` ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM CHU THỊ TUYẾN Tên đề tài: ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ CÂY CHÈ TRÊN ĐỊA BÀN XÃ BẢN NGOẠI, HUYỆN ĐẠI TỪ, TỈNH THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2011 - 2013 KHÓA LUẬN TỐT NGIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo : Chính quy Chuyên ngành : Kinh tế nông nghiệp Khoa : KT & PTNT Khóa học : 2010 – 2014 Thái Nguyên, năm 2014 ` ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM CHU THỊ TUYẾN Tên đề tài: ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ CÂY CHÈ TRÊN ĐỊA BÀN XÃ BẢN NGOẠI, HUYỆN ĐẠI TỪ, TỈNH THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2011 - 2013 KHÓA LUẬN TỐT NGIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo : Chính quy Chuyên ngành : Kinh tế nông nghiệp Lớp : K42 – KTNN – N02 Khoa : KT & PTNT Khóa học : 2010 – 2014 Giảng viên hướng dẫn : ThS. Đặng Thị Bích Huệ Thái Nguyên, năm 2014 ` LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập lý thuyết tại trường và thời gian thực tập tốt nghiệp tại cơ sở, nhờ sự nỗ lực của bản thân và sự giúp đỡ của thầy cô, bạn bè, tôi đã hoàn thành bản khóa luận tốt nghiệp này. Được sự đồng ý của ban Giám hiệu nhà trường, Ban chủ nhiệm khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, đặc biệt là sự giúp đỡ tận tình của Cô giáo Th.s Đặng Thị Bích Huệ, tôi tiến hành nghiên cứu chuyên đề “Đánh giá hiệu quả kinh tế cây chè trên địa bàn xã Bản Ngoại, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2011 - 2013.” Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới Ban giám hiệu trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, Ban chủ nhiệm khoa Kinh tế & Phát triển nông thôn, cùng tất cả các thầy - cô giáo đã tận tình dìu dắt tôi trong suốt thời gian học tập tại trường. Đặc biệt, tôi xin cảm ơn sự quan tâm, giúp đỡ nhiệt tình của cô giáo hướng dẫn Th.s Đặng Thị Bích Huệ đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn để tôi hoàn thành bản khóa luận tốt nghiệp. Đồng thời, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới ban lãnh đạo, cán bộ UBND xã Bản Ngoại, đặc biệt là bà con nhân dân xã Bản Ngoại đã cung cấp những số liệu cần thiết và tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi trong việc thu thập số liệu phục vụ cho bản khóa luận này. Đây cũng là lần đầu tiên thực hiện một đề tài nghiên cứu. Vì vậy đề tài còn nhiều thiếu sót, tôi rất mong nhận được sự góp ý từ thầy cô giáo, các bạn sinh viên để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn Cuối cùng tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn tới gia đình, bạn bè đã động viên, giúp đỡ tôi hoàn thành tốt việc học tập, nghiên cứu của mình trong suốt thời gian vừa qua. Tôi xin chân thành cảm ơn ! Thái Nguyên, tháng 06 năm 2014 Sinh viên Chu Thị Tuyến ` DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TT Chữ viết tắt Nghĩa 1 BQ Bình quân 2 CC Cơ cấu 3 DV Dịch vụ 4 DT Diện tích 5 ĐVT Đơn vị tính 6 GO/lđ Tổng giá trị sản xuất/lao động 7 GO/ha Tổng giá trị sản xuất/héc ta 8 GO/IC Tổng giá trị sản xuất/Chi phí trung gian 9 ISO Tổ chức Quốc tế về tiêu chuẩn hoá 10 IPM Quản lý phòng trừ dịch hại tổng hợp 11 NS Năng suất 12 PTNT Phát triển nông thôn 13 SL Sản Lượng 14 VA/ha Giá trị gia tăng/héc ta 15 VA/IC Giá trị gia tăng/Chi phí trung gian 16 VA/lđ Giá trị gia tăng/lao động 17 UBND Uỷ Ban Nhân Dân 18 XD Xây dựng ` DANH MỤC BẢNG Trang Bảng 3.1. Diện tích và cơ cấu sử dụng đất của xã Bản Ngoại qua 3 năm 2011 - 2013 28 Bảng 3.2. Diện tích chè xã Bản Ngoại giai đoạn 2011 – 2013 32 Bảng 3.3. Năng suất, sản lượng chè kinh doanh trên địa bàn xã Bản Ngoại giai đoạn 2011 - 2013 34 Bảng 3.4.Tình hình nhân lực sản xuất chè các hộ điều tra năm 2013 35 Bảng 