NỘI DUNG
Cơ sở lý luận
- Quyết định số 3123/QĐ-UBND ngày 17 tháng 9 năm 2020 của UBND tỉnh Nghệ
An về việc thành lập Trung tâm Giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp Nghệ An;
Thông tư số 04/2014/TT-BGDĐT, ban hành ngày 28 tháng 02 năm 2014 bởi Bộ Giáo dục và Đào tạo, quy định về quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống và các hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóa Quy định này nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, phát triển toàn diện cho học sinh, đồng thời khuyến khích các trường học tổ chức các hoạt động giáo dục bổ ích ngoài chương trình chính khóa.
- Thông tư số 32/TT-BGD ĐT ngày 26/12/2018 của Bộ GD&ĐT về việc ban hành Chương trình giáo dục phổ thông;
- Công văn số 4026/BBGĐT-GDCTHSSV ngày 01/09/2017 về việc tăng cường giáo dục kỹ năng sống cho học sinh;
Công văn số 865/SGD&ĐT-GDTX ngày 17/5/2016 của Sở GD&ĐT Nghệ An cho phép Trung tâm GDTX tỉnh hợp tác với trường Hà Nội Vip School để tổ chức các khóa bồi dưỡng về năng khiếu và kỹ năng sống cho học sinh ở các bậc học.
Quyết định số 175/QĐ-SGDĐT ngày 22/02/2018 của Sở GD&ĐT Nghệ An xác nhận việc đăng ký hoạt động giáo dục kỹ năng sống và các hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóa cho Trung tâm GDTX tỉnh Nghệ An.
Cơ sở thực tiễn
2.1 Thực trạng về bộ môn Yoga tại thành phố Vinh
Yoga là một phương pháp y học bổ trợ giúp đạt được sự thanh thản cho cả cơ thể và tâm trí Nó hỗ trợ người tập thư giãn, kiểm soát căng thẳng và lo âu, vì vậy trong những năm gần đây, Yoga ngày càng thu hút sự quan tâm của nhiều người, không chỉ người lớn mà còn cả học sinh.
Cuộc sống tại thành phố Vinh đã có nhiều thay đổi tích cực nhờ vào sự phát triển kinh tế - xã hội Người dân không chỉ chú trọng đến chất lượng dinh dưỡng mà còn quan tâm đến việc rèn luyện thể chất Họ đã bắt đầu áp dụng các phương pháp tập luyện hiện đại thay vì chỉ dựa vào những cách truyền thống, nhằm duy trì và nâng cao sức khỏe.
Vào buổi sáng sớm và chiều tối tại thành phố Vinh, hình ảnh người dân ở nhiều độ tuổi chạy bộ, đạp xe và đánh cầu lông rất phổ biến, thể hiện phong trào rèn luyện thể chất mạnh mẽ Tuy nhiên, giới trẻ lại ít hứng thú với các hoạt động này, thay vào đó, họ tìm đến những môn thể thao như Gym, Yoga và Dance để có sức khỏe dẻo dai và vóc dáng đẹp Để đáp ứng nhu cầu này, thành phố Vinh đã xuất hiện nhiều CLB và phòng tập thể thao như Trung tâm Fitness Plus, Yoga Ban Mai, SS Club Fitness & Yoga Center, Fitness & Yoga Center, Lxfitness Vinh và Trung Tâm NAMAH YOGA.
Mặc dù có nhiều trung tâm Yoga và số lượng học viên tham gia đông đảo, nhưng thời gian theo học thường không kéo dài do Yoga yêu cầu sự kiên trì và chậm rãi Nhiều người chưa hiểu rõ tác dụng của Yoga, dẫn đến việc nhanh chán Hơn nữa, vẫn tồn tại tình trạng học viên tham gia chỉ vì tính thời thượng hoặc để thể hiện trên mạng xã hội, mà chưa thực sự chú trọng đến hiệu quả mà Yoga mang lại.
Mặc dù các trung tâm Yoga lớn tại Thành phố Vinh đã mời giáo viên nước ngoài từ Ấn Độ tham gia giảng dạy, nhưng sự bất đồng về ngôn ngữ và những tương tác cần thiết khi chỉnh sửa động tác giữa huấn luyện viên và học viên đã khiến nhiều chị em cảm thấy ngại ngùng và quyết định bỏ học.
Tại TP Vinh, mặc dù có nhiều trung tâm Yoga xuất hiện, nhưng chất lượng Yoga thường chưa đạt yêu cầu do việc kết hợp với các dịch vụ khác như GYM, xông hơi và chăm sóc sắc đẹp.
