Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 TRƯỜNG THPT NGUYỄN THIỆN THUẬT TỔ SỬ- ĐỊA- GDCD SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC HIỆN ĐẠI TRONG BÀI 11- LỊCH SỬ LỚP 10 Môn: Lịch sử Tên tác giả: Đào Mạnh Tưởng Chức vụ: Tổ trưởng tổ Sử- Địa - GDCD Năm học 2015 - 2016 GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 MỤC LỤC I ĐẶT VẤN ĐỀ Trang Lí chọn đề tài … 1.1 Cơ sở lí luận … …………… 1.2 Cơ sở thực tiễn … …………… Mục đích nghiên cứu, nhiệm vụ nghiên cứu……………… Đối tượng phạm vi nghiên cứu………………………… Phương pháp nghiên cứu… …………… II NỘI DUNG 2.1 Lí thuyết Sơ đồ tư duy………………………………… 2.2 Lí thuyết Kĩ thuật mảnh ghép…………………………… 2.3 Áp dụng kĩ thuật mảnh ghép sơ đồ tư vào soạn giảng Bài 11: Tây Âu hậu kì trung đại ( tiết ) ………………… 10 2.4 Một số lưu ý tổ chức dạy học có áp dụng kĩ thuật mảnh ghép 32 2.5 Kết thực nghiệm sư phạm ……………… 33 III KẾT LUẬN Phân tích kết nghiên cứu……………………………… 34 2.Ưu điểm kĩ thuật mảnh ghép 34 3.Ưu điểm sơ đồ tư ……… 35 Điều kiện thực …… 35 Đề xuất …… 36 TÀI LIỆU THAM KHẢO …………………………………… I ĐẶT VẤN ĐỀ GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 Lí chọn đề tài 1.1 Cơ sở lí luận Giáo dục phổ thông nước ta, thực bước chuyển, từ chương trình giáo dục tiếp cận nội dung, sang tiếp cận lực người học Giáo dục định hướng lực nhằm đảm bảo chất lượng đầu việc dạy học, thực mục tiêu phát triển toàn diện phẩm chất nhân cách, trọng lực vận dụng tri thức tình thực tiễn nhằm chuẩn bị cho học sinh lực giải tình sống nghề nghiệp Chương trình nhấn mạnh vai trò người học với tư cách chủ thể trình nhận thức Trong số biện pháp đổi phương pháp dạy học có: Cải tiến phương pháp dạy học truyền thống; Kết hợp đa dạng phương pháp dạy học; Vận dụng dạy học định hướng hành động; Tăng cường sử dụng phương tiện dạy học công nghệ thông tin hợp lí hỗ trợ dạy học; Sử dụng kĩ thuật dạy học phát huy tính tích cực sáng tạo … Kĩ thuật dạy học cách thức hành động giáo viên học sinh tình hành động nhỏ nhằm thực điều khiển trình dạy học Các kĩ thuật dạy học đơn vị nhỏ phương pháp dạy học Có kĩ thuật dạy học chung, có kĩ thuật đặc thù phương pháp dạy học Ngày người ta trọng phát triển sử dụng kĩ thuật dạy học phát huy tính tích cực, sáng tạo người học như: “ công não”, “ tia chớp”, “ bể cá”, XYZ, Sơ đồ tư duy…Một kĩ thuật dạy học tích cực không khó để thực đạt hiệu cao vận dụng kĩ thuật mảnh ghép Sơ đồ tư 1.2 Cơ sở thực tiễn GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 Trong năm qua, hoạt động đổi phương pháp dạy học, thu kết bước đầu như: công tác quản lí, ban hành loạt công văn hướng dẫn, thị, nghị định hướng cho việc đổi phương pháp, tăng cường sở vật chất thiết bị dạy học… Đối với giáo viên, đông đảo giáo viên có nhận thức đắn đổi phương pháp dạy học Nhiều giáo viên xác định rõ cần thiết có mong muốn, cố gắng thực đổi phương pháp dạy học… Tuy vậy, bên cạnh kết bước đầu đạt được, việc đổi phương pháp dạy học nhà trường THPT nhiều hạn chế Là người giáo viên trực tiếp giảng dạy nhận thấy rằng: - Hoạt động đổi phương pháp dạy học, nặng lí thuyết, chủ yếu thông qua kêu gọi đổi mới, tập huấn nghiệp vụ … số tiết thao giảng, dự rõ nét - Số giáo viên thường xuyên, chủ động, sáng tạo việc đổi phương pháp dạy học, sử dụng phương pháp, kĩ thuật dạy học phát huy tính tích cực, tự học, tự