Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin LI M U Sự cần thiết đề tài Thông tin đóng vai trò quan trọng đời sống xà hội, trình phát triển xà hội xét phơng diện thông tin chuyển giao thông tin từ hệ sang hệ khác Xà hội phát triển thông tin phong phú, đa dạng nhu cầu tin ngời dùng tin khác lĩnh vực, ngành nghề riêng Để phục vụ nhu cầu tin cho ngời dùng tin đạt hiệu cao kịp thời quan thông tin- th viện phải thu thập, xử lý, lu trữ, bổ sung nguồn tin cách hợp lý với đối tợng mà phục vụ Mặt khác quan chức cần nhận thức tầm quan trọng công tác thông tin th viện Trong hoạt động nghiên cứu quản lý, công tác phải trớc bớc, trớc đa định hay đề tài nghiên cứu Trong hoạt động nghiên cứu, công tác thông tin làm tốt chức giúp cho cán nghiên cứu định hớng tiết kiệm nhiều thời gian để su tầm, tìm thông tin t liệu Muốn vậy, quan thông tin - th viện cần có số lợng sách đầy đủ, t liệu đợc bổ sung dới nhiều dạng khác nh giấy, tài liệu điện tử đợc bảo quản lu trữ tốt mà phải phát huy đợc giá trị sử dụng nguồn tin Mục đích tạo điều kiƯn thn lỵi cho ngêi dïng tin viƯc lùa chọn tìm đọc thông tin có giá trị phù hợp với yêu cầu Để đảm bảo phổ biến sử dụng thông tin có hiệu đòi hỏi quan thông tin - th viện phải có quy trình xử lý thông tin nói chung nội dung thông tin nói riêng hợp lý hiệu Tuy nhiên, để đạt đợc quy trình nh công việc không dễ dàng, đòi hỏi phải có nghiên cứu tỉ mỉ phơng diện (đối tợng ngời dùng tin, nhu cầu tin, công cụ, phơng pháp kinh nghiệm thực tế hoạt động quan thông tin th viện) Viện Chiến lợc Chơng trình Giáo dục quan nghiên cứu khoa học giáo dục, nơi đào tạo bồi dỡng cán có trình độ sau đại học khoa học giáo dục, phối hợp công tác nghiên cứu khoa học giáo dục với tổ chức nớc nớc ngoài, giúp đỡ phong trào nghiên cứu khoa học Trờng ĐHDL Đông Đô Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin giáo dục cán giáo viên ngành giáo dục Công tác thông tin t liệu th viện hoạt động thiếu hoạt động Viện Chiến lợc Chơng trình Giáo dục Để làm chủ đợc tập hợp khổng lå c¸c tri thøc vỊ khoa häc gi¸o dơc, c¸c sản phẩm khoa học giáo dục, đòi hỏi phải có kho lu trữ quy trình xử lý thông tin phù hợp Đặc biệt giai đoạn đổi giáo dục nay, nhu cầu tin khoa học ngày đa dạng, thay đổi theo tình trạng kiến thøc cđa ngêi dïng tin vµ cã mét nÐt chung thông tin nhận đợc phải thích hợp kịp thời, có chất lợng cao Do quy trình xử lý nội dung thông tin Viện Chiến lợc Chơng trình Giáo dục đóng vai trò quan trọng Là sinh viên có thời gian thực tập Trung tâm Thông tin- Th viện Viện Chiến lợc Chơng trình Giáo dục, mạnh dạn lựa chọn vấn đề: Hoàn thiện quy trình xử lý nội dung thông tin phục vụ phát triển khoa học giáo dục Viện Chiến lợc Chơng trình Giáo dục làm đề tài khoá luận tốt nghiệp Với đề tài này, mong muốn vận dụng kiến thức đà học đóng góp phần nhỏ bé vào việc hoàn thiện quy trình xử lý nội dung thông tin Viện Chiến lợc Chơng trình Giáo dục để nâng cao chất lợng hoạt động thông tin- th viện Viện Mục đích nghiên cứu khoá luận Trên sở nghiên cứu thực trạng quy trình xử lý nội dung thông tin Trung tâm Thông tin Th viện Viện Chiến lợc Chơng trình Giáo dục, đề xuất số biện pháp nhằm khắc phục khó khăn mặt ngôn ngữ, khoảng cách ngời dùng tin thông tin để hoàn thiện quy trình xử lý nội dung thông tin Viện Nhiệm vụ nghiên cứu ã Tìm hiểu chức nhiệm vụ Trung tâm Thông tin -Th viện ã Nghiên cứu ngời dùng tin nhu cầu tin khoa học giáo dục ã Nghiên cứu thực trạng quy trình xử lý nội dung thông tin Trung tâm Thông tin-Th viện ã Đề xuất biện pháp hoàn thiện quy trình xử lý nội dung thông tin Phơng pháp nghiên cứu Trờng ĐHDL Đông Đô Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin Phơng pháp phân tích thống kê phiếu yêu cầu ngời dùng tin Phơng pháp phân tích tổng hợp tài liệu, t liệu Phơng pháp quan sát trực tiếp, tìm hiểu, đúc kết trình học tập, thực tập cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kiến nghị, kết luận, tài liệu tham khảo, khoá luận đợc chia làm chơng: Chơng I : Giới thiệu Trung tâm Thông tin- Th viện Viện Chiến lợc Chơng trình Giáo dục Chơng II : Thực trạng quy trình xử lý nội dung thông tin Viện Chơng III : Các biện pháp hoàn thiện quy trình xử lý nội dung thông tin Do khả thời gian