Luận văn Ứng dụng công nghệ thông tin quản lý hnh chớnh nh nc Chuyên đề thực tập tốt nghiÖp MỤC LỤC MỞ ĐẦU CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN .2 I Quản lý hành nhà nước .2 Khái niệm đặc điểm quản lý hành nhà nước 1.1 Khái niệm 1.2 Đặc điểm .3 Các nguyên tắc quản lý hành nhà nước 2.1 Nhóm nguyên tắc chung 2.2 Nhóm nguyên tắc riêng Hình thức quản lý hành nhà nước 12 3.1 Các hình thức quản lý hành nhà nước .13 3.2 Vai trị quản lý hành nhà nước 17 Cải cách hành 18 4.1.Cải cách hành nhà nước xuất phát từ yêu cầu nghiệp đổi 18 4.2 Cải cách hành nhà nước xuất phát từ yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền thực dân, dân, dân .18 4.3 Cải cách hành nhà nước xuất phát từ yêu cầu hội nhập, mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác quốc tế 19 4.4 Cải cách hành nhà nước xuất phát từ yêu cầu khắc phục yếu kém, hạn chế, khuyết điểm tổ chức, hoạt động hành nhà nước 19 II Ứng dụng công nghệ thông tin quản lý hành nhà nước21 Khái niệm cơng nghệ thơng tin 21 Công nghệ thơng tin quản lý hành nhà nước 21 III Kinh nghiệm nước việc sử dụng công nghệ thông tin quản lý hành nhà nước học rút cho Việt nam 23 Kinh nghiệm Singapore .23 Bài học rút cho Việt Nam 24 Ngun Hoµi Nam Líp: KT&QLC46 CHƯƠNG II: SỬ DỤNG CƠNG NGHỆ THƠNG TIN ĐỂ QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC 26 I Thực tiến áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý hành Việt nam 26 Cơ sở đề án tin học hóa quản lý hành nhà nước giai đoạn 2001 - 2005 27 Một số đánh giá tổng qt tình hình tin học hóa quản lý hành Nhà nước thời gian qua 28 Nội dung tin học hóa quản lý hành Nhà nước giai đoạn 2001 - 2005 34 3.1 Mục tiêu chung 34 3.2 Mục tiêu cụ thể 35 3.3 Phạm vi, đối tượng tin học hóa Đề án bao gồm 36 3.4 Các nhóm Đề án mục tiêu 36 Đầu tư (giai đoạn 2001 - 2005) 41 4.1 Yêu cầu kiến trúc hệ thống tin học hóa quản lý hành nhà nước 41 4.2 Mạng tin học diện rộng Chính phủ 43 4.3 Dự toán đầu tư 45 4.3.1 Yêu cầu đầu tư .45 4.3.2 Phân cấp đầu tư 46 4.3.3 Kinh phí .46 Tổ chức thực 47 5.2 Về tổ chức máy .48 5.3 Các sách biện pháp thực 49 5.4 Tiến độ thực 50 5.5 Trách nhiệm cán Bộ, ngành 51 Tình hình triển khai tin học hóa quản lý hành nhà nước Bộ Công nghiệp 52 6.1 Về sở hạ tầng 52 6.2 Triển khai ứng dụng CNTT 53 6.3 Quảng bá hoạt động ngành công nghiệp phổ biến chủ trương sách Đảng Nhà nước lĩnh vực công nghiệp: 54 6.4 Ứng dụng CNTT đơn vị Bộ CN 55 II Những thành công thất bại từ thực tiễn áp dụng mơ hình vào Việt Nam 58 Những thành công đạt 58 Những vấn đề vướng mắc cần khắc phục 67 2.1 Dàn trải, manh mún .67 2.2 Chưa có sở pháp lý rõ ràng .68 2.3 Những cảnh báo trình thực đề án 70 Nguyên nhân 71 3.1 Một số nguyên nhân dẫn đến thất bại đề án 71 3.2 Trách nhiệm Chính phủ 73 CHƯƠNG III: MỘT SỐ BIỆN PHÁP TĂNG CƯỜNG SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ THƠNG TIN TRONG VIỆC QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC 75 I Một số nguyên tắc để tăng cường sử dụng CNTT quản lý hành nhà nước 75 Nhu cầu hoạt động hành cách minh bạch 75 Phục vụ người dân doanh nghiệp 76 II Một số giải pháp nhằm tăng cường sử dụng CNTT quản lý hành nhà nước 76 Giải pháp người 76 Giải pháp kỹ thuật 77 KẾT LUẬN 79 Chuyên đề thùc tËp tèt nghiƯp MỞ ĐẦU Ứng dụng Cơng nghệ thông tin (CNTT) hoạt động quản lý hành nhà nước, hướng đến xây dựng phủ đại hiệu điểm trọng tâm q trình xã hội hóa thơng tin, phát triển dân chủ củng cố máy quyền cấp Hiện nay, mơ hình Chính phủ điện tử (e-government) áp dụng rộng rãi nhiều nước giới mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho xã hội Tại Việt Nam, mơ hình "chính phủ điện tử" đưa vào ứng dụng nhằm cải thiện phương thức quản lý hành chính, giúp giới doanh nghiệp người dân tiếp cận với sách, chế Đảng Nhà nước cách nhanh Chuyên đề nghiên cứu việc áp dụng CNTT vào quản lý hành nhà nước Việt nam Qua đó, thành công thất bại triển khai thực dự án Từ tìm ngun