2.2 Tình hình thực tế Yoga tại TT GDTX-HN Nghệ An
- Từ trước năm 2020 bộ môn Yoga chưa từng được triển khai học tại TTGDTX Nghệ An, bắt đầu tháng 9.2020 sau khi sát nhập 2 đơn vị TT KTTH-
HN Nghệ An và TTGDTX Nghệ An đã hợp nhất thành Trung tâm GDTX-HN Nghệ An, trong đó bộ môn Yoga được đưa vào giảng dạy như một hoạt động thể dục ngoài giờ hành chính.
- Mặc dù Yoga mới được giảng dạy tại Trung tâm chưa lâu, nhưng đã thu hút được một lượng lớn học viên tham gia
Yoga không chỉ dành riêng cho người lớn mà còn mang lại nhiều lợi ích cho trẻ em từ mẫu giáo đến học sinh tiểu học, THCS và THPT Việc tập luyện Yoga giúp các em phát triển thể chất, tinh thần và cải thiện sự tập trung, từ đó hỗ trợ quá trình học tập và phát triển toàn diện.
Yoga là một môn học mới trong chương trình rèn luyện KNS-NK của Trung tâm, nhận được sự quan tâm và ủng hộ từ lãnh đạo, đồng thời thu hút đông đảo người tham gia tập luyện.
HLV tại trung tâm luôn sẵn sàng hỗ trợ học viên, giúp họ ôn luyện và mở rộng kiến thức ngoài bài giảng Thời gian linh hoạt cho phép HLV có mặt sớm nhất khi học viên cần Bên cạnh đó, trung tâm cũng chủ động đưa ra mức học phí hợp lý, phù hợp với nhu cầu của các học viên tham gia lâu dài.
Kinh nghiệm đưa bộ môn Yoga vào dạy tại TTGDTX-HN Nghệ An
3.1 Thực trạng các khóa học Yoga tại Trung Tâm GDTXHN Nghệ An
- Được sự đồng thuận, quan tâm ủng hộ của lãnh đạo Trung Tâm GDTX-
HN Nghệ An trong việc đưa bộ môn Yoga vào chương trình bồi dưỡng Kỹ năng sống - Năng khiếu (KNS-NK)
- Cơ sở vật chất tại TTGDTX-HN Nghệ An có sẵn và đảm bảo để triển khai ngay bộ môn này
- Trung tâm sẵn có huấn luyện viên Yoga là người có năng lực, nhiệt tình, tâm huyết, được đào tạo bài bản
Trung tâm tọa lạc ngay tại trung tâm thành phố Vinh, nơi có mật độ dân cư đông đúc, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tuyển sinh và giúp học viên dễ dàng di chuyển đến tham gia luyện tập.
Dịch Covid-19 kéo dài đã ảnh hưởng đến việc tổ chức lớp học Yoga trực tiếp, dẫn đến sự giảm sút trong tinh thần tập trung của người tập Mặc dù Yoga online vẫn được duy trì, nhưng sức hấp dẫn của hình thức này không cao.
- Diện tích phòng tập tại TT nhỏ so với nhu cầu tập luyện với số lượng lớn trên 30 hv
- Nguồn HLV giảng dạy tại TT ít ( 1 HLV) nên hạn chế về các khung giờ dạy
Bất đồng ngôn ngữ giữa giáo viên nước ngoài, đặc biệt là giáo viên Ấn Độ, với giáo viên Việt Nam và học viên là một rào cản lớn trong giao tiếp và quá trình học tập Điều này trở nên nghiêm trọng hơn khi ký hợp đồng thêm với huấn luyện viên nước ngoài, ảnh hưởng đến hiệu quả giảng dạy và sự tiếp thu của học viên.
Yoga thường được coi là một môn thể thao năng khiếu, tập luyện thể chất và mang tính cá nhân, nên việc tham gia vẫn còn hạn chế Đối với cán bộ, công chức và viên chức, thời gian tập luyện chủ yếu diễn ra sau giờ làm việc, dẫn đến khó khăn trong việc sắp xếp nhiều giáo viên cùng lúc.
3.2 Quy trình đưa bộ môn Yoga vào dạy tại TTGDTX-HN Nghệ An
Bước 1: Điều tra thực trạng về nhu cầu học tập bộ môn Yoga (làm truyền thông, phiếu điều tra…)
Trung tâm GDTX-HN Nghệ An luôn chú trọng quảng bá uy tín và thương hiệu, đặc biệt trong lĩnh vực tuyển sinh kỹ năng sống và năng khiếu Để đáp ứng yêu cầu cao về công nghệ thông tin và các phương thức truyền thông hiệu quả, trung tâm đã áp dụng nhiều biện pháp mới như thiết lập website, fanpage, và sử dụng truyền thông báo chí, truyền hình, băng rôn, áp phích, tờ rơi Những biện pháp này không chỉ nâng cao hình ảnh của trung tâm mà còn tạo ấn tượng tích cực đối với phụ huynh và học sinh.