có hạn nên nội dung luận văn nhiều thiếu sót, em mong đợc đóng góp ý kiến thầy cô giáo trờng, cán bộ, nhân viên Trung tâm Thông tin - Th viện Viện Chiến lợc Chơng trình Giáo dục để luận văn em đợc hoàn thiện Chơng I Giới thiệu trung tâm thông tin th viện viện chiến lợc chơng trình giáo dục Tổng quan viện chiến lợc chơng trình giáo dục Viện Chiến lợc Chơng trình Giáo dục(CL&CTGD) thuộc Bộ giáo dục Đào tạo, quan nghiên cứu quốc gia chiến lợc chơng trình giáo dục, đợc thành lập theo Nghị định số 85/2003/NĐ - CP ngày 18 tháng năm 2003 Chính phủ Quyết định số 4218- QĐ - BGD&ĐT - TCCB ngày 11 tháng năm 2003 Bộ trởng Bộ Giáo dục Đào tạo sở tổ chức lại hai viện Khoa học Giáo dục Nghiên cứu Phát triển Giáo dục, nhằm kế thừa phát triển kết hoạt động nghiên cứu giáo dục đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xà hội đất nớc Viện CL&CTGD đợc tổ chức lại từ hai Viện, điều đà khẳng định đợc vị trí, vai trò to lớn Viện xà hội, đà xác định chức năng, nhiệm vụ nặng nề nhng đáng tự hào nghiệp đổi kinh tế nói chung cải cách giáo dục nói riêng đất nớc Viện có chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cấu tổ chức nh sau: Trờng ĐHDL Đông Đô Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin a Chức năng: ã Nghiên cứu phát triển kết nghiên cứu khoa học giáo dục (KHGD), vận dụng quan điểm, đờng lối giáo dục Đảng để giúp Bộ trởng xây dựng chiến lợc phát triển giáo dục chơng trình giáo dục cho bậc học, cấp học trình độ đào tạo hệ thống giáo dục quốc dân loại hình học tập khác xà hội ã Đào tạo phối hợp đào tạo, bồi dỡng cán có trình độ sau đại học khoa học, chuyên gia cho chuyên ngành giáo dơc • T vÊn vỊ ln cø khoa häc việc hoạch định chiến lợc, sách giáo dục, phát triển chơng trình, nâng cao chất lợng giáo dục phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế- xà hội đất nớc b Nhiệm vụ ã Xây dựng kế hoạch dài hạn, năm năm hàng năm nghiên cøu, øng dơng, triĨn khai, lÜnh vùc chiÕn lỵc phát triển giáo dục chơng trình giáo dục trình Bộ trởng phê duyệt ã Tổ chức nghiên cứu chơng trình, dự án đề tài nghiên cứu thuộc lĩnh vực KHGD ã Chủ trì tổ chức nghiên cứu, ứng dụng, triển khai, thực nghiệm đề án, dự án đề tài nghiên cứu ã Phối hợp với quan, đơn vị liên quan nghiên cứu vận dụng quan điểm, chủ trơng, nghị để xây dựng, phát triển chiến lợc chơng trình giáo dục nhằm hoàn thiện mục tiêu giáo dục, nâng cao dân trí, bồi dỡng nhân tài, đào tạo nhân lực phục vụ nghiệp công nghiệp hoá, đại hoá (CNH-HĐH) đất nớc ã Nghiên cứu thiết kế mục tiêu, kế hoạch, nội dung, chơng trình, phơng pháp, hình thức tổ chức đào tạo bồi dỡng đội ngũ giáo viên cho giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục trung học chuyên nghiệp, giáo dục trẻ khuyết tật xây dựng chơng trình giáo dục trung học chuyên nghịêp, cao đẳng, đại học sau đại học ã Phối hợp sở nghiên cứu khoa ngành với đơn vị thuộc Bộ việc nghiên cứu xây dựng tài liệu, học liệu phục vụ giảng dạy học tập Trờng ĐHDL Đông Đô Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin ã Đào tạo phối hợp đào tạo sau đại học lĩnh vực nghiên cứu thuộc Viện ã Thu thập, lu trữ, xử lý, phổ biến cung cấp thông tin nớc chiến lợc phát triển giáo dục phục vụ cho công tác nghiên cứu, giảng dạy, đạo quản lý giáo dục ngành ã Thực hoạt động t vấn, dịch vụ công nghiên cứu, đào tạo, bồi dỡng thông tin khoa học giáo dục theo nhu cầu tổ chức, cá nhân ã Thực hợp tác quốc tế nghiên cứu chiến lợc chơng trình giáo dục ã Thực nghiệm tổ chức thực nghiệm theo kế hoạch nghiên cứu đà đợc phê duyệt ã Thực nhiệm vụ khác Bộ trởng phân công c Cơ cấu tổ chức Viện gồm có 10 đơn vị nghiên cứu triển khai nh sau: Trung tâm Thống kê Dự báo Giáo dục Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Chiến lợc Chơng trình Giáo dục Trung tâm Nghiên cứu Chiến lợc Phát triển Chơng trình Giáo dục Mầm non Trung tâm Nghiên cứu Chiến lợc Phát triển Chơng trình Giáo dục Phổ thông Trung tâm Nghiên cứu Chiến lợc Phát triển Chơng trình Giáo dục không quy Trung tâm Nghiên cứu Chiến lợc Phát triển Chơng trình Giáo dục Trung học chuyên nghiệp, Đại học sau Đại học Trung tâm Nghiên cứu Chiến lợc Phát triển Chơng trình Giáo dục Chuyên biệt Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Học