Bài 17 tư vấn kế hoạch hóa gia đình

THÔNG TIN TÀI LIỆU

Thông tin cơ bản

Định dạng
Số trang	9
Dung lượng	364 KB

Nội dung

Điều dưỡng sản Bài 17 TƯ VẤN KẾ HOẠCH HÓA GIA ĐÌNH VÀ CÁC BIỆN PHÁP TRÁNH THAI Mục tiêu bài học Sau khi học xong bài này, sinh viên có khả năng 1 Thực hiện được các bước cần thiết trong tư vấn kế hoạch hóa gia đình 2 Trình bày được các biện pháp tránh thai dành cho nam gới và nữ giới 3 Liệt kê dược các ưu điểm, nhược điểm khi dùng các phương pháp tránh thai 1 Tư vấn kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ) 1 1 Khái niệm Tư vấn KHHGĐ là giúp khách hàng tự lựa chon một biện pháp tránh thai thích hợp trong mộ.

Điều dưỡng sản Bài 17 TƯ VẤN KẾ HOẠCH HÓA GIA ĐÌNH VÀ CÁC BIỆN PHÁP TRÁNH THAI Mục tiêu học Sau học xong này, sinh viên có khả năng: Thực bước cần thiết tư vấn kế hoạch hóa gia đình Trình bày biện pháp tránh thai dành cho nam gới nữ giới Liệt kê dược ưu điểm, nhược điểm dùng phương pháp tránh thai Tư vấn kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ) 1.1 Khái niệm Tư vấn KHHGĐ giúp khách hàng tự lựa chon biện pháp tránh thai thích hợp giai đoạn sinh sản định Mục đích tư vấn không xuất phát từ nhu cầu người tư vấn mà xuất phát từ nhu cầu khách hàng 1.2 Vai trò tư vấn KHHGĐ Giúp khách hàng chọn lựa biện pháp tránh thai sử dụng biện pháp chọn Giúp gia tăng tỉ lệ tiếp tục sử dụng hạn chế bỏ Góp phần tăng cường sức khỏe giảm chi phí chương trình KHHGĐ Hiểu rõ thực hành tình dục an tồn góp phần làm giảm nguy thai ý muốn bệnh lây truyền qua đường tình dục 1.3 Các bước tư vấn KHHGĐ 1.3.1 Gặp gỡ Lịch chào hỏi, mời ngồi, tỏ thái độ thân mật bình đẳng, tạo lịng tin cho khách hàng Tự giới thiệu thân 1.3.2 Gợi hỏi Hỏi thông tin liên quan đến sức khỏe nhu cầu tránh thai, giúp đỡ khách hàng nói điều họ muốn… Chú ý lắng nghe, khơng sốt ruột, tránh nói nhiều Phát nhận thức sai lệch khách hàng 1.3.3 Tự giới thiệu Giới thiệu biện pháp tránh thai có sở thị trường Cung cấp đầy đủ thông tin vể ưu điểm nhược điểm, tác dụng phụ tai biến gặp biện pháp tránh thai Tập trung vào vấn đề khách hàng quan tâm, hỏi xem khách hàng quan tâm đến biện pháp nào, giải thích khách hàng hiểu sai 114 Điều dưỡng sản 1.3.4 Giúp đỡ Giúp cho khách hàng lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp Không áp đặt theo ý kiến chủ quan Nếu khách hàng chọn biện pháp tránh thai khơng phù hợp chống định giải thích rõ cho họ hiểu giúp họ tìm biện pháp tránh thai khác 1.3.5 Giải thích Khi khách hàng chọn lựa biện pháp tránh thai, giải thích đầy đủ cách sử dụng biện pháp Chỉ dẫn cho khách hàng trình thực thủ tục tiến hành (dụng cụ tử cung, triệt sản) Giải thích ngun nhân đưa đến thất bại cách phịng tránh Nói rõ dấu hiệu