TECHNOIMPORT Chuyên đề tốt nghiệp Lời mở đầu Từ năm 1986 Đảng Nhà nớc ta chủ trơng thực viƯc chun nỊn kinh tÕ tõ c¬ chÕ tËp trung quan liêu bao cấp sang kinh tế thị trờng có điều tiết Nhà nớc theo định hớng xà hội chủ nghĩa Thực tế thành tựu thời gian vừa qua đà chứng tỏ chủ trơng đắn Chính sách đổi mặt đợc tiến hành bối cảnh giới có nhiều thuận lợi Xu phân công lao động hợp tác quốc tế phát triển mạnh mẽ với tốc độ phát triển nhanh chóng khoa học kỹ thuật Các quốc gia thực sách mở cửa kinh tế kinh tế giới tăng trởng theo xu hớng toàn cầu hoá Bối cảnh thuận lợi đà có tác động tốt tới kinh tế nhiều nớc, có Việt Nam Tuy nhiên gặp nhiều khó khăn nh vốn tích luỹ nớc hạn hẹp, thiếu kỹ thuật máy móc đại, trình độ lao động cha cao v.v Để kinh tế nớc ta phát triển mạnh mẽ phải thực tốt công công nghiệp hoá đại hoá đất nớc Mà công nghiệp hoá, đại hoá đòi hỏi phải có máy móc, thiết bị công nghệ tiên tiến, đại Điều nớc ta cha thể có đợc hoàn cảnh Muốn có đợc máy móc, công nghệ đại đồng thời tận dụng đợc lợi nớc sau, cần phải nhập máy móc thiết bị công nghệ Đây đờng ngắn có hiệu để đuổi kịp nắm bắt tiến khoa học - kỹ thuật tiªn tiÕn cđa thÕ giíi Dï cã ý nghÜa lín nh nhng thực tế việc thực hoạt động nhập khẩu, nhập thiết bị toàn nớc ta cha có hiệu cao Chúng ta đà nhập số máy móc lạc hậu giới với giá cao Điều gây l·ng phÝ cho ngn ngo¹i tƯ Ýt cđa chóng ta nh gây ảnh hởng xấu tới môi trờng Thực tế xuất phát từ phức tạp trình nhập thiết bị toàn bộ, doanh nghiệp thực tốt đợc trình Nhập nhữn thiết bị toàn đòi hỏi phải có kiến thức máy móc, thiết bị nh có trình độ nghiệp vụ quan hệ giao dịch mua bán với nớc Chính việc nghiên cứu đổi hoạt động kinh doanh nhập cần thiết để có đợc máy móc thiết bị đại, đồng có hiệu cao, giá vừa phải, phù hợp với điều kiƯn kinh tÕ cßn u kÐm cđa níc ta Trong phạm vi luận văn em muốn sâu tập trung vào đề tài "Các phơng thức nhập thiết bị toàn - Bộ Thơng mại" Phần đầu viết trình bày vai trò, tầm quan trọng nhập thiết bị toàn Sau vào phân tích thực trạn hoạt động nhập Công ty Cuối sở phân tích thực tế đa số giải pháp nhằm nâng cao h phải hoạt động Công ty Chuyên đề tốt nghiệp TECHNOIMPORT Do thời gian thực tập Công ty không lâu nh nhận thức nhiều hạn chế nên viết không tránh khỏi thiếu sót Em mong nhận đợc nhiều ý kiến đóng góp để viết sau đợc tốt TECHNOIMPORT Chuyên đề tốt nghiệp Chơng I Nội dung nhập thiết bị toàn nhân tố ảnh hởng đến nhập thiết bị toàn I Nội dung nhập thiết bị toàn Các bớc nhập thiết bị toàn Khác với nhập hàng hoá thông thờng, dự án nhập thiết bị toàn đòi hỏi phải thực bớc sau: 1.1 Nghiên cứu thị trờng Để nắm vững yếu tố thị trờng, hiểu biết quy luật vận động thị trờng nhằm ứng xử kịp thời, nhà nhập thiết bị toàn phải nghiên cứu