1 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT TRẦN THỊ THU HÀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN THUỶ ĐIỆN ĐẦU TƯ TẠI LÀO M· sè : 603850 LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HỌC HÀ NỘI – 2012 2 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT TRẦN THỊ THU HÀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN THUỶ ĐIỆN ĐẦU TƯ TẠI LÀO Chuyên ngành : Luật kinh tế Mã số : 603850 LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HỌC Người hướng dẫn khoa học : TS. Hoàng Thị Quỳnh Chi HÀ NỘI – 2012 124 MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT LỜI MỞ ĐẦU 1 CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN THUỶ ĐIỆN ĐẦU TƯ TẠI CỘNG HOÀ DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO 8 1.1 Khái quát chung về thuế, quản lý thuế và pháp luật về quản lý thuế đối với các dự án thủy điện đầu tư tại CHDCND Lào 8 1.1.1 Khái niệm, phân loại thuế, vai trò của thuế 8 1.1.2 Khái niệm, nội dung quản lý thuế 15 1.1.3. Đặc điểm quản lý thuế đối với các dự án thủy điện đầu tư tại CHDCND Lào 27 1.2 Khái niệm, nội dung pháp luật về quản lý thuế đối với các dự án thủy điện đầu tư tại CHDCND Lào 35 1.2.1 Khái niệm, nguồn pháp luật về quản lý thuế đối với các dự án thủy điện đầu tư tại CHDCND Lào 35 1.2.2. Nội dung Pháp luật Việt Nam về quản lý thuế đối với các dự án thuỷ điện đầu tư tại CHDCND Lào 40 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 52 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI DỰ ÁN THUỶ ĐIỆN ĐẦU TƯ TẠI CỘNG HOÀ DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO 54 2.1 Thực trạng quy định của pháp luật về quản lý thuế đối với các dự án thủy điện đầu tư tại CHDCND Lào 54 2.1.1.Chính sách thuế và công tác quản lý thuế của Việt Nam hiện tại đang áp dụng cho dự án thủy điện đầu tư tại CHDCND Lào. 54 2.1.2. Về công tác quản lý thuế 79 125 2.1.3 Ưu điểm của pháp luật quản lý thuế đối với dự án thuỷ điện đầu tư tại CCHDCND Lào 83 2.1.4 Những bất cập của Pháp luật 85 2.2 Thực tiễn thực hiện pháp luật về quản lý thuế đối với các dự án thủy điện đầu tư tại CHDCND Lào 92 2.2.1 Kết quả thực hiện 92 2.2.2 Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân 92 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 97 CHƯƠNG 3:GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN THUỶ ĐIỆN ĐẦU TƯ TẠI CỘNG HOÀ DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO 100 3.1 Nhu cầu hoàn thiện pháp luật 100 3.2 Giải pháp, kiến nghị 102 3.2.1 Hoàn thiện các quy định của pháp luật 102 3.2.2. Nâng cao năng lực của các chủ thể tham gia quan hệ pháp luật quản lý thuế 111 3.2.3 Nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện 114 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 117 KẾ T LUẬ N 119 127 DANH MỤC VIẾT TẮT Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào : CHDCND LÀO Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam : CHXHCN Việt Nam Ngân sách Nhà nước : NSNN Người nộp thuế : NNT Xuất nhập khẩu : XNK Thuế Giá trị gia tăng : GTGT Dự án thủy điện đầu tư tại Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào : Dự án Ủy ban Kinh tế và xã hội của Liên Hiệp quốc, Quỹ tiền tệ quốc tế : IMF Thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá : APA Đầu tư ra nước ngoài : ĐTRNN Thuế thu nhập Doanh nghiệp : TTNDN Thuế thu nhập cá nhân : TTNCN Doanh nghiệp : DN 3 LỜI MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng (năm 1986) đã mở ra một thời kỳ mới cho sự phát triển kinh tế nƣớc nhà “ Thời kỳ đổi mới đất nước ”. Qua nhiều kỳ đại hội, đến đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng (năm 2011) đã định hƣớng cho toàn Đảng, toàn dân ta tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền tảng để đến năm 2020 nƣớc ta cơ bản trở thành nƣớc công nghiệp theo hƣớng hiện đại. Đại hội XI của Đảng diễn ra vào lúc toàn Đảng, toàn dân ta kết thúc thập kỷ đầu của thế kỷ XXI, thực hiện thắng lợi nhiều chủ trƣơng, nhiệm vụ của Nghị quyết Đại hội X. Trải qua 25 năm đổi mới, 20 năm thực hiện Cƣơng lĩnh xây dựng đất nƣớc trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, 10 năm thực hiện Chiến lƣợc phát triển kinh tế - xã hội 2001-2010, kinh tế nƣớc ta đã thu đƣợc những thành tựu đáng kể: nền kinh tế vƣợt qua nhiều khó khăn, thách thức, kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát đƣợc kiềm chế, duy trì đƣợc tốc độ tăng trƣởng khá, tiềm lực và quy mô nền kinh tế tăng lên, nƣớc ta đã ra khỏi tình trạng kém phát triển. Trƣớc yêu cầu phát triển của nền kinh tế, sự thiếu hụt năng lƣợng cho sản xuất và dân sinh việc xây dựng các nhà máy điện là yêu cầu hết sức cấp bách, trong hệ thống các nhà máy điện của nƣớc ta hiện nay trong đó thủy điện đóng một vai trò quan trọng, tuy nhiên tiềm năng thủy điện còn lại của nƣớc ta không nhiều. Trên cơ sở nghiên cứu tiềm năng thủy điện tại nƣớc Cộng Hòa Dân Chủ Nhân Dân Lào (sau đây viết tắt là CHDCND Lào) Chính phủ nƣớc CHXHCNVN Việt Nam (sau đây gọi là Chính phủ) đã đầu tƣ một hệ thống nhà máy thủy điện tại CHDCND Lào một mặt giúp đỡ nƣớc bạn 4 phát triển hệ thống điện năng quốc gia một mặt cung cấp điện trở lại cho Việt Nam góp phần giảm thiểu tình trạng thiếu điện của đất nƣớc. Hiện nay, chúng ta bƣớc đầu triển khai một số dự án thủy điện tại Lào, Chính phủ đã giao cho tập đoàn Sông Đà là chủ đầu tƣ một số dự án thủy điện tại CHDCND Lào nhƣ dự án thủy điện Xekaman 3, dự án thuỷ điện Xekaman 1, dự án thủy điện Sêkông 3 Khi triển khai thực hiện các dự án thuỷ điện này, các doanh nghiệp, các nhà đầu tƣ phải thực hiện nghĩa vụ nộp thuế đối với nhà nƣớc Việt Nam và chịu sự quản lý thuế của các cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam. Tuy nhiên, pháp luật về thuế và Quản lý thuế chƣa phù hợp, vẫn còn gây nhiều lúng túng cho các đối tƣợng nộp thuế nhƣ các dự án, các nhà thầu thi công dự án cũng nhƣ ngƣời lao động của các nhà thầu thi công dự án, đòi hỏi phải đƣợc nghiên cứu để thực hiện. Từ những lý do nêu trên, việc nghiên cứu pháp luật về Quản lý thuế đối với dự án đầu tƣ và xây dựng công trình thuỷ điện tại nƣớc CHDCND Lào là rất cần thiết, có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về của pháp luật về quản lý thuế đối với dự án thủy điện đầu tƣ tại CHDCND Lào, luận văn còn đi sâu phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý thuế đối với các dự án thuỷ điện đầu tƣ tại CHDCND Lào; các quy định của pháp luật và thực tiễn áp dụng pháp luật trong thực tiễn; chỉ ra những ƣu điểm, nhƣợc điểm, những mặt đã đáp ứng đƣợc yêu cầu cũng nhƣ những mặt chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu thực tế; trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm tiếp tục hoàn thiện các quy định về quản lý thuế, đồng thời nâng cao chất lƣợng, hiệu quả công tác quản lý thuế đối với đối với các dự án thủy điện đầu tƣ tại CHDCND Lào, đáp ứng đƣợc nhu cầu của doanh nghiệp trong công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế. 5 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu đề tài 3.1. Đối tượng nghiên cứu Luận văn nghiên cứu các quy định pháp luật về Quản lý thuế nói chung và Quản lý thuế đối với các dự án thủy điện đầu tƣ tại Lào (dự án) nói riêng cũng nhƣ thực tiễn thực hiện pháp luật của Việt Nam về quản lý đối với dự án. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Hoạt động đầu tƣ vào lĩnh vực thuỷ điện tại nƣớc CHDCND Lào chịu sự điều chỉnh của hai hệ thống pháp luật về thuế, đó là hệ thống pháp luật thuế của Việt Nam và hệ thống pháp luật thuế của nƣớc CHDCND Lào. Tuy nhiên, dƣới góc độ của chuyên ngành luật kinh tế, đề tài này chỉ nghiên cứu dƣới góc độ của pháp luật về quản lý thuế của Việt Nam đối với dự án thủy điện đầu tƣ tại CHDCND Lào. Các thông tin, số liệu sử dụng trong luận văn đƣợc lấy từ kết quả khảo sát thực tiễn thực hiện pháp luật về quản lý thuế đối với các dự án thủy điện đầu tƣ tại CHDCND Lào từ năm 2007 đến năm 2011. Liên quan đến hoạt động đầu tƣ vào các dự án đầu tƣ thủy điện tại CHDCND Lào, có nhiều đối tƣợng chịu sự quản lý thuế của cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền của Việt Nam, bao gồm: Công ty TNHH thủy điện Xekaman3 - chủ đầu tƣ Dự án, các nhà thầu (Tổng thầu, đến các nhà thầu thành viên), các nhà cũng cấp hàng hóa, dịch vụ phục vụ cho hoạt động của dự án Tuy nhiên, Luận văn chỉ đi sâu phân tích đánh giá các quy định của pháp luật về Quản lý thuế đối với Công ty trách nhiệm hữu hạn thủy điện Xekaman3 và các chủ thể có liên quan nhƣ các nhà thầu. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu Trên cơ sở phƣơng pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, luận văn sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể nhƣ: tổng hợp, phân tích, đối chiếu pháp luật, khảo sát nhằm làm rõ các nội dung của đề tài. 6 5. Tình hình nghiên cứu Trên cả phƣơng diện lý luận và thực tiễn, vấn đề quản lý thuế đã có nhiều học giả quan tâm nghiên cứu ở những khía cạnh và góc độ khác nhau. Sau đây là một số công trình và bài viết cơ bản về quản lý thuế, ít nhiều liên quan đến đề tài luận văn: - Đề tài: “Tăng cường pháp luật quản lý thuế của tỉnh Thái nguyên giai đoạn hiện nay theo tiếp cận quản lý kinh tế”, luận án tiến sỹ của Nguyễn Thị Minh Hạnh. Luận án này đã hệ thống hóa những vấn đề cơ bản của thuế và quản lý thuế của địa phƣơng theo tiếp cận quản lý kinh tế. Luận án xây dựng đƣợc khái niệm quản lý thuế của địa phƣơng; phát triển khái niệm, làm sáng tỏ những nội dung trong quản lý thuế của địa phƣơng, bao gồm: nuôi dƣỡng, phát triển nguồn thu thuế; quản lý thu thuế; quản lý phân bổ và sử dụng nguồn thu thuế; kiểm tra, giám sát thực thi pháp luật về quản lý thuế nhằm tăng cƣờng quản lý thuế của địa phƣơng. Ngoài ra luận án đã phát hiện các nhóm nhân tố ảnh hƣởng đến quản lý thuế; nghiên cứu kinh nghiệm quản lý thuế của một số địa phƣơng và rút ra bài học kinh nghiệm trong quản lý thuế. - Đề tài: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng công cụ thuế trên địa bàn Quảng Nam – Đà Nẵng”(1993), luận văn thạc sĩ của Nguyễn Thế Tràm; Luận văn này trình bày một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng công cụ thuế đối với cơ quan thuế của tỉnh Quảng nam- Đà Nẵng. Đồng thời đề xuất một số kiến nghị nhằm chỉnh sửa, cải cách công tác quản lý thuế, các phƣơng pháp tính thuế , nghĩa vụ và trách nhiệm của các đối tƣợng nộp thuế - Đề tài: “Công tác quản lý thuế dân doanh trên địa bàn thành phố Hà Nội”(1996), luận văn thạc sĩ của Vũ Thị Toản; Luận văn này trình bày một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế dân doanh trên địa bàn thành Các đề tài trên có đề cập ở mức độ nhất định về quản lý thu thuế và vai trò của nhà nƣớc đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ của Việt Nam. 7 Ngoài ra còn nhiều công trình nghiên cứu khác đề cập đến lĩnh vực này. Tuy nhiên, từ khi có Luật quản lý thuế cho đến nay, vẫn chƣa có công trình nghiên cứu độc lập nào nghiên cứu chuyên sâu về pháp luật quản lý thuế đối với doanh nghiệp đầu tƣ ra nƣớc ngoài trong lĩnh vực thủy điện đƣợc công bố. 6. Đóng góp mới của luận văn Luận văn phân tích những vấn đề lý luận và thực tiễn của pháp luật về Quản lý thuế nói chung và pháp luật về Quản lý thuế đối với các dự án thuỷ điện đầu tƣ tại CHDCND Lào nói riêng. Phân tích thực trạng pháp luật Việt Nam về quản lý thuế đối với các dự án thủy điện đầu tƣ tại CHDCND Lào. Đề xuất những giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về quản lý thuế, tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tƣ trong việc mở rộng kinh doanh đầu tƣ ra nƣớc ngoài; đồng thời nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về Quản lý thuế đối với các dự án đầu tƣ ra nƣớc ngoài. 7. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục chữ viết tắt, tài liệu tham khảo, luận văn đƣợc chia thành 3 chƣơng: Chương 1: Tổng quan pháp luật về quản lý thuế đối với các dự án dự án Thuỷ điện đầu tư tại Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào Chương 2: Thực trạng pháp luật Việt Nam về quản lý thuế đối với các dự án thuỷ điện đầu tư tại Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào. Chương 3: Giải pháp, kiến nghị hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý thuế đối với các dự án thuỷ điện đầu tư tại Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào. [...]... PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN THUỶ ĐIỆN ĐẦU TƯ TẠI CỘNG HOÀ DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO 1.1 Khái quát chung về thuế, quản lý thuế và pháp luật về quản lý thuế đối với các dự án thủy điện đầu tƣ tại CHDCND Lào 1.1.1 Khái niệm, phân loại thuế, vai trò của thuế 1.1.1.1 Khái niệm về thuế Để đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển của mình, Nhà nƣớc chỉ có thể và cần phải dùng quyền lực để bắt buộc các. .. tháng 07 năm 2007 (sau đây viết tắt là Luật quản lý thuế) , điều chỉnh các quan hệ phát sinh trong lĩnh vực quản lý thuế theo nghĩa hẹp Luật Quản lý thuế không đƣa ra khái niệm cụ thể về quản lý thuế mà chỉ nêu ra các nội dung trong quản lý thuế Tại Điều 3 Luật Quản lý thuế quy định nội dung quản lý thuế bao gồm: đăng ký thuế, khai thuế, nộp thuế, ấn định thuế; thủ tục hoàn thuế, miễn thuế, giảm thuế; ... lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức 1.1.3 Đặc điểm về quản lý thuế đối với các dự án thủy điện đầu tư tại CHDCND Lào 1.1.3.1 Khái quát chung về dự án thủy điện đầu tư tại CHDCND Lào Dƣ an thuỷ điện đầu tƣ tại CHDCND Lào Xekaman 3 (sau đây viết tắt ̣ ́ là dự án thuỷ điện Xekaman 3) ra đơi trong bôi c ảnh nƣớc ta đang thiếu điện ̀ ́ năng nên mang nhiê u lơi í ch cho nên kinh tê , góp phần... quan Thuế trong quản lý thuế; đồng thời giám sát cả cơ quan Thuế và ngƣời nộp thuế trong việc chấp hành