Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 đặt vấn đề Trong năm gần số lợng chất lợng thuốc lu hành Việt Nam không ngừng đợc cải thiện Tuy nhiên, số thuốc lu hành thị trờng hạn sử dụng, nhng có số tiêu không đảm bảo theo tiêu chuẩn quy định Đặc biệt thuốc xí nghiệp nớc sản xuất dợc chất bền, dễ bị phân huỷ Vitamin C dợc chất đợc nhiều công ty, xÝ nghiƯp níc s¶n xt ChÕ phÈm chøa vitamin C đa dạng, phong phú hàm lợng, dạng dùng công thức bào chế dới nhiều tên biệt dợc khác Nhng chất vitamin C dễ bị oxy hoá dới tác dụng yếu tố môi trờng nh: ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, không khí, vết kim loại (đồng, sắt, ), Nên đà có cải tiến công thức quy trình bào chế, nhng vitamin C thờng bị biến màu giảm hàm lợng dợc chất dần trình lu hành thị trờng Hơn nữa, với điều kiện khí hậu nớc ta, vitamin C nhanh chóng bị phân huỷ, ảnh hởng đến chất lợng sản phẩm Theo số liệu thống kê hàng năm ViƯn KiĨm NghiƯm, Bé y tÕ cho thÊy kh¸ nhiỊu chế phẩm vitamin C sản xuất nớc nhập bị thu hồi không đạt hàm lợng theo quy định Để góp phần đánh giá thực trạng chÊt lỵng chÕ phÈm chøa vitamin C cđa mét sè sở sản xuất vitamin C nớc, tiên hành đề tài: Đánh giá chất lợng số chÕ phÈm chøa vitamin C s¶n xt níc lu hành thị trờng Hà Nội với mục tiêu: Lựa chế phẩm vitamin C đại diện công ty, dạng bào chế Đánh giá chất lợng vitamin C sản xuất nớc lu hành thị trờng Hµ Néi Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 Phần 1: Tổng quan 1.1 Đại cơng vitamin C 1.1.1 Nguồn gốc công thức: - Công thức: [4] O CH2OH HC OH O OH O H C HO C H O HO C C OH C OH Hay C6H8O6 C H2OH Ptl: 176,13 Tªn khoa häc: 5-(1,2-dihydroxyethyl)-3,4-dihydroxy-5H-furan-2-on - Ngn gèc tù nhiªn: [2,3,4] Chđ u cã thực vật, thịt cá có lợng nhỏ, chủ yếu tập trung gan, thận Đặc biệt rau cải xoong, bắp cải, xà lách, rau muống, cam, quýt, chanh, bởi, cà chua, dâu, da hấu, - Nguồn gốc tổng hợp: Các sản phẩm chứa vitamin C chủ yếu đợc tổng hợp phơng pháp hoá học từ D-glucose 1.1.2 Tính chất 1.1.2.1 Lý tính [4,16] - Tinh thể bột trắng ngà vàng, không mùi, vị chua - gam hoà tan kho¶ng ml H 2O, 30 ml alcol,100 ml glycerol Không tan cloroform, ether, benzen, dầu, chất béo Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 - NhiÖt độ nóng chảy: 190oC - Năng suất quay cực: []D20 từ +20,5o đến +21.5o (dung dịch vitamin C 10% nớc 20oC) - Acid ascorbic có khả hấp thụ ánh sáng tử ngoại, UV max= 254 nm (E1%1cm=695) t¹i pH= 2; UVmax= 265 nm (E1%1cm=940) t¹i pH= 6,4 1.1.2.2 Hoá tính [4] Hoá tính vitamin C đợc định nhóm chức lacton, nhóm hydroxyl, song quan trọng nhóm endiol Nhóm gây tÝnh acid vµ tÝnh khư cđa acid ascorbic - Tính acid: Do hiệu ứng liên hợp nhóm carboxyl, nên nguyên tử hydro nhóm hydroxyl vị trí số trở nên linh động, làm cho vitamin C cã tÝnh acid m¹nh CH2OH HO CHO O HO: OH Có thể định lợng acid ascorbic phơng pháp đo kiềm, thị phenolphtalein, dung môi nớc Do có tính acid mạnh nên acid ascorbic dễ tan dung dịch kiềm nh carbonat kim loại kiềm ứng dụng tính chất ngời ta điều chế muối ascorbat natri để pha dung dịch tiêm có nồng độ cao vµ trung tÝnh CH2OH HC CH2OH HO CH O OH O O HO OH NaHCO3 O- OH O Na + Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 Tác dụng với muối kim loại cho muối Nhiều dợc điển dùng thuốc thử sắt (II) sulfat