thị trờng Thiết bị toàn loại hàng hoá đặc biệt - hàng hoá công nghiệp sản xuất hàng hoá tiêu dùng Việc nhập thiết bị toàn để tiêu dùng chúng mà để phục vụ sản xuất hay tạo dịch vụ Nhìn chung nghiên cứu thị trờng thiết bị toàn giống nh nghiên cứu thị trờng hàng nhập nhng có đặc điểm đáng ý sau: Cung thay đổi chậm ngắn hạn, không linh hoạt nh hàng hoá khác Đây đặc trng dễ thấy thiết bị toàn Sản xuất thiết bị toàn - loại hàng hoá có hàm lợng kỹ thuật cao, giá trị lớn - cần lợng vốn đầu t lớn, thời gian nghiên cứu dài Có thiết bị để sản xuất phải hàng chục năm kể từ bắt đầu nghiên cứu Chỉ doanh nghiệp có vốn đầu t lớn, am hiểu kỹ thuật tham gia vào thị trờng cung ứng thiết bị toàn Chính vậy, việc cung cấp thiết bị toàn diễn cách linh hoạt nh hàng hoá tiêu dùng khác Cung thể rõ tính độc quyền kinh tế Các thiết bị toàn đợc tạo từ sáng chế, phát minh bí riêng, đợc bảo hộ cho công ty Vì thế, hÃng, công ty cung cấp thiết bị toàn thị trờng có bí mật riêng Thời kỳ mua bán, chuyển giao, lắp đặt kéo dài Hiệu kinh tế nhËp khÈu thêng sau mét thêi gian dµi míi béc lộ 1.2 Nghiên cứu khả thi Trên sở thông tin có đợc thị trờng, tiến hành nghiên cứu khả thi để đánh giá mức độ thực thi dự án Nội dung chủ yếu giai đoạn nghiên cứu cách khái quát mặt kinh tế, kỹ thuật, xà hội công trình để khẳng định khả đa công tình vào sản xuất kinh doanh có hiệu cao Mục tiêu đặt giai đoạn thuyết minh đợc mặt sau: Chuyên đề tốt nghiệp TECHNOIMPORT Nguồn nguyên liệu phục vụ cho sản xuất thiết bị nh Với thiết bị toàn chế biến nông nghiệp nguyên liệu chủ yếu nớc, địa bàn lắp đặt thiết bị hay nơi khác Còn thiết bị toàn ngành công nghiệp nguồn nguyên liệu thờng trùng với nguồn thiết bị Nhìn chung phải trình bày đợc khả đảm bảo nguyên liệu cho sản xuất Tổ chức quản lý sản xuất theo phơng án cụ thể, bố trí nhân lực lao động cho phù hợp, yêu cầu số lợng trình độ cán để đạt đợc thông số kỹ thuật máy móc Nguồn vốn đầu t đợc huy động từ nguồn nào, khả trả l·i vèn vay còng nh thêi gian thu håi vèn Tiến hành phân tích tài chính, phân tích kinh tế xà hội để thấy đợc hiệu kinh doanh Thị trờng tiêu th sản phẩm nớc hay nớc Cần xác định rõ vấn đề sản phẩm tiêu dùng nớc khác với sản phẩm xuất nớc Vấn đề môi trờng: phải nêu rõ yếu tố ảnh hởng tới môi trờng đa đợc biện pháp bảo vệ môi trờng Kết nghiên cứu giai đoạn nà thể "Luận chứng kinh tế kỹ thuật" 1.3 Nghiên cứu thiết kế sơ Đó thiết kế khung sở tìm đợc dây chuyền sản xuất công nghệ vận hành, đảm bảo đợc nguyên tắc: tiết kiệm nguyên nhiên liệu, thời gian lao động, chi phí bỏ ra, đảm bảo môi trờng không bị ô nhiễm, không ồn xử lý tốt chất thải Thiết bị toàn phải đảm bảo tiêu chuẩn kinh tế, kỹ thuật theo quy định Nhà nớc ta 1.4 Thiết kế kỹ thuật Nhiệm vụ giai đoạn