Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng LỜI CẢM ƠN Trong thời gian thực tập thực luận văn tốt nghiệp, nỗ lực thân, Em nhận quan tâm, hướng dẫn tận tình thầy cô giáo khoa Kế hoạch Phát triển, tập thể cán Vụ Khoa học, Giáo dục, Tài nguyên Môi trường - Bộ Kế hoạch Đầu tư đóng góp chân thành bạn Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo - Thạc sỹ: Phạm Thanh Hưng tập thể thầy cô giáo khoa Kế hoạch Phát triển, trường Đại học Kinh Tế Quốc Dân tận tình hướng dẫn, giúp đỡ Em nhiều để thực đề tài Đồng thời, Em xin chân thành cảm ơn Chú: Đào Đình Tân – Phó Vụ trưởng tập thể cán Vụ Khoa học, Giáo dục, Tài nguyên Môi trường – Bộ Kế hoạch Đầu tư giúp đỡ Em suốt thời gian thực tập vừa qua Mặc dù nỗ lực cố gắng song kinh nghiệm thân có hạn, thời gian không cho phép bước đầu làm quen với công tác nghiên cứu khoa học nên đề tài không tránh khỏi thiếu sót Em mong nhận đóng góp, hướng dẫn thầy cô giáo để đề tài hoàn thiện Em xin chân thành cảm ơn ! Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN .1 DANH MỤC KÝ HIỆU, VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ .8 LỜI MỞ ĐẦU CHƯƠNG I: SỰ CẦN THIẾT PHẢI TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC HUY ĐỘNG CÁC NGUỒN LỰC TÀI CHÍNH CHO CÁC DOANH NGHIỆP KH&CN HIỆN NAY I CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DOANH NGHIỆP KH&CN Doanh nghiệp KH&CN 1.1 Khái niệm chung doanh nghiệp KH&CN 1.2.Khái niệm doanh nghiệp khoa học công nghệ Việt Nam Vai trò doanh nghiệp KH&CN 10 2.1 Kênh chuyển giao công nghệ 10 2.2 Tạo việc làm 15 2.3 Tăng trưởng đổi 16 II SỰ CẤN THIẾT PHẢI TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC HUY ĐỘNG CÁC NGUỒN TÀI CHÍNH CHO CÁC DOANH NGHIỆP KH&CN 16 Nhu cầu tài đặc biệt cho doanh nghiệp KH&CN 16 Các nguồn tài cho doanh nghiệp KH&CN Việt Nam nay.18 2.1 Nguồn tài từ nguồn quỹ Chính Phủ 18 2.1.1 Các chương trình đầu tư trực tiếp Chính Phủ/ chương trình vốn vay 18 2.1.2 Bảo lãnh tín dụng/ bảo lãnh cổ phần 18 2.1.3 Các khuyến khích thuế 19 2.2 Các nguồn tài ngân quỹ Chính Phủ 19 2.2.1 Nguồn vốn mạo hiểm 19 2.2.1.1 Khái niệm vốn mạo hiểm .19 Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng 2.2.1.2 Đặc trưng vốn mạo hiểm 21 2.2.1.3 Vai trò vốn mạo hiểm doanh nghiệp KH&CN 24 2.2.2 Các nguồn tài khác cho doanh nghiệp KH&CN .25 III KINH NGHIỆM QUỐC GIA ĐANG PHÁT TRIỂN - TRƯỜNG HỢP TRUNG QUỐC 26 Sự phát triển doanh nghiệp KH&CN Trung Quốc .26 Các thể chế hỗ trợ tài cho doanh nghiệp KH&CN Trung Quốc 27 Vai trò vốn mạo hiểm doanh nghiệp KH&CN Trung Quốc 28 Quỹ đổi cho doanh nghiệp khoa học công nghệ Trung Quốc 30 Nhận xét qua nghiên cứu kinh nghiệm nước 30 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC TĂNG CƯỜNG HUY ĐỘNG CÁC NGUỒN TÀI CHÍNH CỦA DOANH NGHIỆP KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ - VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ MỎ - TKV 32 I GIỚI THIỆU VỀ DOANH NGHIỆP KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHIỆP - VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHIỆP MỎ - TKV 32 1.Quá trình hình thành phát triển Viện KHCN Mỏ - TKV .32 Hình thức pháp lý tư cách pháp nhân Viện 33 Tổ chức hoạt động Viện KHCN Mỏ - TKV 34 2.1 Tình hình cấu tổ chức nhân Viện KHCN Mỏ - TKV .34 2.1.1 Cơ cấu tổ chức Viện nay: 34 2.1.2 Lao động: 34 Nguồn: Báo cáo tình hình nguồn lao động Viện Khoa học Công nghệ Mỏ .35 Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng 2.1.3 Mô hình tổ chức Viện KHCN Mỏ: .36 2.2 Lĩnh vực hoạt động, ngành nghề kinh doanh Viện KHCN Mỏ 38 II THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG NGUỒN TÀI CHÍNH TỪ NGÂN QUỸ CHÍNH PHỦ CỦA VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHIỆP MỎ TKV 38 Các chương trình hỗ trợ ưu đãi Chính phủ 38 Nguồn ngân quỹ trực tiếp từ Chính phủ 41 Nhận xét nguồn tài từ hỗ trợ Chính phủ Viện KHCN Mỏ - TKV 44 III THỰC TRẠNG NGUỒN VỐN NGOÀI NGÂN QUỸ CHÍNH PHỦ CHO VIỆN KHCN MỎ - TKV 45 Nguồn vốn mạo hiểm Việt Nam thời gian qua - hình thành, phát triển lĩnh vực đầu tư 45 1.1 Giai đoạn 1990 – 2002 .45 1.2 Từ năm 2002 đến .47 Tình hình vốn mạo hiểm Viện KHCN Mỏ - TKV 49 Nguồn tài khác cho Viện KHCN Mỏ - TKV 50 3.1 Nguồn vốn chủ sở hữu: 50 3.2 Nguồn vốn di vay khác .53 IV NHỮNG KẾT QUẢ, NGUYÊN NHÂN VÀ HẠN CHẾ CỦA VIỆN KHCN MỎ - TKV TRONG HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC TÀI CHÍNH .58 Những kết đạt Viện KHCN Mỏ 58 Hạn chế 63 CHƯƠNG III: GIẢI PHÁP CHO CÔNG TÁC TĂNG CƯỜNG HUY ĐỘNG CÁC NGUỒN LỰC TÀI CHÍNH Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng CHO VIỆN KHCN MỎ - TKV 64 I ĐẶC ĐIỂM KINH TẾ XÃ HỘI HIỆN NAY VÀ MỤC TIÊU HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC TÀI CHÍNH CỦA VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ - TKV 64 1.