́ ̀ ĐẠI HỌC QUÔC GIA HA NỘI ̀ TRƯƠNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN - Nguyễn Ngọc Mai NGHIÊN CỨU SỰ PHÂN BỐ KHÔNG ĐỒNG NHẤT VỀ HÀM LƯỢNG ASEN TRONG NƯỚC NGẦM TRÊN MỘT PHẠM VI HẸP MINH HỌA TẠI XÃ VẠN PHÚC, THANH TRÌ, HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC Hà Nội - 2011 ́ ̀ ĐẠI HỌC QUÔC GIA HA NỘI ̀ TRƯƠNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN - Nguyễn Ngọc Mai NGHIÊN CỨU SỰ PHÂN BỐ KHÔNG ĐỒNG NHẤT VỀ HÀM LƯỢNG ASEN TRONG NƯỚC NGẦM TRÊN MỘT PHẠM VI HẸP MINH HỌA TẠI XÃ VẠN PHÚC, THANH TRÌ, HÀ NỘI Chuyên ngành: Khoa học Môi trường Mã số: 608502 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC ̀ ́ NGƯƠI HƯƠNG DẪN KHOA HỌC TS Phạm Thị Kim Trang Hà Nội - 2011 MỤC LỤC MỞ ĐẦU Chƣơng TỔNG QUAN 1.1 Sự hình thành số tính chất địa hóa nƣớc ngầm 1.1 Sự hình thành nƣớc ngầm [1] .2 1.1.2 Một số tính chất địa hóa nƣớc ngầm [2] 1.2 Ô nhiễm asen nƣớc ngầm giới .9 1.3 Vấn đề ô nhiễm asen nƣớc ngầm Việt Nam 15 1.4 Những giả thiết xuất asen nƣớc ngầm 18 1.4.1 Sự hình thành As tầng ngậm nƣớc theo chế khử hòa tan oxit kim loại 21 1.4.2 Giả thiết vận chuyển As từ tầng xuống tầng dƣới ảnh hƣởng hoạt động khai thác nƣớc ngầm 26 1.4.3 Sự hình thành As tầng ngậm nƣớc mang tính oxy hóa có pH cao .28 1.4.4 Sự hình thành As tầng ngậm nƣớc mang tính oxy hóa, giàu khoáng pyrit chứa As 31 Chƣơng ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 33 2.1 Địa điểm nghiên cứu 33 2.2 Đối tƣợng nghiên cứu .34 2.3 Phƣơng pháp nghiên cứu 35 2.3.1 Phƣơng pháp khoan giếng lấy mẫu trầm tích 35 2.3.2 Phƣơng pháp lấy mẫu nƣớc 36 2.3.3 Các phƣơng pháp phân tích mẫu 37 2.4 Thiết bị, dụng cụ hoá chất 40 69 Chƣơng KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 42 3.1 Đặc điểm trầm tích, hàm lƣợng asen số thành phần hóa học khác nƣớc ngầm vùng nghiên cứu 42 3.2 Phân tích số nguyên nhân dẫn đến phân bố không đồng hàm lƣợng As nƣớc ngầm khu vực nghiên cứu…………………………………48 3.2.1 Nguyên nhân liên quan đến tính khử thể trầm tích 48 3.2.2 Nguyên nhân liên quan đến tính khử thể nƣớc ngầm .51 3.2.3 Bằng chứng khác tính khử trầm tích nƣớc ngầm giếng có độ sâu khác vị trí nghiên cứu 59 KẾT LUẬN .63 TÀI LIỆU THAM KHẢO 65 Phụ lục Kết nồng độ thơng số hóa học giếng khoan……… 68 Phụ lục Ảnh poster kết luận văn……………………………………… 71 Phụ lục Một số ảnh lấy mẫu trƣờng…………………………………… …72 70 DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1 Ô nhiễm asen nước ngầm nước giới [23] 10 Bảng 1.2: Tổng hợp kết phân tích As UNICEF hỗ trợ 2001–2004 [3] 16 DANH MỤC HÌNH Hình 1.1 Hệ tuần hồn nước tự nhiên [1] Hình 1.2 Bản đồ nhiễm asen giới [20] 10 Hình 1.3 Bản đồ phẳng thể phân bố As nước ngầm từ giếng khoan nông (< 150 m) Bangladesh [20] 12 Hình 1.4 Ơ nhiễm asen nước giếng khoan đồng sơng Hồng [10] 17 Hình 1.5 Sự phân hủy hợp chất hữu trình xảy điều kiện khử 222 Hình 1.6 Sự cạnh tranh hấp phụ củ anion bề mặt khoáng 244 Hình 1.7 Các dạng tồn As vô nước ngầm 255 Hình 1.8 Mặt cắt ngang vùng nghiên cứu với dòng