BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TRẤN VĂ N TỶ MỘT SỐ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY NHANH TIẾN TRÌNH CỔ PHẦN HĨA DOANH NG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Năm 2000 Luận án thạc sỹ kinh tế MỤC LỤC Trần Văn Tỷ Tran g Lời mở đầu Chương 1: Các lý luận chung cổ phần hóa 1.1- Doanh nghiệp nhà nước yêu cầu đổi 1.1.1- Thực trạng trình cải cách doanh nghiệp nhà nước 2.1.2- Những tồn hạn chế doanh nghiệp nhà nước 1.2- Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước 1.2.1- Các khái niệm cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước 1.2.2- Ý nghóa việc cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước 1.2.3- Nội dung chủ yếu cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 11 1.3- Kinh nghiệm trình chuyển đổi sở hữu số nước giới 16 1.3.1- Chương trình cải cách doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc 16 1.3.2- Sơ lược trình chuyển đổi sở hữu doanh nghiệp nhà nước nước phát triển, nước thuộc châu Mỹ La tinh Đông âu 18 1.3.3- Những đặc điểm chung trình chuyển đổi sở hữu doanh nghiệp nhà nước số nước giới 20 Chương 2: Tình hình triển khai chương trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước nước ta tỉnh Kiên Giang 25 2.2- Tình hình thực cổ phần hóa Việt Nam thời gian qua 25 Luận án thạc Trần 2.2.1và Tỷ sỹ kinh tếCác Quan điểm chủ trương Đảng Văn Nhà nước cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước 25 2.2.2- Quá trình triển khai cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước nước ta 26 2.2.3- Kết thực trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước nước ta 27 2.2.4- Đánh giá tình hình thực cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước nước ta 28 2.3- Thực trạng hoạt động trình thực cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước địa bàn tỉnh Kiên Giang 32 2.3.1- Thực trạng hoạt động trình tổ chức xếp lại doanh nghiệp nhà nước thời gian qua 32 2.3.2- Công tác triển khai cổ phần hóa tỉnh Kiên Giang 40 Chương 3: Giải pháp đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước tỉnh Kiên Giang 46 3.1- Tiếp tục hoàn thiện môi trường vó mô liên quan đến tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước 46 3.1.1- Nâng cao lực pháp lý hoàn thiện chế tài cho trình chuyển đổi sở hữu doanh nghiệp nhà nước 46 3.2.2- Xác định giá trị doanh nghiệp để thực cổ phần hóa 48 3.1.3- Phát huy tác dụng thị trường chứng khoán tổ chức tài trung gian 51 3.1.4- Các sách hỗ trợ ưu đãi việc cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước 53 3.2- Giải pháp đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước tỉnh Kiên Giang 56 3.2.1- Lựa chọn doanh nghiệp nhà nước chuyển thành công ty cổ phần 56 3.2.2- Củng cố hoàn thiện hoạt động Ban đổi quản lý doanh nghiệp cấp 58 3.2.3- Qui định tiến độ cổ phần hóa cho doanh nghiệp cụ thể 59 3.2.4- Công tác chuẩn bị doanh nghiệp tiến hành cổ phần hóa 59 3.2.5- Các giải pháp bán cổ phần doanh nghiệp cổ phần hóa 61 3.2.6- Các giải pháp hổ trợ 63 Kết luận Phần phụ lục 64 Tài liệu tham khảo LỜI MỞ ĐẦU Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII khẳng định chủ trương cổ phần hóa phận doanh nghiệp nhà nước Điều đáp ứng quy luật phát triển cấu kinh tế trình cải cách - đổi kinh tế tiến trình chuyển đổi chế từ kế hoạch hóa tập trung quan liêu bao cấp qua kinh tế hàng hóa nhiều thành phần vận hành theo chế thị trường có quản