Website này là kênh thông tin chính mà phụ huynh thường xuyên truy cập để tìm hiểu về các khóa học Do đó, tất cả thông tin về khóa học, nội dung cụ thể và những điểm mạnh của từng khóa học tại trung tâm cần được truyền tải một cách rõ ràng và hấp dẫn trên nền tảng này.
- Về Fanpage: Trung tâm đã lập fanpage " Trung tâm GDTX-HN Nghệ An
Kể từ năm 2016, fanpage của trung tâm bắt đầu với chỉ vài trăm lượt like và theo dõi Đến tháng 10 năm 2018, số lượt like dừng lại ở 1000 Tuy nhiên, hiện tại, fanpage đã đạt gần 3000 lượt like thực và hơn 3000 lượt theo dõi Với sự gia tăng này, trung tâm thường xuyên đăng bài để tạo sự tương tác và thu hút người dùng Cán bộ phụ trách truyền thông luôn túc trực để trả lời tin nhắn từ người theo dõi.
- Ngoài ra Trung tâm còn sử dụng các kênh truyền thông khác như báo chí, nhận diện thương hiệu, tờ rơi, áp phích…
Đội ngũ truyền thông qua fanpage và website chủ yếu gồm cán bộ, giáo viên từ các phòng ban, đảm bảo thông tin chính xác và kế hoạch đăng bài hàng tháng Một số bài viết chuyên sâu được giao cho các phòng chuyên môn Ngoài ra, có thể bổ sung cá nhân có năng khiếu viết và chụp ảnh vào Ban truyền thông Để khích lệ tinh thần làm việc, tôi đề xuất Ban Giám đốc xây dựng chế độ cho từng bộ phận.
Truyền thông trực tiếp là kênh giao tiếp hiệu quả giữa người truyền thông và người nhận thông tin, cho phép cá nhân hóa thông điệp và nhận phản hồi ngay lập tức Nghiên cứu cho thấy thông tin từ người thân có ảnh hưởng lớn đến quyết định đăng ký khóa học tại Trung tâm, do đó, quảng cáo qua truyền miệng được Trung tâm chú trọng Uy tín về chất lượng khóa học, cơ sở vật chất, và kỹ năng chăm sóc khách hàng sẽ tạo ra phản hồi tích cực từ học viên, biến họ thành những người truyền thông tự nhiên cho Trung tâm Trung tâm GDTX-HN Nghệ An luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của phương pháp truyền thông này đến toàn bộ cán bộ nhân viên.
Bước 2: Xin chủ trương và chuẩn bị các điều kiện để tổ chức dạy
- Xây dựng kế hoạch và trình xin chủ trương của lãnh đạo Trung tâm;
- Chuẩn bị các điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị, trang phục dạy học
- Sàn tập bằng phẳng, không trơn trượt;
- Khoảng cách từ sàn tập đến trần nhà không thấp hơn 2,7m;
- Không gian tập luyện thoáng mát, ánh sáng từ 150 lux trở lên;
- Có khu vực vệ sinh, thay đồ, nơi để đồ dùng cá nhân cho người tập, có tủ thuốc và dụng cụ sơ cấp cứu ban đầu;
Bảng nội quy quy định các nội dung quan trọng như giờ giấc tập luyện, đối tượng tham gia, những người không được tham gia, trang phục phù hợp khi tập luyện, biện pháp đảm bảo an toàn và các quy định khác liên quan.
- Trang thiết bị tập luyện:
+ Đảm bảo mỗi người tập có 01 thảm tập cá nhân hoặc thảm lớn trên sàn;
+ Đối với động tác Yoga bay (Yoga fly): Võng lụa (dây) chịu được ít nhất
Hệ thống treo được lắp đặt với trọng lực 300 kg, đảm bảo an toàn cho người tập luyện Dây treo có thể điều chỉnh chiều dài để phù hợp với tư thế của từng người sử dụng.
+ Các dụng cụ hỗ trợ tập luyện môn Yoga phải đảm bảo an toàn, không gây nguy hiểm cho người tập
- Mật độ hướng dẫn tập luyện:
+ Mật độ tập luyện trên sàn bảo đảm tối thiểu 2,5m 2 /01 người;
+ Mỗi người hướng dẫn tập luyện không quá 30 người trong một giờ học;
- Xây dựng chương trình khung và chương trình chi tiết cho các khóa học :
Tên Chương trình Thời gian
Yoga trẻ em cơ bản
20 buổi “Yoga trẻ em”, nhà xuất bản
Yoga trẻ em phát triển chiều cao 30 buổi
“Yoga tăng trưởng chiều cao”, nhà xuất bản Thanh Hoa, năm
Yoga người lớn cơ bản
20 buổi Yoga cải thiện thể chất - Nhà xuất bản Hà Nội năm 2009
Yoga người lớn nâng cao
“Yoga cho sức khỏe,sức bền”, nhà xuất bản Phụ nữ, năm
“Yoga giảm cân trong vòng 7 ngày”, Nhà xuất bản Thanh Hoa năm 2010
(Chi tiết có Phụ lục kèm theo “ Thực hành lên lớp Yoga cơ bản”)
Để đảm bảo chất lượng giảng dạy, cần chuẩn bị đội ngũ giáo viên và trợ giảng có đủ bằng cấp, chứng chỉ và năng lực phù hợp Ngoài ra, có thể mời thêm giáo viên người Ấn Độ tham gia giảng dạy để tạo sự đa dạng trong phương pháp học.
Cô Đồng Thanh Hải là một giáo viên yoga tại Việt Nam, sở hữu chứng chỉ từ Học viện Yoga Việt Nam và có hơn 5 năm kinh nghiệm giảng dạy Cô đã làm việc tại nhiều trung tâm yoga nổi tiếng ở thành phố Vinh như Yoga Ban Mai, Yoga Khánh Chi và Fitness & Yoga Center.
+ Giáo viên nước ngoài: Thầy Arya - Huấn luận viên Ấn Độ có nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy Yoga tại Nghệ An
Bước 3: Triển khai giảng dạy
Khác với các môn thể thao nhanh và mạnh, Yoga yêu cầu sự kiên nhẫn và chậm rãi trong từng động tác Tập Yoga giúp người tập rèn luyện sức bền, cải thiện sức khỏe, ổn định cân nặng và huyết áp, đồng thời hỗ trợ xương khớp và tăng cường khả năng tập trung Qua các buổi học, học viên sẽ khám phá bốn yếu tố chính của Yoga: tư thế (Asana), kỹ thuật thở (pranayama), tập trung (dharana) và thiền định (dhyana), từ đó cảm nhận sự linh hoạt và thay đổi tích cực trong cơ thể.
Các bước triển khai giảng dạy Yoga: 5 bước
Thiền đóng vai trò quan trọng trong việc tập luyện Yoga, giúp người tập hòa nhập giữa ý thức cá nhân và ý thức cộng đồng Bài tập thiền rèn luyện tâm trí, mang lại cảm giác thanh thản và bình yên trong tâm hồn, đồng thời gạt bỏ những suy nghĩ lăng xăng Thiền là bước tiền đề, phát huy hiệu quả của các động tác Yoga, vì vậy không thể bỏ qua bước thiền khi bắt đầu tập Yoga.
Một số kinh nghiệm, giải pháp giảng dạy bộ môn Yoga
Dạy Yoga là một nghệ thuật đòi hỏi đam mê và sự khám phá không ngừng Với vai trò giáo viên Yoga, bạn không chỉ đơn thuần hướng dẫn và chỉnh sửa tư thế mà còn cần truyền cảm hứng để học viên yêu thích bộ môn này Giảng dạy Yoga là chia sẻ trải nghiệm và khơi gợi niềm đam mê trong từng buổi học.
Để trở thành một giáo viên Yoga hiệu quả, trước tiên cần xác định rõ nhiệm vụ của mình mà không cảm thấy căng thẳng Tự tin vào khả năng của bản thân giúp giáo viên tập trung vào mục đích giảng dạy, đó là hướng dẫn học sinh đạt được mục tiêu của họ Học viên thường không có thời gian để soi xét lỗi lầm của giáo viên, vì họ phải vừa tập luyện vừa lắng nghe và quan sát các động tác mẫu Do đó, giáo viên nên chú trọng vào việc hỗ trợ và chỉnh sửa tư thế cho học sinh để họ có thể thực hiện tốt nhất.
