NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN NGÂN HÀNG NGUYỄN THU TRANG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GỊN THƢƠNG TÍN CHI NHÁNH HÀ NỘI THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HÀ NỘI - 2015 NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỌC VIỆN NGÂN HÀNG NGUYỄN THU TRANG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN THƢƠNG TÍN CHI NHÁNH HÀ NỘI THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP Chuyên ngành: Tài - Ngân hàng Mã số: 60340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS-TS TÔ NGỌC HƢNG HÀ NỘI - 2015 LỜI CAM ĐOAN Tơi xin cam đoan cơng trình nghiên cứu độc lập Số liệu đƣợc nêu luận văn trung thực có trích nguồn Kết nghiên cứu luận văn trung thực chƣa đƣợc cơng bố cơng trình nghiên cứu khác Học viên Nguyễn Thu Trang MỤC LỤC MỞ ĐẦU CHƢƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ RỦI RO TÍN DỤNG VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1.1 Khái quát hoạt động tín dụng ngân hàng thƣơng mại 1.1.2 Khái niệm đặc điểm rủi ro tín dụng ngân hàng thƣơng mại 1.1.3 Các loại rủi ro tín dụng ngân hàng thƣơng mại 10 1.1.4 Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng ngân hàng thƣơng mại 12 1.2 NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 15 1.2.1 Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng ngân hàng thƣơng mại .15 1.2.2 Nội dung quản trị rủi ro tín dụng ngân hàng thƣơng mại 15 1.2.3 Các yếu tố tác động đến hoạt động quản trị rủi ro tín dụng ngân hàng thƣơng mại 25 1.3 KINH NGHIỆM QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI TRÊN THẾ GIỚI 27 1.3.1 Kinh nghiệm Trung Quốc 27 1.3.2 Kinh nghiệm Mỹ .28 1.3.3 Bài học cho Ngân hàng thƣơng mại Việt Nam 30 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GỊN THƢƠNG TÍN CHI NHÁNH HÀ NỘI 33 2.1 TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GỊN THƢƠNG TÍN – CHI NHÁNH HÀ NỘI 33 2.1.1 Vài nét ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Sài Gịn Thƣơng Tín – Chi nhánh Hà Nội .33 2.1.2 Những kết hoạt động kinh doanh ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Sài Gịn Thƣơng Tín – Chi nhánh Hà Nội 34 2.2 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GỊN THƢƠNG TÍN – CHI NHÁNH HÀ NỘI 39 2.2.1 Thực trạng rủi ro tín dụng Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Sài Gòn Thƣơng Tín – Chi nhánh Hà Nội 39 2.2.2 Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Sài Gịn Thƣơng Tín - Chi nhánh Hà Nội .40 2.3 ĐÁNH GIÁ CƠNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN THƢƠNG TÍN – CHI NHÁNH HÀ NỘI 61 2.3.1 Những kết đạt đƣợc 61 2.3.2 Tồn nguyên nhân 63 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM TĂNG CƢỜNG CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GỊN THƢƠNG TÍN - CHI NHÁNH HÀ NỘI 68 3.1 ĐỊNH HƢỚNG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GỊN THƢƠNG TÍN - CHI NHÁNH HÀ NỘI TRONG THỜI GIAN TỚI 68 3.1.1 Định hƣớng chung 68 3.1.2 Định hƣớng hoạt động tín dụng thời gian tới 68 3.2 GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƢỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN THƢƠNG TÍN – CHI NHÁNH HÀ NỘI .69 3.2.1 Sàng lọc, lựa chọn khách hàng trƣớc cho vay, hồn thiện cơng tác đánh giá nhận định khách hàng .69 3.2.2 Hồn thiện quy trình quản lý rủi ro tín dụng nhằm nâng cao chất lƣợng quản lý rủi ro tín dụng 70 3.2.3 Nghiêm túc thực kiểm tra, giám sát trƣớc, sau cho vay,tích cực thu hồi nợ xấu 72 3.2.4 Xây dựng đội ngũ kiểm soát 74 3.2.5 Hồn thiện cơng tác thẩm định, tái thẩm định đánh giá tài sản đảm bảo 75 3.2.6 Tích cực xử lý nợ xấu nợ hạn 77 3.2.7 Nâng cao chất lƣợng trình độ cán thực cơng tác quản trị rủi ro tín dụng 78 3.2.8 Các giải pháp khác 81 3.3 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ .82 3.3.1 Kiến nghị Chính phủ Bộ ngành .82 3.3.2 Kiến nghị Ngân hàng Nhà Nƣớc 83 KẾT LUẬN 87 DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT Viết tắt Nguyên nghĩa DPRR Dự phòng rủi ro HĐQT Hội đồng quản trị NHTM Ngân hàng thƣơng mại NHNN Ngân hàng nhà nƣớc NQH Nợ hạn PGD Phòng giao dịch QTRR Quản trị rủi ro RRTD