lý Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghóa Qua thời gian thực thí điểm cổ phần hóa giai đoạn cổ phần hóa đại trà doanh nghiệp nhà nước, cho thấy doanh nghiệp nhà nước sau cổ phần hóa hoạt động có hiệu lúc doanh nghiệp nhà nước Điều chứng minh chủ trương cổ phần hóa chủ trương lớn đắn Đảng Nhà nước nhằm tăng cường hiệu sản xuất kinh doanh doanh nghiệp; khai thác nguồn vốn tiềm tàng người lao động doanh nghiệp, tổ chức kinh tế dân cư; tạo điều kiện cho người lao động doanh nghiệp thực quyền làm chủ thông qua hình thức cổ phần; góp phần thực mục tiêu kinh tế - xã hội, đẩy mạnh công đổi hội nhập với khu vực giới Kiên Giang tỉnh nằm phía Tây vùng Đồng sông Cửu Long, vùng kinh tế quan trọng nước Qua nhiều lần tổ chức xếp lại doanh nghiệp nhà nước từ năm 1990 trở trước, toàn tỉnh có 209 xí nghiệp quốc doanh, có 139 doanh nghiệp hoạt động 70 doanh nghiệp bị lỗ phải ngưng hoạt động (chủ yếu doanh nghiệp cấp huyện) đến cuối năm 1999 22 doanh nghiệp Tuy nhiên nay, Tỉnh có doanh nghiệp nhà nước chuyển thành công ty cổ phần giai đoạn thí điểm (năm 1994) Điều cho thấy tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước Tỉnh Kiên Giang chậm chạp không thực theo yêu cầu đặt Chính phủ Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Để nhằm tham gia phần công việc cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước tỉnh Kiên Giang, mạnh dạn chọn đề tài “Một số giải pháp thúc đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước Tỉnh Kiên Giang “ ∴ Mục đích nghiên cứu : Với luận án này, muốn làm rõ thêm số vấn đề có tính lý luận vướng mắc gặp phải thực tiễn Để từ kiến nghị số giải pháp trình cổ phần hóa tỉnh Kiên Giang đạt số kết khả quan ∴ Phạm vi nghiên cứu : tập trung vào trình thực cổ phần hóa Việt Nam Tỉnh Kiên Giang, giải pháp chủ yếu gắn liền với chủ trương cổ phần hóa vấn đề khác có liên quan ∴ Phương pháp nghiên cứu luận án : - Phương pháp lý luận : dựa vào phép biện chứng vật lịch sử - Phương pháp nghiên cứu cụ thể : phân tích trạng doanh nghiệp nhà nước nước địa bàn tỉnh từ trước đến để chứng minh chủ trương cổ phần hóa đắn để từ đề số giải pháp cụ thể để đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa ∴ Kết cấu luận án bao gồm : Lời mở đầu Chương : Các lý luận chung cổ phần hóa Chương : Tình hình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước Việt Nam tỉnh Kiên Giang Chương : Một số giải pháp đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước tỉnh Kiên Giang Kết luận Phụ lục - tài liệu tham khảo Trong thời gian nghiên cứu, sử dụng số liệu từ niên giám thống kê, báo cáo ngành tỉnh Kiên Giang tài liệu có liên quan khác CHƯƠNG CÁC LÝ LUẬN CHUNG VỀ CỔ PHẦN HÓA 1.1- DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC VÀ YÊU CẦU ĐỔI MỚI: 1.1.1- Thực trạng trình cải cách doanh nghiệp nhà nước: Sau năm 1975, đất nước thống nhất, đứng trước hội để xây dựng phát triển Tuy nhiên khó khăn khách quan chủ quan hậu nặng nề chiến tranh, xuất phát điểm thấp kinh tế, bất ổn quan hệ với nước láng giềng, sai lầm sách kinh tế nên đến năm 1985 kinh tế nước ta rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng Tính chung 10 năm (1976-1985) thu nhập quốc dân tăng bình quân năm 3,7% , giá trị tổng sản phẩm nông nghiệp tăng bình quân năm 3,8%, giá trị tổng sản lượng công nghiệp tăng trung bình 5,2%/năm Sản xuất tăng trưởng chậm lạm phát tăng lên mức số, năm 1986 siêu lạm phát đạt tới đỉnh cao 774,7% Đại hội Đảng