ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, PHƯƠNG PHÁP VÀ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU
Phương pháp nghiên cứu
2.1 Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết
Nghiên cứu tài liệu về phương pháp dạy học Địa lí 10 bao gồm SGK Địa lí 10, SGV Địa lí 10, cùng các sách lý luận và phương pháp giảng dạy Địa lí, các giáo trình, luận văn, luận án, tạp chí, bài viết, và website liên quan, nhằm tạo cơ sở khoa học vững chắc cho đề tài nghiên cứu.
2.2 Phương pháp điều tra cơ bản Điều tra thực trạng việc dạy học theo hướng rèn năng lực hợp tác và hoạt động trải nghiệm thông qua phiếu điều tra, trao đổi, phỏng vấn giáo viên, học sinh cùng với tham khảo giáo án và vở ghi của học sinh
2.3 Phương pháp tham vấn chuyên gia
Sau khi thiết lập quy trình và công cụ rèn luyện năng lực hợp tác cho học sinh, chúng tôi sẽ xin ý kiến từ các giảng viên đại học và giáo viên có kinh nghiệm trong lĩnh vực này.
2.4 Phương pháp thực nghiệm sư phạm
Sau khi xây dựng lý thuyết về rèn luyện năng lực hợp tác cho học sinh, chúng tôi đã tiến hành thực nghiệm tại trường THPT Phạm Hồng Thái nhằm kiểm tra tính đúng đắn và tính thực tiễn của đề tài Kết quả thực nghiệm được đánh giá thông qua phiếu quan sát và bài kiểm tra.
+ Đối tượng thực nghiệm: học sinh lớp 10- THPT
+ Nội dung thực nghiệm: một số bài học trong môn Địa lí 10
2.5 Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học
- Sử dụng bộ công cụ và các tiêu chí đánh giá năng lực hợp tác để đánh giá học sinh và xử lý bằng phần mềm Excel.
Thời gian nghiên cứu, giả thuyết khoa học và những đóng góp mới của đề tài
- Thời gian nghiên cứu: từ năm học 2020 -2021
- Thời gian áp dụng: năm học 2021 - 2022.
NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA ĐỀ TÀI
- Tác giả xác định các nguyên nhân, giải pháp giúp học sinh ôn tập và kiểm tra môn Địa lí 10 đạt kết quả cao
Lựa chọn phương pháp tổ chức tiết dạy ôn tập Địa lí 10 một cách sáng tạo là rất quan trọng, nhằm phù hợp với đối tượng học sinh và điều kiện thực tế của trường phổ thông Việc này không chỉ giúp các em yêu thích môn Địa lí hơn mà còn làm cho môn học trở nên gần gũi, dễ học và dễ thi, từ đó nâng cao kết quả học tập của các em.
- Đánh giá đúng năng lực học tập môn Địa lí của từng học sinh.
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA DẠY HỌC ÔN TẬP
Cơ sở pháp lí
Ngành giáo dục hiện nay đang tập trung thực hiện các Nghị quyết quan trọng như Nghị quyết số 29-NQ/TW, Nghị quyết số 44/NQ-CP, và Nghị quyết số 88/2014/QH nhằm đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo Các chỉ đạo từ Đảng, Quốc hội và Chính phủ nhấn mạnh nhiệm vụ giáo dục là phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động và tư duy sáng tạo của người học Mục tiêu là bồi dưỡng năng lực tự học, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên trong quá trình học tập của học sinh.
Theo Điều 29 của Luật giáo dục năm 2019, mục tiêu giáo dục phổ thông là phát triển toàn diện học sinh về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản Điều này nhằm nâng cao năng lực cá nhân, khuyến khích tính năng động và sáng tạo, đồng thời hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa Giáo dục cũng hướng đến việc xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học tập hoặc tham gia vào lao động và góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Quá trình dạy và học là hoạt động phức tạp, trong đó chất lượng và hiệu quả chủ yếu phụ thuộc vào người học và các yếu tố như năng lực nhận thức, động cơ học tập và sự quyết tâm Bên cạnh đó, môi trường học tập, người tổ chức quá trình dạy học và sự hứng thú trong học tập cũng đóng vai trò quan trọng Sự hứng thú học tập của học sinh là yếu tố quyết định đến chất lượng dạy và học, và nó thường phụ thuộc vào mối quan hệ tương tác giữa giáo viên và học sinh Môn Địa lý ở trường THPT cung cấp kiến thức cơ bản về Trái Đất và hoạt động của con người, giúp hình thành thế giới quan khoa học, giáo dục tư tưởng tình cảm đúng đắn, và rèn luyện kỹ năng hành động phù hợp với môi trường tự nhiên và xã hội, đáp ứng yêu cầu của đất nước và xu thế thời đại.
Môn Địa lí 10 không chỉ bồi dưỡng năng lực tư duy cho học sinh như tư duy kinh tế, sinh thái và phê phán, mà còn phát triển trí tưởng tượng và óc thẩm mỹ Môn học này trang bị cho học sinh những kỹ năng hữu ích trong đời sống và sản xuất, đồng thời nâng cao ý thức trách nhiệm và lòng ham hiểu biết khoa học Địa lí còn giúp học sinh nuôi dưỡng tình yêu thiên nhiên, con người và quê hương Giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc truyền cảm hứng học tập, giúp học sinh dễ dàng lĩnh hội tri thức và từ đó kích thích hứng thú học tập.
Trong bối cảnh ứng phó với đại dịch Covid-19, dạy học trực tuyến đã trở thành ưu tiên hàng đầu của ngành giáo dục Việt Nam Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Công văn 4726/BGDĐT-GDTC vào ngày 15/10/2021, quy định việc tổ chức hoạt động dạy học trực tiếp tại các cơ sở giáo dục Thông tư số 09/2021/TT-BGDĐT cũng đã được ban hành để quản lý và tổ chức dạy học trực tuyến, lần đầu tiên đưa ra những quy định cụ thể về điều kiện và trách nhiệm của các bên liên quan Những quy định này không chỉ tạo ra hành lang pháp lý cho các trường học mà còn khuyến khích học sinh có cơ hội học tập linh hoạt hơn, bất kể thời gian và địa điểm.
16/9/2021 về hướng dẫn thực hiện chương trình GDPT cấp THCS, THPT ứng phó với dịch Covid-19 năm học 2021-2022
Ngày 24 tháng 1 năm 2022, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phát hành công văn số 283/BGD ĐT-GDTC gửi đến Ủy ban nhân dân các tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương, nhằm hướng dẫn việc tổ chức dạy học trực tiếp tại các cơ sở giáo dục.