Rủi ro tín dụng Sacombank Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Sài Gịn Thƣơng Tín TMCP Thƣơng mại cổ phần TCTD Tổ chức tín dụng DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Kết thu dịch vụ, lợi nhuận, chi phí Sacombank – CN Hà Nội .38 Bảng 2.2: Định lƣợng dƣ nợ xấu từ nhóm 3-5 ngân hàng Sacombank Chi nhánh Hà Nội giai đoạn 2012 – 2014 39 Bảng 2.3: Mơ hình chấm điểm 3A 43 Bảng 2.4: Thời hạn cấp tín dụng phƣơng tiện vận chuyển Sacombank – Chi nhánh Hà Nội 47 Bảng 2.5: Tỉ lệ cấp tín dụng tối đa so với giá trị tài sản bảo đảm Sacombank 49 Bảng 2.6: Phân loại nhóm nợ Sacombank - Chi nhánh Hà Nội 54 Bảng 2.7: Trích lập dự phịng rủi ro Chi nhánh giai đoạn 2012 – 2014 58 DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1: Mơ hình tổ chức quản trị rủi ro tín dụng Sacombank .42 Sơ đồ 2.2: Quy trình cấp tín dụng Sacombank 51 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Hoạt động huy động vốn Sacombank - CN Hà Nội 35 Biểu đồ 2.2: Hoạt động cho vay Sacombank - CN Hà Nội 36 Biểu đồ 2.3: Nợ xấu Sacombank – Chi nhánh Hà Nội giai đoạn 2012 – 2014 55 MỞ ĐẦU Tính cấp thiết đề tài Ngày nay, hoạt động tài đƣợc coi xƣơng sống kinh tế giới Việc kinh tế yếu hay mạnh phụ thuộc nhiều vào yếu mạnh hoạt động tài mà đó, hoạt động Ngân hàng thƣơng mại đóng vai trị trung tâm Trong năm qua, kinh tế Việt Nam chứng kiến bùng nổ mạnh mẽ hệ thống Ngân hàng thƣơng mại Cùng với thành lập Ngân hàng thƣơng mại nƣớc, ngày nhiều Ngân hàng thƣơng mại nƣớc ngồi xuất hoạt động Việt Nam Có thể nói, khoảng 10 năm trở lại đây, hệ thống Ngân hàng thƣơng mại Việt Nam có bƣớc phát triển vƣợt bậc đóng góp khơng nhỏ cho phát triển kinh tế nƣớc nhà Tuy nhiên, đơi với phát triển đó, hệ thống Ngân hàng thƣơng mại phải đối mặt với nhiều rủi ro tiềm ẩn mà mối lo lắng Ngân hàng thƣơng mại rủi ro tín dụng Lịch sử kinh tế giới cho thấy nhiều sụp đổ hệ thống Ngân hàng thƣơng mại bắt nguồn từ rủi ro tín dụng.Do đó, bên cạnh việc phát triển đẩy mạnh hoạt động tín dụng, Ngân hàng thƣơng mại cần phải trọng đến việc quản trị rủi ro tín dụng Làm để quản trị cách triệt để rủi ro tín dụng câu hỏi lớn Ngân hàng thƣơng mại Trƣớc xu tồn cầu hóa, hệ thống NHTM Việt Nam có bƣớc chuyển đổi mạnh mẽ, có thay đổi lớn khả quản trị rủi ro hoạt động kinh doanh nói chung hoạt động tín dụng nói riêng Tuy nhiên, thực tế hoạt động kinh doanh ngân hàng cho thấy lực quản trị rủi ro tín dụng ngân hàng tồn hệ thống có nhiều cải thiện tích cực nhƣng chừng chƣa đủ để giúp ngân hàng đứng vững tiếp tục phát triển bối cảnh suy thối kinh tế tồn cầu nhƣ Giống nhƣ hầu hết NHTM khác Việt Nam, Ngân hàng TMCP Sài Gịn Thƣơng Tín nói chung Chi Nhánh Hà Nội nói riêng phải đối mặt với nhiều thách thức việc cạnh tranh nhiều phƣơng diện để tồn phát triển, có lĩnh vực quản trị rủi ro tín dụng Tình trạng nợ xấu kéo dài có xu hƣớng gia tăng chứng thể rõ hạn chế, bất cập cơng tác quản trị rủi ro tín dụng NHTM nói chung Ngân hàng TMCP Sài Gịn Thƣơng Tín nói riêng Đây lý chủ yếu để thúc đẩy tác giả lựa chọn đề tài: “Quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Sài Gịn Thương Tín – Chi nhánh Hà Nội Thực trạng giải pháp.” làm luận văn thạc sĩ chuyên ngành tài chính-ngân hàng Mục đích nghiên cứu Với mục tiêu nghiên cứu hệ thống hoá sở lý thuyết quản trị rủi ro tín dụng hoạt động kinh doanh NHTM Trên sở lý luận khoa học phân tích, đánh giá thực trạng quản trị rủi ro hoạt động tín dụng Ngân hàng TMCP Sài Gịn Thƣơng Tín – Chi Nhánh Hà Nội Để từ đề xuất quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Sài Gịn Thƣơng Tín – Chi nhánh Hà Nội Thực trạng giải pháp Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng thƣơng mại Phạm vi nghiên cứu: Quản trị rủi ro tín dụng hoạt động tín dụng Ngân hàng TMCP Sài Gịn Thƣơng Tín – Chi Nhánh Hà Nội giai đoạn 2012 – 2014 Phƣơng pháp nghiên cứu Trên sở phƣơng pháp biện chứng, phƣơng pháp đƣợc sử dụng trình nghiên cứu phƣơng pháp phân tích logic hệ thống, thống kê, so sánh, chọn mẫu, tƣ trìu tƣợng Bố cục luận văn Ngoài phần mở đầu kết luận, luận văn đƣợc bố cục theo chƣơng sau đây: Chƣơng 1: Những vấn đề lý