Cơ sở lý thuyết
Thực trạng công tác dạy học online trên địa bàn tỉnh Nghệ An 3 2 Vai trò của bài giảng elearning theo mô hình lớp học đảo ngược trong dạy học online nhằm định hướng phát triển năng lực tự học của học sinh 8 II Giải pháp
a Tầm quan trọng của bài giảng elearning theo mô hình lớp học đảo ngược trong dạy học online
Mô hình lớp học đảo ngược (Flipped Classroom Model - FCM) đang thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu giáo dục toàn cầu, được áp dụng từ tiểu học đến đại học FCM, ra đời hơn 10 năm tại Mỹ, được đánh giá tích cực về tác động đến kết quả học tập của học sinh, cả về kiến thức lẫn kỹ năng, đồng thời bồi dưỡng năng lực tự học E-learning, với các học liệu số hóa và video bài giảng, là phương tiện chính trong FCM Các học liệu này có thể ở nhiều định dạng như slide, file âm thanh, podcast, bài thuyết trình PowerPoint, video có hình ảnh động, hình chụp màn hình, và tài liệu đa phương tiện khác, nhằm đáp ứng sự đa dạng về trình độ và khả năng tiếp thu của học sinh.
Với sự phát triển của công nghệ thông tin, giáo viên có thể áp dụng các phương pháp dạy học mới để nâng cao tính tích cực trong giảng dạy Việc sử dụng video từ Youtube để tạo bài giảng là một lựa chọn hiệu quả, tuy nhiên, giáo viên cần hướng dẫn học sinh cách sử dụng và giữ liên lạc thường xuyên Bài giảng video nên được thiết kế theo kịch bản cụ thể hoặc có thể được ghi lại trực tiếp Để tăng tính hấp dẫn, cần tích hợp nhiều hình ảnh liên quan đến nội dung bài học Các phần mềm như MovieMaker hoặc iMovie có thể hỗ trợ giáo viên nâng cao chất lượng video giảng dạy.
Để sử dụng FCM hiệu quả, cần đảm bảo rằng tất cả học sinh đều có thể truy cập Internet để xem bài giảng Video nên bắt đầu với âm lượng nhỏ và tăng dần, đồng thời mỗi video cần khởi đầu bằng một tình huống hoặc câu hỏi thu hút sự chú ý Nội dung video cần phải chính xác, chất lượng tốt, với âm thanh và hình ảnh hợp lý để hỗ trợ quá trình học tập.
HS học tập tốt hơn
Khi giáo viên sử dụng các phương tiện phù hợp, họ có thể phát huy tối đa khả năng sáng tạo trong giảng dạy, giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách dễ dàng và thú vị hơn Điều này không chỉ làm cho quá trình học tập trở nên hấp dẫn mà còn tạo ra những tình cảm tích cực của học sinh đối với môn học.
Nhờ sự hỗ trợ của E-learning, học sinh có thể tự học tại nhà thông qua tài liệu điện tử, giúp họ phát triển tính tự giác và tích cực trong việc học Học sinh không chỉ hoàn thành các bài tập mà còn có khả năng tự đặt câu hỏi và xây dựng kế hoạch học tập hiệu quả.
Cuối mỗi đơn vị kiến thức, học sinh cần hoàn thành phiếu hướng dẫn tự học và mang theo lớp để thảo luận những câu hỏi còn thắc mắc Bài học trên lớp sẽ tăng cường hoạt động vận dụng kiến thức lý thuyết thông qua sự hợp tác giữa học sinh với nhau và giữa học sinh với giáo viên Hoạt động nhóm và việc nêu câu hỏi sẽ giúp nâng cao khả năng hiểu và vận dụng kiến thức mới, đồng thời phát triển năng lực tư duy và mở rộng kiến thức cho học sinh.
Trong mô hình lớp học đảo ngược, học sinh (HS) được phát triển tính tự giác và tích cực thông qua việc học tập tại nhà với E-learning Khi làm việc nhóm với bạn bè, HS rèn luyện kỹ năng giao tiếp và hợp tác Tại lớp, HS có cơ hội hỏi thầy, lắng nghe và ghi chép, từ đó học hỏi phong cách giao tiếp của thầy Bên cạnh đó, HS cũng được trau dồi các kỹ năng viết, nói và thuyết trình, góp phần nâng cao khả năng trình bày và diễn đạt ý tưởng.
Hạn chế của E-learning là thiếu cơ hội rèn luyện các kỹ năng như sáng tạo, giải quyết vấn đề, tư duy phê bình và giao tiếp Tuy nhiên, mô hình lớp học đảo ngược giúp khắc phục những hạn chế này bằng cách cho phép học sinh tham gia vào các hoạt động nhóm, phát triển kỹ năng hợp tác và giao tiếp Để tham gia hiệu quả, học sinh cần có kiến thức nền tảng vững chắc, và việc học tại nhà thông qua E-learning là chìa khóa để chuẩn bị cho các hoạt động trên lớp Thực trạng dạy học online đã bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi đại dịch Covid-19, với 188 quốc gia phải đóng cửa trường học, ảnh hưởng đến 91,3% học sinh, sinh viên trên toàn cầu Tại Việt Nam, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nhanh chóng triển khai dạy học trực tuyến, mặc dù gặp nhiều khó khăn do thiếu phương pháp tổ chức phù hợp và học sinh chưa quen với hình thức học tập này.
Theo khảo sát của Tổ chức Mạng lưới giáo dục châu Á - Thái Bình Dương (APQN), tỷ lệ học sinh không hài lòng với hình thức học trực tuyến trong giai đoạn từ tháng 3 đến tháng 5/2020 lên tới 68% Tuy nhiên, kết quả khảo sát vào tháng 7/2020 cho thấy tỷ lệ này đã giảm một nửa, còn khoảng 34% Điều này chứng tỏ rằng dạy học trực tuyến đã có sự cải thiện tích cực, cho thấy các trường học và tổ chức đã nỗ lực trong việc nâng cao chất lượng giáo dục trực tuyến.
Trong bối cảnh giáo dục trực tuyến ngày càng phát triển, các trường THPT đang nỗ lực cải thiện chất lượng giảng dạy bằng cách nâng cấp hạ tầng kỹ thuật và đầu tư vào hệ thống Moodle Việc tập huấn cải tiến phương pháp giảng dạy và cập nhật tài liệu thư viện điện tử liên tục giúp tăng cường ý thức học tập của học sinh Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh trong việc tiếp cận kiến thức, khuyến khích sự chủ động và hứng thú trong việc khám phá tri thức khoa học, từ đó đảm bảo chất lượng dạy và học trực tuyến.
Chất lượng dạy học online không chỉ phụ thuộc vào nhà trường mà còn rất lớn từ phía học sinh Để đạt hiệu quả, học sinh cần có sự hứng thú học tập và chủ động tìm tòi tri thức dưới sự hướng dẫn của giáo viên Chúng tôi đã nghiên cứu sự hứng thú học tập online của học sinh nhằm hiểu rõ thực trạng dạy học trực tuyến tại các trường ở tỉnh Nghệ An hiện nay.
Chúng tôi đã thực hiện khảo sát đối với học sinh và giáo viên tại các trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, THPT Đô Lương 2 và THPT Nam Đàn 1 nhằm tìm hiểu nhận thức, thái độ và hành vi học tập của họ Kết quả khảo sát cho thấy mối tương quan giữa các đối tượng trong việc phân tích thực trạng giáo dục tại các trường này.
* Về nhận thức học tập trực tuyến
Theo khảo sát về nhận thức học tập trực tuyến trong thời gian dịch bệnh, 89% học sinh và phụ huynh cho rằng hình thức học này là cần thiết Mặc dù vẫn có một tỷ lệ nhỏ học sinh cho rằng học trực tuyến không cần thiết, nhưng điều này cho thấy rằng phần lớn học sinh và phụ huynh vẫn mong muốn duy trì tiến độ học tập bất chấp ảnh hưởng của dịch bệnh.
* Biểu hiện thái độ hứng thú học tập trực tuyến
Theo Hoài Nam và Cao Thị Quyên, hứng thú học tập là thái độ đặc biệt của người học đối với đối tượng học tập, liên quan chặt chẽ đến quá trình học tập và tạo ra khoái cảm, thúc đẩy việc chiếm lĩnh tri thức Thái độ học tập đóng vai trò quan trọng trong chất lượng giáo dục, với thái độ tích cực thể hiện qua hành vi học tập, mang lại sự hứng thú cho người học Chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu về thái độ học tập và kết quả được trình bày tại Bảng 1.
Bảng 1: Thái độ của học sinh trong học tập trực tuyến
Thái độ của học sinh khi tham gia lớp học trực tuyến
Tập trung cao độ 120 33,33% Ý kiến khác 44 12,22%
Dữ liệu cho thấy học sinh có nhiều thái độ khác nhau trong quá trình học tập Nhiều học sinh chọn thái độ tích cực như chủ động, sôi nổi và tập trung cao độ Tuy nhiên, cũng có một tỷ lệ không nhỏ học sinh thể hiện thái độ tiêu cực như nhàm chán, căng thẳng và cảm giác bị bắt buộc Những thái độ tiêu cực này có thể làm giảm hứng thú và sự chủ động trong việc tiếp thu kiến thức, từ đó ảnh hưởng đến hiệu quả học tập.