nhân, đồng thời đưa số giải pháp khắc phục khuyết điểm cịn tồn Ngun Hoµi Nam Líp: KT&QLC46 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN I Quản lý hành nhà nước Khái niệm đặc điểm quản lý hành nhà nước 1.1 Khái niệm: Để hiểu rõ khái niệm quản lý hành nhà nước ta cần tìm hiểu khái niệm quản lý quản lý nhà nước Quản lý xa hội nói chung q trình tổ chức điều hành hoạt động nhằm đạt mục tiêu yêu cầu định, dựa qui luật khách quan Quản lý nhà nước tác động, tổ chức, điều chỉnh mang tính quyền lực nhà nước, thơng qua hoạt động máy nhà nước, phương tiện, công cụ, cách thức tác động Nhà nước lĩnh vực đời sống trị, kinh tế, văn hoá-xã hội theo đường lối, quan điểm Đảng cầm quyền Quản lý nhà nước hiểu theo nghĩa rộng nghĩa hẹp Theo nghĩa rộng, quản lý nhà nước hoạt động tổ chức, điều hành máy nhà nước, nghĩa bao hàm tác động, tổ chức quyền lực nhà nước phương diện lập pháp, hành pháp tư pháp Theo cách hiểu này, quản lý nhà nước đặt chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ” Theo nghĩa hẹp, quản lý nhà nước trình tổ chức, điều hành hệ thống quan hành nhà nước trình xã hội hành vi hoạt động người theo pháp luật, nhằm đạt mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ quản lý nhà nước.Các quan nhà nước nói chung cịn thực hoạt động có tính chất chấp hành, điều hành, tính chất hành nhà nước nhằm xây dựng, tổ chức máy củng cố chế độ cơng tác nội Chẳng hạn, định thành lập, chia tách, sáp nhập đơn vị, tổ chức thuộc máy mình; đề bạt, khen thưởng, kỷ luật cán bộ, công chức, ban hành qui chế làm việc nội Những hoạt động hoạt động quản lý hành nhà nước nội quan nhà nước Quản lý hành nhà nước quản lý nhà nước hiểu theo nghĩa hẹp Từ phân tích nêu hiểu khái niệm quản lý hành nhà nước là: quản lý hành nhà nước q trình tổ chức, điều chỉnh, quyền lực nhà nước, phương thức tác động mang tính chất quyền lực nhà nước quan hành nhà nước chủ thể quản lý lĩnh vực đời sống xã hội hành vi hoạt động người hoạt động có tính chất hành nhà nước, nhằm xây dựng tổ chức máy củng cố chế độ công tác nội quan tổ chức nhà nước 1.2 Đặc điểm Đối với nhà nước xã hội chủ nghĩa, quản lý hành nhà nước gồm có đặc điểm quản sau: Một là, quản lý hành nhà nước ln mang tính quyền lực, tính tổ chức chặt chẽ Đặc điểm pháp lý quan hệ quản lý khơng bình đẳng bên quan hệ quản lý, vậy, quản lý hành nhà nước, mệnh lệnh, định quản lý luôn mang tính đơn phương, chiều, bắt buộc thực cần thiết chủ thể quản lý áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành Các mệnh lệnh, định quản lý phải chấp hành cách nghiêm túc, triệt để, xác định rõ trách nhiệm pháp lý xử lý nghiêm minh trường hợp vi phạm, làm trái qui định đưa Hai là, quản lý hành nhà nước hoạt động có mục tiêu rõ rang, có chiến lược kế hoạch cụ thể để thực mục tiêu đưa Đặc điểm địi hỏi quan hành nhà nước phải xác định mục tiêu, xây dựng chiến lược kế hoạch hoạt động nhằm đạt mục tiêu xác định sở chiến lược, kế hoạch cấp đường lối sách Đảng Như vậy, quan hành nhà nước phải xác định cho mục tiêu kế hoạch dài hạn, trung hạn hang năm Bên cạnh việc xác định mục tiêu, định hướng chủ yếu cần dự báo tình hình, biến động, thay đổi xảy để dự kiến biện pháp điều chỉnh, cân đối, nhằm thực mục tiêu định hướng chủ yếu, có tính chiến lược Ba là, quản lý hành nhà nước hoạt động dựa qui định chặt chẽ pháp luật, đồng thời hoạt động có tính chủ động, sáng tạo linh hoạt thực tiễn điều hành, quản lý Trên sở qui định pháp luật mục tiêu, định hướng, kế hoạch xác định, quan quản lý hành cấp phải phát huy tối đa tính chủ động, sang tạo quản lý, điều hành, nhằm động viên tiềm năng, nguồn lực tạo nên sức mạnh tổng hợp, thực có hiệu lực, hiệu chức năng, nhiệm vụ theo quy định pháp luật Bốn là, quản lý hành nhà nước phải bảo đảm nguyên tắc công khai, dân chủ Nhà nước nhà nước dân, dân dân Vì thế, hoạt động mình, quan, cán bộ, công chức thực chức quản lý hành nhà nước phải cơng khai hoạt động mình, thể