sắt (III) clorid để định tính acid ascorbic Dựa vào thay đổi màu sắc dung dịch để nhận biÕt CH2OH HC CH2OH HO CH O OH O O HO NaHCO3 FeCl3; FeSO4 OH 2+ Fe O O- OH - Tính khử: Việc oxy hoá acid ascorbic xảy hai mức độ khác nhau: + Sự oxy hoá khử thuận nghịch acid ascorbic thành acid dehydroascorbic CH2OH HO CH O CH2OH HC OH O O HO O O H OH O O Tính chất vô quan trọng tác dụng sinh học acid ascorbic Nó tham gia vào hệ enzym xúc tác trình oxy hoá khử xảy thể + Sự oxy hoá bất thuận nghịch acid ascorbic: COOH O CH2OH HC C OH C HO OH O C C O OH H O O H O OH CH2OH (1) HO OH (2) C O H Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 Quá trình oxy hoá tạo sản phẩm nh acid 2,3-diceto gulonic (1), acid dehydroascorbic, furfurol (2), sản phẩm hoạt tính enzym Trong dung dịch, acid ascorbic dễ dàng bị oxy hoá oxy không khí; Độ bền vững dung dịch acid ascorbic giảm tỷ lệ thuận với nồng độ tỷ lệ nghịch với pH dung dịch Các tác nhân xúc tác oxy hoá ánh sáng, nhiệt độ, chất kiềm, enzym hay vết kim loại (đồng,sắt,) 1.1.3 Tác dụng dợc lý, dợc động học - Tác dụng dợc lý: [2,3,8] + Vitamin C cần cho tạo thành colagen, tu sửa mô thể, tham gia số phản ứng oxy hoá khử + Vitamin C tham gia chun ho¸ phenylalanin, tyrosin, acid folic, norepinephrin, histamin, sắt số hệ thông enzym chuyển hoá thuốc, sử dụng carbonhydrat, tổng hợp lipid protein, chức miễn dịch, đề kháng với nhiễm khuẩn, giữ gìn vẹn toàn mạch máu hô hấp tế bào + Trên thực nghiệm thấy vitamin C làm tăng tổng hợp interferon chất có vai trò quan trọng việc chống stress, làm tăng sức đề kháng thể, đồng thời giảm nhạy cảm thể với histamin, đợc dùng để chống stress, chống nhiễm trùng, chống dị ứng - Dợc động học: [8] + Hấp thu: Vitamin C đợc hấp thu dễ dàng sau uống, hấp thu trình tích cực bị hạn chế sau liều lớn Trong nghiên cứu ngời bình thờng, có 50% liều uống 1,5 g vitamin C đợc hấp thu Vitamin C đợc hấp thu dày, ruột trình hấp thu bị giảm ngời ỉa chảy, có bệnh dày, ruột + Phân bố: Nồng độ vitamin C bình thờng huyết tơng khoảng 10-20 mcg/ml Dự trữ toàn vitamin C thể đợc tính khoảng 30-40 mg ®ỵc Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 luân chuyển hàng ngày Dấu hiệu lâm sàng bệnh scorbut thờng trở nên rõ ràng sau 3-5 tháng thiếu hơt vitamin C + Chun ho¸: Vitamin C oxy ho¸ thuận nghịch thành acid dehydroascorbic Một vitamin C chuyển hoá thành hợp chất hoạt tính gồm ascorbic acid-2-sulfat oxalic + Thải trừ: Qua thận dới dạng cha chuyển hoá đà qua chuyển hoá Lợng vitamin C vợt nhu cầu thể đợc nhanh chóng đào thải nớc tiểu dới dạng không biến đổi Điều thờng xảy lợng vitamin C đa vào thể vợt 200 mg/ngày 1.1.4 Chỉ định, chống định - Chỉ định: [3,8,9] + Phòng điều trị bệnh thiếu vitamin C: Bệnh scorbut, chảy máu thiếu vitamin C, ngời nghiện rợu, nghiện thuốc lá, + Phối hợp với desferrioxamin để làm tăng thêm đào thải sắt điều trị bệnh thalassemia + Methemoglobin huyết vô sẵn xanh methylen + Thiếu máu + Dị ứng + Tăng sức ®Ị kh¸ng nhiƠm trïng, nhiƠm ®éc, thai nghÐn - Chống định: [8,9] + Ngời bị thiếu hụt glucose-6-phosphat dehydrogenase (G6PD) (nguy thiếu máu huyết tán) + Ngời có tiền sử sỏi thận, tăng oxalat niệu loạn chuyển hoá oxalat (tăng nguy sỏi thận) + Bị bệnh thalassemia (tăng nguy hấp thu sắt) 1.1.5 Liều lợng, cách dùng [4,8] Bệnh thiếu vitamin