ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH –––––––––––––––––––––––––––– THĂNG THỊ HỒNG NHUNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2016 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH –––––––––––––––––––––––––––– THĂNG THỊ HỒNG NHUNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 60.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Mai Ngọc Anh THÁI NGUYÊN - 2016 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn công trình nghiên cứu riêng tôi, chưa công bố nơi nào, số liệu sử dụng luận văn thông tin xác thực Tôi xin chịu trách nhiệm lời cam đoan Thái Nguyên, ngày 27 tháng năm 2016 Tác giả luận văn Thăng Thị Hồng Nhung ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Mai Ngọc Anh, người tận tình hướng dẫn, giúp đỡ suốt trình học tập, nghiên cứu hoàn thành luận văn Tôi xin trân trọng cảm ơn thầy giáo, cô giáo khoa Kinh tế, khoa Sau Đại học - Trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên Đại học Thái Nguyên đóng góp nhiều ý kiến quý báu giúp đỡ trình nghiên cứu, hoàn thành luận văn Tôi xin chân thành cảm ơn tới Ban lãnh đạo, bạn bè đồng nghiệp, tạo điều kiện giúp đỡ hoàn thành luận văn Do thân nhiều hạn chế nên luận văn không tránh khỏi thiếu sót, mong nhận ý kiến đóng góp thầy cô giáo bạn Tôi xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, ngày 27 tháng năm 2016 Tác giả luận văn Thăng Thị Hồng Nhung iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT vii DANH MỤC CÁC BẢNG viii MỞ ĐẦU 1 Tính cấp thiết đề tài Mục tiêu nghiên cứu Đối tượng phạm vi nghiên cứu Ý nghĩa khoa học luận văn Bố cục luận văn Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Rủi ro tín dụng Ngân hàng thương mại 1.1.1 Khái niệm rủi ro tín dụng Ngân hàng thương mại 1.1.2 Phân loại rủi ro tín dụng Ngân hàng thương mại 1.1.3 Các tiêu đo lường rủi ro tín dụng Ngân hàng thương mại 1.1.4 Ảnh hưởng rủi ro tín dụng tới hoạt động kinh doanh Ngân hàng nên kinh tế 1.1.5 Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng Ngân hàng thương mại 10 1.2 Quản lý rủi ro tín dụng ngân hàng thương mại 14 1.2.1 Khái niệm quản lý rủi ro tín dụng 14 1.2.2 Vai trò quản lý rủi ro tín dụng hoạt động kinh doanh Ngân hàng thương mại 15 1.2.3 Nội dung quản lý rủi ro tín dụng Ngân hàng thương mại 16 1.2.4 Công cụ quản lý rủi ro tín dụng Ngân hàng thương mại 23 iv 1.2.5 Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý rủi ro tín dụng Ngân hàng thương mại 25 1.3 Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng số Ngân hàng giới học kinh nghiệm cho Ngân hàng Việt Nam 29 1.3.1 Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng số Ngân hàng giới 29 1.3.2 Bài học kinh nghiệm cho Ngân hàng thương mại Việt Nam 32 Kết luận chương 36 Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 37 2.1 Câu hỏi nghiên cứu 37 2.2 Phương pháp nghiên cứu 37 2.2.1 Phương pháp thu thập thông tin 37 2.2.2 Phương pháp tổng hợp thông tin 38 2.2.3 Phương pháp phân tích thông tin 38 2.3 Hệ thống tiêu nghiên cứu 39 2.3.1 Tỷ lệ nợ hạn 39 2.3.2 Tỷ lệ nợ xấu 39 2.3.3 Tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro 39 Kết luận chương 40 Chương 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN 41 3.1 Giới thiệu chung Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên 41 3.1.1 Quá trình hình thành phát triển Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên 41 3.1.2 Chức nhiệm vụ Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên 43 v 3.1.3 Cơ cấu tổ chức Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên 43 3.1.4 Tổng quan hoạt động kinh doanh Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên 48 3.2 Quản lý rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên giai đoạn 2013 - 2015 53 3.2.1 Thực trạng rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên giai đoạn 2013 - 2015 53 3.2.2 Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên 57 3.3 Đánh giá công tác quản lý rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên giai đoạn 2013-2015 