Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí CHUYÊN ĐỀ 1: VĂN HỌC TRUNG ĐẠI: (1 TRONG 14 CHUYÊN ĐỀ CỦA BỘ ĐỀ HƠN 600 TRANG) CHUYỆN NGƯỜI CON GÁI NAM XƯƠNG- TRUYỆN KIỀU ĐỀ ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP NĂM Môn: Ngữ văn Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề) Câu 1: điểm Nhận xét vai trò chi tiết nghệ thuật truyện, có ý kiến cho rằng: "Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn" Hãy phân tích chi tiết "chiếc bóng" tác phẩm "Chuyện người gái Nam Xương" Nguyễn Dữ làm rõ điều Câu 2: điểm Viết văn ngắn khoản trang giấy thi trình bày suy nghĩ câu nói sau: Con người sinh để tan biến hạt cát vô danh Họ sinh để in dấu lại mặt đất, in dấu tim người khác Câu 3: (10 điểm) Vẻ đẹp số phận người phụ nữ xã hội phong kiến qua tác phẩm Bánh trôi nước Hồ Xuân Hương, Chuyện người gái Nam Xương Nguyễn Dữ, Truyện Kiều Nguyễn Du, Truyện Lục Vân Tiên Nguyễn Đình Chiểu Hết -BIỂU ĐIỂM CHẤM ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN NGỮ VĂN Câu 1: điểm Yêu cầu chung: * Hình thức: Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí - Học sinh biết vận dụng kiến thức kĩ nghị luận để suy nghĩ trình bày vấn đề tác phẩm văn học Đó vai trò chi tiết nghệ thuật tác phẩm văn học - Bài viết lập luận chặt chẽ Văn viết mạch lạc, sáng; chuyển ý linh hoạt, không mắc lỗi * Về nội dung kiến thức: a Nêu vai trò chi tiết nghệ thuật truyện - Chi tiết yếu tố nhỏ tạo nên tác phẩm ( ), để làm tiết nhỏ có giá trị địi hỏi nhà văn phải có thăng hoa cảm hứng tài nghệ thuật - Nghệ thuật lĩnh vực đặc thù: Tầm vóc người nghệ sỹ làm nên từ yếu tố nhỏ Nhà văn lớn có khả sáng tạo chi tiết nhỏ giàu giá trị biểu đạt, góp phần đắc lực việc thể chủ đề tư tưởng tác phẩm b Đánh giá giá trị chi tiết "chiếc bóng" "Chuyện người gái Nam Xương": * Giá trị nội dung: - "Chiếc bóng" tơ đậm thêm nét đẹp phẩm chất Vũ Nương vai trị người vợ, người mẹ Đó nỗi nhớ thương, thuỷ chung, ước muốn đồng "xa mặt khơng cách lịng" với người chồng nơi chiến trận; lịng người mẹ muốn khỏa lấp trống vắng, thiếu hụt tình cảm người cha lòng đứa thơ bé bỏng - "Chiếc bóng" ẩn dụ cho số phận mỏng manh người phụ nữ chế độ phong kiến nam quyền Họ gặp bất hạnh nguyên nhân vô lý mà không lường trước Với chi tiết này, người phụ nữ lên nạn nhân bi kịch gia đình, bi kịch xã hội Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí - "Chiếc bóng" xuất cuối tác phẩm "Rồi chốc lát, bóng nàng loang lống mờ nhạt dần mà biến mất": Khắc hoạ giá trị thực - nhân đạo sâu sắc tác phẩm - Chi tiết cịn học hạnh phúc mn đời: Một đánh niềm tin, hạnh phúc bóng hư ảo * Giá trị nghệ thuật: - Tạo hoàn chỉnh, chặt chẽ cho cốt truyện: Chi tiết "chiếc bóng" tạo nên nghệ thuật thắt nút, mở nút mâu thuẫn bất ngờ, hợp lý: + Bất ngờ: Một lời nói tình mẫu tử lại bị đứa ngây thơ đẩy vào vịng oan nghiệt; bóng tình chồng nghĩa vợ, thể nỗi khát khao đoàn tụ, thuỷ chung son sắt lại bị người chồng nghi ngờ "thất tiết" + Hợp lý: Mối nhân duyên khập khiễng chứa đựng nguy tiềm ẩn (Vũ Nương kết duyên Trương Sinh thất học, đa nghi, ghen tng, độc đốn) cộng với cảnh ngộ chia ly chiến trAanh Đó nguy tiềm ẩn bùng phát - Tạo kịch tính, tăng sức hấp dẫn cho tác phẩm - Chi tiết sáng tạo Nguyễn Dữ (so với chuyện cổ tích, "Miếu vợ chàng Trương") tạo nên vẻ đẹp lung linh cho tác phẩm kết thúc tưởng có hậu lại nhấn mạnh bi kịch người phụ nữ Câu 2: điểm Yêu cầu cụ thể: * Hình thức: - Học sinh biết vận dụng kiến thức kĩ nghị luận để suy nghĩ vấn đề đời sống xã hội Đó quan niệm, cách sống có mục đích - Tuy viết trang giấy thi viết phải có bố cục phần rõ ràng Văn viết mạch lạc, sáng; không mắc lỗi Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí * Về nội dung kiến thức: - Giải thích ý nghĩa câu nói: Bằng cách nói hình ảnh so sánh, ẩn dụ, câu nói khẳng định người sinh không để sống đời tầm thường, vô vị Đã sinh đời, người phải khẳng định vai trò tích cực với xã hội, người xung quanh, phải sống có ích, tốt đẹp - Vận dụng lí lẽ để khẳng định vấn đề: + Con người sinh khơng có lí tưởng sống, sống trở nên nhàm chán, vô vị, sống buông xuôi, chí bng thả, bất cần đời + Sống phải có cơng danh, nghiệp, giúp ích cho đời Vì sinh trời đất ta mang nợ với đời Mỗi người cần trả sịng phẳng nợ sâu nặng + Khi có quan niệm sống có ích, sống tốt đẹp ta thấy đời đẹp, đáng sống + Có cống hiến cho đời việc làm cụ thể, người in dấu xã hội Và biết sống cho người khác, người khác yêu tố quan trọng có ý nghĩa định để người in dấu tim người khác - Nêu dẫn chứng minh họa: + Cha mẹ in dấu tim chăm sóc, ni dưỡng, tình yêu thương, dạy dỗ chu đáo + Có anh hùng dân tộc in dấu mặt đất tim hành động chiến đấu phi thường hy sinh anh dũng + Các bậc vĩ nhân in dấu mặt đất tim nghiệp lừng lẫy, đóng góp lớn lao cho đời gương đạo đức sáng ngời: Bác