chảy nước ngầm nồng độ As 277 Hình 1.9 Sự gia tăng nồng độ As pH trầm tích chứa 1g/kg Fe HFO tăng từ giá trị ban đầu pH điều kiện hệ thống kín [20] 29 Hình 2.1 Vị trí giếng khoan xã Vạn Phúc, huyện Thanh Trì, Hà Nội 333 Hình 2.2 Ảnh khoan giếng lấy mẫu trầm tích 355 Hình 2.3 Thơng số kỹ thuật giếng khoan dự án, minh họa giếng AMS3 36 Hình 2.4 Sơ đồ minh hoạ q trình ổn định thơng số trường bơm 37 Hình 2.5 Ảnh thước đo mực nước điện cực YSI trường 38 Hình 2.6 Máy quang phổ hấp thụ nguyên tử AA–6800 kết hợp thiết bị sinh khí hydrua HVG 40 Hình 3.1 Sự phân bố As nước giếng khoan khu vực xã Vạn Phúc 422 Hình 3.2 Giản đồ Piper thơng số hóa học nước ngầm 444 71 Hình 3.3 Sự phân bố EC, As, Fe, Mn, PO43–, SO42– theo khơng gian 45 Hình 3.4 Sự khác màu sắc quan sát thấy từ trầm tích giếng có nồng độ As khác nhau, cát trầm tích màu xám ứng (ảnh trên) với nồng độ As cao nước ngầm (> 200 µg/L) cát trầm tích màu vàng (ảnh dưới) ứng với nồng độ As thấp nước ngầm (< 10 µg/L) .500 Hình 3.5 Sự biến đổi màu sắc trầm tích lấy lên từ số giếng khoan khu vực nghiên cứu vị trí giếng tương ứng 500 Hình 3.6 Tương quan As Fe, Mn, SO42–, PO43– , NH4+, HCO3– , DOC CH4 nước ngầm khu vực nghiên cứu 544 Hình 3.7 Tương quan As với Na, Mg, Ca tương quan Ca HCO3– nước ngầm……………………………………………………………… 58 58 Hình 3.8 Hàm lượng As, Fe, PO43–, CH4, NH4+, HCO3– nước sông giếng có vị trí có độ sâu khác .600 Hình 3.9 Sự khác trầm tích nồng độ As giếng khoan vị trí mặt cắt giao hai vùng có As vùng khơng có As 600 Hình 3.10 Sự biến đổi theo thời gian thông số: mực nước, EC, Fe, As giếng AMS–25 m, AMS–32 m, AMS–47 m 611 72 MỞ ĐẦU Sự ô nhiễm As nước ngầm biết đến từ lâu, với ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người sử dụng nguồn nước có nhiễm As để ăn uống sinh hoạt Tuy nhiên, nguyên nhân dẫn đến xuất As tầng ngậm nước nhà nghiên cứu bàn luận Ngoài ra, phân bố As không đồng vùng bị ảnh hưởng vấn đề khó hiểu Sự khác lớn hàm lượng As nước ngầm tìm thấy Bangladet khoảng cách 100 m Các nghiên cứu gần số vùng thuộc đồng sông Hồng phát khác lớn chí khoảng cách ngắn từ 10 – 20 m Đã có vài giải thích đưa phân bố As phức tạp theo không gian, bao gồm khác đá, khống, địa hóa, thủy học phong phú vật chất hữu lớp đất Tuy nhiên, nhiều vấn đề chưa rõ ràng, chứng hạn chế chưa thể giải thích cách tồn diện đầy đủ cho phân bố phức tạp As tầng ngậm nước tìm thấy Với lý nêu lựa chọn đề tài: “Nghiên cứu phân bố không đồng hàm lượng As nước ngầm phạm vi hẹp Minh họa xã Vạn Phúc, Thanh Trì, Hà Nội” với nội dung sau:  Phân tích so sánh đặc điểm hóa học trầm tích hóa học nƣớc ngầm giếng có hàm lƣợng As thấp cao khu vực nghiên cứu  Phân tích số nguyên nhân dẫn đến giải phóng As từ trầm tích vào tầng ngậm nƣớc Luận văn đuợc thực khuôn khổ đề tài hợp tác trung tâm CETASD, trường ĐH KHTN với trường Đại học Tổng hợp Columbia, Mỹ nghiên cứu xu hướng nhiễm asen tầng nước Các kết luận văn trình bày poster Hội nghị Quốc tế Asen nước ngầm khu vực Nam Á, tháng 11/2011 