Tính cấp thiết của đề tài
Thị trường chứng khoán Việt Nam đã trải qua sự phát triển mạnh mẽ kể từ phiên giao dịch đầu tiên vào ngày 28/07/2000, với sự xuất hiện của hàng chục công ty chứng khoán và nhiều sản phẩm dịch vụ tài chính mới Hiện nay, thị trường này không chỉ là kênh huy động vốn quan trọng mà còn đóng vai trò trong việc phân bổ vốn và thúc đẩy hoạt động đầu tư xã hội hóa.
Môi giới chứng khoán là hoạt động cốt lõi của công ty chứng khoán
Các công ty chứng khoán hoạt động như những nhà môi giới, cung cấp dịch vụ tư vấn đầu tư và kết nối các nhà đầu tư có nhu cầu mua bán chứng khoán.
Giúp nhà đầu tư tiết kiệm thời gian, chi phí giao dịch; giúp cải thiện môi trường kinh doanh.
Hoạt động môi giới chứng khoán đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển các sản phẩm và dịch vụ mới, từ đó góp phần đa dạng hóa danh mục sản phẩm trên thị trường chứng khoán.
Tiềm năng nghiệp vụ môi giới tại Việt Nam:
Việt Nam là nước có thị trường chứng khoán mới phát triển không lâu, nếu tại
Tại Mỹ, hơn 90% dân số đã tham gia thị trường chứng khoán, trong khi Việt Nam chỉ có khoảng 1,9 triệu tài khoản chứng khoán vào năm 2017, tương đương với gần 2% dân số (hơn 96 triệu người), trong đó 98% là nhà đầu tư cá nhân Tỷ lệ này cho thấy sự chênh lệch lớn và tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ cho số lượng tài khoản mới tại Việt Nam.
MBS chi nhánh Hoàn Kiếm đang tập trung vào việc mở rộng thị phần, đặc biệt là trong khối khách hàng cá nhân Hoạt động môi giới là một trong những ưu tiên hàng đầu và là thế mạnh của chi nhánh, góp phần nâng cao vị thế của MBS trên thị trường.
Hoạt động môi giới là yếu tố chính trong công ty chứng khoán, đóng góp đáng kể vào doanh thu và sở hữu tiềm năng tăng trưởng lớn Vì lý do này, tôi đã quyết định chọn đề tài khóa luận "Hiệu quả hoạt động môi giới tại Công ty cổ phần Chứng khoán MB".
Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống lý luận về hiệu quả hoạt động môi giới chứng khoán tại các công ty chứng khoán
- Đánh giá thực trạng hiệu quả hoạt động môi giới tại Công ty cổ phần Chứng khoán MB
Công ty cổ phần Chứng khoán MB đã đạt được nhiều thành công trong hoạt động môi giới, tuy nhiên vẫn tồn tại một số hạn chế cần khắc phục Việc nhận diện rõ ràng các thành công này, cũng như những hạn chế và nguyên nhân gây ra chúng, sẽ giúp công ty tối ưu hóa hiệu quả hoạt động môi giới Phân tích sâu về các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu suất sẽ là bước quan trọng để nâng cao chất lượng dịch vụ và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng.
- Đưa ra được một số giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động môi giới tạiCông ty cổ phần Chứng khoán MB.
Phương pháp nghiên cứu
Khóa luận sử dụng các phương pháp phân tích tổng hợp, so sánh tuyệt đối và tương đối, minh họa bằng các bảng biểu đồ thị.
- Nguồn số liệu sơ cấp: Báo cáo tài chính MBS các năm 2015 – 2017, tài liệu nghiệp vụ MBS… cùng các tài liệu, sách báo liên quan
- Xử lý số liệu thứ cấp: Lập bảng biểu so sánh, biểu đồ…
Kết cấu khóa luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, bảng biểu đồ thị, sơ đồ… nội dung của khóa luận được chia làm 3 chương:
Chương 1 trình bày cơ sở lý thuyết về hiệu quả hoạt động môi giới tại các công ty chứng khoán, nhấn mạnh các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả này Chương 2 phân tích thực trạng hiệu quả môi giới tại Công ty cổ phần Chứng khoán MB, chỉ ra những điểm mạnh và yếu trong quy trình hoạt động của công ty Chương 3 đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động môi giới tại Công ty cổ phần Chứng khoán MB, nhằm tối ưu hóa dịch vụ và đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
CƠ SỞ LÝ THUYẾT HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI CHỨNG KHOÁN
Lý thuyết về hoạt động môi giới chứng khoán
Theo Điều 6, Khoản 20 của Luật Chứng khoán 2006, môi giới chứng khoán được định nghĩa là hoạt động mà công ty chứng khoán đóng vai trò trung gian trong việc thực hiện giao dịch mua và bán chứng khoán cho khách hàng.
Hoạt động môi giới chứng khoán là quá trình mà các công ty chứng khoán đóng vai trò trung gian trong việc thực hiện lệnh mua bán của khách hàng Khách hàng sẽ quyết định các yếu tố như loại chứng khoán, khối lượng, giá cả và thời điểm giao dịch, đồng thời chịu trách nhiệm về kết quả lãi lỗ từ các giao dịch này Công ty chứng khoán sẽ nhận phí dịch vụ dựa trên tỷ lệ phần trăm giá trị giao dịch, nhưng không phải chịu rủi ro từ các hoạt động giao dịch của khách hàng.
Phân loại theo dịch vụ cung cấp
Môi giới trọn gói (Full - service)
Hoạt động môi giới chứng khoán cung cấp dịch vụ toàn diện cho khách hàng, bao gồm đại diện thương lượng mua bán chứng khoán và giải quyết các vấn đề liên quan như quản lý chứng khoán, thu cổ tức, cung cấp tài liệu và tư vấn Do đó, phí môi giới thường cao hơn so với dịch vụ môi giới từng phần.
Khách hàng sử dụng dịch vụ môi giới này thường có khả năng tài chính vững mạnh, tham gia vào thị trường với mục đích đầu tư dài hạn thay vì đầu cơ Mô hình môi giới này chủ yếu phát triển mạnh mẽ tại Mỹ.
Môi giới chiếu khấu (Discount - service)
Môi giới chiết khấu là hình thức cung cấp dịch vụ hạn chế, chủ yếu tập trung vào thương lượng mua bán chứng khoán theo ủy thác của khách hàng Loại hình này phù hợp với những nhà đầu tư tự quyết định mà không cần lời khuyên từ nhân viên môi giới, đồng thời có mức phí dịch vụ thấp hơn nhiều so với môi giới toàn phần Tuy nhiên, nhà đầu tư có thể đối mặt với nhiều rủi ro hơn khi sử dụng dịch vụ này Mọi hoạt động giao dịch, tìm kiếm và giao tiếp của môi giới chiết khấu chủ yếu diễn ra qua Internet, vì vậy sự phát triển của hình thức này gắn liền với sự tiến bộ của công nghệ thông tin.
Phân loại theo hoạt động của nhà môi giới chứng khoán
Nhà môi giới được ủy nhiệm hay thừa hành (Floor brokers) là những nhân viên môi giới của công ty chứng khoán (CTCK) thành viên của một Sở giao dịch, làm việc với mức lương từ CTCK và thực hiện các lệnh mua bán cho công ty hoặc khách hàng trên sàn giao dịch Họ được gọi chung là môi giới trên sàn, và các lệnh mua bán được chuyển đến họ có thể đến từ văn phòng công ty hoặc từ các môi giới đại diện (Registered Representative).
Nhà môi giới độc lập (2$ dollar broker) – làm vì hoa hồng
Nhà môi giới độc lập hoạt động độc lập, nhận hoa hồng từ dịch vụ và tự chi trả chi phí thuê chỗ tại sở giao dịch, tương tự như các công ty chứng khoán thành viên Họ thực hiện giao dịch cho bất kỳ công ty nào thuê dịch vụ của mình Trong trường hợp nhà môi giới của công ty chứng khoán không thể thực hiện lệnh giao dịch hoặc vắng mặt, họ có thể chuyển lệnh cho nhà môi giới độc lập và trả một khoản phí nhất định cho dịch vụ này.
Nhà giao dịch chứng khoán có đăng ký (Registered Floor Trade) – làm vì chính bản thân mình
Một số người mua chỗ trên Sở Giao dịch Chứng khoán chỉ nhằm mục đích giao dịch cho bản thân, được gọi là nhà giao dịch chứng khoán có đăng ký Thông thường, họ không thuộc về một công ty nào, nhưng do sự gia tăng các quy định và nguyên tắc, hoạt động của họ bị hạn chế nhiều Vì vậy, các nhà giao dịch này thường hỗ trợ cho các nhà môi giới chuyên nghiệp hoặc hoạt động như nhà môi giới 2 đôla.