tìm đợc thông số kỹ thuật thiết bị nh dây chuyền Trên sở định nhập thiết bị toàn thích hợp với quy mô công tình, phù hợp với yêu cầu đặt từ trớc Sau thiết kế mặt nhà xởng dự án nêu khái quát quy trình vận hành thiết bị để xác định cần sử dụng loại máy móc nào, từ đợc trình tự nhập loại thiết bị cho phù hợp Trong giai đoạn này, phát sai sót giai đoạn thiết kế trớc phải tìm giải pháp khắc phục 1.5 Thiết kế kỹ thuật chi tiết Đó thiết kế phận, máy móc thiết bị, mắt xích dây chuyền sản xuất Giai đoạn quan trọng nhằm đảm bảo công trình hoàn thành vận hành dễ dàng, bảo dỡng đơn giản, tốn Trong Chuyên đề tốt nghiệp TECHNOIMPORT giai đoạn tài liệu kỹ thuật nớc cần phải đợc chép, sửa chữa cho phù hợp với thực tế nớc ta Việt Nam nớc nhiệt đới ẩm nên máy móc nhập từ nớc hàn đới khó đạt đợc thông số theo thiết kế chỉnh lý cho phù hợp với đặc điểm Việt Nam 1.6 Cung cấp thiết bị xây lắp công trình Đây giai đoạn quan trọng, khó khăn, phức tạp với công trình Trên sở tính toán từ giai đoạn trớc trình tự tiến độ, thời hạn thi công, lắp ráp máy móc thiết bị, hai bên phải thảo luận để phân công thống việc cung cấp thiết bị Sự cung ứng phải đặn, liên tục, bảo đảm phù hợp với tiến độ thi công công trình Bất trục trặc cung ứng ảnh hởng tới thời gian tiến độ thi côn công trình Để giải phức tạp xảy công trờng ngời ta thành lập phận trờng có nhiệm vụ bảo đảm hoàn thành thi công thời gian quy định, chất lợng kỹ thuật tốt sử dụng vốn đà duyệt 1.7 Vận hành thử đa vào sản xuất Sau lắp ráp thiết bị toàn cần phải đợc chạy thử Nhiệm vụ giai đoạn kiểm tra hoạt động máy móc công đoạn toàn dây chuyền sản xuất cách chạy thử không tải, chạy có tải Đây giai đoạn tốt cho cán bộ, công nhân vận hành thử dới hớng dẫn chuyên gia Sau giai đoạn chạy thử, dây chuyền đợc đa vào sản xuất Các phơng thức nhập thiết bị toàn Các nhà nhập không bắt buộc phải thực đủ bớc để nhập thiết bị toàn Họ lựa chọn hình thức nhập dới cho phù hợp với đặc điểm mục đích kinh doanh * Phơng thức tự quản Trong trình nhập khẩu, chủ đầu t chủ công trình, tự lập dự án, thiết kế, thi công nhập thiết bị, máy móc, vật liệu * Phơng thức cổ truyền Trong phơng thức này, ngời chủ công trình phải lựa chọn mộ đơn vị t vấn chịu trách nhiệm lập dự án, khảo sát, thiết kế soạ quy chế giúp chủ công trình tổ chức đấu thầu, giám sát việc thi công xây lắp nhà thầu * Phơng thức quản lý dự án Ngời chủ công trình thuê công ty t vấn thay mặt đứng giao dịch với đơn vị thiết kế, đơn vị cung ứng thiết bị, đơn vị xây lắp Chuyên đề tốt nghiệp TECHNOIMPORT Công ty t vấn đứng giám sát, quản lý dự án với t cách ngời làm thuê cho chủ công trình tổng thầu xây dựng * Phơng thức chìa khoá trao tay Đây phơng thức phổ biến chủ công trình quan hệ với đơn vị tổng