C (scorbut): Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 + Dù phòng: nớc ép cam hay chanh (chứa khoảng 0.5 mg/ml) Uống 60-120 ml dịch ép hay 40-60 mg/ngày Phụ nữ có thai, cho bú liều cao hơn: 70-100 mg/ngày Trong trờng hợp bị nhiễm trùng, chấn thơng cần 150 mg/ngày Có thể tiêm bắp + Điều trị: ã Ngời lớn: liều 250-500 mg/ngày, ngày uống lần, uống tuần ã Trẻ em: 100-300 mg/ngày, ngày uống lần, uống tuần ã Phối hợp với desferrioxamin để tăng thêm đào thải sắt (do tăng tác dụng chelat-hoá desferrioxamin) liều vitamin C: 100-200 mg/ngày ã Methemoglobin huyết sẵn xanh methylen: 300-600 mg/ngày, ngày uống lần ã Trờng hợp bỏng nặng: 200-500 mg/ngày lành 1.1.6 Dạng bào chế, bảo quản - Dạng bào chế: [4,5] + Viªn nÐn: tõ 30, 50, 75, 100, 250, 500, 1000 mg + Thuèc tiªm: 100 mg/2ml, 500 mg/5ml, g/5ml Ngoài dạng siro, viên sủi, viên ngậm - Bảo quản: + Các viên nén hàm lợng 30, 50, 75 mg thờng đợc bào chế dới dạng viên ngậm, đóng vỉ màu vàng + Các viên nén 100 mg đợc đóng lọ nhựa màu đen, màu trắng + Các viên nén hàm lợng cao, nh viên nén 500 mg đợc đóng vỉ màu vàng + Các chế phẩm thuốc tiêm vitamin C nớc đợc đóng ống thuỷ tinh màu trắng 1.2.7 Các phơng pháp định lợng vitamin C - Phơng pháp hoá häc: Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 Dựa vào tính khử vitamin C, định lợng vitamin C bằng: ã Phơng pháp đo Iod [11,12,13,14,15,17] + Cơ chế phản ứng phơng pháp định lợng vitamin C b»ng Iod CH2OH HC CH 2OH HO CHO OH O O HO + OH O O I2 O + 2HI dùng thị hồ tinh bột để nhận biết điểm tơng đơng ã Dùng Amonium ceri (IV) sulfat [11] + Cơ chế phản ứng phơng pháp định lỵng vitamin C b»ng Amonium ceri (IV) sulfat CH2OH HC CH 2OH HO CHO OH O O HO O O + 2Ce+4 OH O + 2Ce+3 + 2H+ Dùa vµo thay đổi màu sắc dung dịch Ceri để nhận biết ã Dùng 2,6-diclorophenol-indophenol [13,15,17] + Cơ chế phản ứng phơng pháp định lợng vitamin C 2,6diclorophenol-indophenol CH2OH HC OH O O HO CH 2OH HO CHO Cl OH N O + OH O O Cl Acid ascorbic O + Acid dehydroascorbic Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 Cl NH HO OH Cl S¶n phẩm không màu Nhận biết điểm tơng đơng: Xuất màu hồng bền vững - Phơng pháp lý hoá: + Định lợng vitamin C phơng pháp sắc ký lỏng hiệu cao (HPLC): Pha động dung dịch hỗn hợp Na 2HPO4 KH2PO4 pH = 2.5, detector 245 nm, cét s¾c ký L39, 4.6-mm x 150-mm [17] Từ diện tích peak tính đợc hàm lợng vitamin C + Định lợng vitamin C phơng pháp quang phổ: [10,16] Do có nhóm endiol phân tử nên acid ascorbic hấp thụ ánh sáng tử ngoại Chuẩn bị dung dịch acid ascorbic dung dịch đệm pH = 6,4 §o ë D ë bíc sãng λ = 265 nm Tính kết dựa vào E 1%1cm = 940 = 265 nm [16] 1.2 Các yếu tố ảnh hởng đến chất lợng thuốc trình bảo quản [1] 1.2.1 Nhiệt độ Dựa vào thực nghiệm, vant Hoff đà nêu nguyên tắc gần ảnh hởng nhiệt độ đến tốc độ phản ứng nh sau: Tốc độ phản ứng đồng thể thờng tăng gấp đến lần nhiệt độ tăng lên 10oC Cơ sở lý thuyết nghiên cứu ảnh hởng nhiệt độ đến tốc độ phản ứng dựa phơng trình ph¶n øng cđa Arrhenius E kT K = A.e- RT hay lg k T2 E 1 = 2,303.R ( T2 - T1 ) Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 - k: h»ng sè tèc ®é phản ứng - T: nhiệt độ phản ứng - E: lợng hoạt hoá - R: số khí lý tởng 1.2.2 pH pH dung dịch thuốc ảnh hởng lớn đến độ ổn định thuốc, thay đổi pH làm tăng hay giảm tốc độ phân huỷ dợc chất, làm thay đổi chế phân huỷ Khi dợc chất chất không ion hoá, phân huỷ dung dịch có tốc độ phản ứng đợc biểu thị tổng quát theo phơng trình sau: V=- dc = k1[H+]c + k2c + k3[OH-]c dt Khi dợc chất đơn acid hay đơn base, tốc độ phân huỷ đợc viết tổng quát là: V=- dc = k1[H+]fHA + k2fHA + k3[OH-]fHA + k4[H+]fA + k5fA + k6[OH-]fA dt Víi: [ HA] fHA = [ HA] + [ A − ] = [H ] [H ] + k [A ] fA = [ HA] + [ A ] ka H + ka − − = + + a [ ] + 1.2.3 ánh sáng, độ ẩm, đồ bao gói Các dợc chất nhạy cảm với ánh sáng dễ bị phân huỷ nhanh có tác động ánh sáng Độ ẩm tác nhân phân huỷ thuốc dạng bào chế rắn Sự có mặt nớc hàm ẩm thuốc nh không khí thúc đẩy trình thuỷ phân, tơng tác dợc chất tá dợc dạng thuèc r¾n 10 Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 + Định lợng dung dịch kali iodat 0.1 N xuất màu xanh lam bền vững %Vita C = V KIO3 ì K ì 8.806 × 10 −3 Vt × D × 100% - Vt: thể tích thuốc tiêm (ml) - D: Hàm lợng thc ghi trªn nh·n (g) - K: HƯ sè hiƯu chØnh cđa dung dÞch KIO3 0.1 N 2.1.2.3 Xư lý số liệu Các thông số tính toán: (x i =n - §é lƯch chn: σ = i =1 i −x ) n −1 - Kho¶ng tin cËy: ε = n.x xi: Hàm lợng phần trăm lần định lợng thứ i lô n: Số lần định lợng lô x : Hàm lợng phần trăm trung bình n lần định lợng Sử dụng phần mềm excel 5.0 để tính toán 2.2 Kết thực nghiệm nhận xét + Thời gian lấy mẫu: Tháng 3, tháng 4, năm 2005 + Đánh giá tiêu chất lợng dễ bị thay đổi trình bảo quản: Tính chất, độ rÃ, hàm lợng + Điều kiện thử nghiệm: Phòng thí nghiêm môn Hoá phân tích, Trờng đại học Dợc Hà Nội 2.2.1 Đánh giá chất lợng viên nén 100 mg Sản phẩm XNDPTW1: 17 Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 - Quy cách đóng gói: 100 viên/lọ, lọ nhựa màu đen, nắp trắng - Kết đánh giá: + Lô: 0616 1004 Bảng 2.1: Kết định lợng vitamin C kết V I ( ml ) lần % Kết thống kê 11,15 100,09 11,15 11,15 11,10 11,15 100,09 100,58 100,52 100,58 Hµm lợng (%) trung bình = 100,37 % = 0,2586 Với lô, định lợng dung dịch I2 0.1 N lần, sau tính hàm lợng phần trăm trung bình lô thuốc sau lần định lợng Với phơng pháp định lợng nh với lô khác thu đợc bảng số liệu nh sau: Bảng 2.2: Kết đánh giá tiêu chất lợng chế phẩm vitamin C XNDPTW1 Hàm lợng (%) TT Lô sx Tính chất Độ rà 0616 1004 viên màu trắng phút 100.37 0.2586 0107 1204 0527 0105 viên màu trắng viên màu trắng Viên màu trắng phút 30 phút 55’ 96.08 ± 0.3082 98.91 ± 0.2631 ≤ 15 95,00 110,00 Yêu cầu hay trắng ngà 18 (n = 5) Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 - Nhận xét: Viên nén 100 mg XNDPTW1 đạt tiêu chuẩn cảm quan hàm lợng Giữa lô thay đổi màu sắc viên, hàm lợng dợc chất viên đạt tiêu chuẩn chất lợng quy định theo DĐVN III Về ®é r·, thêi gian r· cđa thc kho¶ng 2-3 phút Nh viên rà nhanh Sản phẩm XNDPTW2: - Quy cách đóng gói: 100 viên/lọ, lọ nhựa màu đen nắp trắng - kết đánh giá: Bảng 2.3: Kết đánh giá tiêu chất lợng chế phẩm vitamin C XNDPTW2 Hàm lợng(%) TT Lô sx Tính chất Độ rà 231 1004 256 1104 viên trắng sáng viên trắng sáng Viên màu tr¾ng 20’ 25’ (n = 5) 102.18 ± 0.1686 99.65 ± 0.0219 ≤ 15 95,00 110,00 Yêu cầu hay trắng ngà - Nhận xét: Viªn nÐn 100 mg cđa XNDPTW2 cịng gièng nh viªn nén 100 mg XNDPTW1, đạt tiêu chuẩn tốt cảm quan hàm lợng theo tiêu chuẩn DĐVN III Về độ rÃ, thời gian rà thuốc nhanh, khoảng phút, viên đà rà hết Sản phẩm CTDP Hà