sáng tạo học sinh chưa nhiều - Chưa tạo động lực cho giáo viên thực đổi - Việc soạn, giảng theo hướng đổi giáo viên phụ thuộc vào nhiều yếu tố sở vật chất, thiết bị dạy học, tích cực, chủ động học sinh … nên chưa tạo trí, đồng thuận, chuẩn mực nhận xét, đánh giá Từ thực tế đổi phương pháp dạy học trường trung học phổ thông nêu trên, sử dụng kĩ thuật mảnh ghép sơ đồ tư vào dạy học môn lịch sử, sáng kiến kinh nghiệm này, trình bày việc sử GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 dụng kĩ thuật soạn, giảng Bài 11 - lớp 10 : Tây Âu thời hận kì trung đại ( Chương trình ) Môn lịch sử môn học vô quan trọng việc trang bị cho học sinh tri thức cần thiết, hữu ích đời sống xã hội qua thời kì lịch sử, qua góp phần không nhỏ vào việc hình thành nhân cách cho người học Tuy vậy, việc giảng dạy học tập môn học nhà trường phổ thông trung học nhiều vấn đề cần suy ngẫm Thực tế nay, nhiều học sinh ngại học, chí chán học lịch sử, nhiều giáo viên dạy lịch sử ngại đổi phương pháp Vì mà vấn đề cộm làm đưa môn lịch sử vị trí vai trò nó- môn học khoa học xã hội nhân văn hấp dẫn Qua thực tế giảng dạy, thực tiễn nhà trường, nhận thấy việc sử dụng Kĩ thuật mảnh ghép Sơ đồ tư dạy học góp phần không nhỏ làm cho học lịch sử trở nên sinh động, hấp dẫn Mục đích nghiên cứu, nhiệm vụ nghiên cứu 2.1 Mục đích nghiên cứu - Khẳng định việc sử dụng kĩ thuật mảnh ghép sơ đồ tư vào soạn giảng môn lịch sử trường trung học phổ thông có hiệu - Đề xuất cách thức soạn giảng số tiết học môn lịch sử lớp 10 theo kĩ thuật mảnh ghép sơ đồ tư cho có hiệu 2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu - Tìm hiểu cách xây dựng kế hoạch dạy học theo kĩ thuật mảnh ghép sơ đồ tư - Hướng dẫn học sinh học theo nhiều hình thức: cá nhân, theo cặp, học theo nhóm báo cáo kết quả, nhận xét, góp ý… GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 - Chỉ ưu điểm, số lưu ý thiết kế học, tổ chức dạy học theo kĩ thuật mảnh ghép sơ đồ tư Đối tượng phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu - Cơ sở lí luận dạy học tích cực, dạy học tiếp cận lực học sinh - Học sinh lớp từ 10A1 đến 10A8 ( Năm học 2015 - 2016 ) Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật- Mỹ Hào- Hưng Yên - Sách Lịch sử lớp 10 ( Ban ) Chương VI: Tây Âu thời trung đại – Bài 11 : Tây Âu thời hậu kì trung đại - Nghiên cứu, phân tích giáo án, phân tích phiếu xây dựng, góp ý đồng nghiệp sau dự - Nghiên cứu, so sánh kết kiểm tra, kiểm tra đánh giá lớp không áp dụng kĩ thuật với lớp có áp dụng 3.2 Phạm vi nghiên cứu Trong khuôn khổ sáng kiến kinh nghiệm, tập trung nghiên cứu việc vận dụng kĩ thuật mảnh ghép sơ đồ tư vào soạn giảng với tiết học cụ thể chương trình môn lịch sử trường trung học phổ thông Phương pháp nghiên cứu - Tổng hợp, khái quát, lựa chọn lại vấn đề lí luận có liên quan đến đề tài - Phương pháp thực nghiệm sư phạm ( quan sát, vấn, so sánh ) GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 II NỘI DUNG 2.1 Lí thuyết Sơ đồ tư * Khái niệm : Sơ đồ tư ( gọi lược đồ tư duy, đồ khái niệm ) sơ đồ nhằm trình bày cách rõ ràng ý tưởng mang tính kế hoạch hay kết làm việc cá nhân hay nhóm chủ đề Lược đồ tư viết giấy, trong, bảng hay thực máy tính * Cách làm : - Viết tên chủ đề trung tâm, hay vẽ hình ảnh phản ánh chủ đề - Từ chủ đề trung tâm, vẽ nhánh Trên