luận rủi ro tín dụng quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng thƣơng mại Chƣơng 2: Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Sài Gịn Thƣơng Tín – Chi nhánh Hà Nội Chƣơng 3: Giải pháp kiến nghị nhằm tăng cƣờng công tác quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Sài Gịn Thƣơng Tín – Chi nhánh Hà Nội 75 tình hình tại, điểm mạnh điểm yếu chun viên nhân viên q trình cấp tín dụng, đồng thời rà sốt lại mục đích sử dụng vốn vay khách hàng có hợp lệ với khách hàng cam kết với ngân hàng lúc đề nghị vay vốn khơng? Qua giúp việc nắm bắt thông tin khách hàng đƣợc nhiều chiều, đảm bảo đƣợc thơng tin đƣợc xác Hiện tại, Sacombank xây dựng khách hàng bí mật (Mystery Shopper), chƣơng trình đƣợc tiến hành tồn hệ thống Sacombank, nhiên phạm vi triển khai chƣơng trình tập trung chủ yếu việc đánh giá thái độ, chất lƣợng phục vụ nhân viên, nắm bắt sản phẩm nhân viên trƣớc thời điểm giao dịch Chƣa có tính kiểm tra, đánh giá chuyên viên nhân viên sau trình mà khách hàng giao dịch với Ngân hàng, đặc biệt giao dịch tiền vay Kiểm sốt tiếp cận khách hàng tiền vay, tiền gửi trực tiếp để qua thu thập thơng tin, đánh giá thái độ phục vụ chuyên viên phụ trách khách hàng đó, có dấu hiệu tiêu cực hay khơng để có cơng tác phối hợp xử lý 3.2.5 Hồn thiện cơng tác thẩm định, tái thẩm định đánh giá tài sản đảm bảo Rủi ro tín dụng xuất phát từ nhiều nguyên nhân đa dạng mà rủi ro ngân hàng khơng thể lƣờng trƣớc đƣợc Vì Ngân hàng cần phải hồn thiện cơng tác thẩm định, tái thẩm định đánh giá tài sản đảm bảo Hồn thiện cơng tác thẩm định, đánh giá tài sản đảm bảo chi nhánh Công tác thẩm đinh, đánh giá tài sản bảo đảm đóng vai trị quan trọng trình trƣớc, sau cho vay Hiện nay, Sacombank – Chi nhánh Hà Nội công tác tái thẩm định sau thời gian cho vay chi nhánh hạn chế Nhiều chuyên viên phụ trách tín dụng cịn chủ quan khơng thực việc tái định giá tài sản đảm bảo nhằm định giá đúng, đủ giá trị tài sản đảm bảo cho khoản vay Chính vậy, việc nâng cao chất lƣợng công tác thẩm định, tái thẩm định, đánh giá tài sản đảm bảo phải đƣợc thể nhƣ sau: - Cán thẩm định phải ngƣời am hiểu tài sản đảm bảo mà định giá, nắm bắt thơng tin liên quan đến tài sản chủ sở hữu tài sản 76 - Cán thẩm định tài sản phải trung thực, đáng tin cậy, sử dụng tốt công cụ định giá tài sản, làm việc khách quan, công tâm - Công tác thẩm định, định giá lại tài sản phải đƣợc thực theo quy định, trọng kiểm tra thực tế, tránh kiểm tra theo kiểu hình thức, ƣớc lệ, đối phó - Kết thẩm định, đánh giá tài sản phải đƣợc cấp có thẩm quyền phê duyệt ngƣời ký định kết phải ngƣời có hiểu biết, kinh nghiệm - Hạn chế chấp nhận tài sản đảm bảo khó có khả xử lý, phát mại có giá trị khơng ổn định Hồn thiện sách bảo đảm tiền vay Hiện chi nhánh thực chế bảo đảm tiền vay theo quy định Sacombank, nhiên trình hoạt động, số nội dung chƣa đƣợc quy định đề cập đến chƣa rõ ràng Ví dụ nhƣ: - Quy định cầm cố, chấp lơ hàng: Sacombank chƣa có quy định cụ thể việc cầm cố, chấp lơ hàng cần hồn thiện sách bảo đảm tiền vay chứa đựng nội dung để làm sở thực nhằm hạn chế rủi ro - Hiện chi nhánh quy định không nhận bảo đảm tài sản hàng tồn kho, ứ đọng từ - tháng trở lên, nhiên điều kiện khách hàng bị ảnh hƣởng suy thoái kinh tế nhƣ nay, hoạt động sản xuất kinh doanh gặp nhiều khó khăn, thời gian tiêu thụ hàng chậm lại Vì sách tài sản đảm bảo nên linh hoạt vấn đề này, tạo điều kiện thuận lợi để khách hàng vay vốn hoạt động Thêm vào việc cầm cố chấp hàng hố tồn kho có thời gian lƣu kho kéo dài cịn phụ thuộc vào đặc tính sản phẩm, chu chuyển nguyên liệu sản xuất, thị trƣờng cung ứng nguyên liệu hàng tồn kho chấp để xác định thời gian lƣu kho khơng đƣợc dùng chấp cầm cố Sacombank Tuy nhiên việc cụ thể hóa quy định chƣa thực đƣợc, cần nghiên cứu, tìm hiểu để đƣa tiêu chí đánh giá xác thực phù hợp Trong thời gian tới, chi nhánh nên quy định thời gian kiểm tra nghiêm túc định kỳ loại tài sản đảm bảo: + Đối với tài sản đảm bảo dùng để luân chuyển trình sản xuất kinh 77 doanh, thực kiểm tra định kỳ hàng tháng nhƣng phải linh hoạt để tạo quyền cho bên bảo đảm đƣợc luân chuyển khơng ngừng hình thức tài sản để phục vụ cho sản xuất, kinh doanh + Tài sản đảm bảo phƣơng tiện lại nhƣ ô tô thực kiểm tra định kỳ theo quý, nhằm theo dõi tình trạng thực tế tài sản sở đánh giá lại giá trị tài sản cho phù hợp với giá trị thực tế nhằm đảm bảo khoản vay chi nhánh Yêu cầu mua bảo hiểm vật chất cho phƣơng tiện suốt thời gian vay năm theo quy định ngân hàng + Đối với tài sản đảm bảo bất động sản, nhà đất thực nghiêm túc kiểm tra tháng năm lần tùy mức độ phức tạp biến động tài sản Yêu cầu kiểm tra kỹ lƣỡng tính pháp lý, giá thị trƣờng tài sản chấp 3.2.6 Tích cực xử lý nợ xấu nợ hạn Một dấu hiệu rủi ro tín dụng Ngân hàng đặc trƣng nợ xấu, nợ hạn mức cao có xu hƣớng tăng Để giảm thiểu rủi ro tín dụng, ngân hàng cần tìm biện pháp hữu hiệu để xử lý nợ xấu nợ hạn nhằm đảm bảo an tồn hoạt động tín dụng Tuỳ theo nguyên nhân mà Ngân hàng đƣa biện pháp hợp lý để tháo gỡ khó khăn cho khách hàng nhƣ tạo điều kiện cho Ngân hàng thu hồi đƣợc vốn vay Ngân hàng dùng biện pháp khai thác khách hàng vay: khách hàng vay gặp rủi ro mà chƣa cần đến quan pháp luật xử lý Ngân hàng làm tƣ vấn cho khách hàng đƣa biện pháp tháo gỡ khó khăn, chuyển hƣớng sản xuất kinh doanh, tích cực thu hồi nợ, tiết kiệm chi phí, giải hàng tồn đọng, chí ngân hàng cho khách hàng vay vốn để phục hồi lại tình trạng kinh doanh khách hàng… Ngân hàng vận dụng xử lý phù hợp với khách hàng: giảm nợ cho vay liên vụ thêm thời hạn hạ lãi suất vay, tạo điều kiện cho khách hàng trả nợ Tuy nhiên, biện pháp có mặt trái nên ngân hàng cần đánh giá xác khả trả nợ khách hàng sau Ngoài việc phân nợ thành nhóm nợ theo quy định tai Quyết định 493/ĐQ- 78 NHNN, ngân hàng cần phân loại nợ theo nhiều nguyên nhân khác nhƣ: phân theo nguyên nhân chủ quan, khách quan, theo khả thu hồi, khơng có khả thu hồi, nợ hạn có khả vốn từ có sở tìm biện pháp khắc phục hạn chế rủi ro đƣợc triệt để khả Nợ hạn, nợ xấu phát sinh yếu tố chủ quan từ phía cán tín dụng phận khác Ngân hàng có biện pháp mạnh, xử lý kiên theo mức kỷ luật hành bồi thƣờng vật chất có nâng cao tinh thần trách nhiệm công việc hạn chế phần nhiều rủi ro tín dụng 3.2.7 Nâng cao chất lƣợng trình độ cán thực công tác quản trị rủi ro tín dụng Yếu tố ngƣời yếu tố quan trọng định đến thành bại hoạt động lĩnh vực Đối với hoạt động tín dụng yếu tố ngƣời lại đóng vai trị quan trọng, định đến chất lƣợng tín dụng, chất lƣợng dịch vụ hình ảnh ngân hàng từ định đến hiệu tín dụng ngân hàng Hiện nay, lƣợng nhân viên công tác Sacombank Chi nhánh Hà Nội phòng kinh doanh nhƣ phòng quản lý rủi ro tín dụng có tuổi đời trẻ, tuổi đời trung bình 24 – 27 tuổi, hầu hết chuyên viên khách hàng nói chung cán quản lý rủi ro tín dụng nói riêng chƣa có nhiều kinh nghiệm công tác thẩm định xử lý nghiệp vụ Bên cạnh đó, số chuyên viên cứng cáp nghiệp vụ tuổi đời đƣợc luân chuyển, thay đổi nơi công tác, ổn định nhân cơng tác tín dụng gặp khơng khó khăn Mặc dù chi nhánh tiếp tục tuyển dụng cán nhƣng giai đoạn tập trung vào việc đào tạo mà chƣa đƣợc sử dụng Chính việc nâng cao trình độ đội ngũ cán làm công tác quản lý rủi ro tín dụng điều kiện quan trọng để nâng cao chất lƣợng quản lý rủi ro tín dụng Trong thời gian tới, việc nâng cao trình độ cán tập trung chủ yếu vào hƣớng sau đây: - Đối với cán lãnh đạo phòng, khối quản lý rủi ro nói riêng khối tín dụng nói chung: phải tự trau nghiên cứu quy trình nghiệp vụ, thay đổi 79 văn bản, sách chế độ liên quan đến công tác quản trị rủi ro tín dụng, từ phổ biến, hƣớng dẫn cấp dƣới thực hiện, đảm bảo không làm sai quy chế, quy định quản lý rủi ro tín dụng Sacombank NHNN Việc bổ nhiệm cán lãnh đạo khối quản lý rủi ro phải đƣợc lựa chọn, xem xét, thử thách cán có đủ phẩm chất đạo đức trình độ chun mơn, trình độ quản lý tốt, tối thiểu phải đáp ứng đƣợc yêu cầu nhƣ: + Có kỹ tốt phân tích rủi ro doanh nghiệp, kiến thức kinh doanh ngân hàng cho khách hàng doanh nghiệp, khái niệm, khuôn khổ quản lý rủi ro, luật pháp quy định pháp lý + Có tầm nhìn chun sâu kinh doanh ngân hàng rủi ro gắn liền với hoạt động ngân hàng + Phải ngƣời có kinh nghiệm phân tích tín dụng, cấu khoản vay kinh