69 3.3.1 Kết đạt 69 3.3.2 Hạn chế 70 Kết luận chương 80 Chương 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN 81 4.1 Định hướng mục tiêu quản lý rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên đến năm 2020 81 4.1.1 Mục tiêu quản lý rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên 81 4.1.2 Định hướng quản lý rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên 82 4.2 Giải pháp hoàn thiện hoạt động quản lý rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Thái Nguyên 83 4.2.1.Giải pháp hoàn thiện hoạt động nhận diện rủi ro tín dụng 83 4.2.2 Giải pháp hoàn thiện hoạt động đo lường rủi ro tín dụng 87 vi 4.2.3.Giải pháp hoàn thiện hoạt động kiểm soát rủi ro tín dụng 88 4.2.4 Giải pháp hoàn thiện hoạt động tài trợ rủi ro tín dụng 90 4.3 Một số kiến nghị 97 4.3.1 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước 97 4.3.2 Kiến nghị với Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Viêṭ Nam 99 Kết luận chương 99 KẾT LUẬN 100 TÀI LIỆU THAM KHẢO 101 PHỤ LỤC 102 vii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Ý nghĩa Ký hiệu BIDV Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư Phát triển Việt Nam BIDV Thái Nguyên Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Thái Nguyên CBTD Cán tín dụng DN Doanh nghiệp NHNN Ngân hàng nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại QLRRTD Quản lý rủi ro tín dụng RRTD Rủi ro tín dụng TMCP Thương mại cổ phần viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1 Kết hoạt động kinh doanh BIDV Thái Nguyên 2013-2015 48 Bảng 3.2 Hoạt động tín dụng BIDV Thái Nguyên năm 2013-2015 52 Bảng 3.3 Nợ hạn tín dụng BIDV Thái Nguyên 53 Bảng 3.4 Nợ hạn có khả thu hồi 54 Bảng 3.5 Phân loại nợ BIDV Thái Nguyên 56 Bảng 3.6 Cho vay có Tài sản bảo đảm .57 Bảng 3.7 Phân loại doanh nghiệp hệ thống xếp hạng BIDV 61 Bảng 3.8 Phân loại Cấp tín dụng theo mức điểm xếp hạng BIDV Thái Nguyên 61 Bảng 3.9 Tỷ lệ quỹ dự phòng rủi ro 66 Bảng 3.10 Đánh giá mức độ ảnh hưởng yếu tố môi trường công tác QLRRTD BIDV Thái Nguyên 71 Bảng 3.11 Đánh giá mức độ ảnh hưởng Năng lực kinh doanh khách hàng công tác QLRRTD BIDV Thái Nguyên .72 Bảng 3.12 Đánh giá mức độ ảnh hưởng Uy tín của khách hàng công tác QLRRTD BIDV Thái Nguyên 73 Bảng 3.13 Đánh giá mức độ ảnh hưởng Chính sách tín dụng Ngân hàng công tác QLRRTD BIDV Thái Nguyên 74 Bảng 3.14 Đánh giá mức độ ảnh hưởng Quy trình QLRRTD Ngân hàng công tác QLRRTD BIDV Thái Nguyên 76 Bảng 3.15 Đánh giá mức độ ảnh hưởng Công tác tổ chức Ngân hàng công tác QLRRTD BIDV Thái Nguyên .77 Bảng 3.16 Đánh giá mức độ ảnh hưởng Phẩm chất trình độ cán Ngân hàng công tác QLRRTD BIDV Thái Nguyên 78 90 4.2.4 Giải pháp hoàn thiện hoạt động tài trợ rủi ro tín dụng RRTD điều không mong muốn ngân hàng Tuy nhiên, xảy phải có biện pháp nhằm hạn chế, bù đắp tổn thất  Thực nghiêm túc phân loại nợ trích lập dự phòng rủi ro Việc giúp tránh tình trạng kết kinh doanh mà không tuân thủ tính xác phân loại nợ trích lập dự phòng Chủ động phân loại nợ theo tính chất, khả thu hồi khoản vay, kiên chuyển nợ hạn trường hợp vi phạm hợp đồng tín dụng có nguy gây rủi ro hạ bậc nợ, thực trích lập dự phòng nhằm bù đắp tổn thất rủi ro xảy  Sử dụng công cụ bảo hiểm bảo đảm tiền vay RRTD xuất phát từ nhiều nguyên nhân đa dạng mà rủi ro ngân hàng lường trước Vì vậy, sử dụng công cụ bảo hiểm áp dụng biện pháp bảo đảm tiền vay để hạn chế tổn thất rủi ro xảy quan trọng Một số biện pháp cần thực như: - Yêu cầu khách hàng vay mua bảo hiểm trình xây dựng bảo hiểm công trình (đối với dự án đầu tư), bảo hiểm hàng hóa… Trên thực tế thời gian qua, nhờ sử dụng yêu cầu mà tổn thất vốn vay thiên tai gây bảo hiểm toán giúp giảm thiểu đáng kể tổn thất - Nâng cao tính pháp lý tài sản bảo đảm tiền vay để thuận lợi xử lý tài sản bảo đảm, nguồn thu nợ thứ hai RRTD xảy Qua xử lý số tài sản bảo đảm tiền vay cho thấy sở hữu tài sản không rõ ràng, giấy tờ pháp lý rõ ràng nên việc xử lý bán tài sản khó khăn Nguyên nhân tình trạng khách hàng không chịu bỏ chi phí đăng ký sở hữu tài sản (nhà xưởng, công trình đất) Do để giảm thiểu rủi ro cần thỏa thuận hoàn thiện thủ tục đăng ký sở hữu tài sản sau dự án hoàn thành điều kiện tín dụng, đồng thời thực nghiêm túc công tác kiểm tra, rà soát hồ sơ pháp lý thực trạng tài sản bảo đảm  Tăng cường hiệu xử lý nợ có vấn đề Để giảm thiểu tổn thất rủi ro xảy ra, cần có phân định rõ ràng chức năng, nhiệm vụ phận có liên quan có máy đủ mạnh, đủ tầm để giải vấn đề phát sinh tiến trình xử lý 91 Thành lập ban xử lý nợ xấu chi nhánh cần thiết nhằm tăng cường tham mưu cho ban giám đốc chi nhánh hướng xử lý khoản nợ có vấn đề có báo cáo dấu hiệu rủi ro từ phòng nghiệp vụ Là nơi tập trung lãnh đạo phòng có liên quan ban giám đốc, kinh doanh, quản lý rủi ro Ban xử lý nợ xấu đảm bảo phối kết hợp phận nhằm tham mưu kịp thời cho lãnh đạo chi nhánh cách thức xử lý nợ uyển chuyển, đắn, phù hợp với khách hàng khác Trong xử lý nợ xấu cần thực bước khéo léo thận trọng, không nên nóng vội mà phá vỡ mối quan hệ thiết lập với khách hàng, đặc biệt khách hàng truyền thống, cụ thể: - Làm rõ thực trạng kinh doanh, tài sản đảm bảo, thái độ khách hàng, phân tích khả phục hồi sản xuất kinh doanh, mức độ trả nợ, hợp tác khách hàng, tình trạng khả xử lý tài sản bảo đảm - Lựa chọn phương pháp xử lý: phương pháp khai thác hay lý Việc lựa chọn phương pháp xử lý cần uyển chuyển, áp dụng phù hợp với đặc thù khách hàng khả chi nhánh, đảm bảo hiệu cao với chi phí hợp lý Thực kiểm soát song song xử lý nợ xấu cần giao cho phận độc lập Trên thực tế, xử lý nợ xấu giao cho phòng kinh doanh hiệu tốc độ thực chậm mối quan hệ ràng buộc trước khiến cán chần chừ, thiếu đoán Do đó, nhiệm vụ xử lý nợ xấu nên giao cho phòng Kiểm soát rủi ro, phận quan hệ với khách hàng thường xuyên nắm bắt thông tin khoản vay nâng cao hiệu xử lư nợ xấu 4.2.5 Giải pháp hoàn thiện sách, quy trình tín dụng Hiện nay, sách cho vay với quy định nguyên tắc chung, điều kiện cho vay, tỷ lệ an toàn cho vay BIDV Thái Nguyên thực theo quy định chung NHTW quy định cụ thể NHTMCP Đầu tư phát triển Việt Nam Quyền chủ động xây dựng sách cho vay nhằm phòng ngừa hạn chế RRTD việc xây dựng sách lãi suất, sách khách hàng, quy mô cấu tín dụng phù hợp với đặc điểm nguồn vốn, khả quản lý nhân lực Cụ thể, sách cho vay BIDV Thái Nguyên nên xây dựng theo hướng sau: 92 - Về sách lãi suất: môi trường cạnh tranh sách lãi suất ngân hàng thương mại xây dựng tùy thuộc vào uy tín khách hàng, tính khả thi hoạt động vay vốn độ an toàn vay Do BIDV Thái Nguyên áp dụng khung lãi suất cho vay “cứng” tương ứng với mức lãi suất NHNN quy định với đối tượng khách hàng nên gặp khó khăn thu hút khách hàng, giảm tính cạnh tranh Trên sở đó, BIDV Thái Nguyên cần xây dựng sách lãi suất theo hướng: ưu đãi lãi suất linh hoạt cần áp dụng cho khách hàng có lịch sử vay tốt, có hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả, có dự án sử dụng vốn vay khả thi có tài sản đảm bảo thích hợp - Về sách khách hàng: việc xây dựng sách khách hàng điều cần thiết tình hình cạnh tranh khốc liệt ngân hàng với nhằm giữ chân khách hàng cũ, thu hút khách hàng theo hướng đa dạng hóa thành phần từ cá nhân đến tổ chức kinh tế để vừa mở rộng thị phần, vừa phân tán rủi ro Việc số khách hàng BIDV Thái Nguyên chuyển sang quan hệ tín dụng với NHTM khác BIDV Thái Nguyên sách khách hàng, chương trình chăm sóc khách hàng rõ ràng Để thực tốt sách khách hàng, BIDV Thái Nguyên sử dụng số biện pháp sau: + Chuyển đổi cấu khách hàng theo hướng tích cực để xóa bỏ tình trạng bị động vào số lượng khách hàng định Cần tiến hành phân loại khách hàng theo tiêu chí như: tiền gửi toán, chất lượng tiền vay,…để áp dụng giá vốn huy động phù hợp, có sách động lực khách hàng lớn Như vậy, Chi nhánh chủ động công tác huy động nguồn vay, tránh tính khoản, đồng thời trì mối quan hệ khách hàng, tránh tình trạng thiếu vốn + Tổ chức nghiên cứu, tìm hiểu tâm lý nhóm khách hàng để hoàn thiện sách huy động vốn kết hợp lãi suất sách chăm sóc khách hàng cho phù hợp với