BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI ĐÀO KIỀU LINH PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ SỞ BÁN LẺ THUỐC TẠI TỈNH HÀ NAM NĂM 2012 LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP DƯỢC SĨ CHUYÊN KHOA CẤP I HÀ NỘI - 2013 BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI ĐÀO KIỀU LINH PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ SỞ BÁN LẺ THUỐC TẠI TỈNH HÀ NAM NĂM 2012 LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP DƯỢC SĨ CHUYÊN KHOA CẤP I Chuyên ngành: TỔ CHỨC QUẢN LÝ DƯỢC Mã số: CK 60720 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS Hà Văn Thuý NƠI THỰC HIỆN: - Sở Y tế tỉnh Hà Nam - Trường Đại học Dược Hà Nội THỜI GIAN THỰC HIỆN: 6/2012 – 3/2013 HÀ NỘI - 2013 LỜI CẢM ƠN Trước tiên em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Hà Văn Thuý đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn em từ những bước đầu cho đến khi hoàn thành khoá luận. Em xin chân thành cảm ơn sâu sắc đến các thầy cô giáo trong Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo sau đại học trường Đại học Dược Hà Nội, các Bộ môn, các thầy cô giáo trong Bộ môn Quản lý kinh tế Dược - Trường Đại học Dược Hà Nội đã truyền đạt cho em những kiến thức trong thời gian học tập và nghiên cứu thực hiện khoá luận. Em xin gửi lời cảm ơn tới Ban giám đốc Sở Y tế tỉnh Hà Nam, cán bộ Văn phòng Sở Y tế, Phòng Nghiệp vụ Dược - Sở Y tế, Phòng Y tế các huyện, thành phố cũng như các đơn vị có liên quan và đồng nghiệp đã tạo điều kiện cho em thu thập số liệu và tài liệu tham khảo có liên quan. Cuối cùng em gửi lời cảm ơn tới gia đình và bạn bè đã luôn ở bên, động viên giúp đỡ để em hoàn thành luận văn này. Hà Nội, ngày tháng năm 2013 DS. Đào Kiều Linh MỤC LỤC Danh mục chữ viết tắt Danh mục các bảng – hình trong luận văn Đặt vấn đề 1 Chương 1.TỔNG QUAN 1.1.Tổng quan chung về mạng lưới bán lẻ thuốc tại Việt Nam 3 1.1.1.Một số khái niệm, thuật ngữ liên quan đến nội dung nghiên cứu của đề tài 3 1.1.2.Vị trí, vai trò của các cơ sở bán lẻ thuốc 3 1.1.3.Một vài nét về hoạt động bán lẻ thuốc ở Việt Nam 6 1.1.3.1.Quá trình hình thành và phát triển của mạng lưới bán lẻ thuốc 6 1.1.3.2.Một số văn bản liên quan đến hành nghề bán lẻ thuốc tính đến năm 2012 10 1.2. Tổng quan chung về mạng lưới bán lẻ thuốc tại tỉnh Hà Nam 11 1.2.1. Đặc điểm địa lý, kinh tế - xã hội tỉnh Hà Nam 11 1.2.2. Đặc điểm y tế tỉnh Hà Nam 12 1.2.3. Thực trạng về hoạt động của mạng lưới bán lẻ thuốc trên địa bàn tỉnh Hà Nam 14 Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu 17 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu 17 2.1.2. Địa điểm nghiên cứu 17 2.1.3. Thời gian nghiên cứu 17 2.2. Nội dung nghiên cứu 18 2.3. Phương pháp nghiên cứu 19 2.3.1.Phương pháp nghiên cứu 19 2.3.2. Cỡ mẫu nghiên cứu 19 2.3.3. Phương pháp thu thập số liệu 19 2.3.4. Xử lý, phân tích số liệu 20 Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 3.1. Thực trạng hoạt động của mạng lưới bán lẻ thuốc trên địa bàn tỉnh Hà Nam năm 2012 thông qua các kết quả thanh tra, kiểm tra. 21 3.1.1. Về nhân sự tại các cơ sở bán lẻ thuốc 23 3.1.1.1.Trình độ chuyên môn của chủ cơ sở