tổ chức Hà Nội Chƣơng TỔNG QUAN 1.1 Sự hình thành số tính chất địa hóa nƣớc ngầm 1.1 Sự hình thành nƣớc ngầm [1] Nước ngầm giữ vai trò quan trọng cho phát triển loài người, phát triển kinh tế xã hội quốc gia Trong thời đại nay, bùng nổ dân số, ngành kinh tế nước giới thi phát triển vũ bão, chất lượng sống người ngày nâng cao Vì vậy, nhu cầu nước ngày lớn, nguồn nước ngầm khai thác sử dụng ngày nhiều cho mục đích sinh hoạt, trồng trọt chăn ni Hình 1.1 Hệ tuần hồn nước tự nhiên [1] Nước ngầm loại nước chảy mạch kín đất kiến tạo địa chất tạo nên, túi nước liên thông mạch nước chảy sát với tầng đá mẹ Có nhiều giả thuyết hình thành nước ngầm từ xa xưa Giả thuyết cho là: Nước mưa thẩm thấu xuống tầng đất đá tạo thành khu vực chứa nước lòng đất, giả thiết đưa vào kỷ I trước cơng ngun Sau giả thuyết ban đầu dường bị lãng quên tận kỷ thứ XVII giả thuyết lại nhắc tới giả thuyết hợp lý hồi Mãi đến 1877 nhà địa chất học người Đức tên O.Phôn – Gherơ bác bỏ luận đề đưa giả thuyết “ngưng tụ” nước đất Ơng khẳng hình thành nước ngầm đất không thẩm thấu nước mưa mà cịn q trình khuếch tán khơng khí nước vào kẽ rỗng lớp vỏ trái đất nước bị ngưng tụ hấp thu lạnh tạo thành vùng chứa nước ngầm lòng đất Sự bàn cãi giả thuyết diễn sôi nổi, nhiều ý kiến phản đối luận điểm khơng cơng nhận chưa lý giải trọn vẹn toàn diện vấn đề, đương nhiên luận điểm ban đầu lại bảo vệ, thân chưa giải thích rõ nguồn gốc phát sinh nước ngầm Mãi sau này, vào đầu kỷ XX nhà bác học người Nga A.F.Rebegeb sở nghiên cứu thí nghiệm chứng minh giải thích q trình hình thành nước ngầm khác với Phơn – Gherơ chỗ tính xun sâu khơng khí ơng giải thích q trình chênh lệch độ đàn hồi nước tồn tầng đất tạo Hơi nước chuyển vị từ vùng có độ đàn hồi cao (ở nhiệt độ cao) xuống vùng có độ đàn hồi thấp (ở nhiệt độ thấp) Ông nhấn mạnh tượng ngưng tụ nước chưa đủ giải thích tượng trình hình thành nước ngầm mà phải kết hợp chặt chẽ với luận điểm ban đầu Vì vậy, nước ngầm có nguồn gốc cung cấp phần nước mưa ngấm xuống đất, mặt khác ngưng tụ nước từ tầng sâu lịng đất hồ quyện với mà hình thành nước ngầm Nói khác nguồn cung cấp cho nước ngầm chủ yếu nước mưa nước mà động thái chúng thông qua tuần hoàn nước tự nhiên: Nước mặt đất, mặt biển, sơng ngịi, hồ ao, kênh mương bốc nước lên bầu khí Ở chúng ngưng tụ lại thành lớp mây dày đặc lại rơi xuống mặt đất dạng mưa Một phận nước mưa chảy sông biển, phận khác bốc lên bầu khí quyển, phận thẩm thấu sâu vào đất đá dạng dòng thấm nước xuyên sâu bổ sung cho nước ngầm Như vậy, ngồi nước mưa nhân tố hình thành nước ngầm phải kể đến nước chuyển vị phía có đàn hồi thấp có nghĩa nơi có nhiệt độ thấp Như biết, vào mùa hè mặt đất lạnh mặt đất khơng khí đem theo nước bão hồ thấm sâu vào lớp vỏ trái đất Tại nước có khơng khí đất bị ngưng tụ thành nước cung cấp vào tầng trữ nước Bởi vậy, ta tới kết luận: Sự hình thành nước ngầm chủ yếu nước mưa ngấm xuống đất nước khơng khí thấm vào đất ngưng tụ lịng đất Vùng hình thành nước ngầm vùng di chuyển