Μ 866.3 ĂN THANH YỄN MINH PHƯƠNG L 0‫ﺍ‬,T Th CỘNG NGHỆ o _/ ٠ SAN p Ấ T ; ٠٠: r‫؛‬Ũ i i iŨi f U: ì i ' Ì^j r | i! />‫■؛‬ r i■'■ ٠ / '■ ẩ / ệ ^■ ■ :■٠‫ﺹﺉ‬ :‫ﺏ‬,ự j-y.ì :Ί:■■ Μ ٠ : /■,■ -l't.‫ﺀ‬,- ■‫ﻝ‬ị:,.r- :■:i d TS LÊ VĂN THANH - KS NGUYÊN MINH PHƯƠNG CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT CHẤT MÀU GỐM Sứ (Tái bản) ỊĩRƯŨ‫؛‬Ĩ6Bfc، HỌCHHÍ١Ĩ٠‫ & ؛‬ẠN THƯ vs Ị n 3003562 NHÀ XUẤT BẢN XÂY DỰNG HÀ NÒI - 2009 ٥١ M (H )،Ấ l! Trong đ(ĩi sống xã hội ngày Iiav, sản phá!n gốm sứ inỹ nghệ١gốm sú' ، !ân ، lụ!ig \'à gốm sứ công nghiệp khỏim nhũ'!ig râl đa dạng, pliong phú vể chUng loỉỊÌ, mẫu mS hlnli ddng mà cồn dược trang tri, phủ loại chất mẩu khác nliait \'ớì nhiềư tiết till hoa v٥n d‫ ؟‬p him clio g‫؛‬á trị thấm mỹ chUng loại sán phẩm dư، rc' níing cao Nghệ tliưật trang tri s^n phẩm gốm sú' chai indii gố!n sứ \'à dítng dược phổ biến I'â't rộng răi ngày dược hồn lliíện nâng lèn tẩm cao mới, ddp ứng tlioả mẫn clto nhu cầu sử dụng người PliU chất mầu gốm sứ bề mặt cdc sản phẩm gốm sứ btio dảm cho liình ảnh trang tri nghệ tliưật chUng có độ bền vĩnh cửu Khác với cliấl mầu hữu co, chất mầu gố!n sứ có độ bền Ciio chOng lại cdc lác dỌng ciia ánh sáng, nhiệt độ, !nOi trường bền măi vOi thời gitin Cítc chất mầu gốm sứ hỗn liợp piemen klioáng chỊu nhiệt du'ọc kết h،?p ١,'ớì tliUy t'inl'1 dỗ ch‫'؛‬،v (dối v،١i cdc chat !nầu men), la v،'ri pliOi liệu gốm sú' lo‫؛‬.ii men (dối với cdc chat mầu men.), ho(،c thiiy tin li mẩu có Ihanlt phẩn dặc biệt N ltu piemen la nguOn nguyCn liệu biin đổ chd tạo Cilc' chai mầu gốm sứ Các piemen uốm sú' tliuờng la aluininilt CÍÍC silicát thu،)c loại spinel, vilem íl, sraniíl, corund, silim anít, sỏ trti'،١n٤ i h(.,p la phốt plidt, m ỏlipdílt, v،١nphramai va vanadat Cilc picinen dược dặc trung bơi khả nàng l-i.to mẩu cao, bền vững vĩnh cr'ru với c‫؛‬lc lác dộng liOa liọc, ánh sáng, loại dầu ntỡ va nhiột độ cao cac châ.t dẫn mầu ti'ong cdc picmeii la ỏxýt cLia nguyên tố B, Al, Bi, Fe, Co, Cd, Mn, Cu, Ni, Cr, Pb, Zn \'à loại kliác Cílc piemen gốm sU dược tliu nhận bằns cácli sau : Nung muối, ồxýt hydrôx('l kini loại tu'ơng ứng ; la cách dồng thời lắng dọng hydrOx‫ ؛‬t inuổi cacbOnát sau dó nung cặn l‫؛‬، ng dọng ; cUng nliu' cách Itung nOng cliảy muối cdc liỗi'1 hợp Để thu nhận piemen, chất hóa học khác có thành phần chúng cần phải trộn cẩn thận Việc thường thực cách sau : a) Nghiền chất ban đầu với nước máy nghiền bi, phuơng pliáp sử dụng chất chóng tan nước b) Nung nóng chảy hai nhiều muối kim loại nước kết tinh chúng sau thiêu kết dạng ôxýt rửa kỹ lưỡng c) Lắng đọng từ dung dịch nước phối liệu muối kim loại, rửa kỹ lưỡng, sấy cặn lắng đọng sau hịa tan tất muối mầu, làm nước bay sấy khô d) Tẩm ướt dung dịch nước muối mầu ơxýt