Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang M U Lớ chn ti 2 Gii hn ti Lch s Phng phỏp nghiờn cu 11 NI DUNG CHNH 12 Chng 1: TRONG KHI CH I Gễễ - S BIU HIN SINH NG NGH THUT KCH PHI L CA XAMUYEN BấCKET 12 1.1 Khỏi nim kch phi lớ 12 1.1.1 Cỏc quan nim v kch phi lớ 13 1.1.2 Ngun gc v c im ca kch phi lớ 14 1.2 S biu hin sinh ng ngh thut kch phi lớ qua tỏc phm Trong ch i Gụụ 17 1.2.1 S phỏ hu thi gian, khụng gian 17 1.2.2 Nhõn vt 18 1.2.2.1 S xut hin c bit 19 1.2.2.2 Hnh ng ca nhõn vt 20 1.2.2.3 Ngụn ng nhõn vt 23 1.2.2.4 í ngha nhng cỏi tờn 29 1.2.3 S phỏ hu ct truyn 31 1.2.4 Chỳ thớch tỏc phm 31 Chng 34 TRONG KHI CH I Gễễ- S C O CA NGH THT KCH PHI L XAMUYEN BấCKET V í NGHA M NG CA TC PHM 34 2.1 S c ỏo dũng kch phi lớ 34 2.2 í ngha m ng i vi ngh thut kch phi lớ ca Xamuyen Bờcket 39 KT LUN 44 TI LIU THAM KHO 46 Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang M U Lớ chn ti Th k XX nn hc th gii ó sn sinh mt dũng hc ht sc c ỏo: Nú i ngc li dũng hc truyn thng dũng hc phi lớ Vn hc phi lớ tr thnh ch m gii phờ bỡnh hc v nhng ngi yờu chng ht sc quan tõm.Vn hc phi lớ xut hin vo u nhng nm nm mi trc tiờn Phỏp, ri lan rng ton chõu u, vo thi im m Chin tranh th gii ln th va kt thỳc v li hu qu ht sc khc nghit Hng chc triu sinh linh b hu dit bng v khớ hin i, bng nhng chớnh sỏch man r ca phỏt xớt Hitle, cm giỏc v s phi lớ ca cuc sng ngi mi phỏt trin n nh cao tt cựng ca nú õy chớnh l mnh t tt, l iu kin hc phi lớ sinh sụi ny n Khi mi xut hin, khụng ch nc ta m nhiu nc trờn th gii hc phi lớ cha c ún nhn v cú cỏch nhỡn ỳng n Nhng cho n nay, tri qua khong thi gian th nghim giỏ tr m hc phi lớ em li ó c ỏnh giỏ rt cao, c dch sang nhiu th ting trờn th gii Hn th na, hc phi lớ s d c ún nhn v hoan nghờnh nh ngy cũn bi nhng úng gúp m m nú mang li cho nn hc nhõn loi vi hng lot nhng tỏc phm ni ting ca nhng tỏc gi m danh ting ca h cũn ghi du mói n ngy Vn hc phi lớ tn ti, phỏt trin vi nhiu th loi : Truyn ngn, tiu thuyt, Nhng ni bt v thnh cụng hn c l th loi kch - mt loi kch mi kch phi lớ, vi nhng nh vit kch ni ting nh: .Iụnexcụ, Xamuyen Bờcket, A.Aamụp, Trong ú, Xamuyen Bờcket l tỏc gi khỏ ni ting v t c nhiu thnh cụng Cựng vi .Iụnexcụ, X.Bờcket l ngi i tiờn phong t nn múng cho dũng kch ny Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang Kch phi lớ xut hin khỏc hn vi loi kch truyn thng cú, nú phỏ v mi nguyờn tc m kch truyn thng ó xõy dng trc ú Kch phi lớ xut hin, em li cho ngi c, ngi xem mt lung giú mi m ó ún nhn nú, thng thc nú u cm thy ng ngng, ngc nhiờn v thỳ v Kch phi lớ ú nhõn vt khụng cũn l nhng ngi m h ch l nhng ri tm thng khụng cú tớnh cỏch, h i din cho s ngu dt, ng ngn, tuyt vng mũn mi ca ngi Kch phi lớ ca Bờcket din t cỏi phi lớ, cỏi bi ỏt, cỏi vụ ngha ca thõn phn ngi v ci nho ngi X.Bờcket u s nghip chng ca mỡnh bng tiu lun, th, tiu thuyt v truyn ngn vit bng ting Anh ch khụng phi kch vit bng ting Phỏp Trc v sau Bờcket cú rt nhiu nh vn, nh vit kch cú tờn tui Chõu u, nhng nh ngi Phỏp gc Ailen ny ó xut hin v ni ting gia lỳc kch Phỏp cú s i mi ỏng k X.Bờcket, vi ti nng v ngh lc ca mt ngi am mờ ngh thut ó vt qua nhng tờn tui khỏ ni ting tng gn bú vi kch truyn thng sỏng to mt loi kch mi kch phi lớ Bờcket vit nhiu th loi nhng thnh cụng hn c l trờn lnh vc kch X.Bờcket vit khỏ nhiu v nh Trong ch i Gụụ, Tn cuc, ng tỏc khụng li, ễi! Nhng ngy ti p, Hi kch, V sau ny cũn nhiu v khỏc na, song v kch cú tớnh cht m ng cho s nghip vit kch phi lớ v mang li thnh cụng hn c ú l Trong ch i Gụụ Vit khong thi gian t 19471949, cú th núi Trong ch i Gụụ l v kch u tiờn ca dũng kch phi lớ, nú i trc c N ca s húi u ca .Iụnexcụ nhng phi n ba nm sau i nú mi c trỡnh chiu vi s giỳp ca o din ni ting Rụgiờ Blin cú c s ún nhn ca cụng chỳng mn m, v kch phi tri qua quỏ trỡnh, ng n vi sõn khu rt gian nan V kch tri qua thi gian di mi c trỡnh chiu Trong tp, cú din viờn b khụng úng vai Pụzụ vỡ khụng hiu gỡ c, cú Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang din viờn úng vai Extragụng li khụng chu tt hn qun xung tn mt cỏ chõnTuy vy, c a cụng chiu thỡ v kch li thu c nhng thnh cụng vang di mc dự cũn nhiu ý kin trỏi ngc bn lun v v kch ny Thnh cụng c chng minh bng thc t : Trong ch i Gụụ c lu din t rp hỏt ny sang rp hỏt khỏc, mi u ch l nhng rp nh khụng cú tờn tui, sau l cỏc rp din ln vi s lng khỏn gi ụng dn lờn v c lu din rng khp nc Phỏp Hn th na, v kch cũn c dch hn 20 th ting trờn th gii v c lu hnh trờn 30 quc gia Trong ch i Gụụ khụng nhng úng gúp giỏ tr cho dũng hc phi lớ m cũn mang li vinh quang ln lao cho Bờcket Nm 1969, 63 tui, ụng c nhn Gii thng Nobel v Vn hc Vi giỏ tr to ln m kch phi lớ em li, nú ó c cỏc dch gi dch sang ting Vit v ó cú cỏc cụng trỡnh nghiờn cu v kch phi lớ Kch phi lớ l mt ni dung c a vo chng trỡnh