chậm nước kẽ rỗng đất, vết rạn nứt nham thạch hang, động tạo tầng nham thạch rắn chắc, tạo thành dòng chảy ngầm lòng đất, khơng thể ngấm qua tầng đá mẹ nên nước tập trung bề mặt, tùy kiến tạo địa chất mà hình thành nên hình dạng khác nhau, nước tập trung nhiều bắt đầu di chuyển liên kết với khoang, túi nước khác, hình thành mạch ngước ngầm lớn nhỏ, nhiên việc hình thành nước ngầm phụ thuộc vào lượng nước ngấm xuống phụ thuộc vào lượng mưa khả trữ nước đất 1.1.2 Một số tính chất địa hóa nƣớc ngầm [2] Sự hình thành thành phần hóa học nước đất kết trình dịch chuyển vật chất vỏ Trái Đất điều kiện địa chất cụ thể Các nhân tố trình gây dịch chuyển nguyên tố hóa học vỏ Trái Đất chia thành hai nhóm khác bản, nhân tố bên nhân tố bên Các nhân tố bên hay nhân tố hóa lí, có liên quan đến chất hóa học nguyên tử, phân tử, ion ngun tố Đó tính chất: hóa trị, bán kính ion, ion, lượng mang tinh thể…Các nhân tố bên định tính phổ biến nguyên tố vỏ Trái Đất tồn quy luật chung hình thành thành phần nước đất Các nhân tố bên ngồi định ảnh hưởng mơi trường bên ngồi đến thành tạo thành phần hóa tích tầng ngậm nước, điều kiện môi trường có CO2 sinh từ phản ứng chuyển hoá vật chất hữu cơ, chúng phản ứng với theo phương trình sau: CaCO3 + CO2 + H2O = Ca2+ + 2HCO3– MgCO3 + CO2 + H2O = Mg2+ + 2HCO3– Tương quan thuận Ca Mg với HCO3– gợi ý phần lớn bicacbonat nước ngầm có nguồn gốc từ khống canxit đơlơmit Khi lượng Ca2+, Mg2+ có mặt với hàm lượng lớn nước ngầm, chúng tương tác với số ion có mặt nước hình thành nên số khoáng thứ cấp kết tủa, làm cho lượng ion nước ngầm giảm 3.2.3 Bằng chứng khác tính khử trầm tích nƣớc ngầm giếng có độ sâu khác vị trí nghiên cứu Ngồi phân bố không đồng hàm lượng As nước ngầm theo khơng gian nghiên cứu cịn tìm thấy phân bố khơng đồng hàm lượng As theo độ sâu Ở giếng khoan vị trí nằm mặt cắt giao hai khu vực có As khu vực khơng có As có độ sâu khác (25 m, 32 m, 47 m) có khác lớn hàm lượng As thơng số hóa học nước ngầm Hàm lượng thơng số hóa học As, Fe, PO43–, CH4, NH4+, HCO3– nước giếng nước sông thể hình 3.8 Hầu hết thơng số hóa học giếng nông 25 m cao so với giếng cịn lại, mẫu nước sơng thông số thấp Kết giếng 25 m thể tính khử mạnh nhất, mẫu nước sơng có tính oxy hóa Sự khác biệt mầu sắc cát trầm tích quan sát thấy (hình 3.9) Trầm tích giếng 25 m có màu xám thể tính khử, trầm tích hai giếng cịn lại có màu vàng Hàm lượng As cao nước ngầm giếng có trầm tích màu xám giếng 25 m tương tự với giếng khác khu vực nghiên cứu 59 Hình 3.8 Hàm lượng As, Fe, PO43–, CH4, NH4+, HCO3– nước sông nước ngầm giếng có vị trí có độ sâu khác Hình 3.9 Sự khác trầm tích nồng độ As giếng khoan vị trí mặt cắt giao hai vùng có As vùng khơng có As Tuy nhiên, có bất thường nồng độ Fe giếng 47 m lại cao nồng độ Fe giếng 25 m, nồng As giếng 47 m thấp (hình 3.8; 3.9) Một số giếng khác khu vực nghiên cứu thấy tượng tương tự, 60 ngược lại số giếng lại có hàm lượng As cao hàm lượng Fe lại thấp Kết gợi ý khử hịa tan oxit Fe khơng