Người giao dịch tự đăng ký thực hiện lệnh mua bán cho tài khoản của mình và chịu hoàn toàn trách nhiệm về rủi ro Họ hiếm khi thực hiện lệnh cho khách hàng, nhưng khi có lệnh từ khách, việc ưu tiên thực hiện lệnh của khách hàng sẽ được đặt lên hàng đầu.
Nhà môi giới chứng khoán chuyên môn (Specialist)
Mỗi chứng khoán niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán chỉ được giao dịch tại một vị trí cố định, gọi là “quầy” Tại mỗi quầy, có một số nhà môi giới chuyên môn, chịu trách nhiệm mua bán một loại chứng khoán nhất định Hai chức năng chính của nhà môi giới chuyên môn là thực hiện các lệnh giao dịch và tạo lập thị trường.
Hiện nay, Việt Nam có hai loại hình môi giới chứng khoán: môi giới thông thường và môi giới từng phần Các nhà môi giới này thuộc các công ty chứng khoán (CTCK) và cần tuân thủ những tiêu chuẩn nhất định để hoạt động hiệu quả.
Dịch vụ môi giới chứng khoán không chỉ phản ánh sự phát triển của nền kinh tế thị trường mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế và cải thiện môi trường kinh doanh Vai trò này của dịch vụ môi giới được thể hiện qua nhiều khía cạnh khác nhau.
Làm kênh trung gian - kênh huy động vốn hiệu quả cho nhà đầu tư và phát triển kinh tế
Các công ty môi giới chứng khoán thực hiện các chức năng sau:
- Tạo ra cơ chế huy động vốn bằng cách nối những người có tiền với những người có nhu cầu sử dụng vốn
- Cung cấp một cơ chế xác định giá cho các khoản đầu tư, can thiệp trên thị trường góp phần điều tiết giá chứng khoán.
- Cung cấp các cơ chế chuyển các khoản đầu tư thành tiền, giảm thiểu thiệt hại cho các nhà đầu tư khi tiến hành đầu tư.
Công ty môi giới chứng khoán đóng vai trò quan trọng trong việc tập hợp vốn nhỏ lẻ từ cá nhân và tổ chức, nhằm đầu tư vào sản xuất và kinh doanh của các công ty Nhờ vào mạng lưới rộng lớn của các công ty này, chứng khoán được lưu thông nhanh chóng và dễ dàng, giúp tập trung nguồn vốn tiết kiệm từ nhiều nguồn khác nhau vào những doanh nghiệp cần vốn lớn.
Giảm chi phí và thời gian giao dịch
Trên thị trường chứng khoán, việc giao dịch giữa người bán và người mua đòi hỏi cơ hội gặp gỡ để thẩm định chất lượng hàng hóa và thỏa thuận giá cả Tuy nhiên, để đánh giá đúng giá trị và chất lượng sản phẩm, nhà đầu tư cần đầu tư một khoản chi phí lớn cho việc thu thập và phân tích thông tin Với quy mô khổng lồ và sự tham gia của nhiều công ty, giao dịch diễn ra liên tục, nhà đầu tư cần có khả năng nắm bắt cơ hội nhanh chóng để thành công.
Các công ty chứng khoán chuyên nghiệp với quy mô lớn và đội ngũ nhân viên có trình độ cao đáp ứng tốt nhu cầu của nhà đầu tư Sự hiện diện của những tổ chức này không chỉ tạo cầu nối hiệu quả giữa bên mua và bên bán mà còn giúp giảm thiểu chi phí tìm kiếm đối tác, cũng như chi phí soạn thảo và giám sát hợp đồng.
Phát triển sản phẩm và dịch vụ trên thị trường chứng khoán
Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả
Hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh là một khái niệm kinh tế quan trọng, phản ánh mức độ sử dụng hiệu quả các nguồn lực để đạt được mục tiêu đề ra Nó thể hiện mối quan hệ giữa kết quả đạt được và chi phí bỏ ra, với độ chênh lệch giữa hai yếu tố này càng lớn thì hiệu quả càng cao.
Cụ thể hiệu quả hoạt động môi giới tại công ty chứng khoán được đánh giá thông qua các chỉ tiêu sau đây
Thị phần môi giới là chỉ số quan trọng phản ánh vị trí của công ty trên thị trường chứng khoán, được tính toán dựa trên giá trị giao dịch của công ty chứng khoán.
Hiệu quả môi giới chứng khoán của công ty chứng khoán được đánh giá cao khi giá trị giao dịch chứng khoán qua công ty tăng Chỉ tiêu này thể hiện giá trị giao dịch mà công ty làm trung gian cho khách hàng Khi khách hàng thực hiện nhiều giao dịch, giá trị này sẽ tăng lên, dẫn đến doanh thu phí môi giới cao hơn cho công ty Do đó, sự gia tăng giao dịch của khách hàng không chỉ nâng cao giá trị chứng khoán mà còn tăng cường nguồn thu nhập từ phí môi giới của công ty.
Công thức tính thị phần môi giới:
Gi á t r ị giao d ịc h c ủ a c ô ng ty c h ứ ng k h o á n
T ổ ng gi á tr ị giao d ị c h c ủ at ấ t c ả c á c c ô ng ty c h ứ ng k h o á n x 100%
Giá trị thị phần cao giúp công ty đạt thứ hạng cao hơn và được vinh danh Việc lọt vào Top 10 công ty có thị phần môi giới lớn nhất sẽ tạo ra hiệu ứng quảng cáo tích cực.
Tuy nhiên chỉ số này bị nhiễu bởi đòn bẩy tài chính mà công ty chứng khoán cho nhà đầu tư vay.
1.2.2 Số lượng tài khoản mở mới và số tài khoản active
Số lượng tài khoản giao dịch chứng khoán mở tại một công ty chứng khoán (CTCK) phản ánh quy mô khách hàng của công ty đó Hiệu quả môi giới chứng khoán được đánh giá cao khi CTCK thu hút được nhiều khách hàng, và khi khách hàng tin tưởng vào công ty cùng đội ngũ nhân viên, họ sẽ tiếp tục giao dịch tại đây Một khách hàng hài lòng không chỉ là nguồn động lực mà còn là một nhà marketing hiệu quả, giúp CTCK không chỉ giữ chân khách hàng hiện tại mà còn thu hút thêm khách hàng mới thông qua uy tín và sự giới thiệu từ khách hàng cũ.
Mặc dù nhiều khách hàng đã mở tài khoản chứng khoán, nhưng không phải ai cũng tham gia giao dịch, dẫn đến tình trạng tài khoản không hoạt động Do đó, số lượng tài khoản active trở thành chỉ tiêu quan trọng, phản ánh chính xác tình hình hoạt động của các tài khoản trên thị trường chứng khoán.
Tốc độ tăng trưởng nhanh chóng của số lượng tài khoản mở mới cùng với tỷ lệ tài khoản hoạt động cao cho thấy hiệu quả hoạt động môi giới của công ty đang ngày càng được nâng cao.
1.2.3 Doanh thu môi giới chứng khoán
Doanh thu môi giới chứng khoán là tổng phí mà các công ty chứng khoán (CTCK) thu được từ hoạt động môi giới cho khách hàng, được tính dựa trên tổng giá trị giao dịch chứng khoán của họ Khi khách hàng thực hiện nhiều giao dịch, doanh thu môi giới cũng tăng lên, cho thấy hiệu quả hoạt động của CTCK Tỷ trọng doanh thu từ môi giới trong tổng doanh thu của công ty là một chỉ tiêu quan trọng, phản ánh quy mô đóng góp của hoạt động này Sự gia tăng doanh thu môi giới chứng khoán đồng nghĩa với việc hiệu quả môi giới được nâng cao.
1.2.4 Lợi nhuận từ môi giới chứng khoán
Lợi nhuận từ môi giới chứng khoán là sự chênh lệch giữa doanh thu mà công ty thu được từ hoạt động môi giới và các chi phí cần thiết để tạo ra doanh thu đó.
Giống như các doanh nghiệp khác, công ty chứng khoán (CTCK) sử dụng chỉ tiêu lợi nhuận để đánh giá hiệu quả hoạt động Mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận là một trong những mục tiêu dài hạn mà CTCK luôn nỗ lực hướng tới.
