ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGHIÊM QUANG KHƢƠNG TĂNG CƢỜNG CÔNG TÁC THANH TRA THUẾ ĐỐI VỚI KHỐI DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60.34.01 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. TRẦN QUANG HUY THÁI NGUYÊN - 2012 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn i LỜ I CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằ ng : Số liệ u và kế t quả nghiên cƣ́ u trong lu ận văn ny l hon ton trung thực v chƣa đƣc s dng đ bảo vệ mt học vị no tại Việt Nam. Tôi xin cam đoan rằ ng: Mọi sự gip đ cho việc thực hiện luận văn ny đ đƣợ c cả m ơn và mọ i thông tin trong luậ n văn đã đƣợ c chỉ rõ nguồ n gố c. Thái Nguyên, ngày 18 tháng 8 năm 2012 Tác giả luận văn Nghiêm Quang Khương Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn ii LỜI CẢM ƠN Đ hoàn thành luận văn ny, tôi xin chân thnh cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đo tạo, Khoa Sau Đại học, cùng các thầy, cô giáo trong trƣờng Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên đ tận tình gip đ, tạo mọi điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và thực hiện đề tài. Đặc biệt xin chân trọng cảm ơn Tiến sĩ Trần Quang Huy với cƣơng vị hƣớng dẫn khoa học đ trực tiếp chỉ bảo, hƣớng dẫn tận tình v đóng góp nhiều ý kiến quý báu, gip đ tôi hoàn thành luận văn ny. Tôi xin chân thành cảm ơn các Thầy, cô giáo và các bạn sinh viên trƣờng Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên đ gip đ và cng tác với tôi trong quá trình thực hiện đề tài. Nhân dịp này, tôi xin chân thành cảm ơn Lnh đạo cơ quan, gia đình, bạn bè v đồng nghiệp đ tạo điều kiện và đng viên, gip đ đ tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Xin chân thành cảm ơn ! Thái Nguyên, ngày 18 tháng 8 năm 2012 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nghiêm Quang Khương Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn iii MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mc lc iii Danh mc các bảng v Danh mc sơ đồ, biu đồ vi LỜI MỞ ĐẦU 1 1. Tính cấp thiết của đề tài 1 2. Mc tiêu nghiên cứu 3 3. Đối tƣng, phạm vi nghiên cứu 3 4. Đóng góp của đề tài 4 5. Bố cc của luận văn 5 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THANH TRA THUẾ6 1.1. Cơ sở lý luận 6 1.2. Cơ sở thực tiễn 18 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 32 2.1. Câu hỏi nghiên cứu 32 2.2. Cách thức tiếp cận vấn đề nghiên cứu 33 2.3. Các phƣơng pháp nghiên cứu 33 CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CÔNG TÁC THANH TRA THUẾ ĐỐI VỚI KHỐI DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN THÁI NGUYÊN 38 3.1. Đặc đim địa bàn nghiên cứu 38 3.2. Khái quát về cơ cấu b máy tổ chức và b phận thanh tra thuế của Cc thuế tỉnh Thái Nguyên 39 3.3. Thực trạng thanh tra doanh nghiệp trên địa bàn Thái Nguyên 41 3.4. Thực trạng công tác thanh tra thuế tại Cc thuế Thái Nguyên 43 3.5. Hạn chế và nguyên nhân 60 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn iv CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG CÔNG TÁC THANH TRA THUẾ ĐỐI VỚI KHỐI DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN THÁI NGUYÊN 70 4.1. Định hƣớng cơ chế thanh tra mới 70 4.2. Giải pháp tăng cƣờng thanh tra thuế đối với khối doanh nghiệp trên địa bàn Thái Nguyên 73 4.3. Mt số kiến nghị 84 KẾT LUẬN 92 PHỤ LỤC 1 93 PHỤ LỤC 2 99 TÀI LIỆU THAM KHẢO 101 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn v DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1: Tiêu thức xếp loại quy mô của ngƣời np thuế 21 Bảng 1.2: Tiêu thức xếp loại quy mô của doanh nghiệp 22 Bảng 3.1: Kết quả truy thu thuế qua hoạt