nhơm, ơxýt silíc, cao lanh, ôxýt kẽm, v v Thực tế sản xuất piemen trộn kỹ chất lượng piemen tốt nhiêu Trộn công đoạn quan trọng định Công đoạn nung hỗn hợp thu nhận Trong nung, đặc trưng môi trường khí (ơxýt hóa khử) có ý nghĩa quan trọng, nung hợp chất hóa học khác hỗn họp thường xuyên xảy phản ứng hóa học phức tạp mà chưa nghiên cứu kỹ Khi nung piemen kẽm mơi trường khí phải thiết ơxy hóa mơi trường khác xảy q trình khử ơxýt thành kim loại dẫn tới piemen thành phế thải Ngược lại, chuẩn bị piemen crôm cần phải bảo đảm mơi trường khử để có thu nhận mầu có tơng mầu rực rỡ Q trình nung piemen thường thực nhiệt độ cao (900.C 1400“C) thời gian định Chẳng hạn chuẩn bị piemen cơban mầu tím thường nung nhiệt độ 1300“c - 1320.C nhiệt độ thấp piemen khơng có tơng mầu tím đồng Các piemen mầu vàng mầu vàng tươi thường nung nhiệt độ không cao Nhiệt độ nung có ảnh hưởng lớn tới hình thành piemen Rất nhiều silicát bền vững khoảng nhiệt độ định, sau thay đổi mầu bị phân hủy Chỉ có số silicát làm nguội giữ mầu sắc ban đầu V í dụ silicát mầu nâu ôxýt sắt luiiig I١hiệt độ cao !2(.)()('c ‫ ازا‬٧à silicál ôxýt phân hủy thành ôxy sắt hóa tiị lial COn k lii làm ngnội chậm 1‫ ؛ﺍ؛‬tiio tlihnli silicat ôxýt sắt với mầu sắc ban đẩu Kâ't nhiều silicát nliiệt độ 9()()''c - I0(t0''c cho mầu sắc sặc sơ, song (V nhiột độ cao lion 1‫؛‬ỊÌ cb mẩu !'ất kliiic Chang hạn sihcát cUa ôxvt lổng nung ó nhiột độ 12()0"c có mẩu ،10 I'ất ،lẹp, nung nhiệt độ، ca،) I200"c thi lại cho mầu vhng nâu nhiột độ cao thl aluininát lồng bền vững Dã xác định ،1u'Ợc I'ằns klii có mặt õxýt nhOm lioặc axít، bo!'íc thi mầu xanh silíciít ỏxýt ،lồng bị cliuvển thành mầu xanh la TliOrig tliuờng ôxýt nhOin tliUc ،lẩy clio pliản ứng hình thành silicát tạo mầu, tẫng vận tốc phản ứng nliiều trương hợp tham gia với vai trờ cliínli pliảit ứng Trêit sơ kinh nghiệm sản xuất ‫ﺀ‬1‫ ﺓ‬.xác nhận nung nliỉệt độ khOng cao ti'ong klioíing iliOi gian liên tục thi ảnh hường hoàn toàn khác so với nung ỏ' nliiệt độ cao ti'ong thời gian ngắn Xuất phát từ người ta tliiết lập ، !uy trinh cống nghệ khác dể tổng hợp clio loại piemen lo‫؛‬ii piemen khác mà chất lượng cùa chUng phụ thưộc khOng vào nliiệt độ nung mà thời gian nung Chẳng hạn inuOn nhận dược mầu sắt dỏ tưo'i till klii nung piemen sắt phải (tliLíc ỏ nliiệt độ 800.C, nẽ'u intiốn có du'ợc mầu sẫm (dỏ sẫm, tim thl phải nung nhiệt độ cao với thò'‫ ؛‬gian dài Chế độ nung piemen pliụ tliuộc vào cắc thành phdn ctia chUng dirợc xác định dường thríc nghiệm Sau klri nung piemen thu dược dạng bột lảng cứng phụ thuộc vào chất tự nhiên cUa cliilng Các piemen ỏ' dạng tảng ciíng lược nghiền mịn Các phương líệii sử dtiiig clio mi.it' dích I'ất da dạng và، pliụ thuộc vào chất vật lý Cilc sản pl١ẩ!n