Lợi nhuận của môi giới chứng khoán có thể gia tăng khi doanh thu từ môi giới tăng lên, chi phí môi giới giảm xuống, hoặc cả hai yếu tố này xảy ra đồng thời.
Chỉ tiêu lợi nhuận từ môi giới chứng khoán là yếu tố quan trọng trong việc đánh giá hiệu quả của công ty chứng khoán (CTCK) Tuy nhiên, chỉ tiêu này không hoàn toàn phản ánh hiệu quả hoạt động môi giới, vì CTCK có thể vẫn thu được phí môi giới và tạo ra lợi nhuận, trong khi khách hàng lại có thể gặp thua lỗ.
Do đó, chỉ tiêu này cần được kết hợp với các chỉ tiêu định tính khác để đảm bảo đánh giá hiệu quả một cách chính xác và khách quan.
1.2.5 Chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu (ROS)
Chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên doanh thu phản ánh một đồng doanh thu nhận được bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế:
ROS = Lợi nh uận sau t h uế
ROS càng cao chứng tỏ hoạt động kinh doanh hiệu quả càng cao
Các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả môi giới
Mô hình tổ chức và hoạt động công ty.
Mô hình tổ chức của công ty chứng khoán (CTCK) có ảnh hưởng lớn đến hiệu quả kinh doanh Một mô hình tổ chức tốt giúp chuyên môn hóa các hoạt động, nâng cao hiệu quả từng lĩnh vực và thúc đẩy sự phát triển chung của công ty Đồng thời, mô hình này cũng giúp tránh tình trạng chồng chéo giữa các bộ phận, đảm bảo sự tách bạch giữa hoạt động kinh doanh và dịch vụ ủy thác của khách hàng, từ đó nâng cao chất lượng dịch vụ môi giới chứng khoán.
Trình độ nguồn nhân lực.
Yếu tố quan trọng hàng đầu cho sự phát triển của hoạt động môi giới là đội ngũ nhân viên môi giới, những người trực tiếp tiếp xúc và bán sản phẩm dịch vụ cho khách hàng Để thành công, họ không chỉ cần có kỹ năng chuyên môn mà còn phải có tinh thần trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp Một nhà môi giới giỏi cần thành thạo các kỹ năng như tìm kiếm khách hàng, truyền đạt thông tin, khai thác thông tin và bán hàng Tuy nhiên, sự thành công còn phụ thuộc vào đạo đức nghề nghiệp, giúp nhà đầu tư cảm nhận được sự trung thực và tôn trọng quyền lợi của họ, từ đó xây dựng lòng tin và tiến tới hoạt động chuyên nghiệp hơn.
Cơ sở kỹ thuật và hệ thống thông tin
Để hoạt động hiệu quả, công ty chứng khoán cần có cơ sở vật chất đầy đủ, bao gồm trụ sở, phòng giao dịch, quầy giao dịch và các thiết bị điện tử như bảng giao dịch điện tử Bảng giao dịch điện tử phải cập nhật thường xuyên biến động giá cả chứng khoán, trong khi hệ thống máy tính cần đảm bảo kết nối liên tục để thực hiện lệnh của khách hàng kịp thời Sự phát triển của cơ sở vật chất không chỉ tăng cường tính cạnh tranh lành mạnh trên thị trường mà còn giảm thiểu các yếu tố khách quan, nâng cao năng lực phục vụ, giảm chi phí và cải thiện hình ảnh cũng như uy tín của công ty Cơ sở vật chất đầy đủ tại văn phòng và trụ sở làm việc sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh, hỗ trợ thu thập, xử lý thông tin và phân tích kịp thời, từ đó nâng cao chất lượng hoạt động của công ty.
Uy tín và tiềm lực tài chính của công ty
Uy tín là yếu tố quyết định sự thành công của các công ty chứng khoán, thể hiện qua sự ổn định của khách hàng và sự gia tăng thị phần cùng doanh thu Đánh giá của khách hàng về chất lượng sản phẩm, dịch vụ và đội ngũ nhân viên là những chỉ số quan trọng về uy tín Để xây dựng và duy trì uy tín, công ty cần nâng cao chất lượng dịch vụ, cải thiện khả năng tài chính, đào tạo nhân viên chuyên nghiệp và nâng cao năng lực quản lý.
Tiềm lực tài chính đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của nghiệp vụ môi giới, giúp công ty đầu tư vào cơ sở vật chất, kỹ thuật và công nghệ hiện đại Nhờ đó, công ty có khả năng đa dạng hóa sản phẩm và dịch vụ, từ đó thu hút nhiều khách hàng hơn.
Chiến lược kinh doanh, chiến lược marketing của công ty.
Chiến lược kinh doanh của công ty là các kế hoạch dài hạn nhằm đạt được các mục tiêu cụ thể, phù hợp với khả năng thực tế và hoàn cảnh hiện tại Hoạt động môi giới là một phần quan trọng trong chiến lược tổng thể, và nếu công ty không chú trọng đến nó hoặc không liên kết với các hoạt động khác, chất lượng môi giới sẽ bị ảnh hưởng Hơn nữa, sự khác biệt trong cách thực hiện chiến lược và con đường đạt được mục tiêu sẽ dẫn đến những kết quả khác nhau.
Chiến lược marketing đóng vai trò quan trọng trong việc giữ chân khách hàng và thu hút khách hàng mới Dịch vụ chăm sóc khách hàng trước và sau khi bán hàng là một phần thiết yếu của chiến lược này Dựa trên chiến lược khách hàng, marketing sẽ xác định đối tượng nào được hưởng ưu đãi và ai là khách hàng mục tiêu.
Kết hợp hai chiến lược này, công ty sẽ mở rộng mạng lưới kinh doanh, tạo ra cơ hội phát triển cho hoạt động môi giới.
Biểu phí dịch vụ môi giới
Mức phí môi giới hợp lý thu hút nhà đầu tư mở tài khoản và giao dịch, từ đó mở rộng mạng lưới khách hàng và nâng cao doanh số, thị phần Bên cạnh đó, các công ty chứng khoán cần chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm tiện ích để phù hợp với từng đối tượng khách hàng, góp phần vào sự phát triển bền vững của dịch vụ môi giới.
1.3.2 Nhân tố khách quan Tình hình kinh tế
Sự phát triển kinh tế ảnh hưởng mạnh mẽ đến hoạt động kinh doanh của công ty chứng khoán, với các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô như tỷ lệ lạm phát, tốc độ tăng trưởng kinh tế, và tỷ lệ lãi suất có tác động trực tiếp đến mức độ tích lũy của nền kinh tế Những yếu tố này không chỉ ảnh hưởng đến nguồn vốn đầu tư mà còn định hình chiến lược hoạt động của các công ty chứng khoán Do đó, việc nắm bắt biến động kinh tế là điều cần thiết để các công ty chứng khoán xây dựng phương hướng hoạt động phù hợp và hiệu quả.
Môi trường pháp lý đóng vai trò quan trọng trong việc quy định hoạt động và nghĩa vụ của các chủ thể tham gia thị trường chứng khoán, nhằm bảo vệ lợi ích của khách hàng và đảm bảo hoạt động kinh tế diễn ra một cách lành mạnh Khi thị trường chứng khoán phát triển với quy mô lớn và kỹ thuật tinh vi, việc khung pháp lý không được cập nhật kịp thời có thể dẫn đến vi phạm pháp luật và đạo đức nghề nghiệp Sự tranh chấp giữa nhà đầu tư và công ty chứng khoán thường xảy ra do không rõ ràng về thứ tự thực hiện lệnh giao dịch Do đó, việc thiết lập các quy định rõ ràng và chế tài xử phạt thích đáng trong khung pháp lý sẽ giúp ngăn chặn hiện tượng này, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động môi giới chứng khoán.
Môi trường chính trị xã hội.
Thị trường chứng khoán phản ứng mạnh mẽ trước các sự kiện chính trị, do sự liên kết chặt chẽ với các chính sách phát triển kinh tế và cam kết của chính phủ.
Sự thay đổi trong tình hình chính trị có thể ảnh hưởng lớn đến khả năng thực hiện các chính sách kinh tế và sự phát triển của các ngành nghề, từ đó tác động đến hoạt động kinh doanh của các công ty chứng khoán Các nhà đầu tư tham gia thị trường chứng khoán rất quan tâm đến chính sách quản lý của nhà nước, vì mỗi quốc gia có những chính sách riêng phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội Một chính sách quản lý hợp lý sẽ thúc đẩy dịch vụ môi giới chứng khoán của các công ty, trong khi một chính sách cứng nhắc sẽ gây ra nhiều hạn chế cho dịch vụ này.