ging dy cỏc trng i hc S phm giỏo trỡnh Vn hc phng Tõy Trong quỏ trỡnh hc v tỡm tũi, tụi ó la chn Xamuyen Bờcket nh mt tỏc gi tiờu biu i din cho dũng kch phi lớ tỡm hiu rừ hn v nhng sỏng tỏc kch ca ụng m tỏc phm ni tri hn c l v kch Trong ch i Gụụ lm i tng nghiờn cu ca khoỏ lun vi ti: Trong ch i Gụụ - S biu hin sinh ng ngh thut kch phi lớ ca Xamuyen Bờcket Qua ti ny, chỳng tụi mong mun c hiu sõu, hiu rừ hn v dũng kch phi lớ, ni dung v ngh thut biu hin ng thi cng thy c nột c sc ca phong cỏch Xamuyen Bờcket qua v kch Trong ch i Gụụ Mt khỏc, l sinh viờn khoa Ng ca mt trng S phm, sau ny ging dy b mụn ng trng ph thụng; ging dy tt v mt tỏc gia kch v nhng tỏc phm hc nc ngoi thỡ ngi giỏo viờn phi cú nhng kin thc b tr giỳp cho bi ging thờm phong phỳ, giỳp hc sinh Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang hiu sõu rng v cú hng thỳ vi bi hc, giỳp gi dy t hiu qu cao Mun vy, khụng ch cn hiu bit nhng tỏc gia, tỏc phm cú mt chng trỡnh Sỏch giỏo khoa m nờn tỡm hiu thờm v cỏc tỏc gia khỏc nht l nhng tỏc gia ni ting ca nn hc phng Tõy Cho nờn, dự Trong ch i Gụụ ca Xamuyen Bờcket khụng phi l tỏc phm c a vo ging dy chng trỡnh ph thụng nhng vi t cỏch l mt loi kin thc b tr gúp phn hiu rừ hn v th loi kch núi chung v kch phi lớ núi riờng, v s phong phỳ ca Vn hc phng Tõy T nhng lý trờn, ngi vit ó chn ti Trong ch i Gụụ S biu hin sinh ng ngh thut kch phi lớ ca Xamuyen Bờcket gúp phn hiu thờm v v kch Trong ch i Gụụ, ng thi cng l tớch lu thờm kin thc phc v cho thc t ging dy sau ny Gii hn ti Kch phi lớ i Phỏp vo nm 1950 v nh cao ca nú t c khong mi nm sau ú Song, dự tn ti khong thi gian khụng di nhng thnh tu v giỏ tr m kch phi lớ em li l khụng nh Vi s xut hin ca hng lot cỏc tỏc gi ú .Iụnexcụ vi t cỏch l ngi m ng xut sc, k tip ú phi k n Xamuyen Bờcket, A.Aamụp vi nhiu tỏc phm gõy xụn xao lng kch th gii bn v tro lu ny cn phi cp n nhng khỏc cng nh xem xột tỏc gi Xamuyen Bờcket thỡ khụng ch dng li tỏc phm Trong ch i Gụụ bi s nghip sỏng tỏc ca Bờcket khụng ch cú tỏc phm ny m ụng cũn nhiu sỏng tỏc khỏc khụng kộm phn xut sc i tỡm hiu mt tỏc phm hc cú rt nhiu hng i khỏc m mi ngi, theo cỏch cm th ca riờng mỡnh s t chn mt hng i Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang n c cỏi ớch chung nht ú l ni dung, t tng m tỏc gi gi gm vo tỏc phm a tinh thn ca mỡnh Trong ch i Gụụ ca X.Bờcket l tỏc phm u tay v rt ni ting T i n nay, ó cú rt nhiu ý kin phờ bỡnh, tranh lun v Trong ch i Gụụ õy, ngi vit ch xin bn n mt khớa cnh ca tỏc phm: S biu hin sinh ng ngh thut kch phi lớ thụng qua tỏc phm Trong ch i Gụụ S biu hin sinh ng y th hin qua c ni dung v ngh thut ca tỏc phm T ngh thut s toỏt lờn ni dung m tỏc ga mun phn ỏnh, vỡ th i xem xột khớa cnh ngh thut l mt bc quan trng tỡm hiu ni dung tỏc phm Qua s khỏm phỏ ny, ta hiu thờm v ti nng, phong cỏch cng nh nhng úng gúp quan trng ca X.Bờcket cho dũng kch phi lớ Bi dự X.Bờcket cú vit nhiu th loi nhng ụng thnh cụng nht trờn lnh vc kch phi lớ V v kch Trong ch i Gụụ cú ý ngha quan trng ỏnh du s nghip ca Bờcket Do vy, phm vi mt khoỏ lun tt nghip, ngi vit khụng th trỡnh by ht c nhng biu hin sinh ng ca kch phi lớ tỏc phm ca X.Bờcket m ch cú th trung vo tỏc phm Trong ch i Gụụ õy coi nh tỏc phm tiờu biu cho ngh thut kch phi lớ ca Bờcket, lm nờn phong cỏch riờng phõn bit X.Bờcket vi nhng tỏc gia khỏc ca dũng kch phi lớ Cỏc tỏc phm khỏc c cp n phn ni dung chớnh ch c s dng nh nhng ti liu tham kho ph giỳp thờm cho vic tỡm hiu c sỏng rừ hn Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang Lch s Trong ch i Gụụ c X.Bờcket sỏng tỏc m u cho hng lot nhng tỏc phm ni ting sau ny ca ụng: Tn cuc, ễi! Nhng ngy ti p, Vỏn bi cui cựng, ng tỏc khụng li (I v II ) V Trong ch i Gụụ xng ỏng l v kch m ng cho s nghip sỏng tỏc ca X.Bờcket, nú c gii nghiờn cu ỏnh giỏ khỏ cao Cng nh v kch N ca s húi u, Trong ch i Gụụ c nhiu nh nghiờn cu, phờ bỡnh ly lm i tng xem xột Nhiu bi phờ bỡnh, nghiờn cu c a hng lot khụng ch Phỏp m cũn nhiu quc gia trờn th gii, bn v tro lu kch phi lớ núi chung v tỏc phm Trong ch i Gụụ núi riờng Bt c mt s vt hin tng no i cng phi cú cỏi bt u cng nh dũng nc phi cú ngun ri mi v trm ng Tỏc phm Trong ch i Gụụ cng vy, l mt tỏc phm mang tớnh cht tiờn phong v tiờu biu nht ca dũng kch phi lớ, cú c giỏ tr to ln, t nh cao ca kch phi lớ thỡ v kch cng l s ni tip, k tha truyn thng, ngun gc ca hc phi lớ Xut hin nhng nm u ca th k XX, hc phi lớ em li mt sinh khớ mi cho nn hc truyn thng m trc ú nhõn loi ó khỏ quen thuc Giai on u, cha c ụng o cụng chỳng ún nhn, cha c gii phờ bỡnh quan tõm, nhng n gia th k ny thỡ giỏ tr ca hc phi lớ núi chung v kch phi lớ núi riờng ó c khng nh v t n nh cao T xut hin n nay, trờn th gii ó cú rt nhiu cụng trỡnh nghiờn cu v hc v kch phi lớ Vn v cỏi phi lớ ó c manh