nhánh viết khái niệm, phản ánh nội dung lớn chủ đề, ( Có thể viết CHỮ IN HOA) Nhánh chữ viết vẽ viết màu Nhánh nối với chủ đề trung tâm Chỉ sử dụng thuật ngữ quan trọng để viết nhánh - Từ nhánh vẽ tiếp nhánh phụ để viết tiếp nội dung thuộc nhánh nhánh Các chữ nhánh phụ viết chữ in thường - Tiếp tục tầng phụ * Ứng dụng lược đồ tư Lược đồ tư ứng dụng nhiều tình khác : - Tóm tắt nội dung, ôn tập chủ đề; - Trình bày tổng quan chủ đề; - Chuẩn bị ý tưởng cho báo cáo hay buổi nói chuyện, giảng; - Thu thập, xếp ý tưởng; - Kiểm tra, đánh giá kết học tập học sinh; - Bài tập nhà; - Ghi chép nghe giảng 2.2 Lí thuyết Kĩ thuật mảnh ghép GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 - Khái niệm : Kĩ thuật mảnh ghép kĩ thuật tổ chức hoạt động học tập hợp tác, kết hợp cá nhân, nhóm liên kết nhóm - Mục tiêu : + Giải nhiệm vụ phức hợp + Kích thích tham gia tích cực học sinh hoạt động nhóm + Nâng cao vai trò cá nhân trình hợp tác + Tăng cường tính độc lập, trách nhiệm học tập cá nhân - Tác dụng học sinh: + Học sinh hiểu rõ nội dung kiến thức qua bốn mức độ: nhận biết, thông hiểu, vận dụng thấp vận dụng cao + Học sinh phát triển số lực: gồm lực chung lực chuyên biệt môn + Lồng ghép kĩ thuật dạy học tích cực khác vào học + Tăng cường hiệu học tập - Cách tiến hành: chia học thành hai giai đoạn Giai đoạn “Nhóm chuyên sâu” : chia lớp thành nhóm tùy theo kiến thức bài, ý định tổ chức giáo viên 1 Giai đoạn 2 2 3 “Nhóm mảnh ghép” : ghép nhóm giai đoạn 1, cho nhóm có đủ số thành viên nhóm giai đoạn 1 GV Đào Mạnh Tưởng 3 Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 • Lưu ý Ở giai đoạn “ Nhóm chuyên sâu ” - Lớp học chia thành nhóm ( khoảng đến 10 học sinh) Mỗi nhóm giao nhiệm vụ, tìm hiểu sâu phần nội dung học tập khác nhau, có liên quan chặt chẽ với - Kết thúc giai đoạn 1, đảm bảo thành viên nhóm, nắm vững có khả trình bày lại được, nội dung nhiệm vụ giao cho bạn nhóm khác, giai đoạn Ở giai đoạn “ Nhóm mảnh ghép ” - Sau hoàn thành nhiệm vụ giai đoạn 1, học sinh từ nhóm “chuyên sâu” khác hợp lại thành nhóm mới, gọi “ nhóm mảnh ghép” Lúc học sinh “chuyên sâu” trở thành “mảnh ghép ” “ nhóm mảnh ghép ” Các học sinh phải lắp ghép mảnh kiến thức thành “bức tranh” tổng thể - Sau nhiệm vụ giao cho nhóm “ mảnh ghép” Nhiệm vụ mang tính khái quát, tổng hợp toàn nội dung tìm hiểu từ nhóm “chuyên sâu” Bằng cách này, học sinh nhận thấy phần vừa thực nội dung học tập quan trọng GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 2.3 Áp dụng kĩ thuật mảnh ghép sơ đồ tư vào soạn giảng KẾ HOẠCH BÀI HỌC Môn học: Lịch sử - lớp 10 Bài 11: TÂY ÂU THỜI HẬU KÌ TRUNG ĐẠI ( tiết ) I Mục tiêu Học xong tiết học này, học sinh đạt Kiến thức - Hiểu nguyên nhân điều kiện phát kiến địa lí - Nắm phát kiến địa lí lớn kỉ XV – XVI hệ nó, tạo tiền đề cho hình thành quan hệ sản xuất tư chủ nghĩa Kĩ - Tiếp tục rèn luyện kĩ dung đồ Địa cầu để xác định đường phát kiến địa lí Thái độ - Giúp em thấy công lao nhà phát kiến địa lí, củng cố lòng tin vào thành khoa học, hiểu rõ qui luật phát triển lịch sử Định hướng lực hình thành 4.1 Năng lực chung: - Năng lực tự học - Năng lực giải vấn đề - Năng lực giao tiếp - Năng lực hợp tác; Năng lực sử dụng CNTT - Năng lực sử dụng ngôn ngữ 4.2 Năng lực môn: - Tái kiện, nhân vật lịch sử GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật 10 Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 ý nghĩa phong liên hệ, tác trào Văn hoá Phục hưng - ( Phụ lục1) động ? kiện lịch sử với Cải cách tôn giáo Chiến tranh nông dân a) Cải cách Giai đoạn 2: Giai đoạn “Nhóm mảnh ghép” “ Nhóm mảnh Nhóm 1: ghép ” - Những nét - phong trào Văn hoá thành nhiệm vụ phân tích, Phục hưng ? giai đoạn 1, học khái quát - Lập sơ đồ tư sinh từ nhóm hóa phong trào Văn hoá “chuyên sâu” khác - Nhận xét, Phục hưng hợp lại thành đánh giá tôn giáo ( Đọc thêm ) - Nguyên nhân - Nội dung - Tác động b) Chiến tranh nông Sau hoàn - So sánh, nhóm mới, gọi rút Nhóm 2: Lập bảng so “nhóm mảnh học lịch sử sánh điểm tích ghép” cực hạn chế văn - Sau đó, nhiệm vụ hóa Hi Lạp Rô-ma giao cho với phong trào Văn hóa nhóm - Năng lực Phục Hưng giao tiếp dân Đức ( Đọc thêm ) - Tình hình nước Đức trước chiến “ mảnh ghép ” - Nhóm thống nội dung - Năng lực ( ghi giấy khổ sử A0, bảng phụ ) ngôn ngữ dụng - Đại diện nhóm trình bày kết GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật 24 Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 tranh - Nhóm lại - Kết nhận xét theo kĩ - Nguyên nhân thuât 321 thất bại ý - ( Phụ lục 2) nghĩa lịch sử 3.3 Hoạt động thực hành Ghi nội dung vào học tập cá nhân 3.4 Hoạt động ứng dụng Giải thích khái niệm “ Văn hoá Phục hưng ” 3.5 Hoạt động bổ sung - Giáo viên bổ sung, chốt ý Nhắc học sinh trả lời câu hỏi sách giáo khoa Phụ lục ( Dùng giai đoạn “Nhóm chuyên sâu” ) NHÓM ( Thời gian thực tối đa phút ) 1.Mục tiêu: học sinh tìm hiểu hoàn cảnh lịch sử dẫn đến phong trào Văn hoá Phục hưng 2.Nhiệm vụ: 2.1 Đọc sách giáo khoa, đọc tư liệu chuẩn bị 2.2 Ghi nội dung vào học tập cá nhân Kiến thức học sinh thu hoạch ( tùy theo chuẩn bị, nhận thức học sinh ) * Hoàn cảnh + Xã hội: Bước sang giai đoạn hậu kì trung đại, giai cấp tư sản đời, lực kinh tế, song lại chưa có địa vị xã hội tương ứng, họ mong muốn xoá bỏ trở ngại phong kiến GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật 25 Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 + Khoa học- kĩ thuật: với việc người bước đầu nhận thức chất giới ( với phát minh khoa học, phát kiến địa lí… ) giai cấp tư sản muốn xây dựng văn hóa + Trong tình hình đó, giới quan, hệ tư tưởng chế độ phong kiến, Giáo hội Kitô giữ quan điểm lỗi thời, trở ngại nặng nề cho phát triển quan hệ sản xuất TBCN, phát triển giai cấp tư sản Cuộc đấu tranh để giành quyền thống trị tư tưởng tất nhiên phải nổ NHÓM ( Thời gian thực tối đa phút ) 1.Mục tiêu: Tìm hiểu thành tựu phong trào Văn hoá Phục hưng 2.Nhiệm vụ : 2.1 Đọc sách giáo khoa, đọc tư liệu chuẩn bị 2.2 Ghi nội dung vào học tập cá nhân Kiến thức học sinh thu hoạch ( tùy theo chuẩn bị, nhận thức học sinh ) * Thành tựu - Văn học nghệ thuật: thành tích sáng chói Văn hóa Phục hưng + Văn học: thành tựu bật thơ, tiểu thuyết kịch ( Đan-tê, Ra-bơ-le, Xécvantéc, Sếchxpia, Đê-các-tơ …) + Nghệ thuật: gồm hội họa, điêu khắc kiến trúc Tiêu biểu có Lêôna Vanhxi, Mikenlănggiơ, Raphaen, Rembran … ) Những tác phầm tiếng: Lagiôcông, Bữa tiệc cuối cùng; Bích họa trang trí trần nhà thờ Xíchxtin điện GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật 26 Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 Vatican - Khoa học - kĩ thuật: + Về khoa học, tiêu biểu có