Ảnh hưởng khủng hoảng kinh tế giới .64 Tình hình nguồn ngân sách nhà nước 66 3.Quan điểm phát triển Viện .67 II GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC TÀI CHÍNH CHO VIỆN KHCN MỎ - TKV .68 Các giải pháp thu hút nguồn lực tài cho Viện KHCN Mỏ - TKV .68 1.1 Các giải pháp từ phía Chính phủ, cấp Bộ ngành có liên quan 68 1.1.1 Hoàn thiện thể chế môi trường kinh doanh 68 1.1.1.1 Tạo điều kiện cấp vốn, tín dụng 68 1.1.1.2 Chính sách thuế .70 1.1.2 Nâng cao hiệu sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước 72 1.2 Các giải pháp tăng cường công tác huy động nguồn lực tài Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - TKV .72 1.2.1 Nâng cao nhận thức vai trò nguồn vốn mạo hiểm 72 1.2.2 Nâng cao lực cạnh tranh doanh nghiệp khoa học công nghệ Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - TKV 74 Các giải pháp tăng cường quản lý tài Viện KHCN Mỏ TKV .75 2.1 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Viện .75 2.2 Nâng cao chế quản lý tài Viện 76 KẾT LUẬN 78 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 79 Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng DANH MỤC KÝ HIỆU, VIẾT TẮT Đầu tư mạo hiểm: ĐTMH Chuyển giao công nghệ: CGCN Công nghệ cao: CNC Khoa học công nghệ: KHCN Khoa học công nghệ: KH&CN Ngân sách nhà nước: NSNN Nghiên cứu triển khai: R&D Sở hữu trí tuệ: SHTT Tài sản cố định: TSCĐ Thị trường chứng khoán: TTCK Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ Biểu đồ 2.1: Nguồn NSNN cấp Viện giai đoạn 2006 – 2008 .53 Biểu đồ 2.2: Nguồn NSNN tổng nguồn vốn hoạt động Viện 2006 – 2008 54 Biểu đồ 2.3: Vốn tự bổ sung nguyên giá TSCĐ Viện qua năm 2006 - 2008 .65 Biểu đồ 2.4: Vốn vay nguyên giá TSCĐ Viện qua năm 2006 – 2008 66 Biểu đồ 2.5: Nguồn vay hoạt động Viện giai đoạn 2006 – 2008 .67 Biểu đồ 2.6: Nguồn vốn vay tổng nguồn vốn hoạt động Viện giai đoạn 2006 – 2008 68 Biểu đồ 2.7: Doanh thu năm Viện - giai đoạn 2004 – 2008 73 Biểu đồ 2.8: Doanh thu KHCN so với doanh thu năm Viện giai đoạn 2004 – 2008 75 Bảng Phân biệt doanh nghiệp dựa khoa học dựa CN Sơ đồ 1: Tiếp thu chuyển giao tri thức doanh nghiệp khoa học công nghệ 12 Sơ đồ 2: Các giai đoạn phát triển vòng đời doanh nghiệp .16 Bảng Các giai đoạn phát triển doanh nghiệp nhu cầu tài .17 Bảng Phân biệt vốn mạo hiểm vốn vay .24 Bảng 4: Tổng quát loại công ty mạo hiểm Trung Quốc 29 Bảng 5: Số liệu chất lượng lao động Viện tính đến hết ngày 30/06/2008 sau: 35 Bảng 6: Nguồn vốn từ NSNN cấp cho Viện Khoa học công nghệ Mỏ - KTV năm sau: .42 Bảng 7: Một số thông tin Quỹ ĐTMH hoạt động Việt Nam 46 Bảng 8: Lĩnh vực đầu tư số Quỹ ĐTMH hoạt động Việt Nam Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng (1991 – 2002) 47 Bảng 9: Vốn tài sản Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - TKV 30/06/2006 51 Bảng 11: Nguồn vốn vay TSCĐ nguồn vốn vay hoạt động Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - TKV năm gần 53 Bảng 12: Kết hoạt động KHCN, sản xuất kinh doanh đạt Viện KHCN Mỏ năm trước chuyển đổi sau: .58 Bảng 13: Kết hoạt động KHCN, sản xuất kinh doanh đạt Viện KHCN Mỏ năm sau chuuyển đổi: .59 Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng LỜI MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Khoa học công nghệ tảng động lực cho công nghiệp hoá, đại hoá, phát triển nhanh, mạnh bền vững đất nước Công nghệ đại, thân thiện với môi trường cần ưu tiên sử dụng rộng rãi ngành sản xuất, trước mắt cần ưu tiên sử dụng ngành lĩnh vực sản xuất có tác dụng lan truyền mạnh, có khả thúc đẩy phát triển nhiều ngành lĩnh vực sản xuất xã hội Chủ trương chuyển tổ chức nghiên cứu ứng dụng phát triển công nghệ sang hình thức doanh nghiệp khoa học công nghệ nhằm tăng cường