nhóm đối tượng nhằm tăng tính ổn định nguồn vốn + Thường xuyên tiến hành trao đổi, tham khảo, đóng góp ý kiến ngân hàng khách hàng để tạo mối quan hệ tốt đẹp khách hàng ngân hàng giúp ngân hàng ngày hoàn thiện + Không ngừng nâng cao chất lượng phục vụ dịch vụ ngân hàng Đây biện pháp hiệu việc thu hút sử dụng vốn ngân hàng, qua 93 nâng cao lực ngân hàng Chất lượng phục vụ bao gồm nhiều lĩnh vực có liên quan đến khách hàng chẳng hạn là: thủ tục giấy tờ gọn nhẹ, thời gian xử lý nghiệp vụ nhanh chóng, tư vấn cho khách hàng hiệu quả, phong cách, thái độ giao tiếp tốt để làm vừa lòng khách hàng, nơi giao dịch sẽ, thuận tiện,… - Về sách tài sản đảm bảo: tài sản đảm bảo nguồn thu thứ cấp để thu hồi vốn có rủi ro xảy ra, cần phải có quy định cụ thể việc định giá tài sản đảm bảo chẳng hạn việc xác định giá trị tài sản đảm bảo cần khách quan, có khả chuyển nhượng, có đủ điều kiện pháp lý tính thương mại Ngân hàng cần thường xuyên theo dõi tài sản đảm bảo, nắm bắt thông tin tài sản đảm bảo, có biến động lớn cần xem xét định giá lại tài sản Đồng thời, cần thường xuyên thu thập thông tin tài sản loại qua thị trường trung tâm bán đấu giá để có sở định giá Ngoài ra, ngân hàng nên kết hợp với nhiều quan ban ngành khác việc xử lý tài sản đảm bảo kết hợp biện pháp bảo hiểm tài sản chấp mà người thụ hưởng ngân hàng 4.2.6 Giải pháp hoàn thiện công tác tổ chức Ngân hàng Phân định rõ chức năng, nhiệm vụ trách nhiệm pháp lý phận quan hệ khách hàng, QLRRTD phận tác nghiệp Sự rạch ròi phân định trách nhiệm đảm bảo tính công đánh giá chất lượng công việc, điều kiện để trình xử lý dấu hiệu RRTD nhanh chóng, hiệu kịp thời tạo yên tâm suy nghĩ, hành động cán phận Đồng thời, phận chức năng, nhiệm vụ cần xây dựng mục tiêu hoạt động cấp tín dụng (tỷ lệ nợ xấu chấp nhận được, số lượng nhóm khách hàng cần thiết lập, mức độ tăng trưởng tín dụng, ), giải pháp thực hóa mục tiêu đó, đảm bảo phối hợp uyển chuyển, nhịp nhàng phận tác nghiệp thực thi mục tiêu quản trị RRTD đề ra, phù hợp với đặc thù ngân hàng sách tín dụng mà ngân hàng đề Áp dụng sách luân chuyển cán định kỳ chi nhánh để đảm bảo cho cán có điều kiện tiếp xúc với công việc liên quan tới phận mà phụ trách Ví dụ chuyên viên khách hàng phải có luân chuyển làm việc phận định giá, tái thẩm định, kiểm soát nội bộ, xử lý nợ 94 Công tác luân chuyển cán phải đảm bảo bố trí phù hợp với nghiệp vụ , chuyên môn phát huy khả sáng tạo cá nhân Bố trí người, việc để phát huy hết lực, điểm mạnh cá nhân, đóng góp vào lớn mạnh chung tập thể BIDV Thái Nguyên Do cần phải đẩy mạnh đào tạo phận tái thẩm định cách cử cán tái thẩm định tham gia khóa đào tạo định kỳ BIDV Thái Nguyên, cử cán tham gia trực tiếp công tác thẩm định thời gian định, cử cán học hỏi kinh nghiệm phận Tái Thẩm Định Hội Sở BIDV Chính sách thu hút nhân lực hợp lý đảm bảo tuyển dụng cán có lực thật sự, gắn bó lâu dài BIDV Thái Nguyên Chế độ tiền lương hợp lý: Công tác tín dụng đòi hỏi người cán phải có đầu lạnh trước cạm bẫy, dễ bị mua chuộc sa ngã Một chế độ tiền lương hợp lý khơi dậy lòng nhiệt CBTD công việc, gạt bỏ cám dỗ đồng tiền không 4.2.7 Giải pháp nhằm nâng cao phẩm chất, trình độ cán tín dụng Một mô hình quản trị RRTD có hoàn hảo, quy trình cấp tín dụng có chặt chẽ đến người cụ thể để vận hành mô hình bị hạn chế lực không đáp ứng yêu cầu đạo đức thiệt hại, tổn thất tín dụng xảy ra, chí nặng nề Do giải pháp nhân giữ vai trò cốt yếu xây dựng biện pháp phòng ngừa RRTD - Với đội ngũ lãnh đạo: Họ người chủ chốt có quyền hạn cao việc định hoạt động Ngân hàng Hiện nay, công tác quản trị nói chung công tác quản trị RRTD hoạt động tín dụng nói riêng đòi hỏi người quản lý phải nhanh nhạy nắm bắt phương pháp quản lý mới, lãnh đạo ngân hàng cần nhận thức đắn RRTD, khả dẫn tới RRTD, nhân tố ảnh hưởng, dấu hiệu nhận biết tiêu đo lường Có nhận thức đắn đưa chiến lược quản trị hợp lý Do đó, ban lãnh đạo phải thường xuyên tham gia đợt tập huấn quản lý, QLRRTD quản trị tín dụng Cần bố trí đủ phân công công việc hợp lý cho