nha t th Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang k XIX bi Dostụievski th hin Anh em nh Karamazụp núi v cỏi phi lớ th gii th gii c da trờn nhng iu phi lớ v khụng bit chuyn gỡ s xy nu khụng cú nhng iu phi lớ y Cỏc cụng trỡnh nghiờn cu v cỏc tỏc gi thuc dũng hc phi lớ: Kafka (Clụt Prờvụ i tỡm Kafka, Europe, thỏng 11 12 , nm 1971), X.Bờcket (Pie Mờlờz X.Bờcket, Seghrs, 1966), (Jng Jc Mayu X Bờcket v th gii nhi li) Vit Nam, hc phi lớ cng ó du nhp vo khỏ sm Nhng phi n u nhng nm sỏu mi ca th k XX thỡ hc phi lớ mi c nghiờn cu nhng cng ch l vi t cỏch mt b phn mt ti ca cụng trỡnh nghiờn cu ch cha phi l i tng ca mt cụng trỡnh chuyờn lun riờng bit Nú c cp n nhng cụng trỡnh nghiờn cu v hc phng Tõy hin i, hc hin sinh hay nhng bi bỏo vit v tỏc gi hc phi lớ: Kafka vi cuc chin chng phi lớ ca Nguyn Vn Dõn ng trờn Tp Vn hc nc ngoi s 4.1996; Bi Th gii ngh thut ca Franz Kafka ca tỏc gi Trng ng Dung ng trờn Tp Vn hc nc ngoi s 1.1998 n gn cui th k XX cỏc tỏc phm kch phi lớ mi c dch sang ting Vit v cỏc c gi mi cú dp tip xỳc vi chỳng Tỏc phm ca X.Bờcket sau ú ó c dch 20 th ting trờn th gii nc ta, tỏc phm ca ụng cng ó n c tay c gi nhng cha nhiu Chớnh vỡ vy, vic tỡm hiu v X.Bờcket cng cha cú nhiu cụng trỡnh nghiờn cu Cho nờn vic hiu v X.Bờcket cng nh nhng tỏc phm ca ụng cng gõy khú khn ln cho ngi vit thc hin ti ny Vỡ vy, ngi vit ch cú th tham kho c mt s ti liu sau Cun sỏch m chỳng tụi c tip xỳc nhiu v gn gi nht l cun giỏo trỡnh Vn hc phng Tõy GS ng Anh o, Hong Nhõn, Lng Duy Trungvit Trong ú cú phn vit v X.Bờcket, v cuc i v s Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang nghip chng ca ụng, v tỏc phm Trong ch i Gụụ Trong cun giỏo trỡnh ny, cú riờng mt chuyờn mc gii thiu v kch phi lớ ca Xamuyen Bờcket vi cỏc tỏc phm tiờu biu cho phong cỏch kch X.Bờcket; Cú chuyờn mc i vo phõn tớch nhng nột tiờu biu ca v kch Trong ch i Gụụ Cng phn ny, tỏc gi nờu ngn gn, y ngh thut kch X.Bờcket l s t chi hiu qu kch thụng thng (7-191) khụng gian, thi gian v kch lp li mt cỏch n iu, nhõn vt núi nng, hnh ng ng ngn, dng nh h khụng cú mt chỳt gỡ gi l t Tỏc gi khng nh Trong ch i Gụụ mi l bc u ca s hu dit kch tớnh (theo ý ngha truyn thng) so vi cỏc v kch sau ny Trong ch i Gụụ c coi nh l mt s bựng n vỡ nú l v u tiờn, ri ó quen dn vi cụng chỳng, sõn khu s tip nhn nhng hin tng tỏo bo hn na ca kch Bờcket V vi ý ngha ny, ó mt ln na khng nh vai trũ tiờn phong, m ng ca Trong ch i Gụụ s nghip sỏng tỏc ca Bờcket Trong cun Vn hc Phỏp II (Th k XIX XX) GS Hong Nhõn ch biờn, cun sỏch c chia lm hai phn: Vn hc Phỏp th k XIX v Vn hc Phỏp th k XX Trong ú, ỏng chỳ ý l phn hai: Vn hc Phỏp th k XX phn ny, tỏc gi ó trỡnh by nhng : khỏi quỏt v tỡnh hỡnh cỏc nc phng Tõy núi chung v nc Phỏp núi riờng lỳc by gi v kinh t, chớnh tr, hoỏ xó hi S phỏt trin ca cỏc th loi hc, ú cú kch phi lớ, v s i, ngun gc, s phỏt trin v c im ca th loi ny Trong cun sỏch ny, tỏc gi cng cú chuyờn mc gii thiu v X.Bờcket, v tỏc phm Trong ch i Gụụ nhng ch nờu qua mt vi c trng ca kch Bờcket Trong cun Vn hc phi lớ ca Nguyn Vn Dõn, NXB Vn hoỏ thụng tin Trung tõm hoỏ ngụn ng ụng Tõy, H Ni, 2002 Cun sỏch chia Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang lm hai phn, ú ỏng chỳ ý l phn mt: Kho lun Trong phn ny, Nguyn Vn Dõn nờu v phõn tớch c im ca cỏi phi lớ qua cỏc thi i, nhng úng gúp ca hc phi lớ v s phỏt trin ca nú qua cỏc thi k mi phn, tỏc gi u cú nhng dn chng c th, chớnh xỏc minh ho cho tng lun im Tuy nhiờn, tỏc gi mi ch dng li vic a nhng dn chng minh ho m cha i vo phõn tớch c th Trong cun T in hc, I, NXB Khoa hc xó hi, H Ni, 1983 cú gii thiu mt cỏch khỏi quỏt nht v X.Bờcket v cỏc tỏc phm ca ụng Tỏc gi cng ch dng li mc khỏi quỏt gii thiu v tỏc phm Trong ch i Gụụ m cha thc s i sõu vo phõn tớch, tỡm hiu Trong cun Tỏc gia Tỏc phm hc nc ngoi Lu c Trung ch biờn, NXB Giỏo dc, H Ni 1999, tỏc gi Nguyn Ngc Thi ó cú phn vit v tỏc gia tỏc phm X.Bờcket Tỏc gi i sõu vo phõn tớch, tỡm hiu mt s c sc ngh thut cng nh giỏ tr m tỏc phm X.Bờcket mang li, nhng úng gúp v ni dung cng nh ngh thut cho dũng Vn hc phi lớ Nhng õy, tỏc gi khụng i sõu vo vic phõn tớch tỏc phm Trong ch i Gụụ ca X.Bờcket Cng tỏc gi Nguyn Ngc Thi vi bi vit Trong ch i Gụụ ca X.Bờcket in Thụng bỏo khoa hc, i hc S phm H Ni 2, s 1.2001 Bi vit nhn mnh Trong ch i Gụụ l mt nhng tỏc phm m u ca tro lu kch phi lớ phng Tõy vai trũ ca tỏc phm i vi dũng kch phi lớ Bi vit ó nờu ni dung, t tng ca tỏc gi gi gm thụng qua tỏc phm: nhng nhõn vt tỏc phm i din cho th gii ngi l nhng k tt nguyn, thm hi, sng vt v tm b, nhng ngi yu ui cựng qun b tc Bi vit i sõu phõn tớch nhng c trng ca kch phi lớ v khụng gian, thi gian, nhõn vt vi s xut hin l lựng v ngụn ng, hnh ng k quc, s chỳ thớch tỏc phm cng ht 10 Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang Vlaimia, ri a m ca gó cho Vlaimia Vlaimia cm m ca Extragụng Extragụng dựng c hai tay chnh li chic m ca Vlaimia trờn u gó Vlaimia b m ca Lucky i lờn u m ca Extragụng ri li a m ca Lucky cho Extragụng Extragụng cm m ca Lucky Extragụng dựng c hai tay sa li chic m ca Extragụng trờn u gó Extragụng b m trờn , i vo m ca Lucky ri a m ca Vlaimia cho Vlaimia (8-62) Bờcket cũn s dng chỳ thớch Im lng (105 lt) Im lng kộo di (9 lt) Sau cỏc i thoi hay xen mt li thoi ú cú 74 lt ch dn Im lng xut hin sau i thoi ca cỏc nhõn vt m ch yu l ca Extragụng (33 lt) Vlaimia (24 lt) Pụzụ (10 lt) cu thiu niờn (7 lt) Cũn li l an xen li thoi Hu ht cỏc chỳ thớch Im lng xut hin sau cỏc li thoi khụng cú vai trũ to quóng ngng ngh m biu th s ri rc, ngt quóng khụng bit núi gỡ, s t phỏt ngụn ca cỏc nhõn vt Song song vi vic dựng cỏc chỳ thớch Im lng, Bờcket cũn s dng rt nhiu chỳ thớch Sau mt lỏt Chỳ thớch ny c s dng n 80 ln v kch ny Cú hai chỳ thớch ny xut hin mi quóng i thoi, tng li thoi khỏc nhng cng cú chỳng c s dng phi hp an xen linh hot to hiu qu cao: th hin t ti tm, trng rng ca ngi ng thi ú cng l ni cụ n, l mi quan h rt nht nho gia ngi vi Chỳ thớch ngoi vai trũ th hin s ngng lng, giỏn on ca i thoi cỏc nhõn vt, Bờcket cũn nhm mc ớch dựng th hin trng thỏi tõm lớ nhõn vt Tựy tng trng thỏi nhõn vt m s lng chỳ thớch c a vo khỏc Trong ln i thoi ca Pụzụ vi gn hai trang nhng cú ti 32 Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang 36 chỳ thớch (hi 1) Ngc li, mt lt c thoi gn hai trang ca Lucky ch cú nht mt chỳ thớch ln ln lung tung, Lucky cũn lp bp thờm mt trng na, tuụn bng ging u u Da vo chỳ thớch m tỏc gi a ra, cho thy Pụzụ l ngi luụn cú nhng bin i bt thng, k quc; cũn Lucky, ch mt nh ri cú ngi iu khin, hu nh khụng cú i sng ni tõm v trng thỏi tõm lớ gỡ ni bt 33 Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang Chng TRONG KHI CH I Gễễ- S C O CA NGH THT KCH PHI L XAMUYEN BấCKET V í NGHA M NG CA TC PHM 2.1 S c ỏo dũng kch phi lớ Nh trờn ó núi, hc l tm gng phn ỏnh i sng xó hi Vn hc phi lớ cng l mt b phn ca hc v nú khụng nm ngoi chc nng ú Th k XX din nhiu s kin ni bt v din hu ht chõu u Vỡ th, hc thi k ny phỏt trin khỏ mnh Xó hi dng nh ri vo b tc v bi kch, khng hong nhiu mt Hon cnh ny lm ny sinh mt loi hỡnh ngh thut mi: kch phi lớ Kch phi lớ i v phỏt trin, t c nhiu thnh tu tiờu biu vi nhng tờn tui ni ting Cỏc nh ó cựng sỏng to v phỏt trin dũng kch phi lớ - kch mi - phn kch (phn li kch truyn thng) - kch ca s ph nhn Nhng mi tỏc gi li cú nột khỏc bit th hin cỏi phi lớ to thnh phong cỏch riờng ca mi nh Cỏc cõy bỳt ca dũng kch phi lớ u miờu t thõn phn ngi thm hi ti mc ti a Tõm trng cỏc nhõn vt ca h thng bao gm nhiu trng thỏi khỏc nhau: cụ n, au kh, s hói, bt lc, lo õu, tn ph v th xỏc v tinh thnA.Aamụp Tụi luụn cú cm giỏc v s mt kh nng giao tip, v s b cỏch li xó hi, v s bao võy bn b (8-9) V A.Aamụp ó th hin ny qua cỏc tỏc phm ca ụng Nhi (1952) Tt c chng li tt c (1953) Nhng tỏc phm ca ụng u gi lờn khụng khớ thng tht Cũn Bờcket thỡ núi Tụi khai thỏc s bt lc, s ngu dt (8-9( V ụng khai thỏc trit ni dung ny tỏc phm ca mỡnh I.ễnexcụ l ngi cú vai trũ tiờn phong dũng kch phi lớ vi tỏc phm N ca s húi u Cũn Bờcket l ngi ni tip nhng t c thnh cụng rc r sau ú vi v Trong ch i Gụụ (1947-1949) Nhng tỏc 34 Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang phm sau ú ca ụng l s k tha, ngy cng hon thin hn V i nghiờn cu Trong ch i Gụụ ca Bờcket ta cng thy c vai trũ cng nh nột c ỏo ca v kch dũng kch phi lớ cng nh cỏc sỏng tỏc ca Bờcket Sau Trong ch i Gụụ l hng lot nhng tỏc phm ca Bờcket i thi gian sau ú Nhng ngó xung, T mt vic b d Tn cuc, ng tỏc khụng li (1957); Cun bng cui cựng ễi! Nhng ngy ti p (1958) Cỏc tỏc phm ca X.Bờcket, c bit l tỏc phm kch u tay Trong ch i Gụụ mi i cha c s ún nhn ca cụng chỳng, phi vi ba nm sau, vi s nhit tỡnh ca o din ni ting R.Blin thỡ v kch mi c cụng chiu Ngay sau ú l nhng ý kin phờ bỡnh trỏi ngc nhau, ri v kch mi c cụng chỳng ún nhn nhit thnh V dn dn Bờcket bc lờn bc vinh quang ca dũng kch phi lớ nh hũn gch t múng u tiờn Trong ch i Gụụ Trc tiờn, ta hóy xột s c ỏo ca tỏc phm so vi nhng tỏc phm khỏc cựng ca Bờcket Trong Tn cuc hay ễi! Nhng ngy ti p, khụng gian thi gian ó b úng kớn hon ton Nell v Nagg b trúi kớn khụng gian l mt chic thựng rỏc, khong thi gian ca h cng ch ú; Cũn Uyni thi gian ca cụ ch b dn kớn n cỏt Cụ ch cú th nhụ lờn hay tt xung xung quanh n cỏt y m thụi Thi gian i vi h l vụ ngha, cũn khụng gian b úng kớn, cht chi mt cỏch ỏng s Cũn Trong ch i Gụụ, khụng gian ch l trờn ng nụng thụn, thi gian b bú hp t ngy ny sang ngy khỏc, nhng du khụng gian i vi nhõn vt cng ht sc d th V h ý thc c s trụi chy ca thi gian (bit ờm xung thy trng lờn) 35 Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang Cựng l din t cỏi phi lớ ca khụng gian, thi gian, nhng Trong ch i Gụụ ngi cú th t cho phộp mỡnh thoi mỏi y Trong khong thi gian, khụng gian y, nhõn vt Trong ch i Gụụ luụn cú nhng hnh ng ng ngn nc ci Extragụng rỳt giy, gm xng, ci qun nh t t; Vlaimia: ngi giy, khc nh, hỏt nghờu ngao nhng cõu vụ ngha Nhng nhng hnh ng y h lm ch i, git thi gian ch mt ngi tờn l Gụụ - ngi cú th mang n cho h nhng ba n ngon v mt ch ng m ỏp Ngha l cuc sng ca h sng ch i, hi vng Cũn Hamm, Clao hay Nell, Nagg, Uyni sng, tn ti lm gỡ? ch i s i Cuc sng ca h cũn thm hi hn c Vlaimia v Extragụng V theo ú, Bờcket tip tc s dng ngh thut phi lớ ngụn t Nhõn vt ca Trong ch i Gụụ cú s i thoi vi nhau, mc dự nú ri rc v vụ v ụi h khụng bit núi gỡ vi thỡ cựng im lng hoc lp i lp li nhng cõu ó núi Nhng dự sao, thỡ cú s i thoi, hi ỏp Cú ngi nghe v cú ngi núi Cũn ễi! Nhng ngy ti p, Uyni c thoi mt mỡnh, cú ngi nghe (ụng chng) nhng chng h cú s ỏp li S cụ n ca Uyni b y lờn cựng cc V mt xõy dng nhõn vt, tớnh cỏch Trong ch i Gụụ cng mang nhng nột c ỏo ca mt tỏc phm mang tớnh cht m ng cho nhng sỏng tỏc ca Bờcket Vlaimia v Extragụng, Pụzụ, Lucky, cu thiu niờn a tin Tt c u xut hin mt cỏch t nhiờn m khụng rừ ngun gc, lai lch xut thõn, khụng cú ngi thõn thớch H l nhng ngi cụ n hon ton, khụng cú mi dõy liờn h no vi ng loi Trong ch i Gụụ khụng nhng ch c ỏo nhng sỏng tỏc ca Bờcket m tỏc phm cũn c ỏo c dũng kch phi lớ 36 Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang Lch s hc phi lớ ó ni danh vi khỏ nhiu tờn tui Cỏc tỏc gi ú dựng cỏi sỏng sut ca mỡnh quan sỏt v th hin cỏi phi lớ ca cuc i Iụnexcụ dựng chớnh cỏi phi lớ din t cỏc phi lớ Riờng Bờcket, dựng cỏc phi lớ th hin cỏi cú lớ iu ny lm nờn cỏc c ỏo cỏc tỏc phm ca ụng Trong ch i Gụ ụ c hon thnh t nm 1948 nhng phi n 1953 nú mi c trỡnh chiu ti nh hỏt Babilon N ca s húi u vit nm 1950 nhng nú c trỡnh chiu trc ú nú dc coi l tỏc phm khai sinh cho kch phi lớ v Iụnexcụ c coi l Ngi cha ca kch phi lớ lm rừ nột c ỏo khỏc bit ca kch phi lớ Gia hai tỏc phm ny cú mt s tng ng: u on tuyt vi kch truyn thng H ó din t: thi gian, khụng gian, nhõn vt, ngụn ng, kt cu tỏc phm di hỡnh thc ngh thut ca s phỏ hu ng thi cú s nhn thc v phn ỏnh v ngi vi cuc i va cụ c, bi ỏt, thm hi v hi hc Cựng din t s phỏ hu thi gian, khụng gian nhng N ca s húi u thi gian o ln, git lựi v khụng gian cht hp ch phũng Cũn Trong ch i Gụụ din t thi gian ngng tr, úng kớn, n iu v lp i lp li hai hi tng ng vi hai ngy v kch Khụng gian a im xy khụng cú tờn, mi th ngy hụm trc th no thỡ hụm sau th Nhõn vt tng y ngi cng cú s thay i nhng khụng dỏng k Nhõn vt N ca s húi u l nhng nhõn vt mang lớ trớ khụng bỡnh thng H nhm ln lung tung thi gian, s kin, v ngi ny vi ngi khỏc n hai ngi l v chng cũn mói mi nhn H xa l vi ngi thõn, vi c chớnh mỡnh H nh t mt ni no ú xa xm lc n th gii ny v mi th dõy dng nh xa l vi h X.Bờcket li c ỏo hn cỏch t tờn nhõn vt: Extragụng tờn Phỏp, Vlaimia: tờn ngi x 37 Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang Xlav, Pụzụ tờn í, Lucky: tờn Anh Gụụ gn ging phỏt õm ca t Chỳa tri Nhõn vt ca Bờcket khụng cũn l chớnh mỡnh, l cỏ th riờng r m h l nhng ngi nh bộ, vụ danh vi thõn phn ỏng thng, biu tng cho ton nhõn loi ny Bờcket cũn hỡnh thnh tỏc phm ca mỡnh cp ụi tng xng v b sung cho nhau: Vlaimia Extragụng, Pụzụ Lucky Xột v phng din ngụn ng, nhõn vt ca Iụnexcụ N ca s húi u, ngụn ng ca h khụng cú ý ngha gỡ v thụng tin, h tranh núi khụng chu lng nghe on c thoi ca cụ hu phũng Mari mc dự ỳng ng phỏp nhng rt lm cm Cũn Trong ch i Gụụ du cú ngi núi v ngi chu lng nghe mc dự nhng li ỏp li cú phn lc lừng, khụng n nhp vi cõu chuyn ang núi Du nh th ngi cũn cm thy khụng cụ n trc ng loi on c thoi ca Lucky so vi Mari th hin s thụng thỏi v vt tri hn, li núi cha hon ton ỳng ng phỏp nhng ó s dng mt s t hin i v mang tớnh uyờn bỏc Qua i thoi ca nhõn vt Bờcket, s nghốo nn ca t v ngụn ng ngi cng c tụ m hn Ngụn ng b phỏ hu hon ton Mt iu c ỏo hn na ú l s ph nhn khụng hon ton tỏc phm Bờcket ễng cho nhõn vt ca mỡnh mt s ch i v hi vng, mc dự khụng bit s ch i y cú kt qu no khụng Cũn tỏc phm ca Iụnexcụ, nhõn vt chng cú s ch i cng nh hi vng no bu vớu c Cuc sng ch l mt chui di n iu v trng rng Con ngi cú s dng n õm ch cng bit rng mỡnh ang tn ti Mt nột khỏc bit ngh thut kch phi lớ c tỏc gi khai thỏc, ú l kt cu v kch V N ca s húi u c xõy dng vi kt cu vũng trũn: kt thỳc v kch ging nh lỳc m mn, mi cnh vt u nh th, mi s vic vy, ch khỏc mt chi tit: hai v chng Xmit nhng ch cho 38 Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang hai v chng Mactin Cũn Trong ch i Gụụ, Bờcket s dng kt cu lp li, ngy hụm trc v ngy hụm sau mi vic nh th, nhng ngi y khụng cú gỡ thay i c, h ch i vụ vng mt ngi l mt Vi th phỏp ny tỏc gi mun