lần thứ VI (12/1986) đưa đường lối đổi kinh tế nhằm thoát khỏi khủng hoảng xác định động chủ yếu cải cách đổi chế quản lý kinh tế Công đổi kinh tế mang lại thành tựu quan trọng, đưa nước ta thoát khỏi khủng hoảng tạo tiền đề vững cho phát triển Cuộc cải cách kinh tế cho thấy vai trò khu vực quốc doanh ngày quan trọng Trước năm 1986 khu Luận án thạc Trần Trong sỹ kinh tếgiai đoạn chương trình cổ phần hóa Văn Tỷ thực dựa sở văn pháp lý sau : - Quyết định số 202/CT ngày 8/6/1992 Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng “thực thí điểm việc chuyển xí nghiệp quốc doanh thành công ty cổ phần” Luận án thạc Trần sỹ kinh tế Văn Tỷ - Quyết định 203/CT ngày 8/6/1992 chọn doanh nghiệp nhà nước Chính phủ đạo thí điểm giao nhiệm vụ cho Bộ, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chọn từ đến doanh nghiệp thí điểm chuyển thành công ty cổ phần - Thông tư 09/LĐTBXH-TT ngày 22/7/1992 Bộ Lao động Thương binh Xã hội hướng dẫn lao động sách người lao động thí điểm số DNNN thành công ty cổ phần theo Quyết định 202/CT - Thông tư 3969/LĐTBXH-TT ngày 23/12/1992 Bộ Lao động Thương binh xã hội cổ phần hóa DNNN (hiện thông tư không hiệu lực) - Thông tư số 13/TT-NH1 ngày 23/10/1992 Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn thực Quyết định 202/CT hoạt động ngân hàng (mặc dù chưa có văn pháp luật tuyên bố thông tư 13 hết hiệu lực, có nhiều khả Thông tư bị thông tư số 06 ban hành ngày 15/8/1998 thay thế) - Chỉ thị số 84/TTg ngày 4/3/1993 Thủ tướng Chính phủ việc xúc tiến thực thí điểm cổ phần hóa DNNN giảp pháp đa dạng hóa hình thức sở hữu DNNN - Thông tư số 36/TC-CN ngày 7/5/1993 Bộ Tài hướng dẫn vấn đề tài việc thực thí điểm cổ phần hóa DNNN theo Quyết định 202/CP Chỉ thị 84/TTg ngày 4/3/1993 - Công văn số 1081-TC-KBNN ngày 9/6/1993 Bộ Tài hướng dẫn việc mở tài khoản hạch toán tiền bán cổ phiếu DNNN thực thí điểm cổ phần hóa Luận án thạc Trần α Giai hóa sỹ kinh tế đoạn : Từ 1996 đến ( Giai đoạn cổ phần Văn Tỷ mở rộng) Luận án thạc Trần sỹ kinh tế Văn Tỷ Trong giai đoạn cổ phần hóa mở rộng từ 1996 đến chia hai giai đoạn cụ thể : Λ Giai đoạn thực Nghị định số 28/CP : Cơ sở pháp lý giai đoạn bao gồm : - Nghị định 28/CP ngày 7/3/1996 Chính phủ việc “Chuyển số xí nghiệp quốc doanh thành công ty cổ phần” - Quyết định 548/TTg ngày 13/8/1996 Thủ tướng Chính phủ việc thành lập Ban Chỉ đạo Cổ phần hóa theo Nghị định số 28/CP ngày 7/5/1996 Chính phủ - Thông tư số 47/TC-TCT ngày 17/8/1996 Bộ Tài việc giải quyền lợi cho người lao động doanh nghiệp cổ phần hóa - Thông tư số 50 TC/TCDN ngày 30/8/1996 Bộ Tài “Hướng dẫn vấn đề tài chính, việc bán phát hành cổ phiếu chuyển xí nghiệp quốc doanh thành công ty cổ phần theo Nghị định 28/CP” - Quyết định số 01/CPH ngày 9/6/1996 Bộ trưởng, Trưởng ban cổ phần hóa Trung ương “Các thủ tục chuyển xí nghiệp quốc doanh thành công ty cổ phần” - Thông tư số 17-LĐTBXH ngày 7/9/1996 Bộ Lao động Thương binh Xã hội qui định sách người lao động chuyển doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần theo Nghị định số 28/CP Chính phủ - Quyết định 659/TTg ngày 13/9/1996 Thủ tướng Chính phủ việc cho phép công ty cổ phần Nhà nước thí điểm cổ phần hóa trước thực số sách ưu đãi quy định Nghị định số 28/CP Chính phủ Luận án thạc Trần - Công văn sỹ kinh tế 1104/TLĐ ngày 13/9/1996 Tổng Liên đoàn Văn Tỷ Lao động Việt Nam Hướng dẫn nội dung hoạt động công đoàn chuyển doanh nghiệp nhà Luận án thạc Trần sỹ kinh tế Văn