Hồ, Lê-nin,……… + Những kẻ sống chủ nghĩa cá nhân, tên bạo chúa, tên sống với tham vọng điện cuồng Những người sống mà chết hay sống lay Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí lắt đời, ăn bám gia đình xã hội không in dấu lại mặt đất, in dấu tim người khác - Nhận thức hành động can có: Mỗi người sinh cần có quan niệm sống tốt đẹp, tích cực, để lại danh thơm, tiếng tốt; biết sống người khác, biết đóng góp cơng sức cho đời chung (Như học tập, lao động tốt, giúp đỡ người khác, lên tiếng với hành động xấu chắn in dấu lại mặt đất, in dấu tim người khác Câu 3: Vẻ đẹp số phận người phụ nữ xã hội phong kiến qua tác phẩm Bánh trôi nước Hồ Xuân Hương, Chuyện người gái Nam Xương Nguyễn Dữ, Truyện Kiều Nguyễn Du, Truyện Lục Vân Tiên Nguyễn Đình Chiểu a.Yêu cầu kỹ năng: - Bài làm học sinh có bố cục rõ ràng, kết cấu chặt chẽ, nắm vững kỹ làm nghị luận văn học - Lập luận thuyết phục, văn viết có cảm xúc; khơng mắc lỗi tả, dùng từ, ngữ pháp; chữ viết cẩn thận b.Yêu cầu kiến thức: Học sinh có nhiều cách trình bày khác nhau, song cần đáp ứng yêu cầu sau: * Vẻ đẹp người phụ nữ: - Đẹp nhan sắc (Người phụ nữ Bánh trôi nước – Hồ Xuân Hương; Thúy Vân, Thúy Kiều Truyện Kiều Nguyễn Du ) - Đẹp tài ( Thúy Kiều Truyện Kiều Nguyễn Du) - Đẹp tâm hồn, phẩm chất: hiếu thảo, thủy chung son sắt, khao khát hạnh phúc (Người phụ nữ Bánh trôi nước – Hồ Xuân Hương; Vũ Nương Chuyện người gái Nam Xương – Nguyễn Dữ; Thúy Kiều Truyện Kiều – Nguyễn Du; Kiều Nguyệt Nga Truyện Lục Vân Tiên – Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí Nguyễn Đình Chiểu) * Số phận người phụ nữ: - Long đong, chìm nổi; bị ép duyên, bắt cống cho giặc (Người phụ nữ Bánh trôi nước – Hồ Xuân Hương; Kiều Nguyệt Nga Truyện Lục Vân Tiên – Nguyễn Đình Chiểu) - Đau khổ, oan khuất( Vũ Nương Chuyện người gái Nam xương – Nguyễn Dữ) - Tình yêu tan vỡ, nhân phẩm bị chà đạp (Thúy Kiều Truyện Kiều – Nguyễn Du ) (Học sinh lựa chọn dẫn chứng tiêu biểu tác phẩm để làm rõ nội dung trên) * Nhận định, đánh giá: - Người phụ nữ xã hội phong kiến người tài hoa bạc mệnh, bị xã hội phong kiến vùi dập - Các tác giả trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp người phụ nữ đồng thời cảm thơng, xót xa cho thân phận họ; lên án xã hội phong kiến bất công *********************************************************** ĐỀ ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP NĂM Môn: Ngữ văn Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề) Câu (2.0 điểm) Xác định phân tích hiệu nghệ thuật biện pháp tu từ đoạn thơ sau: “Sương trắng rỏ đầu cành giọt sữa, Tia nắng tía nháy hoài ruộng lúa, Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí Núi uốn áo the xanh, Đồi thoa son nằm ánh bình minh ” (Trích Chợ Tết, Đoàn Văn Cừ, Thi nhân Việt Nam, NXBVH 1997) Câu (6.0 điểm) Trong thơ Quê hương, Đỗ Trung Quân viết: “ Quê hương người Như mẹ ” Từ ý thơ trên, em viết văn nghị luận (khoảng 01 trang) bày tỏ suy nghĩ quê hương Câu (12.0 điểm) Nhà văn Nguyễn Dữ kết thúc Chuyện người gái Nam Xương chi tiết Vũ Nương gặp chồng sau biến Có ý kiến cho rằng: nhà văn để Vũ Nương trở trần gian sống hạnh phúc chồng kết thúc truyện có ý nghĩa Có người lại nhận xét: cách kết thúc tác hợp lí Suy nghĩ em hai ý kiến ===== Hết ===== HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ CHÍNH THỨC II Yêu cầu cụ thể Nội dung Điểm - Xác định biện pháp tu từ: 1.0 + Nhân hóa: giọt sữa; nháy hồi; ơm ấp; thoa son 0.5 Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí + So sánh: Sương trắng rỏ đầu cành giọt sữa 0.5 - Giá trị nghệ thuật biện pháp tu từ 1.0 Bằng biện pháp so sánh nhân hóa Đồn Văn Cừ thổi hồn vào thiên nhiên, biến chúng thành sinh thể sống Đó vẻ đẹp tinh khơi đầy hấp dẫn qua so sánh “sương trắng rỏ đầu cành giọt sữa”; vẻ tinh nghịch, nhí nhảnh tia nắng tía; thướt tha, điệu đà dáng “uốn mình” núi cảm giác yên bình, ấm áp khung cảnh “đồi thoa son nằm ánh bình minh” => Thiên nhiên cựa buổi sớm mùa xuân Cảnh vật toát lên vẻ rực rỡ, lấp lánh tinh khôi, trẻo, mượt mà nghĩnh: “rỏ, Câu (6.0 điểm) Yêu cầu kĩ năng: Nội dung Điểm Giải thích 1.0 - Cách so sánh độc đáo, thú vị: quê hương mẹ 0.5 - Qua cách so sánh, nhà thơ khẳng định tình cảm gắn bó người với 0.5 quê hương Bàn luận 4.0 - Lời thơ mộc mạc, giản dị chứa đựng tình cảm chân thành, sâu 1.0 sắc tác giả quê hương: tình cảm với quê hương tình cảm tự nhiên mang giá trị nhân bản, khiết tâm hồn người - Q hương nguồn cội, nơi chơn cắt rốn, nơi gắn bó, ni 1.0 dưỡng sống, đặc biệt đời sống tâm hồn người Quê hương bến đỗ bình yên, điểm tựa tinh thần người sống Dù đâu, đâu nhớ nguồn cội - Đặt tình cảm với quê hương quan hệ với tình yêu đất nước, hướng Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí q hương khơng có nghĩa hướng mảnh đất nơi sinh mà phải biết hướng tới