Sự phát triển của thị trường chứng khoán.
Sự phát triển của công ty chứng khoán gắn liền với sự phát triển của thị trường chứng khoán, nơi tạo ra cơ hội đầu tư hấp dẫn và yêu cầu thông tin minh bạch, chính xác Khi số lượng công ty niêm yết tăng lên, nhà đầu tư sẽ cần sự tư vấn từ các môi giới để hiểu rõ hơn về các loại chứng khoán Điều này đặt ra yêu cầu cao về kiến thức và kỹ năng cho các nhà môi giới, buộc họ phải nắm vững thông tin về các ngành nghề và công ty niêm yết Để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của nhà đầu tư, các môi giới cần không ngừng học hỏi và nâng cao trình độ của mình.
Các công ty chứng khoán đều cung cấp dịch vụ môi giới chứng khoán, dẫn đến sự cạnh tranh khốc liệt giữa các đơn vị Để tồn tại và phát triển trong thị trường này, các công ty cần tạo ra lợi thế cạnh tranh riêng biệt thông qua việc giảm chi phí giao dịch, cung cấp sản phẩm dịch vụ đa dạng, nâng cao chất lượng tư vấn và sử dụng trang thiết bị hiện đại Do đó, việc cải thiện năng lực cạnh tranh là điều cần thiết để các công ty duy trì vị thế của mình trên thị trường.
Chất lượng môi giới chứng khoán ảnh hưởng bởi nhận thức của nhà đầu tư.
Tổng quan về Công ty cổ phần Chứng khoán MB
2.1.1 Sự hình thành và phát triển
Tên công ty: CÔNG TY CỔ PHẦN CHỨNG KHOÁN MB Tên giao dịch: MB SECURITIES JOINT STOCK COMPANY Tên viết tắt: MBS
Slogan: MAKING PRIVATE BUSINESS SOLUTION – GIẢI PHÁP
Vốn điều lệ: hơn 1221 tỷ (2013).
Trụ sở chính: Tòa nhà MB, số 3 Liễu Giai, Quận Ba Đình, Hà Nội. Điện thoại: +84 4 3726 2600 Fax: +84 4 3726 2601
Công ty Cổ phần Chứng khoán MB, với website mbs.com.vn, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực môi giới và đầu tư chứng khoán, lưu ký chứng khoán, bảo lãnh phát hành chứng khoán và tư vấn tài chính Được thành lập vào ngày 11/05/2000, công ty có nguồn gốc từ Công ty Chứng khoán Thăng Long (TSC) và khởi đầu với vốn điều lệ 9 tỷ đồng, theo quyết định của Hội đồng quản trị Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân đội.
Năm 2007 công ty chuyển đổi hình thức sở hữu từ TNHH sang Công ty Cổ phần.
Sau gần 10 năm hoạt động, công ty đã trở thành một tổ chức tài chính uy tín tại Việt Nam với vốn điều lệ 800 tỷ đồng và tổng tài sản gần 5000 tỷ đồng Công ty cung cấp một hệ thống dịch vụ chứng khoán và ngân hàng đầu tư đa dạng và hoàn chỉnh Trong hai năm 2009 và 2010, công ty dẫn đầu thị phần môi giới tại cả hai sở giao dịch Hà Nội và Hồ Chí Minh, liên tục nằm trong Top 10 thị phần của cả hai Sở.
Năm 2012, “Công ty Cổ phần Chứng khoán Thăng Long” đổi tên thành “Công ty Cổ phần Chứng khoán MB”
Năm 2013 hợp nhất với Công ty Cổ phần Chứng khoán VIT thành công ty hợp nhất với tên gọi Công ty Cổ phần Chứng khoán MB (MBS)
Tiếp tục phát huy thế mạnh không ngừng, năm 2015, MBS đã lọt vào Top 5 công ty chứng khoán đứng đầu thị phần môi giới tại cả hai sở.
Năm 2016, MBS chính thức niêm yết cổ phiếu trên sàn HNX Đến năm 2017, công ty đạt mức vốn hóa 1.760 tỷ đồng, đồng thời giành được nhiều giải thưởng quan trọng và thực hiện thành công việc tái cấu trúc tài chính.
2.1.2 Chức năng Chức năng hoạt động môi giới chứng khoán:
Cung cấp dịch vụ tư vấn cho khách hàng mua, bán các loại chứng khoán đã niêm yết và chưa niêm yết.
Chức năng bão lãnh phát hành và đại lý phát hành chứng khoán.
Đại lý phát hành chứng khoán thực hiện các chức năng quan trọng như tổ chức thủ tục trước khi chào bán và phân phối chứng khoán, đồng thời hỗ trợ bình ổn giá chứng khoán trong giai đoạn đầu sau khi phát hành Nhiệm vụ chính của đại lý là phát hành chứng khoán cho các công ty, đảm bảo quá trình này diễn ra suôn sẻ và hiệu quả.
Chức năng tự doanh chứng khoán:
Công ty tự mua bán chứng khoán cho chính mình với mục đích tăng lợi nhuận bằng vốn công ty.
Chức năng tư vấn đầu tư chứng khoán:
Tư vấn giải thích, phân tích kỹ thuật tình huống xảy ra của thị trường chứng khoán nhằm đưa ra lời khuyên tốt nhất cho khách hàng
Chức năng lưu ký chứng khoán:
Lưu giữ và bảo quản chứng khoán của khách hàng là rất quan trọng, đồng thời thực hiện thủ tục chuyển chứng khoán vào tài khoản giao dịch để khách hàng có thể dễ dàng thực hiện giao dịch và nhận quyền lợi liên quan.
Biểu đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức MBS
Thực trạng hoạt động môi giới tại MBS
2.2.1 Các sản phẩm, dịch vụ môi giới
Sản phẩm dịch vụ tài chính.
Khách hàng có thể nhận tiền bán chứng khoán ngay lập tức (T+0) với mức phí ứng trước chỉ 0.06%/ngày Quy trình thực hiện rất đơn giản, khách hàng có thể lựa chọn giao dịch qua hình thức điện tử hoặc đến quầy giao dịch của MBS.
Sức mua ứng trước là dịch vụ mà MBS cung cấp, cho phép khách hàng sử dụng sức mua ngay lập tức dựa trên tiền bán chưa về, giúp tối đa hóa giao dịch và quay vòng vốn Sản phẩm này mang lại nhiều tiện ích vượt trội, bao gồm việc chỉ cần đăng ký một lần cho nhiều lần vay, tính phí một ngày trên khoản vay thực tế, và khả năng chớp cơ hội đầu tư kịp thời cho khách hàng.
Ký quỹ, hay Margin, là sản phẩm của MBS cho phép khách hàng vay tiền với lãi suất cố định nhằm thực hiện giao dịch mua chứng khoán niêm yết vượt quá khả năng tài chính thông thường Sản phẩm Margin của MBS mang lại nhiều lợi ích cho khách hàng, bao gồm hạn mức tín dụng linh hoạt.
Thị trường chứng khoán hiện nay rất đa dạng và phong phú, với thủ tục giao dịch đơn giản và thuận tiện Người dùng có thể tự động tính toán sức mua ngay khi đặt lệnh, ngay cả khi lệnh chưa được khớp, và tiền bán chứng khoán sẽ được cộng vào sức mua mà không cần phải ứng trước Đặc biệt, MBS cung cấp sản phẩm Margin + (hay M.Credit), một sản phẩm margin kết hợp giữa MB và MBS, mang lại trải nghiệm tương tự như sản phẩm margin thông thường.
- Hợp tác kinh doanh chứng khoán.
Hợp tác kinh doanh chứng khoán của MBS là giải pháp huy động vốn đặc biệt, mang lại lợi ích tối ưu cho khách hàng Sản phẩm này cung cấp một kênh đầu tư hiệu quả với lãi suất hấp dẫn 8%/năm và đảm bảo mức độ an toàn cao cho nhà đầu tư.
Sản phẩm BCC+ là một giải pháp tài chính hợp tác giữa ba bên, bao gồm công ty tài chính cổ phần Vinaconex, Viettel và VVF, trong đó Vinaconex, Viettel và VVF đóng vai trò là bên góp vốn Khách hàng sẽ là bên vay vốn, trong khi MBS đảm nhận vai trò trung gian quản lý tài khoản, tạo điều kiện thuận lợi cho giao dịch tài chính.
Sản phẩm dịch vụ online :
Dịch vụ chứng khoán điện tử STOCK24 cung cấp nhiều tiện ích cho người dùng, bao gồm mở tài khoản trực tuyến OPEN24, bảng giá trực tuyến QUOTE24, và tổng đài tra cứu cùng giao dịch qua điện thoại CONTACT24 Ngoài ra, người dùng còn có thể tra cứu thông tin giao dịch qua tin nhắn SMS với dịch vụ SMS24 và thực hiện giao dịch chứng khoán qua điện thoại thông minh với M.STOCK.
Sản phẩm dịch vụ hỗ trợ : Dịch vụ SMS và Internet
Khách hàng sẽ nhận thông báo qua tin nhắn hoặc email (tùy chọn) mà họ đã đăng ký khi mở tài khoản Những thông báo này sẽ cung cấp cho khách hàng nhiều tiện ích hữu ích.
(1) Thông báo quyền mua chứng khoán.
(2) Các thông báo áp dụng cho tài khoản Margin, Margin+
(3) Thông báo kết quả khớp lệnh.
(4) Thông báo các giao dịch nộp, rút, chuyển khoản tiền.
(5) Thông báo phát sinh chuyển khoản.
(6) Thông báo số dư tiền đầu ngày.
(7) Thông báo số sức mua đầu ngày.
(8) Thông báo số dư chứng khoán đầu ngày.
Khách hàng sẽ nhận thông báo qua email miễn phí Đối với thông báo qua tin nhắn, có ba gói dịch vụ: gói miễn phí cho ba tiện ích đầu tiên, gói 8.800 đồng cho các tiện ích từ (1) đến (5), và gói 33.000 đồng cho tám tiện ích tổng cộng.
2.2.2 Quy trình nghiệp vụ môi giới tại MBS
Biểu đồ 2.2: Quy trình nghiệp vụ môi giới tại MBS
(Nguồn: Tổng hợp nội bộ MBS )
Quy trình trên được giải thích như sau:
Để mở tài khoản giao dịch, nhân viên môi giới lập hợp đồng và chuyển cho bộ phận kế toán Bộ phận kế toán sẽ kiểm tra thông tin khách hàng đã được nhập vào hệ thống so với hợp đồng, đảm bảo tính chính xác và đầy đủ Việc này rất quan trọng để nhân viên kế toán có thể thực hiện lưu ký chứng khoán, thanh toán bù trừ, cũng như các giao dịch rút tiền và nộp tiền trên tài khoản của khách hàng.
(2) Khách hàng tới chi nhánh ngân hàng Quân đội MB, có liên kết với công ty chứng khoán để mở tài khoản tiền mặt.
(3) Khách hàng đặt lệnh giao dịch: tại quầy, qua điện thoại, qua phần mềm trực tuyến.
Nhân viên môi giới sẽ kiểm tra tính hợp lệ của lệnh giao dịch từ khách hàng trước khi chuyển nó đến sở giao dịch chứng khoán phù hợp.
Nhân viên môi giới so khớp giữa phiếu lệnh với thông tin khách hàng và thông tin tài khoản khách hàng trên hệ thống giao dịch của công ty.
Vào cuối ngày giao dịch, bên môi giới sẽ gửi số liệu giao dịch trong ngày cho phòng kế toán, bao gồm sổ lệnh và phiếu lệnh Phòng kế toán sẽ tiến hành hạch toán và đối chiếu số liệu để xác nhận xem tiền của nhà đầu tư có khớp giữa phòng môi giới và kế toán hay không.
(6) Sau khi lệnh của NĐT được khớp, sở giao dịch chuyển kết quả giao dịch cho phòng đăng ký thanh toán bù trừ và lưu ký chứng khoán.
Phòng đăng ký thanh toán bù trừ và lưu ký chứng khoán sẽ tiến hành kiểm tra kết quả giao dịch với nhân viên môi giới, bao gồm các thông tin quan trọng như chủ tài khoản, số tài khoản, loại lệnh, số lượng, giá, khối lượng khớp và giá khớp.
(7b) Nhân viên môi giới kiểm tra lại lệnh với nhà đầu tư và thông báo kết quả giao dịch cho nhà đầu tư.
(7c) Nhân viên môi giới gửi trả xác nhận về kết quả giao dịch với phòng đăng ký thanh toán bù trừ và lưu ký chứng khoán
Phòng đăng ký thanh toán bù trừ và lưu ký chứng khoán sẽ in chứng từ sau khi nhận xác nhận lệnh từ môi giới Sau đó, chứng từ được chuyển đến ngân hàng chỉ định để thực hiện bù trừ đa phương cho các bên tham gia giao dịch.
(9) Ngân hàng chỉ định thanh toán gửi chứng từ thanh toán về cho bộ phận kế toán của công ty chứng khoán.
Bộ phận kế toán tiến hành kiểm tra lại thông tin giao dịch với nhân viên môi giới, đối chiếu với chứng từ thanh toán mà ngân hàng đã chỉ định gửi về.
Đánh giá hiệu quả hoạt động môi giới MBS giai đoạn 2015 - 2017
Bảng 2.2: Thị phần môi giới MBS giai đoạn 2015 – 2017
(Nguồn: Báo cáo thường niên MBS 2015 – 2017)
Giai đoạn 2015 – 2017, MBS đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể, thể hiện qua việc duy trì vị trí Top 5 trong danh sách các công ty chứng khoán có thị phần môi giới lớn nhất tại hai sàn HSX và HNX.
Biểu đồ 2.3: Thị phần môi giới MBS giai đoạn 2015 - 2017
(Nguồn: Báo cáo thường niên MBS 2017)
Năm 2015, MBS đã áp dụng chiến lược định hướng rủi ro để tránh tăng trưởng nóng và bảo toàn vốn trong bối cảnh thị trường nhiều biến động Thị phần bình quân của MBS đạt 5.02%, hoàn thành 77.3% kế hoạch và tăng 3.3% so với năm 2014.
Trong hai năm 2016 và 2017, hoạt động môi giới của MBS đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ, khẳng định vị thế Top 5 trên cả hai sàn chứng khoán Năm 2016, MBS đạt bình quân 5.62%, hoàn thành 93% kế hoạch và tăng 12% so với năm 2015 Đến năm 2017, thị phần bình quân của MBS đạt 6.41%, cao nhất trong 5 năm qua, hoàn thành 98.6% kế hoạch và tăng 14% so với năm 2016.
Mặc dù tỷ lệ thực hiện thị phần môi giới chưa đạt mục tiêu, nhưng từ 2015 đến 2017, tỷ lệ hoàn thành kế hoạch đã có sự cải thiện đáng kể, từ 77.3% năm 2015 lên 93% năm 2016 và gần đạt 98.6% vào năm 2017 Nguyên nhân không hoàn thành kế hoạch là do MBS ưu tiên an toàn tài chính, hạn chế giao dịch các mã cổ phiếu đầu cơ và tăng trưởng nóng Điều này cho thấy tỷ lệ đòn bẩy của MBS thấp hơn so với các công ty chứng khoán khác, giúp số liệu thị phần của MBS trở nên đáng tin cậy hơn.
Bảng 2.3: Thị phần môi giới MBS chi tiết và xếp hạng giai đoạn 2015 – 2017
Biểu đồ 2.4: Thị phần môi giới MBS chi tiết giai đoạn 2015 – 2017
Cổ phiếu & chứng chỉ quỹ Trái phiếu
Phái sinh Đi sâu vào chi tiết mảng môi giới MBS giai đoạn 2015 – 2017 ta có thể thấy
Cổ phiếu và chứng chỉ quỹ là bộ phận chủ chốt trong thị phần môi giới của MBS, với sự tăng trưởng ổn định từ 2015 đến 2017 Trong khi đó, bộ phận trái phiếu mặc dù chiếm tỷ lệ cao trong môi giới nhưng lại không ổn định, với sự sụt giảm vào năm 2016, năm mà thị trường trái phiếu chính phủ sơ cấp hoạt động sôi động với tổng giao dịch đạt khoảng 1.5 triệu tỷ đồng Dù vậy, MBS vẫn giữ vị trí trong Top 6 – Top 7 về thị phần môi giới trái phiếu Đặc biệt, bộ phận môi giới sản phẩm phái sinh ra mắt vào ngày 10/08/2017, và trong năm 2017, MBS là một trong 7 công ty chứng khoán tham gia giao dịch, kết thúc năm với thứ hạng cao.
4 thị phần với 11.37%, chứng tỏ rằng MBS đã đạt hiệu quả rất tốt trong sản phẩm môi giới mới chứng khoán phái sinh.