nghiệm quản lý rủi ro doanh nghiệp + Có lực quản lý tốt: kỷ luật nghiêm việc bắt buộc thực hạn mức rủi ro quy trình quản lý rủi ro, suy xét đắn việc xử lý vi phạm quy trình, thủ tục, có phƣơng pháp tiếp cận mang tính thực tế quản lý rủi ro ngân hàng Đồng thời phải có khả truyền đạt tốt, có tầm nhìn bao qt tầm ảnh hƣởng lớn cán quản lý rủi ro phụ trách Trên sở yêu cầu cán lãnh đạo khối quản lý rủi ro, Ban lãnh đạo chi nhánh phải quán triệt định hƣớng nhân viên dƣới quyền phát triển theo hƣớng đáp ứng tiêu chí đó, từ tìm nhân tài xứng đáng với vị trí chun trách quan trọng, tìm đƣợc cán có tiềm để bồi dƣỡng, phát triển thêm - Đối với cán làm công tác quản lý rủi ro tín dụng: Các cán quản lý rủi ro phải lấy tiêu chí làm mục tiêu để phát triển thân, đáp ứng đƣợc yêu cầu công việc Thêm nữa, cần tự học hỏi kiến thức chun mơn, tích lũy kinh nghiệm để nâng cao trình độ quản lý rủi ro tín dụng, đáp ứng đƣợc yêu cầu sau: + Có kỹ tốt phân tích rủi ro doanh nghiệp, hiểu biết tổ chức quản lý Sacombank, sản phẩm khách hàng ngân hàng nhƣ môi trƣờng 80 kinh tế pháp lý, hiểu biết sản phẩm tín dụng cho doanh nghiệp, cá nhân, hiểu rõ quy trình quản lý rủi ro tín dụng, sách quản lý rủi ro tín dụng + Có ý thức, kỷ luật nghiêm khắc việc tuân thủ hạn mức rủi ro quy trình quản lý rủi ro, nhanh nhạy suy xét đắn việc xử lý trƣờng hợp vi phạm quy trình + Đóng vai trị tƣ vấn, trung gian trƣờng hợp mâu thuẫn lợi ích Hội đồng tín dụng phận kinh doanh Cần phải nâng cao ý thức trách nhiệm công việc, đẩy mạnh công tác phê bình tự chấn chỉnh hành vi tác nghiệp làm việc Đề cao tính an tồn cho cho ngân hàng nhƣng đảm bảo đƣợc tốc độ tăng trƣởng kinh doanh giúp giảm thiểu đƣợc rủi ro phát sinh sau + Để đáp ứng yêu cầu cán quản lý rủi ro, đỏi hỏi thân họ phải tự học hỏi, làm việc cẩn thận, phân tích khách quan, cẩn mật giữ mối quan hệ tốt với phận khác ngân hàng Yêu cầu công việc công tác quản lý rủi ro tín dụng cao, nhiên tuổi nghề cán quản lý rủi ro chi nhánh cịn Vì bên cạnh việc tự học hỏi cán Sacombank Chi nhánh Hà Nội phải thƣờng xuyên tổ chức bồi dƣỡng kiến thức cho cán bộ, cử tuyển cán học lớp quản lý rủi ro chuyên gia có kinh nghiệm, trung tâm đào tạo Ngân hàng Sacombank tổ chức Thêm vào đó, chi nhánh có chế độ đãi ngộ cơng xứng đáng cán công nhân viên, đảm bảo sách lƣơng thƣởng phải xứng đáng với kết làm việc cống hiến cho ngân hàng Có nhƣ nâng cao ý thức tinh thần làm việc nhân viên, giảm thiểu rủi ro suy đồi đạo đức gây hậu nghiêm trọng cho ngân hàng Bên cạnh việc thƣờng xuyên bồi dƣỡng cán quản lý tín dụng cũ, chi nhánh tổ chức tuyển dụng cán mới, đặc biệt lƣu ý tuyển dụng cán quản lý rủi ro tín dụng ngƣời có kinh nghiệm, có trình độ chun mơn tốt phẩm chất đạo đức theo tiêu chí đề cập 81 3.2.8 Các giải pháp khác Hoạt động quản trị rủi ro tín dụng Sacombank nói chung Sacombank – Chi nhánh Hà Nội nói riêng cần phải hồn thiện nhiều thời gian tới Đây nhiệm vụ quan trọng nhằm đảm bảo chất lƣợng hoạt động tín dụng nhƣ hoạt động an toàn toàn hệ thống Sacombank Để cơng tác quản trị rủi ro tín dụng đạt kết tốt, đòi hỏi ngân hàng Sacombank – Chi nhánh Hà Nội cần phải: - Nâng cao hiệu trung tâm phòng ngừa rủi ro Sacombank Trung tâm phải thƣờng xuyên cung cấp thông tin, cập nhật cho Chi nhánh khách hàng, đánh giá phân tích từ thơng tin thu thập đƣợc khách hàng cho Chi nhánh - Bên cạnh đó, trung tâm thơng tin cần cung cấp thơng tin khác có liên quan đến hoạt động tín dụng nhƣ thơng tin ngành hàng hoạt động rủi ro, giá thị trƣờng mặt hàng biến động mạnh nhƣ: sắt thép, thị trƣờng bất động sản… - Thƣờng xuyên tổ chức lớp tập huấn nghiệp vụ tín dụng, thẩm định dự án, phân tích xử lý thơng tin pháp luật để nâng cao trình độ chuyên viên tín dụng - Xây dựng sách chế tài, khen thƣởng chuyên viên tín dụng phù hợp với thực tế Hiện Sacombank – Chi nhánh Hà Nội chƣa đánh giá hết vai trò việc hỗ trợ nâng cao tinh thần trách nhiệm với công việc chuyên viên làm việc hiệu số lƣợng chất lƣợng Chính sách có điểm hạn chế nhƣ khơng có chế độ thƣởng chuyên viên thực tốt nghiệp vụ thể việc tỷ lệ gia hạn nợ thấp, tỷ lệ NQH thấp, cung cấp khoản