liệu Thiết bị dạy học Trung tâm Đào tạo Bồi dỡng Cơ sở Thực nghiệm Giáo dục Viện có phòng chức là: ã Phòng Tổng hợp Hành Quản trị ã Phòng Tổ chức cán ã Phòng Quản lý khoa học ã Phòng Hợp tác quốc tế Trờng ĐHDL Đông Đô Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin ã Phòng Kế toán- Tài vụ Ngoài Trung tâm phòng, Viện có đơn vị thông tin khoa học là: - Tạp chí Thông tin Khoa học giáo dục - Tạp chí Phát triển giáo dục - Trung tâm Thông tin Th viện Tổng quan Trung tâm Thông tin Th viện Trong bối cảnh đất nớc giới đặt yêu cầu hoàn toàn nên hoạt động thông tin thiếu đợc Vì Viện CL&CTGD đà sớm tổ chức hoạt động thông tin khoa học việc thành lập Trung tâm Thông tin Th viện( TTTT-TV), với mục đích nâng cao chất lợng hoạt động Viện a Chức năng, nhiệm vụ TTTT-TV Viện CL&CTGD Trung tâm Thông tin Th viện đơn vị trực thuộc Viện CL&CTGD, có chức thực công tác thông tin t liƯu, th viƯn, in Ên, xt b¶n, cung cấp thông tin phục vụ công tác quản lý giáo dục, nghiên cứu khoa học giáo dục đào tạo bồi dỡng cán chuyên gia giáo dục Cụ thể Trung tâm có chức nhiệm vụ sau: Xây dựng, tổ chức quản lý th viện với t cách Th viện Khoa học Giáo dục Trung ơng ngành, tổ chức phục vụ cán nghiên cứu quản lý giáo dục, nghiên cứu sinh học viên cao học, phục vụ việc đọc sách báo giáo dục cho cán Viện, ngành Thu thập, bảo quản, xử lý, phổ biến thông tin giáo dục KHGD nớc ta nớc giới dới dạng th mục, tin, tổng ln, tỉng tht, nhÇm phơc vơ nhu cÇu häc tập, nghiên cứu, giảng dạy quản lý đạo ngành giáo dục môn Su tầm, bảo quản t liệu lịch sử giáo dơc, c¸c s¸ch b¸o vỊ gi¸o dơc c¸c thêi kỳ xây dựng phát triển giáo dục nớc ta, công trình nghiên cứu, luận văn thạc sÜ, c¸c ln ¸n tiÕn sÜ vỊ KHGD cđa c¸n Viện CL&CTGD Biên soạn xuất tin khoa học giáo dục phục vụ nhu cầu tin cho cán nghiên cứu, cán giảng dạy quản lý giáo dục ngành Trờng ĐHDL Đông Đô Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin Trao đổi ấn phẩm loại hình thông tin khoa học giáo dục kinh nghiệm nghiệp vụ thông tin khoa học với quan thông tin khác, Th viện Khoa học giáo dục Viện Hàn lâm Viện nghiên cứu khoa học, nớc khác tổ chức quốc tế theo quy định Nhà nớc Bộ giáo dục b Cơ cấu - Tổ chức Trung tâm Thông tin-Th viện Viện CL&CTGD đà nhận thức đầy đủ sâu sắc công tác phục vụ thông tin cho ngời dùng tin Đây khâu công tác có ý nghĩa quan trọng việc nâng cao chất lợng nghiên cứu khoa học đào tạo Viện TTTT-TV Viện CL&CTGD đà tổ chức theo mô hình thông tin đại gồm hai phòng: Phòng thông tin phòng th viện Mỗi phòng có chức nhiệm vụ khác song có mối quan hệ hỗ trợ lẫn Phòng th viện, cán có trình độ đại học chuyên ngành th viện đợc chia nhóm: + Nhóm phục vụ bạn đọc + Nhóm xư lý kü tht + Nhãm tỉ chøc kho C¸c nhóm có nhiệm vụ đảm bảo thông tin, tài liệu phục vụ cho việc nghiên cứu giảng dạy học tập Viện, góp phần nâng cao chất lợng cán nghiên cứu giáo dục Phòng Th viện thờng làm công việc nh sau: - Bổ sung sách, báo, tạp chí - Xử lý kĩ thuật tài liệu - Tổ chức kho bảo quản tài liệu - Phục vụ thông tin- t liệu theo yêu cầu bạn đọc - Xây dựng máy tra cứu - Quản trị sở liệu(CSDL) tài liệu dạng sách Để nguồn tài liệu th viện ngày phong phú mặt nội dung nh loại hình, th viện cần phải bổ sung kịp thời, đầy đủ xác vốn tài liệu liên quan đến quản lý nhà nớc Muốn vậy, phải xác định hình thức bổ sung tài liệu theo nhu cầu ngời dùng tin cần thiết phải: Trờng ĐHDL Đông Đô Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin + Xác định tài liệu hạt nhân cần bổ sung, cập nhật hình thức bổ sung, cập nhật loại tài liệu, tài liệu + Tránh bổ sung cập nhật trùng lặp, xây dựng kế hoạch bổ sung, cập nhật cho giai đoạn Phòng thông tin: có cán có cử nhân thạc sỹ, chịu trách nhiệm công việc khác Các tài liệu, giáo trình cán nghiên cứu Viện biên soạn, tài liệu thu thập đợc viết tiếng nớc ngoài, dịch nguyên văn lợc dịch, sau tóm tắt, tổng luận nguồn tin lại làm nguyên liệu cung cấp thông tin theo yêu cầu xuất loại ấn phẩm Phòng thông tin chia thµnh hai nhãm: + Nhãm xư lý tµi liƯu níc ngoµi + Nhãm xư lý tµi liƯu nớc Với công việc nh sau: Làm tin khoa học giáo dục hàng tháng Làm CSDL tin theo chuyên đề Làm tin theo chuyên đề Tổng luận, tổng thuật, dịch thuật Khai thác thông tin- t liệu mạng Cung cấp