Tỷ nước thành công ty cổ phần theo Nghị định 28/CP ngày 7/5/1996 Chính phủ (công văn thay hướng dẫn 1019 ngày 15/8/1998) - Chỉ thị 01/BXD-TCKT ngày 12/2/1997 Bộ Xây dựng việc triển khai số doanh nghiệp thành công ty cổ phần - Nghị định số 25/CP ngày 26/3/1997 Chính phủ việc sửa đổi số điều Nghị định số 28/CP ngày 7/5/1996 Chính phủ - Chỉ thị 658/TTg ngày 20/8/1997 Thủ tướng Chính phủ việc thúc đẩy triển khai cổ phần hóa DNNN - Chỉ thị 17/NN-TCKT-CT ngày 13/9/1997 Bộ Nông nghiệp Phát triển nông nông việc tổ chức triển khai cổ phần hóa DNNN - Quyết định 697/TC-QĐ-TCDN ngày 1/1/1997 Bộ Tài việc ban hành qui định tạm thời sử dụng kinh phí tiêu Ban đạo cổ phần hóa Trung ương địa phương - Quyết định 01/1998/QĐ-BTC ngày 2/1/1998 Bộ Tài việc ban hành quy chế quản lý, sử dụng tiền bán cổ phần lợi tức cổ phần Nhà nước - Thông tư 06/TT-LĐTBXH ngày 15/4/1998 Bộ Lao động Thương binh Xã hội hướng dẫn khai trình việc sử dụng lao động doanh nghiệp bắt đầu hoạt động báo cáo việc chấm dứt sử dụng lao động doanh nghiệp chấm dứt hoạt động - Chỉ thị 20/1998/CT-TTg ngày 21/4/1998 Thủ tướng Chính phủ đẩy mạnh xếp đổi doanh nghiệp nhà nước 10 Luận án thạc Trần - Công sỹ kinhvăn tế 2189/BKH-DN ngày 29/4/1998 Ban Vănđạo Tỷ cổ phần hóa Trung ương đề cương hướng dẫn xây dựng phương án tổng thể xếp doanh nghiệp nhà nước Λ Giai đoạn thực Nghị định số 44/1998/NĐ-CP : Cơ sở pháp lý giai đoạn bao gồm : 10 Luận án thạc Trần sỹ kinh tế Văn Tỷ - Nghị định số 44/1998/NĐ-CP ngày 29/6/1998 Chính phủ chuyển doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần - Quyết định 111/1998/QĐ-TTg ngày 29/6/1998 Thủ tướng Chính phủ việc thành lập Ban đổi doanh nghiệp Trung ương - Thông tư 104/TT-BTC Bộ Tài hướng dẫn vấn đề tài chuyển doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần - Quyết định số 140/1998/QĐ-TTg ngày 1/8/1998 Thủ tướng Chính phủ việc phê duyệt danh sách DNNN cổ phần hóa năm 1998 - Công văn 1019/TLĐ ngày 15/8/1998 Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam hướng dẫn nội dung hoạt động công đoàn chuyển DNNN thành công ty cổ phần theo Nghị định 44/1998/NĐ-CP - Thông tư 06/1998/TT-NHNN1 ngày 15/8/1998 Ngân hàng Nhà nước Việt Nam hướng dẫn thực số nội dung liên quan đến ngân hàng chuyển doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần (đã thay thông tư 07 ngày 28/9/1998) - Công văn 3138/TC-TCDN ngày 19/8/1998 Bộ Tài hướng dẫn thực cổ phần hóa DNNN - Thông tư số 11/1998/TT-LĐTBXH ngày 21/8/1998 Bộ Lao động Thương binh Xã hội hướng dẩn sách người lao động chuyển doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần theo Nghị định số 44/1998/NĐ-CP Chính phủ 20 Luận án thạc Trần - Thông sỹ kinh tư tế117/1998/TT-BTC ngày 22/8/1998 Bộ Tài Văn Tỷ hướng dẫn thực ưu đãi thuế trước bạ theo quy định điều 13 Nghị định số 44/1998/NĐ-CP - Công văn 3395/VPCP-ĐMDN ngày 29/8/1998 Văn phòng Chính phủ hướng dẫn quy trình phương án mẫu cổ phần hóa 20 Luận án thạc Trần sỹ kinh tế Văn Tỷ - Thông tư số 07/1998/TT-NHNN1 ngày 28/9/1998 ngân hàng nhà nước hướng dẫn thực số nội dung liên quan đến ngân hàng chuyển DNNN thành công ty cổ phần theo Nghị định 44/1998/NĐ-CP - Thông tư 130/1998/TT-BTC ngày 30/9/1998 Bộ Tài hướng dẫn việc chuyển giao giải vấn đề tồn liên quan đến tài DNNN sát nhập hay hợp - Công Văn 02/ĐMDNTW ngày 5/10/1998 Ban Đổi doanh nghiệp Trung ương trả lời thắc mắc cổ phần hóa - Công văn 12/ĐMDN ngày 20/11/1998 Ban Đổi doanh nghiệp Trung ương