Đồ án tốt nghiệp Lời mở đầu Trong thời đại bùng nổ thông tin nh nay, vô tuyến truyền hình phận đóng vai trò quan trọng đời sống cá nhân giới Truyền hình đáp ứng đợc nhiều nhu cầu thiết yếu ngời nh: giải trí, giáo dục, văn hoá, trị, nghệ thuậtv.v Cùng với phát triển khoa học kĩ thuật, truyền hình liên tục đợc cải tiến từ hệ thống truyền hình sơ khai, truyền hình đen trắng, truyền hình màu với phát triển kỹ thuật số truyền hình số đời phổ biến nớc Mĩ, Nhật v.v Tuy nhiên để hoạt động truyền hình hay máy móc thiết bị cần phải có lợng nguồn, lợng ổn định máy móc bền Vì đánh giá chất lợng nguồn từ đánh giá chất lợng tuổi thọ máy Chất lợng máy lệ thuộc 80% vào nguồn, điều đợc ngời tiêu dùng nh nhà sản xuất đặc biệt quan tâm Chính tầm quan trọng nguồn khiến chọn đề tài Nghiên cứu truyền hình màu thiết kế nguồn ổn áp dải rộng ti máy thu hình Sau kết nghiên cứu qúa trình thực tập thiết kế đồ án tốt nghiệp Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp Phần I Truyền hình màu Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp Chơng I Giới thiệu tổng quát truyền hình màu 1.1 Khái niệm Truyền hình đen trắng bớc mở đầu cho việc truyền hình ảnh có thực tế xa, đợc nghiên cứu chế tạo hoàn chỉnh năm 1960 Ngày truyền hình đen trắng đợc sử dụng hầu hết nớc giới, với phát triển nhanh chóng ngành điện tử, chất lợng linh kiện điện tử ngày cao thiết bị hệ thống truyền hình ổn định cao, chất lợng tốt Tuy nhiên, truyền hình đen trắng cha có khả nang truyền hình ảnh, cảnh vật thiên nhiên đầy màu sắc sống động thực tế Do truyền hình màu bớc phát triển truyền hình đen trắng Truyền hình màu phát triển tảng truyền hình đen trắng Do hệ truyền hình màu phải đảm bảo tính kết hợp với hệ truyền hình đen trắng, cụ thể là: Những máy thu hình đen trắng phải thu đợc chơng trình truyền hình màu chơng trình truyền hình đen trắng, máy thu hình màu phải thu đợc chơng trình truyền hình đen trắng nh thu chơng trình truyền hình màu 1.2 Các điều kiện để thực tính tơng hợp - Các thông số hệ truyền hình màu hệ truyền hình đen trắng tơng ứng phải nh + Các phơng pháp quét ảnh, khổ ảnh, số dòng quét ảnh, số ảnh truyền giây + Độ rộng dải tần tín hiệu Video, hiệu số tần số mang hình mang tiếng + Phơng thức điều chế song mang hình, mang tiếng cực tính điều chế sóng mang hình, tiếng Đối với nớc dùng tiêu chuẩn khác thông số phải khác - Trong tín hiệu truyền hình màu đầy đủ phải có tất thành phần tín hiệu truyền hình đầy đủ truyền hình đen trắng Trong thiết phải có thành phần phản ánh phân bố độ chói ảnh truyền (tín hiệu hình truyền hình đen trắng Ey) Tín hiệu cần thiết để khôi phục ảnh đen trắng hình đen trắng Ngoài ra, có xung đồng dòng, mành xung xoá đầy đủ Lúc thu chơng trình truyền hình màu thành phần phản ánh tin tức màu không gây nhiều rõ nét, độ tơng phản cao, màu Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp sắc khôi phục xác, méo hình học nhỏ, nhiễu, không chip, ảnh truyền hình ổn định - Mạch điện máy thu hình màu đơn giản hoạt động ổn định, kinh tế cao - Có khả sử dụng đến mức tối đa thiết bị truyền hình đen trắng sẵn có đài truyền hình đen trắng - Có khả trao đổi chơng trình truyền hình màu nớc sử dụng hệ thống truyền hình màu khác (cả hệ thống thông tin mặt đất vệ tinh) - Sử dụng băng tần số dành riêng cho truyền hình có hiệu có sở để tiếp tục phát triển thành hệ thống truyền hình tân tiến Chơng ii Các vấn đề liên quan truyề hình màu truyền hình đen trắng 2.1 Vấn đề tiêu chuẩn quét Truyền hình truyền điểm sáng từ trái qua phải, từ xuống dới Càng có nhiều dòng quét hình ảnh có nhiều chi tiết sắc nét, nhng hệ thống thiết bị phức tạp, đắt tiền, dòng quét hình ảnh chất lợng Vì vậy, tồn tiêu chuẩn là: FCC Mỹ (FCC = Federal Communoication Commentti: Hội viễn thông liên bang) OIRT Châu Âu (OIRT = Organix = zation International Radio Television: Hiệp hội quốc tế phát truyền hình) Nh tần số quét ngang (quét dòng), hay số dòng quét có giây FCC là: Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp FH = 525 x 30 = 15750 OIRT FH = 625 x 25 = 15625 Tần số quét dọc (mành) hay tần số tia điện tử quét ngợc từ dới lên giây FCC là: FV = 30 x = 60HZ OIRT : FV = 25 x = 50 HZ Sở dĩ tần số quét dọc (mành) (số hình/1 giây x 2) hình đợc quét làm lần, lần đầu quét dòng lẻ 1,3,5,7 (bán ảnh lẻ) Lần quét dòng chẵn 2,4,6 (bán ảnh chẵn) Việc để tránh tợng chập chờn khả lu ảnh mắt ngời Tiêu chuẩn FCC OIRT Số dòng quét cho hình 525 dòng 625 dòng Số hình giây 30 hình 25 hình 2.2 Vấn đề đồng Hình ảnh máy thu hình tái tạo đảm bảo giống nh phía phát có đồng Điều có nghĩa đầu phát hình ảnh, phải phát tín hiệu đồng để phía thu vào tín hiệu này, tái tạo lại tín hiệu giống nh phía phát truyền Ngời ta thực vấn đề cách đặt xung đồng dòng mành gửi chung tín hiệu hình ảnh âm Mỗi tia điện tử ống Vidicon quét hết lợt lại xuất xung âm có bề rộng lớn xung đồng ngang gọi xung đồng dọc (mành) Nh vậy, sơ tính riêng truyền hình đen trắng có tín hiệu: Tín hiệu chói Ey, tín hiệu đồng dòng, tín hiệu đồng mành, tín hiệu âm 2.3 Vấn đề dải tần Video Hình ảnh đợc tái tạo hình, chi tiết sáng tối nằm sát theo chiều dọc khoảng cách d dòng quét Để chi tiết hình đợc chi tiết sáng tối nằm sát theo chiều ngang phải có khoảng cách nh Khoảng cách phải tơng ứng với 1/2 chu kỳ sóng video Tỷ lệ khung hình luôn hình chữ nhật, tỷ lệ 3/4; thời gian dòng quét xác định, từ tính đợc thời gian 1/2 chu kỳ tơng ứng với tần số video cao (hình 1-1), khoảng cách d = 1/2 chu kỳ sóng video có tần số cao nhất, kết tính đợc là: + tiêu chuẩn OIRT có: Fmax = 7,4Mhz + tiêu chuẩn FCC có: Fmax = 6,2Mhz Nh vậy, giải tần số Video theo tiêu chuẩn định nghĩa 7,5Mhz (OIRT), 6,3Mhz (FCC) Máy phát OIRT máy phát FCC truyền giải tần Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp 6Mhz 4Mhz Điều chứng tỏ ngời ta không truyền đầy đủ dải tần số Video nh tiêu chuẩn định nghĩa 2.4 Vấn đề cài phổ tần tín hiệu màu vào phổ tần tín hiệu chói Các tính hiệu màu đợc điều chế lên dao động điều hoà có tần số xác định, chọn miền tần số cao phổ tần tín hiệu chói Sau cộng tuyến tính với tín hiệu chói truyền đến máy phát hình Dao động điều hoà gọi sóng mang màu (còn gọi sóng mang phụ Subcarier) tần số dao động điều hoà gọi tần số mang phụ Fmp (hoặc gọi dải tần phụ) Phổ tần tín hiệu chói EY Phổ tần tín hiệu mầu Hình 2-4-1 Phổ tần tín hiệu màu cài phổ tần tín hiệu chói Trong hệ truyền hình màu ta phải tiến hành lồngf tiếng phổ tần nh vừa độ rộng dải thông đờng truyền hệ truyền màu đen trắng nh nhau, vừa giảm ảnh hởng qua lại tín hiệu chói tín hiệu màu Chơng iii Phân tích tổng hợp ảnh màu 3.1, ánh sáng màu sắc a, ánh sáng có màu ánh sáng nhìn thấy sóng điện từ có bớc sóng nằm dải phổ từ 380 đến 780.10-9m Trớc ta quan niệm ánh sáng có màu sắc khác là: Đỏ, Cam, Vàng, Lục , lam, Chàm, tím Trên thực tế mầu biến đổi cách liên tục ,không có ranh giới rõ rệt ,do ánh sáng có vô số màu Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp Nhiều thực nghiệm chứng tỏ rằng,có thể nhận đợc gần nh tất màu sắc tồn thiên nhiên cách trộn ba chùm ánh sáng màu đỏ ,lục lam theo tỉ lệ xác định Để giải thích điều ,cho đén nhiều nhà khoa học đề nhiều thuyết khác chế cảm thụ màu mắt ngời ,trong thuyết ba thành phần cảm thụ màu đợc nhiều ngời công nhận Theo thuyết ba thành phần cảm thụ màu võng mạc mắt ngời tồn ba dạng tế bào hình chóp Mỗi dạng tế bào chóp có độ nhạy cảm khác màu khác dải phổ trông thấy Cụ thể loại nhạy cảm với màu đỏ , loại nhạy cảm với màu lục loại nhạy cảm với màu lam Dựa theo thuyết , truyền hình màu truyền ba màu :màu đỏ ký hiệu chữ R ( Red) , màu lục ký hiệu chữ G (Green) màu lam ký hiệu chữ B (Blue) b Ba yếu tố định màu sắc - Độ chói (Luminance): Nó biểu thị màu đỏ mạnh hay yếu, sáng hay tối tức cảm nhận mắt ngời với cờng độ ánh sáng - Màu sắc (Hue): Biểu thị màu sắc cho biết khác màu khác (có quan hệ với ) - Độ bão hoà màu (Saturation): Biểu thị nồng độ màu, tức độ đậm nhạt màu Nó cho biết màu bị pha với ánh sáng trắng nhiều hay c Tách màu Bằng hệ thống kính quang học kính lọc màu ngời ta tách từ nguồn sáng trắng ảnh màu thành màu với công thức sau: - Màu + màu phụ = màu trắng Đỏ + xanh lơ = màu trắng Lục + tím mận = màu trắng Lam + vàng = màu trắng d Trộn màu Lơ B Lục G Đỏ R Vàng Lam B Lam B Lục R Lơ Đỏ R Tím(Mận) Tím(Mận) G R Vàng Trắng Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp Hình 3-1-1: Sự trộn màu Nếu đem chiếu nguồn sáng màu (R,G,B) có cờng độ chói lên vải trắng để có phản chiếu hoàn toàn, mắt ngời cảm nhận they phần giao có màu khác Nếu đem trộn màu theo tỷ lệ khác vùng trung tâm có màu khác nhau, trọn tỷ lệ thích hợp ta tạo đợc hầu hết màu có tự nhiên 3.2 Phơng pháp phân tích tổng hợp ảnh màu truyền hình Gơng Điểm màu (3 kính lọc màu) R ER G EG Mạch ma trận EY ER-EY MATRIX B E B EB-EY (3 ống vidicon) Hình 3-2-1 Phân chia phổ tín hiệu màu Hình ảnh đợc truyền đi, đợc hệ thống kính quang học kính màu phân tích thành chùm tia màu đỏ (red), lục (green), lam (blus) Ba chùm tia tác động lên đèn quang điện Vidicon Superoticon để chuyển đổi thành tín hiệu điện ER, EG, EB sau đợc sửa méo đèn quang điện gây tín hiệu đợc ký hiệu là: ER, EG, EB Bằng phơng pháp điều chế khác Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp vào sóng mang phụ, hai tín hiệu màu E R EB EY đợc vào phổ tín hiệu chói kênh truyền hình đen trắng để phát Phía tiếp nhận kêng sóng truyền hình màu qua khâu sử lý giải điều chế tái tạo lại tín hiệu màu E R, EG, EB, qua tầng khuếch đại màu cuối tác động vào katốt đèn hình màu Ba tia điện tử từ katốt riêng biệt ER, EG, EB với cờng độ mang tin tức khác ảnh màu bắn vào điểm phát màu tơng ứng hình để tái tạo lại ảnh màu Sóng mang màu phụ hệ NTSC Fmp = 3,58MHz PAL: Fmp = 4,43MHz SECAM: Fmp = 4,286MHz Để kết hợp truyền hình màu truyền hình đen trắng tức ti vi đen trắng thu đợc chơng trình đài phát hình màu nh thờng, ngời ta không truyền trực tiếp tín hiệu màu mà thông qua mạch ma trận phía phát để đổi thành tín hiệu chói Ey, tín hiệu hình ảnh đen trắng tín hiệu màu là: ER EY, EB EY Hai tín hiệu hiệu số màu thông qua mạch dải mã màu (từ mạch điện để mang thông tin màu đi) Hai tín hiệu tổ hợp lại thành tín hiệu màu C Mỗi hệ truyền hình có mạch tạo mã màu khác Tiếp tín hiệu màu C đợc đem lồng vào phổ tần tín hiệu chói Phổ tần tin hiệu choi EY Phổ tần tin hiệu màu Hình 3-2-2: Phổ tần tín hiệuf mp màu cài phổ tần tínf hiệu chói Tín hiệu chói từ 6Mhz tất phổ tần đợc điều chế biên độ (AM) vào máy phát sóng mang hình f A để phát kêng sóng tín nh hiệu đen trắng trớc đây, đồng thời tín hiệu âm đợc khuếch đại đa đến điều tần (FM) vào máy phát sóng mang âm F T Cả hai sóng mang fA fT đợc phối hợp ghép truyền lên anten Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp Chơng Iv Nguyên lý truyền hình màu Tất nguyên tắc truyền hình màu đen trắng đợc tận dụng truyền hình màu Hay truyền hình màu trớc hết phải làm tất công việc có truyền hình đen trắng Điểm khác biệt truyền hình màu truyền hình đen trắng chỗ Trong truyền hình đen trắng quan tâm tới cờng độ sáng tối tong điểm ảnh cảnh, truyền hình màu phải quan tâm tới tính chất màu sắc điểm ảnh cảnh 4.1 Nguyên tắc truyền màu a.Ba màu Nh trình bày phần 3.1,nguyên tắc truyền hình màu dựa theo thuyết ba thành phần cảm thụ màu , truyền ba màu dải phổ nhìn thấy Tổ hợp ba màu đợc lựa chọn kỹ , : - Màu đỏ (Red) R = 700nm - Màu lục (Green) G = 546nm - Màu lam (Blue) B = 435nm Lý để chọn màu làm màu là: Nếu đem màu trộn với không cho màu thứ Nếu đem màu trộn với theo tỷ lệ khác cho hầu hết màu có thiên nhiên b.Tín hiệu màu tín hiệu hiệu màu Trong truyền hình màu ngời ta không trực tiếp phát tín hiệu màu mà phát tín hiệu hiệu màu tín hiệu chói Các tín hiệu hiệu màu đợc điều chế lên sóng mang riêng cài vào phổ tần tín hiệu chói , nhờ làm giảm can nhiễu tín hiệu màu lên ảnh đen trắng * Ba tín hiệu hiệu màu là: ER EY = EG (0,3ER + 0,59EG + 0,11EB) = 0,7ER 0,59EG 0,11EB EG EY = EG (0,3ER + 0,59EG + 0,11EB) 10 Lớp: Điện tử viễn thông L1 70 C1 AC 90V-260V(50-60HZ) L2 C2 C4 C3 C6 C5 C7 T2 R7 C8 D5 R2 R10 C11 T4 fH R9 LB + - D4 R8 D1 + - R3 R5 R4 100VDC Đồ án tốt nghiệp I Sơ đồ nguyên lý Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp II Chỉ tiêu nguồn Điện áp vào nguồn điện xoay chiều cho phép biến đổi từ 90V đến 200V Tần số lới điện xoay chiều: f = 50Hz Điện áp chiều Ura = 100V Hiệu suất nguồn = 80% Độ ổn định điện áp U = 1% U Công suất Pra = 60W III Tính giá trị tiêu nguồn Công suất nguồn tiêu thụ từ mạng điện PV = Pra 60 Ư W = = 75 Ư W 80% Điện áp sau chỉnh lu U0max = 260V = 367V U0mix = 90V = 127V Dòng điện trung bình sau chỉnh lu PV I tb max = U max I tb = PV U max = 75 = 0,6 A 127 = 75 = 0,2 A 367 Điện trở tải chỉnh lu Rt max = U max 367 = = 1835 I tb 0,2 Rt = U max 127 = = 212 I tb 0,6 Dòng điện tải tiêu thụ I ỉa = Pra 60 = = 0.6 A U 100 Điện trở tải Rỉa = U 100 = = 167 A I 0,6 Tần số xung fH = 15625Hz 71 Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp Chu kỳ xung T= = 0,000064às fH Thời gian khoá lớn t mở max = U T 100.64 = = 17 às U max 367 IV Tính toán mạch chỉnh lu mạch lọc Tính Diode chỉnh lu Điện áp ngợc lớn đặt tên Diode: Ungmax= 1,57 160 = 577V Dòng điện thuận trung bình: Itb = 0,6A Chọn Diode L202C Tính mạch lọc a Chọn điện trở R1 = 10 vừa dùng làm điện trở mạch lọc, vừa dùng để hạn chế dòng điện nạp cho tụ lúc mở máy để bảo vệ Diode chỉnh lu Công suất điện trở R1 RR1 = (Itbmax)2 R1 = (0,6)2 10 = 3,6W Khi bật máy dòng điện nạp ban đầu lên tụ lớn nên dòng qua điện trở R1 lớn đến lần bình thờng PR1 = 5.(Itbmax)2.10 = 18W Ta chọn R1 có giá trị (10 - 20 ) b Chọn tụ lọc Theo công thức ta có: U úg Ri I ỉa = = R t 2C f Ri I ỉa C = = R t 2U úg 72 Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp Với yêu cầu độ gợn sóng sau lọc 3% U gs = 3% Thay vào biểu thức ta đợc C = 118 F Chọn C = 120 F/400V V Chọn transistor biến áp xung Chọn Transistor T1 Khoá đóng mở phần tử có nội trợ thay đổi đợc theo điều khiển tín hiệu vào Điện trở tiếp giáp Collector Emitter chế độ thông bão hoà nhỏ (RCE Transistor Silic = 0,1-0,25 ) chế độ ngát hoàn toàn điện trở tiếp giáp lớn RCE = 105 106 a Yêu cầu Transistor T1 Khi tắt phải có nội trở lớn, thông phải có nội trở nhỏ, tốc độ đóng mở cao Khi khoá làm việc xảy tợng độ, thời gian độ ngắn tốc độ mở cao cần chọn Trasistor làm việc tần số cao, khả chống nhiễu cao, Công suất điều khiển nhỏ, chọn Trasistor có hệ số khuếch đại lớn; chọn Transistor T, loại NPN 2SC 2125 có tham số - Công suất tiêu tán lớn 50W - Tần số giới hạn 10MHz - Nhiệt độ chịu đựng 1500C - Dòng ICmax = 5A - Điện áp UCEmax = 800V - Điện áp UCBmax = 2000V - Điện áp UEBmax = 5V - Hệ số khuếch đại = 30 b Tính điện trở R2 Điện trở R2 tụ C8 làm thành khởi động cho Trans, T1, Trans T1 làm việc theo chế độ khoá nên chọn dòng phân áp nhỏ I ỉ2 = R2 = I b1 I C1 max 0,6 = = = 0,003 A 6 6,30 U max 367 = = 12333 120 K I ỉ2 0,003 chọn R2 = 120K Tính biến áp xung Để mạch dao động cần có điều kiện: - Cân pha: điện áp hồi tiếp đồng pha với điện áp vào 73 Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp - Cân biên độ: tích hệ số hồi tiếp hệ số khuếch đại phải lớn 1(s) Trans T1 ghép cực C với cuộn dây LC cực B với cuộn LB qua tụ C để thực dao động Blocking ghép biến áp a Chọn lõi biến áp Công suất biến áp: Pra 60 = = 75 Ư W 80% Pba = Chọn lõi biến áp K38.24.17 có kích thớc - Đờng kính d = 2,4cm - Đờng kính d = 4,3cm - Chiều dài h = 0,7cm - Bmax = 0,25T Tiết diện mặt lõi từ: ( D d )h (4,3 2,4)0,7 = = 0,67cm 2 Sc = Tiết diện cửa sổ: S0 = d 3,14.2,4 = = 4,5cm 4 Công suất giới hạn biến áp: Pgh = S S c B0 max f 0,67.4,5.0,25.15265 = 150 150 Pgh = 79W Vậy ta có: Pgh = 79W, Pba = 75W Pgh>Pba; đạt yêu cầu b Tính số vòng cuộn dây - Cuộn dây sơ cấp Lc LC = 0,25.10 U max 0,25.10 367 = B0 max f H SC 0,25.15625.0,67 LC = 350 vòng - Cuộn dây thứ cấp Lra = U LC 350 U ht = 100 = 95 vòng U max 19,9 Lra = 95 vòng - Cuộn hồi tiếp 74 Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp Lra = U LC 350 U ht = 12 = 11 vòng U max 367 Lht = 11 vòng c Tính đờng kính cuộn dây Chọn mật độ dòng điện: I = 3mA/mm2 D = 0.65 I (mm) Dòng chảy cuộn dây sơ cấp LC: Itbmax = 0,6A D = 0,65 0,6 = 0,5mm Đờng kính cuộn dây sơ cấp = 0,5mm Cuộn chảy cuộn dây thứ cấp Lra: Ttảimax = 0,6A d = 0,65 0,6 = 0,5mm Dòng chảy cuộn dây hồi tiếp Lht: Itt = 0,01A d = 0,65 0,01 = 0,065mm Chọn dây có đờng kính 0,1mm để quấn cuộn hồi tiếp Lht Dòng chảy cuộn tạo dao động LB Ib = I tb max = = 0,03 A 30 d = 0,65 0,03 = 0,12mm Chọn dây có đờng kính 0,12mm để quấn cuộn dây tạo dao động LB VI Tính phần mạch tạo điện áp chuẩn Điện áp sau Diode D2 = 100V Chọn Diode ổn áp D3 loại C6V3PH có tham số - Điện áp ổn định: 6,3V - Công suất tiêu tán lớn nhất: 250mW - Dòng điện ổn định nhỏ nhất: 2mA - Dòng điện ổn định lớn nhất: 50mA - Dòng điện ổn định trung bình: 10mA Tính điện trở R6 cấp dòng điện ổn định cho D3 UR6= 110V 6,3V = 103,7V IR6 = IHz = 0,003mA 75 Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp R= 103,7 = 34566 0,003 * Thực tế chọn R6 = 33 K Tính tụ lọc C6 áp dụng công thức: U gs Ri I ỉa = = R t 2c f Ri I Cg = = R t 2U gs f Vì dòng qua D2 nhỏ nên chọn RD = 0,5 Giả sử độ gợn sóng 0,5% Ugs = 0,5%.12 = 0,06V Thay vào ta đợc C9 = 4,5 àF C9 = 4,7 àF /16V Chọn Diode D2 - Chịu điện áp ngợc 3,14.12 = 38V - Dòng điện trung bình: 10mA Chọn Diode loại K509A * Dòng điện trung bình Itb = 100mA * Chịu điện áp ngợc Ung = 50V * Dòng điện xung Ixung = 1,5A * Nhiệt độ chịu đựng t = 850C VII Tính toán transistor T2 T3 Tính toán Transistor T2 Khi Transistor T1 mở Trans T2 phải làm việc chế độ thông bão hoà UBE T1 = 0,7V 76 Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp Vậy chọn T2 cần lu ý chọn loại transistor có điện áp dẫn thông bão hoà UCEbh nhỏ có tốc độ đóng mở cao =>Chọn loại 2SC3807 có tham số: -Điện áp UCEmax=30V -Điện áp UCEbh< 0,1V -Dòng ICmax=2A -Tần số giới hạn fmax=260MHZ Tính toán Transistor T3 Thông thờng dùng Trans để làm khuếch đại so sánh, tín hiệu hồi tiếp đa cực B, tín hiệu điện áp chuẩn đa cực E, tín hiệu sau đợc khuếch đại lấy cực C Yêu cầu Trans T3: - Điện áp UCEmax >120V - Điện áp UBEO > 3V Chọn Trans loại 2SB622 - Điện áp UCEO = 400V - Điện áp UCEO = 12V - Điện áp UBEO = 6V - Dòng điện ICmax = 300mA - Tần số giới hạn 10MHz - Công suất lớn Pmax = 800MW - Hệ số khuếch đại B = 80 lần Tính điện trở phân áp Các điện trở dùng để lấy mẫu điện áp cho Trans T3 I B3 = = 0,05mA Chọn dòng phân áp lớn gấp 20 lần: IP/a = 0,05 x 20 = (mA) Dùng điện trở R5 để biến đổi điện áp Giả sử: cần thay đổi 5% phía UR5 = 10% x 100 = 10 (V) Chọn điện trở phân áp Ta có UR4 + UR5+ UR3 = 100 (V) Mà UR4+ 1/2UR5= UD3+ UBET3=6,3+0,7= 7(V) Với IP/a = 1mA => sụt áp 1V/ 1K 77 Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp => UR5 = 0,7V => R5 = 0,7K Chọn R5= 680 UR4= 7- 0,35 = 6,65V => R4= 6,65K, Chọn R4= 6,8K UR3= 100 7,35 = 92,65V =>R3=92,65K , Chọn R3= 91K Tính điện trở R7 IB2max = I c max 0,7 = = 0.3 mA 76.30 Điện trở R7: R7 = I B max = = 30.000 = 30 K 0,3 Tính tụ lọc C10 Khi yêu cầu độ gợn sóng đầu 5% Thì: Usgra = 5%.100V = 5V R I i Rt C10 = f U sgra = 768àF Chọn C10 = 1000 àF / 120V Chọn Diode D4 - Chịu dòng trung bình 0,6A - Chịu điện áp ngợc 3,14.100V = 314V > Chọn Diode loại F06C20C Tính mạch bảo vệ Dựa vào chế độ làm việc trans T1 chọn Trans T4 loại 2SC 2655 có tham số nh sau: - Công suất tiêu tán lớn 50W - Tần số giới hạn 10MHz - Nhiệt độ chịu đựng 1500C - Dòng ICmax = 5A - Điện áp UCEmax = 800V - Điện áp UCBmax = 2000V - Điện áp UEBmax = 5V > Chọn điện trở R9 = 0,5 /5W * Vấn đề bảo vệ: 78 Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp Bình thờng dòng quâ Trans, T1 nhỏ (IC1 = 0,6A) Do vậy, dòng qua R9 nhỏ cỡ 0,6A, sụt áp R9 < 0,6V > Trans T4 không thông mạch làm việc bình thờng UR9 = IR9 R9 = 0,6.0,5 = 0,3V - Nếu dòng qua R9 tăng vọt lên,ví dụ 2A có cố sụt áp R lớn 0,3V UR9 = x 0.5 = 1V Điện áp R9 = 1V làm Trans T4 dẫn, làm cực B E TransT chạm > dẫn đến Trans T1 khoá mạch ngng làm việc 79 Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp Kết luận "Nguồn ổn áp dải rộng kiểu xung" đợc thực với thời gian, điều kiện khiêm tốn kiến thức nhiều hạn chế nên chắn thiếu sót, em mong mỏi nhận đợc ý kiến xây dựng Quý Thầy Cô, bạn Sinh viên để ngày tiến Đây đề tài tơng đối khó với em, nhng đợc hoàn thành hớng dẫn tận tình thầy Hà Thanh Bình với nỗ lực thân em Một lần em xin chân thành biết ơn Quý Thầy Cô trờng giúp đỡ giảng dạy em thời gian học tập hoàn thành đề tài Phụ lục GiảI thích thuật ngữ từ viết tắt ABL (Automatic Bright Limiter) : tự động hạn chế độ sáng AC (Aiterating Curent) : dòng điện xoay chiều 80 Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp ACC(Automatic Color Control) : tự động điều chỉnh màu AFC(Automatic Friquency Control) : tự động điều chỉnh tần số AGC(Automatic Gain Control) : tự động điều chỉnh độ khuếch đại AM (Amplitude Modulation) : điều biên AMP (Amplifier) : khuếch đại Audio : âm Band : băng,dải B : Bazơ : gốc, cực gốc Blanking : xoá Bias : thiên áp Broad : bảng Boost : tăng,khuyếch đại Buffer : tầng đệm CH : Channer : kênh , đờng C : collector : cực góp CRT (Cathode ray tube) : đèn hình Cut : cắt Cut off : mc cắt DC : dòng điện chiêù Damper : đệm , làm nhụt Decoder : giải mã Demodulator : hoàn điệu Drive : tầng kích DL (Delay Line): dây trễ E (Emiter): cực phát FCC(Federal comunication comission): Uỷ ban thông tin liên bang Flyback : biến áp dòng Filter : lọc Fine : tinh, xác Gate : cửa , cực cửa Gain : độ khuêch đại Hold : đồng Hue ; sắc thái màu HV(High voltage): cao áp IF : trung tần In (Input): đầu vào 81 Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp Lever : mức Line : đờng dây Memory : nhớ MIX(Mixer): trộn Mute : làm câm NTSC(Nationar television system comitee): Uỷ ban hệ thống truyền hình quốc gia Off : tắt OIRT(Organization international radio and television): tổ chức phát truyền hình quốc tế On :mở máy Osc (oscilator); dao động PAL(Phase aiterating line): thay đổi pha dòng Q : hệ số phẩm chất Reset : chỉnh trạng tháI ban đầu SAW (Sufacea acoustic wawe) :sóng âm bề mặt SHARP (Sharpness) : nhọn,sắc nét Seach : dò tìm SECAM (Sqentiel coulẻu mémorie):lần lợt màu có nhớ SYNC(Synchrorization) : đồng SYNC.SEP (Sync.Separator) : tách xung đồng Tint : tông màu Trap : bẫy Tuner : điều hởng,hộp kênh UHF (Ultra High Frequency) : siêu cao tần V(Volt) : đơn vị đo điện áp VCO (Voltage Controled Oscilator ) dao động đợc điều khiển điện áp 82 Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp 83 Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp Tài liệu tham khảo Nguyễn Thanh Trà; Thái Vĩnh Hiển Kĩ thuật AUDIO VIDEO Nhà xuất Giáo dục, Hà nội 2003 Nguyễn Thanh Trà; Thái Vĩnh Hiển Giáo trình điện tử dân dụng Nhà xuất Giáo dục, Hà nội tháng 5/2003 Đoàn Nhân Lộ Kĩ thuật điện tử Nhà xuất Giáo dục, Hà nội 2002 Nguyễn Tiên Hệ truyền hình màu NTSC,PAN,SECAM Nhà xuất Khoa học kỹ thuật, Hà nội 1993 Nguyễn Kim Sách Sách tra cứu kỹ thuật truyền hình Nhà xuất Khoa học kỹ thuật ,Hà nội 1986 Tùng lâm Phân tích hớng dẫn sữa chữa mạch điện máy thu hình màu Nhà xuất Khoa học kỹ thuật , Hà nội 1999 Phạm Đình Bảo Phân tích mạch điện TV màu Nhà xuất Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh 2004 Bùi Thanh Giang- Nguyễn Trọng Thắng Nguồn điện cho thiết bị viễn thông Nhà xuất Bu điện , Hà nội 2002 Ban biên dịch FIRST NEWS, Sổ tay tra cứu thay linh kiện bán dẫn, Nhà xuất Trẻ 1999 84 Lớp: Điện tử viễn thông [...]... Ucosc t (b) vuông góc b Sự hình thành vectơ tín hiệu màu f Tín hiệu đồng bộ màu ở hệ NTSC Tín hiệu đồng bộ màu để cho màu sắc của ảnh truyền hình giống màu sắc của ảnh truyền đi Trớc ti n phải đảm bảo cho đợc tần số và góc pha ban đầu của dao động điều hoà mạch dao động tạo sóng mang phụ của máy thu hình màu và sóng mang phụ của máy phát là nh nhau Tín hiệi đồng bộ màu chỉ truyền đi trong khoảng thời... vuông góc EI và EQ vào sóng mang phục 3,58MHz Tín hiệu màu NTSC chứa tổng công 7 tin tức trong đó 4 tin tức giống truyền hình đen trắng và 2 tín hiệu màu EI , EQ cùng tín hiệu loé màu Tin tức thứ 7 loé màu là tin tức về sóng mang gốc cần thiết truyền đi để phía thu tách sóng điều biên nén Hệ truyền hình này đơn giản, có nhiều dải thông hẹp, thiết bị rẻ ti n nhng có nhợc điểm là máy thu hình cần nhiều... thấy phổ của điểm màu trên đèn hình có đúng là phổ của điểm màu của cảnh màu đợc truyền đi hay không? Ta thấy sự trung thực vật lý không thể đạt ngay từ nguyên tắc của truyền hình màu, vì truyền hình màu không thể truyền đi nguyên hình dạng của phổ, mà nó chỉ truyền đi 3 màu cơ bản trong quang phổ mà thôi + Trung thực về sinh lý chủ quan: Tức là cho mắt nhìn màu ở cảnh vật và nhìn màu ở mặt đèn hình, ... 0,59 Vàng 0,11 -0,3 0,89 0,59 0,89 -0,11 OB -0,59 14 OG -0,7 Xanh lơ Lớp: Điện tử viễn thông Đồ án tốt nghiệp EB EY Hình 4-5-3 Đồ thị véc tơ biểu diễn độ bão hoà màu( Toạ độ màu ) Khuếch đại Ey Hình 1-9 Sơ đồ máy phát hình màu Hình 4-5-4 Sơ đồ khối máy phát hình màu 4.6 Toạ độ màu và sự trung thực màu a Toạ độ màu Mỗi màu sắc điều đợc xác định bởi một tín hiệu chói và hai tín hiệu màu là ER EY và EB... màu để truyền hình Để kết hợp giữa truyền hình màu với truyền hình trắng đen, đài phát truyền hình màu đã phát đi một tín hiệu chói với hai tín hiệu hiện màu là đủ Tín hiệu hiện màu thứ 3 là EG EY đã bỏ không gửi vì: - Quãng biến thiên biên độ của EG EY là nhỏ nhất, lợng thông tin ít, kém rõ ràng - Mắt ngời rất nhạy cảm với màu lục G, có thể phân biệt đợc các chi ti t rất nhỏ, do đó phải gửi đi màu. .. 2,38MHZz Tin tức cuối cùng là tin thứ 7 cần thiết để tách sóng điều biên nén có biên độ 20 nằm gọn trong thềm sau của xung tách đồng bộ dòng và độc lập và với sóng tin tức trên d Giải mã NTSC Từ tầng tách sóng hình, toàn bộ dải thông của tín hiệu chói qua dây trễ 0,7 à s đến đồng thời cùng với 2 tín hiệu sắc E I và EQ tới mạch ma trận Toàn bộ dải tần đợc đa vào tầng khuếch đại trung tần màu Kết quả... DR và đi vào một mạch ti n nhấn tin tức nhận dạng từng bán ảnh trong đó sẽ là xung âm Theo định nghĩa của DB = 1,4 (EB - EY) chính là pha ban đầu (xung đồng bộ nằm dới mức 0) và xung nhận dạng dọc của D B là xung âm Trong lúc đó định nghĩa của DR = - 1,9 (ER EY) là pha của DR ngợc với pha ban đầu (xung đồng bộ nằm trên mức 0) và xung nhận dạng dọc của D R là xung dơng Tại máy thu đa vào lới 1 của. .. chuẩn D/K, đối với 2 tín hiệu hiệu màu DR và DB đều truyền toàn bộ 2 dải biên tần trên và dới EY Hình 5-2-11: Phổ tần hiệu truyền hình màu 1,4 1,4 2 4 f OB f OR 6 MHz của tín đầy đủ hệ SECAM IIIB Đuong m Sơ đồ khối máy thu hìnhLoamàu hệ SECAM IC 101 -KĐTT chung -Tach song VIDEO ti ng Trễ 0,7 à s Lọc bỏ TTmau K.ĐE Y MAT -AFT -AGC RIX Tach song FM f OB =4,406MHz R -Xử ly TT ti ng -Tach song điêu tân FM lây... sự trung thực màu sắc thực ra là kiểm tra các điện áp ngõ ra và ngõ vào của các mạch ma trận xem chúng có nằm trong giới hạn sai số cho phép để cho ra các màu thích hợp +Trung thực về tâm lý: là sự chấp nhận màu trên mặt đèn hình màu có thể khác màu của cảnh, miễn là các màu ấy vừa mắt ngời Điều này có nghĩa là chấp nhận một số ít sai sót nhất định trong toạ độ của các màu + Trung thực về khách quan... nghiệp Hình 5-1-5: Sơ đồ giải mã NTSC Để có thể tách sóng điều biên nén phải có tin tức về pha gốc của sóng mang phụ, tầng cổng loé màu (Burst Gate) là một tầng khuếch đại chỉ mở ra khi có xung tần số quét đi vào ở ngay thời điểm thềm sau của xung đồng bộ quét dòng (thời điểm có loé màu) Nh vậy ngõ ra của tầng công loé màu các tin tức khác đều bị loại bỏ chỉ còn lại tin tức loé màu ở góc pha 0, đ ợc đa vào