tín dụng có chất lƣợng… Do mà tính cơng hiến chuyên viên chƣa thật toàn tâm toàn ý - Triển khai nhanh hệ thống đại hóa: Triển khai nhanh dự án đầu tƣ đại hóa hệ thống thơng tin liên lạc, áp dụng tiến khoa học công nghệ vào hoạt động hệ thống, tạo điều kiện cho việc thu thập thông tin khách hàng thuận tiện - Hoàn thiện qui định, tiêu chuẩn, phƣơng thức tiến hành hoạt động quản lý 82 rủi ro tín dụng nhƣ quy trình Ban hành văn hƣớng dẫn cách đồng phù hợp với thực tế, giảm thiểu việc chỉnh xửa thay đổi thƣờng xuyên 3.3 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ 3.3.1 Kiến nghị Chính phủ Bộ ngành Chính phủ có vai trò định việc đảm bảo cho định hƣớng hoạt động phòng ngừa rủi ro đƣợc thực hoạt động ngân hàng thƣơng mại Các giải pháp từ vừa đóng vai trị giải pháp tổng thể tạo dựng khuôn khổ vững lâu dài cho thực thi phòng ngừa hạn chế rủi ro vừa giải pháp giai đoạn hoạt động ngân hàng gặp phải rủi ro Một số kiến nghị cụ thể Chính Phủ, Bộ, quan ngang Bộ nhằm tăng cƣờng hiệu hoạt động quản trị rủi ro tín dụng ngân hàng nhƣ sau: - Cần có quy định cụ thể liên quan đến công bố thông tin tài doanh nghiệp có xác minh kiểm tốn, quy định chặt chẽ điều kiện để đƣợc thành lập cơng ty kiểm tốn quy định rõ trách nhiệm cơng ty kiểm tốn nhƣ kiểm tốn viên có liên quan thực báo cáo kiểm toán sơ sài, thiếu trung thực Vì thực tế cho thấy chất lƣợng nhiều cơng ty kiểm tốn thấp (có báo cáo tài đƣợc kiểm tốn nhƣng loại trừ phần lớn khoản mục trọng yếu nhƣ phải thu khách hàng, hàng tồn kho, tài sản cố định Ngoài phần thuyết minh khoản mục khơng loại trừ khơng thuyết minh) - Hồn thiện quy định pháp luật liên quan đến quyền chủ nợ ngân hàng bảo đảm tiền vay nhằm giúp cho ngân hàng thuận lợi phải thực biện pháp xử lý tài sản để thu hồi nợ, tránh tình trạng dây dƣa, kéo dài, ảnh hƣởng đến lành mạnh tài ngân hàng Do cần xây dựng hệ thống định chế đảm bảo quyền chủ nợ ngân hàng xử lý tài sản bảo đảm, đạo ngành có liên quan quy định thủ tục, trình tự xử lý tài sản bảo đảm nhanh chóng, hiệu - Hồn chỉnh quy định pháp luật có liên quan trực tiếp gián tiếp đến hoạt động cấp tín dụng ngân hàng nhƣ quy định giao dịch bảo đảm, đăng ký 83 giao dịch bảo đảm, quy định cấp giấy tờ sở hữu tài sản, quy định ngành kinh doanh… vốn vấn đề liên quan đến nhiều bộ, ngành khác nhau, có ảnh hƣởng đến cơng tác quản trị rủi ro tín dụng Chính phủ cần điều phối kết hợp với ngành có liên quan, với NHNN để thống nhất, chia sẻ quan điểm phịng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng, phối kết hợp để giải vấn đề vƣớng mắc q trình cấp tín dụng ngân hàng 3.3.2 Kiến nghị Ngân hàng Nhà Nƣớc Nâng cao vai trò hiệu Thanh tra Ngân hàng thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Ngày 30/7/2009 Ngân hàng Nhà nƣớc công bố định thành lập quan tra, giám sát ngân hàng (thuộc NHNN Việt Nam) Cơ quan đƣợc thành lập theo định 83 Thủ tƣớng Chính phủ, có chức tra, giám sát ngân hàng, đặc biệt phòng chống rửa tiền; giám sát việc thực quy định an toàn hoạt động ngân hàng, tiền tệ hoạt động ngân hàng, điều kiện cấp phép, quy định giấy phép thành lập hoạt động; phân tích, đánh giá tình hình tài chính, hoạt động, quản trị, điều hành mức độ rủi ro đối tƣợng giám sát ngân hàng; phát hiện, cảnh báo rủi ro gây an toàn hoạt động ngân hàng nguy dẫn đến vi phạm pháp luật tiền tệ hoạt động ngân hàng Tuy nhiên, vai trò hoạt động quan chƣa phát huy hiệu theo mong muốn Do tác giả kiến nghị: - Cấu trúc lại mơ hình tổ chức chức hệ thống tra theo chiều dọc gồm khâu: cấp phép quy định an toàn hoạt động ngân hàng, giám sát từ xa, tra chỗ, xử lý vi phạm - Hoàn thiện quy định an tồn hoạt động ngân hàng phù hợp với thơng lệ quốc tế, đồng thời đảm bảo việc tuân thủ quy định này; ban hành quy định đánh giá xếp hạng TCTD theo tiêu chuẩn CAMEL(S); - Xây dựng khn khổ, quy trình phƣơng pháp tra, giám sát dựa sở rủi ro; xây dựng sổ tay tra chỗ TCTD Việt Nam để tra viên sử dụng nhƣ cẩm nang tra, giám sát; thiết lập hệ thống cảnh báo sớm để phát 84 TCTD gặp khó khăn thơng qua giám sát từ xa xếp hạng TCTD; - Tăng cƣờng vai trò lực hoạt động Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam Trung tâm Thơng tin Tín dụng việc thu thập, xử lý cung cấp thơng tin tín dụng nhằm hỗ trợ hoạt động kinh doanh TCTD hoạt động giám sát rủi ro NHNN TCTD - Về công tác chuyên viên: cần liên tục đào tạo nâng cao trình độ chun mơn nhƣ đạo đức nghề nghiệp cho chuyên viên tra ngân hàng Hồn thiện mơi trường pháp lý cho hoạt động tín dụng ngân hàng, tiếp tục xây dựng hồn thiện sách an tồn tín dụng có tính hướng dẫn bắt buộc Trong thời gian vừa qua, môi trƣờng pháp lý cho hoạt động cho vay đƣợc hoàn thiện, đầy đủ rõ ràng chặt chẽ phù hợp với tình hình thực tế, tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho hoạt động tín dụng ngân hàng thƣơng mại Tuy nhiên để tiếp tục hồn thiện cần phải: - Xây dựng, hoàn chỉnh hệ thống văn pháp quy cho thị trƣờng mua bán nợ - Ban hành quy định cụ thể bảo hiểm cho hoạt động tín dụng huy động vốn lẫn cho vay để đảm bảo an toàn cho ngƣời gửi tiền nhƣ tạo ổn định chung cho kinh tế quốc dân - Ban hành văn dƣới luật hƣớng dẫn chấp cầm cố tài sản, đặc biệt việc đăng ký giao dịch đảm bảo thực địa phƣơng tài sản chấp nhà đất - Sớm ban hành luật sở hữu văn hƣớng dẫn thi hành nhằm xác định rõ chủ sở hữu tài sản liên quan đến chấp, cầm cố, bảo lãnh chuyển quyền sở hữu phát mại tài sản Nghiêm cấm việc cấp phát sử dụng nhiều giấy đăng ký quyền sử dụng để cầm cố, chấp nhiều ngân hàng - Quy định cụ thể vấn đề liên quan đến phát mại tài sản nhƣ: quyền nghĩa vụ ngân hàng, quyền nghĩa vụ quan, ban ngành có liên quan… Thiết lập kênh thông tin đáng tin cậy cho ngân hàng doanh nghiệp Hiện NHNN hoạt động trung tâm cung cấp thông tin khách hàng CIC, trung tâm cập nhật thông tin khách hàng có tiền vay tất 85 NHTM Tuy nhiên, hoạt động trung tâm cịn có nhiều yếu tố chƣa đáp ứng đƣợc mong muốn ngƣời cần thơng tin mức độ kịp thời cịn hạn chế Do tác giả kiến nghị: - Mở rộng đối tƣợng phân tích xếp hạng tín dụng khơng cho doanh nghiệp mà thực chấm điểm khoản vay thể nhân, tổ chức tài chính… nhằm đáp ứng yêu cầu ngày gia tăng TCTD thực đa dạng hoá sản phẩm, đáp ứng yêu cầu đối tƣợng hỏi tin - Việc đăng tải thông tin sản phẩm phân tích xếp hạng tín dụng cần mang tính hệ thống để giúp TCTD nhƣ tổ chức khác sử dụng sản phẩm thuận tiện nhanh chóng Bên cạnh đó, giúp cho ngƣời sử dụng có nhìn tổng thể loại sản phẩm phân tích xếp hạng tín dụng, từ dễ dàng tiếp cận đến sản phẩm phân tích xếp hạng - Cập nhật thơng tin cách liên tục, kịp thời, xác - Cần xây dựng đội ngũ chuyên viên điều tra, thẩm định thơng tin chấm điểm xếp hạng… có trình độ chuyên môn cao kinh nghiệm lĩnh vực ngân hàng nhƣ lĩnh vực khác Ngoài ra, việc có trung tâm cung cấp thơng tin doanh nghiệp hạn chế, cần phải thành lập ngành, lĩnh vực kênh thông tin đa dạng chuẩn xác 86 KẾT LUẬN CHƢƠNG Giai đoạn năm 2012 – 2014 thời gian kinh tế gặp khơng khó khăn lĩnh vực kinh tế nói chung đặc biệt ngành tài – ngân hàng nói riêng Trong thời gian qua, Sacombank – Chi nhánh Hà Nội không nằm ngồi vịng quay trạng thái kinh tế Sự tăng trƣởng kinh tế ảnh hƣởng không nhỏ tới hoạt động ngành ngân hàng, cụ thể hoạt động tín dụng Hoạt động tín dụng dần đƣợc ổn định, quản lý tăng trƣởng, chất lƣợng tín dụng đƣợc quan, ban ngành thực rõ rệt đƣa hoạt động vào ổn định Định hƣớng chung hoạt động kinh doanh nói riêng quản trị rủi ro tín dụng Sacombank nói chung đảm bảo an toàn, phát triển bền vững điều tiên hoạt động, sở đảm bảo tăng trƣởng đề HĐQT Cổ đơng góp vốn Qua luận văn này, tác giả muốn tiếp cận tìm hiểu nghiên cứu đến quản trị rủi ro tín dụng ngành ngân hàng cách thực tế Trên sở kết hợp lý luận thực tiễn công tác quản trị rủi ro giai đoạn năm 2012 – 2014 Sacombank – Chi nhánh Hà Nội tác giả xin đƣợc đề xuất số giải pháp nhằm tăng cƣờng q trình quản trị rủi ro tín dụng Sacombank – Chi nhánh Hà Nội nói riêng Sacombank nói chung Đồng thời nêu lên số đề xuất kiến nghị NHNN Chính phủ nhằm tạo điều kiện thuân lợi cho hoạt động tác nghiệp với NHTM 87 KẾT LUẬN Trong tất kinh tế giới, thị trƣờng tài giữ vài trị vơ quan trọng trung tâm thị trƣờng tài hoạt động Ngân hàng thƣơng mại Do đó, nói ổn định hệ thống NHTM