tình cảm lớn lao, thiêng liêng bao trùm Tổ quốc, Đất nước để Tình 1.0 yêu làm đất lạ hóa quê hương - Có thái độ phê phán trước hành vi suy nghĩ chưa tích cực q hương: chê q hương nghèo khó lạc hậu 1.0 Bài học nhận thức hành động 1.0 - Có nhận thức đắn tình cảm với quê hương 0.5 - Có ý thức tu dưỡng, học tập, phấn đấu xây dựng quê hương 0.5 Câu (12.0 điểm) Nội dung Điểm Giới thiệu tác giả, tác phẩm, vấn đề 1.0 Bàn luận 10.0 2.1 Nêu tình tình tiết dẫn đến kết thúc truyện 1.0 2.2 Về ý kiến: “Giá nhà văn để Vũ Nương trở trần gian sống hạnh phúc chồng kết thúc truyện có ý nghĩa hơn” 3.0 - Đây cách kết thúc thường gặp truyện cổ dân gian, thể quan niệm hiền gặp lành, thiện thắng ác người lao động, thể niềm tin, niềm lạc quan họ Đó truyền thống nhân đạo dân tộc, nội dung văn học trng đại Việt Nam 1.5 - Cách kết thúc truyện chấp nhận khơng trái với tinh thần nhân đạo văn học Tuy nhiên điều ảnh hưởng tới giá trị thực Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 1.5 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí logic phát triển cốt truyện 2.3 Về kết thúc nhà văn 6.0 - Kết thúc truyện Chuyện người gái Nam Xương thể tinh thần nhân đạo khát vọng người sống: Vũ Nương không chết, nàng sống sống sung sướng, hạnh phúc thủy cung, nàng hồn gặp Trương Sinh để minh oan, để khẳng định tình cảm thủy chung - Kết thúc truyện cho thấy vận dụng sáng tạo truyện dân gian nhà văn Tác giả sử dụng yếu tố hoang đường kì ảo lối kể chuyện dân gian để thể tư tưởng Bên cạnh giá trị nhân đạo, truyện cịn có giá trị thực sâu sắc Nếu tác giả Vũ Nương trở với sống thực nàng khơng thể có hạnh phúc với người chồng đa nghi, độc đoán định kiến nặng nề xã hội đương thời - Kết thúc truyện hồn tồn hợp lí vừa thể tư tưởng tác giả, vừa đảm bảo tính lơgic cốt truyện đồng thời phản ánh cách chân thực, khách quan số phận người phụ nữ xã hội phong kiến Đánh giá khái quát 2.0 2.0 2.0 1.0 Cách kết thúc câu chuyện nhà văn khơng góp phần tạo nên sức sống tác phẩm mà khẳng định tài tác giả ********************************************************** ĐỀ3 ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP NĂM Môn: Ngữ văn Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề) Đề bài: Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí cháu khói bếp, luồng khói hun từ bếp lửa thân thuộc: Lên bốn tuổi cháu quen mùi khói Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu Nghĩ lại đến sống mũi cay Giờ nghĩ lại, cháu sống lại năm tháng Câu thơ sức truyền cảm đặc biệt khiến người đọc không khỏi có cảm giác cay cay nơi sống mũi Tuổi thơ lớn lên cảnh hoang tàn chiến tranh Quê hương, xóm làng bị giặc tàn phá Cuộc sống khó khăn song hai bà cháu an ủi tình cảm hàng xóm láng giềng Bởi hồn cảnh chung nhiều gia đình Việt Nam lúc ấy, người lớn phải tham gia kháng chiến, nhà cụ già cháu nhỏ: Mẹ cha cơng tác bận khơng Và có hai bà cháu côi cút bên Bà kể chuyện Huế cho cháu nghé, bà dạy cháu học, cháu làm Bao cơng việc bà lo hết bố mẹ bận công tác không Bà chỗ dựa cho cháu, đứa cháu ngoan ngoãn nguồn vui sống bà Những kỉ niệm tuổi thơ gắn liền với hình ảnh “bếp lửa”, “lên bốn tuổi cháu quen mùi khói", sớm phải lo toan “Cháu bà nhóm lửa” tám năm rịng rã Tám năm khơng phải dài kéo dài lê thê lòng cháu Cho nên, nhớ tuổi thơ, người cháu lại “chỉ nhớ khói hun nhèm mắt” Cảm giác chân thật xúc động Cái khói bếp bay đến tận bay làm cay nơi sống mũi Ngày xưa cay khói cịn sống mũi lại cay nhớ tuổi thơ thương nhớ đến người bà Người cháu nghĩ đến bà nghĩ đến quê hương, đến loài chim tu hú “Tu hú” nhắc lại bốn lần, tiếng kêu đồng xa cảm thơng cho sống đói nghèo chiến tranh hai bà cháu Và lời kể bà có “tiếng tu hú mà tha thiết thế” Tâm hồn trẻ thơ cháu dậy lên mong mỏi: Tù hú ơi! Chẳng đến bà Kêu chi hoài cánh đồng xa Kỉ niệm tuổi thơ đánh thức, có hình ảnh người bà tần tảo sớm hơm có hình ảnh quê hương Từ hồi tưởng tuổi thơ, người cháu suy ngẫm đời bà Bà hi sinh đời để nhóm bếp lửa giữ cho lửa ln ấm áp, toả sáng gia đình: Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí Lận đận đời bà nắng mưa Mấy chục năm đến tận Bà giữ thói quen dậy sớm Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm Bà người phụ nữ tần tảo, giàu đức hi sinh Bếp lửa bà nhen sớm mai khơng rơm rạ mà cịn nhen lên lửa lịng bà, lửa sống, lòng yêu thương niềm tin tưởng Từ bếp lửa bình dị, quen thuộc, người cháu nhận bao điều “kì diệu” “thiêng liêng” Ngọn lửa nhóm lên từ bàn tay bà ni lớn tuổi thơ cháu: “Nhóm dậy tâm tình tuổi thơ” Bà lặng lẽ chịu đựng, hi sinh để: “Bố chiến khu, bố cịn việc bố” Chính thế, đứa cháu cảm nhận bếp lửa bình dị mà thân thuộc có nỗi vất vả, gian lao người bà Nhóm niềm yêu thương khoai sắn bùi Nhóm nồi xơi gạo sẻ chung vui Trong thơ có tới mười lần người bà diện bếp lửa với vẻ đẹp tần tảo, hi sinh, yêu