2.3.2 Số tài khoản mở mới
Bảng 2.3: Số lượng tài khoản mở mới MBS giai đoạn 2015 – 2017
Số tài khoản mở mới 6396 9493 16548 131% 148.4% 174.32%
(Nguồn: Tổng hợp từ Báo cáo thường niên MBS 2015 – 2017 và số liệu nội bộ)
Biểu đồ 2.5: Số lượng tài khoản mở mới MBS giai đoạn 2015 – 2017
Số tài khoản mở mới Thay đổi
Giai đoạn 2015 – 2017, số tài khoản mở mới của MBS bị ảnh hưởng nhiều vào tình hình thị trường chứng khoán:
Năm 2015, thị trường chứng khoán Việt Nam trải qua nhiều biến động, cả tích cực lẫn tiêu cực Dù bị ảnh hưởng bởi các cú sốc bất ngờ, năm 2016 vẫn ghi nhận nhiều kết quả khả quan Đặc biệt, năm 2017 được xem là năm thành công rực rỡ với chỉ số VNindex tăng hơn 48%, cùng với những số liệu ấn tượng về thoái vốn, IPO và vốn hóa Những yếu tố này đã thu hút mạnh mẽ nguồn vốn đầu tư, thể hiện rõ qua sự bùng nổ số lượng tài khoản mở mới tại MBS trong năm 2017 so với hai năm trước đó.
Trong giai đoạn này, mặc dù thị trường có những thời điểm khó khăn, MBS đã liên tục đạt và vượt kế hoạch mở mới tài khoản trong ba năm liên tiếp Cụ thể, năm 2015 và 2016, MBS vượt kế hoạch khoảng 30%, đặc biệt năm 2017, con số này tăng vọt lên gần 107%, với tổng số tài khoản mở mới tăng hơn 74% so với năm 2016.
Số tài khoản active thực tế hàng năm chỉ dao động ở mức 30%, nhưng đến
2017 tỷ lệ active đạt đến 45% (tăng hơn 55% so với năm 2016).
2.3.3 Doanh thu hoạt động môi giới
Bảng 2.4: Doanh thu dịch vụ môi giới chứng khoán MBS giai đoạn
(Nguồn: Báo cáo tài chính MBS năm 2015 – 2017)
Biểu đồ 2.6: Doanh thu hoạt động môi giới MBS giai đoạn
Doanh thu môi giới Tăng trưởng doanh thu (%)
Doanh thu dịch vụ môi giới của MBS chịu ảnh hưởng lớn từ tình hình thị trường chứng khoán Việt Nam Năm 2017, khi kinh tế toàn cầu phục hồi, lợi nhuận doanh nghiệp và giá hàng hóa cơ bản tăng, lạm phát thấp đã tạo điều kiện cho các gói kích cầu và chính sách tiền tệ nới lỏng Kết quả là thị trường chứng khoán Việt Nam tăng trưởng ấn tượng hơn 48%, đạt gần 975 điểm, với nhiều vụ thoái vốn và IPO lớn từ các doanh nghiệp có giá trị vốn hóa cao Sự bùng nổ thanh khoản và giá trị giao dịch đã giúp doanh thu của MBS tăng mạnh.
Doanh thu môi giới của MBS đạt 316 tỷ đồng, tăng 112% so với năm 2016, cho thấy hiệu quả cao trong mảng môi giới Mức tăng này vượt trội so với chỉ số VNindex (48%) và số tài khoản mở mới (74.32%).
Năm 2016, VNindex đã trải qua những biến động mạnh mẽ do các sự kiện kinh tế và chính trị lớn như ngừng giao dịch trên thị trường chứng khoán Trung Quốc, Brexit, và kết quả bầu cử tổng thống Mỹ Dù vậy, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn nhận được sự hỗ trợ từ nhiều thông tin tích cực, bao gồm các vụ thoái vốn của doanh nghiệp lớn, sự khởi động của thị trường chứng khoán phái sinh, và sự phát triển sôi động của thị trường trái phiếu Kết quả cuối năm cho thấy sự tích cực, với doanh thu môi giới đạt 149 tỷ đồng, tăng 34.58% so với năm 2015.
Năm 2015, thị trường chứng khoán trải qua nhiều biến động, dẫn đến khối lượng và giá trị giao dịch giảm sút Doanh thu môi giới của MBS ghi nhận mức giảm 8%, chỉ còn 10.38 tỷ đồng.
Xét về tỷ trọng doanh thu môi giới trên tổng doanh thu, có thể thấy giai đoạn
2015 – 2017, tỷ trọng này càng ngày càng cao từ 28.34% (năm 2015) lên 29.13%
(năm 2016) và 37.68% (năm 2017), có sự tăng trưởng mạnh tỷ trọng năm 2017
Các sản phẩm dịch vụ tài chính MBS giai đoạn 2015 – 2017 cũng tăng trưởng tốt và đem lại doanh thu cho MBS
Biểu đồ 2.7: Dư nợ dịch vụ tài chính MBS 2013 - 2017
(Nguồn: Báo cáo thường niên MBS 2017)
Năm 2015, dư nợ từ hoạt động ký quỹ của MBS tăng trưởng khá tốt: Tăng đạt
109 tỷ, tăng gần 9% so năm 2014 lên 1278 tỷ.
Trong các năm 2016 và 2017, MBS đã ghi nhận sự thành công đáng kể trong việc gia tăng doanh thu từ phí môi giới và dịch vụ tài chính Cụ thể, doanh thu từ cho vay và phải thu năm 2016 đạt khoảng 190,5 tỷ đồng, tăng 75,5% so với năm 2015, nâng tổng doanh thu lên 2.155 tỷ đồng Đến năm 2017, con số này tiếp tục tăng lên khoảng 264,41 tỷ đồng, tương ứng với mức tăng 38,8% so với năm 2016, đạt tổng doanh thu 2.758 tỷ đồng.
2.3.4 Lợi nhuận hoạt động môi giới
Bảng 2.5: Chi phí hoạt động môi giới MBS giai đoạn 2015 – 2017
(Nguồn: Báo cáo tài chính MBS năm 2015 – 2017)
Chi phí hoạt động môi giới của MBS năm 2016 không có sự thay đổi đáng kể so với năm 2015, nhưng đã tăng mạnh gần 61% trong năm 2017 so với năm 2016.
Gộp chung bảng dữ liệu về tỷ trọng như sau:
Bảng 2.6: Bảng tổng hợp tỉ trọng doanh thu, chi phí, lợi nhuận của
MBS 2015 – 2017 Chỉ tiêu hoạt động môi giới 2015 2016 2017
Tỷ trọng doanh thu/ tổng doanh thu 28.34% 29.13% 37.68%
Tỷ trọng chi phí/tổng chi phí 38.65% 29.78% 29.32%
Giai đoạn 2015 – 2017, hoạt động môi giới ghi nhận sự tăng trưởng doanh thu đáng kể, trong khi tỷ trọng chi phí có xu hướng giảm Cụ thể, tỷ trọng chi phí giảm mạnh từ 38,65% năm 2015 xuống 29,78% năm 2016, dẫn đến sự gia tăng tỷ trọng lợi nhuận từ 29,13%.
Năm 2017, MBS ghi nhận lợi nhuận hoạt động môi giới đạt 37.68%, đánh dấu sự chuyển mình từ lỗ sang lãi Điều này cho thấy hoạt động môi giới của MBS ngày càng hiệu quả và củng cố vị thế mạnh mẽ trong lĩnh vực kinh doanh của công ty.
Kết quả đạt được, hạn chế, nguyên nhân
MBS đã giữ vững vị trí trong Top 5 thị phần môi giới trên hai sàn chứng khoán từ năm 2015 đến 2017 Đặc biệt, vào tháng 8/2017, khi thị trường ra mắt sản phẩm chứng khoán phái sinh, MBS là một trong bảy công ty chứng khoán đầu tiên cung cấp dịch vụ này và đã đạt hạng 4 về thị phần chứng khoán phái sinh tính đến cuối năm 2017.
Hoạt động môi giới cho khách hàng tổ chức đã được cải thiện rõ rệt, với thị phần tăng 21% trong năm 2015 Đến cuối năm 2017, tổng số tài khoản khách hàng tổ chức đạt 94,995 tài khoản, cho thấy sự phát triển tích cực trong lĩnh vực này.