Sở GD&ĐT Nghệ An đã ban hành Công văn số 1712/SGDĐT-GDTH,GDTrH ngày 26/8/2021 về hướng dẫn dạy học trực tuyến cho năm học 2021-2022, cùng với Công văn số 1654/SGDĐT-GDTrH ngày 19/8/2021 hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục trung học Phòng GDTrH cũng đã cung cấp hướng dẫn và tư vấn cho các đơn vị về việc xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học trực tuyến cho các môn học.
Năng lực hợp tác
Hợp tác trong học tập đã có truyền thống lâu đời ở Việt Nam, phản ánh bản sắc văn hóa của người Việt Những câu ca dao như “Ngựa chạy có bầy, chim bay có bạn” và “Học thầy không tày học bạn” nhấn mạnh tầm quan trọng của tinh thần hợp tác, không chỉ trong công việc mà còn trong quá trình học tập.
Trong quá trình bảo vệ và xây dựng đất nước, việc định hướng học tập hợp tác được thể hiện qua các hình thức như nhóm tự quản, đôi bạn cùng tiến và sinh hoạt câu lạc bộ Tuy nhiên, do thiếu cơ sở vững chắc và phương pháp chưa phù hợp, những hình thức này chưa tạo ra dấu ấn đáng kể trong nền giáo dục.
Trước sự phát triển mạnh mẽ của thông tin và xu thế hội nhập, các nhà nghiên cứu và nhà giáo dục đã xây dựng hệ thống lý luận và phương pháp về hợp tác trong dạy học Nhiều tác giả nổi bật đã đóng góp vào lĩnh vực này, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục thông qua việc thúc đẩy sự hợp tác giữa học sinh.
Trong cuốn sách "Dạy học hiện đại-lý luận, biện pháp, kỹ thuật" của tác giả Đặng Thành Hưng (2002), nguyên tắc và cách thức tổ chức dạy học hợp tác được nêu rõ, cùng với vai trò quan trọng của phương pháp này trong giáo dục.
Trong bài viết "Đổi mới phương pháp dạy học, chương trình và sách giáo khoa" (2006), tác giả Trần Bá Hoành nhấn mạnh rằng phương pháp dạy học hợp tác không chỉ phát huy những điểm mạnh của từng cá nhân mà còn góp phần xây dựng tình bạn và hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình học tập.
Tác giả Nguyễn Thị Phương Hoa nhấn mạnh tầm quan trọng của dạy học hợp tác trong các bài viết và tài liệu tập huấn cho giáo viên trường THPT Bà đã trình bày các bước tổ chức học theo nhóm, các yếu tố cần thiết để làm việc nhóm hiệu quả, và những hình thức ghép nhóm trong dạy học hợp tác.
Một số luận án, luận văn của các tác giả Hoàng Lê Minh (2007), Phan Văn
Tỵ (2009), Phạm Thị Ngọc Huyền (2009), Lê Thị Nguyệt Quế (2011), và Phạm Huyền Phương (2014) đã nghiên cứu và đề xuất các phương pháp dạy học đổi mới nhằm nâng cao chất lượng giáo dục thông qua việc ứng dụng kỹ thuật dạy học hiệu quả.
Nhiều bài viết trên các tạp chí chuyên ngành đã đề cập đến các khía cạnh khác nhau của dạy học hợp tác, như “Hệ thống kỹ năng học tập hiện đại” của Đặng Thành Hưng (2004), “Một số trao đổi về học hợp tác ở trường phổ thông” của Trần Thị Bích Trà (2006) trên Tạp chí Giáo dục, và “Về dùng phương pháp học tập theo nhóm nhỏ” của Đoàn Thị Thanh Phương (2004) Ngoài ra, Nguyễn Thị Luyến (2017) đã nghiên cứu về việc sử dụng dạy học theo dự án trong giáo dục môi trường cho trẻ mầm non, trong khi Nguyễn Thị Thu Hà (2018) đã vận dụng dạy học theo góc trong dạy học phần môi trường và con người tại Khoa Mầm non, Trường Cao đẳng Sư phạm Nghệ An.
Dạy học hợp tác đang trở thành một xu hướng quan trọng trong giáo dục hiện đại, với những lợi ích rõ ràng cho việc áp dụng phương pháp này trong giảng dạy Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu về lý luận và thực tiễn dạy học hợp tác, nhưng việc phát triển năng lực hợp tác cho học sinh, cũng như xây dựng quy trình và công cụ đánh giá năng lực này trong môn Địa lý, đặc biệt là trong chương trình Địa lý lớp 10 THPT, vẫn chưa được nhiều tác giả chú ý Đây chính là vấn đề mà tôi muốn tập trung nghiên cứu trong đề tài này.
Tầm quan trọng của dạy học ôn tập môn Địa lí 10
Các bài học Địa lí 10 có sự liên kết chặt chẽ, với các bài trước làm nền tảng cho bài sau và ngược lại, giúp học sinh hiểu sâu hơn về kiến thức Ví dụ, trong bài 5 và 6 về “Sự vận động tự quay quanh trục của Trái đất”, học sinh nắm được sự lệch hướng của các vật chuyển động, và đến bài 12 về “Khí áp và gió trên Trái đất”, các em sẽ giải thích được nguyên nhân lệch hướng của hoàn lưu gió chính Do đó, giáo viên cần xâu chuỗi và liên hệ kiến thức giữa các bài học Thông thường, sau mỗi đơn vị kiến thức tương đồng, sẽ có tiết ôn tập để tổng hợp lại kiến thức đã học.
Mục tiêu của các tiết ôn tập là củng cố kiến thức đã học, mở rộng và nâng cao hiểu biết thông qua so sánh với kiến thức liên quan Đồng thời, các tiết ôn tập cũng giúp bồi dưỡng kỹ năng cho học sinh, tạo điều kiện cho các em tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả và hứng thú hơn.
Tiết ôn tập Địa lí đóng vai trò quan trọng trong việc giúp giáo viên tổng hợp kiến thức một cách ngắn gọn và hiệu quả, từ đó hỗ trợ học sinh ôn lại và nắm vững kiến thức sâu hơn Tuy nhiên, nhiều giáo viên vẫn gặp khó khăn trong việc khái quát kiến thức cho học sinh Có nhiều phương pháp ôn tập hiệu quả như khái quát kiến thức theo từng bài học, xây dựng sơ đồ tư duy, và ôn tập thông qua các câu hỏi.