thương cháu Và từ “bếp lửa”, tác giả đến hình ảnh “ngọn lửa”: Rồi sớm chiều lại bếp lửa bà nhen Một lửa, lòng bà ủ sẵn Một lửa chứa niềm tin dai dẳng Người cháu năm xưa trưởng thành, xa Trước mắt có “niềm vui trăm ngả”, “có khói trăm tàu”, “có lửa trăm nhà”, giới rộng lớn với bao điều mẻ Nhưng đứa cháu không ngừng hỏi: “Sớm mai bà nhóm bếp lên chưa?” Mỗi ngày tự hỏi “Sớm mai này” ngày cháu nhớ bà, Hình ảnh người bà ln làm ấm lòng nâng đỡ cháu bước đường tới Bằng Việt sáng tạo hình tượng “bếp lửa” vừa mang ý nghĩa thực vừa mang ý nghĩa tượng trưng Giọng điệu tâm tình trầm lắng, giàu chất suy tư làm say lòng người đọc Và thơ Bếp lửa Bằng Việt triết lí thầm kín Những đẹp đẽ tuổi thơ đáng trân trọng nâng đỡ người suốt hánh trình dài rộng đời Bằng Việt thể lòng yêu thương, biết ơn bà sâu sắc Lòng biết ơn biểu cụ thể tình yêu quê hương, đất nước xa Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí PHÂN TÍCH BÀI THƠ BẾP LỬA Những kỉ niệm tuổi ấu thơ mà chẳng có Tế Hanh có “con sơng xanh biếc” với người bạn bè bơi lội, vui đùa Giang Nam có “thuở cịn thơ ngày hai buổi đến trường” Nguyễn Duy có sân “chơi đáo, chơi vịng” bạn bè lứa, có tuổi thơ thả hồn với đồng ruộng Bằng Việt có tuổi thơ da diết vọng với hình ảnh người bà thân u Chính tình cảm bà cháu thân thương, ấm áp đan dệt thành thơ đầy xúc động khơi gợi nhiều ý nghĩa Đó thơ “Bếp lửa” Khi nhớ quê hương, người ta thường nhớ kỉ niệm gắn bó với làng quê có sơng xanh biếc, đa, bến nước, sân đình…Nhưng dịng hồi tưởng Bằng Việt lại hình ảnh thân thương bếp lửa: “Một bếp lửa chờn vờn sương sớm Một bếp lửa ấp iu nồng đượm” Từ láy tượng hình “chờn vờn” giúp ta hình dung ánh lửa hồng mờ tỏ sớm mai, gợi mờ nhịa kí ức theo thời gian Người cháu xa nhà quên bếp lửa bình dị, thân quen Khơng thấy “chờn vờn” lửa mà cháu cảm nhận ấm màu than đỏ “ấp iu nồng đượm” Từ láy “ấp iu” vừa diễn tả xác cơng việc nhóm lửa vừa gợi bàn tay khéo léo, kiên nhẫn lòng chăm chút người nhóm bếp Tình cảm trào dậy cách tự nhiên: “Cháu thương bà nắng mưa!” “Nắng mưa” hình ảnh ẩn dụ quen thuộc gợi bao vất vả, nhọc nhằn, thăng trầm đời bà để nuôi cháu khôn lớn Chữ “thương” dùng thật đắt qua vần thơ cảm thán gói trọn bao cảm xúc cháu dành cho bà Từ bà bếp lửa hai hình ảnh sóng đơi, suốt dọc thơ theo nỗi nhớ người cháu Từ bếp lửa nhớ người nhóm lửa, ký ức đưa người cháu trở năm lên bốn tuổi: “Lên bốn tuổi cháu quen mùi khói Năm năm đói mịn đói mỏi, Bố đánh xe, khơ rạc ngựa gầy, Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu Nghĩ lại đến sống mũi cay!” Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí Tuổi thơ cháu khơng phải vịm trời cổ tích cao rộng với phép màu diệu kì ơng Bụt, bà Tiên Tuổi thơ cháu thật nhọc nhằn, quen mùi khói bếp nhà nghèo có bóng đêm ghê rợ nạn đói năm 45 Thành ngữ “đói mịn đói mỏi” diễn tả đói triền miên, dai dẳng, đói vắt kiệt sinh lực biết người Người bố đánh xe với ngựa gầy, tất mùi khói hun đến nghẹt thở, nao lòng tuổi thơ Nghĩ mà thương tuổi thơ gian khó, nghĩ mà cồn cào nỗi nhớ thương bà Cái cay nồng mà người cháu cảm nhận khơng phải mùi khói bếp mà dư vị tuổi thơ ám ảnh tâm thức trỗi dậy mạnh mẽ Năm tháng qua trở thành vết thương lịng đâu dễ ngi ngoai Qua năm tháng đói mịn đói mỏi lại nhớ kỉ niệm năm chiến tranh “Mẹ xa công tác bận không về” Tám năm cháu bà Bên ánh lửa bập bùng, bà vừa cha, mẹ, bà dạy dỗ cháu nên người: “Cháu bà, bà bảo cháu nghe, Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học” Sự xuất hàng loạt động từ “dạy”, “bảo”, “chăm”, “học”, “ở”, “nghe”, “làm” diễn tả công việc lặng thầm bà Mỗi cử bà thấm đẫm tình yêu thương, cưu mang, đùm bọc cháu Bếp lửa đánh thức thêm kỉ niệm tuổi thơ, kỉ niệm với tiếng chim tu hú Tiếng chim tu hú âm quen thuộc làng quê độ vào hè Tiếng chim râm ran vòm lá, cánh đồng, khắc khoải kêu hoài, kêu mãi, giục giã khoảng trời, khiến cho lòng người trỗi dậy hoài niệm nhớ mong Nhà thơ kể chuyện mà tách hẳn để trò chuyện bà: “Khi tu hú kêu, bà cịn nhớ khơng bà? Bà hay kể chuyện ngày Huế.” Những câu chuyện trải đời bà bà muốn nhắc nhở cháu sống thật tốt, thật có ích cho đời Tự nhiên cháu thấy thương bà Cháu thương bà vất vả, lo toan, ngỏ biết tâm tình với chim tu hú mà thôi: “Tu hú ơi! Chẳng đến bà, Kêu chi hoài cánh đồng xa?” Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí Câu hỏi tu từ thể cung bậc cảm xúc tâm trạng người cháu Như hình ảnh “bếp lửa” đánh thức kỉ niệm tuổi thơ, lung linh hình ảnh người có hình ảnh đất nước Hình ảnh người bà trở nên cao lớn vĩ đại người cháu nhớ năm tháng đau thương, vất vả giặc tàn phá xóm làng Lời dặn “Mày có viết thư kể kể Cứ bảo nhà bình yên!” khơng gợi giọng nói hiền từ bà, suy nghĩ bà mà làm sáng lên phẩm chất bà Bà nhận tất mát, khổ đau để cháu yên tâm đánh giặc Bà người mẹ, người bà, người phụ nữ Việt Nam kháng chiến Với Bằng Việt, họ gánh kháng chiến lên đơi vai bé nhỏ Từ kỉ niệm hồi tưởng tuổi thơ, bà, người cháu trở với để suy ngẫm đời lẽ sống bà, để thương bà nhiều hơn, nhớ bà nhiều hơn: “Rồi sớm chiều, lại bếp lửa bà nhen, Một lửa, lịng bà ln ủ sẵn, Một lửa chứa niềm tin dai dẳng…” Từ bếp lửa bình dị thân quen nâng lên thành lửa Ngọn lửa không nhen lên nguyên liệu đời thường mà nhen lên từ lòng bao la bà, bà ấp ủ, chở che nên không tắt Điệp từ “rồi” kết hợp với hai danh từ thời gian “sớm”, “chiều” khiến câu thơ vang lên bước gõ nhịp thời gian “Bếp lửa” hình ảnh tả thực cịn “ngọn lửa” chuyển hóa thành hình ảnh biểu tượng Ngọn lửa kỉ niệm lòng nâng bước cháu chặng đường dài Ngọn lửa niềm tin dai dẳng, bền bỉ, bất diệt bà nhen lên lòng cháu Nhờ lửa mà cháu tin vào chiến thắng dân tộc Điệp ngữ “một lửa” kết cấu song hành vừa tạo nhạc tính cho câu thơ khiến lời thơ dồn dập, tha thiết mà mạnh mẽ, xúc động, vừa khẳng định sức sống mãnh liệt, bất tận lửa bà nhen Theo dòng hồi tưởng suy ngẫm người cháu, hình ảnh người bà lên lung linh, sáng đẹp, ấm áp: “Lận đận đời bà nắng mưa Mấy chục năm rồi, đến tận Bà giữ thói quen dậy sớm Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm, Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí Nhóm niềm u thương, khoai sắn bùi, Nhóm niềm xơi gạo mới, sẻ chung vui, Nhóm dậy tâm tình tuổi nhỏ…” Từ láy “lận đận” giàu giá trị gợi cảm đảo lên đầu dòng thơ gợi bao vất vả, nhọc nhằn, gian truân đời người bà Điệp từ “nhóm” đứng đầu dịng thơ, nhắc nhắc lại bốn lần khắc ghi ý nghĩa cơng việc nhóm lửa bà Mỗi sớm mai bà nhóm lên bếp lửa nhóm lên niềm yêu thương; nhóm chở che, cưu mang đùm bọc bùi, khoai sắn; nhóm sẻ chia, đồn kết tình làng, nghĩa xóm; nhóm dậy tâm tình tuổi nhỏ cháu Bà khơng người nhóm lửa mà cịn người truyền lửa giữ lửa Bà không làm công việc khởi đầu ngày mà cịn làm cơng việc khởi đầu đời người Từ cảm xúc bà bếp lửa dâng trào lên mãnh liệt: “Ôi kỳ lạ thiêng liêng – bếp lửa!” Người cháu khơn lớn trưởng thành, sâu thẳm lịng cháu da diết nỗi nhớ thương bà bếp lửa: “Giờ cháu xa Có khói trăm tàu, Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả, Nhưng chẳng lúc quên nhắc nhở: – Sớm mai này, bà nhóm bếp lên chưa?…” Nơi cháu sống với đầy đủ tiện nghi vật chất, khác hẳn với không gian bà cháu nơi quê nhà, cháu nhớ bà, nhớ lửa bà nhen Câu hỏi tu từ cuối thơ nhắc nhở cháu không nguôi nhớ kỉ niệm bà bếp lửa Bài thơ sáng tạo hình ảnh bếp lửa vừa thực vừa mang ý nghĩa biểu tượng Bài thơ có kết hợp miêu tả, biểu cảm, tự bình luận, giọng điệu thể thơ tám chữ phù hợp với cảm xúc hồi tưởng suy ngẫm người cháu Bài thơ chứa đựng ý nghĩa thầm kín: Những thân thiết với tuổi thơ người có sức tỏa sáng, nâng đỡ người hành trình dài rộng đời “Tác phẩm kết tinh tâm hồn người sáng tác” Bài thơ “Bếp lửa” thể tất tình yêu thương Bằng Việt người bà kính u Chính tình cảm bà cháu thiêng liêng ấm áp đan dệt thành thơ xúc động mang nhiều ý nghĩa Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí ********************************************* Bài thơ Bếp lửa sống lòng bạn đọc nhờ sức truyền cảm sâu sắc Bài thơ khơi dậy lịng tình cảm cao đẹp gia đình, với người tô màu lên tuổi thơ sáng ta Trong đời, có riêng cho kỉ niệm thời ấu thơ hồn nhiên, sáng Những kỉ niệm điều thiêng liêng, thân thiết nhất, có sức mạnh phi thường nâng đở người suốt hành trình dài rộng đời Bằng Việt có riêng ki niệm, tháng năm sống bên bà, bá nhóm lên bếp lửa thân thương Khơng thế, điều in đậm tâm trí cua Bằng Việt cịn tình cảm sâu đậm hai bà cháu Chúng ta cam nhận điều qua thơ Bếp lửa ông Bằng Việt thuộc hệ nhà thơ trưởng thành kháng chiến chống Mĩ Bài thơ Bếp lửa ông sáng tác năm 1963 lúc 19 tuổi di du học Liên Xô Bài thơ gợi lại kì niệm đầy xúc động người bà tình bà cháu, đồng thời thể lịng kính u, trân trọng biết ơn người cháu với bà, với gia đình, quê hương, đất nước Tình cảm kỉ niệm bà khơi gợi từ hình ảnh bếp lửa nơi đất khách quê người, bắt gặp hình ảnh bếp lửa, tác giả nhớ người bà: Một bếp lửa chờn vờn sương sớm Một bếp lửa ấp iu nồng đượm Cháu thương bà nắng mưa Hình ảnh chờn vờn gợi lên mảnh kí ức tác giả cách chập chờn khói bếp Bếp lửa thắp lên, hắt ánh sáng lên vật tỏa sáng tâm hồn đứa cháu thơ ngây Bếp lửa thắp lên bếp lửa đời bà trải qua nắng mưa Từ hình ảnh người bà lên Dù cách xa nửa vòng trái đất dường Bằng Việt cảm nhận vỗ về, yêu thương, chăm chút từ đôi tay kiên nhẫn khéo léo bà Trong khoảnh khắc ấy, lịng nhà thơ lại trào dâng tình u thương bà vơ hạn Tình cảm bà cháu thiêng liêng dịng sơng với thuyền nhỏ chở đầy ắp kỉ niệm mà suốt đời người cháu không quên từ đó, sức ấm ánh sáng tình bà cháu bếp lửa lan tỏa toàn thơ Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí Khổ thơ dòng hồi tưởng tác giả ki niệm