phải ngun nhân dẫn đến giải phóng As từ trầm tích vào nước ngầm khu vực nghiên cứu Thế nhưng, nguyên nhân sâu xa vấn đề chưa hiểu rõ, cần có nghiên cứu giải đáp Như vậy, vị trí tùy vào độ sâu đóng giếng mà có giếng với đặc tính hóa học hồn tồn khác Đặc tính định trầm tích độ sâu đóng giếng Bài học rút khoan giếng để sử dụng khu vực nên đóng giếng độ sâu có cát trầm tích màu vàng Hình 3.10 Sự biến đổi theo thời gian thông số: mực nước, EC, Fe, As giếng AMS–25 m, AMS–32 m, AMS–47 m Ngoài phân bố giếng nói thăng dáng theo thời gian thông số: mực nước, EC, Fe, As nước ngầm theo dõi Nhìn 61 chung thơng số khơng có thăng dáng nhiều giếng ngoại trừ hàm lượng Fe nước giếng 47m có dao động đáng kể Các chứng khác tính khử trầm tích nước ngầm giếng có độ sâu khác vị trí nghiên cứu lần cho thấy nguyên nhân giải phóng As xuất phát từ tính khử tầng ngậm nước Trong đó, hợp chất hữu có vai trị quan trọng việc trì tính khử nước ngầm Sự khử hòa tan oxit Fe cạnh tranh hấp phụ anion khác PO43–, HCO3–, nguyên nhân trực tiếp làm gia tăng hàm lượng As nước ngầm khu vực nghiên cứu 62 KẾT LUẬN  Sự phân bố không đồng nồng độ As nước ngầm khu vực nghiên cứu thể rõ nét Hàm lượng As giao động từ 0–535 µg/L, khác lớn hàm lượng As tìm thấy giếng có khoảng cách ngắn chưa đầy 10 m, chí giếng vị trí có độ sâu khác  Một số nguyên nhân dẫn đến phân bố không đồng bước đầu xác định, trước hết khác biệt trạng thái oxy hóa khử cát trầm tích Cát trầm tích giếng có hàm lượng As cao có tính khử với tồn hại hỗn hợp oxit Fe(II) Fe(III) (màu xám) Trong đó, cát trầm tích giếng có hàm lượng As thấp có trạng thái oxy hóa với tồn Fe(III) (màu vàng)  Nước ngầm vùng nghiên cứu thể tính khử đặc trưng, nhiên giếng có hàm lượng As cao thể tính khử mạnh so với giếng có hàm lượng As thấp Hầu hết giếng có hàm lượng As cao hàm lượng Fe, PO43–, HCO3–, NH4+, DOC, CH4 cao Sự tương quan thuận As thông số cho thấy giải phóng As gắn liền với phân hủy hợp chất hữu Sự khử hòa tan oxit Fe, cạnh tranh hấp phụ PO43–, HCO3– vị trí hấp phụ oxit Fe nguyên nhân dẫn đến giải phóng As từ trầm tích vào tầng ngậm nước 63 KIẾN NGHỊ  Kết luận văn cho thấy giếng có độ sâu cát trầm tích màu vàng nước giếng có hàm lượng As thấp giếng độ sâu có cát trầm tích màu xám hàm lượng As cao Vì cần khuyến cáo hộ gia đình địa phương khoan giếng để lấy nước sử dụng nên dừng khoan giếng đến độ sâu có cát trầm tích màu vàng để thu nguồn nước an tồn  Cần có nghiên cứu để giải thích vấn đề chưa thể giải thích luận văn như:  Tại có giếng có Fe cao hàm lượng As lại thấp ngược lại?  