BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM PHẠM THỊ THÙY DUNG ĐÁNH GIÁ VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT ĐỂ PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN LONG BIÊN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ HÀ NỘI, NĂM 2014 BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM PHẠM THỊ THÙY DUNG ĐÁNH GIÁ VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT ĐỂ PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN LONG BIÊN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH : QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI MÃ SỐ : 60.85.01.03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN THANH TRÀ HÀ NỘI, NĂM 2014 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong luận văn đảm bảo độ tin cậy, chính xác và trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Hà Nội, ngày tháng năm 2014 Tác giả luận văn Phạm Thị Thùy Dung Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và rèn luyện tại Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam. Được sự dạy dỗ, chỉ bảo ân cần của các Thầy giáo, Cô giáo trong Khoa Quản lý Đất đai đã trang bị cho em những kiến thức cơ bản về chuyên môn cũng như cuộc sống, tạo cho em hành trang vững chắc trong công tác sau này. Xuất phát từ sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc, em xin chân thành cảm ơn các Thầy Cô. Đặc biệt để hoàn thành luận văn tốt nghiệp này, trước hết em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới Thầy giáo – PGS.TS Nguyễn Thanh Trà đã chỉ bảo tận tình và trực tiếp hướng dẫn em trong suốt thời gian thực hiện đề tài. Em xin chân thành cảm ơn Ủy ban nhân dân quận Long Biên, Phòng Tài nguyên và Môi trường quận Long Biên, Ban Bồi Thường Giải phóng mặt bằng quận Long Biên, Hội đồng bồi thường, giải phóng mặt bằng quận Long Biên, UBND phường Thạch Bàn, UBND phường Sài Đồng – quận Long Biên và các Phòng Ban khác của UBND quận Long Biên đã trực tiếp giúp đỡ em trong suốt thời gian nghiên cứu đề tài. Em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ quý báu đó! Với quỹ thời gian có hạn và kinh nghiệm chưa nhiều nên đề tài của em không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong sự đóng góp ý kiến của các thầy cô và các bạn để đề tài được hoàn thiện hơn. Em xin kính chúc các Thầy giáo, Cô giáo và các Cô, Chú luôn mạnh khỏe – hạnh phúc. Một lần nữa em xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2014 Tác giả luận văn Phạm Thị Thùy Dung Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page iii MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC BẢNG vi DANH MỤC HÌNH vii DANH MỤC SƠ ĐỒ vii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT viii PHẦN MỞ ĐẦU 1 1.1 Tính cấp thiết của đề tài 1 1.2 Mục đích, yêu cầu 2 1.2.1 Mục đích 2 1.2.2 Yêu cầu 3 Chương 1. TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ CẦN NGHIÊN CỨU 4 1.1. Cơ sở lý luận về chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất 4 1.1.1. Khái niệm chung 4 1.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác bồi thường, hỗ trợ 4 1.2. Chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất của các tổ chức, một số nước trên thế giới 9 1.2.1. Trung Quốc. 9 1.2.2. Nhật Bản 10 1.2.3. Thái Lan 12 1.2.4. Ngân hàng Thế giới (WB) và Ngân hàng phát triển châu Á (ADB) 13 1.2.5. Đánh giá chung 14 1.3. Chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất tại Việt Nam 15 1.3.1. Cơ sở pháp lý qua các thời kỳ 15 1.3.2. Cơ sở pháp lý hiện hành 30 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page iv 1.4. Tình hình thực hiện bồi thường, hỗ trợ thi Nhà nước thu hồi đất tại Việt Nam 32 1.5. Tình hình thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội. 35 Chương 2. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 38 2.1. Đối tượng nghiên cứu 38 2.2. Phạm vi nghiên cứu 38 2.3. Nội dung nghiên cứu 38 2.3.1. Đánh giá khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội, phát triển đô thị của quận Long Biên. 38 2.3.2. Thực trạng công tác quản lý đất đai 38 2.3.3. Thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất tại 03 dự án để phát triển đô thị trên địa bàn quận Long Biên 38 2.3.4. Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất tại 3 dự án để phát triển đô thị trên địa bàn quận Long Biên. 38 2.3.5. Đề xuất một số giải pháp góp phần hoàn thiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn quận. 38 2.4. Phương pháp nghiên cứu 39 Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 40 3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và phát triển đô thị quận Long Biên 40 3.1.1. Điều kiện tự nhiên 40 3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội: 41 3.1.3. Thực trạng phát triển đô thị của quận Long Biên. 48 3.2. Thực trạng công tác quản lý đất đai 52 3.2.1. Tình hình quản lý đất đai quận Long Biên 52 3.2.2. Hiện trạng sử dụng đất 54 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page v 3.2.3. Biến động đất đai giai đoạn 2012-2013 56 3.3. Thực trạng về công tác bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất để để thực hiện dự án phát triển đô thị trên địa bàn quận Long Biên 57 3.3.1. Trình tự thực hiện bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất 57 3.3.2. Trách nhiệm của các cấp, các ngành trong công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng 57 3.3.4. Khái quát việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất tại 03 dự án nghiên cứu 64 3.4. Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất tại 03 dự án để phát triển đô thị trên địa bàn quận Long Biên: 69 3.4.1. Xác định đối tượng và điều kiện được bồi thường, hỗ trợ 69 3.4.2. Các chính sách hỗ trợ: 72 3.4.3. Đánh giá chung về kết quả nghiên cứu 86 3.5. Đề xuất một số giải pháp góp phần hoàn thiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi trên địa bàn quận Long Biên 95 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 97 1. Kết luận 97 2. Đề nghị. 98 TÀI LIỆU THAM KHẢO 100 PHỤ LỤC 103 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page vi DANH MỤC BẢNG BIỂU Trang Bảng 3.1: Hiện trạng sử dụng đất năm 2013 quận Long Biên 55 Bảng 3.2: Biến động đất đai giai đoạn 2012-2013 quận Long Biên 56 Bảng 3.3: Khái quát chung về 03 dự án nghiên cứu 69 Bảng 3.4: Xác định đối tượng được bồi thường và không được bồi thường 70 Bảng 3.5: Tổng hợp kiết quả điều tra, quan điểm của người có đất bị thu hồi trong việc xác định đối tượng và điều kiện được bồi thường, hỗ trợ 71 Bảng 3.6: Tổng hợp số tiền đất được bồi thường, hỗ trợ 74 Bảng 3.7: Tổng hợp đơn giá bồi thường, hỗ trợ về đất tại 3 dự án 75 Bảng 3.8: So sánh mức độ chênh lệch giữa giá bồi thường, hỗ trợ của 3 dự án và giá thị trường tại thời điểm thu hồi đất 76 Bảng 3.9: Tổng hợp kinh phí bôi thường, hỗ trợ cây hoa màu, tài sản của 03 dự án 79 Bảng 3.10: Tổng hợp chính sách hỗ trợ của 3 dự án nghiên cứu 85 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page vii DANH MỤC HÌNH Trang Hình 1.1: Tuyến mầu xám là cách thức phổ biến hiện nay để tạo đất cho các dự án 23 Hình 3.1. Cơ cấu kinh tế quận Long Biên, 2013 46 Hình 3.2. Cơ cấu sử dụng đất năm 2013 quận Long Biên 54 Hình 3.3. Cơ cấu đối tượng sử dụng đất khi bị thu hồi thuộc dự án GPMB, san nền sơ bộ khu đất phục vụ đấu giá quyền sử dụng đất tại phường Thạch Bàn, quận Long Biên 67 DANH MỤC SƠ ĐỒ Trang Sơ đồ 3.1: Vị trí quận Long Biên, Thành phố Hà Nội 42 Sơ đồ 3.2 Tóm tắt trình tự thực hiện BT, HT và TĐC 59 Sơ đồ 3.3. Dự án xây dựng tuyến đường Thạch Bàn từ đê sông Hồng đến đường Nguyễn Văn Linh, quận Long Biên 65 Sơ đồ 3.4. Dự án tuyến đường Thạch Bàn từ đê sông Hồng đến đường Nguyễn Văn Linh, quận Long Biên đã khánh thành và đưa vào sử dụng 66 Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Nông nghiệp Page viii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Ký hiệu Chú giải ADB Ngân hàng phát triển châu Á ANQP An ninh quốc phòng CHXHCN Cộng hòa xã hội chủ nghĩa CNH-HĐH Công nghiệp hoá – Hiện đại hóa CP Chính phủ GCNQSDĐ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất GPMB Giải phóng mặt bằng HĐBT Hội đồng bồi thường HĐND Hội đồng nhân dân HTKT Hạ tầng kỹ thuật KT-XH Kinh tế - xã hội NĐ-CP Nghị định – Chính phủ NĐ Nghị định QĐ-UBND Quyết định của uỷ ban nhân dân TĐC Tái định cư TT-BTC Thông tư – Bộ tài chính TT-BTNMT Thông tư – Bộ Tài nguyên Môi trường TTLT Thông tư liên tịch TW Trung ương WB Ngân hàng thế giới FDI Đầu tư trực tiếp từ nước ngoài UBND Ủy ban nhân dân XDCB Xây dựng cơ bản [...]... tiến hành thực hiện đề tài: Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất để phát triển đô thị trên địa bàn quận Long Biên, thành phố Hà Nội 1.2 Mục đích, yêu cầu 1.2.1 Mục đích - Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất để phát triển đô thị trên địa bàn quận Long Biên, thành phố Hà Nội; - Đánh giá ưu điểm, tồn tại trong việc thực. .. 