nhn mnh cỏi nhm chỏn, qun quanh ca hin sinh, s ch i mt iu vụ vng tng chng nh chng bao gi xy 2.2 í ngha m ng i vi ngh thut kch phi lớ ca X.Bờcket Trong ch i Gụụ ca Xamuyen Bờcket cựng vi v N ca s húi u ca Iụnexcụ c coi l nhng v kch m ng cho dũng kch phi lớ V kch ny i ó a tờn tui ca Bờcket ni danh lng kch v gii hc Trong ch i Gụụ xng ỏng l v kch m ng cho cỏc tỏc phm sau ny cng ht sc ni ting ca Bờcket nh Tn cuc, Kt thỳc vỏn bi hay ễi! Nhng ngy ti p, ng tỏc khụng li I v II, n ngy nay, Trong ch i Gụụ c coi l hin tng ni bt ca nn hc Phỏp th k XX Hn na th k ó trụi qua, tỏc phm ó c dch sang nhiu th ting, c din nhiu ni, c cụng chỳng c bit quan tõm v cho n nú cũn nguyờn giỏ tr Giỏ tr m Trong ch i Gụụ em li vụ cựng to ln biu hin c mt ni dung v ngh thut, ú mt ngh thut l rt ỏng chỳ ý iu ni bt tỏc phm ny ú l vic s dng nhiu hỡnh nh biu tng mang ý ngha tng trng rt sõu sc V cỏc tỏc phm sau ny s ni tip vic dựng nhng hỡnh nh biu tng cng ó c s dng mt cỏch trit ú l hỡnh nh Vlaimia v Extragụng ch i ht ngy ny qua ngy khỏc mt ngi tờn Gụụ, m theo chỳng ta hiu cỏi tờn ny cú mt ý ngha khin nhõn vt tr thnh biu trng cho Chỳa, mt v Chỳa Cu th mang n cho h cuc sng y hn khụng xut hin (ớt nht l cho n kt 39 Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang thỳc v kch) H cng hi vng, cng mong mi bao nhiờu thỡ kt qu nhn c li bi ỏt by nhiờu ễng Chỳa lũng h khụng n m ch cú ngi i din ca ụng ta n V h ó quyt nh nu ngy mai Gụụ khụng n thỡ h s treo c t t, ngha l cuc sng ca h s chm dt Vlaimia v Extragụng l hai cỏ nhõn nhng h li l nhng ngi vụ danh biu tng cho cng c, h cựng vi Lucky v Pụzụ nh i din chung cho c nhõn loi, cho thõn phn ca ngi trờn th gii ny Tip ni Trong ch i Gụụ, cỏc nhõn vt cỏc v kch khỏc cng l i din chung cho th gii ngi ỏng thng: Hamm i din cho ngi b tn ph c v mt th xỏc ln tõm hn; Uyni i din cho nhng ngi cụ n gia ng loiTt c ngi trờn th gii ny li u rt ỏng thng bi h ch l nhng ngi nh Mt biu tng mang y ý ngha tng trng ú l hỡnh nh si dõy thng c rũng t tay ụng ch Pụzụ n c ngi y t bt hnh Lucky S phn ó buc hai ngi ny li vi mt cỏch quỏ cht ch nhng h hai v th hon ton trỏi ngc m li khụng th tỏch ri: ngi ỏp bc k nụ l Nhõn vt Lucky ca Bờcket khụng bit u tranh cho s t ca mỡnh; khỏc hn vi nhõn vt ca Kafka Vỡ th, Risa Elman ó cú s so sỏnh nhõn vt ca hai tỏc gi ny nhng nhõn vt ca Kafka u tranh v h hiu vỡ l gỡ, nhõn vt ca Bờcket au kh khụng hiu vỡ (3-793) Cuc i ca Lucky au kh, bt hnh luụn phi phc tựng theo ý mun ca ngi khỏc nhng cú l khụng ý thc c s bt hnh, kh s ca mỡnh, cng khụng hiu vỡ mỡnh kh nờn Lucky khụng u tranh; cũn mt ý kin khỏc v biu tng si dõy thng buc cht gia hai ngi ch v t ny, ú phi chng l th hin cho thõn phn ca ngi b ging xộ gia ý mun v lớ trớ, gia bn nng v t tng 40 Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang Nhng dự cú th no i na, mt ý ngha xó hi hin lờn rừ rt qua hai nhõn vt ny: s ỏp bc búc lt, dự l hỡnh thc no, n cũn tn ti Chỳng ta cú th chiờm nghim iu ny qua thc t xó hi ngy Cuc sng cng phỏt trin bao nhiờu thỡ s búc lt cng tn nhn v tinh vi by nhiờu Trong v Tn cuc, hỡnh nh chic gh cú bỏnh xe nh l biu tng trúi buc ngi, c th l nhõn vt Hamm, khụng th di chuyn nu khụng cú chic gh, nú nh ụi chõn ca Hamm Hỡnh nh chic thựng rỏc cng l biu tng cho s giam hóm, cm tự ngi H ch c t mt khụng gian quỏ cht hp v úng kớn V h s cht dn cht mũn khụng gian úng kớn y õy l hai hỡnh nh mang ý ngha biu tng khỏ sõu sc, tip ni th phỏp ngh thut m Bờcket ó xõy dng Trong v ễi!Nhng ngy ti p, nhõn vt Uyni ang b cht dn cht mũn n cỏt ngy cng lỳn xung Hỡnh nh n cỏt mang y ý ngha biu tng, nú l cỏi cht ang xõm chim ngi Con ngi khụng ý thc c cỏi cht ang n dn vỡ th h khụng cú hnh ng phn khỏng li m lm nhng cụng vic vụ ngha: soi gng, tụ son, m vớ Rừ rng, Trong ch i Gụụ l tỏc phm m ng s dng bin phỏp nờu hỡnh nh mang y ý ngha biu tng v cỏc v sau ó tip ni s m ng ny mt cỏch xut sc, lm nờn phong cỏch riờng ca tỏc gi X Bờcket Mt biu tng na cng rt ỏng quan tõm ú l hỡnh tng cỏi cõy: ti qua en i v tr xng hụm ph y lỏ Ch cũn mi cỏi cõy l cú sc sng Nú l biu tng ca s tỏi sinh, cuc sng vnh hng ca v tr Nú li chớnh l s u cho mt ngy vi chui di ch i vụ vng, mc dự nú cú mang li mt chỳt nim vui, hng cho nhõn vt Nú ng tr tr, dự rng trc mt nú s au kh, bt hnh v nhm chỏn 41 Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang ca cuc sng nhõn loi ang din hng ngy Ch mt biu tng ny thụi cng cú nhiu ý kin ỏnh giỏ trỏi ngc nh trờn Vỡ th m ta thy rng, mi yu t tỏc phm ca Bờcket khụng th hiu v ỏnh giỏ mt chiu, n gin bi s kt hp phc ca ngh thut kch Bờcket Bi th, nu gỏn cho tng nhõn vt, tng chi tit ca kch Bờcket mt ý ngha xó hi, mt biu tng rừ rt d ri vo s gũ bú khụng thớch hp í ngha ca v kch em li, ú cũn l s suy ngm v ngụn t Ti nng v s dng ngụn t ca Bờcket ó c