Tại phân bố As theo không gian khu vực nghiên cứu lại có khác rõ rệt hai khu vực phía bắc (hàm lượng As thấp) khu vực phía đơng nam (hàm lượng As cao)? Có hay khơng có dịch chuyển As từ khu vực đến khu vực theo dòng chảy nước ngầm? Cần xem xét, nghiên cứu tổng hợp điều kiện thủy văn, địa hóa nước ngầm khu vực để làm rõ vấn đề 64 TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt: Phạm Ngọc Hải, Phạm Việt Hòa (2004), “Kỹ thuật khai thác nước ngầm”, NXB Nông Nghiệp, Hà Nội Vũ Ngọc Kỷ, Nguyễn Thượng Hùng, Tôn Sĩ Kinh, Nguyễn Kim Ngọc (2008), “Địa chất thuỷ văn đại cương”, Nhà xuất Giao Thông Vận Tải UNICEF Việt Nam (2004), “Ơ nhiễm thạch tín nguồn nước sinh hoạt Việt Nam, Khái quát tình hình cà biện pháp giảm thiểu cần thiết” Tiếng Anh: A Van Geen cộng (2008), “Flushing History as a Hydrogeological Control on the Regional Distribution of Arsenic in Shallow Groundweter of the Bengal Basin”, Environ Sci Technol, 42, 2283–2288 Ashraf Ali Seddique cộng (2008), “Arsenic release from biotite into a Holocene groundweter aquifer in Bangladesh”, Applied Geochemistry, 23 2236–2248 Ayako Funabiki cộng (2007), “Holocene delta plain development in the Song Hong (Red River) delta, Vietnam”, Journal of Asian Earth Sciences, 30, 518–529 Charles F Harvey cộng (2002) “Arsenic Mobility and Groundweter Extraction in Bangladesh”, Science Vol 298 Dieke Postma cộng (2007), “Arsenic in groundweter of the Red River floodplain, Vietnam: Controlling geochemical processes and reactive transport modeling”, Geochimica et Cosmochimica Acta, Volume 71, Issue 21, Pages 5054–5071 65 Dieke Postma cộng (2010), “Mobilizetion of arsenic and iron from Red River floodplain sediments, Vietnam”, Geochimica et Cosmochimica Acta, 74, 3367–3381 10 Elisabeth Eiche cộng (2008), “Geochemical processes underlying a sharp contrast in groundweter arsenic concentretions in a village on the Red River delta, Vietnam”, Applied Geochemistry, 23, 3143–3154 11 Hossain M Anawar cộng (2003), “Geochemical occurrence of arsenic in groundweter of Bangladesh: sources and mobilizetion processes”, Journal of Geochemical Exploretion, 77, 109–131 12 Huaming Guo cộng (2008) “Groundweter geochemistry and its implicetions for arsenic mobilizetion in shallow aquifers of the Hetao Basin, Inner Mongolia”, Science of the Total Environment, 393, 131–144 13 Kethleen A Radloff (2007), “Mobilizetion of Arsenic During One–Year Incubetions of Grey Aquifer Sands from Araihazar, Bangladesh”, Environ Sci Technol, 41, 3639–3645 14 Kinniburgh D.G., Smedley P.L (2001), "Arsenic contaminetion of groundweter in Bangladesh", Vol 1: Summary, Chapter 12, pp 213–230 15 Metthew L Polizzotto cộng (2008), “Near–surface wetland sediments as a source of arsenic release to ground weter in Asia”, Nature Vol 454 16 M Aziz Hasan cộng (2009), “Geological controls on groundweter chemistry and arsenic mobilizetion: Hydrogeochemical study along an E–W transect in the Meghna basin, Bangladesh”, Journal of Hydrology, 378, 105–118 66 17 M Berg, Pham Kim Trang, Pham Hung Viet, cộng (2007), “Magnitude of pollution in Mekong and Red River deltas–Cambodia and Viet Nam”, Science of total Environmental, 372, pp 413–425 18 Michael Berg cộng (2008) “Hydrological and sedimentary controls leading to arsenic contaminetion of groundweter in the Hanoi area, Vietnam The impact of iron–arsenic retios, peet, river bank deposits, and