Bảng 2.7: Thị phần môi giới hợp đồng tương lai của các Công ty chứng khoán trong năm 2017 ST
1 Công ty Cổ phần Chứng khoán Sài Gòn 28.28%
2 Công ty Cổ phần Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh 22.57%
3 Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDIRECT 20.98%
4 Công ty Cổ phần Chứng khoán MB 11.37%
5 Công ty Cổ phần Chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam 8.47%
6 Công ty Cổ phần Chứng khoán Bản Việt 4.70%
7 Công ty Cổ phần chứng khoán NHTMCP Việt Nam Thịnh Vượng 3.63%
MBS được công nhận là một trong 5 công ty chứng khoán uy tín hàng đầu tại Việt Nam, được nhiều khách hàng tin tưởng và lựa chọn Trong những năm qua, MBS liên tục nhận được đánh giá tích cực từ khách hàng cũng như các cơ quan chức năng Công ty vinh dự nhận nhiều bằng khen từ các tổ chức quản lý như Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội, UBCKNN và Hiệp hội Chứng khoán Việt Nam.
MBS là một cái tên quen thuộc trên các phương tiện truyền thông, thường xuyên xuất hiện trong các bản tin và bài viết liên quan đến đầu tư và thị trường chứng khoán.
MBS đã ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ trong thị phần trong các năm 2016 và 2017, đồng thời đạt được thành công đáng kể trong việc gia tăng doanh thu từ phí môi giới và các dịch vụ tài chính.
Doanh thu từ phí môi giới và từ các khoản cho vay năm 2017 đạt mức cao nhất trong 5 năm gần đây, kết quả năm 2017
- Phí môi giới 2017 đạt 315.6 tỷ đồng, hoàn thành 157.5% kế hoạch và tăng112% so với năm 2016.
- Doanh thu từ các khoản cho vay và phải thu năm 2017 xấp xỉ 264,41 tỷ đồng, tăng 38.8% so với năm 2016.
MBS liên tục nâng cấp và cải thiện các sản phẩm dịch vụ để đáp ứng nhu cầu khách hàng và thích ứng với biến động của thị trường chứng khoán Quy trình giao dịch và làm việc cũng được tối ưu hóa, giúp khách hàng có trải nghiệm nhanh chóng và hiệu quả hơn Đồng thời, việc giảm thiểu các thủ tục cải tổ giúp nhân viên hoàn thiện hồ sơ một cách nhanh gọn, tiết kiệm thời gian cho cả khách hàng và nhân viên.
Nâng cấp và cải thiện hệ thống công nghệ thông tin cùng các sản phẩm điện tử nhằm đảm bảo giao dịch khách hàng an toàn và ổn định Điều này giúp nâng cao khả năng xử lý của các phần mềm giao dịch, hướng tới sự chuyên nghiệp và thân thiện, đồng thời tối ưu hóa hỗ trợ cho người dùng.
Công tác phát triển khách hàng tổ chức và nước ngoài của công ty vẫn chưa đạt được kết quả như mong đợi, không đáp ứng được lộ trình chiến lược đã đề ra Đồng thời, đầu tư hệ thống công nghệ thông tin cũng chưa tương xứng với quy mô và vị thế hoạt động của công ty trên thị trường, đòi hỏi sự đầu tư và cải thiện để nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh.
- Chưa có phần mềm đầu tư chứng khoán phái sinh trên điện thoại, khách hàng sử dụng điện thoại đặt lệnh phải dùng website rất khó sử dụng
- Website bảng giá xấu, khó nhìn, hay bị giật, đơ, đứng giá, thậm chí crash không vào được.
Phần mềm điện thoại và website cung cấp chức năng tính lãi lỗ dự kiến, nhưng thường gặp vấn đề trong việc cộng tổng lãi lỗ Đội ngũ nhân viên môi giới trẻ, năng động và nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao, nhưng khách hàng vẫn chưa hoàn toàn hài lòng với dịch vụ.
Chi phí dịch vụ môi giới chứng khoán còn ở mức khá cao so với nhiều công ty chứng khoán khác.
Doanh thu và lợi nhuận từ hoạt động môi giới chứng khoán phụ thuộc nhiều vào tình hình của thị trường chứng khoán.
Thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn còn non trẻ và chưa phát triển đầy đủ, đồng thời vẫn tồn tại nhiều vấn đề cần khắc phục Đặc biệt, các tổ chức và nhà đầu tư nước ngoài thường áp dụng tiêu chuẩn cao hơn so với nhà đầu tư cá nhân.
Cạnh tranh trong ngành chứng khoán đang gia tăng, đặc biệt khi thị trường có dấu hiệu suy giảm MBS đang phải đối mặt với nhiều đối thủ mạnh, có thương hiệu uy tín và cung cấp dịch vụ tốt hơn.
Nhiều nhà đầu tư tham gia vào thị trường mà không có kiến thức cần thiết, dẫn đến nhận thức đầu tư chưa cao Họ thường bị ảnh hưởng bởi cảm xúc đám đông, gây ra những phản ứng tiêu cực đối với thị trường.
Nhiều nhân viên môi giới hiện nay chưa đạt yêu cầu về trình độ và kỹ năng chuyên môn, đồng thời đạo đức nghề nghiệp của họ cũng không đảm bảo tiêu chuẩn Thậm chí, có những trường hợp nhân viên môi giới sử dụng các chiêu trò để lôi kéo khách hàng nội bộ, hoặc khuyến nghị khách hàng thực hiện nhiều giao dịch mua bán nhằm tăng doanh số cá nhân.
Đội ngũ nhân viên môi giới chủ yếu tập trung phục vụ khách hàng cá nhân, trong khi đó, đối với khách hàng tổ chức và nước ngoài, họ thường thiếu kiến thức, tầm nhìn hoặc mối quan hệ cần thiết.
Số lượng chi nhánh hiện tại còn hạn chế, chủ yếu tập trung tại các thành phố lớn, trong khi các tỉnh lẻ vẫn thiếu hụt chi nhánh, không đủ để đáp ứng nhu cầu mở rộng mạng lưới phục vụ.
MỘT SỐ ĐỀ KIẾN NGHỊ NHẰM CẢI THIỆN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI TẠI MBS
Định hướng phát triển của MBS về hoạt động môi giới giai đoạn tiếp theo
Về hoạt động môi giới Triển khai các giải pháp để tăng tỉ lệ khách hàng active và khai thác tối đa tập khách hàng trong các doanh nghiệp
Chúng tôi vừa triển khai dịch vụ kinh doanh trái phiếu dành cho khách hàng cá nhân, nhằm mở rộng danh mục sản phẩm tài chính Đồng thời, chúng tôi sẽ tiếp tục tăng cường hoạt động môi giới chứng khoán, tập trung vào việc gia tăng thị phần một cách bền vững Chúng tôi cam kết quản trị rủi ro một cách chặt chẽ, không vì lợi ích ngắn hạn mà làm gia tăng rủi ro tài chính cho khách hàng và công ty.
Chúng tôi cam kết tiếp tục phát huy thế mạnh của các sản phẩm dịch vụ hiện có, đồng thời nghiên cứu và phát triển các sản phẩm dịch vụ mới nhằm đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư, phù hợp với sự phát triển của thị trường chứng khoán và những thay đổi trong luật pháp.
Cải các các thủ tục hành chính thuận tiện, nhanh gọn và đơn giản hơn cho cả khách hàng và nhân viên môi giới.
Thiết kế sản phẩm linh hoạt và dẫn dắt thị trường là yếu tố quan trọng trong việc cải thiện cách phục vụ tại sàn giao dịch Điều này không chỉ tạo ra hình ảnh chuyên nghiệp cho nhà đầu tư và khách hàng mà còn góp phần tăng thị phần môi giới hiệu quả.
Triển khai thêm các dịch vụ thu chi điện tử với các ngân hàng nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng
Công nghệ là yếu tố quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả giao dịch, vì vậy cần thường xuyên cập nhật phần mềm và cải thiện hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin Đặc biệt, ưu tiên khắc phục những thiếu sót và điểm yếu hiện có trong hệ thống giao dịch để đảm bảo hoạt động diễn ra suôn sẻ và an toàn.
Việc nghiên cứu và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực tư vấn và chăm sóc khách hàng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao trải nghiệm khách hàng và gia tăng hiệu quả kinh doanh Bằng cách bám sát chiến lược phát triển công nghệ thông tin, các doanh nghiệp có thể tận dụng tối đa tiềm năng của trí tuệ nhân tạo để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh doanh và nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Về nhân sự Cải cách nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng, bổ sung nhân sự quản lý và kinh doanh giỏi cho đội ngũ môi giới.
Để duy trì sự phát triển bền vững, cần tiếp tục thu hút các nguồn lực chất lượng cao từ bên ngoài đồng thời đẩy mạnh đào tạo và phát triển để nâng cao trình độ của nguồn lực nội bộ Việc hoàn thiện cơ chế đãi ngộ dựa trên năng suất lao động cũng là một yếu tố quan trọng để khuyến khích và giữ chân nhân tài.