Thành: - Quy cách đóng gói: 100 viên/lọ, hộp nhựa đen trắng, nắp trắng - Kết đánh giá: 19 Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 Bảng 2.4: Kết đánh giá tiêu chất lợng chế phẩm vitamin C CTDP Hà Thành Hàm lợng(%) TT Lô sx Tính chất Độ rà 01020204 14161106 viên trắng ngà vàng viên trắng ngà vàng Viên màu trắng hay 50’ 30’ (n = 5) 92.80 ± 0.1951 88.54 ± 0.1951 ≤ 15 95,00 – 110,00 Yêu cầu trắng ngà - Nhận xét: Đây sở sản xuất cha đạt tiêu chuẩn chất lợng GMP Do qua trình đánh giá chất lợng ta thấy thuốc sở cha đạt đợc chất lợng tốt Cảm quan: Viên đà bị biến đổi màu sắc sang ố vàng hạn dùng thuốc dài Hàm lợng: Thuốc không đạt hàm lợng theo tiêu chuẩn DĐVN III quy định Đối với lô 01020204 hàm lợng đỡ hơn, đạt 92,80% Đây lô đợc sản xuất trớc, nhÃn lọ nhựa đựng thuốc khác với lô 14141106, lô có hộp màu trắng, nhÃn đợc trình bày nhoè Có thể lô đợc sản xuất theo công thức bào chế khác so lô sau Đối với lô 14141106, hàm lợng viên đà giảm nhanh, đạt 88,54%, hạn dùng thuốc tới 19 tháng Đây lô có quy cách đóng gói khác lô trên: hộp đen, nhÃn in đẹp Nh hình thức bao bì đà đợc cải tiến để phù hợp với thị trờng Nhng hàm lợng dợc chất lại thay đổi nhanh Độ rÃ: Lô 01020204 có thời gian rà phút 50 Nh độ rà đợc Lô 14161106 thời gian rà phút 30 Thuốc rà nhanh Tổng hợp kết đánh giá chất lợng viên nén 100 mg ta thu đợc b¶ng kÕt qu¶ sau: 20 Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 Bảng 2.5 Kết đánh giá chất lợng viên nén 100 mg Cơ sở sản Lô sx xuất Tính chất Độ rà Viên màu trắng Yêu cầu 0616 1004 0107 1204 0527 0105 231 1004 256 1104 01020204 14161106 XNDPTW1 XNDPTW2 CTDP ≤ 15 hay tr¾ng ngà Đạt Đạt Hàm lợng 95,00 Đạt Đạt 110,00 Đạt Đạt Đạt Đạt Đạt Đạt Đạt Không đạt Không đạt Đạt Đạt Đạt Đạt Đạt Đạt Không đạt Không đạt 2.2.2 Đánh giá chất lợng viên nén 500 mg: Sản phẩm XNDPTW2: - Quy cách đóng gói: 10 viên/vỉ, viên màu trắng, không bao phim - Kết đánh giá: Bảng 2.5: Kết đánh giá tiêu chất lợng chế phẩm vitamin C XNDPTW2 Hàm lợng(%) TT Lô sx Tính chất Độ rà 60404 80504 100704 viên trắng sẫm màu viên trắng sẫm màu viên trắng sẫm màu Viên giữ đợc màu bao phút 30 phút 10’ (n = 5) 96.93 ± 0.0187 97.72 ± 0.1789 98.43 ± 0.2161 ≤ 30 95,00 – 110,00 Yêu cầu phim ban đầu - Nhận xét: Hàm lợng: Thuốc đạt tiêu chuẩn hàm lợng, hàm lợng thuốc giảm dần theo thời gian Lô lâu mà đánh giá lô 60404, hạn 21 Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 dïng cña thuốc 12 tháng nhng hàm lợng hoạt chất giảm 96,93% Nh trớc hết hạn sử dụng, hàm lợng dợc chất không đạt theo tiêu chuẩn DĐVN quy định Độ rÃ: Thời gian rà thuốc 7-8 phút Nh độ rà viên tốt Cảm quan: Cả lô đánh giá viên thuốc đà bị biến màu, không trắng sáng nh lô Lô 60404 trớc có màu sẫm Nh cảm quan thuốc không đạt Nguyên nhân phần sản phẩm vitamin C 500 mg XNDPTW không đợc bao phim bảo vệ nên dợc chất dễ bị oxy hoá, nhanh bị biến màu Sản phẩm CTDP Quảng Bình - Quy cách đóng gói: 10 viên/vỉ, viên bao phim màu đỏ - Kết đánh giá: Bảng 2.6: Kết đánh giá tiêu chất lợng chế phẩm vitamin C CTDP Quảng Bình Hàm lợng(%) TT Lô sx TÝnh chÊt §é r· 1404 4904 5404 viên màu đỏ viên màu đỏ sáng viên màu đỏ sáng Viên giữ đợc màu 14 phút 13 phút 30’ 12 (n = 5) 97.95 ± 0.2270 98.83 ± 0.2629 98.80 ± 0.1956 ≤ 15 95,00 – 110,00 Yêu cầu bao phim ban đầu - Nhận xét: Cảm