chng minh ễng nh mt ngi nhc trng, ch vi cõy a cú th ch o i quõn ngụn t õu y Cũn cỏc nhõn vt, di s ch huy ca Bờcket cng cú nhiu ti nng s dng ngụn t: cú lỳc, Extragụng - mt anh chng ngh s hi ng ngn, ng nghch mt chỳt, núi ting Phỏp vi iu l l nglờ Lucky thỡ cho mt trng c thoi ni tõm thnh li, vụ ngha nhng ụi cú t mang y trớ tu v hin i Nhng ngụn t nh dao hai li, sc mnh ca nú núi lờn tớnh cht vụ b ca nú Nhõn vt cng núi nhiu cng chng t h mt t rng tuch Cng v sau, cỏc v kch khỏc ngụn ng nhõn vt li cng th hin iu ny, ngụn ng b phỏ hu n mc ti a, mnh m Trong ch i Gụụ cũn cú s i thoi gia ngi vi ngi; cũn ễi!Nhng ngy ti p, Uyni ch i thoi mt mỡnh nhng cõu vụ ngha v khụng cú ỏp li, iu ny núi lờn s cụ n, tuyt vng V kch cũn mang ý ngha sõu xa, ú l s th nghim v thi gian M.Extanh ó núi Chớnh qua hnh ng i ch m chỳng ta th nghim thi gian hỡnh thc tinh tuý nht ca nú Thi gian õy lp li n mc n iu v nhm chỏn, nú b úng kớn v ngng tr n mc ỏng s Tuy nhiờn, thi gian õy khụng n mc bú hp v ngng tr nh 42 Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang Tn cuc Thi gian v kch ny b úng kớn, nhõn vt ch ch cỏi cht n m thụi Tt c nhng ý ngh va nờu trờn ó khng nh ý ngha m ng ca tỏc phm Trong ch i Gụụ vi y nhng c trng c bn ca kch phi lớ Bờcket T tỏc phm ny ni tip cho s thnh cụng v ngh thut ca cỏc tỏc phm sau ca Bờcket V ý ngha m tỏc phm li s cũn mói giỏ tr s nghip sỏng tỏc ca tỏc gi 43 Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang KT LUN Tuy khụng phi l ngi m ng, ngi i tiờn phong dũng kch phi lớ Nhng s trng thnh v phỏt trin ca dũng kch ny, X.Bờcket li l mt s ớt ngi cú nhiu úng gúp quan trng nht Phi mt mt thi gian tỏc phm ca ụng mi i t kch bn n vic c trỡnh din trờn sõn khu nhng õy l bc u khỏ vng chc i n thnh cụng sau ny ca Bờcket Thnh cụng ca X.Bờcket ó c cụng nhn v chng minh bng Gii thng Nobel Vn hc nm 1969 S dúng gúp ca ụng cho nn hc phng Tõy l khụng th ph nhn Trong ch i Gụụ t i n ó nhn c rt nhiu s quan tõm, phờ bỡnh ca nhng nh chuyờn mụn cng nh ca nhng ngi say mờ hc, ú l li khen nhng cng cú rt nhiu s chờ trỏch Nhng Trong ch i Gụụ ca X.Bờcket tn ti c n ngy v nh th giỏ tr ca tỏc phm ó c chng minh V kch din t cỏi phi lớ , s ng ngn n ỏng thng ca ngi; s ch i, t huyn hoc mỡnh mt iu khụng bao gi cú ú khụng phi l s chộp thụng thng hin thc cuc sng, chộp ci ct hay ma mai ngi mt cỏch cay c m n ng sau nú l mt th nghim ht sc sõu sc ca tỏc gi v cuc i, v thõn phn ngi Tỏc phm nh mt tng bng trụi, iu th hin thỡ ớt m khut chỡm l nhiu hn V cú cm nhn c iu tỏc gi mun gi gm hay khụng cũn thu thuc vo trỡnh hiu bit ca mi ngi L mt ngh s ti ba, tip thu kinh nghim ca lp ngi i trc, Xamuyen Bờcket ó th hin phong cỏch kch phi lớ ht sc nhun nhy nhng li vụ cựng linh hot khụng cú s lp li cng nhc v n iu ễng s dng ngh thut phỏ hu ngụn ng, phỏ hu thi gian, khụng gian mt 44 Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang cỏch sc so Ngi xem khụng thy nhm chỏn m trỏi li thy tũ mũ theo dừi tng c ch, li núi ca nhõn vt X.Bờcket a cỏi phi lớ din t cỏi cú lớ, ta thy cú nhiu cỏi bun ci nhng khụng phi l cỏi ci h hờ vui sng m ú l cỏi ci xút xa cho thõn phn ngi, ngi ta cng t chiờm nghim v bn thõn mỡnh rng mỡnh cú phi l mt s nhng nhõn vt m Bờcket miờu t khụng V kch cũn l hi chuụng cnh tnh ngi hóy hnh ng, ng cuc sng ca mỡnh trụi qua vụ ớch, ngi ng ch bit ch i m hóy tỡm kim cỏi mỡnh mong mun bin c m thnh s thc V kch kt thỳc m ngi xem t tỡm li gii ỏp: rng ngy mai Gụụ cú n cu vt Extragụng v Vlaimia khụng? Hay ngy mai Gụụ khụng n v hai ngi s cht? X.Bờcket cng v sau cng t c nhiu thnh cụng nh cao v ngh thut kch phi lớ Nhng úng gúp ca ụng cú ý ngha thc s cho nn hc Phỏp ễng xng ỏng l i biu u tỳ cho dũng hc phi lớ th k XX Dự thi gian cú lm trụi chy v phai m nhiu th nhng nhng giỏ tr m Bờcket gi gm tỏc phm Trong ch i Gụụ s cũn sng mói 45 Khóa luận tốt nghiệp Ngô Thị Thu Trang Tài Liệu tham khảo Li Nguyờn n (2003), 150 Thut ng hc, Nxb i hc Quc gia, H Ni Nguyn Vn Dõn (2002), Vn hc phi lý, Nxb hoỏ thụng tin Trung tõm hoỏ ngụn ng ụng Tõy, H Ni ng Anh o (2001), Vn hc phng Tõy, Nxb Giỏo dc, H Ni ng Th Hnh (1994), Lch s hc Phỏp th k XX, Nxb Th gii, H Ni Lờ Bỏ Hỏn, Trn ỡnh S, Nguyn Khc Phi (ch biờn) (2000), T in thut ng hc, Nxb i hc Quc gia, H Ni Phong Lu (2003), Lý lun hc, Nxb Giỏo Dc, H Ni Hong Nhõn (1997), Vn hc Phỏp II (th k XIX, XX) Hi nghiờn cu v ging dy hc, Nxb tr, Thnh ph H Chớ Minh V ỡnh Phũng (1997) Kch phi lớ, Tp hc nc ngoi, Hi nh Vit Nam, s Nguyn Ngc Thi (2001), Trong ch i Gụụ ca X.Bờcket, Thụng bỏo khoa hc HSP H Ni 2, S 1, tr 91 96 10 Nguyn Ngc Thi (1999), N ca s húi u Tỏc phm tiờu biu ca tro lu kch phi lớ, Thụng bỏo khoa hc HSP H Ni 2, S 1, tr 5256 11 Lu c Trung (1999), Tỏc gi Tỏc phm hc nc ngoi nh trng, Nxb Giỏo dc, H Ni 46 [...]... vai trò của X .Bêcket là một trong những người đi tiên phong trong dòng kịch phi lí, những đóng góp mà ông mang lại cho văn học phi lí, cho kịch phi lí và cho nền văn học nhân loại qua tác phẩm Trong khi chờ đợi Gôđô Những công trình nghiên cứu trên đã tạo cho chúng tôi hứng thú và cơ sở cũng như hướng đi đến tìm hiểu vấn đề: Sự biểu hiện sinh động kịch phi lí qua vở kịch Trong khi chờ đợi Gôđô của nhà... đó với vở Trong khi chờ đợi Gôđô (1947-1949) Những tác 34 Khãa luËn tèt nghiÖp Ng« ThÞ Thu Trang phẩm sau đó của ông là sự kế thừa, ngày càng hoàn thiện hơn Và khi đi nghiên cứu Trong khi chờ đợi Gôđô của Bêcket ta càng thấy được vai trò cũng như nét độc đáo của vở kịch trong dòng kịch phi lí cũng như trong các sáng tác của Bêcket Sau Trong khi chờ đợi Gôđô là hàng loạt những tác phẩm của Bêcket ra... say mê văn học nói chung và say mê kịch nói riêng, và đã tạo cho mình một chỗ đứng trong lịchsử văn học nhân loại 16 Khãa luËn tèt nghiÖp Ng« ThÞ Thu Trang 1.2 Sự biểu hiện sinh động nghệ thuật kịch phi lí qua tác phẩm Trong khi chờ đợi Gôđô 1.2.1 Sự phá huỷ thời gian, không gian Trong khi chờ đợi Gôđô là vở kịch phi lí gồm hai hồi Ở đây, X .Bêcket đã sử dụng nghệ thuật diễn tả không gian, thời gian... Phương pháp nghiên cứu Trong khi thực hiện đề tài này, người viết sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau: - Tiếp cận tác phẩm - Tra cứu - Thống kê - So sánh đối chiếu - Tổng hợp 11 Khãa luËn tèt nghiÖp Ng« ThÞ Thu Trang NỘI DUNG CHÍNH Chương 1 TRONG KHI CHỜ ĐỢI GÔĐÔ” - SỰ BIỂU HIỆN SINH ĐỘNG NGHỆ THUẬT KỊCH PHI LÍ CỦA XAMUYEN BÊCKET” 1.1 Khái niệm kịch phi lí Để tìm hiểu về kịch phi lí trước hết chúng... và bi kịch, khủng hoảng nhiều mặt Hoàn cảnh này làm nảy sinh một loại hình nghệ thuật mới: kịch phi lí Kịch phi lí ra đời và phát triển, đạt được nhiều thành tựu tiêu biểu với những tên tuổi nổi tiếng Các nhà văn đã cùng sáng tạo và phát triển dòng kịch phi lí - kịch mới - phản kịch (phản lại kịch truyền thống) - kịch của sự phủ nhận Nhưng ở mỗi tác giả lại có nét khác biệt khi thể hiện cái phi lí tạo... đợi Gôđô của nhà viết kịch nổi tiếng X .Bêcket Sự biểu hiện sinh động ấy được biểu hiên qua hai phần: nội dung và nghệ thuật trong, trong đó phần nghệ thuật được chú trọng hơn cả, đi từ nghệ thuật sẽ làm nổi bật nội dung tác phẩm Qua đề tài này, chúng tôi mong muốn góp phần nhỏ vào việc khẳng định một lần nữa tài năng nghệ thuật kịch phi lí của X .Bêcket, những đóng góp quan trọng của ông làm giàu thêm... ra: sự phi lí trong cuộc sống con người, tâm trạng mòn mỏi, tuyệt vọng, sự ngu ngơ, ngớ ngẩn đến kỳ lạ Trước khi có thuật ngữ kịch phi lí xuất hiện do nhà phê bình người Anh Martin Esslin sử dụng thì kịch phi lí còn có những cái tên khác như kịch phản kháng”, kịch hề bi thảm”, kịch hề hiện đại”, kịch hề siêu hình” Những cái tên này nó về cái phi lí, cái không bình thường sẽ được thể hiện trong. .. sắc, nghe thì tưởng chừng như là phi lí nhưng lại chính để diễn tả cái có lí khi n người xem phải suy ngẫm 1.2.2.4 Ý nghĩa những cái tên Tính tượng trưng của vở kịch Trong khi chờ đợi Gôđô của Bêcket cũng thể hiện khá rõ và sinh động Điều này thể hiện ở cách đặt tên nhân vật, mỗi một tên gọi đều có hàm ý sâu xa và mang đầy ý nghĩa Từ khi ra đời đến nay, Trong khi chờ đợi Gôđô vẫn không ngừng khơi dậy... phẩm Ở Việt Nam, Nguyễn Văn Dân đưa ra quan niệm về kịch phi lí nghiêng về nghệ thuật biểu hiện Thực tế, các nhà viết kịch qua tác phẩm của mình cũng đưa ra quan niệm của họ về kịch phi lí “phá vỡ những yếu tố của sân khấu thông thường” Một số nhà nghiên cứu cho rằng chủ đề của kịch phi lí chủ yếu mô tả sự tha hoá của con người trong thế giới phi lí đã bị vật thể hoá (Tê giác), đồ vật hoá (Những chiếc... học phi lí phản ánh đầy đủ, chân thực không bỏ qua sự kiện, chi tiết nào Việc này đồng nghĩa văn học phi lí đã phủ định cái cũ, cái xấu Đó chính là sự cách tân trong văn học Kịch phi lí xuất hiện trên sân khấu Pháp và sân khấu châu Âu, là một tất yếu của quá trình vận động của văn học Kịch phi lí phủ định kịch truyền thống, phủ định những cái cũ bằng phong cách riêng của mình: cái phi lí “Cái phi lí ... CHNH Chng TRONG KHI CH I Gễễ - S BIU HIN SINH NG NGH THUT KCH PHI L CA XAMUYEN BấCKET 1.1 Khỏi nim kch phi lớ tỡm hiu v kch phi lớ trc ht chỳng ta cựng tỡm hiu th no l hc phi lớ Vn hc phi lớ xut... Khỏi nim phi lớ hc c dựng ch loi hỡnh hc phi lớ cú nhim v nhn thc v mụ t cỏi hin thc vụ ngha, phi lụgic, phi lớ tớnh, trỏi vi nng lc nhn thc ca ngi Nh vy, ta thy rng cỏi phi lớ hc khụng phi l cỏi... cỏi phi lớ cũn phỏt trin giai on ch ngha hin sinh Tuy nhiờn, cỏi phi lớ cha c trỡnh by mt cỏch rừ rng v c th Cỏc nh nghiờn cu xem xột quan nim kch phi lớ, xem nú nh mt sinh th hc ngh thut Kch phi