excessive groundweter abstraction”, Chemical Geology, 249, 91–112 19 Murray B M (1994), "Environmental Chemistry of soils", Oxford University Press, Greet Britain 20 P.L Smedley, D.G Kinniburgh (2002), “A review of the source, behaviour and distribution of arsenic in netural weters”, Applied Geochemistry, 17, 517–568 21 P.L Smedley cộng (2002), “Hydrogeochemistry of arsenic and other inorganic constituents in groundweters from La Pampa, Argentina”, Applied Geochemistry ,17, 259–284 22 P.L Smedley cộng (2003), “Mobilisetion of arsenic and other trace elements in fluviolacustrine aquifers of the Huhhot Basin, Inner Mongolia”, Applied Geochemistry,18, 1453–1477 23 P.L Smedley (2003), "Arsenic in groundweter South and East Asia – Geochemistry and occurrence", Kluwer academic publishers 24 R.T Nickson cộng (2000), “Mechanism of arsenic release to groundweter, Bangladesh and West Bengal”, Applied Geochemistry, 15, 403–413 25 Robert C Reedy cộng (2007) “Unsetureted Zone Arsenic Distribution and Implicetions for Groundweter Contaminetion”, Environ Sci Technol, 41, 6914–6919 67 26 Scott Fendorf, Holly A Michael Alexander van Geen (2009), “Does the distribution of arsenic in groundweter change over time in South and Southeast Asia? Biogeochemical and hydrological factors to consider”, Review submitted to Science 27 Scott Fendorf cộng (2010), “Spetial and Temporal Varietions of Groundweter Arsenic in South and Southeast Asia”, Science, 328, 1123 28 Susumu Tanabe cộng (2006), “Holocene evolution of the Song Hong (Red River) delta system, northern Vietnam”, Sedimentary Geology, 187, 29–61 29 Steve Methers Jan Zalasiewicz (1999), “Holocene sedimentary architecture of the Red River Delta, Viet Nam”, Journal of Coastal Research, 314–325 30 Z Cheng, A van Geen cộng (2005), “Limited Temporal Variability of Arsenic Concentretions in 20 Wells Monitored for Years in Araihazar, Bangladesh”, Environ Sci Technol, 39, 4759–4766 68 Phụ lục Kết nồng độ thông số hóa học giếng khoan Tên giếng AMS NS5 AMS1 AMS11_25 AMS11_32 AMS11_47 AMS12 AMS13 AMS14 AMS15 AMS16 AMS21 AMS2 AMS3 VPMLA VPMLA1 VPMLA2 VPMLA3 VPMLA4 VPMLA5 VPMLA6 VPMLA7 VPMLA8 VPNS1 VPNS3 VPNS4 VPNS5 VPNS6 VPNS7 VPNS9 Độ sâu (m) 25 25 25 32 47 25 25 24 28 25 25 27 25 54 24 27 30 33 36 39 45 31 25 31 38 26 As µg/L 503.8 453.1 346.5 0.3 5.8 202.3 427.2 346.3 29.3 0.3 0.3 5.5 534.7 0.1 0.9 0.1 5.4 8.8 11.9 9.7 13.5 14.4 16.1 282.0 7.1 380.9 3.7 232.8 53.3 Mn mg/L 0.3 0.3 0.4 0.6 0.6 0.5 0.2 0.9 0.8 0.5 1.2 0.4 0.3 0.1 3.1 0.8 0.2 0.4 0.2 0.5 0.3 2.3 0.3 0.3 0.6 0.1 0.1 0.1 0.3 Fe mg/L 18.3 7.9 11.6 0.3 12.3 8.4 15.8 9.0 1.3 2.1 0.4 0.6 14.0 0.6 0.8 0.5 1.2 0.5 0.3 0.9 3.4 23.3 0.1 12.6 0.1 4.4 10.9 SO4 mg/L 0.2 0.3 0.1 0.1 2.8 33.0 3.0 2.5 1.3 1.3 0.8 0.9 1.0 0.9 1.0 - PO4 mg/L 2.2 0.7 0.7 0.1 0.3 0.7 1.5 0.8 0.2 0.1 0.1 0.6 0.1 0.1 0.1 1.1 0.9 1.1 1.2 CH4 mg/L 53.2 20.1 37.8 0.2 Na mg/L 8.4 9.6 12.5 K mg/L 7.0 5.2 4.4 Mg mg/L 23.9 27.3 27.8 Ca mg/L 77.4 71.0 81.0 41.9 