pháp luật về thuế 1.1.2.2 Nội dung quản lý thuế Theo Điều 3 Luật Quản lý thuế và Điều 3 TT28/2011/TT-BTC về hƣơng dẫn thƣc hiên Luật Quản lý thuế thì quản lý thuế bao gồm các nội dung ́ ̣ ̣ sau đây: 17 Thứ nhất, đăng ký thuế, khai thuế, nộp thuế, ấn định thuế: Đăng ký thuế: là việc ngƣời nộp thuế. .. bẩy, xử lý vi phạm pháp luật về thuế: Từ Điều 103 đến Điều 115 Luật Quản lý thuế có quy định cụ thể về việc xử lý vi phạm pháp luật về thuế Đối tƣợng xử phạt vi phạm pháp luật thuế bao gồm các nhóm đối tƣợng sau: Ngƣời nộp thuế có hành vi vi phạm pháp luật về thuế; Cơ quan thuế, công chức quản lý thuế vi phạm pháp luật về thuế; Ngƣời có thẩm quyền và trách nhiệm xử lý vi phạm pháp luật về thuế; Cơ... niệm quản lý thuế có thể đƣợc hiểu theo hai nghĩa sau đây: Theo nghĩa rộng: quản lý thuế là quản lý nhà nƣớc trong lĩnh vực thuế, là quá trình xây dựng chiến lƣợc phát triển của hệ thống thuế, ban hành các 15 luật thuế, tổ chức, quản lý, điều hành, thanh tra, giám sát việc thực hiện các luật thuế; thanh tra, kiểm tra thuế, xử lý vi phạm pháp luật về thuế Theo nghĩa hẹp: Quản lý thuế là quản lý hành... đặc điểm này mà các chính sách về thuế, quản lý thuế trong quá trình đầu tƣ dự án thủy điện Xekaman3 của cả Việt Nam và Lào cũng có những vƣớng mắc nhất định cần đƣợc làm rõ và tháo gỡ để đảm bảo thu ngân sách nhà nƣớc cũng nhƣ khuyến khích các nhà đầu tƣ, đảm bảo năng lƣợng phát triển kinh tế xã hội đất nƣớc 1.1.3.2 Đặc điểm của Quản lý thuế đối với các dự án thủy điện đầu tư tại CHDCND Lào Đất nƣớc... chính sách đầu tƣ Chính vì vậy, cân xac đị nh cac mƣc thuê hơp ly đôi vơi dƣ ̀ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ̣ án để đạt đƣợc lợi ích t ối đa Nhƣ vậy, đặc điểm cơ bản của quản lý thuế đối Dự án thuỷ điện Xekaman3 là: Thư nhất , chủ thể quản lý thuế đối với Dự án này là Cục thuế tỉnh ́ Quảng Nam Các hoạt động đăng ký thuế , khai thuế, nộp thuế, ấn định thuế; thủ tục hoàn thuế, miễn thuế, giảm thuế; Xoá nợ tiền thuế, ... phạt; quản lý thông tin về ngƣời nộp thuế; kiểm tra thuế, thanh tra thuế; cƣỡng chế thi hành quyết định hành chính thuế; xử lý vi phạm pháp luật về thuế; giải quyết khiếu nại, tố cáo về thuế đều đƣợc thực hiện tại Cục Thuế tỉnh Quảng Nam Thư hai, Đối tƣợng quản lý là Dự án thủy điện Xekaman3 Đây là Dự ́ án đầu tƣ tại nƣớc Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, tuy nhiên chỉ có duy nhất Công ty TNHH điện Xekaman3-... tính thuế, về tổ chức quản lý thu thuế, về chế độ miễn giảm thuế, về kiểm tra, xử lý nghiêm minh đối với các vụ vi phạm trốn thuế 1.1.2 Khái niệm, nội dung quản lý thuế 1.1.2.1 Khái niệm quản lý thuế Quản lý là một phạm trù để chỉ những mối quan hệ và sự tác động qua lại giữa các chủ thể quản lý và đối tƣợng bị quản lý nhằm đạt đƣợc những mục tiêu đề ra trong điều kiện có sự biến đổi của môi trƣờng Quản . pháp luật về quản lý thuế đối với các dự án thủy điện đầu tư tại CHDCND Lào 35 1.2.2. Nội dung Pháp luật Việt Nam về quản lý thuế đối với các dự án thuỷ điện đầu tư tại CHDCND Lào 40 KẾT LUẬN. 1.1.3. Đặc điểm quản lý thuế đối với các dự án thủy điện đầu tư tại CHDCND Lào 27 1.2 Khái niệm, nội dung pháp luật về quản lý thuế đối với các dự án thủy điện đầu tư tại CHDCND Lào 35 1.2.1. luật về quản lý thuế đối với dự án thủy điện đầu tƣ tại CHDCND Lào, luận văn còn đi sâu phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý thuế đối với các dự án thuỷ điện đầu tƣ tại CHDCND Lào;