tinh thần tơn trọng nhân dân, để việc dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra; phải biết lắng nghe ý kiến dân, có biện pháp thu hút, tổ chức cho nhân dân tham gia quản lý nhà nước xã hội Mặc dù quản lý hành nhà nước ln có tính đơn phương , mệnh lệnh vawnbản phải đề cao biện pháp giáo dục, thuyết phục, vận động quần chúng, chống quan lieu, cửa quyền ức hiếp dân chúng Mặc khác, phải bước đại hố hành chính, khắc phục tình trạng tuỳ tiện, xuề xoà, luộm thuộm, xây dựng phong cách làm việc qui, bảo đảm hiệu lực định, mệnh lệnh quản lý Các nguyên tắc quản lý hành nhà nước Các nguyên tắc quản lý hành nhà nước tư tưởng, quan điểm đạo xây dựng tổ chức máy hoạt động quản lý hành nhà nước Chúng phản ánh chất nhà nước xã hội chue nghĩa yêu cầu khác quan bảo đảm cho nhà nước tồn tại, phát triển hệ thống quan hành nhà nước hoạt động có hiệu lực, hiệu Như vậy, nguyên tắc quản lý hành nhà nước gồm hai nhóm Ngồi ngun tắc chung, tổ chức, hoạt động máy nhà nước, quản lý hành nhà nước cịn có nguyên tắc riêng nhằm đảm bảo hiệu lực, hiệu hoạt động quản lý hành nhà nước 2.1 Nhóm nguyên tắc chung a Nguyên tắc lãnh đạo nhà nước Đảng cộng sản Việt Nam đội tiên phong giai cấp công nhân Việt nam, trang bị tảng tư tưởng, lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin tư tưởng Hồ Chí Minh, lãnh đạo nhân dân đấu tranh giành quyền, bảo vệ độc lập, tự Tổ quốc Đảng có vai trị to lớn thực trở thành lực lượng lãnh đạo nhà nước xã hội Điều Hiến pháp năm 1992( sửa đổi) khẳng định: “Đảng Cộng sản Việt Nam, đội tiên phong giai cấp cộng nhân Việt nam, đại biểu trung thành quyền lợi giai cấp công nhân, nhân dân lao động dân tộc, theo chủ nghĩa Mác-Lênin tư tưởng Hồ Chí Minh, lực lượng lãnh đạo nhà nước xã hội” Đảng lãnh đạo nhà nước thơng qua đường lối sách; thơng qua tổ chức đảng đảng viên hoạt động quan, tổ chức nhà nước; thông qua công tác cán bộ; thông qua công tác kiểm tra việc thực đường lối, sách Đảng quan nhà nước,cán bộ, đảng viên quan nhà nước Đảng lãnh công tác xây dựng công tác xây dựng pháp luật tổ chức thực pháp luật nhà nước, song “mọi tổ chức Đảng hoạt động khuôn khổ Hiến pháp pháp luật”1 b Nguyên tắc nhân dân lao động tham gia quản lý nhà nước xã hội Trong chế độ xã hội chủ nghĩa, nhân dân lao động người chủ nước nhà, lực lượng hùng hậu thực nhiệm vụ quản lý nhà nước Sự nghiệp xây dựng bảo vệ Tổ quốc nghiệp nhân dân Chính vậy, tập hợp, tổ chức cho nhân dân tham gia vào quản lý nhà nước xã hội yêu cầu khách quan, cấp bách tổ chức, hoạt động nhà nước Nhân dân lao động tham gia quản lý nhà nước xã hội hình thức đa dạng phong phú như: tham gia bầu cử; thảo luận dự thảo văn pháp luật; giám sát việc thực quan nhà nước, cán bộ, công chức nhà nước vv Thực nguyên tắc này, nhà nước phải xây dựng bảo đảm thực thực tế thiết chế để nhân dân lao động tham gia quản lý nhà nước cách gián tiếp, hay trực tiếp Chẳng hạn sớm xây dựng ban hành Luật Trưng cầu dân ý; thực tốt có hiệu “Quy chế dân chủ sở”; xây dựng chế độ nhân dân nhận xét, góp ý kiến cho quan nhà nước, cán công chức nhà nước; xây dưng chế độ tiếp dân quan nhà nước, cấp quyền; xây dựng phận tiếp nhận đơn thư, khiếu nại dân… vv c Nguyên tắc tập trung dân chủ Nguyên tắc tập trung dân chủ nguyên tắc có tầm quan trọng hang đầu chi phối trực tiếp hoạt động máy nhà nước Vì vậy, nguyên tắc nguyên tắc qui định Hiến pháp Điều Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992(sửa đổi), Nxb CTQG, H, 2002, tr.35 Trong lĩnh vực CNTT, công nghiệp phần cứng phát triển ổn định với tốc độ Công nghiệp phần mềm đà phát triển tốt theo xu hướng xuất phần mềm Việt Nam tổ chức Kearney (Mỹ) đánh giá 25 quốc gia có sức hấp dẫn sản xuất phần mềm Ứng dụng CNTT trở thành yếu tố quan trọng hoạt động sản xuất kinh doanh, yếu tố sống ngành đòi hỏi hội nhập quốc tế cao ngân hàng, viễn thông, hàng không… Nguồn nhân lực CNTT phát triển nhanh với hình thức đào tạo đa dạng Số lượng sở