thông tin theo yêu cầu Trờng ĐHDL Đông Đô Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin Sơ đồ: Cơ cấu tổ chức máy TTTT-TV Viện Chiến lợc Chơng trình Giáo dục Giám đốc Phó Giám đốc TTTT-TV Viện CL&CTGD Phòng Thông tin Nhóm xử lý tài liƯu níc ngoµi Nhãm xư lý tµi liƯu níc Trờng ĐHDL Đông Đô Phòng Th viện Nhóm phục vụ bạn đọc Nhóm xử lý kỹ thuật Nhóm tổ chức kho Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin ngời dùng tin nhu cầu tin khoa học giáo dục 3.1 Ngời dùng tin Khoa häc gi¸o dơc Cïng víi sù ph¸t triĨn mạnh mẽ khoa học kỹ thuật công nghệ, trình bùng nổ thông tin diễn phạm vi toàn cầu Con ngời với nhu cầu tin ngày phong phú đa dạng có tác động không nhỏ tới quan thông tin Có thể nói việc thoả mÃn nhu cầu tin yếu tố định phát triển TTTT-TV Vì ngời dùng tin(NDT) nhu cầu tin Viện CL&CTGD đợc đặt lên hàng đầu Ngời dùng tin yếu tố giữ vai trò quan trọng hệ thống thông tin Xuất phát điểm hệ thống thông tin NDT họ nhân tố cuối để đánh giá chất lợng hƯ thèng NÕu kh«ng cã u tè NDT lu chun thông tin thực đợc NDT nh mắt xích đảm bảo tuần hoàn thông tin Họ vừa khách hàng để tiếp nhận thông tin vừa ngời sản sinh thông tin Một mặt họ ngời đa thông tin vào thực tế sản xuất, mặt khác họ làm cho thông tin giàu có Tóm lại NDT phận thiết yếu, yếu tố động, sở cho việc định hớng cách thức xử lý thông tin để thúc đẩy hoàn thiện phát triển hoạt động quan nói chung TTTT-TV Viện Chiến lợc Chơng trình Giáo dục Ngời dùng tin lĩnh vực Khoa học giáo dục trớc hết ngời công tác ngành giáo dục ngời có nhu cầu thông tin liên quan đến lĩnh vực giáo dục Căn vào tính chất công việc nên Viện Chiến lợc Chơng trình Giáo dục đà chia nhóm NDT nh sau: a Ngời dùng tin cán nghiên cứu Khoa học giáo dục Họ ngời có trình độ học vấn cao, lao động họ lao động sáng tạo, sản phẩm chuyên môn họ kết nghiên cứu khoa häc, ph¸t minh, s¸ng chÕ Kh¸c víi ngêi dïng tin cán quản lý, ngời nghiên cứu thờng có nhiều thời gian điều kiện tìm tin,khai thác Trờng ĐHDL Đông Đô 10 Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin hớng tới việc nâng cao chất lợng dạy học Nâng cao chất lợng GV nâng cao sở đào tạo, thay đổi phơng pháp giảng dạy để phù hợp với giáo trình SGK bậc tiểu học, đồng thời mức lơng phụ cấp GV phải phù hợp với mức tăng trởng xà hội Nâng cao chất lợng GD không cần lực cho HS, mà cho GV ngời đào tạo GV (Sài Gòn Giải phóng, 28-1-2005, tr.8) Nhìn vào tóm tắt ta nhận thấy đợc lấy từ báo Sài Gòn Giải phóng ngày 28-1-2005 trang Vớí tóm tắt ngời dùng tin nắm bắt đợc đầy đủ nội dung thông tin bài, biết đợc xuất xứ mà không cần nhiều thời gian đọc tài liệu gốc Bài tóm tắt ngắn gọn hơn, súc tích báo gốc, dễ đọc sử dụng ngôn ngữ phổ thông Nó đợc đăng tin Giáo dục Đào tạo nhằm phục vụ cán quản lý-lÃnh đạo Những đối tợng ngời dùng tin thờng nhiều thời gian để tra cứu tìm tài liệu Vì với loại tóm tắt nh đà giúp họ nắm bắt đợc thông tin cách đầy đủ, xác mà không đòi hỏi phải tìm đọc tài liệu gốc 3.2 Làm tóm tắt với trích tạp chí Nếu làm tóm tắt với báo để xuất tin phục vụ bạn đọc làm tóm tất với trích tạp chí để lu lại tạo sở liệu Viện Làm tóm tắt loại này, có qui trình nh làm tóm tắt với báo, từ thu thập, phân loại đến tóm tắt Với loại tóm tắt ngời xử lý dựa vào để xác định từ khoá, mà từ từ khoá ngời dùng tin tìm tin đề tài Làm tóm tắt trích tạp chí cần cô đọng, ngôn ngữ vừa phổ thông vừa chuẩn với thuật ngữ KHGD Vì từ tóm tắt ngời dùng tin tìm tin dựa vào từ khoá, từ chuẩn Ví dụ: Vấn đề đổi nghiệp giáo dục đào tạo cho đất nớc Với trích đợc làm tóm tắt nh sau: Đổi nghiệp đào tạo ngời thầy cho đất nớc nhu cầu to lớn nghiệp giáo dục đào tạo Nhà nớc, ngành giáo dục đào tạo cấn đáp ứng yêu cầu trờng s phạm để khắc phục hạn chế đội ngũ giáo viên phổ thông việc đào tạo đội ngũ giáo viên tơng lai Lu ý đến trờng s phạm miền núi Đa trờng đại học s phạm Hà Nội I lên vị trí trung tâm công tác đào tạo giáo viên nghiên cứu khoa học giáo dục mặt Trờng ĐHDL Đông Đô 46 Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin s phạm Với tóm tắt ngời dùng tin cần tài liệu nghiệp đào tạo cần dùng yêu cầu tin làm từ khoá để truy cập vào sở liệu, từ tìm đợc tài liệu mà cần Chất lợng tóm tắt cha đánh giá đợc nh tóm tắt với báo loại làm xong