Tầm quan trọng của tiết ôn tập
Ôn tập đóng vai trò quan trọng trong việc nắm vững kiến thức của học sinh, giúp hệ thống hóa và tiếp cận kiến thức sâu hơn Việc ôn tập không chỉ củng cố kiến thức và kỹ năng đã học mà còn đảm bảo tính vững chắc của chúng Hơn nữa, ôn tập còn giúp đào sâu, chính xác hóa, hệ thống hóa và hoàn thiện kiến thức, từ đó nâng cao hiệu quả học tập cho học sinh.
Để học sinh nắm vững kiến thức, giáo viên nên bắt đầu bằng việc trình bày những nội dung cơ bản thay vì cung cấp toàn bộ kiến thức ngay từ đầu Qua các lần dạy tiếp theo, giáo viên có thể giới thiệu kiến thức mới, kết hợp với luyện tập và áp dụng vào thực tế, từ đó giúp học sinh mở rộng và củng cố dần dần kiến thức đã học.
Để tiếp thu kiến thức và kỹ năng mới hiệu quả, việc ôn tập kiến thức cũ là rất quan trọng Quá trình này không chỉ giúp củng cố những gì đã học mà còn mở rộng và hoàn thiện hiểu biết của chúng ta.
Những kiến thức, kĩ năng mới đều xây dựng trên kiến thức, kĩ năng đã học
Ôn tập là bước đầu tiên trong việc tiếp thu kiến thức mới, giúp củng cố kiến thức cũ và tạo nền tảng vững chắc cho việc tiếp cận hệ thống kiến thức một cách khoa học.
Ôn tập không chỉ giúp giáo viên đánh giá mức độ tiếp thu kiến thức của học sinh mà còn là cơ hội để giáo viên cải thiện phương pháp giảng dạy và cách thức học tập của học sinh.
Một số hình thức ôn tập
Ôn tập cho học sinh là một phần quan trọng trong quá trình giảng dạy, thường được thực hiện qua nhiều hình thức Đầu tiên, ôn tập đầu năm giúp học sinh khái quát lại kiến thức đã học từ năm trước, tạo nền tảng vững chắc cho việc tiếp thu kiến thức mới Ví dụ, trước khi dạy Địa lí lớp 10, giáo viên nên dành thời gian ôn lại phần địa lí tự nhiên đã học ở lớp 9, giúp học sinh củng cố kiến thức và chuẩn bị tốt hơn cho môn học mới Thứ hai, việc ôn tập thường xuyên cũng rất cần thiết để duy trì và nâng cao khả năng tiếp thu của học sinh.
Ôn tập là quá trình liên tục nhắc nhở kiến thức cũ trong mỗi bài học, đóng vai trò quan trọng giúp học sinh nắm vững kiến thức được truyền thụ Việc ôn tập thường xuyên không chỉ khuyến khích học sinh siêng năng và chịu khó, mà còn giúp giáo viên kiểm tra mức độ hiểu biết và khả năng vận dụng kiến thức của học sinh.
Cách thức tiến hành ôn tập thường xuyên:
+ Ôn tập trước khi học bài mới
+ Ôn tập trong khi học bài mới
+ Ôn tập sau khi học bài mới
- Một số cách tiến hành :
+ Thông qua hệ thống câu hỏi, tình huống thực tế
+ Thông qua ví dụ, bài tập, xem các clip và nhận xét
+ Thông qua hệ thống hóa kiến thức, khắc sâu kiến thức
+ Thông qua các trò chơi - kết hợp trả lời câu hỏi
Sử dụng sơ đồ tư duy là một phương pháp ôn tập có tính hệ thống hóa và tổng kết, giúp học sinh ôn lại toàn bộ nội dung của một chương, một phần hay nhiều bài học liên quan Hình thức ôn tập này không chỉ quan trọng trong việc tổng hợp và hệ thống hóa kiến thức mà còn nâng cao khả năng hiểu biết và phát triển năng lực nhận thức của người học, đặc biệt trong các kỳ ôn tập kết thúc học kỳ và năm học.
Tiết ôn tập không chỉ đơn thuần là hệ thống hóa và tổng kết chương học, mà còn yêu cầu liên hệ chặt chẽ giữa các chương Việc ôn tập cần tập trung vào những vấn đề trọng tâm của chương trình, đồng thời giúp học sinh nắm vững sự tiến triển của các khái niệm Quan trọng hơn, học sinh phải rèn luyện khả năng áp dụng lý thuyết đã học vào giải quyết các vấn đề thực tiễn.
Những vấn đề tập trung trong tiết ôn tập
Ôn tập sau mỗi đơn vị tiết học là rất quan trọng nhằm củng cố và hệ thống hóa kiến thức đã học, giúp học sinh nắm vững hơn và rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo để áp dụng vào thực tế Qua quá trình này, năng lực nhận thức và tư tưởng của học sinh được phát triển Tiết ôn tập cần tập trung vào việc củng cố những kiến thức cơ bản và quan trọng trong chương trình đã học.
Để tối ưu hóa quá trình học tập, không nên chỉ học lại những vấn đề đã biết, mà cần tập trung vào các khái niệm cơ bản, kiến thức trọng tâm và những hệ quả quan trọng Việc phát hiện và bổ khuyết những lỗ hổng trong kiến thức là rất cần thiết, đồng thời hướng dẫn vận dụng kiến thức vào thực tiễn và rèn luyện kỹ năng Hệ thống hóa và khái quát hóa những kiến thức đã học cũng góp phần nâng cao hiệu quả học tập.
Sắp xếp kiến thức thành hệ thống là rất quan trọng, vì vậy cần xác định vị trí của từng khái niệm và nội dung trong các bài học Đồng thời, việc tìm mối quan hệ giữa các bài học và các chương khác nhau sẽ giúp phát triển tư duy cho học sinh một cách hiệu quả.
Vấn đề lưu ý tổ chức ôn tập
Để tổ chức một tiết ôn tập hiệu quả, giáo viên cần lưu ý một số vấn đề quan trọng Trước tiên, hãy yêu cầu học sinh chuẩn bị bài ở nhà, cụ thể là trả lời các câu hỏi liên quan đến nội dung ôn tập Việc này không chỉ giúp học sinh ôn lại kiến thức mà còn kích thích sự chủ động trong việc học.