thầu - ngời chịu trách nhiệm toàn trình nhập xây lắp hoàn chỉnh để giao cho chủ công trình vận hành Theo mức độ dịch vụ mà nhà tổng thầu cung cấp việc mua bán "chìa khoá trao tay" phân thành: - Chìa khoá trao tay tuý: tổng thầu có trách nhiệm chuyển thêm cho chủ công trình số hớng dẫn vận hành - Chìa khoá kỹ thuật trao tay: tổng thầu giúp đỡ thêm kỹ thuật nhng không đảm bảo kết vận hành đạt sản lợng quy cách phẩm chất theo thiết kế - Sản phẩm trao tay: chủ công trình nhận đợc đào tạo cho đội ngũ cán bộ, công nhân đảm bảo vận hành máy móc đạt sản lợng, quy cách quy định - Thị trờng trao tay: ngời bán đảm nhận thêm trách nhiệm giúp ngời mua thiết bị tiêu thụ sản phẩm, Marketing hàng hoá, đào tạo đội ngũ cán quản lý, kinh doanh * Phơng thức xây dựng, vận hành chuyển giao (BOT) Đây phơng thức đợc áp dụng Việt Nam Trong phơng thức ngời bán thiết bị toàn đảm nhận từ khâu thiết khâu nghiệm thu, vận hành thử Sau thời gian hoạt động có hiệu quả, ngời bán bàn giao cho ngời mua Các quy định cụ thể nhập thiết bị toàn Việt Nam Ngày 13-11-1992 Thủ tớng Chính phủ đà định 91/Ttg quy định quản lý nhập máy móc, thiết bị nguồn vốn ngân sách Nhà nớc Trong có rõ: Việc nhập thiết bị toàn theo dự án đợc thực sau đà có luận chứng kinh tế, kỹ thuật đợc duyệt theo quy định Nghị định số 385-HĐBT ngày 7-11-1990; trờng hợp đặc biệt theo quy định riêng Thủ tớng Chính phủ Trên sở kiến nghị Bộ, ngành, địa phơng quản lý dự án chủ đầu t, Bộ Thơng mại xem xét, định cụ thể doanh nghiệp thực nhập thiết bị toàn dự án Chỉ đợc nhập loại máy móc, thiết bị mà sản xuất nớc cha đáp ứng yêu cầu kinh tế, kỹ thuật dự án, công trình đà đợc duyệt Việc nhập máy móc cũ đà qua sử dụng phải đảm bảo quy định Bộ Khoa học công nghệ môi trờng Chuyên đề tốt nghiệp TECHNOIMPORT Tuỳ theo quy mô nhập tính chất máy móc thiết bị, việc nhập phải tiến hành theo phơng thức quy định sau: * Đấu thầu mở rộng hay đấu thầu hạn chế Trình tự tiến hành: Lập hồ sơ gọi thầu công bố Phát hồ sơ gọi thầu Mở thầu Xét đơn thầu Tuyên bố trúng thầu Đàm phán ký hợp đồng thực hợp đồng * Mua bán trực tiếp thông qua gọi chào hàng cạnh tranh theo trình tự sau: Lập đơn xin chào hàng Gọi chào hàng cạnh tranh So sánh đánh giá chào hàng Đàm phán ký kết hợp đồng thực hợp đồng Hợp đồng nhập máy móc, thiÕt bÞ chØ cã hiƯu lùc thùc hiƯn sau đà đợc quan chức có thẩm quyền xem xét chất lợng đơn giá máy móc, thiết bị, chủ yếu hợp đồng phê duyệt Các doanh nghiệp nhập máy móc, thiết bị, ký kết hợp đồng chịu trách nhiệm thi hành nội dung hợp đồng nhập đà đợc phê duyệt Việc phê duyệt hợp đồng máy móc, thiết bị đợc quy định nh sau: Nếu trị giá vốn đầu t dự án dới triệu USD, Bộ Thơng mại phê duyệt sau đà có ý kiến quan chủ quản (Bộ hay địa phơng cấp tỉnh, thành