tliu dưọ'c sau nung Để clìuẩn bị mầu men thi cliấl ban dầ، i có ti'ong thành phần cùa chUng dược trộn nghiền mỊn máy nghiền bi Việc dịith lượng dược thực híện theo tỷ lệ : : 1, nghĩa inột phần bột mịn chat mầu với phần nước ١'à pliần bi nghíền Thơi gian ngliiền chất mầu tlao dộng khoảng giơ, kê't thUc thơi gian nghiền ، lược xác định phần lại 192- 168 ti'ên sàng 10.000 lỗ/cm‫ ؛‬٩uá ,2% Sau nghiền„ chat khbng dược vượt mầu dược I'ửa với mục dícli gíảm lối tlilổu muối tan có dó sau dó sấy kliO ١'à sàng dể loại hạt tliO Sau sấy loại bỏ hạt thô chiing ta thu dược chất mầu cần tliiết Các châ't mầu gốm sứ phải ‫؛‬hỏa măn yêu cầu sau dây ٠ Phải vững với tác dộng cùa nhiệt độ cao tiìnli dua mầu lên sản phẩm gốm ٠ Khơng b‫ ؛‬tác dộng hịa tan chất nóng chảy, loại men chất chảy ٠ Dễ dàng phủ trang tri lên sản phẩm ٠ Có tinh kinh tế Dê' dồng thời ln thù tồn yêu cầu nêu khó Yêu cầu khó phải thu nhận dược tOng mầu cần thiết ThOng thường tOng mầu thu nhận dược phối hợp biột số lượng thành phẩn hạn chê' Một số hệ nguyên tố hóa học sử dụng dể thu nhận chất mầu gốm sứ dược giới thiệu bảng r Bảng Các hệ nguyên tố hóa học sử dụng dể sản xuất chất mầu gốm sU Mắu Xanh Xanh cày Váng Da cam Dỏ Tim Nâu Den Trắng Co.A! C٥-Cr Pb.Sb Cà-Se-S Cú-Se-S Au-AI Fe-C٢٠Zn Pe-C٢-Co Sn٥ Co-Zn C o -C ٢-Zn Pb-Sb٠5n PbCr.4 CO-‫ﺍﺝ‬ C o -C ٢-AI Pb-Sb-Ζη V -P b C o -A !-Z n C o -C ٢-Si Co A I S ì Cr ν -δ η Cr-Sn-Ca C٢-Si ν -Ζ η Cr-δη-δΙ Pe-C٢-Mn Pe"C٢-Co٠Ni Au-AI Fe-Cr Pe-Cr-Co.Mn TiQ, NaP C r-C a -F C٢-B ٢ C r-δη ZrOj Pe - Cr-Zn PbMoO P e Sb٠TĨ-Cr P e -0 V ٠M n٠P ν -δ ΐ ν-δί-ΑΙ PbCrO^ BaCr.4 ЗгСЮд ZnC٢04 Cr-Cu СеОг As?٠3 Sb٠Tĩ-Cr sử clLin2 bàì k\' hệ Iiíỉuvên tỏ hóa học báii trone số hệ nêu có tliê thiết lập dưực inộl dãy lôntỉ mầu khác thay dổi tỷ lệ chất dua vào thành phần chúng Các tơng mầu khác tạo thành đườne khác nhờ việc khác lựa cliọn nguyên liệu sử dụng (các ôxýt, muối cácbônál v.v ), phương pháp chuẩn bị hỗn h(rp ô.xýt kim loại, nhiệt độ nung kết thúc trình đặc trưng lứa mức độ dộ mịn níỉuyên liệu ban đầu Trong chất mầu gốm sứ sử dụng, ngồi picmen cịn có chất trợ dung số chất khác đưa thêm vào thành phần chất mầu nhằm tăng độ bén cường độ chúng ٦'hco đặc tính sử dụng chất mầu gốm sứ chĩa thành hai loại: chất mầu lên men (đễ chảy gọi chất mầu nhẹ lửa) chất mầu men (khó chảy chất mầu nặng lửa) Các chất mầu men sử dụng đế trang trí cho sản phẩm gốm xốp sứ Chúng phủ lớp mỏng lên bề mặt sản phẩm phủ men nung sơ Chúng tạo bề mặt lớp phim mỏng, gắn chật với bề mặt xương gốm sứ nung lò nung nhiệt độ 720“C - 850.C Các chất mầu men sau phủ chúng men xương gốm sứ nung thường có độ bóng đẹp tơng mầu sáng, mật hóa học học chúng bền so với chất mầu men Chủng loại chất mầu men phong phú Các chất mầu men