hiệu hoạt động tổ chức này, đồng thời tăng cường ứng dụng kết nghiên cứu quan NC&PT, trường đại học vào sản xuất đời sống việc hình thành mói doanh nghiệp khoa học công nghệ chủ đề tranh luận nhiều nhà quản lý, nhà khoa học doanh nghiệp, đặc biệt vấn đề đề cập đề án “đổi chế quản lý KH&CN” Chính phủ ban hành Quyết định 171/2004/QĐ – TTg ngày 28/9/2004, Nghị định số 115/2005/NĐ – CP “quy định chế tự chủ, tự chịu tránh nhiệm tổ chức KH&CN công lập” Chính phủ ban hành ngày 05/09/2005 Trong năm qua, nguồn tài đầu tư cho KH&CN nước ta không ngừng cải thiện, Nhà nước ta quan tâm nhiều nguồn lực tài cho KH&CN, không nguồn NSNN mà có phần không nhỏ nguồn NSNN Chính điều giúp Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - TKV - doanh nghiệp khoa học công nghệ đạt kết đáng khích lệ góp phần vào trình phát triển đất nước Mặc dù chi NSNN cho KH&CN tăng qua năm chưa theo kịp đáp ứng yêu cầu cấp thiết Nguồn NSNN chưa thực trở thành đòn bẩy khuyến khích phát triển tối ưu Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - TKV.Nguyên nhân tình trạng chế quản lý Viện chưa thực phát huy vai trò công tác huy động tài chưa thực quan tâm hỗ trợ tốt, chưa khai thác hết khả nguồn lực tài Xuất phát từ đòi hỏi thực tiễn đề tài: “Tăng cường công tác huy động nguồn lực tài Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - TKV” em lựa chọn nghiên cứu Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng Mục tiêu nghiên cứu đề án - Tìm hiểu nguồn lực tài doanh nghiệp KH&CN - Đánh giá thực trạng huy động nguồn lực tài Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - TKV thời gian qua đưa vấn đề tồn cần phải tiếp tục hoàn thiện - Đề xuất giải pháp nhằm tăng cường công tác huy động nguồn lực tài Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - TKV Đối tượng phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: nghiên cứu công tác huy động nguồn lực tài Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - TKV - Thời gian nghiên cứu: Từ 2006 đến 4.Phương pháp nghiên cứu Các phương pháp nghiên cứu: biện chứng, lịch sử, tổng hợp, phân tích thống kê, kế thừa có cân nhắc, logic quy nạp Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp 68 GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng + Chi Ngân sách nhà nước tháng ước đạt 29,58 nghìn tỷ đồng, luỹ kế tháng đạt 63,33 nghìn tỷ đồng, 12,9 dự toán năm Những thống kế cho thấy, thâm hụt ngân sách năm 2009 vượt mức thâm hụt trung bình 5% GDP hàng năm, từ đầu thời kỳ kế hoạch năm đến “Đây la tỷ lệ cao, dẫn đến rủi ro lớn khả trả nợ tương lai” cấp trực tiếp cho doanh nghiệp nước 3.Quan điểm phát triển Viện Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - TKV thành doanh nghiệp khoa học công nghệ, hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty nhằm đổi mô hình tổ chức, chế quản lý phương thức hoạt động KHCN, tạo điều kiện cho Viện phát triển sản xuất kinh doanh KHCN theo tinh thần Nghị Hội nghị lần thứ ba Ban chấp hành Trung ương Đảng Khoa IX xếp, đổi mới, phát triển nâng cao hiệu doanh nghiệp nhà nước; bước quan trọng thực trình chuyển đổi tất doanh nghiệp, đơn vị thành viên Tổng công ty Than Việt Nam sang hoạt động theo Luật doanh nghiệp để hình thành Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con; đồng thời tạo điều kiện tăng cường chủ động hoạt động KHCN, sản xuất kinh doanh Viện, giúp Viện phát huy nội lực, tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm trước Chủ sở hữu, phát huy hết lợi thế, lực có để mang lại hiệu kinh tế cao Nhu cầu lớn nguồn lực tài Viện nhằm nghiên cứu khoa học, vừa ứng dụng kết nghiên cứu vào sản xuât sản phẩm công nghệ mới, công nghệ cao ngành mỏ dân dụng chuyển giao theo chế thị trường, phù hợp với quy định pháp luật - Hoạt động nghiên cứu khoa học công nghệ sản xuất kinh doanh có lãi; bảo toàn phát triển vốn Tập đoàn Công nghệ Than – Khoáng sản Việt Nam đầu tư Viện vốn Viện đầu tư doanh nghiệp khác; - Tối đa hoá hiệu hoạt động tổ hợp công ty mẹ - công ty - Phát triển bền vững, hoà thuận với môi trường theo định hướng Tập đoàn; - Đảm bảo việc làm, thu nhập cho người lao động Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp 69 GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng II GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC TÀI CHÍNH CHO VIỆN KHCN MỎ - TKV Các giải pháp thu hút nguồn lực tài cho Viện KHCN Mỏ - TKV 1.1 Các giải pháp từ phía Chính phủ, cấp Bộ ngành có liên quan 1.1.1 Hoàn thiện thể chế môi trường kinh doanh Môi trường kinh doanh Việt Nam có nhiều bất cập cho khu vực kinh tế doanh nghiệp khoa học công nghệ Các doanh nghiệp khoa học công nghệ bị bất lợi cạnh tranh với doanh nghiệp Nhà nước doanh nghiệp có vốn đầu tư nước Do Nhà nước phải nỗ lực thực sách nhằm khuyến khích mạnh mẽ phát triển doanh nghiệp khoa học công nghệ chung Viện khoa học công nghệ Mỏ - TKV nói riêng 1.1.1.1 Tạo điều kiện cấp vốn, tín dụng Nói đến phát triển môi trường kinh doanh lành mạnh không nói tới việc tạo lập môi trường cạnh tranh để tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển vươn thị trường giới Muốn môi trường cạnh tranh nước phải thực bình đẳng khu vực kinh tế Cụ thể là, Nhà nước cần giảm thiểu tiến tới xoá bỏ phân biệt đối xử doanh nghiệp với hình thức sở hữu khác Thực tế phát triển kinh tế lĩnh vực khoa học công nghệ có sức sống vô mãnh liệt, đặc biệt trưởng thành lớn lên doanh nghiệp khoa học công nghệ đem theo nhiều hứa hẹn, tiềm mới, lớn lên bất chấp thiệt thòi, không so với doanh nghiệp Nhà nước mà tất doanh nghiệp có vốn đầu tư nước Xây dựng môi trường tài linh hoạt, động để doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nguồn vốn, loại hình tín dụng Đẩy mạnh việc tái cấu ngân hàng thương mại Nhà nước để cung cấp dịch vụ hiệu hơn, trọng phục vụ doanh nghiệp khoa học công nghệ Có sách tín dụng riêng cho cộng đồng doanh nghiệp khoa học công nghệ nói chung Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - TKV nói riêng Đồng thời tạo kênh thông tin thật hoàn hảo để doanh nghiệp khoa học công nghệ nắm bắt cách dễ dàng Mở rộng diện cho vay tài sản hình thành từ vốn vay cho vay không đảm bảo Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp 70 GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng sang khu vực kinh tế tư nhân Nhân rộng sản phẩm tín dụng đối doanh nghiệp khoa học công nghệ nói chung cho vay bảo lãnh Tiếp cận sửa đổi bổ sung nghị định 90/2001/NĐ – Chính phủ tiếp cận tài cho doanh nghiệp vừa nhỏ Triển khai thành lập quỹ bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp khoa học công nghệ địa phương giao nhiệm vụ bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp khoa học công nghệ, tạo điều kiện tiếp cận khoản vay ngắn hạn, trung dài hạn từ tổ chức tín dụng thông qua hình thức bảo lãnh, tái bảo lãnh tín dụng nhằm hỗ trợ doanh nghiệp khoa học công nghệ gặp rủi ro, bất khả kháng không trả nợ vay Đồng thời vói việc thành lập quỹ bảo lãnh tín dụng địa phương cần phải nghiên cứu triển khai quỹ cách hiệu Hệ thống bảo lãnh tín dụng “một công cụ gây tranh cãi” tính hữu dụng không phù hợp với nước phát triển “chi phí quản lý hoạt động cao” – theo kết “Dự án hỗ trợ nâng cao lực cạnh tranh Việt Nam” VNCI tiến hành Do đó, việc nghiên cứu, xem xét kỹ lưỡng nguyên nhân thực trạng khó triển khai thực tế vừa qua mô hình quỹ bảo lãnh tín dụng đòi hỏi khách quan cấp thiết để có giải pháp thiết thực hỗ trợ doanh nghiệp khoa học công nghệ tiếp cận nguồn tín dụng Trợ giúp tài cho doanh nghiệp khoa học công nghệ lập quỹ bảo lãnh tín dụng mà áp dụng hình thức khác chương trình cấp tín dụng cho doanh nghiệp khoa học công nghệ thông qua cung cấp nguồn tài cho ngân hàng để thức đẩy họ cho doanh nghiệp khoa học công nghệ vay vốn; cung cấp khoản tín dụng nhỏ hình thức tài vi mô cho doanh nghiệp nhỏ hộ kinh doanh, cấp vốn qua quỹ đầu tư Đẩy mạnh hoạt động hệ thống thông tin tín dụng, trọng giải pháp hỗ trợ quản lý rủi ro tín dụng, xếp hạng tín dụng, chấm điểm tín dụng, cảnh báo sớm, góp phần nâng cao chất lượng tín dụng theo hướng hiệu quả, an toàn Hiện đại hoá hệ thống thông tin tín dụng, tăng cường hội nhập kiểm soát thông tin quốc tế Hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động thị trường cho thuê tài Xây dựng sách huy động vốn dài hạn cho công ty cho thuê tài chính, phát hành trái phiếu, huy động vốn thị trường chứng khoán… Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp 71 GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng Cần xúc tiến rà soát, xây dựng lại tất sách ưu đãi văn pháp luật xây dựng kênh thông tin phù hợp nhằm phổ biến rộng rãi cho doanh nghiệp quan quản lý ưu đãi đầu tư nước Tăng cường biện pháp lành mạnh hoá thị trường tài để hạ thấp chi phí vay vốn cho doanh nghiệp khoa học công nghệ, xây dựng áp dụng hệ thống giám sát thị trường tài theo chuẩn mực thông lệ quốc tế, thực chế giám sát từ xa (giám sát thông qua chế độ báo cáo sở hình thành số số giám sát) Đơn giản hoá thủ tục cho vay vốn ngân hàng sở xem xét thực tế khả sản xuất kinh doanh doanh nghiệp khoa học công nghệ, giảm bớt thủ tục chấp tài sản, nâng tỷ lệ cho vay vốn sát thực so với định giá tài sản doanh nghiệp Do đó, ngân hàng Nhà nước cần sửa đổi, bổ sung chế cho vay chế đảm bảo tiền vay có tính đến đặc điểm riêng khu vực doanh nghiệp khoa học công nghệ Tăng cường hệ thống đăng ký giao dịch đảm bảo, đơn giản hoá thủ tục đăng ký tài sản chấp, áp dụng hình thức chấp tài sản đầu tư Ngoài ra, cần đơn giản hoá thủ tục xin cấp ưu đãi đầu tư kết hợp với mở rộng đầu tư dài hạn với lãi suất thấp dự án đầu tư doanh nghiệp khoa học công nghệ nghiên cứu, thử nghiệm sản phẩm mới, chương trình đào tạo nâng cao tay nghề 1.1.1.2 Chính sách thuế Hệ thống thuế phức tạp, gây khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp quản lý Nhà nước Do cần sửa đổi, bổ sung luật thuế để cải tiến toàn diện hệ thống thuế theo hướng đơn giản hoá điều chỉnh mức thuế phù hợp với doanh nghiệp khoa học công nghệ trình hội nhập kinh tế quốc tế Mở rộng phạm vi thực chế tự kê khai, tính thuế, tự nộp thuế, quy định rõ quyền trách nhiệm quan thuế, đối tượng nộp thuế tổ chức, cá nhân liên quan Thực lộ trình cải cách sách thuế từ tới năm 2010 theo định hướng sau: + Ban hành sắc thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ cấp, thuế chống trợ cấp, thuế chống phân biệt đối xử; thuế bảo vệ môi trường nhằm giúp cho doanh nghiệp khoa học công nghệ tự chủ, có động lực để kinh doanh hiệu quả, nâng cao tính linh Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp 72 GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng hoạt, động doanh nghiệp mình, đặc biệt doanh nghiệp khoa học công nghệ xuất phải tự điều chỉnh hoạt động sản xuất kinh doanh để phù hợp với quy định luật pháp quốc tế dễ dàng việc xâm nhập vào thị trường khó tính, nhiều bảo hộ rào cản + Sửa đổi, bổ sung đồng sắc thuế hành; tăng dần tỷ trọng nguồn thu nước cho phù hợp với tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, mở rộng đối tượng chịu thuế, diện thuế trực thu tỷ trọng thuế trực thu tổng số thu thuế Đơn giản hoá phương pháp tính thuế, tạo điều kiện cho doanh nghiệp khoa học công nghệ dễ dàng tiếp cận hưởng ưu đãi Tăng hiệu việc thu thuế cách đào tạo cán thuế có lực phẩm chất, có trách nhiệm nhằm tận thu nguồn thu thuế, gia tăng ngân sách Nhà nước để từ có nguồn ngân sách để đầu tư trở lại vào chương trình hỗ trợ phát triển doanh nghiệp Bên cạnh đó, Chính phủ phải ban hành sách để giảm thuế cho doanh nghiệp khoa học công nghệ thành lập khoảng thời gian định nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp khoa học công nghệ thành lập phát triển cạnh tranh với doanh nghiệp khác Tránh tình trạng điều chỉnh mức thuế liên tục theo xu hướng tăng thuế làm cho doanh nghiệp khoa học công nghệ hộ kinh doanh cá thể không an tâm sản xuất kinh doanh Đơn giản hoá danh mục thuế kết hợp với sách thuế ưu đãi doanh nghiệp sản xuất – kinh doanh ngành sử dụng tài nguyên sẵn có, thu hút nhiêu lao động, ngành kỹ thuật cao, dịch vụ chất lượng cao, ngành có lợi ích rộng rãi cho toàn xã hội Hoàn thiện sách thuế hải quan theo hướng đồng bộ, hợp lý tránh tình trạng áp thuế khác danh mục hàng hoá xuất - nhập gây thiệt hại cho doanh nghiệp khoa học công nghệ Ngoài ra, thủ tục việc thẩm định phức tạp nên doanh nghiệp khoa học công nghệ thuộc diện miễn giảm thuế thường không muốn xin miễn giảm mà tìm cách trốn thuế, cần đơn giản hoá thủ tục xin miễn giảm thuế nhằm hạn chế tiêu cực thu thuế Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp 73 GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng 1.1.2 Nâng cao hiệu sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước - Tránh thất thoát ngân