bán lẻ thuốc 23 3.1.1.2. Sự có mặt của chủ nhà thuốc 24 3.1.2. Thực trạng về điều kiện cơ sở vật chất, kỹ thuật của các cơ sở bán lẻ thuốc 25 3.1.2.1.Chấp hành quy định về đảm bảo các yêu cầu về diện tích khu vực bán thuốc 25 3.1.2.2. Chấp hành quy định về biển hiệu của các cơ sở bán lẻ thuốc 27 3.1.2.3. Chấp hành quy định về trang thiết bị bảo quản tại các cơ sở bán lẻ thuốc 28 3.1.2.4. Chấp hành quy định mặc áo Blu và đeo biển hiệu của nhân viên bán thuốc 29 3.1.3. Thực hiện các quy định về sổ sách, tài liệu chuyên môn 30 3.1.4. Thực hiện các quy chế chuyên môn tại các cơ sở bán lẻ thuốc 32 3.1.4.1. Việc thực hiện các quy định về đảm bảo chất lượng thuốc 32 3.1.4.2. Việc thực hiện quy định về niêm yết giá thuốc 33 3.1.4.3. Việc chấp hành quy định về kê đơn và bán thuốc theo đơn 34 3.2. Phân tích những thuận lợi và khó khăn của các nhà thuốc và quầy thuốc trong việc thực hiện tiêu chuẩn GPP trên địa bàn tỉnh Hà Nam 37 3.2.1. Phân tích những thuận lợi và khó khăn của các cơ sở đạt GPP 37 3.2.1.1.Nhân sự 37 3.2.1.2.Cơ sở vật chất 38 3.2.1.3.Thực hiện các Quy trình thao tác chuẩn và ứng dụng các phần mềm quản lý nhà thuốc 3.2.1.4. Chất lượng công tác bảo quản thuốc 39 40 3.2.1.5. Khách hàng 41 3.2.2. Phân tích những thuận lợi, khó khăn của các cơ sở chưa đạt GPP 42 3.2.2.1.Nhân sự 44 3.2.2.2.Cơ sở vật chất 45 3.2.2.3.Về xây dựng các quy trình thao tác chuẩn 3.2.2.4. Chất lượng công tác bảo quản thuốc 3.2.2.5. Khách hàng 47 47 49 Chương 4: BÀN LUẬN 4.1. Về hoạt động hành nghề của mạng lưới bán lẻ thuốc trên địa bàn tỉnh Hà Nam năm 2012 52 4.2. Phân tích những thuận lợi và khó khăn của các cơ sở bán lẻ thuốc đạt GPP và chưa đạt GPP trong quá trình thực hiện tiêu chuẩn GPP 56 4.2.1. Phân tích những thuận lợi, khó khăn của các cơ sở bán lẻ đạt tiêu chuẩn GPP 56 4.2.2. Phân tích những thuận lợi, khó khăn của các cơ sở chưa đạt GPP 58 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Tài liệu tham khảo Phụ lục 1 Phụ lục 2 Phụ lục 3 Phụ lục 4 Phụ lục 5 ĐẶT VẤN ĐỀ Sức khoẻ là vốn quý nhất của con người, là một trong những điều kiện cơ bản để con người sống hạnh phúc, là mục tiêu, là nhân tố quan trọng đối với sự phát triển kinh tế, văn hoá - xã hội của mỗi quốc gia cũng như của toàn nhân loại. Trong những năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, Ngành Y tế đã có nhiều đóng góp trong sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khoẻ nhân dân góp phần vào những thành tựu to lớn trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước. Ngày nay, khi nền kinh tế và các ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến ngày càng phát triển thì nhu cầu nâng cao sức khoẻ của người dân ngày càng cao. Nhiệm vụ của ngành Dược là cần phải cung ứng thuốc đến người bệnh đầy đủ, kịp thời với chất lượng đảm bảo kèm theo việc tư vấn sử dụng thuốc an toàn, hợp lý. Thuốc đến được tay người sử dụng hầu hết đều thông qua hệ thống phân phối, trong đó có mạng lưới bán lẻ thuốc. Các hệ thống này ngày càng được mở rộng và từng bước hoàn thiện cả về số lượng và chất lượng tạo điều kiện thuận lợi cho bác sỹ và người bệnh lựa chọn thuốc được dễ dàng, đầy đủ. Ngày 