đợc lu vào sở liệu đến có nhu cầu tin bắt đầu tìm kiếm Lúc đánh giá đợc chất lợng tóm tắt Các sản phÈm trùc tiÕp cđa quy tr×nh xư lý néi dung thông tin Viện * Mục lục phân loại Mục lục phân loại giới thiệu thành phần kho tài liệu theo nội dung (chủ đề) tài liệu đề cập Nó đợc xây dựng sở khung phân loại áp dụng cho công tác phân loại tài liệu th viện Chức mục lục phân loại phản ánh đầy đủ nội dung kho sách th viện nhầm giúp ngời dùng tin tìm kiếm dễ dàng tài liệu cần theo đề tài, ngành tri thức định mà th viện có Đồng thời giúp cán th viện hớng dẫn trả lời yêu cầu bạn đọc ngành khoa học, giúp bổ sung tài liệu đề tài mà th viện không kho lu trữ , giúp chọn tài liệu để tổ chức triển lÃm, tuyên truyền sách Mục lục phân loại phản ánh toàn nội dung kho sách theo hệ thống môn loại tri thức Trong mục lục phân loại, tài liệu đợc giíi thiƯu theo thø tù logic cđa tõng bé m«n tri thức Mục lục phân loại th viện Viện CL&CTGD đợc xếp theo nội dung đà phân chia KPL: Khung phân loại dùng cho th viện khoa học tổng hợp Việt Nam *Bản tin Khoa học Giáo dục Bản tin Khoa học Giáo dục sản phẩm thông tin quan trọng Viện, đợc xuất định kỳ tháng số Bản tin kết trực tiếp việc làm tóm tắt báo Ngoài ra, Trung tâm xuất tập thông tin chuyên đề hay tin chuyên đề có nội dung phản ánh tổng hợp chủ đề Các tập thông tin chuyên đề không xuất theo định kỳ mà đợc làm theo yêu Trờng ĐHDL Đông Đô 47 Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin cầu xúc ngành giáo dục Viện *Cơ sở liệu trích tạp chí Là loại CSDL th mục có tóm tắt chứa biểu ghi trích tạp chí tạp chí Nghiên cứu giáo dục tạp chí thông tin Khoa học giáo dục Hiện có khoảng 2000 biểu ghi mang nội dung bao qu¸t vỊ lÜnh vùc KHGD CÊu tróc biĨu ghi sở liệu bao gồm trờng nh: Mà số tài liệu; mà ngôn ngữ tài liệu; nhan đề; từ khoá tóm tắt *Cơ sở liệu luận án Cơ sở liệu luận án TTTT- TV Viện CL&CTGD loại CSDL th mục có tóm tắt chứa biểu ghi luận văn, luận án thạc sỹ, luận án tiến sĩ, đề tài nghiên cứu khoa học cán Viện Hiện CSDL có khoảng 1000 biểu ghi Việc sử dụng CSDL để quản trị khai thác thông tin bớc tiến hoạt động thông tin th viện.Với CSDL cho phép tìm tài liệu theo từ khoá với tốc độ nhanh chóng Chơng III Các biện pháp hoàn thiện quy trình xử lý nội dung thông tin Trong năm vừa qua gặp nhiều khó khăn công tác thông tin th viện Trang thiết bị, nguồn lực thông tin, sở hạ tầng hạn chế nhng TTTT- TV Viện CL&CTGD đà bớc khắc phục ngày làm tốt chức nhiệm vụ mình, đà đáp ứng đợc nhu cầu tin nhiều đối tợng ngời dùng tin Tuy nhiên hoạt động trung tâm bộc lộ số điểm cần phải đợc giải kịp thời nhằm hoàn thiện quy trình xử lý nội dung thông tin, đáp ứng đầy đủ nhu cầu tin ngời dùng tin Viện Để hoàn thiện quy trình xử lý nội dung thông tin cần thực biện pháp sau: Nâng cao chất lợng nguồn lực thông tin Hiệu hoạt động TTTT- TV trớc hết phụ thuộc vào chất lợng, đầy đủ đa dạng nguồn lực thông tin t liệu Vì vậy, chiến lợc tạo nguồn, công tác bổ sung thông tin t liệu tảng cho hoạt động thông tin th viện Phải trọng thu thập khai nguồn tin có lĩnh vực giáo Trờng ĐHDL Đông Đô 48 Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin dục ngành liên quan, tức cần có chế độ hợp lý, kịp thời thu thập, lu trữ công trình nghiên cứu khoa học tài liệu hội nghị nguồn thông tin có hàm lợng chất xám cao Tăng cờng bổ sung tài liệu sở xây dựng sách bổ sung hợp lý đáp ứng nhu cầu tin cán nghiên cứu quản lý Trong chiến lợc cần u tiên cho việc bổ sung nguồn thông tin giáo dục nghiệp vụ giáo dục, tài liệu nớc giáo dục Cần thực chiến lợc tạo nguổn công tác bổ sung tài liệu cho th viện Khuyến khích vật chất tinh thần cho ngời cung cấp tài liệu quý có giá trị cao Hoàn thiện quy trình xử lý nội dung thông tin 2.1 Hoàn thiện việc phân loại tài liệu Hiện nay, th viện sử dụng khung phân loại dùng cho th viện khoa học tổng hợp nên gặp phải số khó khăn nh: không phân loại đợc sâu, không cụ thể hoá đợc lĩnh vực mà tài liệu đề cập; phân loại tài liệu vừa bao trùm hết nội dung lại vừa thể đợc thể loại đặc thù lĩnh vực giáo dục Để khắc phục khó khăn nhằm hoàn thiện quy trình phân loại, cần phải: Cập nhật thờng xuyên khái niệm khoa học giáo dục vào khung phân loại Mở rộng thêm số lớp khoa học giáo dục, tâm lý học dùng riêng th viện Nếu cần trao đổi thông tin dùng thêm hệ thống phân loại khác Tuy nhiên, không nên sử dụng nhiều khung phân loại nh gây khó khăn cho công tác phân loại, khó xếp lu trữ khó tìm tài liệu Đặc biệt, không nên thay khung phân loại Vì thay khung phân loại kéo theo mục lục thay đổi, xếp tài liệu thay đổi Muốn làm đợc điều phải nhiều thời gian, công sức lại phải thời gian dài 2.2 Hoàn thiện công tác định từ khoá Xà hội ngày phát triển, tin học hoá ngành nghề ngày rầm rộ - Viện CL&CTGD không nằm quy luật Nhu cầu tin ngày cao, khắt khe đòi hỏi đáp ứng nhanh chóng, đầy đủ tìm tin ngôn ngữ từ khoá tự dễ bị tin không thống Trờng ĐHDL Đông Đô 49 Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin thuật ngữ Vì vậy, biện pháp dặt phải dần tiến tới định từ khoá có kiểm soát Để định từ khoá có kiểm soát trớc tiên phải có tài liệu thuật ngữ chuẩn khoa học giáo dục Tuy nhiên, việc khó, đòi hỏi phải đầu t nghiên cứu nghiệp vụ thông tin th viện đòi hỏi có hiểu biết sâu chuyên môn Mặt khác đòi hỏi phải có nguồn kinh phí lớn lực lợng cán có trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao Song mà không bớc nâng cao chất lợng từ khoá cách học hỏi kinh nghiệm nâng cao trình độ nghiệp vụ cán làm công việc định từ khoá, rà soát từ khoá đa vào CSDL 2.3 Hoàn thiện công tác làm tóm tắt Kết tóm tắt tạo sản phẩm thông tin quan trọng Viện Tuy nhiên công việc cha đợc trọng đơn điệu Để hoàn thiện công tác cần phải: Đa dạng loại hình tóm tắt: nh trớc tóm tắt thông tin làm thêm tóm tắt dẫn, tóm tắt hỗn hợp Trong làm tóm tắt cần đảm bảo đầy đủ chức nh: thông báo, tra tìm, thông tin, dẫn Cán làm tóm tắt cần phản ánh đầy đủ, khách quan xác nội dung tài liệu đảm bảo tóm tắt đạt đợc trình độ khoa học t tởng cao 2.4 Bổ sung thêm định chủ đề Định chủ đề : khâu quan trọng quy trình xử lý thông tin, từ đề mục chủ đề ta hiểu khái quát nội dung tài liệu Nếu có đề mục chủ đề ngời cán th viện cần dựa vào tìm cung cấp cho bạn đọc vừa nhanh lại yêu cầu Bên cạnh bổ sung cho bạn đọc tài liệu có chủ đề tơng tự Ngoài ra, tìm tài liệu dựa vào số phân loại khó tìm thấy đợc tài liệu cần với đề mục chủ đề ta tìm đợc tài liệu cần, đề mục chủ đề đà xác định đợc chủ đề tài liệu khía cạnh nghiên cứu Mặt khác, với đề mục chủ đề việc phản ánh nội dung chủ đề tài liệu có phụ đề nh: phụ đề hình thức, địa lý, thời gian điều giúp cho việc tìm tài liệu đợc dễ dàng xác Trong điều kiện tin học hoá nh th viện cần đa chủ đề vào làm phơng tiện xử lý tài liệu, tìm tin tự động hoá Cho nên ngôn ngữ Trờng ĐHDL Đông Đô 50 Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin tìm tin theo chủ đề cần đợc ứng dụng rộng rÃi vào th viƯn toµn qc vµ nhÊt lµ th viƯn ViƯn CL&CTGD - th viện hàng đầu ngành giáo dục Mở rộng công tác xử lý tài liệu khai thác từ Internet Ngoài việc xử lý thông tin với tài liệu truyền thống nh sách, báo, tạp chí TTTT- TV Viện CL&CTGD thu thập, xử lý nguồn tin từ mạng Internet Việc khai thác nhằm mục đích để đáp ứng ngày tốt nhu cầu thông tin bạn đọc TTTT- TV triển khai hoạt động để thu thập đợc nguồn tin khoa học giáo dục phong phú rộng khắp giới Ngời xử lý nguồn tin công việc phải tìm đợc tài liệu liên quan đến khoa học giáo dục, dịch nhan đề tài liệu tiÕng ViƯt Sau ®ã ®äc lít ®Ĩ ®a néi dung chính, phần nội dung để nguyên tiếng nớc (xem phụ lục 2) Muốn cho công tác mở rộng có hiệu ngời xử lý kiến thức chuyên môn cần phải đúc rút kinh nghiệm trình xử lý Việc xử lý nguồn tin từ Internet công việc tơng đối quan nói chung TTTT- TV Viện CL&CTGD nói riêng, mà cha có quy định chuẩn cho công tác Mỗi quan tuỳ thuộc vào đặc điểm nhu cầu tin, chức quan mà có phơng pháp thu thập, xử lý riêng Bên cạnh đó, nguồn tin từ mạng Internet lại đợc cập nhật hàng ngày nên ngời xử lý phải nhanh chóng thu thập, xử lý nguồn tin để tránh bỏ sót, tin Muốn cho công tác hoàn thiện trớc tiên ngời xử lý TTTTTV việc dịch nhan đề tài liệu tiếng Việt nên tóm tắt nội dung tài liệu tiếng Việt cách đọc lớt để hiểu nội dung tài liệu sau tóm tắt lại Công việc tơng đối khó khăn đòi hỏi phải nhiều thời gian phải có trình độ ngoại ngữ tốt ngời xử lý loại nguồn phải không ngừng nâng cao trình độ để làm việc ngày tốt Nhu cầu tin ngày phong phú, đa dạng