cán bộ, tránh tình trạng tải cho cán để đảm bảo chất lượng công việc, giúp cho cán có 95 đủ thời gian nghiên cứu, thẩm định kiểm tra giám sát khoản vay cách có hiệu - Với CBTD: Trình độ chuyên môn, lực cán thẩm định tín dụng yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng thẩm định phân tích tín dụng ngân hàng sở hữu lao động Thêm vào đó, chế, sách, quy định Nhà nước thay đổi thường xuyên nên ngân hàng phải tăng cường đào tạo phổ biến quy định mới, nâng cao trình độ nghiệp vụ chuyên môn, bắt kịp cập nhật xu phát triển lĩnh vực ngân hàng nói riêng kinh tế nói chung yêu cầu cấp thiết, nghiêm túc Việc đào tạo nhân kinh doanh ngân hàng nói chung nhân trực tiếp thẩm định tín dụng phải thường xuyên liên tục theo cấp độ khác phù hợp với nhu cầu thực tiễn ngân hàng, người đào tạo Theo đó, ngân hàng phải thường xuyên tổ chức buổi hội thảo, nghiên cứu, trao đổi kinh nghiệm, trao đổi tình khó khăn nghiệp vụ, giải đáp vấn đề vướng mắc chuyên môn Truyền thông đến nhân viên chuẩn mực tư tưởng, đạo đức nghề nghiệp công tác kinh doanh ngân hàng Nghiêm khắc kỷ luật cán có hành vi vi phạm quy định nghiệp vụ, vi phạm đạo đức nghề nghiệp, vô trách nhiệm công việc Nâng cao tinh thần trách nhiệm, ý thức kỷ luật công việc CBTD Công tác kiểm tra, giám sát cần trọng để kịp thời phát sai sót khách quan thẩm định tín dụng nhằm hạn chế tổn thất cho ngân hàng khách hàng Ngoài biện pháp đào tạo bồi dưỡng nhằm nâng cao nghiệp vụ, khả giao tiếp ứng xử thương lượng với khách hàng, Ngân hàng cần phải tổ chức nhiều họp để thảo luận, trao đổi kinh nghiệm đội ngũ CBTD Ngân hàng Ngân hàng khác để đóng góp ý kiến, bổ sung thêm kiến thức cần thiết, đưa giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động Công tác tuyển dụng phải có công bằng, đảm bảo quy trình nhu cầu chi nhánh, đáp ứng yêu cầu công việc Việc xếp cán cần phù hợp với chuyên môn nghiệp vụ tuyển dụng, tránh tình trạng bố trí cán làm việc trái ngành nghề không phát huy hết kiến thức họ Sau tuyển dụng cần có buổi đào tạo, giới thiệu công việc, bồi 96 dưỡng kỹ mà cán cần phải có công việc; cán nắm kiến thức chuyên môn chưa gắn với thực tế, thực tế công việc lại có phát sinh khác xa so với kiến thức học trường Các quy định khen thưởng kỷ luật phải thống toàn hệ thống phải thực nghiêm túc triệt để Nhờ nâng cao tính trách nhiệm cao định tín dụng cán có liên quan Thực tế hầu hết cán công tác BIDV Thái Nguyên trẻ Hàng năm BIDV Thái Nguyên tiếp tục cử cán học cao học hay tham gia khoá tập huấn ngắn hạn BIDV Việt Nam tổ chức nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Trong thời gian tới để nâng cao hiệu nguồn nhân lực, góp phần hạn chế rủi ro BIDV Thái Nguyên cần áp dụng giải pháp sau: - Chú trọng công tác giáo dục trị tư tưởng cho CBTD để ngăn ngừa rủi ro đạo đức - Có sách sử dụng cán hợp lý, tổ chức phân công công việc phù hợp với lực, sở trường người để nâng cao hiệu làm việc, đồng thời bước tiêu chuẩn hóa cán ngân hàng Trang bị cho CBTD kỹ sau: + Kỹ Marketing để quảng cáo, giới thiệu với khách hàng sản phẩm dịch vụ BIDV Thái Nguyên, mạnh sản phẩm dịch vụ Ngân hàng + Kỹ thu thập xử lý thông tin có chọn lọc + Kỹ phân tích, khả nhận định, đánh giá tình hình có khoa học để đưa định tốt + Kỹ đàm phán với khách hàng vấn đề liên quan tới điều khoản hợp đồng vay vốn bảo đảm cho hợp đồng vay vốn tuân thủ nghiêm túc - Yêu cầu CBTD cán thẩm định Ngân hàng phải người hiểu biết nhiều lĩnh vực (kinh tế, kỹ thuật, khoa học, pháp luật ) - Thực luân chuyển cán quản lý khách hàng từ phòng sang phòng khác để giảm trừ tiêu cực mối quan hệ tạo lập dài, đồng thời giúp tạo điều kiện cho cán tiếp cận khách hàng khác có khả xử lý công việc nhanh chóng 97 4.3 Một số kiến nghị 4.3.1 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước Ngân hàng Nhà nước với chức quản lý vĩ mô lĩnh vực tài tiền tệ kinh tế ngân hàng NHTM, NHNN có vị trí quan trọng việc đề định hướng chiến lược kinh tế nói chung chiến lược huy động vốn phục vụ cho công công nghiệp hoá - đại hoá đất