quan: Chế phẩm vitamin C đợc bao phim bảo vệ nên cảm quan, viên bóng đẹp Và lô đánh giá, thay đổi nhiều màu sắc viên Chỉ có lô 1404 trớc nên viên không đợc đỏ tơi nh lô sau 22 Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 Hàm lợng: Trong lô đánh giá đạt hàm lợng theo tiêu chuẩn DĐVN III quy định Độ rÃ: thời gian rà viên khoảng 12-14 phút, nh đạt độ rà viên bao phim CTCPDPTW Vidipha - Quy cách đóng gói: 10 viên/vỉ, viên bao phim màu đỏ - Kết đánh giá: Bảng 2.7: Kết đánh giá tiêu chất lợng chế phẩm vitamin C CTCPDPTW- Vidipha Hàm lợng(%) TT Lô sx Tính chất Độ r· 471203 370804 571204 601204 viªn màu đỏ xám viên màu đỏ tơi viên màu đỏ tơi viên màu đỏ tơi Viên giữ đợc màu phót 30’ 30’ 30’ (n = 5) 97.00 ± 0.0000 99.70 ± 0.0249 99.06 ± 0.2465 100.26 ± 0.2246 ≤ 15 95,00 – 110,00 Yêu cầu bao phim ban đầu - Nhận xét: C¶m quan: ChÕ phÈm Vitamin C cđa CTCPDPTW- Vidipha cịng đợc bao phim bảo vệ, viên đỏ bóng đẹp Trong lô đánh giá, có lô 471203 lô lâu rồi, không đạt cảm quan thuốc: viên đà có thay đổi màu sắc khác hẳn so với lô mới, viên đà chuyển sang màu đỏ xám, hạn dùng thuốc tháng Hàm lợng: Tất chế phẩm đạt hàm lợng theo tiêu chuẩn DĐVN III quy định Mặc dầu lô 471203 không đạt cảm quan nữa, nh- 23 Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 ng hàm lợng dợc chất đạt, viên đà đợc bao phim nên bảo vệ đợc dợc chất tốt trớc tác nhân oxy hoá Độ rÃ: Mặc dầu ®ỵc bao phim nhng thêi gian r· cđa thc lô đánh giá từ 5-8 phút Nh độ rà viên đạt CTCPDP DVYT Khánh Hội - Quy cách đóng gói: 10 viên/vỉ, viên bao phim màu da cam - Kết đánh giá: Bảng 2.8: Kết đánh giá tiêu chất lợng chế phẩm vitamin C CTCPDP DVYT Khánh Hội Hàm lợng(%) TT Lô sx Tính chất Độ rà 040704 050904 viên màu da cam sẫm viên màu da cam sẫm Viên giữ đợc màu bao phút 30 phút 50 (n = 5) 98.06 ± 0.2577 96.99 ± 0.0164 ≤ 15 phút 95,00 110,00 Yêu cầu phim ban đầu - Nhận xét: Hàm lợng: Đạt theo tiêu chuẩn DĐVN III quy định Độ rÃ: Thời gian rà viên khoảng từ 8-9 phút Nh độ rà viên đạt Cảm quan: Viên đợc bao phim màu vàng da cam, nhng viên to, không đợc bóng đẹp, chữ in viên không đợc nét Các lô đánh giá màu sắc viên không đợc sáng, đà có thay đổi màu sắc viên Tổng hợp kết đánh giá chất lợng viên nén 500 mg ta thu đợc bảng kết sau: 24 Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 B¶ng 2.9 Kết đánh giá chất lợng viên nén 100 mg Cơ sở sản xuất Lô sx Tính chất Độ rà Hàm lợng 30 phút 95,00 110,00 60404 80504 100704 1404 4904 5404 471203 370804 571204 601204 040704 050904 Viên giữ đợc màu bao phim ban đầu Không đạt Không đạt Không đạt Đạt Đạt Đạt Đạt Đạt Đạt Đạt Không đạt Không đạt Đạt Đạt Đạt Đạt §¹t §¹t §¹t §¹t §¹t §¹t §¹t §¹t §¹t §¹t §¹t §¹t §¹t §¹t §¹t §¹t §¹t §¹t §¹t §¹t Yêu cầu XNDPTW2 CTDP Quảng Bình CTCPDPTW - Vidipha CTCPDP DVYT 2.2.2 Đánh giá chất lợng thuốc tiêm Vitamin C XNDPTW1: - Quy cách đóng gói: 500 mg/5ml; g/5ml; lọ màu trắng - Kết đánh giá: Bảng 2.9: Kết đánh giá tiêu chất lợng chế phẩm vitamin C XNDPTW1 TT Lô sx TÝnh chÊt pH 01 0404 01 0804 02 0904 dung dịch màu vàng rõ dung dịch màu vàng dung dịch màu vàng 6.44 25 6.50 Hàm lợng(%) (n = 5) 95.23 0.1205 97.18 ± 0.1205 97.22 ± 0.1205 Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 02 0205 Yêu cầu dung dịch suốt Dung dịch trong, không màu hay màu vàng nh¹t - NhËn xÐt: 97.66 ± 0.1205 5-7 95,50 – 105,00 Cảm quan: + Lô 010404 đà chuyển sang màu vàng rõ rệt, hạn dùng thuốc tháng + Các lô 010804 lô 020904 đà có màu vàng, quan sát thấy rõ mắt thờng Hạn dùng thuốc 11 tháng + Lô 020205 sản xuất nên dung dịch suốt Hàm lợng: Lô 010404 không đạt đủ hàm lợng theo tiêu chuẩn DĐVN III quy định thuốc tiêm vitamin C Các lô lại đạt tiêu chuẩn quy định nhng hàm lợng dợc chất có giảm dần theo thời gian pH: Khoảng 6,5 nh đạt theo tiêu chuẩn DĐVN III quy định (pH từ 5-7) CTCPDPTW Vidipha - Dạng bào chế: 500 mg/5ml; g/5ml; lọ màu trắng - Tên biệt dợc: Cevitđ - Kết đánh giá: Bảng 2.10: Kết đánh giá tiêu chất lợng chế phÈm vitamin C cđa CTCPDPTW- Vidipha TT L« sx TÝnh chÊt pH 270804 230804 321104 010105 040205 dung dịch đục dung dịch đục dung dÞch suèt dung dÞch suèt dung dÞch suốt 6.97 6.92 6.70 6.78 26 Hàm lợng(%) (n = 5) 103.07 ± 0.0984 102.68 ± 0.1205 103.43 ± 0.0984 104.70 ± 0.1205 105.49 ± 0.0984 Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 Yêu cầu Dung dịch trong, không màu hay màu vàng nhạt - Nhận xét: 5,00 7,00 95,50 105,00 Cảm quan: Hai lô 270804 230804 màu dung dịch thuốc đục, không đợc nh lô Mặc dù hạn dùng thuốc 16 tháng Các lô lại suốt, lô Hàm lợng: Hàm lợng thuốc tiêm Vidipha thờng cao, lô đánh giá, hàm lợng 100% Trong lô này, lô lô 040205, hàm lợng dợc chất lên tới 105,49%, nh với hàm lợng dợc chất này, đà cao theo tiêu chuẩn quy định DĐVN III (95,5-105%) Nh coi nh không đạt theo tiêu chuẩn quy định Hàm lợng dợc chất đà giảm dần theo thời gian, từ lô lâu lô 230804 tới lô 040205, tức cách khoảng tháng Hàm lợng dợc chất thay đổi 2,81% pH: pH thuốc tiêm vitamin C cao, lô 270804 230804 có pH xấp xỉ Với pH nh thuốc tiêm nhanh chóng bị phân huỷ dợc chất, thuốc chóng hỏng Tổng hợp kết đánh chất lợng thuốc tiêm vitamin C ta thu đợc bảng sau: 27 Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 Bảng 2.11 Kết đánh giá chất lợng thuốc tiêm vitamin C Cơ sở sản xuất Lô sx Tính chất pH Hàm lợng(%) (n = 5) Dung dịch trong, Yêu cầu XNDPTW1 CTCPDPTW - Vidipha không màu hay 01 0404 01 0804 02 0904 02 0205 270804 230804 321104 010105 040205 5,00 – 7,00 95,50 105,00 Đạt Không đạt Đạt Đạt Đạt Đạt Đạt Đạt Đạt Không đạt màu vàng nhạt Không đạt Không đạt Đạt Đạt Không đạt Không đạt Đạt Đạt Đạt Đạt Đạt Đạt Đạt Đạt 2.3 Bàn luận Sau tìm hiểu thị trờng thuốc vitamin C sản xuất nớc thị trờng Hà Nôi, nhận thấy, chế phẩm vitamin C chủ yếu có dạng viên nén 100 mg, 500 mg, thuốc tiêm vitamin C 500 mg/5ml hay g/5ml Để có cách đánh giá xác chất lợng chế phẩm vitamin C sản xuất nớc lu hành thị trờng Hà Nội, đà chọn sở sản xuất mà chế phẩm vitamin C đợc bán chủ yếu, phổ biến thị trờng Hà Nội Trong sở sản xuất có sở đà đạt tiêu chuẩn GMP, có sở cha đạt GMP Sau đánh giá chất lợng nhận thấy, rõ ràng sở sản xuất không đạt tiêu chuẩn chất lợng GMP CTDP Hà Thành có chất lợng sở sản xuất khác đà đạt tiêu chuẩn GMP Với viên nén vitamin C hàm lợng 100 mg, hầu hết sở sản xuất đóng lọ nhựa màu đen, nhng CTDP Hà Thành có lô thuốc đợc 28 Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 ®ãng lä nhùa màu trắng, điều làm cho vitamin C nhanh chóng bị oxy hoá dới tác dụng ánh sáng Viên nén vitamin C 500 mg sở sản xuất nớc có chất lợng tốt, sở sản xuất XNDPTW2 , sở sản xuất lại mà đánh giá viên nén