tác dụng phụ cách xử trí nhà Nói rõ mức độ phục hồi biện pháp tránh thai Giải thích cần có kiểm tra định kì cần thực kiểm tra đầy đủ Giải thích cách thỏa đáng hiểu biết sai lệch khách hàng Sau giải thích, hỏi lại khách hàng để có phản hồi 1.3.6 Gặp lại Trước chào tạm biệt, dặn dò khách hàng, hẹn khám kiểm tra định kì có dấu hiệu bất thường quay trở lại lúc Cung cấp tài liệu truyền thông KHHGĐ Các biện pháp tránh thai dành cho nữ giới 2.1 Tránh thai tạm thời 2.1.1 Thuốc nội tiết tránh thai 2.1.1.1 Các loại thuốc Viên thuốc kết hợp: có thành phần estrogen progestogen, dạng thuốc cổ điển dùng Vỉ thuốc có 21 viên 28 viên mà viên cuối viên giả dược chứa đường, sắt để uống ngày có kinh Thuốc uống từ ngày thứ vòng kinh, liên tục ngày viên Progestogen đơn liều thấp uống liên tục: loại thường dùng cho người cho bú sữa mẹ, người có tiền sử bị bệnh động máu bệnh tiểu đường phụ thuộc insulin Thuốc tránh thai khẩn cấp: thuốc uống vòng 72 sau quan hệ, phải uống viên cách 12 Thuốc chứa hormon giống thuốc tránh thai thông thường liều cao Thuốc ngừa thai khẩn cấp có tác dụng tốt uống sau quan hệ Các dạng thuốc nội tiết tránh thai không sử dụng đường uống: Cấy hormone: gồm que (cỡ que diêm) chứa progestogen cấy da cánh tay để tiết liều hormone liên tục ngăn ngừa rụng trứng Cấy hormon có hiệu cao thuận tiện Tiêm hormone: estrogen progestogen tiêm vào cánh tay mông phụ nữ Các hormone ngừa thụ thai giống thuốc tránh thai Tiêm hiệu thuận tiện phải uống viên tránh thai ngày Thuốc đặt âm đạo: tháng đặt lần sau kinh 115 Điều dưỡng sản Thuốc dán da: phương pháp áp dụng miếng băng mỏng, vuông dán lên da bụng dưới, mông, nửa thân Băng dán liên tục chuyển estrogen progestogen vào máu Băng dán phải thay tuần lần, dán liên tục tuần, nghỉ tuần (A) (B) Hình 17.1 (A) Thuốc ngừa thai ngày (B) Thuốc ngừ thai khẩn cấp 2.1.1.2 Ảnh hưởng thuốc thể Rối loạn thông thường thuốc gây ra: Tăng cân ứ nước, tăng chuyển hóa đường đạm Đau vú tác dụng ethinyl estradiol Nhức đầu, buồn nơn, rụng tóc, xạm da, đau nhức, mỏi mệt, giảm thị lực Một số tác dụng có ích: Làm giảm đau bụng kinh phù trước có kinh: 60% - 90% Lượng máu kinh giảm 30 – 50%, kinh khoảng 40% Giảm mụn trứng cá dấu hiệu nam tính khác (lơng, râu) Nói chung có tăng hoạt động tình dục, dùng loại thuốc phối hợp giảm tình dục Biến chứng dùng thuốc tránh thai: Thay đổi đông máu: tắc nghẽn mạch huyết khối thấy dùng thuốc tránh thai Vì không nên dùng thuốc cho đối tượng sau: ngưới có tiền sử mắc bệnh tim rối loạn đông máu Ung thư: thực nghiện người ta nghi ngờ ethinyl estradiol gây ung thư Nhưng qua thực tế gần không gặp, Tuy vậy, dùng thuốc tránh thai lâu dài nên khám phụ khoa định kì Gây qi thai: khơng thấy ảnh hưởng