nước nói riêng Do đó, để tạo hỗ trợ Ngân hàng ngăn ngừa hạn chế RRTD hiệu quả, NHNN cần: ­ Đẩy mạnh nâng cao chất lượng công tác quản lý điều hành NHNN cần nâng cao vai trò định hướng tư vấn cho NHTM thông qua việc thường xuyên tổng hợp, phân tích thông tin thị trường, đưa nhận định cảnh báo mang tính khoa học khách quan liên quan đến hoạt động tín dụng Điều giúp cho ngân hàng thương mại có sở tham khảo nhằm hoạch định sách tín dụng phù hợp, vừa đảm bảo mục tiêu tăng trưởng, vừa phòng ngừa RRTD phát sinh Bên cạnh hoàn thiện văn hướng dẫn hoạt động tín dụng NHTM, bảo vệ quyền lợi hợp pháp hệ thống ngân hàng NHNN cần phối hợp chặt chẽ với Bộ Ngành có liên quan để giải khó khăn vướng mắc tổ chức tín dụng trình xử lý nợ xấu Cụ thể, NHNN cần ban hành hướng dẫn cụ thể, chi tiết trách nhiệm Bộ, Ban Ngành có liên quan như: Cơ quan công an, Chính quyền địa phương, Sở Tài nguyên môi trường để nhằm nâng cao hiệu công tác phối hợp, đẩy nhanh tiến độ thu hồi nợ ­ Tăng cường công tác tra, kiểm soát Công tác tra, kiểm tra cần thực thường xuyên nhiều hình thức để kịp thời phát ngăn chặn vi phạm tiêu cực hoạt động tín dụng nhằm đưa hoạt động tín dụng ngân hàng vào quỹ đạo luật pháp, kiểm soát khâu hoạt động tín dụng ngân hàng thương mại, thể rõ vai trò cảnh báo ngăn chặn, phòng ngừa rủi ro NHNN Xây dựng hệ thống tiêu chí để đánh giá chất lượng hệ thống kiểm soát rủi ro NHTM Các tiêu chí cần cụ thể, rõ ràng sát với thực tế để giúp NHNN đánh giá đắn chất lượng công tác quản trị rủi ro NHTM Xây dựng hệ thống báo cáo hệ thống mạng thông tin trực tuyến với NHTM để đẩy mạnh công tác giám sát, quản lý từ xa Tuy nhiên, để thực điều đòi hỏi NHNN phải áp dụng công nghệ cao, thực 98 quy chế kiểm tra nghiêm ngặt bảo mật thông tin để đảm bảo bí mật kinh doanh cho ngân hàng - Ban hành tiêu định tính định lượng để hướng dẫn NHTM xây dựng hệ thống cảnh báo RRTD Hiện nay, công tác cảnh báo RRTD ngân hàng thực cách nghiêm túc, nhiên chưa mang tính hệ thống quy củ Do đó, NHNN vào mô hình cảnh báo rủi ro giới nguyên tắc QLRRTD Basel II, tiếp đến Basel III để hình thành tiêu bao gồm tiêu định tính định lượng nhằm hướng dẫn NHTM xây dựng hệ thống cảnh báo RRTD hiệu NHNN sớm ban hành quy định cụ thể hướng dẫn triển khai hoạt động quản trị rủi ro tất mặt từ thiết lập sách, quy định, quy trình phương pháp đo lường, yêu cầu vốn tối thiểu công tác RRTD chế trích lập dự phòng rủi ro cách thống nhằm thiết lập lộ trình áp dụng Basel II, tiến đến Basel III cho ngành ngân hàng tránh việc ban hành sách mang tính thời vụ Thông tư số 13/2010/TT-NHNN ngày 20/5/2010 số 19/2010/TT-NHNN ngày 27/9/2010 quy định tỷ lệ bảo đảm an toàn hoạt động tổ chức tín dụng gần thông tư 02/2013/TT-NHNN thông tư 09/2013/TT-NHNN có hiệu lực ngày 01/06/2013 26/3/2013 quy định phân loại tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro hoạt động tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ­ Đẩy mạnh việc thực nội dung liên quan đến tra, giám sát, xử lý nợ xấu mua bán nợ Ngân hàng Nhà nước cần ban hành quy chế cho phép NHTM chuyển nợ thành vốn doanh nghiệp gặp khó khăn tài phát sinh việc khả trả nợ nhằm giúp NHTM có sở để tiến hành việc tham gia vào công tác điều hành, cải tổ hoạt động doanh nghiệp yếu để nâng cao khả trả nợ cho doanh nghiệp Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước cần tăng cường công tác tra hoạt động cấp tín dụng, tình hình thực việc phân loại nợ trích lập dự phòng NHTM nhằm đạo, phòng ngừa chỉnh sửa, khắc phục sai sót trình thực NHTM Công tác tra giám sát cần tập trung vào yếu tố chạy theo lợi nhuận NHTM dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh, buông 99 lỏng điều kiện cấp tín dụng, xem nguy RRTD toàn hệ thống NHTM không riêng ngân hàng 4.3.2 Kiến nghị với Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Viê ̣t Nam BIDV Việt Nam cần phải tiếp tục hoàn chỉnh ban hành chế độ nghiệp vụ cụ thể, đảm bảo ngắn gọn, chuẩn xác, định rõ trách nhiệm CBTD đến trưởng, phó phòng giám đốc cho phù hợp với