năm tháng sống bên cạnh bà Lời thơ giản dị lời kể, câu văn xi, thủ thỉ, tâm tình, tác kể lại cho người đọc nghe câu chuyện cổ tích tuổi thơ Nếu câu chuyện cổ tích nhừng bạn lứa khác có bà tiên, có phép màu câu chuyện Bằng Việt có bà bếp lửa Trong năm đói khổ, người bà gắn bó bên tác giả, bà người xua tan bớt khơng khí ghê rợn nạn đói 1945 tâm trí đứa cháu Cháu lúc bà chở che, bà có đói để cháu khơng thiếu bữa ăn nào, bà mót củ khoai, đào củ sắn để cháu ăn cho khỏi đói: Lên bốn tuổi cháu quen mùi khói Năm năm đói mịn đói mỏi Bố đánh xe khơ rạc ngựa gầy Chỉ nhớ khói, hun nhèm mắt cháu Nghĩ lại đến sống mũi cịn cay! Chính mủi khói xua mùi t khí khắp ngõ ngách Cũng mùi khói quện lại bám lấy tâm hồn đứa trẻ Dù cho tháng năm có trơi qua, kí ức để lại nhiều ấn tượng lịng đứa cháu để nghĩ lại lại thấy sống mũi cịn cay Là mùi khói làm cay mắt người người cháu lịng người bà làm đứa cháu không cầm nước mắt? Tám năm rịng cháu bà nhóm bếp Tu hú kêu cách đồng xa Khi tu hú kêu bà nhớ không bà Bà hay kể chuyện ngày Huế Tiếng tu hú mà tha thiết thế! Cháu bà nhóm lửa, nhóm lên lửa sống tình yêu bà cháy bỏng cậu bé hồn nhiên, trắng trang giấy Chính hình ảnh bếp lửa quê hương, bếp lứa tình bà cháu gợi nên liên tưởng khác, hồi ức khác tâm tri thi sĩ thuở nhỏ Đó tiếng chim tu hú kêu Tiếng tu hú kêu giục giã lúa mau chín, người nơng dân mau khỏi đói, dường đồng hồ đứa cháu Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí để nhắc bà rằng: Bà ơi, đến bà kể chuyện cho cháu nghe đấy! Từ “tu hú” điệp lại ba lần làm cho âm điệu câu thơ thêm bồi hồi tha thiết, làm cho người đọc cảm thấy tiếng tu hú từ xa vọng tiềm thức tác giả Tiếng tu hú lúc mơ hồ, lúc văng vẳng từ cánh đồng xa lâng lâng lòng người cháu xa xứ Tiếng chim tu hú khắc khoải làm cho dòng kỉ niệm đứa cháu trải dài hơn, rộng không gian xa thẳm nỗi nhớ thương Nếu năm đói nạn đói 1945, bà người gắn bó với tác giả nhất, yêu thương tác giả tám năm rịng kháng chiến chống Mĩ, tình cảm bà cháu lại sâu đậm: Mẹ cha bận công tác không Cháu bà, bà bảo cháu nghe ( ) Trong tám năm ấy, đất nước có chiến tranh, hai bà cháu phải rời làng tản cư, bố mẹ phải công tác, cháu phải bà quãng thời gian ấy, dường đứa cháu lại niềm hạnh phúc vô bờ Ngày cháu bà nhóm bếp Và khói bếp chập chờn, mờ mờ ảo ảo ấy, người bà bà tiên câu truyện cổ huyền ảo cháu Nếu chúng ta, cha cánh chim để nâng ước mơ cùa vào khung trời mới, mẹ cành hoa tươi thắm để cài lên ngực áo Bằng Việt, người bà vừa cha, vừa mẹ, vừa cánh chim, cành hoa riêng ơng Cho nên, tình bà cháu vô thiêng liêng va quý giá ông Trong tháng năm sống bên cạnh bà, bà không chăm lo cho cháu miếng ăn, giấc ngủ mà người thầy cháu Bà dạy cho cháu chữ cái, phép tính Khơng thế, bà cịn dạy cháu học quý giá cách sống, đạo làm người Những học hành trang mang theo suốt quãng đời lại cháu Ngựời bà tình cảm mà bà dành cho cháu thật chỗ dựa vững vật chất lẫn tinh thần cho đứa cháu bé bỏng Cho nên nghĩ bà, nhà thơ thương bà cháu rồi, bà với ai, bà nhóm lửa, cùag bà chia sẻ câu chuyện ngày Huế Thi sĩ tự hỏi lịng mình: “Tu hú ơi, chẳng đến bà?” Một lời than thở thể nỗi nhớ mong bà sâu sắc đứa cháu nơi xứ người Chỉ khổ thơ mà hai từ bà, cháu nhắc nhắc lại nhiều lần gợi lên hình ảnh hai bà cháu sóng đơi, gắn bó, quấn qt khơng rời Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí Chiến tranh, danh từ bình thường sức lột tả khốc liệt vơ cùng, gây đau khổ cho bao người, bao nhà Và hai bà cháu thơ trở thành nạn nhân chiến tranh: gia đình bị chia cắt, nhà bị giặc đốt cháy rụi Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi Hàng xóm bốn bên trở lầm lũi Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh Vẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh: Bố chiến khu bố việc bố Mày viết thư kể kể Cứ bảo nhà bình yên! Cuộc sống khó khăn, cảnh ngộ ngặt nghèo, nghị lực bà bền vững, lòng bà mênh mơng Qua đó, ta thấy lên người bà cần cù, nhẫn nại giàu đức hi sinh Dù cho nhà, túp lều tranh hai bà cháu bị đốt nhẵn, nơi nương thân hai bà cháu khơng cịn, bà dù có đau khổ khơng dám nói sợ làm đứa cháu bé bỏng lo buồn Bà cứng rắn, dắt cháu vượt qua khó khăn Bà khơng muốn đứa bận việc nước phải lo lắng chuyện nhà Điều ta thấy rõ qua lời dặn bà: “Mày có viết thư chở kể kể / Cứ báo nhà bình yên!” Lời dặn bà nôm na giản dị chất chứa tình Gian khổ, thiếu thốn, bao nỗi nhớ thương bà phải nén vào lịng đế n lịng người nơi tiền tuyến Hình ảnh người bà khơng cịn người bà riêng cháu mà biểu tượng rõ nét cho người phụ nữ Việt Nam giàu đức hi sinh, thương quý cháu Kết thúc khổ thơ, Bằng Việt nâng hình ảnh bếp lửa trở thành hình ảnh lửa, lửa: Một lửa lòng bà ủ sẵn Một lửa chứa niềm tin dai dẳng Hình ảnh lửa tỏa sáng câu thơ, có sức truyền cảm mạnh mẽ Ngọn lửa tình yêu thương, lửa niềm tin, lửa ấm nồng