Trong quá trình ôn tập, giáo viên không nên giảng lại kiến thức đã học mà tập trung vào việc giúp học sinh nhớ lại và vận dụng kiến thức để giải quyết bài tập và trả lời câu hỏi Mục "Tóm tắt những kiến thức cần nhớ" trong sách giáo khoa chỉ nên được sử dụng để học sinh tra cứu khi cần thiết Việc sử dụng bảng hệ thống để thể hiện mối liên hệ giữa các kiến thức là cần thiết, đồng thời giáo viên nên đưa ra các bài tập tổng hợp để củng cố và nâng cao kiến thức cho học sinh Hình thức ôn tập cần được thay đổi đa dạng để tạo sự phong phú và hiệu quả, và học sinh phải luôn được khuyến khích tham gia chủ động vào quá trình này.
CƠ SỞ THỰC TIỄN
1 Thực trạng dạy và học tiết ôn tập hiện nay
Qua nhiều năm giảng dạy, tôi nhận thấy chương trình Địa lí lớp 10 chứa nhiều kiến thức trừu tượng và khái niệm phức tạp, khiến việc giảng giải trong một tiết học trở nên khó khăn Do môn học này không có chương trình ngoại khóa, các tiết ôn tập trở thành cơ hội để giáo viên tổng hợp và củng cố kiến thức quan trọng, đồng thời giải đáp thắc mắc của học sinh Vì vậy, mỗi giáo viên, bất kể chuyên ngành hay không, cần lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp để nâng cao hiệu quả học tập cho học sinh.
Trong quá trình giảng dạy, nhiều giáo viên thường ngại khi phải tổ chức các tiết ôn tập do thiếu phương pháp hiệu quả và khối lượng kiến thức lớn trong thời gian hạn chế Điều này tạo ra thách thức lớn cho giáo viên trong việc truyền đạt kiến thức Qua nhiều năm giảng dạy, tôi nhận thấy rằng việc tìm ra phương pháp ôn tập phù hợp là rất cần thiết để nâng cao hiệu quả giảng dạy.
Trong các tiết ôn tập, giáo viên thường đưa ra câu hỏi để học sinh tự trả lời, hoặc hướng dẫn học sinh thảo luận về nội dung kiến thức đã học Một số giáo viên còn sử dụng bảng kiến thức và sơ đồ tư duy để giúp học sinh nắm vững hơn các khái niệm quan trọng.
Giáo viên thường soạn bài và giảng dạy dựa trên các câu hỏi cuối mỗi bài trong sách giáo khoa, chủ yếu áp dụng phương pháp vấn đáp Học sinh sẽ đứng tại chỗ để trả lời các câu hỏi mà giáo viên đưa ra.
Nội dung ôn tập và dàn ý ôn tập không được cung cấp trong sách giáo khoa và tài liệu tham khảo, dẫn đến việc tổ chức ôn tập chất lượng kém Giáo viên Địa lí không chuyên và giáo viên có trình độ chuyên môn chưa vững thường tổ chức ôn tập một cách đơn giản và thiếu chu đáo Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả ôn tập của học sinh.
Nhiều học sinh thường xem nhẹ tiết ôn tập môn Địa lí, cho rằng đây chỉ là việc học lại các bài đã học mà không cần chuẩn bị trước Họ thiếu hứng thú với tiết ôn tập và thậm chí cảm thấy áp lực khi giáo viên hỏi lại kiến thức cũ, dẫn đến việc kỹ năng ôn tập của họ trở nên hạn chế.
Nội dung kiến thức trong các bài học hiện nay thường gây nhàm chán cho học sinh, khi các em chỉ cần mở sách tham khảo để trả lời mà không cần suy luận nhiều Điều này dẫn đến việc kiến thức không được ghi nhớ lâu dài sau khi tiết học kết thúc Phương pháp dạy lý thuyết lặp đi lặp lại và các hoạt động thiếu sự hấp dẫn khiến học sinh không hứng thú, đặc biệt là với những em có trình độ học lực không đồng đều Học sinh trung bình và yếu thường không thích học ôn tập, trong khi những em cá biệt lại có khả năng tiếp thu hạn chế và thiếu ý thức học tập Nếu giáo viên chỉ ghi câu hỏi lên bảng để học sinh tự làm mà không hướng dẫn, chất lượng bài kiểm tra sẽ rất thấp, khiến học sinh không thể hệ thống hóa kiến thức đã học trong một tiết ôn tập.
Tôi đã tiến hành khảo sát, thăm dò 2 lớp trong trường về kĩ năng ôn tập môn Địa lí và đã thu được một số kết quả như sau:
Chủ động trong khai thác kiến thức từ tiết ôn tập
Dựa vào sự hướng dẫn và chờ thầy cô đƣa ra kiến thức
Số lƣợng học sinh Tỷ lệ % Số lƣợng học sinh Tỷ lệ %
Xuất phát từ thực tế, nhiều học sinh thiếu kỹ năng học tập và không nhận thức được vai trò cũng như cơ hội mở rộng kiến thức trong các tiết ôn tập Đồng thời, phương pháp giảng dạy của giáo viên thường cứng nhắc và đơn điệu, dẫn đến việc giờ học không tạo được sự hứng thú cho học sinh.
2 Nguyên nhân của thực trạng trên
Giáo viên vẫn chưa thực sự áp dụng những phương pháp đổi mới trong giảng dạy, dẫn đến việc tiết ôn tập thường chỉ yêu cầu học sinh ghi lại các câu hỏi tự làm và tự ôn tập kiến thức đã học.
- Phương pháp dạy học chủ yếu là hỏi đáp thông thường
Giáo viên cần chuẩn bị kỹ lưỡng cho tiết dạy, bao gồm việc lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp, nắm vững kiến thức, chuẩn bị đồ dùng dạy học và nội dung ôn tập Tuy nhiên, hiện tại vẫn thiếu sách hướng dẫn cụ thể để hỗ trợ quá trình này.
- Học sinh chưa có ý thức tự ôn tập ở nhà
- Học sinh còn thụ động trong việc tiếp thu kiến thức
3 Các bước tiến hành để thay đổi tiết ôn tập theo hướng đạt hiệu quả a Nhận thức mới Ôn tập không phải là dạy lại, học lại các kiến thức đã học, ôn tập theo tôi là phải đạt được các nội dung sau:
Hệ thống kiến thức được tổ chức một cách trực quan thông qua sơ đồ, hình ảnh, và video, giúp người học tiếp cận thông tin dễ dàng hơn Việc sử dụng các thiết bị như máy chiếu, máy tính và loa âm thanh tạo ra trải nghiệm học tập sinh động và hiệu quả.
Thông qua việc sử dụng trực quan, học sinh có thể kết hợp kiến thức đã học để trả lời các câu hỏi thực tế mà giáo viên đã chuẩn bị trong phiếu học tập.
Để thu hút sự thích thú học tập của học sinh, việc liên hệ thực tế là rất quan trọng, giúp khắc sâu và mở rộng kiến thức Giải pháp mới cần được áp dụng để tạo ra môi trường học tập hấp dẫn và hiệu quả hơn.
- Xây dựng nội dung câu hỏi phù hợp, ưu tiên các câu hỏi mang tính thực tế cao
- Lựa chọn phương tiện dạy học cần thiết nhất cho tiết ôn tập
Phương pháp dạy học chủ đạo trong ôn tập là tổ chức cho học sinh làm việc theo nhóm, kết hợp với hình ảnh và clip minh họa để khai thác kiến thức hiệu quả Cách này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn nâng cao chất lượng học tập, giúp các em học sinh yếu kém nhận được sự hỗ trợ từ bạn bè trong nhóm.
- Hướng dẫn học sinh chuẩn bị trước tiết ôn tập ở nhà
- Giáo viên phải điều khiển tổ chức cho học sinh ở lớp có hiệu quả
* Cấu trúc chung của tiết ôn tập
- Xác định mục tiêu bài học chính xác
- Lựa chọn kiến thức trọng tâm cơ bản của tiết ôn tập để lựa chọn hình ảnh, câu hỏi phù hợp
- Xác định những hình thức tổ chức dạy học trên lớp
- Xác định phương pháp dạy học cơ bản
- Tổng kết tiết ôn tập
- Hướng dẫn công việc ở nhà
* Những yêu cầu để thực hiện các giải pháp
- Nắm chắc các kiến thức cơ bản, hệ thống hóa được kiến thức của từng phần, từng bài, lựa chọn các bài tập kỹ năng phù hợp
- Nắm được tình hình học tập của từng đối tượng học sinh
- Có kế hoạch chuẩn bị các hình thức dạy học phù hợp cho tiết ôn tập
- Có kỹ năng CNTT tốt để xử lí hình ảnh, clip hoàn hảo
- Chuẩn bị bài tốt theo yêu cầu mà giáo viên đưa ra ở tiết học trước
- Chủ động và tự giác trong việc ôn tập kiến thức cũ
- Có kỹ năng vận dụng các kiến thức đã học vào thực tế
Hình 1: Tiết dạy ôn tập giữa kỳ 1 của GV tại lớp 10A1
PHƯƠNG PHÁP DẠY TIẾT ÔN TẬP MÔN ĐỊA LÍ 10
Xác định yêu cầu của tiết ôn tập
Tiết ôn tập đóng vai trò quan trọng trong việc củng cố và đánh giá hiệu quả giảng dạy của giáo viên qua các bài học trước đó Qua đó, giáo viên có thể điều chỉnh phương pháp giảng dạy và nội dung ghi chép của học sinh, giúp họ cải thiện cách học và đánh giá kiến thức một cách khoa học hơn.
Một tiết ôn tập cần đảm bảo không bỏ sót kiến thức trọng tâm và chính xác về mặt khoa học Do đó, giáo viên phải tuân thủ chuẩn kiến thức, đồng thời phân tích, giải thích và so sánh các vấn đề sáng tạo phù hợp với đặc thù của môn địa lý ở từng khối lớp.
Hình 1: GV hướng dẫn học sinh tiết ôn tập trên lớp
Chuẩn bị tiết ôn tập
Để đạt hiệu quả cao trong một tiết học địa lý, giáo viên cần chuẩn bị chu đáo và dành nhiều thời gian cho việc nghiên cứu bài giảng, soạn giảng và chuẩn bị đồ dùng dạy học Đặc biệt, khi dạy một tiết ôn tập với nội dung phong phú hơn, việc chuẩn bị càng cần được chú trọng hơn nữa Giáo viên nên lập kế hoạch ôn tập từ những tiết học đầu tiên, bao gồm việc chuẩn bị sẵn một số câu hỏi trọng tâm trong phần đánh giá sau mỗi tiết học, yêu cầu học sinh ghi lại vào cuối bài học Điều này giúp học sinh biết cách chuẩn bị cho tiết ôn tập, vì nhận thức của học sinh lớp 10 thường khó xác định kiến thức nào là trọng tâm.
Hình 2: GV kiểm tra tình hình học tập cúa học sinh trên trang
+ Giáo viên phải nắm được toàn bộ chương trình thì mới có thể đưa ra những câu hỏi hợp lí
+ Sử dụng các phương pháp thích hợp nhất đối với từng loại kiến thức
Giáo viên cần nắm rõ trình độ và khả năng nhớ của học sinh, bao gồm tư duy, phân tích và tiếp thu, để từ đó áp dụng phương pháp giảng dạy phù hợp Việc này không chỉ giúp truyền đạt kiến thức hiệu quả mà còn khuyến khích tất cả học sinh tham gia tích cực vào quá trình học tập.
- Đối với công tác soạn giảng:
+ Nội dung ghi chép: chọn lọc ý chính nhằm hạn chế mất thời gian
Để đảm bảo hiệu quả trong tiết dạy, giáo viên cần định lượng kiến thức và nội dung phù hợp với thời gian có sẵn Thói quen chủ quan cho rằng kiến thức dễ dàng có thể dẫn đến yêu cầu không thực tế đối với học sinh Điều này khiến cho tiết ôn tập trở nên bị động, khiến giáo viên phải làm việc nhiều mà không đạt được mục tiêu giảng dạy.
Theo tôi, việc lập bảng tóm tắt logic cho nội dung các bài học, cùng với các phần kiến thức trọng tâm và kỹ năng vẽ, phân tích biểu đồ, sơ đồ, cũng như phân tích bảng số liệu thống kê là rất cần thiết Từ bảng tóm tắt này, giáo viên có thể định hướng ma trận đề, xây dựng đề kiểm tra và đáp án phù hợp cho từng khối lớp.
Trong mỗi bài học, giáo viên đã lồng ghép các kỹ năng như vẽ và phân tích biểu đồ, vẽ sơ đồ, cũng như phân tích bảng số liệu thống kê Các kỹ năng này được điều chỉnh phù hợp với từng khối lớp trong môn địa lý.
Trong chương trình lớp 10, học sinh sẽ phát triển các kỹ năng vẽ sơ đồ, phân tích và nhận biết các môi trường địa lý thông qua biểu đồ và tính toán mật độ dân số trung bình.