thường phủ trực tiếp lên sản phẩm nung sơ sấy khơ, sau sản phẩm phủ men chúng dược nung Nhờ có lớp men bc١ng suốt che phủ lớp chất mầu nên chất mầỊi nÙY bám chặt bề mặt sản phẩm có mầu đẹp Tuy nhiên chủng loại chất màu men hạn chế, có ơxýl mầu kim loại chịu đựng nhiệt độ cao mà không bị phân hủy Trong chủng loại chất mấu men cho gốm xốp nung nhiệt độ 1160.C - 1200“c khơng có dược tơng mầu rực rỡ Cịn chủng loại chất mầu men cho sứ nung tới nhiệt độ 1400.C có số chất mầu Song chất mầu với đặc lính thẩm mỹ độ bền vững cao trở nên quý giá, phát triển mớ rộng chủng loại gam chất mầu men nhiệm vụ quan trọng lĩnh vực tổng hợp chất mầu gốm sứ nhà khoa học gk)i Chương I NGUYÊN LIỆU ĐỂ SẢN XUẤT CÁC CHÂT MẦU GỐM sứ 1.1 CÁC HỆ SPINEL c BẢN Các chất mầu gốm sứ có độ bền đặc biệt thu nhận sử dụng ơxít kim loại hỗn hợp chúng với ỏxýt nhơm AI9O3, ơxít silíc SÌO2, ơxít kẽm ZnO ơxít khác ; cịn loại spinel hợp chất tương tự chúng nhờ có đặc trưng cấu trúc tinh thể (sự xếp đặt nguyên tử đặc) mà bền vững tác động nhiệt độ cao hợp chất hóa học khác Các spinel hợp chất hóa học dạng AO.R2O kết tinh hệ lập phương Tuy nhiên nhiều nguyên nhân khác mà giới hạn kết tinh hệ lập phương loại bỏ thuật ngữ spinel phổ cập cho loại hợp chất hệ mà không phụ thuộc vào chúng kết tinh dạng hệ Trong tự nhiên spinel gập số spinel hồn tồn khơng tồn Chính mà việc tổng hợp spinel đối tượng nhiều cơng trình nghiên cứu Trong số cation hóa trị có ý nghĩa hợp chất spinel nguyên tố Cu, Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Zn, Cd, Pb, Mn, Fe, Co, Ni Các cation hóa trị thường gặp Al, Cr, Mn, Fe gặp Ga, In, La, Ti, V, Sb Để nhận spinel thường sử dụng phương pháp khác nhau, phổ biến tổng hợp chúng nhiệt độ cao (các phản ứng pha rắn, có mặt phản ứng nóng chảy) Bằng đường thu nhận hầu hết loại spinel biết đến thời điểm Phương pháp tổng hợp spinel pha rắn có ý nghĩa đặc biệt trường hợp dễ dàng thu nhận chất dạng hồn tồn khơng có tạp chất 1.1.1 Hệ spinel với ơxít magiê Nhờ có đạc trưng tính cliấi khả thu nhận dễ dàng spinel nên chúng có giá trị chất mầu gốm sứ Các spinel magiồ dềư nghiên cứu kỹ lưỡng 7’rong tự nhiên thường gặp spinel magiê sau : MgAl704, MgCr204 dạng dung dịch rắn crơmíl FcCr04, MgFe704 (magiêziơpherit) Tất spinel spinel khác thu nhận đường nhân tạo Trong số spinel spinel MgAl2Ơ4 nghiên cứu kỹ phương pháp tổng họp tính chất Spinel kết tinh hệ lập phương có độ cứng cao Nhiệt độ nóng chảy cửa 2135.C mặt hóa học bền vững, nhiệt độ cao chịu tác động xâưi thực chất nóng chảy khác nhau, spinel tạo thành dung dịch rắn với dãy spinel mầu Vì spinel để thu nhận chất mầu gốm sứ bền đẹp Trong sản xuất chất mầu gốm sứ vật liệu chịu lửa, hệ MgO - Q2O3 có ý nghĩa lớn, nhiều cơng trình nghiên cứu