Đối tượng và khách thể nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của bài viết này là tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học ngữ văn, nhằm phát triển năng lực hợp tác của học sinh lớp 12 tại các trường trung học phổ thông.
3.2 Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy học môn ngữ văn cho học sinh lớp
12 Trung học phổ thông theo hướng phát triển năng lực hợp tác
Giả thuyết nghiên cứu
Tổ chức hoạt động nhóm khi học môn ngữ văn có thể nâng cao năng lực hợp tác cho học sinh THPT.
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp quan sát
chỉ, hành vi, thái độ Với việc quan sát như thế sẽ hiểu rõ hơn hiệu quả giảng dạy của
GV và học tập của HS, để từ đó có những đánh giá khách quan
Phương pháp thực nghiệm sư phạm
Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận
và các phương pháp dạy học tích cực nhằm phát triển NLHT cho HS THPT
Đề xuất các biện pháp sư phạm
12 ở trường THPT Nguyễn Trung Trực, thành phố Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang theo hướng phát triển NLHT
Giới hạn nghiên cứu
Nghiên cứu phương pháp tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học môn Ngữ văn cho học sinh lớp 12 tại trường THPT Nguyễn Trung Trực, thành phố Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy và khuyến khích sự tham gia tích cực của học sinh Phương pháp này không chỉ giúp học sinh phát triển kỹ năng làm việc nhóm mà còn cải thiện khả năng tư duy phản biện và sáng tạo trong việc tiếp cận văn học.
Khảo sát thực trạng và tổ chức thực nghiệm sư phạm trong dạy học môn Ngữ văn cho học sinh lớp 12 tại trường THPT Nguyễn Trung Trực, thành phố Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang, nhằm đánh giá hiệu quả giảng dạy và cải thiện phương pháp học tập Nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục Ngữ văn cho học sinh.
8 Đóng góp mới của luận văn
Luận văn này làm rõ ưu điểm và hạn chế của phương pháp dạy học của giáo viên, đặc biệt trong môn ngữ văn, thông qua tổ chức hoạt động nhóm Bài viết cũng đánh giá thực trạng các phương pháp dạy học hiện tại đối với học sinh Trung học phổ thông Trên cơ sở đó, luận văn đề xuất một số biện pháp nhằm phát triển năng lực hợp tác cho học sinh, phù hợp với yêu cầu dạy học hiện nay.
9 Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, luận văn gồm 03 chương:
- Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học ngữ văn theo hướng phát triển năng lực hợp tác cho học sinh
Chương 2 của bài viết tập trung vào thực trạng tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học ngữ văn tại trường Trung học phổ thông Nguyễn Trung Trực, thành phố Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang Mục tiêu chính là phát triển năng lực hợp tác cho học sinh lớp 12 thông qua các phương pháp giảng dạy tích cực Nghiên cứu chỉ ra rằng việc áp dụng các hoạt động nhóm không chỉ nâng cao khả năng giao tiếp mà còn khuyến khích sự sáng tạo và tư duy phản biện của học sinh Đồng thời, chương cũng phân tích những thách thức và cơ hội trong việc triển khai các hoạt động nhóm, từ đó đưa ra những giải pháp khả thi nhằm cải thiện chất lượng dạy học ngữ văn.
Chương 3 trình bày các biện pháp tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học ngữ văn nhằm phát triển năng lực hợp tác cho học sinh lớp 12 tại trường Trung học phổ thông Nguyễn Trung Trực, thành phố Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang Các phương pháp này không chỉ giúp học sinh nâng cao kỹ năng làm việc nhóm mà còn khuyến khích sự sáng tạo và tư duy phản biện trong quá trình học tập Việc áp dụng các hoạt động nhóm sẽ tạo ra môi trường học tập tích cực, thúc đẩy sự giao tiếp và hợp tác giữa các em học sinh.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM TRONG DẠY HỌC NGỮ VĂN THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỢP TÁC CHO HỌC SINH
1.1 Tổng quan vấn đề nghiên cứu
Dạy học nhóm là một phương pháp giáo dục có nguồn gốc lâu đời, đặc biệt được người Do Thái nhấn mạnh Họ tin rằng để hiểu sâu sắc nội dung của kinh Talmud, mỗi người học cần có ba yếu tố thiết yếu: một bản kinh Talmud, một người thầy hướng dẫn và một bạn học đồng hành Phương pháp này không chỉ khuyến khích sự hợp tác mà còn giúp nâng cao hiệu quả học tập.
Từ đầu thế kỷ I, Marco Fabio Quintilian đã nhấn mạnh rằng việc người học diễn đạt kiến thức cho người khác sẽ mang lại lợi ích lớn Đến thế kỷ XVII, Jan Amôt Komenxki (1592 - 1670) khẳng định rằng học sinh sẽ tiến bộ hơn khi dạy và học từ bạn bè Các nhà giáo dục hiện đại cũng đã chỉ ra rằng việc học tập nhóm, trong đó học sinh hỗ trợ lẫn nhau, tạo ra một môi trường học tập tích cực và hiệu quả.
Cuối thế kỷ XIII và đầu thế kỷ XIV, Reverend Bebel và Joseph Lancaster đã khởi xướng phương pháp dạy học theo nhóm nhỏ tại Anh, giúp học sinh cùng nhau trao đổi và khám phá vấn đề, từ đó nâng cao kết quả học tập Ý tưởng này nhanh chóng lan rộng sang Mỹ, được các nhà giáo dục tiên phong như John Dewey, Roger Parker và Morton Deutch phát triển, nhấn mạnh tầm quan trọng của khía cạnh xã hội trong học tập và vai trò của giáo viên trong việc giáo dục học sinh một cách dân chủ.
J Dewey nhấn mạnh rằng để học cách sống hòa hợp trong xã hội, học sinh cần được trải nghiệm các hoạt động hợp tác ngay từ khi còn ở trường Việc này không chỉ giúp phát triển kỹ năng xã hội mà còn tạo nền tảng vững chắc cho sự tương tác tích cực trong cộng đồng.
Sống trong lớp học là một quá trình dân chủ hóa trong môi trường vi mô, nơi mà việc học tập cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các thành viên.
Vào thế kỷ XVIII, nền giáo dục Mỹ đối mặt với sự cạnh tranh không lành mạnh và tình trạng kỳ thị, phân biệt chủng tộc Năm 1806, trường Lancaster được thành lập tại New York, đánh dấu sự khởi đầu của tư tưởng giáo dục hợp tác.
Vào đầu thế kỷ XIX, tư tưởng giáo dục nhóm đã nhanh chóng lan rộng khắp nước Mỹ, với các trường công nhấn mạnh việc học tập chung giữa những học sinh có nguồn gốc khác nhau Mục tiêu là giúp họ trở thành “người dân Mỹ” thông qua sự hợp tác trong lớp học, nơi giáo viên hướng dẫn học sinh từ nhiều nền tảng khác nhau cùng nhau học hỏi.
Từ năm 1930 đến 1940, nhà tâm lý học xã hội Kurt Lewin đã nghiên cứu hành vi của các nhà lãnh đạo và thành viên trong nhóm dân chủ, nhấn mạnh tầm quan trọng của hành vi nhóm và xây dựng lý thuyết về học tập nhóm Tiếp nối công trình của Lewin, Morton Deutsch đã phát triển lý luận về hợp tác và cạnh tranh, dựa trên "Những lý luận nền tảng" của Lewin, và vào năm 1940, ông đưa ra lý thuyết về các tình huống hợp tác và cạnh tranh.
Cuối thập niên 60 của thế kỷ 20, phong trào chống phân biệt chủng tộc tại Mỹ đã bùng nổ mạnh mẽ Điều này đã khuyến khích nhiều nhà giáo dục tìm kiếm các phương pháp giáo dục nhằm nâng cao mối quan hệ chủng tộc trong lớp học.
Vào những năm 70 của thế kỷ XX, nhiều nhà nghiên cứu đã thành lập nhóm "nghiên cứu hành động" nhằm phát triển các phương pháp sư phạm dựa trên các mối quan hệ tương tác giữa các cá nhân trong lớp học.
Tại hội nghị quốc tế đầu tiên về HTHT tại Israel vào năm 1979, David Johnson; Elliot Aronson; Richard Schmuck và Larry Sherman đã đưa ra giải pháp