sách Nhà nước, cần nâng cao tính hiệu việc sử dụng ngân sách quốc gia Chống tham nhũng, cửa quyền, lạm dụng chức quyền, sử dụng lãng phí nguồn ngân sách quốc gia - Cần xây dựng quan hệ cân đối hợp lý hiệu chi đầu tư chi thường xuyên từ ngân sách Nên chuyển trọng ưu tiên cho số lượng đầu tư sang cấu, chất lượng tính bền vững đầu tư Nhu cầu cân chi đầu tư chi thường xuyên cần ghi nhận, với việc thu giá trị từ số tiền bỏ coi nguyên tắc đạo phân bổ chi thường xuyên chi đầu tư ngành Theo quan điểm Ngân hàng Thế giới, Chính phủ nên ngừng tăng chi đầu tư nhanh tăng chi thường xuyên - Cần lỗ lực tạo môi trường thuận lợi cho đầu tư tư nhân dựa nhiều vào đầu tư công để tạo tăng trưởng Đầu tư công doanh nghiệp nhà nước cần cắt giảm cá doanh nghiệp cổ phần hoá Tăng tham gia tài tư nhân cung cấp tài sản công cần lựa chọn phân tích cho thấy điều hiệu chi phí - Cần thực lỗ lực bền vững nhằm làm cho phân bổ chi tiêu theo mục đích kinh tế phân bổ chức gắn liền với chiến lược cấp quốc gia cấp ngành Nỗ lực cần dựa phân tích sách khuôn khổ tài trung hạn khuôn khổ chi tiêu trung hạn ngành tỉnh quy định cứng nhắc ý chí tỷ lệ ngân sách định dành cho ngành ưu tiên 1.2 Các giải pháp tăng cường công tác huy động nguồn lực tài Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - TKV 1.2.1 Nâng cao nhận thức vai trò nguồn vốn mạo hiểm Hiện nay, có nhiều doanh nghiệp cần vốn từ quỹ đầu tư mạo hiểm, nhiên số lượng quỹ lại khiêm tốn Bên cạnh đó, yêu cầu nhà đầu tư dự án kinh doanh khắt khe khiến không doanh nghiệp gặp thất bại mời nguồn vốn đầu tư Do để Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - TKV thu hút nguồn vốn mạo hiểm cần tìm hiểu quỹ đầu tư, xây dựng hình ảnh hoàn hảo doanh nghiệp, quan hệ tốt với nhà đầu tư : Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp 74 GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng - Tìm hiểu quỹ đầu tư: Viện Khoa hoc Công nghệ Mỏ - TKV cần nghiên cứu, chuẩn bị tư liệu quỹ đầu tư mà quan tâm: tiêu chí, mục đích quỹ, quy định, thủ tục… để có chiến lược hiệu thu hút đầu tư thành công Tìm hiểu thông tin qua báo chí, Website quỹ đầu tư, tiếp cận thực tế từ kinh nghiệp doanh nghiệp nhận vốn đầu tư - Xây dựng Viện với kế hoạch kinh doanh hoàn hảo: Các doanh nghiệp tham khảo mẫu hướng dẫn lập kế hoạch kinh doanh số Website quỹ đầu tư IDG venture, MeKong capital….Trong số yếu tố ảnh hưởng đến hình ảnh doanh nghiệp mắt nhà đầu tư mạo hiểm đây, yếu tố người giữ vị trí quan trọng số 1: Stt Tiêu chí - Đội ngũ lãnh đạo Yêu cầu - Là nguời nắm tỷ lệ sở hữu lớn, có tâm huyết với phát triển Viện Họ phải người có lực, kinh nghiệm, chứng minh thông qua thành tích việc điều hành công - Sản phẩm việc kinh doanh công ty - Độc đáo, mang lại lợi ich cho người sử dụng, có khác biệt so với dịch vụ sản phẩm loại, có triển vọng phát triển lâu dài tương lai… Đặc biệt, sản phẩm dịch vụ phải công nhận quyền, - Mô hình phát minh sáng chế… - Mô hình hiệu quả, tính toán rõ ràng mức lợi nhuận hoạch kinh doanh định chiến lược cho dịch vụ, sản phẩm giai - Thị trường đoạn … - Có kế hoạch thăm dò thị trường, xác định nhu cầu, mức tiêu thụ, khách hàng tiềm đối thủ cạnh tranh… Từ xác định thị trường mục tiêu, để chiến lược vượt trội đối thủ, có phương hướng - Quản lý tài mở rộng thị trường tương lai - Báo cáo tài minh bạch, tính toán lợi nhuận, kế hoạch - Pháp lý quản lý, sử dụng nguồn tài hiệu quả… - Chuẩn bị chu đáo điều khoản đầu tư hai bên, tránh tranh chấp xảy tham gia chuyên gia quản lý quỹ đầu tư hội đồng quản trị, tỷ lệ lợi nhuận… - Tiếp cận xây dựng mối quan hệ tốt với quỹ đầu tư: Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - TKV nên tổ chức buổi trao đổi cởi mở chia sẻ thông tin với quỹ đầu Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp 75 GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng tư mạo hiểm Tại đây, Viện cần trình bày kế hoạch kinh doanh tham vấn kinh nghiệm từ chuyên gia để tìm cách hoàn thiện tốt ý tưởng 1.2.2 Nâng cao lực cạnh tranh doanh nghiệp khoa học công nghệ Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - TKV Nâng cao lực cạnh tranh doanh nghiệp cần thiết cạnh tranh yếu tố quan trọng hàng đầu phát triển yếu tố thiếu để thu hút nguồn vốn hội đầu tư vốn