt động tổ chức tín dụng 14 Quyết định số: 18/2007/QĐ-NHNN ngày 25/04/2007 việc sửa đổi bổ sung số điều quy định phân loại nợ, trích lập sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng hoạt động ngân hàng tổ chức tín dụng ban hành theo 90 định số 493/2005/QĐ-NHNN Thống đốc ngân hàng Nhà nước (2005) 15 Hiệp hội ngân hàng Việt Nam, (2009), Quản lý nợ xấu Việt Nam, kinh nghiệm quốc tế chiến lược tối đa hoá 16 Thông tư số 02/2013/TT-NHNN ngày 21/01/2013, Quy định phân loại tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro hoạt động tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước 17 Thông tư số 36/2014/TT-NHNN ngày 20/11/2014, Quy định giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn hoạt động tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước 18 Các Website: - http://www.bidv.com.vn - http://www.cafef.vn - http://www.langkinhkinhte.com - http://www.vneconomy.com.vn ... Quản lý nợ xấu ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư phát triển Việt Nam – Chi nhánh Hà Tĩnh” Luận văn nghiên cứu, phân tích tình hình quản lý nợ xấu ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư phát triển. .. Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư Phát triển Việt Nam - chi nhánh Hải Dương Chương 3: Giải pháp hoàn thiện quản lý nợ xấu xấu Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư Phát triển Việt Nam - chi nhánh. .. mẽ ngân hàng thương mại Xuất phát từ lý kết hợp với thực trạng quản lý nợ xấu BIDV – Chi nhánh Hải Dương, chọn đề tài Quản lý nợ xấu Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư Phát triển Việt Nam - Chi