tình hình thực tế chế độ NHNN quy định Có chế độ khen thưởng kỳ luật cán nhân viên thích đáng, góp phần đảm bảo chất lượng hoạt động tín dụng Đồng thời, BIDV Việt Nam cần thường xuyên kiểm tra, kiểm soát mặt nghiệp vụ hoạt động kinh doanh đơn vị thành viên hệ thống Trong công tác tra kiểm soát cần phải có đội ngũ cán người am hiểu sâu rộng nghiệp vụ ngân hàng, có phẩm chất đạo đức tốt phải đào tạo thêm kiến thức bổ trợ khác nghiệp vụ tra, pháp luật, quản lý nhà nước,…để kịp thời uốn nắn sai sót, đưa hoạt động đơn vị thành viên thống theo qui trình nghiệp vụ, thể chế BIDV Ngành ngân hàng, đảm bảo nâng cao hiệu hoạt động kinh doanh Chi nhánh toàn hệ thống Kết luận chương Bằng sở lý luận thông qua tình hình thực tiễn BIDV Thái Nguyên với thành công hạn chế hoạt động kinh doanh công tác quản lý RRTD, nội dung chương đưa định hướng phát triển mục tiêu nâng cao công tác QLRRTD BIDV Thái Nguyên, từ đề xuất số giải pháp hoàn thiện công tác QLRRTD, góp phần nâng cao hiệu hoạt động, kinh doanh an toàn, tăng khả cạnh tranh, tối đa hóa lợi nhuận giảm thiểu rủi ro hoạt động tín dụng chi nhánh 100 KẾT LUẬN Cùng với khó khăn kinh tế, chất lượng tín dụng ngân hàng giảm sút, có BIDV Thái Nguyên Do đó, nâng cao chất lượng tín dụng thông qua việc hoàn thiện công tác QLRRTD nhiệm vụ hàng đầu BIDV nói chung chi nhánh Thái Nguyên nói riêng giai đoạn Dựa sở lý luận RRTD quản lý RRTD, tác giả sâu phân tích thực trạng nguyên nhân RRTD công tác QLRRTD BIDV Thái Nguyên, mặt hạn chế cần khắc phục Từ đưa giải pháp cụ thể nâng cao chất lượng QLRRTD sở quan điểm định hướng chi nhánh Một số giải pháp với Chính phủ NHNN Việt Nam để hỗ trợ tăng trưởng tín dụng thêm bền vững Đề tài viết sở kết hợp lý thuyết RRTD kinh doanh ngân hàng với kinh nghiệm thực tiễn công tác tín dụng tác giả Tuy nhiên lĩnh vực phức tạp đồng thời với hiểu biết thời gian hạn chế nên đề tài không tránh khỏi thiếu sót, mong góp ý thầy cô đồng nghiệp để luận văn hoàn thiện tốt Tác giả xin chân thành cảm ơn 101 TÀI LIỆU THAM KHẢO BIDV - Chi nhánh Thái Nguyên (2013 - 2015), Báo cáo kết hoạt động kinh doanh Lâm Chí Dũng (2011), Slide giảng quản trị Ngân hàng thương mại, Đại Học Đà Nẵng Trần Huy Hoàng (2010), Quản trị Ngân hàng, NXB Lao động xã hội Nguyễn Minh Kiề u (2008), Nghiê ̣p vụ Ngân hàng thương mại, NXB Thống kê Nguyễn Minh Kiề u (2009), Quản tri ̣ rủi ro Ngân hàng, NXB Thống kê Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Quyết định số 1627/QĐ-NHNN ngày 31/12/2001 ban hành “Quy chế cho vay tổ chức tín dụng khách hàng” Quyết định 127/2005/QĐ-NHNN ngày 03/02/2005 “Về việc sửa đổi, bổ sung số điều Quy chế cho vay tổ chức tín dụng khách hàng ba hành kèm theo Quyết định số 1627/2001/QĐ-NHNN ngày 31/12/2001” Thống đốc NHNN Việt Nam Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/04/2005 việc “Ban hành Quy định phân loại nợ, trích lập sử dụng dự phòng để xử lý RRTD hoạt động ngân hàng tổ chức tín dụng” Quyết định số 18/2007/QĐ-NHNN ngày 25/04/2007 “về việc sửa đổi số điều Quy định phân loại nợ, trích lập sử dụng dự phòng để xử lý RRTD hoạt động ngân hàng tổ chức tín dụng ban hành kèm theo Quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/04/2005” Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Peter S.Rose (2004), Quản trị Ngân hàng thương mại, NXB Tài chính, Hà Nội Quốc hội, Luật Ngân hàng Nhà nước Luật Tổ chức tín dụng (2010) 10 Quyết định số 699/2013/QĐ-NHNN ngày 02/07/2013 việc “Quy định cấp giới hạn tín dụng khách hàng tổ chức” 11 Võ Thanh Trắ c (2011), Quản trị RRTD Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam - Chi nhánh Đà Nẵng Luận văn Thạc sĩ kinh tế Đại học Đà Nẵng 12.Website http://sbv.gov.vn http://www.bidv.com.vn 102 PHỤ LỤC PHIẾU KHẢO SÁT Ý KIẾN DÀ NH CHO NGÂN HÀ NG Anh/chị hoàn thành phiếu khảo sát sau Những ý kiến Anh/chị góp phần làm nên thành công cho nghiên cứu Thông tin sử dụng nhằm mục đích nghiên cứu tổng hợp liệu Xin chân thành cảm ơn! PHẦN I - THÔNG TIN CÁ NHÂN (dùng cho việc thống kê phân loại, tác giả đảm bảo tính bảo mật thông tin cá nhân quý vị) Họ tên: Giới tính: Thâm niên công tác: Chuyên ngành đào tạo: Chức vụ: PHẦN II - KHẢO SÁT VỀ HOẠT ĐÔNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG Anh/Chị cho đánh giá tiêu chí tác động đến chất lượng tín dụng ngân hàng liệt kê đây.