đợc bao phim bảo vệ, viên bóng đẹp Với thuốc tiêm vitamin C sản xuất nớc, lu hành thị trờng Hà Nội có chế phẩm sở sản xuất XNDPTW1, CTCPDPTW- Vidipha Nhng chất lợng thuốc cha đợc đảm bảo Hiện nay, hiệu thuốc thờng bày b¸n chÕ phÈm vitamin C nh c¸c thuèc kh¸c, rÊt dễ bị tác động ánh sáng mà cha có lu ý tới tính chất dễ bị phân huỷ thuốc Vì vậy, đề xuất, chế phẩm dễ bị oxy hoá dới tác dụng ánh sáng nh vitamin C, nên đợc bảo quản riêng, tủ kín Đối với thuốc viên nén nên đựng lọ thuỷ tinh màu vàng Còn thuốc tiêm vitamin C, nên đựng lọ thuỷ tinh trung tính, tốt thuỷ tinh màu vàng, thêm vào dung dịch chất ổn định nh natri metabisulfit, natri sulfit, dung dịch phải acid, tốt pH = Phần 3: kết luận đề xuất 3.1 Kết luận Sau thời gian thực khoá luận này, đà thu đợc kết sau: - Đối với chÕ phÈm viªn nÐn 100 mg: 29 Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 + Các sở sản xuất nh: XNDPTW1,XNDPTW2 đạt tốt tiêu chuẩn đánh giá cảm quan, hàm lợng Còn độ rà viên không đợc tốt + Cơ sở sản xuất: CTDP Hà Thành không đạt tiêu chuẩn cảm quan, hàm lợng Độ rà viên không đợc tốt - §èi víi chÕ phÈm viªn nÐn 500 mg: + VỊ hàm lợng độ rÃ, sơ sản xuất: XNDPTW2, CTDP Quảng Bình, CTCPDPTW- Vidipha, CTDP DVYT Khánh Hội, đạt tiêu chuẩn theo DĐVN III quy định + Về cảm quan: Thuốc sở bị biến màu trớc hết hạn sử dụng Đặc biệt chế phẩm XNDPTW2 màng bao phim bảo vệ nên nhanh bị biên màu chế phẩm vitamin C sở - Đối với chế phẩm thuốc tiêm: + Trên thị trờng Hà Nội, chế phẩm thuốc tiêm vitamin C chủ yếu sở sản xuất: XNDPTW1 CTCPDPTW- Vidipha + ChÕ phÈm thc tiªm vitamin C cđa XNDPTW1, cã hàm lợng thấp không đạt cha hết hạn sử dụng Màu sắc dung dịch thuốc tiêm nhanh bị biến màu Hạn sử dụng thuốc có 18 tháng pH đạt theo tiêu chuẩn quy định + Chế phẩm thuốc tiêm vitamin C CTCPDPTW- Vidipha hàm lợng dợc chất cao theo tiêu chuẩn quy định Thuốc bị chuyển màu hạn sử dụng dài pH dung dịch thuốc tiêm đạt theo tiêu chuẩn quy định 3.2 Đề xuất - Kiến nghị với quan quản lý chất lợng thuốc ngành dợc có biện pháp kiểm tra chất lợng thuốc vitamin C lu hành thị trờng thu hồi sản phẩm không đạt chất lợng, đặc biệt thuốc tiêm vitamin C - Cơ quan quản lý ngành dợc cần xem xét chế phẩm viên nén vitamin C 100 mg CTDP Hà Thành có đủ điều kiện lu hành thị trờng hay không 30 Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368 - Rót ng¾n hạn sử dụng thuốc tiêm vitamin C sản xuất nớc - Rút ngắn hạn sử dụng thuốc viên nén thấy cần thiết - Tiếp tục nghiên cứu đánh giá chất lợng chế phẩm vitamin C lu hành thị trờng Hà Nội, với khoảng thời gian thu thập mẫu dài hơn, có đợc nhiều lô thuốc Từ có đánh giá đầy đủ hơn, đa hạn sử dụng thuốc phù hợp 31 ... đánh giá x? ?c chất lợng chế phẩm vitamin C sản xuất n? ?c lu hành thị trờng Hà Nội, đà chọn sở sản xuất mà chế phẩm vitamin C đ? ?c bán chủ yếu, phổ biến thị trờng Hà Nội Trong sở sản xuất c? ? sở đÃ... cao, với c? ?ng nghệ bào chế đại, giá vitamin C ngoại cao vitamin C sản xuất n? ?c nhiều Ngoài chế phẩm thu? ?c với d? ?c chất vitamin C, thị trờng, nhiều thu? ?c n? ?c ngoài, d? ?c chất nó, chứa vitamin C. .. tạp chất vào dung dịch thu? ?c 1.3 Vài nét chế phẩm bào chế chứa vitamin C lu hành Việt Nam Hiện thÞ trêng ViƯt Nam c? ? mét sè chÕ phÈm vitamin C công ty n? ?c lu hành, nhng chế phẩm vitamin C đạt chất