- HLV Yoga cần quan sát chỉnh sửa tư thế cho học sinh, tránh tình trạng học sinh tập sai tư thế và không cảm nhận được động tác
Để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong việc dạy Yoga, giáo viên cần cung cấp hướng dẫn dễ hiểu và đúng định tuyến Học sinh, đặc biệt là những người mới bắt đầu, thường cảm thấy căng thẳng và lo lắng về việc không thực hiện đúng tư thế hoặc không đủ dẻo dai như những người xung quanh Do đó, nhiệm vụ của giáo viên là hỗ trợ và giải đáp những thắc mắc này để giúp học viên tự tin hơn trong quá trình tập luyện.
Một trong những sai lầm phổ biến của giáo viên Yoga là lo lắng rằng bài dạy của họ quá đơn giản và thiếu sự sáng tạo Điều này đặc biệt đúng với các giáo viên theo trường phái Vinyasa Flow Yoga Để xây dựng giáo án Vinyasa Flow hiệu quả, việc soạn các tư thế thành những chuỗi liền mạch, dễ hiểu là điều quan trọng nhất.
Không cần lo lắng về việc tạo ra những chuỗi bài tập hoàn hảo, hãy tập trung vào các tư thế Yoga đơn giản và dễ thực hiện Khuyến khích học viên giữ tĩnh tư thế từ 60 đến 90 giây để có thời gian điều chỉnh cho đúng Đồng thời, hãy chia sẻ với họ những lợi ích về tinh thần và thể chất mà từng tư thế Yoga mang lại.
Soạn giáo án trước và tự tập thử là bước quan trọng giúp giáo viên Yoga tự tin hơn trong các buổi dạy Việc luyện tập khẩu lệnh và điều chỉnh thời gian dạy sẽ giúp giáo viên nhớ các tư thế và tránh tình trạng kết thúc bài quá nhanh hoặc quá chậm Sau vài lần tự tập, giáo viên sẽ trở nên thành thạo và tự tin hơn trong việc giảng dạy.
Kết quả đạt được tại TTGDTXHN Nghệ An
Với sự phát triển của xã hội, việc rèn luyện thân thể ngày càng được chú trọng ở mọi lứa tuổi Bên cạnh các môn thể thao như Zumba, Aerobic và Gym, Yoga đang trở thành lựa chọn phổ biến nhờ vào nhiều lợi ích sức khỏe mà nó mang lại Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng Yoga không chỉ an toàn mà còn hiệu quả trong việc nâng cao sức mạnh, sự linh hoạt và cân bằng Do đó, hàng năm, Yoga thu hút hàng trăm học viên tham gia các lớp học đa dạng về thời gian và độ tuổi.
Mặc dù Nghệ An là tỉnh có sự phát triển muộn về Yoga, nhưng nhờ vào những lợi ích sức khỏe mà bộ môn này mang lại, Yoga đã nhanh chóng lan tỏa và phát triển mạnh mẽ Hiện nay, hàng chục trung tâm Yoga lớn nhỏ đã ra đời, thu hút hàng trăm người tham gia tập luyện, tiêu biểu như Yoga Ban Mai, Yoga Khánh Chi, Fitness Plus Vinh, LX Fitness, HD Fitness & Yoga Center, và SS Club Fitness & Yoga Center.
Sự lan tỏa của Yoga cho mọi lứa tuổi đã thu hút một lượng học viên ổn định tại TTGDTX - HN Nghệ An trong những năm gần đây Mặc dù số lượng học viên tham gia chưa đông, nhưng các khóa học đã tạo ấn tượng tốt với học viên Nếu Yoga được xem như một môn trong Kỹ năng sống (KNS) và Năng khiếu (NK), dự kiến số lượng học viên sẽ tăng lên trong những năm tới.
Năm Số lớp Sỹ số Ghi chú
Bài học kinh nghiệm
Từ những phương pháp tổ chức và kết quả đạt được, tôi rút ra một số bài học kinh nghiệm trong việc áp dụng bộ môn Yoga vào Kỹ năng sống tại Trung tâm Giáo dục Thường xuyên Nghệ An như sau:
- Phải được sự quan tâm, hỗ trợ từ phía Lãnh đạo Trung tâm và các phòng ban có liên quan
- Phải xây dựng kế hoạch và kịch bản cụ thể, chi tiết, khả thi; làm tốt công tác truyền thông và chuẩn bị tốt cơ sở vật chất
Giáo viên giảng dạy Yoga thiết kế chương trình học chi tiết, hấp dẫn và cập nhật phương pháp mới nhất Học viên được trải nghiệm thực hành kết hợp với việc sửa lỗi để nâng cao kỹ năng Đội ngũ giáo viên luôn nỗ lực học tập và nâng cao chuyên môn nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của học viên.
- Kết hợp chặt chẽ giữa bộ môn Yoga và các bộ môn năng khiếu khác.
