BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI THÁI THỊ TUYẾT GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG LAO ðỘNG TRONG CÁC LÀNG NGHỀ Ở HUYỆN GIA LÂM THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ HÀ NỘI – 2013 BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI THÁI THỊ TUYẾT GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG LAO ðỘNG TRONG CÁC LÀNG NGHỀ Ở HUYỆN GIA LÂM THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành : KINH TẾ NÔNG NGHIỆP Mã số : 60.62.01.15 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC : TS. NGUYỄN PHƯỢNG LÊ HÀ NỘI – 2013 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……………………… ii LỜI CAM ðOAN Tôi xin cam ñoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa hề ñược sử dụng ñể bảo vệ một học vị nào. Luận văn sử dụng một số thông tin từ nhiều nguồn dữ liệu khác nhau, các thông tin này ñều ñã ñược chỉ rõ nguồn gốc trích dẫn. Hà Nội, ngày 05 tháng 10 năm 2013 Tác giả luận văn THÁI THỊ TUYẾT Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……………………… iii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn, tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo trong Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn, các thầy cô giáo trong Trường ñã truyền ñạt cho tôi những kiến thức bổ ích trong quá trình học tập và nghiên cứu tại Trường. Xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc ñến cô giáo trực tiếp hướng dẫn tôi, TS. Nguyễn Phượng Lê ñã hướng dẫn và giúp ñỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện luận văn này. Cuối cùng, tôi xin gửi tới gia ñình, bạn bè, những người ñã ñộng viên giúp ñỡ tôi trong suốt quá trình thực tập, nghiên cứu cũng như trong thời gian thực hiện ñề tài lời cảm ơn chân thành nhất. Do thời gian có hạn và lần ñầu tiên làm khoá luận nên bài còn rất nhiều thiếu sót. Rất mong nhận ñược lời góp ý chân thành của quý thầy cô và các bạn ñể bài báo cáo ñược hoàn chỉnh. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 05 tháng 10 năm 2013 Tác giả luận văn Thái Thị Tuyết Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……………………… iv MỤC LỤC Lời cam ñoan ii Lời cảm ơn iii Mục lục iv Danh mục bảng vii Danh mục từ viết tắt ix PHẦN I MỞ DẦU 1 1.1 Tính cấp thiết của ñề tài 1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 3 1.2.1 Mục tiêu chung 3 1.2.2 Mục tiêu cụ thể 3 1.3 Câu hỏi nghiên cứu 3 1.4 ðối tượng và phạm vi nghiên cứu 4 1.4.1 ðối tượng nghiên cứu 4 1.4.2 Phạm vi nghiên cứu 4 PHẦN II CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG LAO ðỘNG TRONG LÀNG NGHỀ 5 2.1 Cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng lao ñộng trong làng nghề 5 2.1.1 Những lý luận cơ bản về lao ñộng 5 2.1.2 ðặc ñiểm lao ñộng tại các làng nghề 17 2.1.3 Nội dung nghiên cứu giải pháp nâng cao chất lượng lao ñộng 19 2.2 Cơ sở thực tiễn về giải pháp nâng cao chất lượng lao ñộng trong các làng nghề 24 2.2.1 Kinh nghiệm nâng cao chất lượng lao ñộng trên thế giới 24 2.2.2 Kinh nghiệm nâng cao chất lượng lao ñộng ở Việt Nam 35 PHẦN III ðIỂM ðỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 42 3.1 ðặc ñiểm ñịa bàn nghiên cứu 42 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……………………… v 3.1.1 ðiều kiện tự nhiên 42 3.1.2 ðiều kiện kinh tế - xã hội 43 3.2 Phương pháp nghiên cứu 54 3.2.1 Phương pháp chọn ñiểm nghiên cứu 54 3.2.2 Phương pháp thu thập thông tin 54 3.2.3 Phương pháp xử lý thông tin 56 3.2.4 Phương pháp phân tích 56 3.2.5 Hệ thống chỉ tiêu dùng nghiên cứu ñề tài 56 PHẦN IV: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 58 4.1 Lịch sử hình thành các làng nghề thuộc huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội 58 4.1.1 Làng nghề Bát Tràng 58 4.1.2 Làng nghề Kiêu Kỵ 59 4.2 Thực trạng chất lượng lao ñộng trong các làng nghề huyện Gia Lâm thành phố Hà nội 64 4.2.1 Thông tin chung về các cơ sở ñiều tra 64 4.2.2 Thực trạng chất lượng lao ñộng của chủ cơ sở sản xuất 67 4.2.3 Thực trạng chất lượng lao ñộng trực tiếp 72 4.3 Tình hình thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng lao ñộng tại các làng nghề Gia Lâm 76 4.3.1 Truyền nghề 76 4.3.2 ðào tạo nghề 77 4.3.3 Cải thiện ñiều kiện làm việc 79 4.3.4 Chế ñộ phúc lợi ñối với người lao ñộng 84 4.4 Giải pháp nâng cao chất lượng lao ñộng trong các làng nghề huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội 88 4.4.1 Quan ñiểm, ñịnh hướng, mục tiêu phát triển làng nghề truyền thống của thành phố Hà Nội 88 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……………………… vi 4.4.2 Phương hướng xây dựng nông thôn mới huyện Gia Lâm giai ñoạn 2011 - 2020 và ñịnh hướng ñến năm 2030 90 4.4.3 Một số giải pháp nâng cao chất lượng lao ñộng trong các làng nghề truyền thống thuộc huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội 91 PHẦN V: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 97 5.1 Kết luận 97 5.2 Kiến nghị 100 TÀI LIỆU THAM KHẢO 101 PHỤ LỤC 103 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……………………… vii DANH MỤC BẢNG STT Tên bảng Trang 3.1 Tình hình sử dụng ñất ñai của huyện Gia Lâm 44 3.2 Tình hình biến ñộng dân số và lao ñộng của huyện Gia Lâm 46 3.3 Tình hình lao ñộng trong các làng nghề của huyện Gia Lâm 47 3.4 Tỷ lệ lao ñộng chia theo nguồn gốc 49 3.5 Tình hình phát triển kinh tế huyện Gia Lâm 51 3.6 Giá trị sản xuất nông nghiệp huyện Gia Lâm 52 3.7 Nguồn thông tin số liệu thứ cấp 55 3.8 Số lượng mẫu ñiều tra ở các ñiểm nghiên cứu 56 4.1 Cơ cấu loại hình sở hữu của các cơ sở ñiều tra 64 4.2 Cơ sở ñiều tra theo hình thức sản xuất 65 4.3 ðặc ñiểm lao ñộng trong các cơ sở ñiều tra 66 4.4 Thông tin chung về chủ cơ sở sản xuất 67 4.5 Trình ñộ học vấn của chủ cơ sở sản xuất tại các làng nghề Gia Lâm 68 4.6 Trình ñộ tay nghề của chủ cơ sở sản xuất tại các làng nghề Gia Lâm 69 4.7 Kinh nghiệm của chủ cơ sở sản xuất tại các làng nghề Gia Lâm 70 4.8 Khả năng tiếp cận thị trường của chủ cơ sở sản xuất tại các làng nghề Gia Lâm 71 4.9 Thu nhập bình quân/người/tháng của chủ cơ sở sản xuất tại các làng nghề Gia Lâm 72 4.10 Trình ñộ học vấn của lao ñộng trực tiếp tại các làng nghề Gia Lâm 72 4.11 Trình ñộ tay nghề của lao ñộng ñộng trực tiếp tại các làng nghề Gia Lâm 73 4.12 Kinh nghiệm của lao ñộng trực tiếp tại các làng nghề Gia Lâm 74 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……………………… viii 4.13 Thu nhập bình quân/người/tháng của lao ñộng trực tiếp tại các làng nghề Gia Lâm 75 4.14 Nguồn gốc học nghề của người lao ñộng trong các làng nghề huyện Gia Lâm 77 4.15 Tình hình tham gia các khóa ñào tạo hàng năm tại ñịa phương 78 4.16 Nội dung các khoá ñào tạo 78 4.17 Mức ñầu tư máy móc trung bình của các cở sở sản xuất 84 4.18 ðộng cơ làm việc của người lao ñộng 85 4.19 Chế ñộ phúc lợi xã hội ñối với người lao ñộng 86 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Kinh tế…… ……………………… ix DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CHỮ VIẾT TẮT CHỮ ðẦY ðỦ CSSX Cơ sở sản xuất CL Chất lượng Cð Cao ñẳng DN Doanh nghiệp ðH ðại học ðVT ðơn vị tính HðLð Hợp ñồng lao ñộng HTX Hợp tác xã Lð Lao ñộng SL Số lượng TC Trung cấp TNHH Trách nhiệm hữu hạn THPT Trung học phổ thông THCS Trung học cơ sở UBND Ủy ban nhân dân [...]... n và th c ti n v ch t lư ng lao ñ ng và gi i pháp nâng cao ch t lư ng lao ñ ng trong các làng ngh - ðánh giá th c tr ng ch t lư ng lao ñ ng c a các làng ngh huy n Gia Lâm thành ph Hà N i - ð xu t m t s gi i pháp nh m nâng cao ch t lư ng lao ñ ng trong các làng ngh huy n Gia Lâm thành ph Hà N i 1.3 Câu h i nghiên c u - Nghiên c u lao ñ ng và ch t lư ng lao ñ ng t i các làng ngh d a trên nh ng cơ s... ng lao ñ ng trong các làng ngh huy n Gia Lâm thành ph Hà N i trong th i gian qua như th nào? - C n có nh ng gi i pháp nào ñ nâng cao ch t lư ng lao ñ ng trong các làng ngh huy n Gia Lâm thành ph Hà N i? Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t …… ……………………… 3 1.4 ð i tư ng và ph m vi nghiên c u 1.4.1 ð i tư ng nghiên c u Lao ñ ng làm ngh trong các làng ngh huy n Gia Lâm thành. .. nh ng lý lu n v lao ñ ng, ch t lư ng lao ñ ng và gi i pháp nâng cao ch t lư ng lao ñ ng trong các làng ngh ; + Th c tr ng v ch t lư ng lao ñ ng gián ti p và tr c ti p tham gia s n xu t ngành ngh trong các làng ngh huy n Gia Lâm, thành ph Hà N i - V không gian: ð tài ñư c nghiên c u t i các làng ngh thu c huy n Gia Lâm thành ph Hà N i, c th là: Bát Tràng, Kiêu K và Ninh Hi p - V th i gian: + ðánh giá... các làng ngh huy n Gia Lâm thành ph Hà N i”, m t trong nh ng ñ a bàn có các làng ngh truy n th ng lâu ñ i nh t trong l ch s làng ngh Vi t Nam 1.2 M c tiêu nghiên c u 1.2.1 M c tiêu chung Nghiên c u th c tr ng ch t lư ng lao ñ ng trong các làng ngh huy n Gia Lâm thành ph Hà N i, t ñó ñ xu t m t s gi i pháp nh m nâng cao ch t lư ng lao ñ ng trong các làng ngh huy n Gia Lâm thành ph Hà N i 1.2.2 M c tiêu... tham gia c a các t ch c xã h i - ngh nghi p, xã h i hóa vi c ñào t o, không th ch d a vào h th ng trư ng l p c a các cơ s công l p Chính vì v y, ñ các làng ngh ti p t c phát huy các giá tr kinh t , văn hoá, nâng cao ch t lư ng lao ñ ng th c s là m t trong nh ng yêu c u c p bách ñ t ra Trong ph m vi ñ tài này, tôi ti n hành nghiên c u “Gi i pháp nâng cao ch t lư ng lao ñ ng trong các làng ngh huy n Gia. .. tr ng v ch t lư ng lao ñ ng trong các làng ngh huy n Gia Lâm thành ph Hà N i d a vào s li u 3 năm 2010-2012 Thông tin sơ c p thu th p t các cơ s s n xu t trong năm 2012 Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t …… ……………………… 4 PH N II CƠ S LÝ LU N VÀ TH C TI N V NÂNG CAO CH T LƯ NG LAO ð NG TRONG LÀNG NGH 2.1 Cơ s lý lu n v nâng cao ch t lư ng lao ñ ng trong làng ngh 2.1.1 Nh... th công ch y u là: truy n ngh trong các làng ngh ; d y ngh trong các doanh nghi p, các h p tác xã; và ñào t o ngh t i các trư ng d y ngh Tuy nhiên, quá trình d y ngh cho l p lao ñ ng tr trong nhi u làng ngh chưa ñư c coi tr ng ñúng m c, vi c d y ngh t i các làng ngh ph n l n theo l i truy n ngh trong các gia ñình (78,21%) ho c t ch c nh ng l p h c ng n ngày cho con em trong ñ a phương (21,4%) Hơn n... ti n m ng tu i vào các d p L , T t; Quà khuy n h c cho các cháu thi u nhi vào cu i năm h c, vào các d p Qu c t thi u nhi, R m Trung Thu; Ch ñ chính sách xét theo thâm niên công tác; Các phong trào Văn - Th - M do doanh nghi p/cơ s s n xu t t ch c vào các d p L h i 2.2 Cơ s th c ti n v gi i pháp nâng cao ch t lư ng lao ñ ng trong các làng ngh 2.2.1 Kinh nghi m nâng cao ch t lư ng lao ñ ng trên th gi... nâng cao ñ i s ng tinh th n cho ñ i ngũ lao ñ ng cũng là m t v n ñ khi n các doanh nghi p ph i quan tâm hàng ñ u T o b u không khí t t lành trong doanh nghi p khi n ngư i lao ñ ng vui v trong lúc làm vi c, coi doanh nghi p như m t b ph n c a cu c ñ i mình ñ g n bó, ñ ñoàn k t, ñ g ng s c làm vi c cũng góp ph n nâng cao ch t lư ng lao ñ ng - Ý th c ch quan c a ñ i ngũ lao ñ ng: Nâng cao ch t lư ng lao. .. c a ñ tài Trong ti n trình l ch s Vi t Nam, ngh th công hình thành ngay t trong lòng xã h i nguyên th y, tuy nhiên ñ n khi cơ c u làng Vi t ra ñ i và n ñ nh thì làng ngh m i tr thành m t b ph n quan tr ng c u thành l ch s kinh t - văn hóa Vi t Nam Các làng ngh truy n th ng v i ñ c trưng là s n xu t ti u th công nghi p, t n d ng ngu n nguyên li u phong phú v i giá thành r S n ph m t các làng ngh không . trạng chất lượng lao ñộng trong các làng nghề ở huyện Gia Lâm thành phố Hà Nội, từ ñó ñề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng lao ñộng trong các làng nghề ở huyện Gia Lâm thành phố. thực tiễn về chất lượng lao ñộng và giải pháp nâng cao chất lượng lao ñộng trong các làng nghề. - ðánh giá thực trạng chất lượng lao ñộng của các làng nghề ở huyện Gia Lâm thành phố Hà Nội. ðặc ñiểm lao ñộng tại các làng nghề 17 2.1.3 Nội dung nghiên cứu giải pháp nâng cao chất lượng lao ñộng 19 2.2 Cơ sở thực tiễn về giải pháp nâng cao chất lượng lao ñộng trong các làng nghề 24