đề cập tới Trong cơng trình mình, giáo sư A.X.Bêrêrnơi khẳng định hình thành MgCr204 pha rắn diễn với vận tốc cao so với hình thành MgAl7Ơ4 thực tế hình thành kết thúc khoảng thời gian nhiệt độ 1350٧c , thấp khoảng 150‫؛‬١c so với MgAl204 1.1.2 Hệ spinel với ơxít kẽm Các nghiên cứu hình thành spinel kẽm pha rắn thực cụ thể hệ spinel thuận lọi việc thực nghiệm Aliiminát kẽm (ganít) ZnAl2Ũ4 có mật tự nhiên, kỷ XIX thu nhận nhẩn tạo lừ chất nóng chảy Thời gian gđn họp chất tổng hợp cách cho phản ứng pha rắn hỗn hợp ZnO AI7O3 ZnAl204 kết tinh hệ lập phương có hệ sơ' chiết suất ánh sáng 1,805 Nhiệt độ nóng chảy 1930.C Hợp chất dạng dung dịch rắn với spinel tạo mầu mạnh khác (như côban, niken, v.v ) có giá trị lớn Các dung dịch rắn giáo sư X.G Tumanốp nghiên cứu kỹ chúng chất mầu gốm sứ tuyệt vời với đô bền cao Rất nhiều cơng trình khoa học nghiên cứu tổng hợp ZnCr2()4 Trong kỷ XIX hợp chất thu nhận cách nung nóng chảy ZnO Cr^O^ có cho thêm chất khống hóa, cịn thường tổng hợp phản ứng pha rắn Khi có mật chất nóng cháy KCl ZnCi-704 tạo thành tốt nhiệt độ 1000٧ c Hợp chất kết tinh hệ lập phương Nó có mầu nâu xanh sử dụng tốt chất mầu gốm sứ Ferit kẽm ZnFe204 kết tinh hệ lập phương có mầu nâu Các ferit kẽm, côban niken thu nhận từ hyđrơxít đun sơi chúng nước, ferit Mg, Ba Pb khơng thể thu nhận từ phương pháp Giáo sư X.G.Tumanốp thu nhận hợp chất phản ứng trạng thái rắn spinel kẽm khác ZnCo204٠ 1.1.3 Hệ spinel với ơxít cơban Aluminát cơban C0AI2O4 thu nhận phản ứng pha rắn có tham gia chất khống hóa C0AI2O4 chất mầu tím gốm sứ đẹp Hợp chất có hệ số chiết suất ánh sáng cao (> 1,76) nhiệt độ nóng chảy 1960.C Giống aluminát, crơmít cơban CoCr204 thu nhận nhiều lần Trong phản ứng pha rắn nhiệt độ lOOO.C sau tạo thành mạnh hợp chất mầu xanh tím CoCr204, kết tinh hệ lập phương C0AI2O4 Ferit côban CoFe2Ũ4 hình thành phản ứng pha rắn đun sơi dạng hyđrơxít Các chất mầu nâu đen kết tinh hệ lập phương Ngồi cịn có spinel hợp chất CoO C02O3 Trong chủng loại chất mầu gốm sứ sử dụng Ơrtơtitanát cơban C0O.TÌO2 C02TÌO4 nhuốm mầu xanh 1.1.4 Hệ spinel với ơxít niken Aluminát níken NÌAI2O4 hình thành pha rắn nung ơxít, đun sơi cặn hyđrơxít Hỗn hợp NiO AI2O3 nung tới 690.C ban đầu có mầu nâu, sau 730“c chuyển sang mầu xanh sáng Nhiệt độ tăng lên mầu sẫm lại NÌAI7O4 kết tinh hệ lập phương Hệ số chiết suất ánh sáng 10 Bảng 56 Các chất mầu men cho gốm xốp nhà máy chất mầu Điilép Thành phán, phán khối lượng Thành phấn chất Xanh da trời Xanh N٥1 x côban ٠ 50,0 Picm en N ٥ 15 ô x nhôm N ٥3 46,7 - ٠ - ٠ 50,0 Penspát N.2 - 76,6 ٠ - Thạch anh mịn ٠ 13,3 - Bột xương gốm mịn - 26,7 ٠ Men gốm xốp - 13,3 - x kẽm - - 4.1 S uníát cơban - - 19,3 Bảng 57 Các chất mầu men cho gốm xốp nhà máy gôm sứ mỹ nghệ Kiép Thành phẩn, phần khối lượng Thành phần chất x nhơm x cơban ị x cơban Xanh da trời N.219 N.31 80,00 53,82 5,60 4,38 - ٠ x íí kẽm 11,40 38,63 Axít boríc 3,00 3,17 C ácbơnát cơban ٠ - C rôm át chi - - Bột xương gốm mịn - - Xanh Tím N.44 N 230 - 29,7 - - 88.203 - - ٠ 8,822 - 1,652 1,323 70,93 Sư đồ công nghệ sản xuất chất mầu côban inen 90 ٠ - (:á t piemen ehả't mầu xanh Neuyen liệu clihih tlể Siiii xuâ'! Ciíc picmeu mẩu xa!١h 1‫ ﺓ‬cây ồxít ciOm Đê cho tơng mầu sáng 1١‫ ﺍﺍﺃﺍ‬cho thêm vào thành phần piemen chất nliu' ỏxít nhOm, đá phâ'n١Oxít bari, cho tOng mầu xanh xám cho tliêm Oxít kẽm, clio tOng !nẩu nhu - Oxít sắt, clio lOng mầu xanh sẫm - Oxít !íiken Thà!ih pliần phân tU' C'‫؛‬lc piemen mầu xanh crOm nhu sau: Xanh li‫ ؛‬cây - ‫ﺍﺡ‬2 ‫ﺅ‬ Xanh ٤‫ ﺃ‬cây sáng : ) Q ^O} ,2 2) 0,2 K2O - AI2 O3 1- , ‫ آ‬CÌ2O3 - 2Si٥ ,4 -lC a O ^ ,2 A l2 O Xanh xám : c^ o ^ 0,05 - ICoO Xanh nâu : Ci^o.6 ? 0,3 - 0,05 -‫؟‬ ٢'hành phần piemen xanh cho bảng 58 Đê tliu dược ơxít crOm từ anhydríc crOm thi nung anhydríc crOm tới nhiệt độ 200.C, phân hủy theo phương trinh : Cr0 —> Ci.2 1 ,5 O2 Sự pliân liUy thường có thêm chất phụ có mầu den Ct-0 nCi-2 ٥ khb phân hUv nung Để ngăn ngừa tươg thi anhydríc crOm đư، rc nung ỏ nliiệt độ cao cho thCm vào chất khử thi chất phụ nói khOng hlnh thành Quá trinh chuẩn bỊ ôxít crOm theo phương pháp gồm nung anhydric crOm, rửa, nghiền, rửa sấy piemen Khi nung thi chén nung dược nạp đầy 3/4 thể tích hạt’mịn anhydric cr(')m, trước klii nạp clién nung dược t.rát lớp mỏng Oxít itliOtn Nung anhydríc crOm trương khử nhiệt độ 300.C 20 - 22 gíờ Clto tới 600"c nung dược nâng nhiệt từ từ ، ìể khỏi nứt chén nung tới nhíệl độ 1250'١C cần lưu giữ , - giơ sau ، 10 lảng lên tới I300"c ١'à kết thUc nung Piemen sau nung lấy khỏi ơh٠ỉn nung ١'à cho vào bể đổ rửa Rửa theo phương pháp gạn tới - lần sau ، 10 cho vào máy nghiền bi dể nghiền giơ Tiếp dó cho vào rửa máy ly tâm Rửa máy ly tâm nước nOng piemen dược tuvệt dối Độ rửa dược kiểm tra dung dịch 5% BaCl 5% dung dỊch axêtát chi Trong hai trường hợp dể cho phản ứng âm rửa du'Ợc kết thUc, ôxĩt crOm dược lấy khỏi máy ly tâm nạp vào chén nung dể sấy 91 ٠ ٠ω ٠ ;Ό ■ эс оо ‫ء‬ С го С ‫ة‬ ‫ى‬ го О -‫ء‬с : < ٠ ٠ со CM ٠ ' ' ' cm " I I ' I ٠ со ٠ ٠ ٠ ٠ со ٢‫·ي‬ ٢٣ ٢٣ ' ' ' ' ' ' I ' ‫ا‬ ٠ ٠٠ ' ' ' ' ‫ا‬ ' ‫ا‬ I I ‫ا‬ I I ‫ا‬ ٠ ٠ ‫ا‬ ‫ا‬ ٠ ‫ا‬ ٠ ‫ا‬ ٠ ٠ ٠ со Со ٠ N ٠ со см ٠ ۶‫ب‬ ‫ى‬ ‫ي‬ ‫ة‬ ٥ ‫ﻱ‬ ٠ ‫ﻱ‬ ٠ ‫ا‬٠ CM го _ ‫ة‬ X ơ> ‫ء‬ E го ω о ٠ ‫ا‬٠ ‫طﺎ‬ го ‫ا‬ ‫ا‬ СО со ٢t ‫ا‬ со о" с^ ‫ا‬ ■ ٠õ > 'Го ‫ا‬ с со" СО rf I ‫ى‬ I го- с E го ٠ ‫ﻵى‬٠ со со" ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ئ‬ Ụ) E ω u_ с‫ﻳﻪ‬ 'Го Οι с ‫م‬ ω VL ٠٠ а ь го E см ‫ع‬ СО I ‫ا‬ см" ‫ا‬ ٠ ٠ со" см I ٠ ٠ сО '(OS ٠‫ل‬ '< ٠ ‫ﻕ‬ ٧ ‫ﻱ‬ ‫ﻕ‬ ١ ‘То сз го го ‘Го о го ‫ء‬ £ ‫ء‬ с то X X X X X со ом ‫ﺏ‬ ю со см N сз ‫ﺡ‬ го с X X со CD см то ‫ﺡ‬ φ ‫ﺥﺀ‬ ‫ﱈ‬ ٠ 92 Ε ‫ﻯ‬ ‫ﺕ‬ см см CM CM CM CM см см Đê' chiiẩii bị piemen N"I9 hỗn hợp lừ crơmát, thạch anh, đá vơi íenspát natn nung nlhệl dơ 1250“c sau cho rửa Đê thu dược piemen N"2i miuyên liệu thạch anh, đá vôi 1'enspát nairi dịnh lượng theo phối liệu cho trước, nạp vào máy nghiên bi ướt Sau dó cho lắng đọng tháo nước, hỗn hợp trộn nóng với dung dịch CaCl, crơmát bão hịa sấy khơ Phối liệu khơ nung môi trường khử nhiệt độ 1200"c Ngọn lửa khử cho mầu xanh câv sáng đẹp, có lửa ơxy hóa máu xanh sẫm Để thu piemen N"23 hỗn hợp gồm crômát, đá vôi H3 BO tinh the dược nung nhiệt độ 1000"c môi trường khử, crômát bari thu nhận lắng đọng 104 phần khối lượng BaCl2 dung dịch, 98 phần khối lượng crômát kali Cặn rửa kỹ nung nhẹ, để chuẩn bị chất m‫؛‬lu men, piemen trộn với 20 - 50% men dheo khối lượng phụ thuộc nhiệt độ nung 4.3 Các piemen chất mầu vàng Cho chất mầu nung nhiệt độ 900"c - 1040"c, hợp chất chì piemen thuờng sử dụng РЬз(8 Ь0 )7 Đê tâng dộ bền chì thêm ơxít nhơm Cho nhiệt độ nâng cao 1030‘١c - 1100“c sử dụng piemen lừ ơxít titan có cho thêm ơxít sắt ơxít kẽm Cho thêm vào piemen mầu vàng, ỏxít sắt cho tông mầu vàng đỏ vàng da cam Các chất mầu vàng nung cán loại trừ khỏi tác dụng khói Thành phần phân tử piemen vàng sau : Mầu vàng : 0,4 - ,0 PbO 0,1 -0,3 AI2 O3 ٠^ ,2 0,6 - 0,0 CaO 0,5 - , SnƠ2 0,7 - ZnO 0,1 -0,5 AI2 O3 0,3 - 0,0 CaO ,0 0,4 - PbO - , Ре2 з 0,0 - 0,3 AI2 O3 >٠ 0,6 - , CaO - 0,5Sb2O١ ٠١ 0,15 - 0,3 РезОз ' TÌO2 ^ - 0,3 Sn02 ^ 0,2 - 0,5Sb2Ơ3 ١ ٠0 , - , SnƠ2 Thành phần piemen mầu vàng cho bảng 59 93 Bảng 59 Các pỉcnien mầu vàng cho chất mầu men Nhiệt T h n h p h ẩ n , p h ấ n khối iư ợ n g độ N٥ M ầu piemen x x a n tim o n sắt 14,3 x x ò x Axít N itrá t a n tim o n x N itrá t F e n s p a t M uối Thạch ản anh M in iu m nhôm kẽm th iế c titan 39.7 30 D a ca m 26.2 31 V àng sáng 26.0 11.0 32 V àng sáng 15.2 5.5 33 Vàng 35.0 14.0 34 Vàng 35 Vàng 36 Vàng 12.0 canxi 445.8 950 51.0 9.6 ٥c 959 13.0 33.5 50.0 nung 100 19,8 38.0 57.1 28.6 14.3 8.2 kali 1000 50.0 9.3 67.4 5.5 Khi chuẩn bị piemen mầu vàng N.'32 34, trước tiên cần chuẩn bị dung dịch gồm 75 phần khối lượng ơxít thiếc 50 phần khối lượng đá vơi Khi nung ơxít antimon cần phải ơxy hóa, hỗn hợp cần cho thêm chì dạng muối nitrát chì thừa khí ơxy Cần cho thêm muối àn để làm giịn chất nóng chảy sau chắt nước hồn tồn để có piemen mầu vàng N35'‫ ؛‬từ TÌO , hỗn hợp nghiền mịn, nung nhiệt độ lOOO.C mơi trường ơxy hóa mạnh, sau nghiền lại rửa Chất mầu vàng titan cần phải khỏi ơxít sắt 4.4 Các piemen chất mầu nâu Trộn theo tỉ lệ phù hợp ơxít sắt, mãngan, crơm kẽm thu piemen mầu nâu có tơng mầu nâu khác Thay