25 đủ về bồi thường, hỗ trợ cho các đối tượng có đất bị thu hồi, Nghị định 84 bổ sung những một số điều của Nghị định 197/NĐ-CP về quy định cụ thể đối với một số trường hợp thu hồi đất và bồi thường, hỗ trợ về đất khi nhà nước thu hồi đất (Thu hồi đất tại khu vực giáp ranh giữa các đơn vị hành chính cấp tỉnh; Thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế quan trọng, khu dân cư, phát triển kinh... lấy đất Người có đất bị thu hồi chỉ được bồi thường thiệt hại tài sản trên đất, trong lòng đất Nếu Nhà nước thu hồi vào đất làm nhà ở, việc bồi thường thiệt hại về đất không được đặt ra và người bị thu hồi đất làm nhà ở sẽ phải tự lo liệu Tóm lại, do thời kỳ này đất đai chưa được thừa nhận là có giá cho nên các chính sách bồi thường, hỗ trợ còn có nhiều hạn chế, thể hiện trong cách tính giá trị bồi thường,. .. đất xác định (Quốc hội, Luật đất đai năm (2003), NXB Bản đồ, Hà Nội) 1.1.1.2 Hỗ trợ Hỗ trợ là giúp đỡ nhau, giúp thêm vào Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước giúp đỡ người bị thu hồi đất thông qua đào tạo nghề mới, bố trí việc làm mới, cấp kinh phí để di dời đến địa điểm mới (Ngân hàng phát triển châu Á năm 2005, dự án nâng cao hiệu quả thị trường cho người nghèo) 1.1.1.3 Thu hồi đất Thu. .. định Việc hình thành và phát triển thị trường bất động sản góp phần giảm thiểu việc thu hồi đất để thực hiện các dự án đầu tư (do người đầu tư có thể đáp ứng nhu cầu về đất đai thông qua các giao dịch trên thị trường); đồng thời người bị thu hồi đất có thể tự mua hoặc thu đất đai, nhà cửa mà không nhất thiết phải thông qua Nhà nước thực hiện chính sách bồi thường - Giá cả của bất động sản được hình thành. .. rất cao Việc sử dụng đất đai tại Trung Quốc thực sự tiết kiệm, Nhà nước Trung Quốc hoàn toàn cấm việc mua bán chuyển nhượng đất đai Do vậy thị trường đất đai gần như không tồn tại mà chỉ có thị trường nhà cửa Về bồi thường thiệt hại về đất đai, do đất đai thu c sở hữu nhà nước nên không có chính sách bồi thường thiệt hại Khi nhà nước thu hồi đất, kể cả đất nông nghiệp, tuỳ trường hợp cụ thể, nhà nước. .. Hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật về đất đai nói chung và chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất nói riêng đảm bảo tính ổn định, thống nhất và phù hợp Tập trung quan tâm vấn đề giá đất và định giá đất; vấn đề tuyên truyền và phổ biến chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng tới mọi tầng lớp nhân dân trong xã hội Rà soát, bổ sung chính sách bồi thường, hỗ trợ người bị thu hồi đất. .. sử dụng đất, Nhà nước can thiệp vào các quan hệ đất đai, khắc phục những nhược điểm do lịch sử để lại hay giải quyết những vấn đề mà quá trình phát triển đang đặt ra (Cục Thống kê Thành phố Hà Nội (2010), Niên giám thống kê Thành phố Hà Nội 2010) Thông qua việc lập, xét duyệt và điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất để tổ chức việc bồi thường, hỗ trợ thực sự trở thành sự nghiệp của cộng đồng mà Nhà nước đóng... hoặc giá thay thế Chính sách hỗ trợ: các khoản hỗ trợ cho người bị thu hồi đất hoặc trưng thu đất nhằm tạo điều kiện chuyển đổi nghề nghiệp, ổn định sản xuất, thu nhập và cải thiện đời sống Thông qua việc ban hành và thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất của các nước và một số tổ chức ngân hàng quốc tế, rút ra các kinh nghiệm mà Việt nam cần quan tâm được thể hiện ở một số điểm... 1 Thu hồi đất theo quy hoạch 2 Thu hồi đất theo dự án Đất đang được sử dụng Nhà nước cho thu đất hoặc giao đất cho nhà đầu tư 1 Đấu giá đất 2 Đấu thầu dự án có sử dụng đất 3 Trực tiếp cho thu đất hoặc giao đất cho nhà đầu tư Nhà đầu tư tự thỏa thu n với những người sử dụng đất Đất sẽ cho thu hoặc giao cho nhà đầu tư sử dụng Hình 1.1: Tuyến mầu xám là cách thức phổ biến hiện nay để tạo đất cho các . hình thực hiện bồi thường, hỗ trợ thi Nhà nước thu hồi đất tại Việt Nam 32 1.5. Tình hình thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội. . triển đô thị trên địa bàn quận Long Biên 38 2.3.4. Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất tại 3 dự án để phát triển đô thị trên địa bàn quận Long Biên. . THỊ THÙY DUNG ĐÁNH GIÁ VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT ĐỂ PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN LONG BIÊN, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC