ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT TRẦN HUY HẢI HOẠT ĐỘNG PHỔ BIẾN PHÁP LUẬT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THC TIN luận văn thạc sĩ luật học Hà nội - 2009 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT TRẦN HUY HẢI HOẠT ĐỘNG PHỔ BIẾN PHÁP LUẬT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN Chuyên ngành : Lý luận lịch sử nhà nƣớc pháp luật Mã số : 60 38 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Người hướng dẫn khoa học: GS.TS Hồng Thị Kim Quế Hµ néi - 2009 MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục MỞ ĐẦU Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG PHỔ BIẾN PHÁP LUẬTTRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI 1.1 Tổng quan hoạt động phổ biến pháp luật 1.1.1 Khái niệm phổ biến pháp luật 1.1.2 Mục đích hoạt động phổ biến pháp luật 14 1.1.3 Chủ thể, khách thể, đối tượng hoạt động phổ biến pháp luật 16 1.1.3.1 Chủ thể hoạt động phổ biến pháp luật 16 1.1.3.2 Khách thể (đối tượng) hoạt động phổ biến pháp luật 17 1.2 Nội dung, hình thức, phương pháp phổ biến pháp luật 18 1.2.1 Nội dung phổ biến pháp luật 18 1.2.2 Hình thức phổ biến pháp luật 25 1.2.3 Phương pháp phổ biến pháp luật 29 1.2.4 Một số đặc điểm cần lưu ý hoạt động phổ biến pháp luật 30 1.3 Mối quan hệ hoạt động phổ biến pháp luật với dạng giáo dục ý thức khác 35 1.3.1 Hệ thống văn pháp quy hoạt động phổ biến pháp luật 35 Mối quan hệ hoạt động phổ biến pháp luật với dạng giáo dục ý thức khác 36 Chương THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG PHỔ BIẾN PHÁP LUẬT 1.3.2 39 TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI 2.1 Vài nét khái quát thành phố Hà Nội 39 2.2 Hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội 42 2.2.1 Sự cần thiết hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội 42 2.2.2 Nội dung hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội thời gian qua 45 2.2.2.1 Trong lãnh đạo, đạo hoạt động phổ biến pháp luật 45 2.2.2.2 Trong kiện toàn tổ chức, máy làm công tác tuyên truyền pháp luật 49 2.2.2.3 Trong công tác giáo dục, đào tạo đội ngũ cán tuyên truyền pháp luật từ thành phố đến sở 51 2.2.2.4 Hoạt động tuyên truyền phổ biến pháp luật tầng lớp nhân dân 52 2.2.2.5 Hoạt động phổ biến pháp luật cho cán bộ, cơng chức, quyền sở 54 2.2.2.6 Hoạt động phổ biến giáo dục pháp luật lực lượng vũ trang 55 Hoạt động phổ biến pháp luật cho thiếu niên 56 2.2.2.8 Hoạt động phổ biến pháp luật cho người lao động, nhà quản lý cán cơng đồn doanh nghiệp 57 Những hình thức phổ biến pháp luật chủ yếu địa bàn thành phố Hà Nội 57 2.2.3.1 Phổ biến pháp luật thông qua hội nghị, hội thảo, tọa đàm, nói chuyện chuyên đề 57 2.2.2.7 2.2.3 2.2.3.2 Phổ biến thông qua phương tiện thông tin đại chúng 59 2.2.3.3 Hoạt động phổ biến pháp luật thơng qua thi, hội thi tìm hiểu pháp luật 62 Hoạt động phổ biến pháp luật thông qua tài liệu, sách báo, khai thác tủ sách pháp luật 63 2.2.3.5 Hoạt động phổ biến pháp luật thông qua công tác tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý 65 2.2.3.6 Hoạt động phổ biến giáo dục thông qua cơng tác hịa giải sở 67 Những ưu điểm, mặt hạn chế, nguyên nhân học kinh nghiệm công tác phổ biến pháp địa bàn thành phố Hà Nội thời gian qua 69 2.2.3.4 2.2.4 2.2.4.1 Những ưu điểm 69 2.2.4.2 Những hạn chế hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội 71 2.2.4.3 Nguyên nhân ưu điểm, hạn chế học kinh nghiệm hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội 72 Chương 3: TĂNG CƢỜNG HOẠT ĐỘNG PHỔ BIẾN PHÁP LUẬT 75 TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI - PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP CƠ BẢN 3.1 Chủ trương, sách Đảng Nhà nước ta phổ biến pháp luật 75 3.2 Các giải pháp nhằm tăng cường hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội 77 3.2.1 Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng pháp luật cho chủ thể tiến hành hoạt động phổ biến pháp luật 77 3.2.2 Kết hợp phổ biến pháp luật với lĩnh vực giáo dục đào tạo khác địa bàn thành phố Hà Nội 82 3.2.3 Xây dựng hệ thống thông tin pháp luật, tạo điều kiện để quần chúng nhân dân tiếp cận với pháp luật cách kịp thời, xác 84 3.2.4 Tăng cường hình thức phổ biến pháp luật thơng qua phương tiện thông tin đại chúng phối hợp chặt chẽ quan tham gia phổ biến pháp luật 87 3.2.5 Đảm bảo lãnh đạo, đạo thống hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội 91 3.2.6 Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát xử lý nghiêm vi phạm kỷ luật, pháp luật 95 3.2.7 Bảo đảm kinh phí cơng tác phổ biến pháp luật cho cán bộ, công chức địa bàn 96 KẾT LUẬN 99 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 101 MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Công đổi nước ta Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng lãnh đạo 20 năm qua đạt thành tựu quan trọng, tạo tiền đề vững đưa đất nước ta bước vào thời kỳ - thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, đại hóa đất nước Thực tiễn đổi đất nước rõ mối quan hệ biện chứng rằng: phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa hỏi tất yếu phải xây dựng hoàn thiện Nhà nước pháp quyền dân, dân dân Nhà nước quản lý lĩnh vực đời sống xã hội pháp luật, phát huy dân chủ không ngừng tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa phương thức khơng để xây dựng hồn thiện Nhà nước pháp quyền mà phương thức chủ yếu để nhà nước quản lý xã hội có hiệu lực, hiệu Tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa nguyên tắc hiến định thể Hiến pháp Nhà nước ta Để thiết lập pháp chế thống vững phạm vi nước; để thiết lập trật tự pháp luật, kỷ cương phép nước nghiêm minh, dân chủ cơng bằng, có nhiều đường với nhiều giải pháp phong phú Trong đó, phải kể đến giải pháp trước mắt lâu dài đảm bảo việc thực pháp luật trở thành lối sống, thói quen Nhà nước nhân dân - đẩy mạnh hoạt động phổ biến pháp luật, nâng cao nhận thức pháp luật cho nhân dân Chính vậy, Chính phủ Chỉ thị số 02/CT-TTg năm 1998 Quyết định số 03/QĐ-TTg ngày 7/1/1998 việc ban hành kế hoạch triển khai công tác phổ biến phổ biến pháp luật Thực Chỉ thị số 32/CT-TW ngày 9/12/2003 Ban Bí thư, Năm 2003 Chính phủ đề Chương trình Phổ biến giáo dục pháp luật từ năm 2003 đến năm 2007 (ban hành kèm theo Quyết định số 13/2003/QĐ-TTg ngày 17/-1/2003 Thủ tướng Chính phủ), Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội ban hành Quyết định số 36/2003/QĐ-UB ngày 27/02/2003 Chương trình Phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội từ năm 2003 đến năm 2007 Theo Nghị 61/2007/NQ-CP Chính phủ ban hành ngày 7/12/2007, phổ biến pháp luật nhiệm vụ tồn hệ thống trị đặt lãnh đạo Đảng Công tác tiến hành thường xuyên, liên tục tầm cao nhằm làm cho cán bộ, nhân dân hiểu biết chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa dân, dân, dân Văn kiện đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X nêu rõ: "Mọi đường lối, sách Đảng pháp luật Nhà nước phải phản ánh lợi ích đại đa số nhân dân Nhân dân quyền mà cịn có trách nhiệm tham gia hoạch địh thi hành chủ trương, sách Đảng pháp luật Nhà nước" [20, tr 44] Với nhận thức khẳng định rằng: nghiệp giáo dục quốc sách hàng đầu hoạt động phổ biến pháp luật có vị trí đặc biệt quan trọng nước ta Thực tiễn vừa qua, hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội chưa đáp ứng yêu cầu nghiệp đổi Pháp luật tình hình thực pháp luật phận khơng nhỏ cán bộ, đảng viên quần chúng nhân dân nói chung cịn hạn chế bối cảnh Hà Nội mở rộng, xen lẫn vùng thị hóa cịn vùng sâu, vùng xa, vùng có dân tộc người sinh sống Các điều kiện để tiếp nhận thông tin pháp lý văn pháp luật Nhà nước đa số quần chúng nhân dân bị hạn chế Bối cảnh cho thấy hoạt động phổ biến pháp luật, đưa pháp luật vào sống vấn đề lớn đòi hỏi cần đáp ứng kịp thời Với lý trên, việc nghiên cứu đề tài: "Hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội - Những vấn đề lý luận thực tiễn" cấp thiết, có ý nghĩa lý luận ý nghĩa thực tiễn thiết thực Tình hình phạm vi nghiên cứu luận văn 2.1 Tình hình nghiên cứu Hoạt động phổ biến pháp luật với tư cách phạm trù pháp lý dạng hoạt động Nhà nước tổ chức thực pháp luật, biện pháp tăng cường pháp chế, vấn đề thu hút quan tâm, nghiên cứu nhiều quan nhà khoa học từ trước đến đặc biệt thời kỳ đổi đất nước, đổi xây dựng hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa dân, dân, dân + Ở nước việc nghiên cứu phổ biến pháp luật nhiều tác giả đề cập đến khía cạnh mức độ khác nhau, thể công trình nghiên cứu, viết đăng báo, tạp chí phổ biến pháp luật đề tài nhiều luận án, luận văn luật học, công trình nghiên cứu kể đến như: - "Giáo dục ý thức pháp luật với việc tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa", Luận án tiến sĩ luật Trần Ngọc Đường - "Ý thức pháp luật xã hội chủ nghĩa giáo dục pháp luật cho nhân dân lao động Việt Nam", Luận án phó tiến sĩ luật Nguyễn Đình Lộc - "Phổ biến pháp luật cho nhân dân", Nguyễn Ngọc Minh, Tạp chí Cộng sản, số 10, 1983; - "Giáo dục ý thức pháp luật để tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa xây dựng người mới", Phùng Văn Tửu, Tạp chí Giáo dục lý luận, số 4, 1985; - "Giáo dục ý thức pháp luật", Nguyễn Trọng Bích, (Tạp chí Xây dựng Đảng, số 4, 1989; - "Cơ sở khoa học việc xây dựng ý thức lối sống theo pháp luật", Đề tài khoa học cấp Nhà nước, mã số 07-17, Viện Nhà nước - pháp luật thuộc Trung tâm Khoa học xã hội nhân văn chủ trì; - "Một số vấn đề lý luận thực tiễn công đổi mới", đề tài khoa học cấp Bộ, mã số 92-98, 223 ĐT Viện Nghiên cứu Khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp; - "Tìm kiếm mơ hình phổ biến phổ biến pháp luật có hiệu số dân tộc người", đề tài khoa học cấp Bộ Viện Nghiên cứu Khoa học pháp lý; - "Phổ biến pháp luật trường Đại học, trung học chuyên nghiệp dạy nghề không chuyên luật nước ta nay", Luận án Phó tiến sĩ Đinh Xuân Thắng; - "Phổ biến pháp luật qua hoạt động tư pháp Việt Nam", Luận án phó tiến sĩ Dương Thị Thanh Mai; - "Phổ biến pháp luật cho dân tộc Khơme Nam Bộ (qua thực tiễn An Giang)", Luận văn thạc sĩ Lê Văn Bền; - "Bàn phổ biến pháp luật", phó tiến sĩ Trần Ngọc Đường Dương Thị Thanh Mai, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 1995; - "Một số vấn đề phổ biến phổ biến pháp luật giai đoạn nay", Luận văn thạc sĩ Đặng Ngọc Hoàng + Một số viết tác giả đăng Tạp chí thời gian gần đây: - "Nhìn lại năm cơng tác phổ biến, phổ biến pháp luật Gia Lai", Trần Xuân Thiệp, Tạp chí Dân chủ pháp luật, số 2/2000 - "Xã hội hóa cơng tác phổ biến phổ biến pháp luật tình hình mới" Hồ Viết Hiệp, Tạp chí Dân chủ pháp luật, số 9/2000 - "Bàn ý thức pháp luật", TS Hoàng Thị Kim Quế, Tạp chí Luật Học, số 1/2003 - "Văn hóa pháp lý - dòng riêng nguồn chung dân tộc Việt Nam", PGS.TS Hồng Thị Kim Quế, Tạp chí Dân chủ pháp luật, số 10/2004 thực tốt nhiệm vụ Tiểu ban như: Tham gia tổ chức thi tuyển công chức, cử giảng viên Trường làm báo cáo viên pháp luật cho lớp tập huấn, hội nghị, hội thảo pháp luật vậy, cần tăng cường mối quan hệ + Hội Luật gia Hà Nội với đội ngũ luật gia đông đảo trở thành lực lượng báo cáo viên chủ yếu Hội đồng phổ biến pháp luật Thành phố, cấp quận, huyện Sự quan hệ chặt chẽ Hội đồng phổ biến pháp luật hai cấp: Thành phố, quận, huyện, thị xã với Hội Luật gia cần thiết Mối quan hệ nguồn động viên, cổ vũ to lớn Hội viên Hội Luật gia việc tham gia làm báo cáo viên pháp luật Hội đồng phổ biến pháp luật cấp + Đoàn Luật sư Hà Nội tổ chức có đội ngũ chuyên gia pháp luật có nhiều ưu thế, vững lý luận, giàu thực tiễn pháp luật Sự phối hợp tốt Hội đồng phổ biến pháp luật với Đoàn Luật sư thực hoạt động phổ biến pháp luật góp phần xây dựng đội ngũ báo cáo viên pháp luật thành phố mạnh hơn, phục vụ tốt cho hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Ngoài hoạt động bào chữa trước tòa, tư vấn pháp lý luật sư góp phần phổ biến pháp luật cho quần chúng nhân dân địa phương + Tòa án nhân dân Viện kiểm sát nhân dân thành phố quận, huyện, thị xã quan thực quyền tư pháp địa phương Sự phối hợp Hội đồng phổ biến pháp luật cấp với quan tư pháp có vai trị quan trọng cơng tác phổ biến pháp luật cho cán bộ, công chức nhân dân địa phương Xã hội có ổn định hay khơng, kỷ cương có giữ vững hay khơng phần quan trọng phụ thuộc vào hoạt động quan tư pháp Việc khởi tố, điều tra, xét xử nghiêm minh, người, tội, pháp luật không nhằm mục đích trừng trị người phạm tội mà quan trọng để giáo dục, cải tạo họ thành người lương thiện Đó quan điểm Đảng Nhà nước ta công tác xét xử: "Kết hợp biện pháp giáo dục phòng ngừa với trấn áp, trừng trị loại tội phạm" [13, tr 17] Quá trình phổ biến pháp luật phiên 94 tịa q trình tác động có tổ chức, có chủ định, có định hướng trước lên ý thức hành vi người phạm pháp mà cịn đơng đảo người tham dự quan tâm đến phiên tịa nhằm hình thành họ ý thức pháp luật, giá trị đạo đức, thói quen hành vi hợp pháp công dân Hiện đấu tranh chống tội phạm nước nói chung, thành phố Hà Nội nói riêng, đặc biệt đấu tranh chống tham nhũng, chống bn lậu diễn mạnh mẽ Những phiên tịa xét xử loại tội phạm "tham nhũng", "buôn lậu", "cố ý làm trái", "thiếu tinh thần trách nhiệm" số cán bộ, cơng chức thối hóa, biến chất có tác dụng tích cực hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội 3.2.5 Đảm bảo lãnh đạo, đạo thống hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội Xây dựng chế lãnh đạo, đạo việc tổ chức thực công tác phổ biến pháp luật cho cán bộ, công chức thống từ Thành phố, quận, huyện thị xã đến phường, xã, thị trấn yêu cầu cấp thiết, định đến toàn hoạt động chất lượng hiệu hoạt động - Tăng cường lãnh đạo cấp ủy Đảng, trước hết Thành ủy hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Đảng Cộng sản Việt Nam lực lượng lãnh đạo nhà nước xã hội công tác cán bộ, công chức phải đặt lãnh đạo Đảng Trong Pháp lệnh Cán bộ, công chức, điều Pháp lệnh ghi rõ: "Công tác cán bộ, công chức đặt lãnh đạo thống Đảng Cộng sản Việt Nam, đảm bảo nguyên tắc tập thể, dân chủ đôi với phát huy trách nhiệm người đứng đầu quan,tổ chức, đơn vị" Do đó, tăng cường lãnh đạo Đảng công tác phổ biến pháp luật quan nhà nước, tổ chức trị, tổ chức trị xã hội vấn đề cần thiết giai đoạn nay, giai đoạn mà Đảng ta lãnh đạo xây dựng Nhà nước ta "Nhà nước pháp quyền dân, dân dân" 95 Theo Nghị 61/2007/NQ-CP Chính phủ ban hành ngày 7/12, phổ biến, phổ biến pháp luật nhiệm vụ tồn hệ thống trị đặt lãnh đạo Đảng Công tác tiến hành thường xuyên, liên tục tầm cao nhằm làm cho cán bộ, nhân dân hiểu biết chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa dân, dân, dân Trong thời gian qua, Nghị Đại hội Đảng thành phố nghị Thành ủy gần đây, đề cấp đến vấn đề liên quan đến quản lý nhà nước khẳng định tầm quan trọng công tác phổ biến pháp luật, xác định trách nhiệm cấp ủy đảng hoạt động Để thực nghị Đảng thời gian tới, cấp Đảng cần đổi nội dung lãnh đạo công tác phổ biến pháp luật mà cụ thể tập trung vấn đề sau: + Từng cấp ủy xác định rõ đối tượng, trọng tâm phổ biến pháp luật cho thời kỳ phù hợp với nhiệm vụ kinh tế - xã hội địa phương Xác định trách nhiệm quan đảng, quan Nhà nước, tổ chức trị - xã hội việc phối hợp phổ biến pháp luật Các cấp ủy đảng cần lãnh đạo chặt chẽ công tác qui hoạch kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng pháp luật, bố trí sử dụng đội ngũ cán bộ, công chức sau đào tạo Lãnh đạo công tác xây dựng đội ngũ báo cáo viên pháp luật cấp theo yêu cầu Hội đồng phổ biến pháp luật cấp Xây dựng đội ngũ báo cáo viên pháp luật quan, đơn vị hệ thống trị Đội ngũ phải biết kết hợp việc phổ biến nghị Đảng với việc phổ biến pháp luật cho đảng viên cán bộ, công chức quan, đơn vị + Các cấp ủy đảng cần tăng cường kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm công tác qui hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, phổ biến pháp luật Công tác phải làm thường xuyên trở thành tiêu chuẩn đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ hàng năm chi bộ, đảng 96 - Phát huy chức Hội đồng nhân dân cấp công tác phổ biến pháp luật cho quần chúng nhân dân địa bàn thành phố Hà Nội Hội đồng nhân dân quan quyền lực nhà nước địa phương Nhiệm vụ Hội đồng nhân dân hoạt động phổ biến pháp luật coi nhiệm vụ chủ yếu Vấn đề cấp thiết nước ta việc xây dựng "Nhà nước pháp quyền dân, dân, dân" đưa pháp luật vào sống cách sâu rộng, toàn diện Để làm điều trước hết đội ngũ cán bộ, cơng chức phải người nắm vững pháp luật để quản lý nhà nước, quản lý xã hội theo pháp luật pháp luật Hội đồng nhân dân cấp, lãnh đạo cấp ủy địa phương cần đề thực chế giám sát hoạt động phổ biến pháp luật Giám sát việc thực mục tiêu, yêu cầu, chương trình kế hoạch phổ biến pháp luật; giám sát việc phối hợp thực công tác phổ biến pháp luật quan chức năng; giám sát việc sử dụng kinh phí phổ biến pháp luật nói chung phổ biến pháp luật cho cán bộ, cơng chức nói riêng Hội đồng nhân dân phê chuẩn kỳ họp hàng năm Hội đồng nhân dân cấp quan quyền lực địa phương, có quyền định vấn đề trị, kinh tế, văn hóa, xã hội địa phương giám sát việc thực định theo pháp luật Đại biểu Hội đồng nhân dân phải người nắm vững pháp luật định giám sát Hội đồng nhân dân đảm bảo pháp luật, trường hợp vấn đề liên quan đến lợi ích địa phương Hiện nay, số đại biểu Hội đồng nhân dân chưa qua đào tạo, bồi dưỡng pháp luật chiếm phần lớn, đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã Để nâng cao kiến thức pháp luật đại biểu Hội đồng nhân dân cần đưa vào chương trình kỳ họp việc học tập, quán triệt văn luật hành, văn ban hành, coi nội dung kỳ họp Hội đồng nhân dân 97 Hội đồng nhân dân cấp địa bàn thành phố thực tốt chức nhiệm vụ nói góp phần thực tốt công tác phổ biến pháp luật cho cán bộ, công chức địa bàn thành phố - Tăng cường đạo tổ chức thực công tác phổ biến pháp luật cho cán bộ, công chức Ủy ban nhân dân cấp Trong kế hoạch, chương trình cơng tác hàng năm Ủy ban nhân dân thành phố cần đạo cụ thể cấp, ngành xây dựng thực tốt công tác qui hoạch kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, phổ biến pháp luật cho cán bộ, công chức hàng năm cấp mình, ngành Định kỳ năm cuối năm, Ủy ban nhân dân thành phố kiểm tra, đánh giá kết việc tổ chức thực công tác phổ biến pháp luật cho cán bộ, công chức cấp, ngành - Các ngành chức Ban Tổ chức quyền thành phố, Ban Tổ chức quyền quận, huyện, thị xã; Sở Tư pháp, Phòng Tư pháp quận, huyện, thị xã phối hợp với Hội đồng phối hợp công tác phổ biến pháp luật cấp xây dựng kế hoạch phổ biến pháp luật quí, tháng, năm phối hợp tổ chức thực theo đạo thống Ủy ban nhân dân thành phố Hội đồng phối hợp công tác phổ biến pháp luật thành phố - Các quan ban, ngành khác, với chức hoạt động đạo Ủy ban nhân dân thành phố, Ủy ban nhân dân quận, huyện, thị xã Phối hợp với Hội đồng phổ biến pháp luật cấp thực chức năng, nhiệm vụ theo qui định qui chế kế hoạch phổ biến pháp luật địa bàn - Các đoàn thể quần chúng, với tư cách thành viên tiểu ban phổ biến pháp luật, tham gia tuyên truyền phổ biến pháp luật đoàn thể Chủ động tổ chức hoạt động mang tính phong trào như: tổ chức thi tìm hiểu pháp luật, câu lạc pháp luật, hoạt động văn hóa, văn nghệ với nội dung phổ biến pháp luật theo chủ đề 98 Để thực tốt hoạt động phổ biến pháp luật trước hết phải đảm bảo lãnh đạo, đạo thống từ quan Đảng, quan nhà nước tổ chức đoàn thể xã hội Sự phối hợp lãnh đạo, đạo, tổ chức thực cấp ủy Đảng, quyền đồn thể quần chúng chặt chẽ hiệu cơng tác phổ biến pháp luật cao điều kiện tiên để thực tốt công tác phổ biến pháp luật địa bàn thành phố 3.2.6 Tăng cƣờng công tác kiểm tra, giám sát xử lý nghiêm vi phạm kỷ luật, pháp luật Kiểm tra, giám sát khâu quan trọng công tác đảng nói chung cơng tác phổ biến pháp luật nói riêng Cơng tác kiểm tra, giám sát phải tiến hành chặt chẽ Cán kiểm tra phải người có phẩm chất đạo đức tốt, có lực chuyên môn giỏi, nắm vững pháp luật trao nhiệm vụ, cán tra, kiểm tra phải trao quyền hạn điều kiện cần thiết Để hoạt động kiểm tra, giám sát có hiệu cần tăng cường công tác giải khiếu nại, tố cáo cơng dân, trì thường xun hoạt động tiếp dân Khơi phục hình thức phát huy dân chủ quan, đơn vị như: bố trí hịm thư góp ý để người thuận tiện việc đề đạt nguyện vọng hay góp ý đấu tranh xây dựng nội Để đảm bảo trật tự kỷ cương xã hội, trước hết phải đảm bảo kỷ cương quan nhà nước, tổ chức trị, tổ chức trị - xã hội Cần khắc phục tình trạng quản lý lỏng lẻo số quan, đơn vị Trong nội quan, đơn vị cần trì thường xuyên theo định kỳ việc kiểm tra đánh giá cán bộ, công chức theo qui chế "Đánh giá công chức hàng năm" Ban Tổ chức Cán Chính phủ ngày 5/12/1998 (ban hành kèm theo Quyết định số 11/1998/TCCP-CCVC ngày 05/12/1998 Bộ trưởng - Trưởng Ban Tổ chức Chính phủ) Việc đánh giá định kỳ hàng năm cần ý tình hình chấp hành pháp luật cán bộ, công chức công tác, sinh hoạt quan, 99 đơn vị nơi cư trú Đối với vụ việc mà quan nhà nước hay cán bộ, công chức vi phạm pháp luật gây thiệt hại cho nhà nước, thiệt hại cho xã hội nhân dân, người đứng đầu quan, đơn vị hay phụ trách lĩnh vực (khi tập thể hay nhân viên quyền vi phạm pháp luật) phải liên đới chịu trách nhiệm Tất cán bộ, công chức phải thực nghiêm túc Pháp lệnh Cán bộ, công chức; Pháp lệnh Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; Pháp lệnh Chống tham nhũng quy định khác pháp luật Việc xử lý nghiêm hành vi vi phạm pháp luật cán bộ, cơng chức có ý nghĩa lớn công tác phổ biến pháp luật Hành vi phạm pháp cán bộ, công chức cán bộ, công chức giữ chức vụ phải coi nghiêm trọng phải xử lý nghiêm khắc so với hành vi tương tự đối tượng khác xã hội 3.2.7 Bảo đảm kinh phí cơng tác phổ biến pháp luật cho cán bộ, công chức địa bàn Như phần trước đề cập, hàng năm Thành phố có dành khoản ngân sách đầu tư cho công tác đào tạo, bồi dưỡng, phổ biến pháp luật Tuy kinh phí hoạt động cho cơng tác trước so với địa phương khác, so với yêu cầu khó khăn Hiện sở đào tạo, bồi dưỡng pháp luật cho cán bộ, cơng chức gồm có trường Đào tạo cán Lê Hồng Phong, trung tâm bồi dưỡng trị quận, huyện, thị xã Nhìn chung sở này, sở vật chất kinh phí hoạt động cịn q eo hẹp Mặt trường Đào tạo cán Lê Hồng Phong chật hẹp, đủ cho hoạt động giảng dạy học tập mức tối thiểu Những giai đoạn cần đào tạo bồi dưỡng cao điểm sau kỳ bầu cử Hội đồng nhân dân, Đại hội Đảng cấp không đủ chỗ nội trú hội trường (phòng học) để phục vụ cho công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức Các sở phục vụ cho hoạt động khác thể dục, thể 100 thao thiếu, trung tâm giáo dục trị quận, huyện, thị xã gặp khó khăn sở kinh phí hoạt động Để cơng tác phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội đạt kết mong muốn nhằm đáp ứng yêu cầu công tác quản lý nhà nước, quản lý xã hội Ngày 05/8/2005 Bộ Tài có Thơng tư số 63/2005/TT-BTC hướng dẫn việc quản lý sử dụng kinh phí bảo đảm cho cơng tác phổ biến, phổ biến pháp luật Trong thời gian tới, cấp có thẩm quyền cần quan tâm vấn đề kinh phí cho hoạt động này: Cần đầu tư kinh phí cho việc xây dựng nâng cấp sở đào tạo, bồi dưỡng, phổ biến pháp luật nói trên; đảm bảo kinh phí cho hoạt động thường xuyên đào tạo, bồi dưỡng, phổ biến pháp luật, theo phương châm hướng sở, trọng đối tượng đối tượng cán sở Về hoạt động Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật thành phố, quận, huyện, thị, cần đảm bảo kinh phí để in ấn tài liệu cần thiết, văn pháp luật mới, phục vụ kịp thời cho hoạt động phổ biến pháp luật Các cấp (thành phố, quận, huyện, thị xã) cần dành khoản kinh phí để bước trang bị phương tiện đại cho sở đào tạo nhằm đáp ứng yêu cầu ngày cao công tác phổ biến pháp luật Trên số giải pháp bản, xây dựng sở đường lối, chủ trương, sách Đảng, pháp luật Nhà nước công tác phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội thời gian tới Ngồi chủ trương, sách, pháp luật; định hướng chung cho nước nêu Các giải pháp luận văn xây dựng sở phương hướng, nhiệm vụ công tác phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2009-2015 năm Đặc biệt, giải pháp đề vào trình độ, kiến thức pháp luật, nhu cầu hiểu biết pháp luật đối tượng phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Các giải 101 pháp nêu có liên quan xuất phát từ mục đích chung trang bị nâng cao kiến thức pháp luật cho chủ thể phổ biến pháp luật đối tượng phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội nhằm đáp ứng yêu cầu công tác quản lý nhà nước, quản lý xã hội giai đoạn mới, giai đoạn xây dựng Nhà nước ta "Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa dân, dân, dân" mà Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi 2002) xác định Để hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội đạt kết đề ra, cấp ngành hữu quan cần quan tâm giải số kiến nghị sau đây: - Đề nghị Bộ Tư pháp sớm có ý kiến trình Chính phủ Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét xây dựng Luật phổ biến giáo dục pháp luật làm sở pháp lý lâu dài cho hoạt động phổ biến pháp luật; - Đề nghị Bộ Tư pháp tăng cường phối hợp với Bộ, Ngành, Đoàn thể Trung ương, đặc biệt Bộ Tài chính, Bội Nội vụ, Bộ văn hóa thể thao du lịch, Bộ Giáo dục Đào tạo, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam để thống hướng dẫn cho địa phương kinh phí phục vụ cơng tác hòa giải sở; tăng cường cán làm công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật; có chế độ trách nhiệm cho thành viên Hội đồng phối hợp công tác phổ biến giáo dục pháp luật cấp, hòa giải viên người quản lý khai thác Tủ sách pháp luật sở - Đề nghị Bộ Tư pháp thường xuyên tổ chức tập huấn bồi dưỡng nghiệp vụ công tác phổ biến giáo dục pháp luật, cơng tác hịa giải quản lý khai thác Tủ sách pháp luật cho địa phương 102 KẾT LUẬN Những năm gần đây, hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội đạt kết đáng kể Tuy vậy, so với yêu cầu công tác quản lý nhà nước, quản lý xã hội giai đoạn địa phương cịn phải tăng cường đạt Làm để hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội đạt hiệu cao Đó mục đích nội dung luận văn Quá trình nghiên cứu hồn tất luận văn, tác giả cố gắng làm sáng tỏ vấn đề lý luận phổ biến pháp luật Luận văn đề cập nhiều vấn đề liên quan đến thực tiễn hoạt động phổ biến pháp luật nói chung phổ biến pháp luật địa bàn Hà Nội Kết nghiên cứu luận văn sở để tác giả đưa kết luận sau đây: Phổ biến pháp luật hoạt động có định hướng, có tổ chức, có chủ định chủ thể, tác động lên đối tượng phổ biến nhằm hình thành họ tri thức pháp luật, tính cách hành vi phù hợp với yêu cầu pháp luật Phổ biến pháp luật có mối quan hệ chặt chẽ với giáo dục trị, giáo dục đạo đức vậy, việc phổ biến pháp luật đạt kết tốt phối hợp đồng phổ biến pháp luật với giáo dục lĩnh vực khác Cán bộ, công chức lực lượng chủ yếu có nhiệm vụ tổ chức thực pháp luật, đảm bảo việc đưa pháp luật vào sống Nếu cán bộ, công chức hiểu biết pháp luật tốt, có ý thức tơn trọng bảo vệ pháp luật hoạt động quản lý nhà nước, quản lý xã hội đạt hiệu cao Ngược lại, cán bộ, công chức mà ý thức pháp luật kém, có hành vi vi phạm pháp luật có tác động xấu đến xã hội, nên việc gương mẫu chấp hành pháp luật, sống làm việc theo pháp luật cán bộ, công chức phải đặt lên hàng đầu 103 Hơn nữa, ý thức pháp luật cán bộ, cơng chức có vai trị quan trọng việc xây dựng nhà nước pháp quyền, dân chủ hóa đời sống xã hội, trì trật tự, kỷ cương quản lý nhà nước xã hội Vì vậy, phổ biến pháp luật cho cán bộ, công chức việc làm cần thiết Trong hoạt động phổ biến pháp luật có nhiều hình thức Mỗi hình thức có thuận lợi hạn chế riêng Cần nhận thức rõ mạnh loại hình phổ biến pháp luật để có biện pháp củng cố, xây dựng sở Hội nghị, hội thảo, phát truyền hình, báo chí, hình thức phổ biến pháp luật đông đảo nhân dân quan tâm Để hoạt động phổ biến pháp luật có kết tốt, cần vận dụng hợp lý hình thức khai thác tối đa lợi loại hình Hiệu hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội hiệu lãnh đạo đạo thống cấp ủy quyền địa phương, trước hết Thành ủy Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội; hiệu phối hợp chặt chẽ Hội đồng Phối hợp công tác phổ biến giáo dục pháp luật cấp với quan chức năng, sở đào tạo, bồi dưỡng, phổ biến pháp luật cấp tỉnh Hiệu cơng tác phổ biến pháp luật cịn phối hợp, áp dụng, vận dụng cách linh hoạt, sáng tạo, hợp lý giải pháp nêu luận văn chủ thể phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội 104 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Bộ Tư pháp (2004), Kế hoạch số 568/TP-PBGDPL ngày 6/4 việc Hướng dẫn tổ chức Hội thi Hòa giải viên giỏi, Hà Nội Bộ Tư pháp (2008), Báo cáo tổng kết 10 năm thực định số 1067/QĐ-TTg ngày 25/11/1998 Thủ tướng Chính phủ việc phê duyệt dự án xây dựng quản lý tủ sách pháp luật xã, phường, thị trấn, Hà Nội Bộ Tư pháp (2008), Báo cáo tổng kết 10 năm thực Pháp lệnh tổ chức hoạt động hòa giải sở, Hà Nội Chính phủ (1998), Chỉ thị số 02/1998/CT-TTg ngày 07/01 Thủ tướng Chính phủ việc tăng cường công tác phổ biến phổ biến pháp luật giai đoạn nay, Hà Nội Chính phủ (2001), Quyết định số 74/2001/QĐ-TTg ngày 07/5 Thủ tướng Chính phủ việc phê duyệt kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức giai đoạn 2001-2005, Hà Nội Chính phủ (2003), Quyết định số 13/2003/QĐ-TTg ngày 17/10 Thủ tướng Chính phủ Chương trình phổ biến giáo dục pháp luật từ năm 2003 - 2007, Hà Nội Cục Thống kê Hà Nội (2007), Niên giám thống kê 2006, Hà Nội Cục Thống kê Hà Nội (2008), Niên giám thống kê 2007, Hà Nội Đảng thành phố Hà Nội (2000), Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng thành phố Hà Nội lần thứ XIV, Hà Nội 10 Đảng thành phố Hà Nội (2005), Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng thành phố Hà Nội lần thứ XV, Hà Nội 11 Đảng Cộng sản Việt Nam (1987), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI, Nxb Sự thật, Hà Nội 105 12 Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII, Nxb Sự thật, Hà Nội 13 Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), Cương lĩnh xây dựng đất nước thời kỳ độ lên chủ nghĩa xã hội, Nxb Sự thật, Hà Nội 14 Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2000, Nxb Sự thật, Hà Nội 15 Đảng Cộng sản Việt Nam (1995), Nghị Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương khóa VII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 16 Đảng Cộng sản Việt Nam (1996), Văn kiện Đại hội đại biểu tồn quốc lần thứ VIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 17 Đảng Cộng sản Việt Nam (1997), Nghị Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương khóa VIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 18 Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 19 Đảng Cộng sản Việt Nam (2003), Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 9/12 Ban Bí thư tăng cường lãnh đạo Đảng công tác phổ biện giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cán bộ, nhân dân, Hà Nội 20 Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 21 Đảng Cộng sản Việt