3.5. Phương tiện phục vụ sản xuất chè của các hộ điều tra 36 Bảng 3.6. Diện tích đất trồng chè của các hộ điều tra 37 Bảng 3.7. Diện tích trồng mới và trồng cải tạo chè năm 2013 38 Bảng 3.8. Chi phí bình quân sản xuất chè của các hộ điều tra năm 2013 41 Bảng 3.9. Thu nhập từ chè của các hộ điều tra 43 Bảng 3.10. Kết quả sản xuất của hộ điều tra 43 Bảng 3.11. Gía bán và sản lượng chè khô trung bình của các hộ điều tra năm 2013 44 Bảng 3.12. Hiệu quả sản xuất các giống chè cuả các hộ điều tra năm 2014 46 ` MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1 1.Tính cấp thiết của đề tài 1 2. Mục tiêu nghiên cứu 2 2.1. Mục tiêu chung 2 2.2. Mục tiêu cụ thể 2 3. Ý nghĩa của đề tài 2 3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học 2 3.2. Ý nghĩa trong thực tiễn 3 4. Bố cục khoá luận 3 Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4 1.1. Cơ sở lý luận của đề tài 4 1.1.1. Tầm quan trọng của cây chè đối với đời sống con người 4 1.1.2. Một số vấn đề về hiệu quả kinh tế 5 1.1.2.1. Quan điểm về hiệu quả kinh tế 5 1.1.2.2.Khái niệm của hiệu quả kinh tế 7 1.1.2.3. Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh tế 8 1.1.3. Đặc điểm, yêu cầu về điều kiện sinh thái và vai trò của cây chè trong cuộc sống 10 1.1.3.1. Đặc điểm của cây chè 10 1.1.3.2. Yêu cầu sinh thái 10 1.1.3.3. Vai trò của cây chè trong cuộc sống. 12 1.1.3.4. Các chỉ tiêu đánh giá năng suất cây chè 13 1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài 14 1.2.1. Tình hình sản xuất và tiêu thụ trè trên thế giới. 14 1.2.1.1. Tình hình sản xuất 14 ` 1.2.1.2. Tình hình tiêu thụ 14 1.2.2. Tình hình sản xuất và tiêu thụ chè tại Việt Nam 15 1.2.2.1. Tình hình sản xuất 15 1.2.3. Tình hình sản xuất, chế biến, tiêu thụ chè tỉnh Thái Nguyên 18 CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 22 2.1. Đối tượng nghiên cứuvà phạm vi nghiên cứu 22 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu 22 2.1.2. Phạm vi nghiên cứu 22 2.2. Câu hỏi nghiên cứu 22 2.3. Nội dung nghiên cứu 22 2.4. Phương pháp nghiên cứu 23 2.4.1. Phương pháp thu thập thông tin, số liệu 23 2.4.2. Phương pháp so sánh. 24 2.4.3. Phương pháp xử lý số liệu 24 2.4.4. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu 24 CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THẢO LUẬN 27 3.1. Đặc điểm tự nhiên và đặc điểm kinh tế - xã hội của xã Bản Ngoại 27 3.1.1. Điều kiện tự nhiên 27 3.1.1.1. Vị trí địa lý 27 3.1.1.2. Đặc điểm về địa hình: 27 3.1.1.3. Đặc điểm khí hậu 27 3.1.1.4. Thuỷ văn 27 3.1.1.5. Nguồn tài nguyên 28 3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội 30 3.1.2.1. Dân số, lao động 30 3.1.2.2. Dân tộc, tôn giáo 30 ` 3.1.2.3. Y tế, văn hoá, giáo dục 30 3.1.2.4. Cơ sở hạ tầng 31 3.2. Thực trạng phát triển sản xuất chè của xã Bản Ngoại 32 3.2.1. Tình hình sản xất chè tại xã Bản Ngoại. 32 3.2.2. Nằng suất, sản lượng 33 3.3. Tình hình chung của nhóm hộ nghiên cứu 35 3.3.1. Đặc điểm chung của hộ trồng chè. 35 3.3.1.1. Nguồn nhân lực của hộ 35 3.3.1.2. Phương tiện sản xuất chè của hộ 36 3.3.1.3. Nguồn sản xuất của hộ 37 3.3.1.4. Tình hình trồng mới và trồng cải tạo chè của các hộ trồng chè 38 3.3.1.5. Thực trạng tiêu thụ chè ở xã Bản Ngoại 39 3.4. Phân tích hiệu quả kinh tế của cây chè trên địa bàn xã Bản Ngoại, huyện Đại Từ 40 3.4.1. Tình hình sản xuất của các hộ trồng chè 40 3.5. Một số nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh chè tại xã Bản Ngoại, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên. 47 3.5.1. Các nhân tố ảnh hưởng đến sản xuất chè 47 3.5.2. Nhóm nhân tố về kỹ thuật 47 3.5.3. .Nhóm nhân tố về kinh tế 48 Chương 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA CÂY CHỀ TRÊN ĐỊA BÀN XÃ BẢN NGOẠI, HUYỆN ĐẠI TỪ, TỈNH THÁI NGUYÊN 49 4.1. Nhóm giải