đào tạo quy đại học cao đẳng CNTT tăng lên đáng kể so với năm 2000, đào tạo đại học từ 42 lên 62, cao đẳng từ 36 lên 71 Hiện nước có 27 khoa CNTT Số lượng tuyển sinh đào tạo đại học cao đẳng CNTT tăng nhanh (năm 2000: 4.000, năm 2001: 6.000, năm 2002 2003 năm 9.000; năm 2004 2005 năm 10.000); tổng số tiêu tuyển sinh CNTT cho giai đoạn 2001 - 2005 44.000 Đáng ghi nhận việc mạng thông tin quốc gia phát triển nhanh với nhiều loại hình dịch vụ, chất lượng ngày tốt Giá cước giảm mạnh sở xoá bỏ độc quyền doanh nghiệp Giá cước viễn thông Việt Nam giảm nhiều mức trung bình thấp so với nước khu vực giới Cước ADSL thấp Singapore Thái Lan, Phillipine, Malaysia, ngang với Indonesia…Cước di động trả trước Việt Nam thấp nhiều so với nước Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia, Singapore…Thị trường viễn thông Việt Nam vài năm gần tăng trưởng trung bình với tốc độ thuộc hàng cao giới, tới 25% năm Ở thời điểm tại, Việt Nam vượt qua số nước khu vực Thái Lan, Trung Quốc mức độ sử dụng dịch vụ Huy động vốn đầu tư cho đề án dự án Sau năm thực Chỉ thị 58, việc ứng dụng phát triển CNTT – VT Việt Nam có tiến rõ rệt, đóng góp bước đầu cho nghiệp cơng nghiệp hoá, đại hoá đất nước Những vấn đề vướng mắc cần khắc phục Tuy có thành cơng tích cực số địa bàn khắp cá nước, số quan nhà nước song Đề án 112 gặp phải số vướng mắc nghiêm trọng, từ dẫn đến hiệu thất bại dự án.Dưới số vướng mắc gặp phải thực dự án 2.1 Dàn trải, manh mún Ngay từ đầu ĐA112 bộc lộ chuẩn bị chưa chu đáo Với giai đoạn thực hoạch định năm (2001 - 2005), phải đến hết năm 2002 ĐA112 thực hồn thành Chính thế, phải năm sau ĐA112 bắt tay vào triển khai Điều phản ánh chậm trễ không sát với thực tế tiến độ Tiếp theo bước hụt thời gian triển khai, ĐA112 lại vấp phải bước hụt tài Theo định Chính phủ phê duyệt, ĐA112 có nguồn vốn giai đoạn 1.000 tỉ đồng Thế nhưng, số thực giải ngân có 510 tỉ đồng Điều khiến cho BĐH ĐA112 Trung ương lúng túng tỉnh triển khai dự án, đề án xây dựng Từ lý trên, BĐH ĐA112 Trung ương lại vấp lần định hướng triển khai dàn trải mà khơng tính đến yếu tố khó khăn địa hình địa bàn; người hành chính; sở hạ tầng Với nguồn vốn hữu hạn, cộng với khó khăn nên việc triển khai đại trà tất tỉnh, thành phố, ngành khiến cho ĐA112 thiếu trọng tâm Có tỉnh Hải Phịng, Bình Định, Thanh Hóa làm tốt việc xây dựng Trung tâm tích hợp liệu (THDL); triển khai PMDC Tuy nhiên, có tỉnh triển khai mang tính hình thức, chưa thể đưa vào phục vụ công việc cách hiệu Vì thế, tính đến nay, số 43 PMDC cần triển khai có số tỉnh triển khai PMDC thành cơng, cịn lại đa số giai đoạn thử nghiệm Mới có vạn số 24 vạn cán đào tạo tin học ứng dụng Đặc biệt, mạng lưới xuống quận, huyện gần cấp độ “mạnh người làm” 2.2 Chưa có sở pháp lý rõ ràng Trong kết ĐA 112 mà công văn số 4294 ngày 3/8/2007 VPCP (v/v chuyển giao kết ĐA 112) nhắc tới, ngồi phần cứng, phần mềm cịn có “sản phẩm phục vụ hình thành sở pháp lý tin học hóa quản lý hành nhà nước” Điều có nghĩa ĐA 112 thực sở pháp lý cho hoạt động cịn thiếu, sở hồn tồn khơng thuận lợi cho việc làm tin học Chính thế, ban điều hành (BĐH) ĐA phải tự lo hình thành lấy sở pháp lý Đây việc vượt chức BĐH ĐA Nhưng khơng làm ĐA khơng triển khai được, họ phải xoay xở để “sáng chế” quy định, quy trình cần thiết tìm cách nhờ quan này, quan khác thông qua Như thế, BĐH ĐA 112 gánh lấy trách nhiệm khó khăn kẻ trước - kẻ khai hoang Mặt khác, nhờ tự tạo “sản phẩm phục vụ hình thành sở pháp lý”, họ dễ lồng vào yếu tố có lợi cho riêng Khó khăn lớn BĐH ĐA 112, nằm ý đồ ĐA, phần thể qua tên “tin học hóa quản lý hành nhà nước”, hiểu đưa tin học vào làm biến đổi hệ thống hành Cơng mà nói, việc đưa tin học vào CQNN khơng phải khơng tạo thay đổi Nhiều người nhờ làm quen với máy tính, biết đến Internet hình thành ý thức phương tiện làm việc Thế nhưng, đơn phương tin học hóa, đạt đến mức thơi, tin học can thiệp sâu vào chế hành nhạy cảm, bắt người làm theo guồng quay cũ phải thay đổi quy trình, phải chia sẻ thông tin, công khai thời hạn giải công việc gặp lực cản Tin học “chạy” trước, sức ỳ máy hành lớn, điều làm cho chương trình tin học hóa bị lạc bước, trở thành “dị thể” khối hành Những trung tâm tích hợp liệu đại nằm đắp chiếu sử dụng hình ảnh tiêu biểu Thậm chí, có tỉnh (khơng làm theo ĐA 112), đưa liệu đất đai chi tiết lên mạng, tuyên bố người dân truy cập xem đất đai cán tỉnh, nhà hàng xóm Nhưng sau đó, người ta khơng cịn thấy liệu chi tiết mạng Đấy trì níu hệ thống hành lạc hậu, khó thay đổi, với nhiều mối quan hệ đan xen phức tạp liên quan đến lợi ích riêng tư Nên ĐA 112 tham gia vào hệ thống hành chính, đơn phương khơng thể bắt nhịp với cấu hữu; can thiệp tạo thay đổi sâu hành chính, vơ phương khơng thể làm việc q khả năng! Khơng có cộng tác chủ thể hành chính, khả đại hóa tin học ảo tưởng Cái khó BĐH ĐA 112 lúc thi hành lệnh vượt khả tầm vóc mình: cải tạo hệ thống hành Nhiều người cho ĐA 112 khơng có mối liên hệ mật thiết với đề án cải cách hành (CCHC) ngun nhân khiến thất bại Điều phần “Nói chuyện” với phận CCHC tạo thêm thuận lợi không làm thay đổi cục diện Chừng máy hành cịn trì trệ, cịn chưa thật có thay đổi lớn, chừng tin học cịn đứng ngồi lề Ngược lại, thân phận CCHC thật làm tốt, muốn thay đổi quy trình, muốn cơng khai minh bạch, tâm xây dựng hành đại, vượt hẳn lên mặt cũ kỹ thời , chắn phận CCHC có nhu cầu “nói chuyện” với “bên” tin học, chủ động chấp nhận đưa tin học vào ứng dụng công nghệ khác làm phương tiện để đạt mục đích 2.3 Những cảnh báo trình thực đề án ♦ 3.730 tỉ đồng cho đề án thất bại: Theo báo cáo UB KHCN & Môi trường Quốc hội đến tháng 9.2003, ĐA112 ngốn 3.730 tỉ đồng (vốn T.Ư địa phương) Từ đến năm 2006 (năm chấm dứt thực hiện) số tiền Ban điều hành (BĐH) ĐA112 khơng biết ♦ Chương trình "Phát triển nguồn nhân lực CNTT": Chưa triển khai khơng có chế huy động tài chính; xây dựng chương trình q muộn ♦ Đề án tin học hoá hoạt động quan Đảng (360 tỉ đồng): Công tác nâng cao nhận thức đề án đến lãnh đạo cấp chậm; hiệu điều hành tác nghiệp thấp; đội ngũ nhân lực yếu số chất lượng ♦ Dự án Hiện đại hoá hệ thống ngân hàng (49.755 tỉ đồng): Trình độ ứng dụng CNTT ngân hàng cịn cách xa có nguy tụt hậu; tốc độ phát triển ứng dụng chậm, chưa đáp ứng yêu cầu hội nhập Chưa có kiến trúc CNTT thống cho ngành; môi trường pháp lý không theo kịp; hạ tầng chưa đáp ứng yêu cầu ♦ Dự án Hồn thiện hệ thống thơng tin tài Hiện đại hố hệ thống thơng tin ngành hải quan (đầu tư ngành 530 tỉ đồng): Ứng dụng CNTT mức thấp, thay phần lao động thủ cơng Khả tích hợp yếu, chưa dồng độ; hạ tầng chưa đáp ứng yêu cầu; đội ngũ nhân lực yếu ♦ Dự án Tổ chức triển khai phát triển thương mại điện tử (dải ngân 10 tỉ đồng): Các cơng trình sàn giao dịch thương mại điện tử Hà Nội, TPHCM Đà Nẵng chưa hoàn thành dự kiến; quy định đầu tư chưa phù hợp ♦ Dự án Ứng dụng CNTT phục vụ CNH - HĐH nông nghiệp phát triển nông thơn (19,7 tỉ đồng): Triển khai chậm, kinh phí khơng đủ, khó khăn thủ tục ♦ Dự án Ứng dụng phát triển CNTT phục vụ an ninh công cộng (383 tỉ đồng): Thiếu phối hợp, đầu tư trùng lặp; thiết kế xây dựng hệ thống thông tin nặng tính cục bộ, khó trao đổi kết nối thơng tin diện rộng; cơng tác chuẩn hố thơng tin liệu bất cập nên hiệu hạn chế ♦ Dự án Ứng dụng phát triển phần mềm nguồn mở 2004 - 2008 (2,3 tỉ): Hầu chưa triển khai Nguyên nhân 3.1 Một số nguyên nhân dẫn đến thất bại đề án Thứ nhất, mục tiêu Ðề án 112 không quán từ triển khai, đề án khn khổ Chương trình cải cách hành thể với "mầu sắc" hình thức khoa học công nghệ (tin học), không xác định rõ ràng tin học hóa cải cách hành quan hệ tương hỗ với Thứ hai, lực tổ chức trình độ quản lý thiếu chun nghiệp Ban điều hành khơng có chức quản lý nhà nước CNTT kiêm nhiệm vụ từ chủ đầu tư, thiết kế, thẩm định tạo nên tình trạng "vừa đá bóng vừa thổi cịi" gây lãng phí sai nguyên tắc quản lý Ngay từ đầu đề án tiềm ẩn yếu