Nam (2007), Nghị Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa X, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 22 Trần Ngọc Đường Dương Thanh Mai (1995), Bàn phổ biến pháp luật, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 23 Hồng Văn Hảo (1995), Tư tưởng Hồ Chí Minh Nhà nước kiểu mới, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 24 Học viện Hành Quốc gia (1996), Phương pháp sư phạm hành việc học tập người lớn, Hà Nội 106 25 Hội đồng Phối hợp công tác Phổ biến giáo dục pháp luật thành phố Hà Nội (2005), Báo cáo tổng kết công tác phổ biến pháp luật, Hà Nội 26 Hội đồng Phối hợp công tác Phổ biến giáo dục pháp luật thành phố Hà Nội (2006), Báo cáo tổng kết công tác phổ biến pháp luật, Hà Nội 27 Hội đồng Phối hợp công tác Phổ biến giáo dục pháp luật thành phố Hà Nội (2007), Báo cáo tổng kết công tác phổ biến pháp luật, Hà Nội 28 Hội Luật gia Việt Nam (1985), Hồ Chủ tịch pháp chế, Thành phố Hồ Chí Minh 29 Lê Đình Khiên (1996), "Một số biện pháp chủ yếu nhằm nâng cao ý thức pháp luật", Nhà nước pháp luật, 97(3) tr 3-7 30 Khoa Nhà nước - Pháp luật - Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, (1999), Đổi phổ biến pháp luật hệ thống trường Chính trị, Đề tài cấp Bộ, Hà Nội 31 V.I Lênin (1978), Toàn tập, tập 1, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva 32 V.I Lênin (1978), Toàn tập, tập 30, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva 33 V.I Lênin (1978), Toàn tập, tập 33, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva 34 V.I Lênin (1978), Toàn tập, tập 45, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva 35 Dương Thị Thanh Mai (1996), Phổ biến pháp luật qua hoạt động tư pháp, Luận án tiến sĩ Luật học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội 36 Hồ Chí Minh (1985), Thơ, Nxb Văn học, Hà Nội 37 Hồ Chí Minh (1990), Về Nhà nước pháp luật Việt Nam, Nxb Pháp lý, Hà Nội 38 Hồ Chí Minh (1995), Tồn tập, tập 5, Nxb Sự thật, Hà Nội 39 Hồ Chí Minh (1996), Tồn tập, tập 12, Nxb Sự thật, Hà Nội 40 Phan Ngọc (2000), Hàn Phi Tử, Nxb Văn học, Hà Nội 41 Quốc hội (1992), Hiến pháp, Hà Nội 107 42 Quốc hội (1993), Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân Ủy ban nhân dân, Hà Nội 43 Quốc hội (2001), Hiến pháp (sửa đổi, bổ sung), Hà Nội 44 Trần Xuân Sầm (1994), Xác định cấu tiêu chuẩn cán lãnh đạo chủ chốt , Đề tài KX.05-11, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội 45 Đinh Xuân Thảo (1996), Phổ biến pháp luật trường Đại học, Trung học chuyên nghiệp, Luận án tiến sĩ Luật học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội 46 Đào Trí Úc (chủ biên) (1995), Xây dựng ý thức lối sống theo pháp luật, Viện Nghiên cứu Nhà nước pháp luật, Hà Nội 47 Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2003), Quyết định số 36/2003/QĐ-UB ngày 27/2 Chương trình phổ biến giáo dục pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội từ năm 2003 đến năm 2007, Hà Nội 48 Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (2004), Kế hoạch số 70/KH-UB ngày 28/10 tổ chức thi Hòa giải viên giỏi thành phố Hà Nội năm 2004 - 2005, Hà Nội 49 Viện Ngôn ngữ học (1992), Từ điển tiếng Việt, Trung tâm Từ điển ngôn ngữ, Hà Nội 50 Viện Nghiên cứu Khoa học pháp lý (1995), Một số vấn đề phổ biến pháp luật miền núi, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 51 Viện Nghiên cứu Khoa học pháp lý (1999), Báo cáo tổng hợp kết điều tra thực tế hiểu biết pháp luật, Hà Nội 52 Vụ Phổ biến Phổ biến pháp luật (1997), Một số vấn đề phổ biến pháp luật giai đoạn nay, Nxb Thanh niên, Hà Nội 53 Nguyễn Như Ý (Chủ biên) (1998), Đại từ điển tiếng Việt, Nxb Văn hóa thơng tin, Hà Nội 108 ... 36 Chương THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG PHỔ BIẾN PHÁP LUẬT 1.3.2 39 TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI 2.1 Vài nét khái quát thành phố Hà Nội 39 2.2 Hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội 42 2.2.1... pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội Chương 2: Thực trạng hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội Chương 3: Tăng cường hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội - phương hướng... thống vấn đề lý luận hoạt động phổ biến pháp luật địa bàn thành phố Hà Nội - Phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động phổ biến pháp luật, đồng thời rút kinh nghiệm hoạt động phổ biến pháp luật địa