đng thanh tra thuế 56 Bảng 3.2: Số thuế truy thu bình quân trên 01 đơn vị qua thanh tra thuế 56 Bảng 3.3: Cơ cấu lực lƣng thanh tra thuế của Cc thuế Thái Nguyên 58 Bảng 3.4: Số doanh nghiệp đƣc thanh tra 60 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn vi DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 3.1: Mô hình các phòng chức năng tại Cc thuế Thái Nguyên 40 Biu đồ 3.1: Thu ngân sách từ khối doanh nghiệp so với tổng thu ngân sách hng năm của Cc thuế Thái Nguyên 42 Biu đồ 3.2: Mô hình về số lƣng doanh nghiệp đ thanh tra các năm so với tổng số doanh nghiệp tại tỉnh Thái Nguyên 55 Biu đồ 4.1: Mức đ rủi ro về thuế của các doanh nghiệp theo hình chóp 70 Biu đồ 4.2: Mô hình chóp mô tả sự chuyn đổi đối tƣng thanh tra 71 Biu đồ 4.3: Mô hình chuyn từ thanh tra toàn diện sang thanh tra các ni dung theo chuyên đề 72 Biu đồ 4.4: Mô hình chuyn từ thanh tra chủ yếu tại doanh nghiệp sang thanh tra chủ yếu tại cơ quan thuế 72 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách Nh nƣớc, là công c có tính cƣng chế chung đ phân phối lại thu nhập. Đây l công c tinh tế và nhạy cảm, liên quan đến li ích của các chủ th kinh tế - xã hi v có tác đng sâu rng đến hầu hết các mặt của nền kinh tế. Nh nƣớc s dng thuế nhƣ mt công c đ tác đng vào nền kinh tế thông qua việc xác định đng nguyên tắc v phƣơng pháp tính thuế đ thực hiện công bằng, đạt hiệu quả kinh tế, chi phí hành chính của thuế thấp và có tính linh hoạt cao. Đối với bất kỳ mt quốc gia nào, thuế cũng đóng mt vai trò hết sức quan trọng, là nguồn thu chủ yếu chiếm phần lớn trong tổng thu ngân sách Nh nƣớc. Theo thống kê của Tổng cc thuế nƣớc ta trên 90% ngân sách Nhà nƣớc là thu từ thuế. Đây là biện pháp đng viên bắt buc các th nhân và các pháp nhân trích mt phần thu nhập do kinh doanh, do lao đng, do đầu tƣ ti chính mang lại đ np vo ngân sách nh nƣớc, nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu của đất nƣớc và thực hiện vĩ mô nền kinh tế quốc dân. Nền kinh tế nƣớc ta từ khi mở ca, ngoài các doanh nghiệp Nhà nƣớc thì khối doanh nghiệp Ngoài quốc doanh và doanh nghiệp có vốn Đầu tƣ nƣớc ngoài đ phát trin mạnh cả về số lƣng, đa dạng về loại hình doanh nghiệp. Bên cạnh những đóng góp mà các Doanh nghiệp mang lại cho xã hi, cho nền kinh tế trong quá trình sản xuất kinh doanh, thì đây cũng là nơi tập trung tình trạng li dng kẽ hở của các chính sách, chế đ, Luật thuế hoặc dựa vào tính chất phức tạp trong hoạt đng sản xuất kinh doanh, khó kim soát đ khai man, trốn lậu thuế, chây ì, chậm np thuế… Điều ny đòi hỏi ngƣời quản lý phải từng bƣớc nâng cao chuyên môn cả về chiều sâu và rng. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 2 Từ tháng 7 năm 2007, thực hiện Luật quản lý thuế, cơ quan thuế đ thực hiện quản lý thuế theo cơ chế mới là: “Tự kê khai, tự nộp thuế”. Theo cơ chế ny, ngƣời np thuế tự tính, tự kê khai, tự np thuế và tự chịu trách nhiệm về việc thực hiện nghĩa v thuế theo quy định của pháp Luật thuế. Đây sẽ là điều kiện thuận li đ không ít doanh nghiệp cố tình kê khai sai, gian lận thuế, trốn thuế. Qua kết quả công tác quản lý, chống thất thu ngân sách các năm qua cho thấy, vẫn còn mt b phận không nhỏ ngƣời np thuế chƣa tự giác tính đng, tính đủ số thuế phải np, chây ỳ trong việc np các khoản n đọng thuế. Mt số doanh nghiệp, h kinh doanh cố tình gian lận thuế với hành vi thủ đoạn ngày càng tinh vi và phức tạp, các tổ chức cá nhân liên quan chƣa thật sự chủ đng phối hp trong việc cung cấp thông tin, chia sẻ trách nhiệm với cơ quan thuế đ thu thuế. Chính vì vậy cần phải tăng cƣờng công tác thanh tra, kim tra chống thất thu ngân sách của cơ quan thuế. Công tác thanh tra chống thất thu thuế trong giai đoạn cải cách hệ thống thuế hiện nay là mt trong những chức năng quan trọng của ngành thuế, ngoài mc tiêu góp phần đẩy lùi tệ nạn trốn thuế, gian lận thuế, còn nhằm mc đích tuyên truyền đến các đối tƣng np thuế chính sách pháp luật về thuế, nâng cao ý thức tự giác tuân thủ pháp luật về thuế, từ đó góp phần cải cách thủ tc hành chính về thuế, nâng cao hiệu quả quản lý thuế theo hƣớng an toàn hiệu quả. Đây là biện pháp quan trọng góp phần tăng thu ngân sách Nh nƣớc, hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch đƣc giao, góp phần tích cực vào việc tạo sự công bằng xã hi trong thực hiện nghĩa v thuế của ngƣời np thuế. Là cán b thuế đ tham gia công tác thanh tra tại Cc thuế Thái Nguyên, qua thực tế cho tôi thấy còn có nhiều những vi phạm trốn thuế của doanh nghiệp trong quá trình sản xuất kinh doanh, còn có những đim chƣa Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 3 đồng nhất trong chính sách thuế và hạn chế trong công tác thanh tra thuế tại Thái Nguyên. Vì vậy, tôi chọn nghiên cứu đề tài: "Tăng cường công tác Thanh tra thuế đối với khối doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên". 2. Mục tiêu nghiên cứu - Mc tiêu chung: Thông qua đề tài nghiên cứu đ góp phần hệ thống hoá những vấn đề lý luận về Luật quản lý thuế, các Luật thuế, về thanh tra thuế đối với doanh nghiệp, từ đó vận dng những vấn đề lý luận vào thực tiễn công tác thanh tra thuế đối với khối doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. - Mc tiêu c th: + Đánh giá thực trạng công tác thanh tra thuế đối với khối doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên trong những năm gần đây (2009 - 2011); Xác định những nguyên nhân ảnh hƣởng, hạn chế đến hiệu quả công tác thanh tra thuế. + Đề xuất mt số giải pháp chủ yếu nhằm tăng cƣờng và hoàn thiện công tác thanh tra thuế đối với khối doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế, tránh thất thu cho Ngân sách Nh nƣớc, từ đó phát huy tính tự giác chấp hành và tự chịu trách nhiệm của ngƣời np thuế trong việc thực hiện kê khai, tính và np thuế đng các quy định của Pháp luật thuế và tạo sự công bằng xã hi trong thực hiện nghĩa v thuế của ngƣời np thuế. 3. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu - Đối tƣng nghiên cứu: Hoạt đng thanh tra thuế đối với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. - Phạm vi nghiên cứu: Về không gian: Hoạt đng thanh tra thuế đối với các doanh nghiệp trên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn [...]... tra thuế khối doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 6 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THANH TRA THUẾ 1.1 Cơ sở lý luận 1.1.1 Những nội dung cơ bản về thanh tra thuế 1.1.1.1 Khái niệm thanh tra thuế Để hiểu rõ hơn về khái niệm thanh tra thuế, trƣớc hết cần nắm đƣợc khái niệm thanh tra * Khái niệm thanh tra Thanh. .. chức thanh tra xử lý các vi phạm về thuế, thu hồi tiền hoàn thuế bị gian lận 5 Bố cục của luận văn Ngoài các phần mở đầu, kết luận luận văn gồm 4 chƣơng với nội dung: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về thanh tra thuế Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 3: Kết quả nghiên cứu công tác thanh tra thuế khối doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên Chƣơng 4: Giải pháp tăng cƣờng công tác thanh tra. ..4 địa bàn tỉnh Thái Nguyên Lý do chọn các doanh nghiệp nghiên cứu trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên là do: Số thu từ các doanh nghiệp thƣờng chiếm khoảng gần 50% tổng số thu ngân sách hàng năm toàn tỉnh Qua thực tế kiểm tra, thanh tra đánh giá khối doanh nghiệp (đặc biệt các doanh nghiệp tƣ nhân) vẫn còn nhiều sai sót khi kê khai dẫn đến gây thất thu lớn cho ngân sách Hiện nay khối doanh nghiệp. .. gây khó khăn cho đối tƣợng thanh tra thuế - Không làm cản trở hoạt động bình thường của đối tượng được thanh tra thuế Hoạt động thanh tra thuế luôn là "vấn đề hết sức nhạy cảm" đối với đối tƣợng thanh tra Việc cơ quan thuế tiến hành thanh tra thuế tại cơ sở kinh doanh của ngƣời nộp thuế là cần thiết nhƣng ít nhiều cũng sẽ ảnh hƣởng đến hoạt động của đối tƣợng đƣợc thanh tra Nguyên tắc này nhằm... trong công tác quản lý thuế Cần chú trọng xây dựng hệ thống thanh tra trong phạm vi cả nƣớc, từ Tổng cục Thuế - Cục thuế - Chi cục Thuế, đảm bảo lực lƣợng thanh tra ngày càng phải đƣợc tăng cƣờng cả về số lƣợng và nâng cao chất lƣợng hơn nữa - Đồng thời thông qua phân tích đã giúp thấy rõ hơn tác dụng của công tác thanh tra thuế đối với khối doanh nghiệp: Một là: Hàng năm đã tổ chức thanh tra. .. thanh tra có trách nhiệm giao trực tiếp Quyết định thanh tra cho ngƣời nộp thuế hoặc gửi bằng thƣ bảo đảm có hồi báo cho cơ quan thuế biết ngƣời nhận Quyết định thanh tra Bƣớc 2 Công bố Quyết định thanh tra thuế Thời hạn công bố Quyết định thanh tra chậm nhất là 15 ngày làm việc, kể từ ngày Thủ trƣởng cơ quan thuế ký Quyết định thanh tra thuế Bƣớc 3 Phân công công việc và lập nhật ký thanh tra thuế. .. Thanh tra một sắc thuế, một hoặc một số kỳ kê khai thuế; + Thanh tra một hoặc một số bộ hồ sơ hoàn thuế; + Thanh tra một hoặc một số yếu tố liên quan đến một hoặc một số kỳ tính thuế nhƣ: thanh tra doanh thu tính thuế, giá vốn hàng bán, khấu hao, tiền lƣơng, tài sản ròng… 1.1.2 Quy trình thanh tra thuế Để chuẩn hoá hoạt động thanh tra thuế và hƣớng dẫn cán bộ thuế tiến hành thanh tra. .. bổ sung nội dung thanh tra kèm theo dự thảo Quyết định thay đổi, bổ sung nội dung thanh tra để Lãnh đạo bộ phận thanh tra trình Thủ trƣởng cơ quan thuế ký Quyết định thay đổi, bổ sung nội dung thanh tra Bƣớc 6 Lập biên bản thanh tra thuế - Sau thời hạn kết thúc thanh tra và trƣớc thời hạn công bố công khai biên bản thanh tra, Trƣởng đoàn thanh tra phải lập biên bản thanh tra thuế Số hóa bởi... bộ thuế phải tận tụy, công tâm, khách quan giữa quyền lợi của Nhà nƣớc với quyền lợi của đối tƣợng nộp thuế Phẩm chất cán bộ thanh tra, đạo đức nghề nghiệp phải đƣợc rèn luyện, tu dƣỡng thƣờng xuyên để không bắt tay với đối tƣợng vi phạm luật thuế Số lƣợng cán bộ thanh tra thuế cũng là nguyên nhân ảnh hƣởng lớn đến kết quả thanh tra thuế Với số lƣợng doanh nghiệp ngày càng tăng, các nghiệp. .. quan thuế cấp trên 1.1.2.2 Tổ chức thanh tra tại trụ sở người nộp thuế Bƣớc 1 Chuẩn bị thanh tra - Căn cứ vào kế hoạch thanh tra đã đƣợc duyệt, Lãnh đạo bộ phận thanh tra dự kiến thành lập đoàn thanh tra và giao số lƣợng đơn vị cần thanh tra cho từng đoàn thanh tra theo kế hoạch thanh tra đã đƣợc duyệt - Chậm nhất là 03 ngày làm việc, kể từ ngày Thủ trƣởng cơ quan thuế ký Quyết định thanh tra, . lý thuế, các Luật thuế, về thanh tra thuế đối với doanh nghiệp, từ đó vận dng những vấn đề lý luận vào thực tiễn công tác thanh tra thuế đối với khối doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. . của Cc thuế tỉnh Thái Nguyên 39 3.3. Thực trạng thanh tra doanh nghiệp trên địa bàn Thái Nguyên 41 3.4. Thực trạng công tác thanh tra thuế tại Cc thuế Thái Nguyên 43 3.5. Hạn chế và nguyên. thanh tra thuế. + Đề xuất mt số giải pháp chủ yếu nhằm tăng cƣờng và hoàn thiện công tác thanh tra thuế đối với khối doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Nâng cao hiệu quả công tác quản