tình bà cháu, lửa đỏ hồng soi sáng đường cho đứa cháu Bà nhắc cháu rằng: nơi có lửa, nơi có bà, bà cạnh cháu Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí Những dịng thơ cuối suy ngẫm bà bếp lửa mà nhà thơ muốn gởi tới bạn đọc, qua học sâu sắc từ công việc nhóm lửa tưởng chừng đơn giản: Nhóm bếp lửa ấp iu, nồng đượm Một lần nữa, hình ảnh bếp lửa ấp iu, nồng đượm nhắc lại cuối thơ lần khẳng định lại tình cảm sâu sắc hai bà cháu Nhóm niềm yêu thương khoai sắn bùi Nhóm lên bếp lửa ấy, người bà truyền cho đứa cháu tình yêu thương người ruột thịt nhắc cháu không quên năm tháng nghĩa tình, năm tháng khó khăn mà hai bà cháu sống với nhau, năm tháng mà hai bà cháu chia củ sắn, củ mì Nhóm nồi xơi gạo sẻ chung vui Nồi xơi gạo sẻ chung vui bà lời răn dạy cháu ln phải mở lịng với người xung quanh, phải gắn bó với xóm làng, đừng có lối sống ích kỉ Nhóm dậy tâm tình tuổi nhỏ Bà khơng người chăm lo cho cháu đầy đủ vật chất mà người làm cho tuổi thơ cháu thêm đẹp thêm huyền ảo truyện Người bà có trái tim nhân hậu, người bà kì diệu nhóm dậy, khơi dậy, giáo dục thức tỉnh tâm hồn đứa cháu để mai cháu khôn lớn thành người Người bà kì diệu ấy, giản dị có sức mạnh kì diệu từ trái tim, ta bắt gặp người bà Tiếng gà trưa Xuân Quỳnh: Tiếng gà trưa Mang hạnh phúc Đêm cháu nằm mơ Giấc ngủ hồng sắc trứng Suốt dọc thơ, mười lần xuất hình ảnh bếp lửa mười lần tác giả nhắc tới bà Âm điệu dòng thơ nhanh mạnh tình cảm trào lớp lớp sóng vỗ vào bãi biên xanh thẳm lòng bà Người bà là, mãi người quan trọng cháu dù phương trời Bà trở thành người thiếu trái tim cháu Giờ đây, xa bà nửa vòng trái đất, Bằng Việt ln hướng !ịng bà: Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí Giờ cháu xa Có khói trăm tàu Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả Nhưng chẵng lúc quên nhắc nhở Sớm mai bà nhóm bếp lên chưa? Xa vịng tay chăm chút bà để đến với chân trời mới, tình cảm hai bà cháu sưởi ấm lịng tác giả mùa đơng lạnh giá nước Nga Đứa cháu nhỏ bà ngàv xưa trưởng thành lịng ln đinh ninh nhớ góc bếp, nơi nắng mưa hai bà cháu có Đứa cháu khơng qn chẳng thể qn nguồn cội, nơi mà tuổi thơ đứa cháu ni dưỡng để lớn lên từ Đọc xong thơ, nhắm mắt lại tưởng tượng, bạn hình dung thấy hình ảnh bếp lửa hồng dáng người bà lặng lẽ ngồi bên hình ảnh có tính sóng đơi lên thật sống động, rõ ràng thể nét khắc, nét chạm (Văn Giá) Bài thơ Bếp lửa sống lòng bạn đọc nhờ sức truyền cảm sâu sắc Bài thơ khơi dậy lịng tình cảm cao đẹp gia đình, với người tô màu lên tuổi thơ sáng ta (********************************************************* trừu tượng: từ hình ảnh bếp lửa, lời thơ bừng sáng thành “ngọn lửa” - chuyển hoá hợp lí mang tầng nghĩa mới: Rồi sớm chiều lại bếp lửa bà nhen Một bếp lửa chứa niềm tin dai dẳng Nếu “bếp lửa” câu thơ vật hữu hình, cụ thể gia đình gần gũi, quen thuộc, hình ảnh cs âm thầm, lặng lẽ hai bà cháu, đến đây, tự nhiên, người cháu liên tưởng tới “ngọn lửa” vơ hình Nó mang ý nghĩa khái quát rộng lớn hơn: lửa thiêng liêng lịng bà, lửa tình thương, sức sống lặng thầm mà mãnh liệt, niềm tin vào tương lai cháu, tương lai quê hương, dân tộc chiến đấu chống kẻ thù xâm lược Điệp từ “một lửa” làm giọng thơ mạnh mẽ, hình ảnh thơ lung linh làm ấm lòng ngời đọc Vững tin tương lai, bà kiên trì nhóm lửa, giữ cho lửa tình u, lửa niềm tin ln ấm nóng, toả sáng “Ngọn lửa” biểu tượng sức sống muôn đời - Kỉ niệm tuổi thơ Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí lắng xuống, mạch thơ chuyển từ cx nhớ thương người cháu với bà sang suy nghĩ sâu sắc bà, gia đình ân nghĩa sâu nặng: Lận đận đời bà nắng mưa Ơi kì lạ thiêng liêng- bếp lửa! Nếu từ đầu thơ, hình ảnh bà bếp lửa song hành đến hồ vào làm Những từ láy gợi cảm “lận đận, nắng mưa” kết hợp với cụm từ thời gian “mấy chục năm rồi” phó từ “tận, vẫn” gợi tả cách sinh động đời gian nan, vất vả tần tảo, đức hi sinh bà Điệp từ “nhóm” nhắc lại lần mang ý nghĩa khác nhau, bồi đắp cao dần, ngày toả sáng Khi bà “nhóm bếp lửa” lúc bà “nhóm niềm u thương”, truyền cho cháu tình ruột thịt nồng ấm, khơi dậy tình làng nghĩa xóm, thắp sáng hồi bão, ước mơ Bởi vậy, bà nhóm bếp lửa nhóm lên sống, niềm vui, yêu thương Nhờ lửa mà bà “ủ”, bà “nhen”, bà “giữ”, cháu thêm hiểu, thêm yêu người, đất nước, sống ân nghĩa, thuỷ chung, cháu có nghị lực để vượt qua gian khó, trưởng thành Bà khơng người nhóm lửa, giữ lửa mà cịn người truyền lửa Ơi kì lạ thiêng liêng- bếp lửa! Người cháu yêu bà, nhận từ hình ảnh bếp lửa bình dị, thân thuộc kì diệu, thiêng liêng Bếp lửa ln gắn bó với bà - người phụ nữ Việt Nam tảo tần đầy yêu thương, bếp lửa đời bà gian khổ, tình bà ấm nóng, tay bà chăm chút, lịng bà ước mơ Bếp lửa hình ảnh người bà toả sáng tâm hồn cháu, nâng đỡ cháu suốt chặng đường đời, trở thành phần hồn, phần kí ức sáng đẹp cháu Bếp lửa “kì