phố) ý kiến Bộ Tài - Nếu trị giá vốn đầu t dự án từ triệu đến 10 triệu USD Hợp đồng thẩm định Nhà nớc phê duyệt - Nếu giá trị vốn đầu t 10 triệu USD Thủ tớng Chính phủ phê duyệt sở đề nghị Hợp đồng thẩm định Nhà nớc Thời gian phê duyệt 30 ngày kể từ ngày nhận đợc đề nghị phê duyệt doanh nghiệp xin nhập máy móc, thiết bị, tờ trình Hợp đồng thẩm định Nhà nớc (đối với trờng hợp Thủ tớng Chính phủ phê duyệt) Nếu thời gian quy định trên, quan chức có thẩm quyền phê duyệt phải chịu trách nhiệm, hậu có chậm trễ gây nên Sau có phê duyệt quan chức có thẩm quyền hợp đồng nhập máy móc thiết bị, Bộ Thơng mại có trách nhiệm cho phép nhập Chuyên đề tốt nghiệp TECHNOIMPORT cho hợp đồng nhập máy móc thiết bị, phù hợp điều kiện hợp đồng đà đợc phê duyệt, không để chậm trễ tiến độ công trình Các nghiệp vụ nhập thiết bị toàn Dù hàng hoá đặc biệt nhng nghiệp vụ nhập thiết bị toàn phải tuân theo quy định chung nhập hàng hoá 4.1 Nghiên cứu thị trờng Trớc tiên phải nghiên cứu thị trờng thiết bị toàn Đây thị trờng đa dạng phức tạp nên cần xác định thiết bị toàn phù hợp với yêu cầu doanh nghiệp Sau phải xem xét liệu công ty nào, hÃng chuyên cung cấp loại thiết bị Đây cần thiết bắt buộc chủ đầu t thị trờng có nhiều loại thiết bị toàn với tính khác Nếu lựa chọn trớc dễ nhập phải thiết bị đắt tiền mà không đảm bảo yêu cầu đặt doanh nghiệp Sau đà xác định đợc thiết bị cần nhập, Công ty tiến hành chào hàng hay đấu thầu với hÃng đà nghiên cứu để cuối lựa chọn đợc đối tác kinh doanh 4.2 Đàm phán ký kết hợp đồng Dựa tình hình thực tế yêu cầu, tiến hành lập dự thảo hợp đồng với đầy đủ điều khoản giá cả, toán, giao hàng, giám định, bảo hành v.v Vì hợp đồng nhập thiết bị toàn nên cần phải nêu rõ định nghĩa thiết bị nh phạm vi cung cấp điều kiện bảo hành Tiến hành đàm phán dới nhiều hình thức khác cho có lợi Đây trình đòi hỏi phải có trình độ am hiểu kỹ thuật nh khéo léo giao dịch mà cần vận dụng Nếu đàm phán thuận lợi đến ký kết hợp đồng 4.3 Thực hợp đồng Sau ký kết hợp đồng ngoại với phía đối tác nớc đơn vị nhập cần phải đăng ký với Bộ Thơng mại Sau 15 ngày, Bộ văn cho phép thực hợp đồng hay không Sau phía Việt Nam tiến hành thực theo điều khoản hợp đồng nh mở L/C, thuê tùa, mua bảo hiểm cần, làm thủ tục toán giao nhận hàng Đây thiết bị toàn nên thực dịch vụ khác nh đào tạo, bảo hành Cụ thể nghiệp vụ đợc tiến hành chóng ta sÏ xem xÐt kü l¬ng ë chơng II II Các nhân tố ảnh hởng tới nhập thiết bị toàn Chính sách quèc gia, luËt quèc gia vµ luËt quèc tÕ Chuyên đề tốt nghiệp TECHNOIMPORT Nhập thiết bị toàn đợc tiến hành chủ thể quốc gia khác nên chịu tác động hệ thống sách luật pháp khác quốc gia Chúng ta nhập đợc máy móc, thiết bị nớc mà có sách hạn chế hay cấm xuất thiết bị toàn Điều tơng tự nh việc nhà sản xuất bán máy móc cho nớc có sách hạn chế nhập chủ trơng bảo hộ sản xuất nớc Có mặt hàng nớc đợc phép kinh doanh nhng nớc khác kinh doanh lại trái phép Trong quan hệ buôn bán giới cã rÊt nhiỊu th«ng lƯ, quy íc hay c«ng íc buộc phải tuân thủ theo để đảm bảo hoạt động kinh doanh đợc hiệu quả, công bằng, không xảy tranh chấp nh tạo đợc lòng tin với bạn hàng quốc tế để làm ăn lâu dài Tỉ giá hối đoái tỉ suất ngoại tệ Nhập hàng hoá nh nhập thiết bị toàn buôn bán nớc khác có đồng tiền khác Điều có nghĩa tiến hành toán nhập cần có chuyển đổi từ đồng tiền sang đồng tiền khác; tức có liên quan đến tỉ giá hối đoái Nếu tỉ giá hối đoái đồng ngoại tệ đồng tệ tăng lên nhà nhập hạn chế nhập họ bị thua thiệt phải trả nhiều tiền trớc để có thiết bị Các nhà nhập thiết bị toàn thua thiệt trị giá loại hàng lớn Chỉ cần thay đổi nhỏ tăng lên tỉ giá làm họ phải khoản tiền lớn Ngợc lại, tỉ giá hối đoái giảm xuống họ lại đợc lợi Tỉ suất ngoại tệ nhân tố quan trọng để định lựa chọn mặt hàng kinh doanh doanh nghiệp Khi nhập tỉ suất ngoại tệ tổng số tệ thu đợc bỏ đồng ngoại tệ Nếu tỉ suất ngoại tệ hàng nhập lớn tỉ giá hối đoái thị trờng việc nhập có hiệu Trong kinh doanh doanh nghiệp chọn mặt hàng có tỉ suất lợi nhuận cao Thị trờng nớc Xuất nhập đợc coi cầu nối thông thơng thị trờng nớc thị trờng nớc Bất biến động hai thị trờng có ảnh hởng tới nhập Nếu thị trờng giới thiết bị toàn trở nên khan bị nâng giá nhu cầu nhập thị trờng nội địa giảm xuống Ngợc lại, thị trờng nớc hết nhu cầu loại hàng hoá việc nhập thiết bị toàn sản xuất hàng hoá sÏ gi¶m Khi viƯc s¶n xt bia ë níc ta trở nên bÃo hoà nhu cầu nhập dây chuyền sản xuất bia giảm xuống Tiến khoa học công nghệ Chuyên đề tốt nghiệp TECHNOIMPORT Nếu khoa học công nghệ nớc có trình độ cao, tạo m cạnh tranh với thiết bị toàn nhập nhu cầu nhập mặt hàng giảm xuống Nhng nớc khác có trình độ khoa học công nghệ tiên tiến hơn, có dây chuyền tạo sản phẩm tốt phải nhập thiết bị họ Hệ thống tài ngân hàng Hiện việc toán nhập thiết bị toàn chủ yếu đợc tiến hành cách có hiệu thông qua hệ thống ngân hàng Nếu hiệu ngân hàng tài đại việc toán nhập thiết bị toàn sÏ kh«ng thĨ thùc hiƯn qua viƯc më th tÝn dụng hay phơng thức toán khác ngân hàng Điều gây khó khăn cho hoạt động nhập Không giúp cho việc toán đợc nhanh gọn, thuận tiện, xác, ngân hàng góp phần quan trọng việc cung cấp vốn cho nhập thiết bị toàn Hơn quốc gia phát triển, hệ thống ngân hàng tài có nhiều dịch vụ hỗ trợ cho hoạt động xuất nhập giúp nâng cao hiệu kinh doanh Còn nớc phát triển nh Việt Nam đà bắt đầu hình thành công ty tài nằm hệ thống ngân hàng, chuyên nhập thiết bị toàn cho doanh nghiệp nớc thuê Tóm lại, phủ nhận vai trò hệ thống ngân hàng tài với hoạt động xuất nhập