sinh quái thai, nhiên cần thực ngừng thuốc tháng trước có ý định có thai, khơng dùng thuốc có thai Cẩn thận với thuốc tiêm có tác dụng lâu dài, mang thai thuốc tác dụng ảnh hưởng đến khả sinh sản sau dùng thuốc: có thai trở lại sau dùng thuốc sớm hay muộn tùy thuộc vào thời gian loại thuốc sử dụng Ảnh hưởng thuốc đến sữa mẹ: nói chung thuốc tránh thai không ảnh hưởng đến sữa mẹ 116 Điều dưỡng sản Tăng huyết áp: người ta cho steroid có làm tăng sản xuất aldosteron Ethinyl estradiol có tác dụng giữ nước natri, progestogen làm tăng đồng hóa Vì thận trọng người cao huyết áp không nên dùng thuốc tránh thai 2.1.1.3 Chỉ định dùng thuốc tránh thai Tất phụ nữ độ tuổi sinh đẻ (trừ số có chống định) dùng thuốc tránh thai Đặc biệt nên dùng thuốc tránh thai cho phụ nữ có hội chứng phụ khoa thống kinh, rong kinh năng, kinh nhiều, chu kì kinh khơng 2.1.1.4 Chống định Khối u lành tính vú tử cung Những người cịn q trẻ chưa có con, người thưa kinh, kinh muộn Các trường hợp ung thư đặc biệt ung thư vú ung thư cổ tử cung Các bệnh máu, rối loạn đông máu Các bênh tim mạch, có tiền sử tắc nghẽn mạch, phồng tĩnh mạch, viêm tắc tĩnh mạch Các bệnh nội tiết Basedow, u tuyến thượng thận Các rối loạn chuyển hóa tiểu đường, cholesterol hay lipid tăng 2.1.1.5 Cách dùng thuốc tránh thai Đối với thuốc viên: Bắt đầu uống vào ngày thứ vòng kinh Mỗi ngày uống viên, vào định Uống liên tục 21 ngày 28 ngày (nếu vỉ thuốc có viên giả dược) Nếu quên uống viên sáng hơm sau uống viên thuốc bị quên nhớ ra, đến dùng thuốc ngày uống viên thường lệ Nếu quên uống viên: uống viên nhớ ra, ngày hôm sau đến uống thuốc ngày phải uống viên, tiếp tục thường lệ Dùng biện pháp tránh thai hỗ trợ ngày có giao hợp Nếu quên uống từ viên trở lên: bỏ vỉ thuốc bắt đầu dùng vỉ mới, dùng biện pháp tránh thai hỗ trợ ngày Đối với thuốc tiêm: tiêm lần có tác dụng tháng, tiêm vào ngày thứ vòng kinh, tiêm sau nạo, tiêm tuần sau sinh 2.1.1.6 Theo dõi sau dùng thuốc Các rối loạn phụ Các rối loạn kinh nguyệt Khám vú phụ khoa định kì 2.1.2 Dụng cụ tử cung tránh thai Dụng cụ tử cung phương pháp thai quan trọng áp dụng rộng rãi Đó phương pháp đơn giản có hiệu cao, rẻ tiền nhất, dễ có thai lại lấy dụng cụ tử cung Hiện dụng cụ tử cung thông đụng dụng cụ tử cung có đồng (T cu-200, T cu 380A… ) 117 Điều dưỡng sản Hình 17.2 Dụng cụ tử cung Mutiload TCu380A 2.1.2.1 Những ưu điểm nhược điểm dụng cụ tử cung Ưu điểm: Dụng cụ tử cung phương pháp tránh thai phục hồi, nghĩa lấy dụng cụ tử cung có thai lại cách dễ dàng Dụng cụ tử cung không ảnh hưởng đến chế đơng máu, huyết áp, chuyển hóa, u nội mạc tử cung thuốc nội tiết tránh thai Dụng cụ tử cung thích hợp với người có chống định dùng thuốc nội tiết tránh thai Dụng