báo cáo định kỳ cổ phần hóa Ngoài có văn Bộ, ngành, địa phương đạo công tác cổ phần hóa Bộ, ngành địa phương giai đoạn cụ thể TÀI LIỆU THAM KHẢO 1- PTS Nguyễn Ngọc Quang “Cổ phần hóa DNNN sở lý luận kinh nghiệm thực tiễn’ - NXB Khoa học - xã hội Hà Nội 1996 2- Hoàng Đức Tảo “Cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước kinh nghiệm giới” Nhà XB thống kê, Hà nội 1993 3- PGS.PTS Hoàng Công Thi - PTS Phùng Thị Đoan “Cổ phần hóa DNNN Việt Nam” - NXB Thống kê 1994 4- Đỗ Văn Thuận “Đánh giá giá trị doanh nghiệp” Nhà xuất TPHCM 5- PGS.PTS Nguyễn Thanh Tuyền “Lý thuyết tài chính” Trường Đại học Tài Kế toán TP HCM, năm 1993 6- Giáo trình công ty cổ phần thị trường chứng khoán, vấn đề thực mục tiêu chiến lược Hội khoa học kinh tế Việt Nam 1997 7- Nghị Đại hội VI , VII, VIII Đảng Cộng Sản Việt Nam 8- Luật doanh nghiệp Nhà nước 9- Luật doanh nghiệp 10- Luật khuyến khích đầu tư nước ngày 22/6/1994 11- Các Nghị định, định, thị Chính phủ thông tư, định Bộ xếp lại doanh nghiệp cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước đến tháng 9/2000 12- “Tài liệu tập huấn phương pháp đánh giá giá trị tài sản kinh tế thị trường cổ phần hóa doanh nghiệp” Bộ Tài 13- “Tạp chí tài chính” Viện Ngiên cứu tài 14- “Thông tin Tài doanh nghiệp” Cục Tài doanh nghiệp – Bộ Tài 15- “Tạp chí phát triển kinh tế” Trường Đại học kinh tế TPHCM 16- “Thời báo kinh tế Việt Nam” … 16- Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội Tỉnh Kiên Giang thời kỳ 1996-2000 17- Báo cáo tổng kết tình hình hoạt động doanh nghiệp Tỉnh Kiên Giang năm từ 1996 đến 1999 18- Tài liệu phục vụ hội thảo khoa học “Giải pháp nâng cao hiệu hoạt động doanh nghiệp nhà nước tỉnh Kiên Giang” (Lưu hành nội bộ) DANH SÁCH CÁC DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC ĐỊA PHƯƠNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KIÊN GIANG I- DNNN HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT KINH DOANH * Ngành Xây dựng 1- CTy Xi măng Hà Tiên Kiên Giang 2- CTy Xi măng Kiên Giang 3- CTy Xi măng Hà Tiên 4- CTy Sản xuất vật liệu XD 5- CTy Đầu tư Xây dựng phát triển nhà 6- CTy Tư vấn xây dựng 7- CTy Cấp thoát nước * Ngành Thuỷ sản 8- Cty Quốc doanh đánh cá 9- CTy Xuất nhập thủy sảøn * Ngành Thương mại - Du lịch 10- CTy Thương mại 11- CTy Du lịch * Ngành Giao thông 12- CTy XD giao thông thủy lợi 13- CTy Vận tải thủy * Ngành Nông nghiệp 14- CTy Nông lâm sản 15- Cty Mía đường Kiên Giang (mới thành lập) * Ngành Công Nghiệp 16- CTy Cơ khí điện máy * Ngành Giáo dục 17- CTy Sách thiết bị trường học * Ngành Y tế 18- CTy Dược vật tư y tế KG * Ngành Văn hóa 19- Xí nghiệp In Hồ Văn Tẩu * Ngành Tài 20- CTy Xổ số kiến thiết I- DNNN HOẠT ĐỘNG CÔNG ÍCH (mới thành lập) 21- Cty Công trình đô thị 22- Cty Bến xe tàu Kieân Giang ... việc cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước 53 3.2- Giải pháp đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước tỉnh Kiên Giang 56 3.2.1- Lựa chọn doanh nghiệp nhà nước chuyển thành công ty cổ. .. chung cổ phần hóa Chương : Tình hình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước Việt Nam tỉnh Kiên Giang Chương : Một số giải pháp đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước tỉnh Kiên Giang. .. phần công việc cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước tỉnh Kiên Giang, mạnh dạn chọn đề tài “Một số giải pháp thúc đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước Tỉnh Kiên Giang “ ∴ Mục đích