ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM _______________________ NGUYỄN HỮU TƢỜNG BIỆN PHÁP KHAI THÁC VÀ SỬ DỤNG THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN NINH GIANG, TỈNH HẢI DƢƠNG Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS PHẠM VIẾT VƢỢNG THÁI NGUYÊN – 2013 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân tôi, đƣợc xuất phát từ yêu cầu phát sinh trong công việc để hình thành hƣớng nghiên cứu. Các số liệu có nguồn gốc rõ ràng tuân thủ đúng nguyên tắc và kết quả trình bày trong luận văn đƣợc thu thập trong quá trình nghiên cứu là trung thực chƣa từng đƣợc ai công bố trƣớc đây. Thái Nguyên, tháng 4 năm 2013 Tác giả luận văn NGUYỄN HỮU TƢỜNG Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu đề tài “Biện pháp khai thác và sử dụng thiết bị dạy học ở các trường THCS huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương”, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ, chỉ bảo nhiệt tình của các thầy cô giáo trƣờng Đại học Thái Nguyên đã giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành luận văn này. Với tình cảm chân thành, tôi bày tỏ lòng biết ơn đối với Ban giám hiệu, Khoa Sau đại học, phòng Quản lý khoa học - Trƣờng Đại học Thái Nguyên, các thầy giáo, cô giáo đã tham gia quản lý, giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu. Tôi xin bày tỏ sự biết ơn đặc biệt đến PGS.TS. PHẠM VIẾT VƢỢNG ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn, giúp đỡ về khoa học để tôi hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn: - Lãnh đạo, chuyên viên Phòng GD&ĐT huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương; - Ban giám hiệu, các thầy cô giáo, nhân viên thiết bị các trường THCS huyện Ninh Giang; - Gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, cổ vũ, khích lệ và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian qua. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong suốt quá trình thực hiện đề tài, song có thể còn có những mặt hạn chế thiếu sót. Chúng tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp và sự chỉ dẫn của các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp. Thái Nguyên, tháng 4 năm 2013 Tác giả luận văn NGUYỄN HỮU TƢỜNG Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC BẢNG CHỮ VIẾT TẮT iv DANH MỤC CÁC BẢNG v MỞ ĐẦU 1 1. Lý do chọn đề tài 1 2. Mục đích nghiên cứu 4 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 4 4. Giả thuyết khoa học 4 5. Nhiện vụ và phạm vi nghiên cứu 4 6. Phƣơng pháp nghiên cứu 4 7. Những đóng góp chính của đề tài 5 8. Cấu trúc của luận văn 5 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÁC BIỆN PHÁP KHAI THÁC VÀ SỬ DỤNG THIẾT BỊ DẠY HỌC 6 1.1. Sơ lƣợc về lịch sử nghiên cứu vấn đề 6 1.2. Một số khái niệm cơ bản 7 1.2.1. Quản lý 7 1.2.2. Quản lý giáo dục 10 1.2.3. Thiết bị dạy học 11 1.2.4. Quản lý thiết bị dạy học 12 1.2.4.1. Khái niệm 12 1.2.4.2. Nội dung quản lý TBDH 12 1.2.5. Hiệu quả quản lý TBDH 13 1.2.5.1. Hiệu quả quản lý 13 1.2.5.2. Hiệu quả quản lý thiết bị dạy học ở trƣờng THCS 13 1.2.5.3. Biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý TBDH ở các trƣờng THCS 13 1.3. Thiết bị dạy học trong nhà trƣờng THCS 13 1.3.1. Vai trò của TBDH 14 1.3.2. Các loại TBDH 16 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn iv 1.3.3. Các yêu cầu đối với TBDH hiện nay 18 1.4. Công tác quản lý TBDH ở các trƣờng THCS 19 1.4.1. Mục đích quản lý TBDH ở trƣờng THCS 19 1.4.2. Nội dung cơ bản của quản lý, khai thác và sử dụng TBDH ở trƣờng THCS 20 1.4.2.1. Xây dựng hệ thống TBDH 20 1.4.2.2. Bảo quản TBDH 21 1.4.2.3. Khai thác và sử dụng TBDH 22 1.4.3. Những yêu cầu của công tác quản lý, khai thác và sử dụng TBDH trong trƣờng THCS 24 1.4.3.1. Yêu cầu về quản lý TBDH 24 1.4.3.2. Yêu cầu đối với Hiệu trƣởng trƣờng THCS trong việc quản lý TBDH 25 1.4.3.3. Yêu cầu của việc nâng cao chất lƣợng giáo dục 25 1.4.4. Những định hƣớng quản lý TBDH 26 1.4.5. Quan điểm chỉ đạo về quản lý TBDH các trƣờng THCS tại huyện Ninh Giang 27 1.4.5.1. Định hƣớng phát triển giáo dục phổ thông của huyện Ninh Giang đến năm 2015 27 1.4.5.2.Quan điểm chỉ đạo về công tác quản lý việc khai thác và sử dụng TBDH ở các trƣờng THCS huyện Ninh Giang 27 Kết luận chƣơng 1 28 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ KHAI THÁC, SỬ DỤNG THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN NINH GIANG, TỈNH HẢI DƢƠNG 30 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế, giáo dục của huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dƣơng 30 2.1.1. Về điều kiện tự nhiên 30 2.1.2. Về phát triển kinh tế - xã hội 31 2.1.3. Về tình hình giáo dục 32 2.1.3.1. Về giáo dục Mầm non 32 2.1.3.2. Về giáo dục Tiểu học 33 2.1.3.3. Về giáo dục THCS 34 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn v 2.2. Thực trạng quản lý khai thác và sử dụng TBDH ở các trƣờng THCS huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dƣơng 34 2.2.1. Thực trạng đội ngũ làm công tác khai thác và sử dụng TBDH ở các trƣờng THCS 34 2.2.1.1. Thực trạng đội ngũ hiệu trƣởng, phó hiệu trƣởng các trƣờng THCS 34 2.2.1.2. Đội ngũ cán bộ chuyên trách công tác TBDH 35 2.2.2. Thực trạng TBDH ở các trƣờng THCS huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dƣơng 37 2.2.2.1. Thực trạng về số lƣợng TBDH 37 2.2.2.2. Thực trạng về chất lƣợng TBDH 39 2.2.3. Thực trạng khai thác và sử dụng TBDH 40 2.2.3.1. Thực trạng lập kế hoạch 41 2.2.3.2. Thực trạng khai thác và sử dụng 41 2.2.3.3. Thực trạng chỉ đạo 42 2.2.3.4. Thực trạng công tác kiểm tra 42 2.2.4. Thực trạng của công tác bảo quản TBDH 43 2.2.4.1. Các điều kiện CSVC để bảo quản TBDH 43 2.2.4.2. Cán bộ chuyên trách công tác bảo quản: 44 2.2.5. Thực trạng khai thác và sử dụng TBDH 47 2.2.6. Đánh giá chung về thực trạng 51 2.2.6.1. Mặt thành công 51 2.2.6.2. Mặt hạn chế 52 2.3. Nguyên nhân của thực trạng 53 Kết luận chƣơng 2 54 Chƣơng 3: BIỆN PHÁP KHAI THÁC VÀ SỬ DỤNG THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN NINH GIANG, TỈNH HẢI DƢƠNG 55 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp khai thác và sử dụng công tác TBDH . 