4.4 7.9 3.7 2.4 5.3 16.2 32.2 24.5 25.2 101.4 43.9 10.2 28.6 4.8 2.8 20.7 13.6 16.6 11.3 8.8 10.6 29.4 26.2 31.4 31.7 23.6 24.6 15.6 16.2 228.3 9.5 12.0 10.2 18.3 10.2 6.7 8.1 4.0 3.3 1.5 1.8 2.0 2.1 2.1 2.5 2.3 2.7 1.6 2.6 4.5 2.8 2.4 3.8 1.1 37.4 26.7 21.3 7.3 112.1 20.8 21.0 27.5 25.8 24.3 8.2 32.2 38.4 31.4 10.3 25.2 14.5 30.4 58.2 21.7 4.8 7.2 9.0 14.6 15.0 22.7 24.1 27.9 8.2 94.0 62.6 106.6 7.2 64.5 71.7 0.5 51.8 6.9 0.7 0.4 27.0 16.5 19.7 23.2 4.2 69 NH4 mg/L 39.4 23.9 19.4 8.6 0.4 0.8 31.8 8.6 17.1 0.1 19.0 27.0 19.7 0.6 0.2 0.1 0.1 0.1 0.1 HCO3mg/L 795.7 690.2 608.7 491.3 293.4 613.1 556.4 602.4 250.1 194.3 NO3-N mg/L - DOC mg/L 15.7 5.3 3.2 1.0 1.3 1.0 8.0 3.5 1.6 0.8 430.3 574.4 297.3 0.3 0.6 4.8 0.8 9.8 576.9 535.6 619.4 - 2.6 0.5 2.0 22.6 543.1 411.9 - 3.2 1.7 0.2 0.3 9.2 Tên giếng LW-9 LW-10 LW-11 LW-12 LW-13 LW-14 LW-15 LW-16 LW-17 LW-18 LW-19 LW-20 LW-21 LW-22 LW-23 LW-24 LW-25 LW-26 LW-27 LW-28 LW-29 LW-30 LW-31 LW-32 LW-33 LW-34 LW-35 LW-36 LW-37 LW-38 Độ sâu (m) 35 42 40 45 45 40 40 42 42 40 40 50 48 35 40 43 42 46 47 42 50 45 45 49 40 48 41 50 45 45 As µg/L 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 109.8 1.0 109.4 58.7 184.8 0.9 313.6 86.7 244.0 1.0 15.7 239.8 109.2 36.7 23.6 14.0 24.6 2.6 1.3 28.7 71.4 203.5 458.1 143.5 59.1 Mn mg/L 0.2 0.7 1.3 0.7 2.8 1.9 1.9 1.5 0.9 0.3 1.2 0.2 0.6 0.1 0.6 1.5 0.6 0.5 1.0 0.5 0.4 0.6 1.1 0.6 0.4 1.0 1.3 0.1 0.1 0.8 Fe mg/L 0.1 0.1 2.0 3.2 12.8 1.9 6.7 11.9 20.8 0.1 13.7 11.8 0.2 2.3 1.0 1.5 1.9 0.1 1.9 4.0 2.6 12.8 13.4 6.8 SO4 mg/L 1.1 0.1 0.3 0.1 0.1 0.2 0.4 0.5 4.1 0.4 0.5 5.1 4.9 0.2 0.6 7.7 4.8 0.1 - PO4 mg/L 0.1 0.2 0.1 0.3 0.1 0.4 0.3 1.4 0.1 0.4 0.3 0.3 0.2 0.1 0.1 0.1 0.1 0.2 0.4 0.4 0.3 0.2 CH4 mg/L Na mg/L 70 K mg/L Mg mg/L Ca mg/L NH4 mg/L HCO3mg/L NO3-N mg/L DOC mg/L Độ sâu (m) 45 47 40 42 45 48 43 40 45 44 38 Tên giếng LW-39 LW-40 LW-41 LW-42 LW-43 LW-44 LW-45 LW-46 LW-47 LW-48 LW-49 Red River As µg/L 87.5 162.6 115.5 265.7 10.2 12.9 1.0 1.0 63.2 94.4 154.7 Mn mg/L 0.2 0.5 0.7 0.1 0.9 0.8 1.2 0.9 0.6 0.9 0.9 Fe mg/L 7.5 10.9 8.7 17.3 2.7 3.1 0.1 0.1 5.7 9.5 1.2 SO4 mg/L 0.6 0.8 1.0 - PO4 mg/L 0.1 0.5 0.3 - 3.4 - - 12.8 CH4 mg/L Na mg/L - 71 Mg mg/L Ca mg/L NH4 mg/L HCO3mg/L NO3-N mg/L DOC mg/L 4.1 Hàm lượng thấp giới hạn phát K mg/L 3.7 5.4 27.0 0.1 119.6 0.4 1.8 Phụ lục 2: Ảnh poster kết luận văn 72 Phụ lục Một số ảnh lấy mẫu trường 73 ... - Nguyễn Ngọc Mai NGHIÊN CỨU SỰ PHÂN BỐ KHÔNG ĐỒNG NHẤT VỀ HÀM LƯỢNG ASEN TRONG NƯỚC NGẦM TRÊN MỘT PHẠM VI HẸP MINH HỌA TẠI XÃ VẠN PHÚC, THANH TRÌ, HÀ NỘI Chuyên ngành: Khoa học Môi... As tầng ngậm nước tìm thấy Với lý nêu lựa chọn đề tài: ? ?Nghiên cứu phân bố không đồng hàm lượng As nước ngầm phạm vi hẹp Minh họa xã Vạn Phúc, Thanh Trì, Hà Nội? ?? với nội dung sau:  Phân tích so... ngậm nước Hình 3.2 Giản đồ Piper khống nước ngầm giếng có hàm lượng As cao ( ) giếng có hàm lượng As thấp ( ) Thành phần hóa học khống nước ngầm khác giữu giếng có hàm lượng As cao giếng có hàm lượng