cụ tử cung phương pháp rẻ tiền, đặt lần tránh nhiều năm Người phụ nữ chủ động đặt dụng cụ tử cung để tránh thai Tỷ lệ tránh thai cao ( 95 – 97%) Nếu dụng cụ tử cung có them Cu ++ progestogen tỷ lệ tránh thai cao Nhược điểm biến chứng đặt dụng cụ tử cung: Rơi dụng cụ tử cung, thường xảy tháng đầu sau đặt Nặng tức vùng hạ vị, đau thắt co tử cung, đau lưng Ra nhiều khí hư Sau đặt dụng cị tử cung thường máu rong kinh vài kì kinh đầu Nhiễm khuẩn Thủng tử cung, Có thai mang dụng cụ tử cung Dụng cụ tử cung đặt sở y tế chuyên môn, không tự đặt Dụng cụ tử cung có thời hạn qui định cho loại Nếu muốn tránh thai tiếp phải đến sở y tế để thay theo thời hạn qui định 118 Điều dưỡng sản 2.1.2.2 Chống định định Chỉ định: phụ nữ độ tuổi sinh đẻ khơng có viêm nhiễm đường sinh dục muốn tránh thai Chống định: Chưa sinh đẻ, viêm nhiễm đường sinh dục chưa điều trị khỏi, bệnh lây đường tình dục Người có tiền sử thai ngồi tử cung Rong kinh, rong huyết chưa rõ nguyên nhân Nghi ngờ có bệnh lí ác tính đường sinh dục Tử cung dị dạng Sa sinh dục độ II III Những người dị ứng với đồng, bệnh Wilson, bất thường hấp thu, chuyển hóa đồng 2.1.3 Tránh ngày phóng nỗn Là phương pháp sinh lí tránh ngày thụ thai cụ thể tránh giao hợp vào ngày có nhiều khả thụ tinh vòng kinh Người ta biết nỗn thụ tinh vịng 10 – 24 sau phóng nỗn Tinh trùng có khả hoạt động tối đa 48 – 72 sau phóng nỗn vào âm đạo Như muốn tránh thụ thai có kết phương pháp phải kiêng giao hợp ngày trước ngày sau phóng nỗn Năm 1929-1930, Ogino – Knauss tìm qui luật: “ Hiện tượng phóng nỗn xảy từ 12 – 16 ngày trước kì kinh tới” Trên sở này, dựa vào khả thụ tinh noãn khả hoạt động tinh trùng, Ogino – Knauss nên tránh giao hợp từ ngày thứ 19 – 12 trước kì kinh tới Đối với người có vịng kinh ổn định 28 ngày tránh giao hợp ngày thứ 10 -17 tính từ ngày đầu kì kinh trước, tương ứng với ngày thứ 19 – 10 trước kì kinh tới Đối với người có vịng kinh khơng ổn định, sử dụng công thức Chartier (1970): Ngày đầu thụ tinh: 10 + vịng kinh ngắn – 28 Ngày cuối thụ tinh: 17 + vòng kinh dài – 28 2.1.4 Ngăn tinh trùng qua cổ tử cung Mũ cổ tử cung : phương pháp tránh thai thận lợi, có hiệu tốt Kết tránh thai cao từ 93 – 98% dùng kèm với thuốc diệt tinh trùng Tuy nhiên phương pháp phức tạp, làm giảm khoái cảm tình dục Cần kiểm tra viêm loét cổ tử cung thường thiếu vệ sinh lúc làm thủ thuật Màng ngăn âm đạo: phương pháp tránh thai phổ biến, dễ dàng áp dụng Kết tránh thai 90 – 96% dùng kết hợp với thuốc diệt tinh trùng Tuy nhiêm có thống kê cho nhiều thất bại từ 13 - 33% Thuốc hóa học diệt tinh trùng: phương pháp tránh thai đơn giản, tính hiệu phụ thuộc người phụ nữ dùng biện pháp có khơng Để có hiệu cao, thuốc diệt tinh trùng phải