cho ơxít sắt sử dụng suníát sắt, cịn thay cho ơxít crơm - crơmát kali, ơxít nhịm phèn nhơm Cho thêm vào thành phần piemen, ơxít nhơm kẽm có dư cho tơn mầu nâu sáng Tãng hàm lượng СГ2 О3 làm cho piemen bền lo n g mầu nâu sẫm thu nung hỗn hợp ơxít crơm ơxít măngan Cơn piemen mầu nâu tím thu nung phốt phát mãngan ơxít kẽm Thành phần phân tử piemen mầu nâu sau : Mầu nâu đỏ : 0,2 - 0,7 СГ2 О3 ì - ZnO 0,8 - 0,3 Р е Р з J Mầu nâu vàng : 0,2 - 0,7 Сг,Оз 0,8 - 0,3 РезОз 94 ,1-0 ,З А Ь О з - Znơ Mầu ‫ﺍ‬١ ‫ﺓ‬ ‫ ﺍﺍ‬sẫm : 0,5 - ().7 ‫ﺡ‬ )'2() ‫ﺫ‬ ١ ,2 - ,5 - ‫ﺍ‬5 ۶ ‫ﺓ‬ 2( ‫ﻭ‬ ‫ﱂ‬ ^ ,2 - ! ٧ ،‫ﺍ‬ 2(7‫ﺃ‬ I'haiih phẩii Ciíc pic!nen ‫ﺫ'؛ﺍﺍﺍ‬ ‫! ﺍﺍ‬làu ‫ﺍﺍﺍﺍ‬١ ứ híliig 60 Đế !‫ﺍﺍ‬٧dược plcm cii N('4, ‫ﺓﺍﺍ‬ ‫! ﺍﺍ‬lỢp d ịiili !ưọiig 0‫ﺓﺍﺍﺍ‬dơn phối liệư cho ‫!ﺍ‬-‫ﻵ'('ﺍﺍ‬ - du'Ì.íc Iisliiề ii m Ịii liOiig m‫؛؛‬y Iighiềii bi có nu'ớc, Siiu dó sấy, nung tiOiig mỏi ti'u'(',iig ơxy hóa Sau dó liỗii hợp Iigliiền 1١1‫ﺍ‬ ‫' ؛‬à rửa kỹ .!)iciiicin mầu mâu N"50 cliuẩii bị bằiig cách lắng dọng dung dịch dược cliuẩii bỊ dieo dơn pliOi liệu Cặn lắng dược rửa, sấy \'à nung nhẹ I.icnien mầu nâu tíiii N')51 chuẩn bỊ cách lắng dọng nung nhẹ 41,6 fnlidii khối lượng sunpliát lìiăngan ،lung dlcln 35,8 phần khối lượng plnOtpliál nali'1 5,3 pliần kliối lu'ợng xOda Sau dó hỗn liợp dược rửa cặn dược nung nlnẹ 1‫ﺪ‬ ‫ﺟ‬ (Inu dược chất mẩu men clio gốm xốp, piemen dược trộn v،5i 2() - 50% nnen gốm xốp phụ thuộc vào nhiệt độ nung 4.5 Các picrncn chất n١ầu tJcn Đế Siiii xuâ'l picnien mầu dcii \'Ĩ'ì tOiig nâu xanli sử dụng hồn ti،lp có lí lệ khác nliau cLia óxíl sắt Oxít crỏiii Để có piemen mầu den cO lOng nău tlnì tang hàm lượng ỏxíl sắt, tOng mầu xanh thi tàng liàiin lượng ởxít crOm Tliêm ởxít, cObaii clio mầu deii tíin ’٢ 1‫ﺍﺍﺍ'ﺍﺍ‬1‫ ﺍ‬pliẩin ptnâii lUcdc picnien mầu den Siiu díiy : Đcii : ‫ﺓﺍﺍ‬ ‫ ﺍﺍ‬Ci-2(d,٩ ?‫ﺍ‬2 ‫ﺃﻩ‬ ‫؛‬Ocn xanli : C i^ o ‫؟‬ Fe٦ ٢ )٩ Đcn tim : ‫ﺓﻡ‬2 ‫ ﺇ ﻩ‬٦ 0,5 CoO CiơO., Trong bảng 61 cho thành phẩn piemen đen, bảng 62 thành phần chất m.ầu đen men cho gốm xốp 95 о · ‫ى‬ ٠ ٣٥ < ‫· ةأ‬ СГ) ế i ٠ ٠ ٣ ٠ ‫ء‬ ‫ح‬ ‫ة‬ го о с 'Го ‫ةئ‬١ ٠ ١ ‫ﺀ‬ ١ ‫ﺡ‬ ‫ة‬ ‫ا‬ ‫دي‬ ' ٣ ‫ى‬ о٢ гГ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ﺍ‬ I ‫ﺍ‬ ‫ﺍ‬ ‫ﺍ‬ , , ‫ا‬ ٠ ٠٠ ‫ا‬٠ ‫ا‬ ١ ‫ا‬ X ‫ه‬ ‫ﻳﻶ‬ ε ί ο ĩ٠٠ ٠ Λ ‫ة‬ /،Λ Ể 3CJ ‫ﰟ‬ ٠٠ , , I ‫ﺍ‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ١ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ 00 ‫ا‬ ٠ CÕ ỊĨ N I ‫ا‬ ‫ا‬ I ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ LO ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ I ‫ا‬ ‫ا‬ ίΟ CO CO I I ٦٣ ٠٠ ٢ ٠ ٦٣ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ об < CM ‫ج‬ ٠ ‫ﺀ‬ 4■ ١٠: ‫ء‬ ٠‫ل‬ ‫ح‬ £ ^ ‫ﺀ‬ I '‫ج‬ ٠ ‫ﺗﻪ‬ (‫ﻝ‬ > ‫ﺡ‬ ‫ﺍ‬ ГО ‫ﺛﻣش‬ ‫ﻯ‬ ١،١‫ق‬ ٧ ‫ي‬ ‫ﻕ‬ ٧ ‫ج‬ ٠2 ‫ى‬ 'Ό I ٠٠ ،‫ت‬ ‫ﺩ‬ '