21 tháng 12 năm 2011 Bộ Y tế ban hành Thông tư số 46/2011/TT-BYT về nguyên tắc, tiêu chuẩn Thực hành tốt nhà thuốc (GPP) đối với các cơ sở bán lẻ thuốc. Đến thời điểm năm 2012 trên cả nước vẫn còn tồn tại song song hai hệ thống: đạt GPP và chưa đạt GPP với những tiêu chuẩn áp dụng khác nhau. Tại tỉnh Hà Nam, hoạt động của các cơ sở bán lẻ thuốc được phát triển mạnh mẽ với nhiều mặt hàng thuốc, đa dạng về chủng loại góp phần quan trọng trong công tác CSSK của nhân dân trên địa bàn. Nhiều cơ sở bán lẻ đã đạt tiêu chuẩn GPP song cũng còn nhiều cơ sở vẫn kinh doanh theo thói quen cũ. Điều này dẫn đến sự cạnh tranh không lành mạnh, công bằng giữa hai hệ 1 thống đạt GPP và chưa đạt GPP. Dưới tác động của nền kinh tế thị trường, lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân không ít các cơ sở bán lẻ đã chạy theo lợi nhuận, vi phạm các quy chế chuyên môn cũng như đạo đức nghề nghiệp…có thể gây nên những hậu quả xấu cho người bệnh và toàn xã hội. Trước những thách thức và tồn tại nêu trên, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài: “Phân tích hoạt động của cơ sở bán lẻ thuốc tại tỉnh Hà Nam năm 2012” với mục tiêu: 1. Phân tích thực trạng hoạt động của mạng lưới bán lẻ thuốc trên địa bàn tỉnh Hà Nam năm 2012 thông qua kết quả thanh tra, kiểm tra. 2. Phân tích những thuận lợi, khó khăn của các nhà thuốc, quầy thuốc trên địa bàn tỉnh trong việc thực hiện tiêu chuẩn GPP. Từ kết quả nghiên cứu của đề tài, chúng tôi sẽ đưa ra một số ý kiến đề xuất, kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của mạng lưới bán lẻ thuốc tại tỉnh Hà Nam. 2 [...]... các cơ sở kinh doanh thuốc hoạt động dưới các loại hình sau: Nhà thuốc, Quầy thuốc, Đại lý bán thuốc và Tủ thuốc của TYT ♦ Mô hình tổ chức quản lý các cơ sở bán lẻ thuốc tại tỉnh Hà Nam: được thể hiện ở hình 1.2 UBND tỉnh Hà Nam Sở Y tế Hà Nam UBND các huyện, thành phố Phòng Y tế các huyện, thành phố UBND xã, phường, thị trấn Các cơ sở bán lẻ thuốc Hình 1.2: Sơ đồ tổ chức quản lý các cơ sở bán lẻ thuốc. .. chỉnh các hoạt động hành nghề bán lẻ thuốc Các tài liệu này phản ánh quá trình hoạt động của các cơ sở bán lẻ thuốc trong năm 2012 - Phương pháp nghiên cứu mô tả cắt ngang: Điều tra, phỏng vấn các nhà thuốc và quầy thuốc trên địa bàn tỉnh Hà Nam bằng bộ câu hỏi khảo sát được thiết kế sẵn với những nội dung định hướng để phân tích những thuận lợi, khó khăn của các cơ sở đạt GPP và các cơ sở chưa đạt... thuốc tỉnh Hà Nam 15 Như vậy, cũng như cả nước, mạng lưới bán lẻ thuốc trên địa bàn tỉnh Hà Nam đã có những đóng góp tích cực phục vụ công tác CSSK của nhân dân Số điểm bán lẻ trên toàn tỉnh phân bố không đồng đều, song đã đáp ứng cơ bản nhu cầu về thuốc phục vụ nhân dân trong tỉnh Chúng tôi hy vọng những kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của các cơ sở bán lẻ thuốc. .. đứng bán nên không có hiện tượng chủ quầy thuốc vắng mặt khi kiểm tra Với số lượt thanh, kiểm tra trung bình là 1,37 lượt /cơ sở bán lẻ/ năm thì kết quả kiểm tra chưa phản ánh đúng thực trạng việc chủ cơ sở bán thuốc vắng mặt khi cơ sở đang hoạt động trong năm 2012 3.1.2 Thực trạng về điều kiện cơ sở vật chất, kỹ thuật của các cơ sở bán lẻ thuốc 3.1.2.1 Chấp hành quy định về đảm bảo các yêu cầu về diện tích. .. - Trường Đại học Dược Hà Nội - Sở Y tế và các đơn vị trực thuộc Sở Y tế Hà Nam - Các nhà thuốc và quầy thuốc hợp pháp tại tỉnh Hà Nam Bảng 2.1 Số lượng nhà thuốc và quầy thuốc trên địa bàn tỉnh Hà Nam tính đến tháng 12 /2012 Nhà thuốc Quầy thuốc GPP Số lượng cơ sở Chưa GPP GPP Chưa GPP 28 0 61 80 Cộng 28 141 2.1.3 Thời gian nghiên cứu - Nghiên cứu này được tiến hành từ tháng 6 /2012 đến tháng 3/2013... dược của mình để kinh doanh thuốc [20] Cơ sở bán lẻ thuốc gồm có: Nhà thuốc, Quầy thuốc, Đại lý bán thuốc của doanh nghiệp và Tủ thuốc của TYT [20] Cơ sở y, dược tư nhân là cơ sở do cá nhân, hộ gia đình, doanh nghiệp đăng ký kinh doanh và quản lý, điều hành [26] "Thực hành tốt nhà thuốc (Good Pharmacy Practice: GPP) là văn bản đưa ra các nguyên tắc, tiêu chuẩn cơ bản trong thực hành nghề nghiệp tại. .. cung ứng thuốc và tư vấn sử dụng thuốc cho cộng đồng Các cơ sở này cần đảm bảo thực hiện đúng lộ trình theo quy định 22 3.1.1 Về nhân sự tại các cơ sở bán lẻ thuốc 3.1.1.1 Trình độ chuyên môn của chủ cơ sở bán lẻ thuốc: Thuốc là một loại hàng hoá đặc biệt, chỉ những người có chuyên môn nhất định mới được phép bán thuốc Theo quy định của Bộ Y tế thì chủ cơ sở bán lẻ phải được cấp chứng chỉ hành nghề... Thực trạng về hoạt động của mạng lưới bán lẻ thuốc trên địa bàn tỉnh Hà Nam Cùng với các chính sách đổi mới của Đảng và Nhà nước, thuốc chữa bệnh không còn là mặt hàng Nhà nước độc quyền quản lý Từ năm 1993, thực hiện Pháp lệnh hành nghề y dược tư nhân, Sở Y tế đã cấp phép cho các cơ sở bán lẻ thuốc, lực lượng này đã cùng với mạng lưới bán thuốc của các doanh nghiệp tạo ra màng lưới cung ứng thuốc rộng... hình hành nghề và có trách nhiệm cung cấp các thông tin về thuốc cho khách hàng nên trình độ chuyên môn của chủ cơ sở bán lẻ phản ánh chất lượng phục vụ chung của màng lưới bán thuốc và có ảnh hưởng lớn đến việc sử dụng thuốc của khách hàng Kết quả nghiên cứu về trình độ chuyên môn người bán lẻ thuốc năm 2012 được trình bày trong bảng 3.3 và hình 3.3 Bảng 3.3 Trình độ chuyên môn của chủ cơ sở bán lẻ thuốc. .. tế tiếp tục ban hành Thông tư số 43/2010/TT-BYT ngày 15/12/2010 quy định lộ trình thực hiện nguyên tắc, tiêu chuẩn Thực hành tốt nhà thuốc (GPP) địa bàn và phạm vi hoạt động của cơ sở bán lẻ thuốc và Thông tư số 46/2011/TT-BYT ngày 21/12/2011 ban hành nguyên tắc, tiêu chuẩnThực hành tốt nhà thuốc Trên đây là một số văn bản liên quan đến hoạt động hành nghề bán lẻ thuốc tính đến năm 2012 Nội dung văn . tồn tại nêu trên, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài: Phân tích hoạt động của cơ sở bán lẻ thuốc tại tỉnh Hà Nam năm 2012 với mục tiêu: 1. Phân tích thực trạng hoạt động của mạng lưới bán. lưới bán lẻ thuốc tại tỉnh Hà Nam 11 1.2.1. Đặc điểm địa lý, kinh tế - xã hội tỉnh Hà Nam 11 1.2.2. Đặc điểm y tế tỉnh Hà Nam 12 1.2.3. Thực trạng về hoạt động của mạng lưới bán lẻ thuốc. tại các cơ sở bán lẻ thuốc 23 3.1.1.1.Trình độ chuyên môn của chủ cơ sở bán lẻ thuốc 23 3.1.1.2. Sự có mặt của chủ nhà thuốc 24 3.1.2. Thực trạng về điều kiện cơ sở vật chất, kỹ thuật của