pháp đối với chính quyền địa phương 49 4.1.1. Quy hoạch vùng sản xuất chè 49 4.1.2. Giải pháp về giống 49 4.1.3.Giải pháp kỹ thuật 50 ` 4.1.4.Tăng cường hoạt động thông tin thị trường và xúc tiến thương mại để tiêu thụ sản phẩm chè 51 4.1.5.Tăng cường xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật ở vùng chè 52 4.1.6. Giải pháp về thương mại và tiêu thụ sản phẩm 52 4.1.7.Giải pháp về công tác khuyến nông 52 4.2. Nhóm giải pháp đối với nông hộ 53 4.2.1. Giải pháp về vốn đầu tư cho cây chè 53 4.2.2. Giải pháp về kỹ thuật 54 4.2.3. Giải pháp về chế biến 55 KẾT LUẬN 56 TÀI LIỆU THAM KHẢO 58 1` MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Chè là một trong những cây có giá trị cao ở trung du, miền núi phía Bắc và Tây Nguyên, là cây xóa đói giảm nghèo cho đồng bào các dân tộc miền núi. Riêng với tỉnh Thái Nguyên cây chè đã góp phần làm giàu cho nhiều thành phần kinh tế, đặc biệt là chủ cơ sở nhỏ và các doanh nghiệp. Ngành chè Thái Nguyên đã giải quyết việc làm cho 66.000 hộ nông dân, sản lượng chè khô thu được hàng năm đạt 16.000 tấn, trong đó kim ngạch xuất khẩu hàng năm đạt 4,2 - 4,8 triệu USD [1]. Việt Nam được đánh giá là nước có ngành sản xuất chè truyền thống với nhiều vùng chè đặc sản nổi tiếng. Sản lượng chè hàng năm đạt 577 nghìn tấn chè thô. Chè Việt Nam đã được xuất sang 107 thị trường trên thế giới, trong đó có 68 thị trường thuộc các quốc gia thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Tuy nhiên, hiện nay Việt Nam vẫn xuất khẩu chủ yếu là chè bán thành phẩm với chất lượng ở mức trung bình. Câu hỏi mà ngành chè đang quan tâm nhất hiện nay là làm sao quy hoạch tốt nguồn nguyên liệu, nâng cao chất lượng chè phục vụ xuất khẩu, tăng khả năng cạnh tranh, khẳng định được thương hiệu chè Việt Nam trên thị trường thế giới. Hiện nay tham gia chế biến và tiêu thụ chè tại Thái Nguyên có các thành phần kinh tế: Công ty TNHH, công ty liên doanh, doanh nghiệp tư nhân và hộ gia đình. Trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên có 29 doanh nghiệp, trong đó có 8 doanh nghiệp nhà nước, 2 công ty cổ phần, còn lại là các doanh nghiệp tư nhân, công ty liên doanh phân bố trong các huyện trong tỉnh, 2 công ty cổ phần, còn lại là các doanh nghiệp tư nhân. Tuy vậy nguồn chè cung cấp để sản xuất thì vẫn còn rất hạn chế về chất lượng, mẫu mã dẫn tới giá thành của chè xuất khẩu của Việt Nam nói chung và Thái Nguyên nói riêng có giá thấp hơn 25 - 50% so với giá thị trường thế giới. [...]... hiệu quả kinh tế cây chè của các hộ gia đình trên địa bàn xã Bản Ngoại - huyện Đại Từ - tỉnh Thái Nguyên Từ đó đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế cho cây chè trên địa bàn xã 2.2 Mục tiêu cụ thể - Đánh giá được thực trạng sản xuất và kinh doanh chè trên địa bàn xã Bản Ngoại – huyện Đại Từ - tỉnh Thái Nguyên - Xác định được các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của cây chè - Đề xuất... - Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội trên địa bàn xã Bản Ngoại - Tìm hiểu thực trạng, tình hình sản xuất, kinh doanh chè trên địa bàn nghiên cứu - Tình hình chung của các hộ nghiên cứu - Phân tích, đánh giá hiệu quả kinh tế sản xuất chè - Tìm hiểu những nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh chè tại địa bàn nghiên cứu - Đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển sản xuất, kinh doanh chè. .. thì cây chè được coi là một trong những cây trồng chủ lực của xã, giải quyết công ăn việc làm, cho thu nhập tương đối cao đã và đang góp phần xoá đói giảm nghèo cho người dân nông thôn Xuất phát từ thực tế trên tôi tiến hành thực hiện đề tài “ Đánh giá hiệu quả kinh tế của cây chè trên địa bàn xã Bản Ngoại, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên 2 Mục tiêu nghiên cứu 