nên công tác muốn phục vụ ngời dùng tin đợc tốt ngời xử lý tiến tới phải tập hợp đà xử lý, lu chúng lại CSDL phân loại cho mục lục nhằm đáp ứng nhanh chóng khoa học cho ngời dùng tin Trờng ĐHDL Đông Đô 51 Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin kiến nghị Để đáp ứng đợc nhu cầu tin ngày đa dạng, phức tạp ngời dùng tin đòi hỏi quan thông tin- th viện trớc hết phải làm tốt quy trình xử lý nội dung thông tin Bởi quy trình mà hoàn thiện cho sản phẩm thông tin có chất lợng cao, giảm dần khoảng cách mong muốn ngời dùng tin thực tế đáp ứng Trung tâm Thông tin Th viện Để tăng cờng việc hoàn thiện quy trình xử lý nội dung thông tin, đáp ứng tốt nhu cầu ngời dùng tin Viện CL&CTGD, mạnh dạn đa số kiến nghị sau: * Xây dựng nguồn lực thông tin: - Về công tác tạo nguồn tin: Tăng cờng thu thập thông tin từ hợp tác, trao đổi, hội nghị, hội thảo để có thêm nhiều thông tin có ích - Về đội ngũ cán bộ: Xây dựng đội ngũ cán thông tin có chuyên môn nghiệp vụ cao am hiểu khoa học giáo dục, có khả tiếp thu tri thức mới, có trình độ ngoại ngữ Cần bổ sung thêm cán thông tin th viện, để th viện đáp ứng nhu cầu bạn đọc cách nhanh nhất, phù hợp Tổ chức đội ngũ cộng tác viên bao gồm chuyên gia đầu ngành, để tham gia xử lý tổng hợp thông tin, nhằm sản sinh sản phẩm thông tin có giá trị cao * Về nhu cầu tin: Trờng ĐHDL Đông Đô 52 Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin Thờng xuyên nghiên cứu nhu cầu tin đối tợng ngời dùng tin thông tin Khoa học giáo dục Viện Trên sở đó, tạo thêm nguồn tin phù hợp nh đa hớng xử lý thông tin thích hợp Ngoài phải hớng dẫn ngời dùng tin sử dụng phơng tiện tra cứu tin, định hớng việc khai thác thông tin * Đa dạng hoá quy trình xử lý nội dung thông tin - Phân loại tài liệu: Ngoài việc sử dụng Khung phân loại dùng cho th viện khoa học tổng hợp, kinh nghiệm thực tiễn qua nhiều năm hoạt động TTTT- TV nên xây dựng cập nhật, mở rộng sâu mục giáo dục tâm lý học Ngoài ra, cần nghiên cứu thêm khung phân loại DDC phân lớp khoa học giáo dục ngành liên quan lẽ khung phân loại đợc thờng xuyên cập nhật có hớng áp dụng rộng rÃi nhiều nớc - Định từ khoá: cần làm tốt nữa, tiến tới định từ khoá có kiểm soát, muốn trớc hết cần có thuật ngữ chuẩn Khoa học giáo dục - Làm tóm tắt: Hoàn thiện đa dạng hoá hình thøc tãm t¾t nh: tãm t¾t chØ dÉn, tãm t¾t hỗn hợp không tóm tắt với báo, tạp chí mà đặc biệt với tài liệu xám - Định chủ đề: cần nhanh chóng triển khai đa vào hoạt động kết luận Trong năm qua với phát triển xà hội, hoạt động thông tin nói chung hoạt động thông tin Khoa học giáo dục nói riêng không ngừng đổi phát triển Với vị trí quan nghiên cứu, quản lý, Trờng ĐHDL Đông Đô 53 Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin đào tạo sau đại học ngành giáo dục, điểm đầu mối thông tin lĩnh vực thông tin Khoa học giáo dục, hoạt động xử lý nội dung thông tin tạo sản phẩm Viện đà đạt đợc thành công đáng kể Tuy nhiên, để giữ vững thành công tiếp tục phát triển tơng lai, đòi hỏi Viện cần có bớc phát triển vợt bậc mặt, phải kể đến việc Hoàn thiện quy trình xử lý nội dung thông tin TTTT- TV Viện CL&CTGD Để thực vai trò quan đầu ngành lĩnh vực Khoa học giáo dục, hoạt động thông tin Khoa học giáo dục TTTT- TV cần đợc trọng để phát triển Một điều kiện quan trọng Viện CL&CTGD phải có quan điểm đắn phát triển hoạt động thông tin Khoa học giáo dục giai đoạn Thông tin Khoa học giáo dục cần đợc coi yếu tố hàng đầu, phải đợc quan tâm, đầu t ngân sách thoả đáng để phát triển cách toàn diện nhanh chóng nhằm đáp ứng cách kịp thời, đầy đủ, xác nhu cầu thông tin ngời dùng tin Khoa học giáo dục Trong thời đại ngày nay, cách mạng Khoa học Công nghệ diễn mạnh mẽ đà có ảnh hởng sâu sắc đến hoạt ®éng kinh tÕ- x· héi cđa ®Êt níc Trong bèi cảnh đó, hoạt động thông tin th viện cần sửa đổi để đáp ứng với phức tạp nhu cầu tin Muốn phải Hoàn thiện quy trình xử lý nội dung thông tin- nhiệm vụ quan trọng, khâu đột phá tiến trình hoạt động thông tin phục vụ nghiên cứu, quản lý, giảng dạy Viện CL&CTGD góp phần vào phát triển giáo dục công đổi đất nớc thời CNH- HĐH tài liệu tham khảo Bộ Giáo dục Đào tạo (1996), Viện Khoa học Giáo dục 35 năm xây dựng phát triển(1961- 1996), Hà Nội Bộ Giáo dục Đào tạo (2004), Qui