lạ” thiêng liêng thế! * Khổ thơ cuối: Những dòng thơ cuối sâu lắng dạt cảm xúc nhớ thương Giờ cháu xa có khói trăm tàu Sớm mai bà nhóm bếp lên chưa? Điệp từ “trăm” mở giới rộng lớn với bao điều mẻ Cháu sống niềm vui rộng mở, “ngọn khói trăm tàu”, “lửa trăm nhà”, không quên bếp lửa bà, không nguôi nhớ thương bà, nên “không quên nhắc nhở”: “Sớm mai bà nhóm bếp lên chưa” Nỗi nhớ bà trở thành nỗi nhớ thường trực, hình ảnh bà trở thành hình ảnh thiêng liêng tâm hồn, làm ấm lòng, nâng đỡ cháu gian nan đời Hình ảnh bà hình ảnh q hương đất nước thời gian khó, đạn lửa Trong đời, có riêng cho kỉ niệm thời ấu thơ hồn nhiên, sáng Những kỉ niệm điều thiêng liêng, thân thiết nhất, có sức mạnh phi thường nâng đỡ người suốt hành trình dài rộng đời Bằng Việt có riêng kỉ niệm, tháng năm sống bên bà, bà nhóm lên bếp lửa thân thương Không thế, điều in đậm tâm trí Bằng Việt cịn tình cảm sâu đậm hai bà cháu Chúng ta cảm nhận điều qua thơ Bếp lửa ông Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí Kỉ niệm năm bà: Tám năm ròng cháu bà nhóm lửa Tiếng tu hú mà tha thiết - Giặc đói chưa qua giặc ngoại xâm tràn tới Gia đình li tán “Mẹ cha cơng tác bận khơng về”, cháu lại gắn bó bà “Tám năm rịng” số khơng lớn, nhng ngày tháng kéo dài nặng nề, ròng rã thế! Vì “Những ngày Huế” ấy, sống gia đình thật quạnh vắng, có hai bà cháu cặm cụi bên nhau, nhóm lửa sớm, chiều tiếng tu hú kêu da diết Nếu hồi ức xa “mùi khói”, đây, ấn tượng khắc chạm tâm khảm người cháu tiếng chim tu hú Mười câu thơ mà âm vang tới lần tiếng kêu loài chim lẻ loi Lúc vẳng vẳng, mơ hồ từ “những cánh đồng xa”, lúc gần gũi, Tài liệu Khóa học Ngữ văn–giục giã “sao mà tha thiết thế”, lúc gióng giả, dồn dập “kêu hoài”, lúc khắc khoải than thở, sẻ chia Tiếng chim tu hú gợi không gian trống vắng, khơi sâu thêm cảm giác quạnh vắng, đơn Trên hoang tàn khói lửa chiến tranh, âm khắc khoải bồn chồn tiếng chim tu hú, hai bà cháu nương tựa vào để trì sống Thương tu hú bơ vơ thêm thấm thía ơn bà yêu thương, chắm chút, đùm bọc Giọng thơ thủ thỉ giọng kể câu chuyện cổ tích Đưa âm đồng nội vào thơ, thi sĩ Bằng Việt có tâm hồn gắn bó sâu nặng với quê hương, xứ sở Trong cung bậc khác tiếng chim tu hú, tình cảm người cháu lúc thiết tha hình ảnh người bà dần rõ: Cháu bà, bà bảo cháu nghe Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học Bên bếp lửa hồng, bà thay vai trò người mẹ Bà “kể chuyện”, chuyện đời thực ngày nay, chuyện cổ tích ngày xa Rồi “bà bảo cháu nghe, bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học” Từng việc, việc, nhỏ nhẹ, âm thầm Các câu thơ ngắn, liệt kê diễn tả cách sâu sắc lòng yêu thương, chăm chút, tỉ mỉ, ân cần mà bà dành cho cháu, nuôi cháu lớn khơn, soi sáng trí tuệ tâm hồn cháu Sống tình yêu thương, chở che bà, cháu ơn bà biết bao, nên dòng thơ bật thật tự nhiên mà cảm động: “thương bà khó nhọc” Tu hú chẳng đến bà Kêu chi hoài cánh đồng xa Nghệ thuật nhân hố khiến lời thơ thành lời gọi tâm tình Ẩn sau lời trách nhẹ nhàng bao nỗi nhớ thương Bây thương bà cô đơn, quạnh vắng Dòng kỉ niệm trải mênh mông ánh sáng bếp lửa nhà hắt toả sáng xóm làng, đất nước: Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi Cứ bảo nhà bình yên Đọc đoạn thơ, ta thấy tranh sống làng quê chân thực, nguyên khối Đó cảnh xóm làng bị “giặc đốt” “cháy tàn cháy rụi”, xơ xác, tiêu điều Nhưng hoàn cảnh thử thách khốc liệt chiến tranh, thấm thía vẻ đẹp tinh thần người Việt Nam thời lửa đạn Đó tình đồn kết xóm làng “Hàng xóm lều tranh” , ý chí, nghị Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí lực, niềm tin bền vững người bà, người mẹ hậu phương hướng tiền tuyến Lời bà dặn cháu “Cứ bảo nhà ” không cho ta thấy hình ảnh người bà đảm đang, tần tảo, mà làm sáng lên phẩm chất cao đẹp người phụ nữ Việt Nam: kiên cường, anh dũng, hi sinh Phần buồn lo bà gánh hết, để giành cho cháu niềm an vui Bếp lửa - Bằng Việt - Và thế, vẻ đẹp lung linh, sáng ngời tình bà cháu gắn bó hồ quyện tình u đất nước, q hương - Khổ thơ thứ : từ hình ảnh cụ thể, tả thực, tĩnh Mời bạn xem tiếp tài liệu tại: https://vndoc.com/tai-lieu-hoc-tap-lop-9 Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: hotro@vndoc.com | Hotline: 024 2242 6188 ... cảm hứng lãng mạn, bay bổng mà nhiều biện pháp nghệ thuật: khoa trương, ẩn dụ, nhân hóa, âm vang âm vang ca lao động ngân nga suốt dọc thơ, khiến tranh thêm sống động, hấp dẫn + Đây đoạn thơ đặc... gì? Em có suy nghĩ triết lí ấy? Câu 3(12đ) Hình tượng người phụ nữ Việt Nam qua tác phẩm văn học trung đại mà em học THCS GỢI Ý Câu + Giới thiệu khái quát thơ đoạn thơ + Bằng cảm hứng thiên nhiên... (Trích Chợ Tết, Đồn Văn Cừ, Thi nhân Việt Nam, NXBVH 1997) Câu (6.0 điểm) Trong thơ Quê hương, Đỗ Trung Quân viết: “ Quê hương người Như mẹ ” Từ ý thơ trên, em viết văn nghị luận (khoảng 01 trang)