đặt sâu vào âm đạo trước giao hợp Ngoài loại viên nén hay viên đạn phải đặt trước 10 phút Nói chung kết thấp so với phương pháp khác 119 Điều dưỡng sản Hình 17.3 Mũ cổ tử cung màng ngăn âm đạo 2.1.5 Phương pháp cho bú vô kinh Cơ chế tác dụng: ức chế phóng nỗn, cho bú làm thay đổi nội tiết từ tuyến yên thể Chỉ định: phụ nữ sau sinh cho bú Chống định: biện pháp cho bú vô kinh không áp dụng cho phụ nữ không đượccho bú: suy tim nặng nguy hiểm đến sức khỏe mẹ, lao phổi tiến triển nguy hiểm cho mẹ con, mẹ bị nhiễm HIV/AIDS lây sang cho Hiệu quả: đạt tới 98% áp dụng Thuận lợi phương pháp cho bú vô kinh: Có thể áp dụng sau sinh Tránh thai có hiệu tháng lâu hơn, người phụ nữ cjo bú thường xuyên ngày đêm Khuyến khích hình thành tập qn cho bú sữa mẹ Không cần cung cấp thêm biện pháp tránh thai hỗ trợ Khơng có tác dụng phụ, khơng tốn Lợi ích khác ngồi ngừa thai: cung cấp thức ăn tốt cho trẻ, bảo vệ trẻ chống tiêu chảy bệnh khác sởi, viêm phổi nhờ kháng thể truyền từ sữa mẹ Giúp phát triển mối quan hệ mẹ Không thuận lợi; Sau tháng hiệu tránh thai giảm Một số người gặp khó khăn cho bú cơng việc Nếu mẹ bị nhiễm HIV bị nhiễm với tỉ lệ thấp Không ngăn ngừa bệnh lây truyền qua đường tình dục HIV/AIDS Cách áp dụng: Cho bú thường xuyên: nên cho bú – 10 lần ngày lần đêm Ban ngày lần bú cách không giờ, ban đêm cách không Bú đúng: tư vấn cho bà mẹ cách cho bú chế độ ăn uống 120 Điều dưỡng sản 2.2 Phương pháp tránh thai vĩnh viễn: thắt vịi tử cung Đình sản nữ phương pháp làm tắt nghẽn vòi tử cung để ngăn cho tinh trùng trúng khơng gặp Có nhiều cách để làm nghẽn vòi tử cung: buộc, đốt, cặp kẹp Đây phương pháp ngừa thai vĩnh viễn an toàn 2.2.1 Chỉ định Tất phụ nữ sau tham vấn, lựa chọn, suy xét có định y khoa bệnh ảnh hưởng hay có liên quan đến thai kì 2.2.2 Chống định Có khối u phụ khoa bệnh lý phụ khoa cần phải phẫu thuật lớn tương lai gần Chống định tạm thời có thai hay nghi có thai, nhiễm khuẩn cấp quan sinh dục hay toàn thân, nhiễm trùng vùng mổ Các biện pháp tránh thai dành chon nam giới 3.1 Tránh thai tạm thời 3.1.1 Xuất tinh âm đạo Là phương pháp cổ điển, đơn giản không tốn kém, nhiều người áp dụng rộng rãi Tuy nhiên tỷ lệ thất bại cao Cơ chế tránh thai biện pháp xuất tinh âm đạo tinh trùng không vào đường sinh dục nữ nên không xảy thụ tinh Hướng dẫn cách thực hiện: Khi giao hợp, lúc đầu vợ chồng hoạt động bình thường Đến người chồng sửa thấy xuất tinh rút nhanh dương vật để xuất tinh ngoài, xa hẳn phận sinh dục người vợ Không để giọt tinh dịch rỉ lúc dương vật âm đạo 3.1.2 Bao cao su Được sử dụng từ kỉ 17, ngày bao cao su làm latex có bơi dầu nên dễ sử dụng Diều chủ yếu chất lượng bao tốt, mỏng, kín Kết tránh thai cao Tỷ lệ vỡ kế hoạch thay đổi tùy theo tác giả khoảng – 20% thực không nghiêm túc Tỷ lệ vỡ kế hoạch vỡ bao cao su 13, 1% 3.2 Tránh thai vĩnh viễn: thắt ống dẫn tinh Là phương pháp không cho tinh trùng sản xuất từ tinh hồn di chuyển tích lại túi tinh Mỗi lần giao hợp, tinh dịch không chưa tinh trùng 3.2.1 Chỉ định Thắt ống dẫn tinh thực cho có nguyện vọng lựa chọn phương pháp thắt ống dẫn tinh để ngừa thai 3.2.2 Chống định Suy nhược thể, biến loạn tình dục Có rối loạn đơng máu Có bất thường bìu như: vị bẹn, dãn tĩnh mạch, ứ nước mành tinh hồn, viêm nhiễm mãn tính di tích thừng tinh 121 Điều dưỡng sản LƯỢNG GIÁ CUỐI BÀI Anh (chị) chọn khoanh tròn vào câu trả lời Câu Các biện pháp tránh thai dành cho nam giới ngoại trừ: A Bao cao su B Thuốc hóa học diệt tinh trùng C Thắt ống dẫn tinh D Xuất tinh âm đạo Câu Các biện pháp tránh thai tạm thời dành cho nữ giới ngoại trừ: A Dụng cụ tử cung tránh thai B Phương pháp cho bú vô kinh C Thuốc nội tiết tránh thai D Thắt vòi tử cung Câu Câu sau không nói biện pháp tránh thai dành cho nữ giới: A Thuốc nội tiết tránh thai làm giảm đau bụng kinh phù trước có kinh: 60 – 90% B Dụng cụ tử cung phương pháp tránh thai có phục hồi C Hiệu phương pháp cho bú vơ kinh lên đến 98% áp dụng D Mẹ bị nhiễm HIV áp dụng phương pháp cho bú vô kinh Câu Câu sau nói biện pháp tránh thai dành cho nữ giới: A Thuốc nội tiết tránh thai làm tăng đau bụng kinh phù trước có kinh B Dụng cụ tử cung phương pháp tránh thai không phục hồi C Hiệu phương pháp cho bú vơ kinh lên đến 98% áp dụng D Mẹ bị nhiễm HIV áp dụng phương pháp cho bú vơ kinh Câu Chống định sử dụng dụng cụ tử cung: A Rong kinh, rong huyết chư rõ nguyên nhân B Tử cung dị dạng C Phụ nữ độ tuổi sinh sản muốn tránh thai không viêm nhiễm đường sinh dục D Sa sinh dục độ II III Câu Chỉ định sử dụng thuốc nội tiết tránh thai: A Có tiền sử tắt nghẽn mạch B Các bệnh tim mạch C Thống kinh D Các rối loạn chuyển hóa Câu Biến chứng nhược điểm dụng cụ tử cung ngoại trừ: A Ra nhiều khí hư B Thủng tử cung C Có thai mang dụng cụ tử cung D Phương pháp tránh thai phục hồi Đáp án: B D D C C C D 122 ... – Knauss nên tránh giao hợp từ ngày thứ 19 – 12 trước kì kinh tới Đối với người có vịng kinh ổn định 28 ngày tránh giao hợp ngày thứ 10 -17 tính từ ngày đầu kì kinh trước, tư? ?ng ứng với ngày... Bao cao su Được sử dụng từ kỉ 17, ngày bao cao su làm latex có bơi dầu nên dễ sử dụng Diều chủ yếu chất lượng bao tốt, mỏng, kín Kết tránh thai cao Tỷ lệ vỡ kế hoạch thay đổi tùy theo tác giả... tránh thai phổ biến, dễ dàng áp dụng Kết tránh thai 90 – 96% dùng kết hợp với thuốc diệt tinh trùng Tuy nhiêm có thống kê cho nhiều thất bại từ 13 - 33% Thuốc hóa học diệt tinh trùng: phương pháp

Ngày đăng: 14/07/2022, 14:22