mạo hiểm Để cho kinh tế - xã hội phát triển nhanh phải có tự cạnh tranh Không có cạnh tranh hạn chế cạnh tranh kìm hãm phát triển Mặt khác, nâng cao lực cạnh tranh vấn đề cấp bách Việt Nam gia nhập WTO, AFTA Đây vấn đề không cần trọng doanh nghiệp khoa học công nghệ nói chung Viện nói riêng Để nâng cao lực cạnh tranh Viện phải tự cải tiến, đổi thông qua yếu tố sau: + Nhận thức trình độ nhà quản lý: Mọi doanh nghiệp cần phải chấm dứt tư tưởng chờ đợi hỗ trợ Nhà nước tổ chức khác Lãnh đạo chủ doanh nghiệp cần phải biết lợi ích thực chịu trách nhiệm việc học hỏi ứng dụng công cụ quản lý phù hợp Đứng trước hội thị trường, doanh nghiệp có phát triển hay không hoàn toàn phụ thuộc vào nhận thức , trình độ tâm người lãnh đạo máy quản lý Điều có nghĩa doanh nghiệp phải tự hiểu đủ lĩnh để định trước thời Thời kỳ tăng trưởng dựa đầu tư nhỏ lẻ ngắn hạn, hội kinh doanh có nhờ quan hệ ngày Việt Nam thức hội nhập với môi trường quốc tế với mức độ cạnh tranh gay gắt tính minh bạch cao Do đó, doanh nghiệp cần phải tăng cường đầu tư cho công tác đào tạo nội bộ, phát triển đội ngũ quản lý, tăng cường sử dụng ý kiến chuyên gia, không ngừng học hỏi ứng dụng công cụ quản trị phù hợp đổi cách thức tiếp cận ứng dụng công cụ quản lý phù hợp cho lộ trình phát triển - Áp dụng phương pháp quản lý đại: từ trước tới nay, hầu hết doanh nghiệp Việt Nam quản lý theo mô hình truyền thống (nghĩa mô hình lãnh đạo cấp cao tới Phòng, Ban, tới tổ cuối nhân viên, công nhân) Để có hiệu hơn, giới có nhiều công ty tổ chức theo mô hình mạng Các phận chủ Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp 76 GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng yếu doanh nghiệp phối hợp chặt chẽ với qua người đạo nhờ hệ thống mạng thông tin kết nối với xí nghiệp sản xuất bên Cấu trúc gắn kết phận doanh nghiệp lại với mục tiêu chung mà gắn kết với thị trường, nắm bắt thông tin từ thị trường cách mau lẹ đáp ứng yêu cầu cách nhanh nhất, tạo khả nâng cao lực cạnh tranh doanh nghiệp Mô hình cho phép doanh nghiệp giảm nhiều chi phí mà chất lượng sản phẩm ngày cao - Áp dụng phương pháp quản lý chất lượng đại: Chất lượng sản phẩm yếu tố quan trọng hàng đầu định đến lực cạnh tranh sản phẩm, đồng thời yếu tố quan trọng định lực cạnh tranh doanh nghiệp Để sản phẩm bảo đảm chất lượng phải có người có trình độ kỹ thuật tốt, công nghệ sản xuất đại có phương pháp quản lý chất lượng đại Tuỳ thuộc vào đầu mà doanh nghiệp lựa chọn phương pháp Hiện phổ biến phương pháp quản lý ISO 9000 Ngoài có phương pháp khác + Viện phải có chiến lược, kế hoạch kinh doanh bền vững Thiếu chiến lược kế hoạch kinh doanh điểm yếu hầu hết doanh nghiệp khoa học công nghệ nói chung Lập chiến lược kế hoạch kinh doanh chưa phải mối quan tâm hàng đầu chủ sở hữu nhà quản lý Đối với hầu hết doanh nghiệp khoa học công nghệ nói chung Viện nói riêng, kế hoạch nhiều dự toán đầu, thành báo cáo, dự án; kế hoạch mục tiêu tổng quát sản xuất, tiêu thụ, lợi nhuận có bao nhiêu; đạt thoả mãn với có Do đó, thị trường biến động, kế hoạch dự tính không thành họ lúng túng, bị động, phương hướng hành động rõ ràng để đối phó với tình hình Vì vậy, để khắc phục tình trạng Viện Khoa học Công nghệ cần thực hiện: Xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp với lực Viện có tầm nhìn rộng triển vọng phát triển năm tới Các giải pháp tăng cường quản lý tài Viện KHCN Mỏ - TKV 2.1 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Viện Nguồn lực quan trọng doanh nghiệp nguòn nhân lực Do đó, Viện phải học cách quản lý tốt nguồn nhân lực sử dụng môt cách có hiệu Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp 77 GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng Có quản lý tốt nguồn lực tài Viện - Lập kế hoạch dài hạn nhân lực: Nhu cầu loại cán lãnh đạo hàng năm dài hạn, nhu cầu kỹ sư, công nhân viên bậc cao, kế hoạch tuyển chọn hàng năm tiêu chí cho loại, sách khuyến khích, lương - Đào tạo nhân lực: Trước hết đào tạo lại cán lãnh đạo cấp Cán quản lý không đảm bảo trình độ tốt nguy thua lỗ doanh nghiệp tránh khỏi Do môi trường kinh doanh thay đổi, phương pháp phương tiện quản lý Bên cạnh phải đào tạo nghề nghiệp để nâng cao suất chất lượng lao động:  Đội ngũ cán cấp quản lý hoạt động nhằm thu hút vốn đầu tư cần tuyển chọn người có trình độ chuyên môn vững, giỏi ngoại giao, nhạy bén, động công việc để bố trí công tác vào lĩnh vực thu hút quản lý hoạt động tài Viện  Đội ngũ hoạt động lĩnh vực tài công ty nhằm thu hút nguồn lực tài hay quản lý nguồn lực tài Viện cần thường xuyên cập nhật kiến thức, thông tin tình hình tài tình hình lĩnh vực có liên quan ngành hay lĩnh vực phụ trách  Điều kiện làm việc cán nhân viên cần quan tâm mức, đảm bảo trang thiết bị cần thiết cho hoạt động quản lý Trong thời đại công nghệ thông tin việc trang bị đầy đủ trang thiết bị lại trở nên quan trọng - Xây dựng mối quan hệ tốt cấp lãnh đạo Viện với cấp 2.2 Nâng cao chế quản lý tài Viện Nâng cao vai trò chế quản lý tài Viện cách củng cố, hoàn thiện tổ chức máy có Viện theo hướng gọn nhẹ, đổi acơ cấu lao động hợp lý, nâng cao trang thiết bị nhằm nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu, chât lượng sản phẩm, dịch vụ Viện cần tạo chế quản lý thông thoáng gọn nhẹ, tạo hội môi trường đầu tư tiềm cho nhà đầu tư Đơn giản hoá, minh bạch hoá quy định liên quan đến điều kiện kinh doanh, nhằm bớt rào cản trình hoạt động Viện Các cán từ cấp quản lý đến nhân viên cần nâng cao tính tự chủ thực đầy đủ trách nhiệm Không vi phạm hay làm dụng chức quyền làm việc có Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp 78 GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng tác động xấu đến phát triển Viện Không gây thất thoát lãng phí nguồn lực tài Viện Có ý thức tự chủ chung tính trách nhiệm cao mục tiêu phát triển Viện đặc biệt trình huy động nguồn lực tài cho Viện giai đoạn Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp 79 GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng KẾT LUẬN Trong suốt trình hình thành phát triển, thành công Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - TKV thuộc tập đoàn công nghiệp than – Khoáng sản Việt Nam đóng góp quan trọng vào thành công kinh tế Việt Nam nói chung phát triển lĩnh vực khoa học công nghệ nói riêng Trong giai đoạn – trình hoạt động doanh nghiệp khoa học công nghệ tương lai nhu cầu huy động nguồn lực tài lớn, khả cung cấp nguồn vốn ngày khó khăn cạnh tranh gay gắt bối cảnh kinh tế toàn cầu bị khủng hoảng Để tăng cường huy động nguồn lực tài thời gian tới, Viện Khoa học Công nghệ Mỏ - TKV cần cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư, sở cải cách cách đồng điều kiện để tăng cường nguồn lực tài thiết lập Muốn vậy, cần phải tăng cường vai trò lãnh đạo quản lý cấp quản lý Viện lĩnh vực đặc biệt lĩnh vực tăng cường công tác huy động nguồn lực tài chính; nâng cao hiệu lực quan quản lý Nhà nước; tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật sách ưu đãi hỗ trợ; sử dụng linh hoạt hệ thống đòn bẩy kinh tế; tăng cường công tác vận động xúc tiến đầu tư, tăng cường đầu tư vào sở hạ tầng; tạo điều kiện đẻ thu hút nguồn vốn mạo hiểm; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ cho hoạt động huy động nguồn lực tài Cần sử dụng đồng quán giải pháp nêu trên, ưu tiên giải pháp trước mắt, bước thực giải pháp lâu dài Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp 80 GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Bạch Tân Sinh 2004 Nghiên cứu hình thành phát triển doanh nghiệp khoa học công nghệ chuyển đổi số tổ chức NC&PT sang hoạt động theo chế doanh nghiệp Báo cáo đề tài cấp bộ, NISTPAS Đặng Thị Thu Hoài 2004 Đầu tư mạo hiểm phát triển công nghệ Việt Nam Thực trạng số gợi ý sách Báo cáo đề tài cấp Viện, Viện quản lý kinh tế TW Phạm Quang Trí 2004 Nghiên cứu sở lý luận thực tiễn số loại hình tổ chức sản xuất kinh doanh viện NC&PT Báo cáo đề tài cấp viện, NISTPAS Trần Xuân Định 2005 Tạp chí hoạt động khoa học No 3/2005 Trương Hữu Chí 2004 Bài viết góp ý cho Dự thảo lần Nghị định doanh nghiệp khoa học công nghệ 17/03/2004 Võ Văn Tới 2005 Tạp chí hoạt động khoa học No 2/2005 Một số văn quy phạm phát luật Tài liệu Website: www.gso.gov.vn§ www.mpi.gov.vn§ www.hapi.gov.vn§ Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B Luận văn tốt nghiệp 81 GVHD: ThS Phạm Thanh Hưng NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN Vũ Thị Thoa Kinh tế phát triển 47B NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN