NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC V IỆ T NAM Thư viện - Hpc viện Ngân Hàng VIỆN NGÂN HÀNG LV.000416 ĐINH XUẢN QUÝ TRỈEN K NH FE T N _ _ HỌC VIỆN TRƯNG TÂM TH< LV41Í >NG m V IỆ N _ IflE ỉi ■ • T íii BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM HỌC VIỆN NGÂN HÀNG ĐINH XUÂN QUÝ GIẢI PHÁP MỞ RỘNG TÍN DỤNG NHẰM PHÁT TRIỂN KINH TẾ Tư NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP KINH TẾ Q u ố c TẾ Chuyên ngành: Kinh tế, Tài chính, Ngân hàng Mã số: 60.31.12 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TÊ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: T S T Ạ L Ệ Y Ê N H Ọ C V IỆ N N G Â N H Ả N G TRUNG TÂM THƠNG TIN • THƯ VIÊN T H U V IÊ N HÀ NÔI - 2008 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan cơng trình nghiên cún riêng tơi Các số liệu, kết luận văn trung thực có nguồn gốc rõ ràng H N ộ i, n g y th n g năm 008 Tác giả luận văn Đ in h X u â n Q uỷ M ỤC LỤC M Ở Đ À U C H Ư Ơ N G 1: K I N H T Ế T N H Â N V À V A I T R Ò C Ủ A T Í N D Ụ N G NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI s ự PH Á T T R IỂ N K IN H TÉ Tư NHÂN T R O N G Đ I Ê U K I Ệ N H Ộ I N H Ậ P K I N H T É Q U Ố C T É 1 K in h tế tu’ n h ân v v tr ò củ a kinh tế tư nh ân t r o n g điều kiện hội n h ập kinh tế q u ố c t ế 1.1.1 Kinh tế tư nhân .3 1.1.2 Vai trò K T T N điều kiện hội nhập kinh tế quốc t ế 10 M ỏ ’ r ộ n g tín d ụ n g ng ân h n g v c c n h ân tố ản h h n g đến mỏ rộ n g tín d ụ n g ng ân h n g đối vó i s ự p h t triển kinh tế t nh ân tr o n g điều kiện hội n h ập kinh tế q u ố c t ế 14 1.2.1 Quan niệm mở mỏ' rộng tín dụng 14 1.2.2 V trị mở rộng tín dụng ngân hàng đối vó'i phát triến kinh tế tư nhân điều kiện hội nhập kinh tế quốc t ế 17 1.2.3 Các tiêu đánh giá m rộng tín dụng Ngân h àn g 25 1.2.4.CÚC nhân tố ảnh hưởng tới mở rộng tín dụng đối vói kinh tế tư nhân.26 1.3 K in h n g h iệm c ủ a c c n ó c tín dụ ng ngân h n g đối vó i kinh tế tư nh ân v học r ú t r a đối vó i V iệt N a m 1.3.1 Kinh nghiệm nước 29 1.3.2 Những học rút đổi với V iệt N a m 30 C H Ư Ơ N G : T H ự C T R Ạ N G M Ồ R Ộ N G T ÍN DỤNG N G ÂN H ÀN G Đ Ớ I V Ớ I K I N H T É T Ư N H Â N T R Ê N Đ ỊA B À N H À N Ộ I T R O N G Đ I Ê U K I Ệ N H Ộ I N H Ậ P K I N H T Ế Q U Ố C T Ế H I Ệ N N A Y 3 K h i q u t tình hình kinh tể - x ã hội tr ê n địa bàn H N ộ i .3 2 T h ự c t r n g mỏ' r ộ n g tín d ụ ng đối vó i p h t triển kinh tế tư nhân địa bàn H Nội n h ữ n g n ăm q u a 2.2.1 Sự phát triển kinh tế tư nhân địa bàn Hà Nội năm qua 36 2.2.2 Thực trạng m rộng tín dụng Ngân hàng thương mại đối vói phát triển kinh tế tư nhân địa bàn Hà N ộ i .44 2.2.3 Đánh giá thực trạng mỏ' rộng tín dụng Ngân hàng thưong mại phát triển K T T N địa bàn Hà Nội điều kiện hội nhập kinh tế quốc t ế 66 C H Ư Ơ N G : G IẢ I P H Á P VÀ K IẾ N N G H Ị M Ỏ R Ộ N G T ÍN DỤNG N H Ằ M P H Á T T R I Ể N K I N H T É T Ư N H Â N T R Ê N Đ ỊA B À N H À N Ộ I T R O N G Đ I Ề U K I Ệ N H Ộ I N H Ậ P K I N H T Ế Q U Ố C T Ể Đ ịnh h ó n g tín d ụ n g N g ân hàn g n h ằ m p h t triể n kinh tế t n h ân t r o n g điều kiện hội n h ậ p kinh tể q u ố c tế 3.1.1 Định hướng phát triển kinh tế tư nhân địa bàn Hà Nội từ đến năm 2010 nhũng năm 72 3.1.2 Định hướng phát triển tín dụng Ngân hàng nhằm phát triển kinh tế tư nhân địa bàn Hà N ộ i 74 C c giải p h p để m ỏ’ r ộ n g tín dụ ng n h ằm p h t triể n kinh tế t nhân trê n địa bàn H Nội t r o n g điều kiện hội n h ậ p kinh tế q u ố c t ế .7 3.2.1 Tạo nguồn vốn đáp úng nhu cầu phát triển kinh tế tư nhân 75 3.2.2 Nâng cao chất lượng nghiệp vụ phân tích đánh giá khách hàng 77 3 Hoàn thiện số quy định cụ thể cho vay vốn kinh tế tư nhân 80 3.2.4 M rộng hình tín dụng khu vực kinh tế tư nhân 85 3.2.5 Phát triển phưong thức khai thác vốn thuê mua tài ch ín h 85 3.2.6 Nâng cao chất lượng đội ngũ cán tín dụng 87 3.2.6 Các giải pháp hỗ trợ 89 3 M ộ t số kiến n g h ị 3.3.1 Đối với Nhà nước 90 3.3.2 Đối với quyền thủ Hà N ộ i 92 3.3.3 Đối với Ngân hàng nhà nước V iệt N am 93 3.3.4 Đối với Ngân hàng thương mại T W 94 K É T L U Ậ N T À I L I Ệ U T H A M K H Ả O DANH MỤC KÝ HIÊU CHỮ V IẾT TẮT TT Chữ viết tắt N guyên nghĩa K TTN Kinh tế tư nhân DN Doanh nghiệp XH CN X ã hội chủ nghĩa N HTM Ngân hàng thương mại DNN&V Doanh nghiệp nhỏ vừa DNTN Doanh nghiệp tư nhân H TX Hợp tác xã TNHH Trách nhiệm hữu hạn NHNN Ngân hàng Nhà nước 10 DNNQD Doanh nghiệp quốc doanh 11 W TO Tổ chức thương mại giới 12 TPKT Thành phần kinh tế DANH Mưc BANG BIÊU Sô b ả n g Nội dung T ran g biểu, sơ đồ Bảng 2.1 Cơ cấu loại hình doanh nghiệp tu' nhân địa bàn Hà N ội Bảng 2 T iền gửi phân theo đối tượng vay vốn 36 45 Doanh số cho vay Ngân hàng thương mại Bảng 2.3 46 địa bàn Hà Nội Tinh hình dư nợ cho vay qua năm từ 1995 - Bảng 2001 Bảng 2.5 Bảng Doanh số cho vay từ 0 - 0 56 59 Doanh số thu nợ Ngân hàng thương mại địa 60 bàn Hà N ội qua năm từ 0 - 0 Bảng 2.7 Doanh số dư nợ qua năm từ 0 - 0 61 T ố c độ luân chuyển vốn cho vay kinh tế tư Bảng 2.8 62 nhân địa bàn Hà Nội Bảng Tỷ lệ nợ hạn qua năm từ 0 - 0 63 * * M Ở ĐẦU T ín h c ấ p th iế t c ủ a đề tài K inh tế tư nhân phận cấu thành quan trọng kinh tế quốc dân nước ta Phát triển kinh tế tư nhân vấn đề chiến lược phát triển kinh tế thị trường định hướng X H C N , góp phần quan trọng thực thắng lợi nhiệm vụ trọng tâm phát triển kinh tế, công nghiệp hoá, đại hoá, nâng cao nội lực đất nước hội nhập kinh tế Trong năm gần đây, kinh tế tư nhân Hà Nội có phát triển mạnh mẽ, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội, tạo môi trường kinh doanh, tăng lực cạnh tranh khả hội nhập kinh tế thủ đô với khu vực th ế giới N goài kinh tế tư nhân thu hút nhiều nguồn lực quan trọng khai thác có hiệu tiềm vốn, công nghiệp, nguồn nhân lực đầu tư, phát triển, giải phóng lực lượng sản xuất địa bàn thủ đô Song, phát triển kinh tế tư nhân địa bàn Hà Nội bộc lộ nhiều hạn c h ế cần khắc phục M ột hạn ch ế 90% doanh nghiệp tư nhân địa bàn Hà Nội thuộc doanh nghiệp nhỏ vừa, mức vốn thấp, hạn ch ế khả sử dụng công nghệ đại mở rộng sản xuất, nhiều doanh nghiệp đứng trước nguy phá sản trước sóng cạnh tranh ngày mạnh mẽ hội nhập kinh tế quốc tế Trong nghiệp đổi m ới, N H TM xác định doanh nghiệp tư nhân khách hàng chiến lược, thực nhiều giải pháp quan trọng để huy động vốn đầu tư cho cá c doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế Tuy nhiên, trước tác động ch ế thị trường trình hội nhập, tín dụng phát triển kinh tế tư nhân địa bàn Hà Nội gặp nhiều khó khăn, bất cập rủi ro tín dụng khu vực cao, nên việc vay vốn Ngân hàng loại doanh nghiệp gặp nhiều ách tắc X uất phát từ thực tiễn chọn: “G iải pháp mở rộng tín dụng nhằm phát triển kinh tế tư nhân địa bàn Hà N ội điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế ” làm đề tài luận văn ệ M ụ c đích nghiên c ứ u c ủ a đề tài - Hệ thống hoá vấn đề lý luận kinh tế tư nhân kinh tế thị trường tín dụng Ngân hàng phát triển kinh tế tư nhân - L àm rõ thực trạng mỏ’ rộng tín dụng Ngân hàng thương mại phát triển kinh tế tư nhân địa bàn Hà Nội - Đ ề xuất giải pháp m rộng tín dụng ngân hàng nhằm phát triển kinh tế tư nhân địa bàn Hà Nội điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế P h m vi nghiên u c ủ a đề tài K inh tế tư nhân tín dụng Ngân hàng phát triển kinh tế tư nhân địa bàn Hà N ội điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế P h n g p h p nghiên u Sử dụng cá c phương pháp vật biện chứng phương pháp cụ thể hoá như: Thống kê, lơgic, phân tích, tổng hợp, so sánh, khái qt hố K ế t c ấ u củ a lu ận v ă n N goài phần m đầu kết luận, luận văn gồm chương: Chương 1: K inh tế tư nhân vai trị tín dụng Ngân hàng phát triển kinh tế tư nhân điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế Chương 2: Thực trạng mở rộng tín dụng Ngân hàng thương mại phát triển kinh tế tư nhân địa bàn Hà Nội Chương 3: G iải pháp kiến nghị mở rộng tín dụng ngân hàng nhằm phát triển kinh tế tư nhân dịa bàn Hà Nội điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế * t CHƯƠNG K IN H T É T N H Â N V À V A I T R Ò C Ủ A T ÍN DỤN G N G ÂN HÀNG Đ Ố I V Ớ I SỤ P H Á T T R I Ê N K I N H T Ế T Ư N H Â N T R O N G Đ I È Ư K I Ệ N H Ộ I N H Ậ P K IN H T Ế Q Ư Ó C T Ế 1 K in h tế t n h ân v v a i trò c ủ a kinh tế tu' nhân tr o n g điều kiện hội n h ậ p kinh tế q u ố c tế 1 K in h tế tư n h ân Quan niệm kinh tế tư nhân L ịch sử phát triển quốc gia rằng, đời phát triển K T T N gắn với kinh tế hàng hố Hình thức K TTN hoạt động kinh tế cá nhân gia đình họ hình thức phổ biến kinh tế từ ch ế độ công xã nguyên thuỷ tan rã Sự phân công lao động xã hội phát triển dư xuất ch ế độ sở hữu tư nhân đời làm tiền đề đời sản xuất hàng hoá, sản xuất hàng hố phát triển lại thúc đẩy phân cơng lao động xã hội đạt tới m ột trình độ cao sở hữu tư nhân, kinh tế tư nhân đạt bước phát triển tương ứng K inh tế hàng hoá phát triển qua hai giai đoạn bản: giai đoạn đầu kinh tế hàng hoá giản đơn, giai đoạn sau kinh tế hàng hoá phát triển trình độ cao gọi kinh tế thị trường Trong kinh tế hàng hoá giản đơn, khu vực K T TN có quy mơ nhỏ, manh mún cịn K TTN mà đặc trưng sở hữu tư nhân tư tư liệu sản xuất K TTN phát triển mạnh mẽ Đ ặc trưng K T T N giai đoạn có quy mơ lớn có khả ứng dụng công nghệ cao m ọi lĩnh vực K TTN trở thành động lực phát triển KTTN Sự phát triển lực lượng sản xuất K TTN đóng góp KTTN , bước làm phong phú, làm phức tạp thêm nhũng hình thức biểu sở hữư tư nhân kinh tế tư nhân V iệt Nam nay, trình độ lực lượng sản xuất cịn thấp không đồng ngành, lĩnh vực nên thích ứng với phải quan hệ sản xuất có nhiều hình thức sở hữu, với trình độ xã hội hố khác V ới dự án mang lại hiệu xã hội cao, cần phải đầu tư vốn lớn với lãi suất thấp quyền đứng vai trị trung gian, kêu gọi N H TM tham gia đầu tư vốn quyền có sách hỗ trợ lãi suất, tập trung vốn phân tán rủi ro cho N H TM V í dụ: Đ ể phát triển D N N & V khu vực công nghiệp, ƯBND thành phố Hà Nội kêu gọi N H TM địa bàn cho vay hợp vốn vào cơng trình, m ỗi N H TM đảm nhiệm từ đến hai hạng mục Chênh lệch lãi suất (nếu có ) ngân sách địa phưong hỗ trợ H oặc để xây dựng thành phố thành trung tâm du lịch, thực “Cơng nghiệp khơng ống kh ói”, đòi hỏi phải đầu tư dài hạn với lãi suất thấp V iệc cần có đạo động viên quyền N H TM đầu tư vào cá c hạng mục cơng trình cụ thể, để tập trung nguồn vốn phân tán rủi ro cho N H TM Nhưng cần có sách hỗ trợ lãi suất cho NHTM M ột vấn đề vướng m ắc lãi suất cho vay NHTM thành phố N H TM T W quy định, chi nhánh người thực Do đó, khả vận dụng công cụ cách linh hoạt cho đối tượng cụ thể 3 V ê tài sản bảo đảm tiền vay Nghị định số /1 999/N Đ -C P Chính phủ bảo đảm tiền vay T C T D ban hành ngày /1 /1 9 Ngày /1 /2 0 , Chính phủ lại ban hành Nghị định 85/2002/N Đ -C P bổ sung, sửa đổi Nghị định số /1 9 / Các văn hướng dẫn triển khai thực ban hành, đặc biệt Thông tư liên tịch số /2 0 1/T T LT /N H N N -BT P -BT C -T C Đ C ngày /0 /2 0 tạo m ôi trường pháp lý đầy đủ hon cho TC T D việc xử lý tài sản đảm bảo nợ vay hạn toán Sau thời gian triển khai thực Thông tư liên tịch số 03, số chi nhánh N H TM thành phố N H CT Ba Đình, N H C T Hai Bà Trưng, N H N N & PTN T Hà N ội thu kết khả quan Cụ thể thu hồi nợ hạn nhiều năm không xử lý tài sản chấp để thu hồi nợ 83 V ề biện pháp thực hiện, N H TM vào thực trạng nợ hạn để phân chia thành nhóm có biện pháp thích hợp với m ỗi nhóm: N hóm 1: Tài sản bảo đảm dễ bán Người vay có mặt địa phương, Ngân hàng thoả thuận người vay bán tài sản để thu hồi nợ Nhóm 2: T ài sản bảo đảm dễ bán người vay bỏ trốn, khơng có mặt địa phương, chây ỳ cố tình khơng trả nợ Ngân hàng lập Hội đồng phối hợp với quyền địa phương quan chức buộc nợ phải thực nghĩa vụ trả nợ N hóm 3: T ài sản bảo đảm khó bán, người vay sẵn sàng trao tài sản lại cho Ngân hàng để phát mại, Ngân hàng khơng khai thác tài sản để thu hồi nợ Thường tài sản vùng nông thôn, người mua X lý tài sản khó nên Ngân hàng cịn biện pháp để thu hồi nợ dần với giúp đỡ quyền địa phương đồn thể nơi người vay sinh sống Trong giải pháp xử lý tài sản đảm bảo nợ để thu hồi nợ, yếu tố chủ quan cán tín dụng N H TM tích cực đơn đốc nợ xử lý tài sản trả nợ, ý thức người vay vốn việc chấp hành luật pháp, nhân tố khơng phần quan trọng, ủng hộ, tạo điều kiện giúp đỡ thái độ dứt khốt cấp quyền, quan luật pháp Nhà nước, tạo nghiêm minh quan hệ vay trả nợ Ngân hàng 3.2.3.5 T vấn c u n g cấp thông tin cho D N thuộc khu vực kinh tế tư nhân Đ ể m rộng đầu tư tín dụng, N H TM cần tư vấn cho khách hàng thị trường nước quốc tế, quản lý tài chính, vê trình độ kỹ thuật, vê kiến thức kinh doanh thông qua Hiệp hội ngành nghề, mà DN cần để m rộng hoạt động Cán tín dung Ngân hàng muốn làm việc phải có trình độ hiểu biết định lĩnh vực mà có ý định tư vấn Trên địa bàn có có Hiệp hội ngành nghề, Trung tâm xúc tiến thương mại, trung tâm đào tạo nghiệp vụ mà D N N & V đào tạo nhân viên m ình Cán tín dụng Ngân hàng cần có m ối quan hệ tốt với Hiệp hội 84 ngành nghề, c c trung tâm , quan đơn vị có t hể có thông tin tư vấn tốt cho c c DN vay vốn V ới phương châm “Sự thành đạt khách hàng thành đạt Ngân hang” 3.2.4 Mỏ’ rộng hình tín dụng khu vực kinh tế tư nhân - Cho vay trung, dài hạn - Cho vay ngắn hạn - Cho vay đồng tài trợ Các Ngân hàng địa bàn thống với để đồng tài trợ dự án lớn - Cho thuê tài (tín dung thuê mua) tạo khả cung cấp vốn trung dài hạn cho DN thuộc khu vực kinh tế tư nhân Hình thức tín dụng khuyên khích phát triển nhiều nước, có tính an tồn cao so với hình thức cấp tín dụng khác Đồng thời phương thức tạo vốn cố định cho c c DN có hiệu Các N H TM thành phố thành lập Công ty cho th tài C ác cơng ty nhập trực itếp máy m óc thiết bị m bên thuê phép mua, nhập sử dụng Trong xu th ế phát triển động, đa dạng tình hình kinh tế xã hội thủ đô, N H TM cần triển khai tín dụng th mua để trở thành hình thức tín dụng hữu hiệu Ngân hàng hình thức tạo vốn hữu hiệu DN thuộc khu vực kinh tế tư nhân 3.2.5 Phát triển phưong thức khai thác vốn thuê mua tài T heo phương thức này, bên vay quyền sử dụng máy m óc thiết bị bên cho vay-Cơng ty tài chính-m ua theo đơn đặt hàng bên vay, toán dần theo lịch phương thức thoả thuận Sau thời gian thức sở hữu hồn tồn máy m óc, thiết bị Cùng với th mua tài phương thức cấp tín dụng tốn bồi hồn kênh đắc lực giúp doanh nghiệp có vốn đầu tư đổi cơng nghệ Phương thức cịn có ưu việt chỗ: Bên cho vay cấp tín dụng, thường dây chuyền sản xuất, máy m óc, thiết bị nhận lại khoản toán sản phẩm mà bên vay làm từ dây chuyền sản xuất máy m óc, thiết bị Nghĩa bên vay an tâm đầu sản phẩm thời kỳ đầu vay mở rộng sản xuất 85 ch ế tạo sản phẩm Theo phương thức này, doanh nghiệp (nhất doanh nghiệp khởi sự) triển khai với đối tác doanh nghiệp nhà nước, đối tác nước ngồi bạn hàng thích hợp ngồi nước Phương thức mua bán trả chậm tín dụng xuất từ chủ hàng khác mạo hiểm , song nguồn vốn tiềm tàng khai thác, doanh nghiệp có thị trường tiêu thụ tốt giũ' “chữ tín” thương trường Tuy nhiên, giác độ quản lý nhà nước, cần có quy định cần thiết để tránh lạm dụng, lừa đảo tranh chấp phức tạp để gây vỡ nợ hỗn loạn thị trường tương lai - V iệ c cho vay theo phương thức tài khoản khấu chi mẻ cần triển khai Căn vào k ế hoạch kinh doanh tổng nhu cầu vốn, vịng quay vơn lưu động bình quân, Ngân hàng ấn định cho khách hàng (các DN) m ột mức dư nợ tối đa năm chia quý K hi cần tiền, khách hàng cần gửi giấy nhận nợ kèm theo hoá đơn, chứng từ ngân hàng cho vay, miễn số tiền không làm cho dư nợ doanh nghiệp vưọt mức cho phép Hàng ngày, tiền thu khách hàng trả nợ, Ngân hàng hạch tốn ln vào bên có tài khoản cho vay đặc biệt để thu nợ Như Ngân hàng thu nợ kịp thời Còn khách hàng giảm thời gian chuyển tiền đi, chuyển tiền lại, có số dư tiền gửi nhận lãi ngân hàng, làm lợi cho khách hàng mặt tài - X ây dựng mở rộng hoạt động quỹ đầu tư rủi ro phưong thức cấp vốn phát triển kinh tế tư nhàn ngày có triển vọng nước ta, có Hà N ội V ới phần nguồn vốn ngân sách nhà nước, đa phần từ nguồn vốn khác, quỹ đầu tư rủi ro cấp vốn theo phương thức thoả thuận cho cá c doanh nghiệp, doanh nhân triển khai nghiên cứu, thử nghiệm sản xuất kinh doanh sản phẩm Thậm chí từ ý tưởng, sáng kiến kỹ thuật Quỹ chịu toàn phần rủi ro dự án thất bại, sáng phép thu hồi vốn lãi đầu tư theo tỷ lệ cam kết từ thành công dự án sản phẩm thương mại h o 3.2.6 Nâng cao chất lưọng đội ngũ cán tín dụng Do nhận thức chưa K TTN , thấy khó khăn chưa thấy xu hướng phát triển, nặng tài sản bảo đảm tiền vay K h i đánh giá tài sản bảo đảm lại đánh giá thấp, với suy nghĩ chẳng may DN không trả nợ phát mại dễ bán để thu hồi đủ gốc lãi Nhũng suy nghĩ nhận thức chưa tồn phận cán làm cơng tác tín dụng N H TM Chính điều dẫn đến phân biệt đối xử đầu tư DNNN DN tư nhân tư tưởng rụt rè đầu tư tín dụng ỏ' số án tín dụng Đ ể giải vấn đề này, cần làm tốt việc sau đây: M ột là: C ác N H TM cần tiếp nhận, tuyển chọn đào tạo cán có tri thức kinh tế thị trường Đây giải pháp tốn nhất, đưa lại hiệu cao Nhũng cán làm cơng tác tín dụng phải người nhanh nhẹn tháo vát, có kiến thức thị trường, nắm vững chủ trương đường lối phát triển kinh tế Đảng Nhà nước, tinh thông nghiệp vụ tín dụng Ngân hàng, có khả quan sát xét đốn tốt V ì vậy, sở tín dụng có, cần phân loại để có sách đào tạo lại cho phù hợp M ột mặt, cần khai thác sử dụng tri thức người đào tạo bản, có kiến thức (có thể chưa có nhiều kinh nghiệm ) vào hoạt động tín dụng M ặt khác, tổ chức đào tạo đào tạo lại nhiều hình thức khác nhau: dài hạn, ngắn hạn, chỗ, từ xa, nước, nước Đ ặc biệt cần trọng truyền thụ kinh nghiệm, tri thức người trước cho người sau Thay đổi chương trình đào tạo, phải gắn đào tạo kiến thức lý luận với thực tế, tránh kiểu đào tạo lý luận chung chung, vận dụng vào thực tế lại khơng làm Sau m ỗi trường họp vấp váp sai lầm, phải tổ chức học tập rút kinh nghiệm Từ học thực tế nâng cao nghiệp vụ nhận thức cán Cần thường xuyên tập huấn cho cán tín dụng nghiệp vụ thẩm định dự án đầu tư để tiếp xúc với khách hàng, cán tín dụng tư vấn thấy cần thiét K hi trình độ cán tín dụng nâng lên, khả 87 đánh giá phân tích DN tốt lúc cán tín dụng khơng phụ thuộc q nhiều vào tài sản bảo đảm, mà cho vay tín chấp đủ sở tin tưởng vào quan hệ tín dụng DN Phải đơn giản hố thủ tục cho vay, phải quy trình quy phạm tín dụng C ác “Sổ tay tín dụng” cho cán tín dụng quy định Nhà nước, ngành, đồng thời cần tham khảo chuẩn mức quốc tế, nêu rõ cá c bước phải làm, hồ sơ cần lưu trữ Nừu cán tín dụng thực quy trình quy phạm, mà khách hàng không trả nợ vay khơng thể quy kết trách nhiệm cho cán tín dụng Hai là: G iao trách nhiệm cụ thể cho cán tín dụng, cần phân biệt cán tín dụng làm quy trình nghiệp vụ, vay bị rủi ro khơng thu hồi được, cẩn xem xét, xử lý m ột cách khách quan, mức Cần tránh hình hố quan hệ tín dụng, tránh việc quy kết trách nhiệm nhân khơng mức Các cấp quyền quan pháp luật tăng cường côn g tác giáo dục, tuyên truyền cho m ọi DN , côn g d ân quy định N hà nước, củ a ngành Ngân hàng nghĩa vụ, trách nhiệm vay vốn ngân hàng, không nên ỷ lại, trông ch vào khoan h, xoá nợ N hà nước G iao trách nhiệm cho cán tín dụng, N H TM cần có ch ế độ động viên khuyến khích thoả đáng, kịp thời với đội ngũ cán này, vấn đề tiền lương, tiền thưởng, công tác phí, kinh phí đào tạo để họ an tâm cơng tác, phát huy hết khả mình, lao động sáng tạo có tinh thần trách nhiệm cao Ba là: Hàng năm cần có k ế hoạch kiểm tra đánh giá lại chất lượng cán làm công tác tín dụng Khuyến khích nêu gương cán tín dụng giỏi, phân thành tổ nhỏ để uốn nắn nghiệp vụ kiểm tra giám sát lãn công việc Đ ổi địa bàn, DN mà cán tín dụng phụ trách, làm cho cán tín dụng va chạm với loại hình DN nhiều hơn, va chạm với tình khác địa bàn để nâng cao trình độ cho cán tín dụng tránh tiêu cực nảy sinh q trìh cho vay vốn 8 3.2.6 Các giải pháp hỗ trọ' L m tro n g sạch, lành m ạnh hố báo cáo tài ch ín h cho D N thuộc k h u vực k in h t ế tư n h ă n H iện có tới % DN tư nhân thuộc loại hình D N N & V , báo cáo tài cá c D N N & V thường thiếu chậm , có báo cáo số liệu báo cáo k ế tốn thường khơng xác Đ ể khách hàng N H TM , cá c DN cần phải hạch toán k ế toán đầy đủ theo ch ế độ k ế toán quy định, đảm bảo tính trung thực báo cáo Các Ngân hàng cần thu thập đánh giá xếp loại DN hàng năm Nếu theo dõi chặt chẽ thường xuyên phân tích đánh giá tình hình tài DN báo cáo khơng thể phản ánh tình hình giả, DN khơng thể che giấu tình hình hoạt động Phải làm lành mạnh hóa tình hình tài DN cách: + G iải dút điểm tình trạng nợ dây dưa khó địi DN + Các DN phải gop đủ vốn đăng ký + M ặt k h ác phải nâng cao trình độ quản lý m ọi m ặt cho DN tư nhân T h n h lộp Quỹ bảo lãnh tín d ụ n g cho K T T N T heo luật định, khoản vay phải thực bảo đảm tiền vay Đối với doanh nghiệp tư nhân qúa trình tiêp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng.rất khó khăn B ả o lãnh tín dụng giải pháp đế hỗ trợ cho K T T N tiếp cận vốn tín dụng Ngân hàng khơng đủ tài sản chấp Thủ tướng Chính Phủ có định số /2 0 /Q Đ -T T g ngày 20/12/2001 ban hành Quy chế hoạt động Quỹ bảo lãnh tín dụng Quỹ bảo lãnh tín dụng đời vào hoạt động góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho DNTN vay vốn N H T M Tuy nhiên việc xây dựng quỹ bảo lãnh tín dụng cịn gặp nhiều khó khăn vốn ngân sách thành phố cấp, von huy động N H TM , hiệp hội ngành nghề, DN thành phố hạn hẹp, 89 DN lớn địa bàn khơng nhiều mà cịn phải vay vốn, Hiệp hội ngành nghề chưa thành lập NHNN V iệt Nam có văn hướng dẫn N H TM góp vốn vào Quỹ, N H TM T W chưa triển khai rộng đến chi nhánh H iện chưa có quy định cụ Chính phủ, ngành chức quyền lợi, trách nhiệm DN, N H T M tham gia góp vốn để thành lập Quỹ Tình hình địi hỏi phải tạo ch ế lợi ích để khuyến khích doanh nghiệp , N H TM góp vốn xây dựng quỹ bảo lãnh tín dụng để quỹ hoạt động có hiệu Tóm lại giải pháp có vị trí , vai trị quan trọng , có mối quan hệ chặt chẽ, tác động qua lại lẫn Trong đó, giải pháp đào tạo nguồn nhân lực cho N H T M đào tạo đội ngũ doanh nhân có trình độ, lực quản lý quan trọng hon B ỏ i vì, giải pháp khác khơng phát huy đưọ'c vai trị cán Ngân hàng hay người vay vốn khơng đủ trình độ kiến thức để tổ chức phân tích, xử lý thơng tin quan hệ kinh doanh xây dựng tổ chức ngân hàng có chất lượng 3.3 Một số kiến nghị 3.3.1 Đối vói Nhà nưóc 3 1 N h n c tạo m ôi trư n g thuận lọi vê thê c h ê tâm lý x ã hội cho s ự ph t triển k in h té tư n h â n : - Nhà nước tôn trọng bảo đảm quyền tự kinh doanh theo pháp luật, bảo hộ quyền sở hữu tài sản họp pháp cơng dân, khuyến khích, hồ trợ, tạo điều kiện thuận lợi định hướng, quản lý phát triển kinh tế tư nhân theo pháp luật, bảo đảm bình đẳng thành phần kinh tế - N hà nước có chế, sách, pháp luật tạo điêu kiện thuận lợi để doanh nghiệp tư nhân phát triển rộng rãi ngành nghề sản xuất kinh doanh mà pháp luật khơng cấm, khơng hạn chế quy m ơ; khuyến khích doanh nghiệp liên kết, liên doanh với nhau, với kinh tế tập kinh tế nhà nước 90 - Sử a đối, bố sung luật doanh nghiệp, xoá bỏ phân biệt đối xử thành phần kinh tế, bảo đảm thể tính đồng bộ, quán quan điểm Đ ảng phát triển kinh tế tư nhân, tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng m ắc luật pháp, thủ tục hành - X c định rõ trách nhiệm quan quản lý nhà nước đăng ký kinh doanh quản lý hoạt động kinh tể tư nhân Thực quy định đăng ký kinh doanh theo yêu cầu “một cửa, dấu”, đồng thời quản lý chặt chẽ có chế tài xử lý nghiêm minh vi phạm đơn vị kinh tế tư nhân đăng ký kinh doanh hoạt động vi phạm quan, cán nhà nước thi hành công vụ 3 N h n c bỗ s u n g luật đất đai theo h n g - Đ ất tự nhân cấp quyền sử dụng, đất tư nhân dùng làm mặt sản xuất, kinh doanh chuyển nhượng lại cách họp pháp quyền sử dụng đưọ'c nhà nước giao nộp tiền sử dụng đất theo quy định pháp luật tư nhân tiếp tục sử dụng mà nộp thêm tiền thuê đất cho nhà nưóc dùng đất vào sản xuất kinh doanh - Có sách khuyến khích mạnh mẽ việc sử dụng đất vùng nhiều đất chưa sử dụng, đất trống, đôi trọc - Cho phép doanh nghiệp tư nhân dùng giá trị quyền sử dụng đất để chấp cho vay vốn, Ngân hàng góp cổ phần liên doanh với doanh nghiệp nước nước 3 B a n h n h quy định củ a n h n c c c h ế tài ch ỉn h doanh n g h iệp n h ỏ vừa, tro n g có doanh n g h iệp tư n h â n Đ ổi ch ế độ tờ khai nộp thuế phù hợp với đặc điểm hội kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ vừa, vừa tạo thuận lợi cho kinh doanh doanh nghiệp tư nhân, vừa chống thất thu thuế 3 C h ỉn h sá ch h ỗ trợ đào tạo, khoa h ọ c c ô n g n g h ệ - N hà nước trợ giúp đào tạo, bồi dưõng nâng cao trình độ văn hố, chun mơn, kỹ thuật lire kinh doanh cho chủ doanh nghiệp người lao động 91 - Phát triển trung tâm dạy nghề nhà nước, khuyến khích, hỗ trợ tổ chức cá nhân trong, nước m sở đào tạo, bồi dưỡng cán quản lý, cán kỹ thuật cho doanh nghiệp, có kinh tế tư nhân dạy nghề cho người lao động 3 Clĩínlt sách h ỗ trợ thôn g tin, x ú c tiến th n g m ại - Có chế phưong tiện bảo đảm cho khu vực kinh tế tư nhân nhận đưọ'c thông tin cần thiết luật pháp, sách, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế-x ã hội đất nước, ngành, vùng, thông tin dự báo trung hạn, dài hạn ngành, sản phẩm nước giới, dự án phát triển có nguồn vốn từ ngân sách nhà nước nguồn vốn đầu tư nước n g o ài - Nhà nước khuyến khích, hỗ trợ hộ kinh doanh, doanh nghiệp tư nhân hiệp hội đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại thị trường nước ngồi nước 3.3.2 Đối vói quyền thủ Hà Nội 3 C h ín h qu yền thành p h ố H N ội cần đổi m i n ộ i d u n g p h n g p h p qu ả n lỷ kinh tế thành p h ố , tạo điêu kiện kh u y ến kh ích phát triển kình tế tư n h ă n - Sự đổi cần giải theo nội dung sau: - Định hưóng chiến lược phát triển kinh tể xã hội thành phố, tiến hành rà sốt bổ sung, hồn chỉnh, phát triển không gian kiến trúc đô thị, quy hoạch phát triển, quy hoạch sử dụng đất thành phố vùng, quận, huyện - N âng cao ý thức trách nhiệm cá nhân tổ chức máy quyền cấp thành phố việc giải thủ tục hành cho doanh nghiệp tư nhân - Tăng cường vai trò giám sát quản lý hỗ trợ quyền thành phố khu vực kinh tế tư nhân, đặc biệt hỗ trợ thành phố số ngành, nghề địa bàn mà thành phố khuyến khích 92 3 2 đất đai m ãt b a nos cho kỉnh tế tư n h â n • Chính quyền thành phố cần coi việc giải đất đai mặt sản xuất kinh doanh để phát triển kinh tể tư nhân vấn đề xúc Cần giải vấn đề sau: Thứ nhất: Phát triển cụm công nghiệp, tạo điều kiện cho doanh nghiệp thuê mặt sản xuất Thứ hai: X â y dựng cụm tiểu thủ cơng nghiệp làng nghề truyền thống, hình thành ngành nghề m ới, làng nghề Thứ ba: Đ ẩy nhanh tiến cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất quyền sở hữu nhà theo tinh thần nghị định 60/C P phủ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ao, vườn liền kề khu vực nông thôn theo tinh thần định 65 Uỷ ban nhân dân thành phố nhằm tạo điều kiện để quản lý đất đai khai thơng quan hệ giao dịch thức thị trường bất động sản, tạo điều kiện cho doanh nghiệp thông qua thị trường nhà đất để tìm kiếm m ặt sản xuất kinh doanh Thứ tư: M rộng quyền nhà đầu tư tư nhân quản lý, sử dụng đất đai, phép dùng giá trị quyền sử dụng đất để vay vốn ỏ' Ngân hàng thưong mại góp cổ phần liên doanh vói đối tác ngồi nước 3 H N ộ i n ê n xâ y d ự n g h ệ th ố n g đ ă n g kỷ th ế chấp, tiến tới nối m n g toàn q u ố c: để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp phòng chổng việc lạm dụng, lừa đảo hoạt động chấp, tạo nên môi trường thuận lợi cho hoạt động Ngân hàng, tránh rủi ro tín dụng, bảo đảm cho hoạt động kinh doanh N gân hàng có hiệu 3 A M r ộ n g c a ch o cá c doanh n g h iệp cá c hộ cá thể tiếp cận kênh cấp vốn vay u đãi h o ặ c đ ợ c n h ậ n bảo lãnh tín d ụ n g từ n g u n vốn u dãi q u ố c gia thàn h plĩố 3.3.3 Đối vói Ngân hàng nhà nưóc Việt Nam Thứ nhất: Quán triệt toàn hệ thống, N gân hàng quan điểm Đảng sách nhà nước phát triển kinh tế tư nhân đế tất hệ thống, từ ngân hàng nhà nước, ngân hàng thương mại T W đến 93 chi nhánh N gân hàng thương mại thấy rằng: tín dụng phát triển kinh tế tư nhân khơng nhũng nhiệm vụ mà cịn lợi ích thiết thực phát triến N gân hàng T hai: X â y dựng chế thơng thống tín dụng đổi với phát triển kinh tế tư nhân, bảo đảm kinh tế tư nhân hoạt động hướng nâng cao hiệu hoạt động kinh doanh N gân hàng thương mại T ba: T ăng cường vai trò NHNN việc kiểm tra, giám sát hoạt động Ngân hàng thương mại tín dụng kinh tế tư nhân 3.3.4 Đối vói Ngân hàng thương mại TW C ác Ngân hàng thương mại có định kỳ báo cáo với Ngân hàng nhà nước hoạt động tín dụng phục vụ kinh tế tư nhân, Ngân hàng nhà nước phải khuyến khích kịp thời nhũng kết tích cự c, đồng thời uốn nắn lại lệch lạc, yếu C ác N gân hàng thưong mại phải có trách nhiệm đào tạo, đào tạo lại đội ngũ cán tín dụng-hình thành đội ngũ cán tín dụng có văn hố, trình độ nghiệp vụ vững vàng, có đạo đức lĩnh nghề nghiệp để phục vụ ngành ngân hàng thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân Kết luân chưong Trên m ột hệ thống giải pháp kiến nghị m rộng tín dụng Ngân hàng nhằm phát triển kinh tế tư nhân địa bàn Hà Nội từ đến năm năm C ác giải pháp kiến nghị có mối quan hệ mật thiết với nhau, tác động lên để tạo nên mơi trưịng, điều kiện đế hệ thống Ngân hàng thương mại địa bàn Hà Nội phát huy cao lực cho phát triển kinh tế tư nhân nói riêng phát triến kinh tế xã hội địa bàn thủ nói chung Song phải thấy sách v ĩ mơ nhà nước phát triển kinh tế tư nhân tín dụng Ngân hàng có ý nghĩa tiên cho việc nâng cao hiệu hoạt động N gân hàng lĩnh vực Chính sách vĩ mơ nhà nước định hướng tạo điều kiện pháp lý, vạch đưò'ng cho kinh tế tư nhân hoạt động Ngân hàng h ó n g 94 T rong điều kiện nay, để hệ thống Ngân hàng thương mại địa bàn Hà Nội vươn lên, ngang tầm với nhiệm vụ đại hố cơng nghệ ngân hàng có ỷ nghĩa tạo nguồn lực nội sinh cho phát triển tín dụng M ột giải pháp giải pháp vấn đề n gư i Phải xây dụng đội ngũ cán làm cơng tác tín dụng Ngân hàng thưong mại có đạo đức, phẩm chất nghề nghiệp am hiểu kinh tế thị trường, dám nghĩ, dám làm, nhạy cảm với khoa học công nghệ đại, biết vận dụng nhũng công nghệ vào thực tiễn đế nâng cao hiệu cơng tác mình, làm lợi cho Ngân hàng, hồ trọ' cho kinh tế tư nhân phát triến 95 K Ế T LU Ậ N Trong nhũng năm qua, kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ nước nói chung địa bàn Hà Nội nói riêng Thành phần kinh tể huy động nguồn lực xã hội vào sản xuất, kinh doanh, tạo thêm việc làm, cải thiện đời sống nhân dân, tăng ngân sách nhà nước, góp phần giải phóng lực lượng sản xuất, thúc đẩy phân công lao động xã hội, chuyển dịch co cấu kinh tế theo hướng CNH, HĐH Hệ thống Ngân hàng thưong mại địa bàn Hà Nội có nhiều nơ lực hoạt động tín dụng tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân tiếp cận với nguồn von tín dụng để mở rộng sản xuất kinh doanh Song kết hạn hẹp Đảng Nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trưịng, có hệ thống sách tài chính, tín dụng hỗ trợ cho kinh tế tư nhân phát triển Chính quyền thành phố Hà Nội cần đổi nội dung phưong pháp quản lý kinh tế thành phố, đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhân quyền sử dụng đất, m rộng quyền nhà đầu tư tư nhân quản lý sử dụng đất đế vay vốn N gân hàng thương mại, tạo mơi trưịng thuận lợi cho hoạt động Ngân hàng, tránh rủi ro tín dụng, bảo đảm cho hoạt động kinh doanh có hiệu N gân hàng nhà nước Ngân hàng thương mại Trung ương quán triệt toàn hệ thống Ngân hàng nhũng quan điểm Đảng sách nhà nước phát triển kinh tể tư nhân để tất hệ thống nhận thức sâu sắc rằng: phát triển kinh tế tư nhân yêu cầu khách quan phát triển kinh tế - xã hội đất nước nói chung Hà Nội nói riêng m cịn nhiệm vụ chiến lược trình phát triển hệ thống N gân hàng T nhận thức đắn đó, chi nhánh Ngân hàng thưong mại phải dôi toàn diện, đưa giải pháp thiết thực, có hiệu quả, giải pháp xây dựng đội ngũ cán tín dụng Ngân hàng có đức, có tài, am hiểu kinh tế thị trưòng giải pháp bản, lâu dài, bảo đảm cho hệ thống Ngân hàng thương mại không nhũng phục vụ tốt cho việc phát triến kinh tế tư nhân mà vũng khơng ngùng trưởng thành q trình hội nhập kinh tế quốc tế 96 T À I L IỆ U TH AM KH ẢO T S V ũ T rọng L ân (Chủ biên): Nâng cao sức cạnh tranh doanh nghiệp tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế - N X B Chính trị quốc g ia -H N 2006 G S -T S V ũ Thanh Tuyền (chủ biên): Thành phần kinh tế tư tư nhân q trình cơng nghiệp hố, đại hố - N X B Chính trị quốc gia -H N 0 Trường Đại học kinh tể quốc dân: K inh tế - xã hội nhân văn phát triển kinh tế tư nhân Hà N ội - N X B Chính trị quốc gia - HN 0 4 Feredric Sm iskin: T iền tệ Ngân hàng thị trường tài - N X B K h oa học - kỹ thuật - HN 2001 Peter R ose: Quản trị, ngân hàng thưong mại - N X B Tài - HN 2001 Luật tín dụng nưó'c Cộng hồ X H C N V iệ t Nam - N X B Chính trị Q uốc gia 1997 Luật doanh nghiệp 0 - N X B Thống kê - HN 0 Quy chế bảo đảm tiền vay, bảo lãnh, cho thuê Ngân hàng Nhà nước ban hành B o cáo tổng kết hàng năm sổ chi nhánh Ngân hàng thương mại địa bàn Hà Nội B o cáo tổng kết hàng năm Ngân hàng Nhà nước Hà Nội 11 Thời báo kinh tể V iệt Nam 0 -2 0 -2 0 -2 0 -2 0 Tạp chí N gân hàng, thời báo Ngân hàng G iáo trình nghiệp vụ kinh doanh Ngân hàng - H ọc V iện Ngân hàng 97