Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.Hiệu quả can thiệp nâng cao kỹ năng tư vấn của cán bộ Trạm Y tế xã nhằm tăng khả năng sử dụng dịch vụ y tế của người sử dụng ma tuý nhiễm HIV ở 4 tỉnh miền Bắc.v
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ VIỆN VỆ SINH DỊCH TỄ TRUNG ƯƠNG *** HÀ THỊ CẨM VÂN HIỆU QUẢ CAN THIỆP NÂNG CAO KỸ NĂNG TƯ VẤN CỦA CÁN BỘ TRẠM Y TẾ XÃ NHẰM TĂNG KHẢ NĂNG SỬ DỤNG DỊCH VỤ Y TẾ CỦA NGƯỜI SỬ DỤNG MA TÚY NHIỄM HIV Ở TỈNH MIỀN BẮC LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y TẾ CÔNG CỘNG HÀ NỘI, 2023 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ VIỆN VỆ SINH DỊCH TỄ TRUNG ƯƠNG *** HÀ THỊ CẨM VÂN HIỆU QUẢ CAN THIỆP NÂNG CAO KỸ NĂNG TƯ VẤN CỦA CÁN BỘ TRẠM Y TẾ XÃ NHẰM TĂNG KHẢ NĂNG SỬ DỤNG DỊCH VỤ Y TẾ CỦA NGƯỜI SỬ DỤNG MA TÚY NHIỄM HIV Ở TỈNH MIỀN BẮC NGÀNH: Y TẾ CÔNG CỘNG MÃ SỐ: 72 07 01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y TẾ CÔNG CỘNG HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS LÊ ANH TUẤN GS.TS VŨ SINHNAM HÀ NỘI, 2023 LỜI CẢM ƠN Để hồn thành luận án này, tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Lê Anh Tuấn GS.TS Vũ Sinh Nam, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, hai thầy hướng dẫn trực tiếp, truyền đạt kiến thức, hỗ trợ trình học tập, nghiên cứu hồn thành luận án Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo, Bộ mơn Y tế cơng cộng, Phịng Đào tạo sau đại học Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương quan tâm, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi suốt trình học tập nghiên cứu Viện Tơixinbàytỏlịngbiếtơnchânthànhđếnlãnhđạo,đồngnghiệpởCụcYtếdự phịngđãtạođiềukiệngiúpđỡ,hỗtrợtơitrongqtrìnhhọctập,nghiêncứuvàhồn thành luậnán Tơixintrântrọngcảmơndựán“Đánhgiácácmơhìnhlồngghépcungcấpdịch vụ HIV/AIDS Việt Nam” Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương phối hợp với Đại học California Los Angeles, HoaKỳthực hiện, cho phép tham gia sử dụng phần dự án nghiên cứu để thực đề tàinày Xintrântrọngcảmơnlãnhđạo,cánbộvàngườidânđãthamgianghiêncứutại tỉnh Bắc Giang, Hải Dương, Nam Định Nghệ An, người tham gia, hỗ trợ trình triển khai hoạt động thựcđịa Tôi xin trân trọng cảm ơn Thầy, Cô Hội đồng khoa học đánh giá luận án đóng góp nhiều ý kiến q báu để tơi có thêm kiến thức hoàn thành luận án tốt có thêm kinh nghiệm nghiên cứu khoa học sau Nhân dịp này, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới gia đình, bạn bè, đồng nghiệp ủng hộ, động viên, chia sẻ suốt q trình học tập hồnthànhluậnán Hà Thị Cẩm Vân LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu riêng tơi Các số liệu, kết nêu luận án trung thực chưa cơng bố cơng trình khác Tác giả luận án Hà Thị Cẩm Vân MỤC LỤC LỜICẢMƠN LỜICAMĐOAN MỤCLỤC DANH MỤC TỪVIẾTTẮT DANHMỤCBẢNG DANH MỤCBIỂUĐỒ DANHMỤCHÌNH ĐẶTVẤN ĐỀ CHƯƠNG I:TỔNGQUAN 1.1 Tình hình sử dụng ma túy vànhiễmHIV 1.1.1 Tình hình sử dụngmatúy 1.1.2 Tình hìnhnhiễmHIV 1.2 Nhu cầu sử dụng dịch vụ y tế củangườiSDMT-HIV 1.2.1 Các vấn đề sức khỏe khác củangười SDMT-HIV 1.2.2 Hành vi nguy người SDMT ngườinhiễmHIV 1.2.3 Dịch vụ y tế cần cung cấp chongườiSDMT-HIV 1.3 Cung cấp dịch vụ y tế liên quan cho người SDMT-HIV tạituyến xã 1.3.1 Vai trò, chức năng, nhiệm vụ trạm ytếxã 1.3.2 Thực trạng cung cấp dịch vụ y tế cho người SDMT-HIVởTYT 1.3.3 Các yếu tố liên quan đến việc cung cấp sử dụng dịch vụ y tế chongườiSDMT-HIV 1.4 Các can thiệp tăng sử dụng dịch vụ y tế củangườiSDMT-HIV 1.4.1 CácmơhìnhlồngghépdịchvụytếchongườiSDMT-HIVtrênthếgiới 1.4.2 MơhìnhcanthiệptăngsửdụngdịchvụcủangườiSDMT-HIVtạiViệtNam34 1.5 Thông tin địa bàn nghiên cứu dự án nghiêncứugốc CHƯƠNG II: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁPNGHIÊNCỨU 2.1 Đối tượngnghiêncứu 2.2 Địa điểm thời giannghiêncứu 2.3 Thiết kếnghiêncứu 2.4 Cỡmẫu 2.5 Phương phápchọn mẫu 2.6 Hoạt động canthiệp/đốichứng 2.7 Quy trình, cơng cụđánhgiá 2.8 Biến sốnghiêncứu 2.9 Quản lý phân tíchsốliệu 2.10 Đạo đức trongnghiêncứu CHƯƠNG III: KẾT QUẢNGHIÊNCỨU i ii iii v vi viii ix 3 6 10 18 18 19 24 28 28 40 43 43 43 43 44 47 48 51 53 56 58 59 3.1 Đặc điểm chung đối tượngnghiêncứu 59 3.1.1 Đặc điểm chungcủaCBTYT 59 3.1.2 Đặc điểm chung củangườiSDMT-HIV 60 3.2 Thực trạng cung cấp dịch vụ y tế chongười SDMT-HIV 61 3.2.1 Thực trạng cung cấp dịch vụcủaCBTYT 61 3.2.2 Các yếu tố liên quan đến cung cấp dịch vụcủaCBTYT 68 3.3 Thựctrạngsứckhỏe,hànhvinguycơvàSDDVYTcủangườiSDMT-HIV71 3.3.1 Thực trạng sức khỏe ngườiSDMT-HIV 71 3.3.2 Hành vi nguy củangườiSDMT-HIV 72 3.3.3 Thực trạng sử dụng dịch vụ y tế củangườiSDMT-HIV 74 3.4 Hiệu quảcanthiệp 76 3.4.1 Hiệu can thiệp đốivớiCBTYT 76 3.4.2 Hiệu can thiệp ởnhómSDMT-HIV 84 CHƯƠNG IV:BÀNLUẬN 93 4.1 Thực trạng cung cấp dịch vụ y tế CBTYT yếu tốliênquan 93 4.1.1 Thực trạng cung cấp dịch vụ y tế HIV, ma túycủaCBTYT 93 4.1.2 Các yếu tố liên quan đến cung cấp dịch vụcủaCBTYT 97 4.2 Thựctrạngsứckhỏe,hànhvinguycơvàsửdụngdịchvụcủaSDMT-HIV100 4.2.1 Thực trạng sức khỏe ngườiSDMT-HIV 100 4.2.2 Hành vi nguy củangườiSDMT-HIV 103 4.2.3 Thực trạng sử dụng dịch vụ củangườiSDMT-HIV 105 4.3 Hiệu can thiệp CBTYT vàngườiSDMT-HIV 108 4.3.1 Hiệu can thiệp kỹ tư vấncủa CBTYT 108 4.3.2 Hiệu can thiệp tăng sử dụng dịch vụ củangườiSDMT-HIV 112 4.4 Ưu điểm, hạn chế củađềtài 118 KẾTLUẬN 121 KHUYẾN NGHỊ 124 CÁC CƠNG TRÌNH LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ĐÃCÔNGBỐ 125 TÀI LIỆUTHAMKHẢO 126 PHỤLỤC 148 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ARV Thuốc điều trị đặc hiệu HIV (AntiRetroVirus) BCS Bao caosu BKT Bơm kim tiêm CBTYT Cán trạm y tế xã CDTP Chất dạng thuốcphiện CSĐT Cơ sở điềutrị GEE Phương pháp tiếp cận phương trình ước tính tổng qt (Generalized Estimating Equation) HBV/HCV Vi rút viêm gan B/C KTC95% Khoảng tin cậy95% MMT Điều trị thay nghiện chất dạng thuốc phiện Methadone (Methadone MainternanceTherapy) MSM Nam quan hệ tình dục đồng giới (Men who have sex withmen) NCMT Nghiện chích matúy NVYT Nhân viên ytế OR Tỷ số chênh (OddsRatio) PNBD Phụ nữ bándâm QHTD Quan hệ tìnhdục SDMT Sử dụng matúy SDMT-HIV Người sử dụng ma túy nhiễm HIV SKTT STI Sức khỏe tâmthần Nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (Sexual transmitted infection) TTĐT Tuân thủ điềutrị TYT Trạm y tếxã/phường DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1:Tỷlệ nhiễm HIV nhómtừ 2015-2018 Bảng 1.2: Các loại mơ hình lồng ghépdịchvụ 29 Bảng 3.1: Đặc điểm nhân khẩucủaCBTYT 59 Bảng 3.2: Trình độ chun mơncủaCBTYT 59 Bảng 3.3: Đặc điểm nhân củangườiSDMT-HIV 60 Bảng 3.4: Thực trạng cung cấp dịchvụ(n=120) 61 Bảng 3.5: Nội dung công việc CBTYT cảm thấy tựtin(n=120) .64 Bảng 3.6: Kiến thức can thiệp giảm hại củaCBTYT(n=120) .65 Bảng 3.7: Kiến thức HIV điều trị ARV củaCBTYT (n=120) 65 Bảng 3.8: Nhận thức người nhiễm HIVcủaCBTYT 67 Bảng 3.9: Nhận thức người SDMT củaCBTYT(n=120) 67 Bảng 3.10: Yếu tố liên quan đến hỗ trợ tuân thủ điều trị ARVcủaCBTYT 68 Bảng 3.11: Yếu tố liên quan đến cung cấp MMT và/hoặc BKTcủaCBTYT 69 Bảng 3.12: Yếu tố liên quan đến tư vấn tâm lý cho người bệnhcủaCBTYT 70 Bảng 3.13:Tỷlệ mắc bệnh đồng nhiễm ngườiSDMT-HIV(n=241) 71 Bảng 3.14: Tình trạng sức khỏe vận động ngườiSDMT-HIV(n=241) 71 Bảng 3.15: Sử dụng chất gây nghiện ngườiSDMT-HIV(n=241) 72 Bảng 3.16: Tình hình sử dụng chất kích thích ngườiSDMT-HIV (n=241) 72 Bảng 3.17: Hành vi quan hệ tình dục ngườiSDMT-HIV(n=241) 73 Bảng 3.18: Thực trạng sử dụng dịch vụ trạm y tế củangườiSDMT-HIV 74 Bảng 3.19: Tình hình điều trị Methadone ngườiSDMT-HIV(n=241) 74 Bảng 3.20: Xét nghiệm CD4 tải lượng vi rút củangườiSDMT-HIV 75 Bảng 3.21: Tình hình điều trị ARV củangười SDMT-HIV .76 Bảng 3.22: Thực trạng sử dụng dịch vụ điều trịARV(n=180) 76 Bảng 3.23: Hiệu can thiệp số lượng ngườibệnh(n=120) .76 Bảng3.24:HiệuquảcanthiệpvềsốngườibệnhlàngườiSDMTvà/hoặcngườinhiễmHIV(n=120) 77 Bảng 3.25: Hiệu can thiệp tương tác CBTYT với người bệnh(n=120)78 Bảng 3.26: Hiệu can thiệp mức độ tự tin CBTYT cung cấp dịch vụcho người SDMT và/hoặc người nhiễmHIV(n=120) 79 Bảng 3.27: So sánh mức độ tự tin CBTYT nhóm can thiệp/đối chứng quacác thờiđiểm(n=120) 81 Bảng3.28:HiệuquảcanthiệpvềtươngtáccủaCBTYTvớicánbộcungcấpdịchvụở sở y tếkhác(n=120) 81 Bảng3.29:HiệuquảcanthiệpvềmứcđộhàilịngvớicơngviệccủaCBTYT(n=120) 83 Bảng3.30:HiệuquảcanthiệpvềtỷlệđiềutrịMMTcủangườiSDMT-HIV(n=241) 84 Bảng 3.31: Hiệu can thiệp tỷ lệ điều trị ARV người SDMT-HIV(n=241) 85 Bảng3.32:HiệuquảcanthiệpvềtỷlệsửdụngdịchvụtạitrạmytếcủangườiSDMT-HIV(n=241) 85 Bảng 3.33: Hiệu can thiệp tỷ lệ sử dụng dịch vụ liên quan đến HIV matúytại trạm y tế ngườiSDMT-HIV(n=241) .87 Bảng3.34:HiệuquảcanthiệpvềchấtlượngcuộcsốngvềtinhthầncủangườiSDMT-HIV(n=241) 88 Bảng3.35:HiệuquảcanthiệpvềchấtlượngcuộcsốngvềthểchấtcủangườiSDMT-HIV(n=241) 89 Bảng3.36:HiệuquảcanthiệpvềràocảntiếpcậndịchvụytếcủangườiSDMT-HIV(n=241) 90 Bảng 3.37: Hiệu can thiệp triệu chứng trầm cảm người SDMT-HIV(n=241) 91 DANH MỤC BIỂUĐỒ Biểu đồ 3.1: Cách thức trao đổi củaCBTYT(n=120) 63 Biểu đồ 3.2: Nội dung trao đổi CBTYT với ngườibệnh(n=120) .64 Biểu đồ 3.3: Đánh giá có nguy nghề nghiệp củaCBTYT(n=120) 66 Biểu đồ 3.4: Thay đổi mức độ tự tin CBTYT cung cấp dịch vụ cho ngườiSDMT và/hoặc người nhiễmHIV(n=120) 80 Biểu đồ 3.5: Thay đổi tương tác CBTYT với cán cung cấp dịch vụ cơsởy tếkhác(n=120) 82