Các kĩ năng tính toán, phân tích bảng số liệu thống kê, vẽ và nhận xét biểu đồ…
THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
Chuẩn bị thực nghiệm
Dựa trên mục tiêu và nội dung chương trình, cùng với đặc điểm của sách giáo khoa Địa lí 10, tôi đã quyết định dạy tiết ôn tập cuối kỳ tại trường THPT Phạm Hồng Thái Để đảm bảo yêu cầu và nguyên tắc đã đề ra, tôi đã chọn hai lớp thực nghiệm tại trường, với trình độ và sĩ số học sinh tương đương nhau, đồng thời các em đều có ý thức học tập tốt.
- Không gian và điều kiện học tập tương đương nhau.
Đánh giá kết quả thực nghiệm
a) Kiểm tra, đánh giá kết quả thực nghiệm
Sau khi thực hiện bài dạy thực nghiệm, chúng tôi tiến hành kiểm tra chất lượng học tập của học sinh thông qua các câu hỏi giao về nhà Học sinh sẽ hoàn thành và nộp lại bài kiểm tra vào sáng hôm sau, do thời gian trên lớp không đủ để thực hiện Nội dung kiểm tra bao gồm cả kiến thức và kỹ năng của học sinh.
Quan sát học sinh trong các tiết học ở lớp đối chứng và lớp thực nghiệm giúp nhận diện rõ tâm lý học tập của các em trong từng giờ học Việc này không chỉ cung cấp cái nhìn sâu sắc về cách các em tiếp thu kiến thức mà còn phản ánh sự tương tác và tham gia của học sinh trong môi trường học tập khác nhau.
Mục đích của bài kiểm tra là củng cố những kiến thức cơ bản sau bài học, giúp đánh giá hiệu quả và mức độ đạt được của các mục tiêu đã đề ra.
Thông qua các bài kiểm tra, chúng ta có thể đánh giá kỹ năng đọc, sử dụng biểu đồ, bản đồ và bảng số liệu của học sinh, cũng như khả năng giải quyết bài tập Ngoài ra, các bài kiểm tra còn phản ánh sự sáng tạo và khả năng tư duy của học sinh ở nhiều mức độ khác nhau trong quá trình học tập.
Quá trình xử lý kết quả thực nghiệm diễn ra theo các bước sau
- Bước 1: Tiến hành chấm điểm bài kiểm tra ở cả lớp đối chứng và lớp thực nghiệm theo thang điểm 10
- Bước 2: Thống kê kết quả sau khi chấm điểm
- Bước 3: Tính điểm trung bình của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng
- Bước 4: Xử lí kết quả theo những thang bậc từ yếu đến giỏi để so sánh, đối chiếu và rút ra nhận xét c) Kết quả thực nghiệm
Bảng 1 Kết quả 2 lớp thực nghiệm và 2 lớp đối chứng
HS Điểm kết quả lớp thực nghiệm Điểm giỏi
10A4 82 39 47.56 25 30.48 14 17.07 4 4.87 Điểm kết quả lớp đối chứng 10A5
Hình 1: Biểu đồ so sánh kết quả các lớp thực nghiệm và các lớp đối chứng d) Nhận xét kết quả thực nghiệm
Sau khi phân tích kết quả thực nghiệm, tôi nhận thấy rằng điểm trung bình của lớp thực nghiệm cao hơn lớp đối chứng, với lớp đối chứng có điểm trung bình dao động từ 5 – 6 điểm, trong khi lớp thực nghiệm đạt điểm khá Tỉ lệ học sinh khá giỏi ở lớp thực nghiệm cũng cao hơn nhiều so với lớp đối chứng, trong khi tỉ lệ học sinh trung bình và yếu ở lớp thực nghiệm lại thấp hơn đáng kể so với lớp đối chứng.
Việc áp dụng các hình thức dạy học trải nghiệm sáng tạo trong môn Địa lí lớp 10 tại THPT đã chứng minh hiệu quả rõ rệt Học sinh không chỉ tích cực hơn trong tư duy mà còn chủ động tham gia vào các hoạt động cá nhân và nhóm, từ đó phát huy sự sáng tạo và củng cố kiến thức, kỹ năng trong quá trình học tập.
* Nhận xét về mặt định tính
Ngoài việc thực hiện các thí nghiệm định lượng, tôi đã tiến hành khảo sát định tính bằng cách trao đổi với học sinh và giáo viên sau mỗi tiết thực nghiệm Qua những cuộc trò chuyện này, tôi nhận thấy nhiều thông tin quý giá về trải nghiệm và cảm nhận của họ.
Mức độ tập trung trong lớp thực nghiệm luôn cao hơn, với học sinh (HS) lắng nghe giảng bài, làm việc độc lập và tích cực tham gia thảo luận Không còn tình trạng HS ngủ hay nói chuyện riêng trong giờ học Các em phản ánh rằng lớp thực nghiệm khuyến khích tư duy và làm việc nhiều hơn, dù có những câu hỏi khó nhưng vẫn cảm thấy hào hứng Tính cạnh tranh trong lớp giúp HS mong muốn được giáo viên gọi trả lời và được bạn bè công nhận Đặc biệt, trải nghiệm thực tiễn giúp các em hiểu bài học ngay tại nhà, từ đó nhớ nội dung chính khi lên lớp.
KẾT LUẬN
Biến các tiết dạy ôn tập thành cơ hội sáng tạo giúp học sinh phát triển năng lực cá nhân Tổ chức hoạt động dạy học sáng tạo trong môn Địa lí 10 không chỉ gói gọn trong lớp học và lý thuyết, mà còn khuyến khích HS phát huy giá trị bản thân qua các hoạt động do GV và HS thiết kế Sự tâm huyết của GV với chuyên môn vững vàng và khả năng xử lý tình huống là rất cần thiết, cùng với sự hỗ trợ từ gia đình, nhà trường và xã hội Đặc biệt, sự tham gia và đồng tình của HS là yếu tố quan trọng để phát triển năng lực của các em Qua việc học Địa lí, HS không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn rèn luyện năng lực sáng tạo thực tiễn, góp phần vào cuộc sống cá nhân, gia đình và xã hội, tạo nền tảng cho sự phát triển của thế hệ công dân tương lai.
II - KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT
Dựa trên nghiên cứu lý thuyết và thực tiễn về dạy học ôn tập, cùng với việc tổng hợp phiếu điều tra ý kiến của học sinh khối 10 và giáo viên Địa Lí tại huyện Hưng Nguyên từ năm học 2021 đến nay, chúng tôi đã thu thập được những kết quả quan trọng Thông tin chi tiết có thể tham khảo trong bảng và mẫu phiếu ở phụ lục 1, 2.
Bảng 2 Thực trạng việc tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Địa lí 10 của GV ở trường phổ thông
Tiêu chí Mức độ Kết quả
1 Theo quý Thầy (Cô), việc tổ chức dạy tiết ôn tập môn Địa lí 10 ở trường mình là:
2 Theo quý Thầy (Cô), mục đích của việc tổ chức dạy tiết ôn tập cho học sinh lớp 10 qua môn Địa lí là:
Giúp học sinh được phát huy vai trò chủ thể, tính tích cực, chủ động, tự giác và sáng tạo của bản thân
3 Trong dạy học Địa lí 10 THPT hiện nay, việc tổ chức đa dạng hóa tiết ôn tập cho học sinh là:
4 Theo quý Thầy (Cô), việc tổ chức dạy ôn tập trong môn Địa lí 10 THPT nên được tổ chức:
5 Trong dạy học môn Địa lí 10 THPT, tổ chức dạy ôn tập là:
Phù hợp với nội dung chương trình giáo dục
Việc tổ chức ôn tập môn Địa lí 10 cho học sinh là cần thiết và phù hợp với chương trình giáo dục, thu hút sự quan tâm của nhiều giáo viên Tuy nhiên, cách tổ chức hiện tại còn thiếu sự đa dạng, do đó cần có sự chú ý và hỗ trợ từ Ban giám hiệu cùng các thành viên trong nhà trường.
Kết quả điều tra cho thấy, việc tổ chức các tiết ôn tập môn Địa lí 10 đã thu hút không chỉ những học sinh năng động mà còn cả những học sinh ít nói, trầm tính, và thậm chí là những em có thái độ học tập chưa tích cực Tất cả đều tham gia nhiệt tình, thể hiện sự yêu thích và mạnh dạn bày tỏ ý kiến trong các hoạt động Đây là cơ hội quý giá để học sinh trình bày suy nghĩ và thể hiện tài năng của mình trước tập thể.
Hầu hết học sinh đều tin rằng việc tổ chức các tiết ôn tập sẽ giúp các em củng cố và mở rộng kiến thức, đồng thời phát triển tính tích cực, chủ động và sáng tạo, cũng như rèn luyện những kỹ năng cần thiết cho bản thân.
Bảng 3: Kết quả điều tra HS về đánh giá kết quả tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học ngoài giờ môn Địa lí 10
Câu hỏi Đáp án / Tỉ lệ
1.Việc nhà trường tổ chức các hoạt ôn tập cho học sinh là:
2 Việc tổ chức các hoạt động ôn tập trong dạy học địa lí10 của nhà trường là:
Quan tâm chưa đúng mức
3 Theo em, trong môn học Địa lí 10 là:
4 Khi được tham gia học tập các tiết Địa lí 10, mục tiêu của em là gì?
Bổ sung, mở rộng thêm kiến thức
Bồi dưỡng tính tích cực, chủ động, sáng tạo
Rèn luyện các kỹ năng cần thiết cho bản thân
Tất cả các ý kiến trên
28 Để việc tổ chức dạy tiết ôn tập cho học sinh có hiệu quả, cần tập trung thực hiện tốt một số biện pháp sau:
Thứ nhất: Xây dựng các kĩ năng nền cho học sinh
Khi tham gia học tập, học sinh cần huy động kiến thức, kỹ năng và phẩm chất năng lực tổng hợp để giải quyết nhiệm vụ thực tiễn, bao gồm cả nhiệm vụ cá nhân và nhóm Việc thảo luận, trao đổi, thống nhất và ra quyết định là rất quan trọng Do đó, giáo viên cần hướng dẫn học sinh các kỹ năng như làm việc nhóm, lắng nghe và phản hồi tích cực, ghi chép, thu thập và xử lý thông tin, cũng như ra quyết định Đồng thời, xây dựng niềm tin giữa giáo viên và học sinh là cần thiết; giáo viên cần tin tưởng học sinh để giao nhiệm vụ, trong khi học sinh cần yêu quý giáo viên và bạn bè để tự tin chia sẻ ý kiến của mình.
Thứ hai: Hướng dẫn cho học sinh tìm hiểu về các hình thức học tập mới
Ngay từ đầu năm học, giáo viên cần hướng dẫn học sinh xây dựng nội quy lớp học và trường, đồng thời trang bị các kỹ năng cơ bản như tổ chức, làm việc nhóm và ghi chép Việc giới thiệu và hướng dẫn về mục đích, hình thức và cách tổ chức lớp học sẽ giúp học sinh lựa chọn phương pháp phù hợp với nội dung học Qua đó, học sinh sẽ nắm vững các bước cần thực hiện và trách nhiệm của từng cá nhân khi tham gia.
Giáo viên cần hướng dẫn học sinh lựa chọn nội dung học tập trong suốt năm học, dựa trên các chủ điểm hàng tháng và xem xét điều kiện, khả năng của bản thân, lớp học, nhà trường và địa phương Điều này sẽ giúp học sinh có tâm thế sẵn sàng và chủ động trong việc thực hiện các hoạt động học tập.
Thứ ba: Tổ chức và duy trì tốt hoạt động của đội ngũ cán bộ lớp
Giáo viên nên giao nhiệm vụ cho cán bộ lớp để quản lý lớp học, tổ chức sinh hoạt và giờ chào cờ đầu tuần, khuyến khích học sinh tham gia trang trí lớp và tự tổ chức các hoạt động vui chơi, cũng như đăng ký tham gia câu lạc bộ Thay vì làm thay học sinh, giáo viên chỉ nên đóng vai trò tư vấn và hỗ trợ Cách tiếp cận này giúp học sinh phát huy khả năng, rèn luyện phẩm chất và năng lực, từ đó trang bị cho các em những kỹ năng cần thiết để tổ chức hiệu quả.
Thứ tư: Tổ chức phong phú các hình thức, phương pháp dạy học trên lớp
Tiết ôn tập có nội dung phong phú, tổng hợp kiến thức và kỹ năng từ nhiều môn học khác nhau Để nâng cao hiệu quả dạy học, giáo viên cần áp dụng nhiều phương pháp giảng dạy đa dạng như cá nhân, nhóm, trò chơi, đố vui, và ứng dụng công nghệ thông tin Một trong những phương pháp đặc biệt hiệu quả là Bàn tay nặn bột, giúp tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong từng môn học.