Côpécních, Brunô, Galiê ( phủ nhận thuyết Địa tâm, chứng minh thuyết Nhật tâm ) + Về kĩ thuật với phát minh như: thuật ấn loát, súng hỏa pháo, địa bàn nam châm, vẽ hải đồ xác … NHÓM ( Thời gian thực tối đa phút ) 1.Mục tiêu: Tìm hiểu nội dung ý nghĩa phong trào Văn hoá Phục hưng ? Giải thích khái niệm “ Văn hoá Phục hưng ” 2.Nhiệm vụ : 2.1 Đọc sách giáo khoa, đọc tư liệu chuẩn bị 2.2 Ghi nội dung vào học tập cá nhân Kiến thức học sinh thu hoạch ( tùy theo chuẩn bị, nhận thức học sinh ) * Nội dung: - Văn hoá Phục hưng lên án nghiêm khắc Giáo hội Kitô, công vào trật tự xã hội phong kiến - Đề cao giá trị nhân tự cá nhân - Coi trọng khoa học – kĩ thuật, xây dựng giới quan tiến * Ý nghĩa: - Đây đấu tranh công khai lĩnh vực văn hóa, tư tưởng giai cấp tư sản chống lại giai cấp phong kiến lỗi thời - Cổ vũ mở đường cho văn hóa châu Âu phát triển GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật 27 Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 * Khái niệm: Văn hoá Phục hưng khôi phục lại tinh hoa văn hóa xán lạn quốc gia cổ đại Hi Lạp, Rô - ma sáng tạo văn hóa giai cấp tư sản Phụ lục ( Dùng giai đoạn “ Nhóm mảnh ghép ” ) NHÓM ( Thời gian thực tối đa phút ) 1.Mục tiêu : - Những nét phong trào Văn hoá Phục hưng - Lập sơ đồ tư phong trào Văn hoá Phục hưng 2.Nhiệm vụ : 2.1 Là “ Mảnh ghép” ba nhóm giai đoạn Tiến hành trao đổi, thảo luận 2.2 Lập sơ đồ bảng phụ vào giấy A0 Văn hoá Phục hưng 1a - Hoàn cảnh + Xã hội: giai cấp tư sản đời + Khoa hoc - kĩ thuật: bước đầu nhận thức chất giới + Chế độ phong kiến, Giáo hội Kitô giữ quan điểm lỗi thời Cuộc đấu tranh để giành quyền thống trị tư tưởng tất nhiên phải nổ 1b - Thành tựu + Văn học: Đan-tê, Rabơ-le, Xécvantéc, Sếchxpia, Đê-các-tơ … + Nghệ thuật: tiêu biểu có Lêôna Vanhxi, Mikenlănggiơ, Raphaen, Rembran … ) + Về khoa học có Côpécních, Brunô,Galiê + Về kĩ thuật: có thuật ấn loát, địa bàn nam châm, vẽ hải đồ GV Đào Mạnh Tưởng 1c - Nd, ý nghĩa * Nội dung - Lên án nghiêm khắc Giáo hội, công vào trật tự xh phong kiến - Đề cao giá trị nhân tự cá nhân - Coi trọng KH-KT * Ý nghĩa: - Đây đấu tranh lĩnh vực văn hóa, tư tưởng giai cấp tư sản - Cổ vũ mở đường cho văn hóa châu Âu phát triển * Khái niệm: khôi phục lại tinh hoa văn Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật 28 Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 xác GV Đào Mạnh Tưởng hóa xán lạn quốc gia cổ đại Hi Lạp, Rô - ma Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật 29 Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 NHÓM ( Thời gian thực tối đa phút ) 1.Mục tiêu : Lập bảng so sánh điểm tích cực hạn chế văn hóa Hi Lạp Rô-ma với phong trào Văn hóa Phục Hưng 2.Nhiệm vụ : 2.1 Là “Mảnh ghép” ba nhóm giai đoạn 2.2 Tiến hành trao đổi, thảo luận Lập bảng so sánh vào giấy A0 Kiến thức học sinh thu hoạch ( tùy theo chuẩn bị, nhận thức nhóm ) So sánh Tích cực (1a) Hạn chế (1b) Hi Lạp Rô-ma - Tồn phát triển tảng DC chủ nô, chế độ chiếm nô + Tư tưởng triết học hình thành tảng thành tựu KHTN, bị chi phối tôn giáo + Đã tạo nên nghệ thuật hoàn mĩ, đậm tính thực, dùng làm tiêu chuẩn, mẫu mực + Những hiểu biết K.học đến thời Hi Lạp Rô-ma trở thành khoa học + Những tư tưởng triết học vật Văn hóa Phục Hưng - Mang tính chất tư sản tiến mang nặng tính thô sơ, máy móc hội phong kiến + Chế độ chiếm nô, dựa sức lao động nô lệ, bóc lột nô lệ Nô lệ lực lượng lao động chính, làm sản phẩm nuôi sống XH có địa vị thấp xã hội Họ coi “ công cụ biết nói ”, chủ có toàn quyền, kể quyền giết họ + Ủng hộ bóc lột để làm bộ: + Chống giáo hội phong kiến + Đề cao giá trị người tự cá nhân + Đề cao tinh thần dân tộc + Chưa triệt để chống Giáo giầu Họ đề cao đức tính như: “ khôn ngoan”, “ nghị lực”, “ kiên nhẫn”, mà thực chất gian ngoan, xảo quyệt GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật 30 Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 Khi hai nhóm hoàn thành, nội dung ghi giấy A0, giáo viên cho đại diện nhóm lên trình bày, thành viên nhóm khác nghe, góp ý bổ sung theo kĩ thuật 321 Cuối giáo viên bổ sung, chốt ý 2.4 Một số lưu ý tổ chức dạy học có áp dụng kĩ thuật mảnh ghép - Một nội dung hay chủ đề học, phải bao gồm phần nội dung hay chủ đề nhỏ Những nội dung/ chủ đề nhỏ giáo viên xây dựng thành nhiệm vụ cụ thể giao cho nhóm Cần lưu ý nội dung chủ đề nhỏ phải có liên quan gắn kết chặt chẽ với - Nhiệm vụ nêu phải cụ thể, đảm bảo tất học sinh hiểu rõ có khả hoàn thành nhiệm vụ - Khi học sinh thực nhiệm vụ nhóm “ chuyên sâu” giáo viên cần quan sát hỗ trợ kịp thời để đảm bảo nhóm hoàn thành nhiệm vụ thời gian qui định thành viên có khả trình bày lại kết thảo luận nhóm - Thành lập nhóm “nhóm mảnh ghép” cần đảm bảo có đủ thành viên nhóm “chuyên sâu” Sau đó, giáo viên giao nhiệm vụ mới, nhiệm vụ phải đảm bảo tính khái quát, tổng hợp kiến thức sở nội dung kiến thức học sinh nắm từ nhóm “chuyên sâu” - Để đảm bảo hiệu hoạt động nhóm, cần phân công nhiệm vụ cụ thể cho số thành viên: trưởng nhóm, thư kí - Khi hoạt động nhóm, cần có hỗ trợ, phát triển kĩ tự học tự quản học sinh Để đạt mục tiêu chung có nhiều mục tiêu thành phần học sinh phải hoàn thành mục tiêu thành phần Trước học theo nhóm, học sinh phải học cá nhân, hoàn thành mục tiêu thành phần, có điều chưa hiểu nhờ nhóm giáo viên giúp đỡ Cuối học theo nhóm để hoàn thiện mục tiêu khác GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật 31 Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 2.5 Kết thực nghiệm sư phạm Những lớp Lượt dạy Lượt giáo dạy lớp viên dự 10A2, 10A4, 10A5, 10A6 Đánh giá định tính Giáo viên Đã áp dụng 08 50 thành công Kĩ thuật mảnh ghép Sơ đồ tư Học sinh -Tiếp cận lực học sinh -Học sinh tích cực học Đánh giá qua kết kiểm tra thường xuyên, định kì Câu 1: Trình bày nguyên nhân điều kiện phát kiến địa lí Câu 2: Phân tích hệ phát kiến địa lí Câu 3: Phân tích hoàn cảnh lịch sử dẫn đến phong trào Văn hoá Phục hưng Câu 4: Trình bày nội dung nêu ý nghĩa phong trào Văn hoá Phục hưng ? Giải thích khái niệm “ Văn hoá Phục hưng ” Câu 5: Lập bảng so sánh điểm tích cực hạn chế văn hóa Hi Lạp Rô-ma với phong trào Văn hóa Phục Hưng Bảng đối chiếu so sánh Những lớp không áp dụng kĩ thuật mảnh ghép sơ đồ tư duytrong dạy học 10A1, 10A3, 10A7, 10A8 Đạt điểm khá, giỏi ( %) Những lớp có áp dụng kĩ thuật mảnh ghép sơ đồ tư dạy học 50% 10A2, 10A4, 10A5, 10A6 III KẾT LUẬN Đạt điểm khá, giỏi ( %) 80% Phân tích kết nghiên cứu GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật 32 Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 Như vậy, qua hai bảng kết thực nghiệm sư phạm trên, rút số kết luận sau: Các đồng nghiệp, nhà quản lí, học sinh nhận thấy việc áp dụng Kĩ thuật mảnh ghép Sơ đồ tư vào soạn giảng môn lịch sử có hiệu Kĩ thuật tiếp cận, phát huy lực học sinh Kiến thức hình thành cho học sinh đạt bốn mức độ: nhận biết, thông hiểu, vận dụng thấp, vận dụng cao Kết kiểm tra, đánh giá: Những lớp dạy theo Kĩ thuật mảnh ghép Sơ đồ tư có kết cao lớp dạy theo cách truyền thống Trong điều kiện sở vật chất, đội ngũ nhà giáo, thói quen học tập học sinh, cách kiểm tra đánh giá … Các nhà trường phổ thông, giáo viên dạy môn lịch sử hoàn toàn sử dụng Kĩ thuật mảnh ghép Sơ đồ tư vào soạn giảng Ưu điểm kĩ thuật mảnh ghép Kĩ thuật mảnh ghép tạo hoạt động đa dạng, phong phú, học sinh tham gia vào hoạt động với nhiệm vụ khác mức độ yêu cầu khác Trong kĩ thuật mảnh ghép đòi hỏi học sinh phải tích cực, nỗ lực tham gia bị hút vào hoạt động để hoàn thành vai trò, trách nhiệm cá nhân Thông qua hoạt động hình thành học sinh tính chủ động, động, linh hoạt, sáng tạo có tinh thần trách nhiệm cao học tập bạn lớp Đồng thời hình thành học sinh kĩ năng, lực giao tiếp, trình bày, hợp tác, giải vấn đề Việc học học sinh trở thành trung tâm trình dạy học, giáo viên quan tâm, hỗ trợ Học sinh tự tin hơn, tham gia tích cực vào hoạt động học, tất học sinh tạo điều kiện để phát triển lực học tập, học GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật 33 Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 sinh tự tin, mạnh dạn đề xuất ý kiến yêu cầu giáo viên giải đáp thắc mắc không hiểu Ưu điểm lược đồ tư - Các hướng tư để mở từ đầu; - Các mối quan hệ nội dung chủ đề trở nên rõ ràng; - Nội dung bổ sung, phát triển, xếp lại; - Học sinh luyện tập phát triển, xếp ý tưởng Điều kiện thực Để hoạt động đạt hiệu cao, giáo viên cần hình thành học sinh thói quen học tập hợp tác tính chủ động, tinh thần trách nhiệm học tập Đồng thời, giáo viên cần theo dõi trình hoạt động nhóm, để đảm bảo tất học sinh nhóm, hiểu nhiệm vụ hoàn thành nhiệm vụ giao Đặc biệt, giai đoạn 2, thông tin nhóm “chuyên sâu” phải trình bày, cung cấp đầy đủ Nếu thành viên trình bày không rõ ràng, đầy đủ phần thông tin bị khiếm khuyết, điều ảnh hưởng tới kết hoạt động nhóm thực nhiệm vụ chắn không hiệu giáo viên không can thiệp, hỗ trợ kịp thời Cần nhanh chóng thay đổi cách đánh giá học sinh, theo hướng phát triển lực người học, đề theo hướng mở, nhìn nhận đánh giá kiện, tượng lịch sử theo hướng đa chiều, tránh phiến diện, phía, áp đặt Đề xuất Các cấp quản lí cần tăng thêm quyền chủ động cho giáo viên lựa chọn nội dung, dung lượng kiến thức, cách thức tổ chức lớp học Để giáo viên chủ động GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật 34 Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 áp dụng kĩ thuật, phương pháp dạy học tích cực Các cấp quản lí, phải giữ vai trò người bạn đồng hành giáo viên để tháo gỡ khó khăn giảng dạy Cần tạo điều kiện giúp đỡ giáo viên trở thành người biết quan tâm, suy ngẫm sau dạy, dự Biết xây dựng tập thể sư phạm thành cộng đồng học tập chuyên nghiệp Có vậy, tạo niềm tin, an tâm, thân thiện gần gũi với người Từ tập hợp trí tuệ tập thể nhằm nâng cao chất lượng giáo dục Đối với người dạy: sau nắm vững kĩ thuật dạy học tích cực, họ cần chủ động việc xếp lại nội dung, cấu trúc giảng cho phù hợp với đối tượng người học, sở giáo viên chủ động, sáng tạo việc vận dụng vào thực tiễn giảng dạy Như vậy, với người giáo viên, trước hết họ có quyền sở hữu việc dạy học mình, sau người giáo viên làm cho học trở nên đơn giản dễ hiểu Đối với đồng nghiệp, người dự giờ: người dự đồng nghiệp đưa ý kiến nhận xét, góp ý học theo tinh thần trao đổi, chia sẻ, lắng nghe mang tính xây dựng Các ý kiến thảo luận, góp ý tập trung vào phân tích hoạt động học sinh: học sinh học ( mức độ tham gia, hứng thú kết học tập em …) Cùng suy nghĩ, tìm nguyên nhân học sinh chưa tích cực tham gia vào hoạt động học, học chưa đạt kết … đưa biện pháp thay đổi cách dạy nhằm đạt mục tiêu học, tạo hội học tập cho học sinh, học sinh bị “bỏ quên” trình học tập Cách xếp lớp học cần linh hoạt hơn, số lượng học sinh lớp không đông, trang thiết bị, đồ dùng, phương tiện dạy học … cần trang bị đầy đủ đến lớp học … từ quan hệ học sinh với học sinh trở nên thân thiện, phân biệt học sinh giỏi học sinh kém, GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật 35 Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 học sinh có ý thức giúp đỡ tiến Muốn vậy, em học sinh cần có thời gian để làm quen với thay đổi Như vậy, Đổi bản, toàn diện giáo dục, có thay đổi phương pháp dạy học, giáo viên thay đổi mà cần có thời gian để người chấp nhận, có thời gian cho giáo viên thục thực mô hình Cùng với đổi SHCM dựa NCBH để ép buộc giáo viên thay đổi hoàn toàn phong cách dạy học họ loại bỏ hoàn toàn cách dạy trước Cuối cùng, tất giáo viên học sinh cần bắt đầu học môn học để thực yêu cầu đổi toàn diện giáo dục nước nhà Nhà quản lý không nên đưa phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực vào trường học cách hời hợt không nên tiến hành đổi nhà trường theo mô hình phong trào, không giúp cải thiện chất lượng dạy học TÀI LIỆU THAM KHẢO GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật 36 Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 BCHTW số 29-NQ/TW Về đổi bản, toàn diện Giáo dục Đào tạo Nguyễn Lăng Bình ( Chủ biên ), Dạy Học tích cực số phương pháp kĩ thuật dạy học NXB ĐHSP, Hà Nội, 2010 Phan Ngọc Liên ( Tổng Chủ biên ), Lịch sử 10 ( nâng cao ) NXB Giáo Dục, Hà Nội, 2006 Bộ Giáo dục đào tạo, Dạy học kiểm tra, đánh giá kết học tập theo định hướng phát triển lực học sinh Môn Lịch sử cấp THPT ( Tài liệu lưu hành nội ) Hà Nội, 2014 Bộ Giáo dục đào tạo, Tài liệu tập huấn tổ trưởng chuyên môn ( Tài liệu lưu hành nội bộ) Hà Nội, 2013 Nguyễn Mạnh Hưởng ( Chủ biên ) Về định hướng ứng dụng CNTT sử dụng phương pháp dạy học tích cực môn lịch sử trường phổ thông Hà Nội, 2014 Báo Giáo dục & thời đại Chủ nhật, số 12 ( 22.3.2015) Báo Giáo dục & thời đại, số 245 ( 13.10.2015) Báo Giáo dục – Đào tạo Hưng Yên, Chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam 20 – 11, ( 11-2014) Lời cam đoan: Sáng kiến kinh nghiệm thân viết, không chép nội dung người khác Mĩ Hào, ngày 20 tháng 03 năm 2016 GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật 37 Sử dụng phương pháp kĩ thuật dạy học đại 11- Lịch sử lớp 10 Người viết Đào Mạnh Tưởng XÁC NHẬN CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC TRƯỜNG THPT NGUYỄN THIỆN THUẬT Tổng điểm: Xếp loại: TM HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CHỦ TỊCH – HIỆU TRƯỞNG Đỗ Đình Thành GV Đào Mạnh Tưởng Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật 38