có ảnh hƣởng khơng nhỏ tới ổn định toàn kinh tế Trong bối cảnh khủng hoàng kinh tế diễn toàn giới, việc hạn chế rủi ro NHTM mà đặc biệt rủi ro tín dụng điều vơ cần thiết Rủi ro tín dụng ln nỗi lo lắng nhà quản trị ngân hàng Rủi ro tín dụng phức tạp đa dạng, bao gồm rủi ro kiểm sốt đƣợc rủi ro khơng thể kiểm sốt đƣợc Rủi ro tín dụng bắt nguồn từ nguyên nhân chủ quan nhƣ từ nguyên nhân khách quan Hiện nay, ngân hàng đẩy mạnh đa dạng hóa sản phẩm, dịch vụ cung cấp cho khách hàng nhƣng nghiệp vụ tín dụng nghiệp vụ chủ yếu ngân hàng Do vậy, rủi ro tín dụng ln có tác động lớn đến tình hình hoạt động ngân hàng, làm cho ngân hàng bị phá sản Bên cạnh đó, rủi ro tín dụng có tính lây lan tồn hệ thống ngân hàng Một hệ thống ngân hàng, đƣợc ví nhƣ huyết mạch kinh tế, bị sụp đổ dẫn đến hậu khó lƣờng toàn kinh tế xã hội Do đó, việc tìm kiếm giải pháp để tăng cƣờng cơng tác quản trị rủi ro tín dụng ln mối bận tâm chuyên gia ngành ngân hàng mà ngƣời có quan tâm sâu sắc đến tác động ngành ngân hàng nghiệp phát triển đất nƣớc Đồng thời giải pháp phải đƣợc vận dụng thích hợp với hồn cảnh cụ thể để phát huy hiệu cao nhất, vấn đề thật không dễ dàng chút Giải rủi ro tín dụng địi hỏi phải đƣợc tiến hành thƣờng xuyên không riêng ngành ngân hàng mà địi hỏi cịn phải có phối hợp, trợ giúp có hiệu ngành, cấp có liên quan Dựa sở lý luận rủi ro tín dụng, quản trị rủi ro tín dụng thực tế cơng tác quản trị rủi ro tín dụng chi nhánh, Luận văn sâu nghiên cứu thực trạng nguyên nhân rủi ro tín dụng nhƣ cơng tác quản trị rủi ro tín dụng hệ thống Ngân hàng TMCP Sài Gịn Thƣơng Tín – Chi Nhánh Hà Nội, 88 nhận thấy nhƣợc điểm cần điều chỉnh, sửa đổi để bƣớc khắc phục Từ đó, tác giả mạnh dạn đề xuất giải pháp cụ thể nhằm tăng cƣờng hiệu công tác quản trị rủi ro tín dụng sở hoạt động thực tế quan điểm định hƣớng mục tiêu phát triển giai đoạn tới Với mong muốn góp phần nâng cao chất lƣợng tín dụng, đặc biệt công tác quản trị rủi ro tín dụng Chi nhánh, củng cố xây dựng Chi nhánh ngày phát triển, luận văn với đề tài “Quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng TMCP Sài Gịn Thƣơng Tín – Chi nhánh Hà Nội Thực trạng giải pháp”đã đề cập đến số vấn đề sau: - Hệ thống hóa vấn đề quản trị rủi ro tín dụng NHTM - Qua đánh giá thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng Ngân hàng Sài Gịn Thƣơng Tín – chi nhánh Hà Nội, thành công hạn chế nguyên nhân hạn chế - Đề xuất số biện pháp góp phần tăng cƣờng cơng tác quản trị rủi ro tín dụng Chi nhánh Đề tài đƣợc viết sở kết hợp lý thuyết rủi ro tín dụng kinh doanh ngân hàng với thực tiễn công tác quản trị rủi ro chi nhánh Hà Nội Qua tác giả xin chân thành cảm ơn giúp đỡ, hợp tác Anh, chị Giám đốc, Phó giám đốc, Trƣởng phịng nghiệp vụ quản lý rủi ro Ngân hàng Sacombank – Chi Nhánh Hà Nội Đặc biệt, em xin cám ơn chân thành giúp đỡ, bảo PGS.TS Tô Ngọc Hƣng, ngƣời tận tình hƣớng dẫn hồn thành đề tài DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO NGƢT.PGS.TS Nguyễn Minh Duệ ( 2013), Bài giảng Quản trị rủi ro Ngân hàng nhà nƣớc Việt Nam (2005), Quyết định số 493/2005/QĐ-NHNNvề phân loại nợ, trích lập sử dụng dự phòng, Hà Nội Ngân hàng nhà nƣớc Việt Nam (2014), Thông tư số 36/2014/TT-NHNN giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn hoạt động Tổ chức Tín dụngchi nhánh Ngân hàng nước ngồi Ngân hàng nhà nƣớc Việt Nam (2007), Quyết định số 18/2007/QĐ – NHNN việcsửa đổi, bổ sung số điều quy định phân loại nợ, trích lập sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng hoạt động ngân hàng tổ chức tín dụng ban hành theo định số 493/2005/QĐ-NHNN Ngân hàng TMCP Sài Gịn Thƣơng Tín – Chi nhánh Hà Nội (2012,2013,2014) Báo cáo kết hoạt động kinh doanh Ngân hàng TMCP Sài Gịn Thƣơng Tín – Chi nhánh Hà Nội (2012,2013,2014) Báo cáo quản trị rủi ro tín dụng PGS.TS Nguyễn Văn Tiến (2013), Quản trị rủi ro kinh doanh ngân hàng,Nxb Thống kê, Hà Nội Ths Nguyễn Đức Trung (2007), Phương pháp ước tính tổn thất tín dụng dựa trênhệ thống sở liệu đánh giá nội – IRB ứng dụng quản trị rủi ro, tạp chí ngân hàng Quốc hội (2010), Luật tổ chức tín dụng 10 Tài liệu Ủy Ban Basel