Thứ năm: Tạo cơ hội cho tất cả học sinh tham gia vào cả quá trình dạy học
Hoạt động ôn tập không chỉ là một hình thức học tập tập thể mà còn khuyến khích sự tự chủ, phát triển khả năng sáng tạo và cá tính riêng của từng học sinh Qua đó, hoạt động này giúp hình thành những năng lực, kỹ năng sống và phẩm chất tốt đẹp cho học sinh Do đó, giáo viên cần hỗ trợ và hướng dẫn học sinh thực hiện đầy đủ các bước cơ bản trong quá trình ôn tập.
Bước 2 Xây dựng kế hoạch;
Bước 3 Công tác chuẩn bị thực hiện;
Bước 4 Tổ chức thực hiện;
Bước 5 Đánh giá kết quả thực hiện
Việc tham gia đầy đủ vào từng bước giúp trẻ phát triển các phẩm chất và năng lực cần thiết như tổ chức, giao tiếp và tự giải quyết vấn đề Vì vậy, giáo viên cần chú trọng đến mọi bước trong quá trình học.
Đề tài "Phương pháp dạy bài ôn tập môn Địa lí lớp 10 nhằm phát triển năng lực hợp tác cho học sinh" hướng đến việc nâng cao chất lượng và đổi mới phương pháp giảng dạy Địa lí tại trường THPT Phạm Hồng Thái Trong quá trình thực hiện, tác giả nhận thấy còn nhiều thiếu sót và rất mong nhận được ý kiến đóng góp từ quý đồng nghiệp để cải thiện và áp dụng hiệu quả hơn trong thực tế giảng dạy.
NGƯỜI VIẾT SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
PHIẾU ĐIỀU TRA GIÁO VIÊN VỀ DẠY VÀ HỌC MÔN ĐỊA LÍ 10 Ở TRƯỜNG THPT HIỆN NAY
Họ và tên giáo viên: ……… Trường:……… Tỉnh:……….Thâm niên dạy học ở trường phổ thông …………
Quý Thầy/Cô không cần ghi các thông tin cá nhân Để có cơ sở thực tiễn cho nghiên cứu đề tài khoa học, chúng tôi mong quý Thầy/Cô vui lòng trả lời đầy đủ các câu hỏi dưới đây bằng cách đánh dấu x vào ô lựa chọn.
Câu 1: Nhà trường nơi Thầy/Cô đang giảng dạy:
- Có phòng dạy học Địa lí không?
- Có đầy đủ các phương tiện như máy chiếu, ti vi, đàu đĩa, hệ thống bản đồ, mô hình phục vụ công tác giảng dạy môn Địa lí không?
□ Đầy đủ □ Chưa đầy đủ
- Các phương tiện như máy chiếu, ti vi, đàu đĩa, hệ thống bản đồ, mô hình có đám bảo phục vụ công tác giảng dạy môn Địa lí không?
□ Về cơ bản có đảm bảo □ Về cơ bản không đảm bảo
- Những thiếu thốn chủ yếu để phục vụ giảng dạy môn Địa lí 10
□ Vườn địa lí □ Hệ thống bản đồ □ Mô hình
Câu 2: Trong quá trình dạy học, Thầy/Cô có tiến hành sử dụng đầy đủ bản đồ, dạy nghiêm túc các bài thực hành không?
□ Đầy đủ □ Không đầy đủ □ Không thực hiện
Câu 3: Theo Thầy/Cô, phương pháp tham quan thực địa có vai trò như thế nào trong dạy học Địa lí ở trường phổ thông?
□ Rất cần thiết □ Cần thiết
□ Bình thường □ Không cần thiết
Câu 4: Mức độ tổ chức các chuyến tham quan trải nghiệm của Thầy/Cô trong quá trình dạy học bộ môn Đị lí như thế nào?
□ Hiếm khi □ Không sử dụng
Câu 5: Theo Thầy/Cô, những lý do nào dưới đây khiến giáo viên ít tổ chức các trò chơi địa lí cho học sinh?
(Đánh dấu x vào các lý do mà Thầy/Cô cho là lý do chủ yếu)
□ Thiếu cơ sở vật chất, trang thiết bị
□ Mất nhiều thời gian chuẩn bị
□ Giáo viên chưa có nhiều kĩ năng để tổ chức trò chơi
□ Giáo viên ít hứng thú với phương pháp này
□ Học sinh ít hứng thú
□ Nội dung trò chơi khó thực hiện
□ Lớp học đông học sinh nên khó tổ chức
Câu 6: Theo Thầy/Cô, các nội dung học tập trải nghiệm trong SGK Địa lí 10 THPT hiện nay là
□ nhiều □ phù hợp □ còn ít
Câu 7: Theo Thầy/Cô, việc xây dựng và sử dụng các bài tập Đị lí gắn với thực tiễn là
□ rất cần thiết □ cần thiết
□ bình thường □ không cần thiết
Việc sử dụng các hình thức dạy học trải nghiệm sáng tạo trong môn Địa lí 10 ở trường phổ thông nhằm mục đích nâng cao khả năng tư duy phản biện của học sinh, giúp các em tiếp cận kiến thức một cách trực quan và sinh động hơn Đồng thời, các hình thức này cũng khuyến khích sự sáng tạo, phát triển kỹ năng làm việc nhóm và tăng cường sự hứng thú trong việc học tập Hơn nữa, việc áp dụng phương pháp dạy học trải nghiệm còn giúp học sinh liên hệ kiến thức với thực tiễn cuộc sống, từ đó hình thành những kỹ năng cần thiết cho tương lai.
□ Để tổ chức cho học sinh học tập chiếm lĩnh kiến thức mới
□ Để củng cố kiến thức cho học sinh
□ Để rèn luyện những kĩ năng, phát triển tư duy thực hành thí nghiệm cho học sinh
□ Để kiểm tra, đánh giá học sinh
Câu 9: Thầy/Cô nhận định như thế nào về mức độ thực hiện trải nghiệm sáng tạo của học sinh trường mình ?
Các nhiệm vụ học sinh
Mức độ thực hiện nhiệm vụ của học sinh
Tốt Khá Trung bình Yếu
Câu 10: Thầy/Cô có sáng kiến gì để tổ chức dạy học trải nghiệm sáng tạo cho học sinh trường mình thông qua môn Địa lí 10 ?
Xin trân trọng cảm ơn quý Thầy/Cô !
PHỤ LỤC 2 PHIẾU ĐIỀU TRA DẠY TIẾT ÔN TẬP MÔN ĐỊA LÍ 10 Ở TRƯỜNG
THPT EM ĐANG HỌC HIỆN NAY
Họ và tên học sinh: ……… Lớp Trường:………