Các kiến nghị nhằm giải quyết các vấn đề đã phát hiện qua nghiên cứu
Cải tiến tính linh hoạt của các sản phẩm dịch vụ tài chính, thiết kế sản phẩm cho các kênh bán hàng phù hợp với từng phân khúc.
Thị trường chứng khoán Việt Nam đang ngày càng phát triển, với nhu cầu ngày càng cao từ các nhà đầu tư trong nước Sự gia tăng về số lượng và chất lượng các sản phẩm dịch vụ tài chính là xu hướng tất yếu Việc cung cấp các sản phẩm dịch vụ tài chính tốt và tiên phong trong xu hướng sẽ giúp MBS thu hút nhiều khách hàng hơn, bao gồm cả khách hàng cá nhân, doanh nghiệp và quốc tế.
Người dân Việt Nam chủ yếu là các nhà đầu tư nhỏ lẻ, trong khi số lượng nhà đầu tư doanh nghiệp và tổ chức còn hạn chế Bên cạnh đó, sự xuất hiện của khách hàng nước ngoài cũng đang gia tăng Do đó, việc điều chỉnh và phát triển các sản phẩm phù hợp cho từng phân khúc khách hàng sẽ tối ưu hóa nguồn khách hàng, từ đó gia tăng doanh thu môi giới cho MBS.
Cải tiến mạng lưới kênh bán hàng tại các chi nhánh, tăng số lượng chi nhánh tại các tỉnh thành
Công ty chứng khoán đang đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt, vì vậy việc mở rộng mạng lưới chi nhánh và kênh bán hàng là rất quan trọng Điều này không chỉ giúp tăng cường khả năng tìm kiếm khách hàng tiềm năng và nâng cao nhận diện thương hiệu, mà còn mang lại sự thuận tiện cho khách hàng trong giao dịch và xử lý hồ sơ, từ đó tạo sự gắn bó lâu dài với MBS.
Tổ chức đào tạo kiến thức cho nhà đầu tư, nâng cao năng lực và kiến thức cho nhà đầu tư
Thiếu kiến thức về thị trường và đầu tư có thể gây rắc rối cho cả nhân viên môi giới và công ty Do đó, việc tổ chức các buổi đào tạo về kiến thức cơ bản, hướng dẫn đầu tư, cũng như các mini talk thảo luận về chiến lược đầu tư và tình hình thị trường sẽ giúp khách hàng có được kiến thức vững vàng hơn Điều này không chỉ tạo ra cái nhìn rõ nét cho khách hàng mà còn giảm thiểu sự hiểu lầm giữa khách hàng và nhà môi giới.
Ngoài ra những buổi hội thảo, mini talk này còn là cơ hội để MBS thu hút, tìm kiếm khách hàng tiềm năng.
Cần sửa đổi và bổ sung các quy chế, chính sách của công ty để phù hợp với quy định pháp luật hiện hành Đồng thời, tối giản quy trình hồ sơ thủ tục nhằm tạo thuận lợi cho khách hàng, nhân viên môi giới và bộ phận nghiệp vụ.
Nhiều quy trình nghiệp vụ tại MBS hiện nay đang gặp phải sự phức tạp và tốn thời gian, ảnh hưởng không chỉ đến khách hàng mà còn đến nhân viên môi giới Chẳng hạn, quy trình xác nhận hồ sơ margin kéo dài ít nhất một tuần từ khi hồ sơ được gửi đi, dẫn đến việc khách hàng phải chờ đợi lâu, mất cơ hội đầu tư và buộc phải chuyển tiền sang công ty chứng khoán khác Điều này không chỉ gây khó khăn cho khách hàng mà còn làm giảm doanh thu của MBS.
Tình trạng khó khăn trong việc chuyển hồ sơ AO giữa các chi nhánh vẫn tồn tại, do thiếu quy định và chế tài để kiểm soát vấn đề này.
Việc tăng tốc thời gian hồ sơ nghiệp vụ sẽ giúp hình ảnh MBS mang tính chuyên nghiệp hơn, khiến khách hàng hài lòng hơn.
Để kiện toàn bộ máy nhân sự, MBS cần tăng cường đào tạo chuyên sâu cho nhân viên, bao gồm các khóa học nghiệp vụ và mini talk nội bộ nhằm nâng cao trình độ chuyên môn Các chương trình đào tạo này sẽ giúp nhân viên đáp ứng tốt hơn yêu cầu của khách hàng, đặc biệt là doanh nghiệp và khách hàng nước ngoài Bên cạnh đó, MBS cũng cần kiểm soát chặt chẽ yêu cầu đầu vào và chứng chỉ hành nghề của nhân viên môi giới, đảm bảo tuân thủ pháp luật và tạo sự yên tâm cho khách hàng khi sử dụng dịch vụ của Công ty chứng khoán MBS.
Để thu hút nguồn lực chất lượng cao từ bên ngoài, cần đẩy mạnh các chương trình liên kết đào tạo với các trường đại học và tổ chức các hoạt động trải nghiệm từ các câu lạc bộ chứng khoán Tham gia các hội chợ việc làm cũng là một cách hiệu quả để tìm kiếm nhân lực có chất lượng cao hoặc tiềm năng tốt.
MBS cần nâng cao cơ chế đãi ngộ dựa trên năng suất và cải thiện môi trường làm việc để tạo điều kiện cho nhân viên phát triển bản thân Điều này không chỉ giúp MBS giữ chân nhân lực hiện tại mà còn thu hút được những cán bộ kinh doanh có chuyên môn cao và đạo đức tốt từ các công ty chứng khoán hàng đầu tại Việt Nam.
Tập trung cải tiến các dịch vụ sau bán hàng để tăng cường mối quan hệ với các khách hàng và tăng quy mô giao dịch
Nhà đầu tư thường chọn môi giới ban đầu dựa vào quen biết, giới thiệu hoặc vị trí gần gũi, nhưng điều giữ chân khách hàng lâu dài không chỉ là dịch vụ tư vấn hay chất lượng khuyến nghị Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt giữa các công ty chứng khoán, sự đồng cảm và sẻ chia từ người môi giới trở thành yếu tố quan trọng nhất Để xây dựng mối quan hệ bền vững, các công ty cần đảm bảo hệ thống ổn định, không phát sinh lỗi giao dịch, đồng thời đầu tư nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin từ phần cứng đến phần mềm nhằm hỗ trợ kinh doanh và quản lý, nâng cao hiệu suất làm việc cho nhân viên.
Hệ thống giao dịch của MBS hiện tại gặp nhiều vấn đề như hệ thống bị sập, giá treo, cập nhật giá chậm và tính toán sai, gây khó chịu cho khách hàng, đặc biệt là những khách hàng quốc tế có múi giờ khác với Việt Nam Những lỗi này không chỉ ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng mà còn có thể dẫn đến tổn thất tài chính khi khách hàng không thể thực hiện lệnh giao dịch.
Hiện tại, MBS chưa có phần mềm giao dịch phái sinh trên điện thoại, khiến khách hàng gặp khó khăn khi nhập lệnh qua web, điều này không chỉ chậm chạp mà còn gây bất tiện Việc phát triển phần mềm đầu tư phái sinh trên mobile là rất cần thiết và cần được hoàn thành sớm, giúp khách hàng yên tâm hơn khi sử dụng dịch vụ và tránh việc chuyển sang các công ty đối thủ có hệ thống phần mềm tốt hơn.
Trong giai đoạn 2015 – 2017, MBS đã ghi nhận sự tăng trưởng đáng kể, củng cố vị thế và thương hiệu trên thị trường chứng khoán Việt Nam Được xếp hạng trong Top 5 công ty chứng khoán uy tín nhất, MBS nhận được nhiều phản hồi tích cực từ các cơ quan quản lý và nhà đầu tư Bên cạnh đó, các bài viết của MBS thường xuyên xuất hiện trên các phương tiện truyền thông, góp phần quảng bá và phát triển thương hiệu.
Hoạt động môi giới của MBS đã được ghi nhận nằm trong Top 5 thị phần chứng khoán trên cả hai sàn HSX và HNX trong suốt 3 năm liên tiếp từ 2015 đến 2017 Dù thị trường chứng khoán trải qua nhiều biến động, MBS vẫn nỗ lực không ngừng để cải thiện và nâng cao chất lượng dịch vụ, đồng thời thực hiện chiến lược cẩn trọng trong cung cấp dịch vụ tài chính nhằm bảo toàn vốn cho công ty.