(Anh/Chị đánh dấu [x] vào ô trống lựa chọn) Tiêu chí YẾU TỐ MÔI TRƯỜNG Sự biến động kinh tế Sự thay đổi môi trường tự nhiên (khí hậu, thời tiết, thiên tai…) Môi trường pháp lý thay đổi NĂNG LỰC KINH DOANH CỦA KHÁCH HÀNG Khách hàng có phương án kinh doanh khả thi, thu nhập đáp ứng đủ nhu cầu sẵn sàng trả nợ Khách hàng vay vốn nhiều tổ chức tín dụng thời điểm Các khách hàng vay vốn có khoản nợ ngân hàng khác có nhu cầu vay thêm để tiếp tục công việc kinh doanh UY TÍN CỦA KHÁCH HÀNG Khách hàng vay vốn sử dụng sai mục đích ban đầu Rất Trung Thấp Cao thấp Bình Rất cao 103 Tiêu chí Khách hàng vay vốn có dấu hiệu lừa đảo Khách hàng vay vốn có dấu hiệu chây ỳ, trốn tránh trách nhiệm, chậm trễ việc hoàn trả khoản vay CHÍNH SÁCH TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG Hạn mức tín dụng và Kỳ hạn khoản vay mà Ngân hàng cấp cho khách hàng hợp lý, đảm bảo hạn chế rủi ro khoản vay Lãi suất cho vay mức lệ phí cạnh tranh Các sản phẩm vay vốn đa dạng QUY TRÌNH QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG Tất CBTD thực lập bảng kê để phân tích đánh giá nguy rủi ro khách hàng Sự phối hợp chặt chẽ phòng khách hàng phòng kiểm tra giám sát nhận định RRTD khách hàng Tăng cường mức độ kiểm tra giám sát hồ sơ có dấu hiệu RRTD Thay đổi phương thức phục vụ nhận thấy dấu hiệu RRTD từ khách hàng Mức độ thận trọng, kín đáo thu thập đầy đủ thông tin liên quan đến khách hàng Theo dõi sát hành vi trả lãi, gốc khách hàng qua hồ sơ ngân hàng có liên quan đến khách hàng Thực kết chấm điểm khách hàng tổ chức, doanh nghiệp Tuân thủ quy trình kiểm soát tín dụng Sử dụng kỹ thuật né tránh kiểm soát RRTD Sử dụng kỹ thuật ngăn ngừa kiểm soát RRTD Sử dụng kỹ thuật giảm thiểu tổn thất kiểm soát RRTD Sử dụng kỹ thuật đa dạng hoá rủi ro kiểm soát RRTD Sử dụng quỹ dự phòng để xử lý RRTD Thực công tác mua bán nợ Rất Trung Thấp Cao thấp Bình Rất cao 104 Tiêu chí CÔNG TÁC TỔ CHỨC NGÂN HÀNG Tổ chức, xếp máy ngân hàng thực khoa học Các phòng ban nghiệp vụ Ngân hàng phối hợp để đáp ứng kịp thời yêu cầu sử dụng dịch vụ khách hàng Các phòng ban nghiệp vụ Ngân hàng phối hợp để quản lý có hiệu khoản vốn tín dụng, phát xử lý kịp thời khoản nợ có vấn đề Mức độ chiều sâu công tác đào tạo, bồi dưỡng cán Sự đạo sát lãnh đạo chi nhánh quản lý RRTD Thông tin hội sở cung cấp đầy đủ, kịp thời Mức độ đại hạ tầng trang thiết bị PHẨM CHẤT TRÌNH ĐỘ CÁN BỘ Trình độ chuyên môn nghiệp vụ nhân viên Ngân hàng đáp ứng yêu cầu công việc CBTD người tốt nghiệp chuyên ngành ngân hàng, tài CBTD thường xuyên bồi dưỡng nâng cao chuyên môn nghiệp vụ Nhân viên Ngân hàng có kinh nghiệm đánh giá hồ sơ vay vốn, phát hành vi lừa đảo khách hàng Khả phát thiếu thông tin kê khai hồ sơ Khả phát thông tin chưa trung thực kê khai hồ sơ Khả phát dự án lập khách hàng chưa sát với thực tế Phát kịp thời tình trạng sản xuất kinh doanh khách hàng trình triển khai dự án Phát khách hàng sử dụng khoản vay sai mục đích Nhân viên Ngân hàng có đạo đức nghề nghiệp, làm việc có tinh thần trách nhiệm Nhắc nhở khách hàng ghi chép đầy đủ, rõ ràng số sách kế toán Rất Trung Thấp Cao thấp Bình Rất cao ... QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN 81 4.1 Định hướng mục tiêu quản lý rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Đầu tư Phát triển Việt Nam. .. Ký hiệu BIDV Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư Phát triển Việt Nam BIDV Thái Nguyên Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Thái Nguyên CBTD Cán tín dụng DN Doanh... tác quản lý rủi ro tín dụng (QLRRTD) mối quan tâm hàng đầu ngân hàng Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư Phát triển Việt Nam (BIDV) ngân hàng thương mại phát triển lâu đời Việt Nam biết đến ngân