chế tổ chức hoạt động Viện CL&CTGD” (lu hµnh néi bé) Hµ Néi Bµn vỊ Khung phân loại Tạ Thị Thịnh Tạp chí Thông tin & T liệu số 1, 2001 Đề tài B94 37 54 Điều tra nguồn lực nhu cầu thông tin Khoa học giáo dục Viện Khoa học giáo dục, 1995 Đề tài B94 37 53 Quy trình thu thập, xử lý, lu trữ cung cấp thông Trờng ĐHDL Đông Đô 54 Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin tin Khoa häc gi¸o dơc” ViƯn Khoa häc gi¸o dơc, 1995 Đề tài B94 37 53 Danh sách từ khoá thử nghiệm sở liệu Khoa häc gi¸o dơc” ViƯn Khoa häc gi¸o dơc, 1995 Đoàn Phan Tân: Thông tin học.H.2001 Nguyễn Hữu Hùng: Vấn đề phát triển nguồn lực thông tin t liƯu khoa häc c«ng nghƯ th«ng tin // Th«ng tin t liƯu”1995, sè 211, tr14 “ViƯn Khoa häc gi¸o dục 40 năm xây dựng phất triển (1996-2001) 10 Báo cáo kết nghiên cứu đề tài B94 37 53 Xây dựng sở liệu Khoa häc gi¸o dơc”, 1995 phơ lơc Phơ lơc 1: thông tin khoa học giáo dục tham khảo nội giáo dục đổi giáo dục Có bài: ý kiÕn cđa mét sè nhµ khoa häc Héi nhập độc đáo GV VS Nguyễn Cảnh Toàn Tr.1 Giáo dục, nên tập trung sức vào đâu? NguyễnVăn Hạnh Tr.3 Gần 20 năm đổi giáo dục đợc cha đợc cải cáchgiáo dục không tuyên bố Lê Văn Giang Tr.5 Nhân tài không sử dung đào tạo làm ? GS TSKH Đào Trọng Thi, Giám đốc §HQG Hµ Néi Tr.8 ý kiÕn cđa mét sè nhµ văn Giáo dục đào tạo Một tranh chung vớng có tính dây chuyền GS Phong Lê Tr.11 Ưu tiên hay u phiền? Vũ Quần Phơng Tr.17 Trờng ĐHDL Đông Đô 55 Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin Håi tëng mét nỊn gi¸o dơc ý kiÕn cđa mét sè nhµ khoa häc héi nhËp vµ độc đáo Bảo Ninh Tr19 GS VS Nguyễn Cảnh Toàn Hội nhập độc đáo hai mặt mâu thuẫn nhng thống nhất: có độc đáo hội nhập thành công, có hội nhập kích thích tìm độc đáo Hiện nay, có nhiều báo bàn việc đổi giáo dục nhng nặng bàn hội nhập Phơ lơc 2: danh mơc t liƯu gi¸o dơc Danh mục tài liệu khai thác Internet 1) glogal education digest 2004: comparing education statistics across the world = Số liệu giáo dục toàn cầu2004: So sánh số liệu thống kê giáo dục toàn giới / UNESCO Institute for Statistics, MontrÐal, 2004.-118pages Contents Forword Contents Acknowledgements Beyond Universal Primary Education Reader’s Guide 35 Statistical Tables 39 1.Pre-primary education: Enrolment and staff 40 2.Primary eduction: Intake rates and total enrolment 50 3.Primary eduction: Enrolment rates and staff 60 4.Measures of progression, completion and school life 70 5.Secondary education: Enrolment 80 6.Secondary education: Staff,transition ratesand post-secondary non-tertiary enrolment 90 7.Tertiary education: Enrolment and staff 100 8.Number of foreign students in tertiary by hosting country 110 Tertiary education: Graduates by fields of education 112 10 Education expenditure, spending as % of gross domestic 118 2) Trờng ĐHDL Đông Đô 56 Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin Phụ lơc 3: CSDL: SGD phiÕu nhËp tin Tªn ngêi nhËp: Ngµy nhËp: Mà ngôn ngữ (ISO) Tác giả cá nhân Tác giả tËp thÓ: (a,b): Nhan đề tài liệu (a,b,c) Ngời dịch Lần xuất Đặc trng số lỵng .Phơ chó Chỉ số phân loại Tõ kho¸ Từ khoá địa lý Phô lôc 4: csdl: luanan phiÕu nhËp tin BiÓu mÉu cho luËn án, luận văn Ngời nhập tin: Ngµy nhËp tin: Trờng ĐHDL Đông Đô 57 Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Thông tin Mà ngôn ngữ (ISO): VËt mang tin: M· b¶o qu¶n: ^a ^b Chỉ số phân loại: Tên luận án: Tác giả luận án: Nơi bảo vệ luận án: Năm bảo vệ: Đặc trng số lợng: Cơ quan tổ chức bảo vệ: Ngêi híng dÉn luận án: a) Họ tên: Học hàm, học vị: b) Họ tên: Học hàm, học vị: Chuyên ngành luận án: Mà chuyên ngành: Chỉ số phân loại: Tõ khãa chÝnh: Tõ khãa phô: Từ khóa địa lý: Phụ lục 5: phiếu nhập tin tài liệu nghiên cøu (®tkh) csdl: cstlnc Ngêi nhËp tin: Ngµy nhËp tin: Mà tài liệu (Đề tài): VËt mang tin: M· b¶o qu¶n: ^a ^b Tên đề tài/ Báo cáo (^a^c^d): Chủ nhiệm đề tài: C¸n bé phèi hỵp (%): Trờng ĐHDL Đông Đô 58 Lu Thị Huyền Khóa luận tốt nghiệp ĐT: Hoàn thiện QTXL Th«ng tin Tác giả tập thể đề tài (^a^b): Cơ quan chủ trì đề tµi (^a^b): Địa xuất (^a^b): Đặc trng số lợng: Năm xuất bản: C¸c phơ chó: Chỉ số phân loại UDC (%): Chỉ số phân loại khác: Tõ kho¸ chÝnh (%): Tõ kho¸ phơ: Tõ kho¸ ®Þa lý: Tãm t¾t: Trờng ĐHDL Đông Đô 59 Lu Thị Huyền