2.1 Mục tiêu chung Đánh giá được hiệu quả. .. huyện lỵ Đại Từ 7 km, cách thành phố Thái Nguyên 30km Xã có vị trí tiếp giáp như sau: +Phía Bắc giáp xã Phú Lạc – huyện Đại Từ + Phía Nam giáp xã Hoàng Nông, xã Tiên Hội – huyện Đại Từ + Phía Đông giáp xãTân Linh – huyện Đại Từ + Phía Tây giáp xã Phú Xuyên, La Bằng, Phú Thịnh – huyện Đại Từ 3.1.1.2 Đặc điểm về địa hình: Bản Ngoại là một xã thuộc vùng miền núi với địa hình chủ yếu là đồi núi thấp bao... thụ chè tỉnh Thái Nguyên Sản xuất chè ở Thái Nguyên còn chủ yếu là sản xuất quy mô hộ Tuy vậy, do đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học, tăng đầu tư thâm canh chè 19` mang lại hiệu quả kinh tế cao Trong những năm vừa qua, diện tích, năng suất, chất lượng, giá trị chè Thái Nguyên không ngừng tăng [9] Toàn tỉnh Thái Nguyên hiện có trên 19.100 ha chè, trong đó, có gần 17.300ha chè kinh doanh; năng suất chè. .. bàn xã Bản Ngoại, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên * Phạm vi thời gian - Thời gian nghiên cứu: Từ năm 2011 – 2013 - Thời gian thực hiện đề tài: 25/01/2014 đến ngày 27/04/2014 2.2 Câu hỏi nghiên cứu - Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của xã Bản Ngoại như thế nào? - Tình hình sản xuất chè của các hộ sao? - Các hộ sản xuất chè gặp những thuận lợi, khó khăn gì? - Cần làm gì để phát triển sản xuất chè cho... hiệu quả kinh tế của cây chè và chất lượng cuộc sống của người dân 4 Bố cục khoá luận Ngoài phần mở đầu và kết luận, khoá luận gồm có 4 chương sau: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn Chương 2: Đối tượng, nội dung và phương pháp nghiên cứu Chương 3: Dự kiến kết quả nghiên cứu và thảo luận Chương 4: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế của cây chè trên địa bàn xã Bản Ngoại- huyện Đại T -. .. lượng tiềm năng mà xã hội không dùng được phần bị lãng phí * Quan điểm thứ ba: Hiệu quả kinh tế là mức độ thỏa mãn yêu cầu của quy luật kinh tế cơ bản của kinh tế chủ nghĩa xã hội, cho rằng quỹ tiêu dùng là đại diện cho mức sống nhân dân, là chỉ tiêu phản ánh hiệu quả của nền sản xuất xã hội * Quan điểm thứ tư: Hiệu quả sản xuất kinh doanh là mức tăng của kết quả sản xuất kinh doanh trên mỗi lao động... được hiệu quả cao nhất hay nói cách khác hiệu quả kinh tế là một phạm trù phản ánh chất lượng của một hoạt động kinh tế Nâng cao chất lượng một hoạt động kinh tế là tăng cường lợi dụng các nguồn lực có sẵn trong một hoạt động kinh tế đây đòi hỏi khách quan của một nền sản xuất xã hội, do nhu cầu vật chất ngày càng cao 6` * Quan điểm thứ nhất: Hiệu quả kinh tế là kết quả đạt được trong hoạt động kinh tế. .. với đời sống xã hội và bản sắc văn hoá các dân tộc tỉnh Thái Nguyên Phương pháp chế biến này chiếm khoảng trên 80% sản phẩm chè Thái Nguyên Chế biến chè theo phương pháp truyền thống hiện đang mang lại giá trị, hiệu quả kinh tế rất cao - Chế biến chè theo dây truyền công nghiệp: đối với sản phẩm chè đen theo công nghệ CTC và OTD; đối với các sản phẩm chè xanh Tình hình tiêu thụ sản phẩm chè cũng có . HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM CHU THỊ TUYẾN Tên đề tài: ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ CÂY CHÈ TRÊN ĐỊA BÀN XÃ BẢN NGOẠI, HUYỆN ĐẠI TỪ, TỈNH THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2011 - 2013 . ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM CHU THỊ TUYẾN Tên đề tài: ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ CÂY CHÈ TRÊN ĐỊA BÀN XÃ BẢN NGOẠI, HUYỆN ĐẠI TỪ, TỈNH THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2011. tài “ Đánh giá hiệu quả kinh tế của cây chè trên địa bàn xã Bản Ngoại, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên . 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Đánh giá được hiệu quả kinh tế cây chè của