tố dẫn đến thất bại: khơng có kế thừa từ chương trình quốc gia CNTT giai đoạn trước Ban thư ký đề án, tổ chuyên môn ban điều hành bao gồm cán kiêm nhiệm với vai trị tham mưu nên khơng có chịu trách nhiệm cụ thể Phương pháp phương thức triển khai đề án nguyên nhân dẫn đến việc thực Ðề án 112 không thành cơng Ðề án thuộc Chương trình cải cách tất mục tiêu Khi chưa tỉnh, thành phố, thí điểm thành cơng việc tin học hóa quản lý hành mà triển khai đề án đồng loạt nước, tất yếu dẫn đến bất cập, hạn chế thất thốt, lãng phí Quy trình hệ thống hành chưa xem xét rà soát thấu đáo, hệ thống "tin học hóa" khơng nghiên cứu, thẩm định phù hợp Ðề án có quy mơ lớn, diện triển khai rộng độ phức tạp phối hợp đa ngành từ trung ương đến địa phương, phức tạp quy trình ứng dụng, mơ hình tổ chức quản lý đề án vượt qua giới hạn pháp luật quy định dẫn đến thất bại Thứ ba, chưa coi trọng công tác tư vấn, phản biện, giám sát thường xuyên Công tác tư vấn, phản biện, giám sát thường xuyên đóng vai trị quan trọng với thành cơng hay thất bại chương trình dự án, đề án liên quan lĩnh vực khoa học cơng nghệ có tốc độ phát triển xu thay đổi nhanh Công tác giám định từ thiết kế, triển khai không thực thi nghiêm túc đầy đủ theo luật định Thứ tư, chưa xác định thực rõ ràng quan cụ thể chịu trách nhiệm chủ đạo việc triển khai Chính phủ điện tử Trên thực tế, Văn phịng Chính phủ, Bộ Bưu Viễn thơng (*), số quan khác nữa… tham gia triển khai Chính phủ điện tử Đơi khi, việc có q nhiều đơn vị tham gia triển khai Chính phủ điện tử làm thứ trở nên phức tạp rối tung lên hơn, lý việc triển khai khơng thể nhanh chóng Nếu nhìn vào nước khác Singapore, Hong Kong,… chí Hàn Quốc, ln thấy rõ quan nhất, hai quan kết hợp li thnh mt h * Nay chuyển thành Bộ Thông tin Truyền thông Chuyên đề thực tập tốt nghiÖp 78 thống hợp để triển khai hoạt động liên quan tới Chính phủ điện tử, chịu trách nhiệm thành công thất bại q trình triển khai 3.2 Trách nhiệm Chính phủ2 - Thứ nhất: Đề án 112 đề án lớn, có lượng dự tốn khoảng 3.800 tỷ đồng Đây lĩnh vực mới, Chính phủ chưa có kinh nghiệm lựa chọn quan thực xây dựng tiến hành đề án Văn phòng Chính phủ Có thể nói việc giao nhiệm vụ khơng cho Văn phịng Chính phủ khơng phù hợp Văn phịng Chính phủ quan tham mưu tổng hợp giúp việc, quan chức năng, lại không hiểu sâu lĩnh vực tin học hóa, vấn đề tin học hóa quản lý hành nhà nước - Thứ hai: Cách đạo quản lý đề án không ổn Ban điều hành dự án lập đồng chí chủ nhiệm Văn phịng Chính phủ làm trưởng ban Ban điều hành hoạt động theo hình thức kiêm nhiệm, gồm số đồng chí thứ trưởng ngành tham gia: Bộ kế hoạch, Bộ tài chính, Nội vụ, KHCN Mơi trường, đồng chí PGĐ tin học Văn phịng Chính phủ tổng thư ký điều phối Trong trình thực hiện, đồng chí thứ trưởng tham gia đề án chuyển công tác nghỉ hưu ban điều hành khơng báo cáo thủ tướng Chính phủ, khơng tổ chức lại để thay nên Ban điều hành khơng có quản trị, khơng thưịng xun hoạt động Cho đến cuối năm 2005 đầu năm 2006, mục tiêu mà đề án đặt chưa hịan thành hồn chỉnh - Thứ 3: Ngay Bộ Bưu Viễn thơng thực năm 2002 thành lập chưa kịp chuyển giao nhiệm vụ Cơ quan Bộ Bưu Viễn thơng thành lập chưa tham gia vào công tác quản lý nhà nước dự án Theo vnmedia Nguyễn Hoài Nam Lớp: KT&QLC46 Chuyên đề thực tập tốt nghiƯp 79 Theo Phó thủ tướng, sai lầm cơng tác đạo thường trực Chính phủ dự án là: Trong trình quản lý dự án buông lỏng quản lý, thiếu chế kiểm tra, thiếu giám sát thích hợp cách có hiệu Bộ trưởng chủ nhiệm Văn phịng Chính phủ quan Chính phủ giao chủ trì đề án không thực tốt trách nhiệm quản lý, kiểm tra giám sát mà lại phó thác tịan cho đồng chí phó chủ nhiệm, trưởng ban điều hành dự án Chính sơ sót bng lỏng quản lý tạo kẽ hở cho Trưởng ban điều hành dự án ủy viên thư ký lộng quyền, tiêu cực, tham nhũng gây lãng phí, thất Mặc dù Thủ Tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng định ngừng triển khai Đề án tin học hoá quản lý hành nhà nước (Đề án 112) Nhưng Thủ tướng coi ứng dụng CNTT hoạt động quan nhà nước yêu cầu đắn cấp thiết giai đoạn Vì vậy, tin học hóa quản lý hành nhà nước phải tiếp tục triển khai mạnh mẽ, thực theo Nghị định 64/2007/NĐ-CP ngày 10/4/2007 Chính phủ mà Thủ tướng vừa ký ban hành tháng Được biết, nghị định 64/2007/NĐ–CP qui định sau: Các Bộ, quan ngang Bộ, quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm xây dựng kế hoạch năm ứng dụng công nghệ thơng tin hoạt động quan mình, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề nghị Thủ tướng Chính phủ ủy quyền cho quan có thẩm quyền phê duyệt Người đứng đầu quan nhà nước phải trực tiếp đạo chịu trách nhiệm hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin lĩnh vực, địa phương tổ chức, quan mình; định biện pháp nhằm tổ chức thực có hiệu kế hoạch ứng dụng cơng nghệ thơng tin Chính phủ khuyến khích Bộ, quan ngang Bộ, quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh triển khai sáng kiến, chương trình, dự án ứng dụng cơng nghệ thơng tin có phối hợp với nhau, tạo sở hạ tầng thông tin chung tạo điều kiện thuận lợi cho giao dịch điện tử quan nhà nước quan nhà nước với tổ chức, cá nhân… Ngun Hoµi Nam Líp: KT&QLC46 CHƯƠNG III: MỘT SỐ BIỆN PHÁP TĂNG CƯỜNG SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG VIỆC QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC I Một số nguyên tắc để tăng cường sử dụng CNTT quản lý hành nhà nước Nhu cầu hoạt động hành cách minh bạch Cơng khai, minh bạch đòi hỏi, yêu cầu, điều kiện thiết yếu hoạt động máy hành cơng chuyên nghiệp, đại Ở Việt Nam việc cơng khai hố, minh bạch hố hoạt động máy nhà nước nói chung, máy hành nhà nước nói riêng địi hỏi quan trọng q trình xây dựng kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng nhà nước pháp quyền nhân dân, nhân dân nhân dân, xây dựng xã hội dân định hướng xã hội chủ nghĩa Công khai, minh bạch yêu cầu nội tại, xuất phát từ chất chuẩn mực hoạt động máy nhà nước, có vai trị tích cực góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu máy nhà nước Công khai, minh bạch biện pháp hữu hiệu nhằm phòng ngừa hành vi sai trái, tiêu cực, biểu làm sai lệch, suy giảm hiệu hoạt động máy nhà nước Công khai, minh bạch cơng cụ đặc biệt quan trọng; giải pháp phịng chống tham nhũng mang tính chủ động, tích cực; địi hỏi xã hội gắn liền với cơng quyền thơng tri Trong quản lý hành cơng cơng khai, minh bạch địi hỏi người dân phải thơng tri đầy đủ, kịp thời, xác tất pháp luật khơng cấm quản lý hành nhà nước Luật Phòng, chống tham nhũng đưa vấn đề công khai, minh bạch trở thành nguyên tắc chung cho hoạt động quan, tổ chức, đơn vị nguyên tắc quản lý ngân sách nhà nước Nguyên tắc vừa nhằm ngăn chặn tham nhũng, vừa bảo đảm Phục vụ người dân doanh nghiệp - Bảo đảm Bộ, quan ngang Bộ, tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có cổng thơng tin điện tử với đầy đủ thông tin theo quy định Điều 28 Luật Công nghệ thông tin, cung cấp biểu mẫu điện tử dịch vụ hành cơng cho người dân doanh nghiệp (ít biểu mẫu điện tử) - Đối với thành phố trực thuộc Trung ương: bảo đảm cổng thông tin điện tử cho phép người dân doanh nghiệp khai báo, gửi đăng ký biểu mẫu điện tử qua mạng II Một số giải pháp nhằm tăng cường sử dụng CNTT quản lý hành nhà nước Giải pháp người -Vai trò người lãnh đạo Lãnh đạo tâm có nghĩa có quan tâm sâu sắc đến việc ứng dụng CNTT vào đơn vị Đầu tư thời gian: xem xét, phê duyệt, thường xuyên thảo luận họp giao ban Mạnh dạn đầu tư kinh phí, ln dành cho CNTT ngân sách hàng năm Chuẩn bị đủ nguồn lực: Tuyển dụng, bổ nhiệm, bồi dưỡng cán phụ trách CNTT, giao cho họ quyền hạn nghĩa vụ tương xứng Đưa tiêu chí ứng dụng CNTT vào đánh giá khen thưởng cuối năm -Mục tiêu-Kế hoạch-Lộ trình Khơng có Mục tiêu – Kế hoạch – Lộ trình khơng thể đánh giá hiệu dự án QĐ43TTG Ứng dụng CNTT q trình  cần có kế hoạch tổng thể dự án ngắn hạn Kế hoạch phải giúp chúng hình dung rõ: Khi nào, chúng