55 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu 55 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học 55 3.1.3. Nguyên tắc khả thi 55 3.2. Các biện pháp nâng cao hiệu quả khai thác và sử dụng TBDH ở các trƣờng THCS huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dƣơng 56 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn vi 3.2.1. Tuyển dụng đội ngũ nhân viên đƣợc đào tạo về TBDH 56 3.2.2. Thƣờng xuyên bồi dƣỡng nghiệp vụ, kĩ năng thực hành cho nhân viên phụ trách TBDH và giáo viên bộ môn 56 3.2.3. Xây dựng và thực hiện kế hoạch mua sắm, bổ sung TBDH 59 3.2.3.1. Tổ chức thực hiện kế hoạch xây dựng, bổ sung, mua sắm TBDH 60 3.2.3.2. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch xây dựng, bổ sung, mua sắm TBDH 61 3.2.3.3. Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch xây dựng, đầu tƣ, mua sắm TBDH 62 3.2.4. Quản lý việc khai thác và sử dụng có hiệu quả TBDH 63 3.2.5. Làm tốt công tác bảo quản, sửa chữa TBDH 66 3.2.6. Làm tốt công tác thi đua khen thƣởng về khai thác và sử dụng TBDH 69 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp đƣợc đề xuất 70 3.4. Khảo sát về tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp nâng cao hiệu quả khai thác và sử dụng TBDH ở các trƣờng THCS huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dƣơng 71 Kết luận chƣơng 3 74 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 75 Kết luận 75 Kiến nghị 77 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 80 PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn iv DANH MỤC BẢNG CHỮ VIẾT TẮT CBQL CĐSP CNH CNTT&TT CSVC-TB ĐHSP GD&ĐT GS GV HĐH HS HTDHĐPT KH KHKT PHBM PPDH PTDH PTKTDH PTNN QLGD SGK TBDH TCDN TH THCS TNHH TS XHHGD Cán bộ quản lý Cao đẳng sƣ phạm Công nghiệp hoá Công nghệ thông tin và truyền thông Cơ sở vật chất - thiết bị Đại học sƣ phạm Giáo dục và Đào tạo Giáo sƣ Giáo viên Hiện đại hoá Học sinh Hình thức dạy học đa phƣơng tiện Kế hoạch Khoa học kỹ thuật Phòng học bộ môn Phƣơng pháp dạy học Phƣơng tiện dạy học Phƣơng tiện kỹ thuật dạy học Phƣơng tiện nghe nhìn Quản lý giáo dục Sách giáo khoa Thiết bị dạy học Tổng cục dạy nghề Tiểu học Trung học cơ sở Trách nhiệm hữu hạn Tiến sĩ Xã hội hoá giáo dục Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn v DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1. Cấu trúc của máy dạy học đa phƣơng tiện 17 Bảng 2.1. Số lƣợng, trình độ đào tạo của đội ngũ hiệu trƣởng, phó hiệu trƣởng các trƣờng THCS huyện Ninh Giang (Năm học 2009-2010) 35 Bảng 2.2. Số lƣợng, trình độ của đội ngũ cán bộ (GV) phụ trách TBDH năm học 2011-2012 36 Bảng 2.3. Tổng hợp số liệu thiết bị dùng chung các trƣờng THCS huyện Ninh Giang (Năm học 2011-2012) 37 Bảng 2.4. Tổng hợp về hiện trạng số lƣợng TBDH trong 24 trƣờng THCS huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dƣơng 38 Bảng 2.5. Đánh giá về chất lƣợng TBDH qua ý kiến của CBQL về TBDH 39 Bảng 2.6. Tổng hợp đánh giá về chất lƣợng TBDH theo ý kiến của GV sử dụng 40 Bảng 2.7. Bảng tổng hợp thực trạng CSVC phòng kho, tủ giá TBDH các trƣờng THCS huyện Ninh Giang 43 Bảng 2.8. Trình độ đào tạo của cán bộ (GV) phụ trách bảo quản TBDH 44 Bảng 2.9. Tổng hợp đánh giá việc nắm vững các quy định về chế độ bảo quản theo ý kiến của CBQL, GV nhà trƣờng 45 Bảng 2.10. Tổng hợp đánh giá việc thực hiện quy trình và phƣơng pháp bảo quản của nhà sản xuất theo ý kiến của CBQL, GV nhà trƣờng 45 Bảng 2.11. Tổng hợp đánh giá việc thực hiện quy trình và phƣơng pháp bảo quản đối với từng loại vật tƣ thiết bị theo ý kiến của CBQL, GV nhà trƣờng 46 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn vi Bảng 2.12. Tổng hợp đánh giá việc thực hiện chế độ kiểm tra, kiểm kê về bảo quản TBDH theo ý kiến của CBQL, GV nhà trƣờng 46 Bảng 2.13. Tổng hợp về việc xây dựng kế hoạch sử dụng TBDH của từng bộ môn và nhà trƣờng qua ý kiến của CBQL và GV bộ môn 47 Bảng 2.14. Tổng hợp về việc sử dụng TBDH của GV bộ môn qua ý kiến của CBQL và tổ trƣởng tổ chuyên môn 48 Bảng 2.15. Tổng hợp về năng lực sử dụng TBDH của GV bộ môn qua ý kiến của CBQL và tổ trƣởng tổ chuyên môn .49 Bảng 2.16. Tổng hợp về thái độ sử dụng TBDH của GV bộ môn qua ý kiến của CBQL và tổ trƣởng tổ chuyên môn 49 Bảng 2.17. Tổng hợp về năng lực chế tạo và sử dụng TBDH tự làm của GV bộ môn qua ý kiến của CBQL và tổ trƣởng tổ chuyên môn 50 Bảng 2.18. Tổng hợp về hiệu quả sử dụng TBDH của GV bộ môn qua các phiếu kiểm tra 50 Bảng 3.1. Kế hoạch đầu tƣ thiết bị 60 Bảng 3.2. Bảng theo dõi thực hiện kế hoạch 61 Bảng 3.3 Kế hoạch bảo dƣỡng, sửa chữa thiết bị 69 Bảng 3.4. Khảo sát về tính cần thiết của các biện pháp nâng cao hiệu quả khai thác và sử dụng TBDH 71 Bảng 3.5. Khảo sát về tính khả thi của các biện pháp nâng cao hiệu quả khai thác và sử dụng TBDH 72 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1. Mối quan hệ giữa các chức năng quản lý 10 [...]... lý khai thác và sử dụng thiết bị dạy học ở các trƣờng THCS huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dƣơng 8 Cấu trúc của luận văn Ngoài phần Mở đầu, phần Kết luận, Tài liệu tham khảo và Phụ lục nghiên cứu luận văn gồm có 3 chƣơng: Chƣơng 1 Cơ sở lý luận của các biện pháp quản lý khai thác và sử dụng thiết bị dạy học Chƣơng 2 Thực trạng quản lý khai thác và sử dụng thiết bị dạy học ở các trƣờng THCS huyện Ninh Giang, ... lý khai thác và sử dụng TBDH ở các trƣờng THCS huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dƣơng 5 Nhiện vụ và phạm vi nghiên cứu 5.1 Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu lý luận về quản lý khai thác và sử dụng TBDH ở các trƣờng THCS - Nghiên cứu thực trạng khai thác và sử dụng TBDH ở các trƣờng THCS huyện Ninh Giang, Hải Dƣơng - Đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả khai thác và sử dụng TBDH ở các trƣờng THCS huyện Ninh. .. Chúng tôi sử dụng các công thức toán thống kê để xử lý các số liệu thu đƣợc từ các phƣơng pháp nghiên cứu kể trên 7 Những đóng góp chính của đề tài - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý khai thác và sử dụng thiết bị dạy học ở các trƣờng THCS - Đánh giá thực trạng công tác quản lý khai thác và sử dụng thiết bị dạy học ở các trƣờng THCS huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dƣơng - Đề xuất các biện pháp nâng... Hải Dƣơng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 6 Chƣơng 3 Đề xuất biện pháp quản lý khai thác và sử dụng thiết bị dạy học ở các trƣờng THCS huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dƣơng Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÁC BIỆN PHÁP KHAI THÁC VÀ SỬ DỤNG THIẾT BỊ DẠY HỌC 1.1 Sơ lƣợc về lịch sử nghiên cứu vấn đề Giáo dục nƣớc ta hiện nay đang tiến hành đổi mới một cách toàn diện từ... Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 4 đồ dùng dạy học tự làm trong giảng dậy chƣơng trình sách giáo khoa mới đối với các giáo viên còn nhiều hạn chế Từ những lý do trên chúng tôi chọn đề tài Biện pháp khai thác và sử dụng thiết bị dạy học ở các trường THCS huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương làm luận văn cao học ủa mình 2 Mục đích nghiên cứu Đề xuất các biện pháp quản lý khai thác và sử dụng. .. các cơ sở giáo dục Theo quan điểm của lí luận dạy học hiện đại thì phƣơng tiện dạy học (gồm cả TBDH) là một trong các thành tố chủ yếu của quá trình dạy học: mục tiêu dạy học; nội dung dạy học; phƣơng pháp dạy học; hình thức tổ chức dạy học; phƣơng tiện dạy học; ngƣời dạy; ngƣời học; kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học TBDH chịu sự chi phối của mục đích, nội dung và phƣơng pháp dạy học Nội dung dạy học. .. có hiệu quả các TBDH trong các trƣờng THCS huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dƣơng 3 Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1 Khách thể nghiên cứu: Công tác quản lý khai thác và sử dụng TBDH ở các trƣờng THCS 3.2 Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý khai thác sử dụng TBDH ở các trƣờng THCS huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dƣơng 4 Giả thuyết khoa học Nếu ta có các biện pháp đồng bộ có tính khoa học và tính khả thi... các biện pháp hữu hiệu hơn nữa trong việc khai thác và sử dụng TBDH trong các trƣờng THCS để nâng cao chất lƣợng giáo dục Thực tiễn cho thấy: Việc sử dụng thiết bị và đồ đùng dạy học trong giảng dạy đã là một trong truyền thống từ trƣớc đến nay và đem lại hiệu quả cao cho giáo dục Đặc biệt trong việc đổi mới giáo dục phổ thông thì sử dụng thiết bị và đồ đùng dạy học là một yêu cầu bức thiết Vì sử dụng. .. thuận lợi trong tất cả các bộ môn Một trong những yếu tố để đổi mới phƣơng pháp dạy học hiện nay là đổi mới thiết bị và đồ đùng dạy học theo hƣớng chuẩn hóa và hiện đại hóa Việc khai thác sử dụng thiết bị và đồ đùng dạy học trong giảng dạy chƣơng trình sách giáo khoa mới là hết sức cần thiết đối với các trƣờng THCS Thiết bị dạy học (TBDH) là một trong những thành tố của quá trình dạy học, hỗ trợ đắc lực... là ở cấp THCS Cụ thể nhƣ sau: Chất lƣợng TBDH đƣợc cung ứng chƣa tốt; Hầu hết các trƣờng THCS đều chƣa có cán bộ thiết bị chuyên trách nên việc khai thác và sử dụng thiết bị còn gặp nhiều khó khăn; Thiếu CSVC cần thiết để bảo quản TBDH; Công tác khai thác và sử dụng và sử dụng thiết bị chƣa đƣợc chú trọng; Năng lực sử dụng TBDH của CB, GV còn thấp, chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu nâng cao chất lƣợng dạy học . Chƣơng 3: BIỆN PHÁP KHAI THÁC VÀ SỬ DỤNG THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN NINH GIANG, TỈNH HẢI DƢƠNG 55 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp khai thác và sử dụng công tác. pháp quản lý khai thác và sử dụng thiết bị dạy học ở các trƣờng THCS huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dƣơng. Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÁC BIỆN PHÁP KHAI THÁC VÀ SỬ DỤNG THIẾT BỊ DẠY HỌC 1.1 cơ sở lý luận về quản lý khai thác và sử dụng thiết bị dạy học ở các trƣờng THCS - Đánh giá thực trạng công tác quản lý khai thác và sử dụng thiết bị dạy học ở các trƣờng THCS huyện Ninh Giang,