đạt gì? Chúng ta phải chuẩn bị đầu tư nguồn lực gì? Những thuận lợi khó khăn gì? Cần xem xét đánh giá qua dự án, quý, năm -Xây dựng Công chức điện tử - Công dân điện tử Công chức điện tử: Là tảng phủ điện tử Đội ngũ công chức phải đào tạo đầy đủ quy trình cơng việc mới, cách thức sử dụng cơng cụ phong cách làm việc Tiến độ đưa ứng dụng phải đồng với tiến độ đào tạo cơng chức điện tử Cơng dân điện tử: Chính phủ điện tử phục vụ tốt cơng dân điện tử Tỷ lệ máy tính nối internet/dân số phải ngày nâng cao Giải pháp kỹ thuật * Bắt đầu dự án dễ, trọng điểm Thành công áp dụng CNTT bước đầu tạo động lực tiếp tục tin học hoá lĩnh vực khác Lựa chọn lĩnh vực dễ hơn, ví dụ: tảng liệu tốt, quy trình tương đối rõ ràng… Khơng gị ép ứng dụng vào quy trình lạc hậu Cần khuyến khích đơn vị, cá nhân góp phần cho dự án CNTT thành cơng Tạo niềm tin lòng cán hiệu việc ứng dụng CNTT vào công việc hàng ngày * Cầu nối cán tin học cán QLNN Giữa cán tin học cán QLNN ln có khoảng cách nhiều phương diện Phát cá nhân có nghiệp vụ hành nhà nước am hiểu tin học để họ tham gia vào trình triển khai ứng dụng CNTT Bồi dưỡng cán QLNN kiến thức CNTT Nếu chưa có cán đủ lực làm cầu nối Lãnh đạo phải tham gia trực tiếp vào số giai đoạn quan trọng dự án như: xác định yêu cầu, phê duyệt thiết kế nghiệm thu KẾT LUẬN Tin học hoá quản lý hành xu hướng tất yếu, triển khai sớm tốt Đây xu thế, phát triển tất yếu, Nhà nước không đổi kịp khơng thể quản lý xã hội phát triển ngày chưa nói đến việc phục vụ tốt xã hội Tin học hố quản lý hành cơng việc khó khăn, địi hỏi nỗ lực cao độ nhiều phía Vì vậy, địi hỏi cần có đạo đắn Đảng, Chính phủ để thực tốt u cầu đề Ngồi ra, cịn yếu tố không nhỏ để đảm bảo cho việc thực dự án thực cách hiệu quả, người dân Vậy để góp phần cơng sức cho mục đích chung đất nước Ngay từ bây giời, công dân không ngừng nâng cao lực sử dụng CNTT để xây dựng cộng đồng, đất nước mà người sử dụng CNTT cách hiệu Cùng với đó, người thể tiếp nhận thành mà phủ điện tử (e-government) đem lại sau TÀI LIỆU THAM KHẢO Hans Gammeltoft-Hansen, Tổng Thanh tra Nghị viện Vương quốc Đan Mạch: Vai trò Ombudsman việc xây dựng thủ tục hành nhanh gọn, đảm bảo minh bạch phòng chống tham nhũng Võ Khánh Vinh, Chánh Văn phịng Viện Khoa học xã hội Việt Nam: Tính cơng khai, minh bạch quản lý hành cơng: số vấn đề lý luận thực tiễn Thang Văn Phúc, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Cải cách hành Nhà nước Việt Nam – nhìn lại năm (2001-2005), ưu tiên (2006-2010) tầm nhìn 2020 Quyết định số 43/2008/QĐ-TTg ngày 24 tháng năm 2008 Thủ tướng Chính phủ Quyết định số 112 ngày 25/7/2001, phê duyệt đề án “Tin học hóa quản lý hành nhà nước giai đoạn 2001 –2005 Trần Ngọc Uẩn, Giáo trình Nhà nước pháp luật, Quản lý hành Tập 3, Nxb Lý luận trị, HN, 2004 Đặng Hữu Đạo Cấp đề tài: Đề tài/Nhiệm vụ cấp nhà nước: Ứng dụng CNTT nghiên cứu số vấn đề kinh tế quản lý Chủ nhiệm đề tài: Chính phủ điện tử phải người!: http://vietnamnet.vn/cntt/2007/11/753760/ Công dân khách hang: http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx? ArticleID=190760&ChannelID=3 10 Chính phủ điện tử hướng tới dịch vụ hành công tốt nhất: http://www.mofa.gov.vn/vi/nr040807104143/nr040807105001/ns061214135442 11 Ứng dụng phát triển CNTT quản lý nhà nước: http://www.sggp.org.vn/thuongmai_dautu/2007/2/85342/ ... SỞ LÝ LUẬN I Quản lý hành nhà nước Khái niệm đặc điểm quản lý hành nhà nước 1.1 Khái niệm: Để hiểu rõ khái niệm quản lý hành nhà nước ta cần tìm hiểu khái niệm quản lý quản lý nhà nước Quản lý. .. Hình thức quản lý hành nhà nước Hình thức quản lý hành nhà nước quản lý hành nhà nước có mối quan hệ mật thiết với Đây mối quan hệ hình thức nội dung Muốn thực nội dung quản lý hành nhà nước phải... mục đích quản lý nhà nước Quản lý hành nhà nước hoạt động quản lý nhà nước hiểu theo nghĩa hẹp Như vậy, quản lý hành nhà nước tác động có tổ chức, có định hướng hệ thống quan hành nhà nước trình