Tính cấp thiết của đề tài
Chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH) đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an sinh cho mọi quốc gia, phản ánh bản chất của một xã hội đổi mới và phát triển Quỹ BHXH được hình thành nhằm chuẩn bị nguồn tài chính đối phó với các biến cố có thể xảy ra trong cuộc sống, thông qua việc chi trả tiền cho những người tham gia và được hưởng các chế độ bảo hiểm.
Việc quản lý và tổ chức thực hiện công tác thu BHXH, BHTN, BHYT cùng với việc quản lý các nhóm người tham gia là rất quan trọng theo quy định của Luật pháp Bản chất của BHXH là thu tiền từ người tham gia để hình thành quỹ, quỹ này sẽ được sử dụng để chi trả khi có rủi ro xảy ra, theo đúng quy định của pháp luật Do đó, hoạt động thu BHXH đóng vai trò chủ yếu trong việc đảm bảo quyền lợi cho người tham gia.
Cơ quan BHXH tỉnh Phú Thọ hoạt động theo mô hình ngành dọc và chịu sự giám sát của BHXH Việt Nam, đồng thời được kiểm soát bởi UBND tỉnh Phú Thọ và các cơ quan cấp trên Với vai trò là tổ chức hành pháp, BHXH tỉnh Phú Thọ thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến quỹ BHXH, bao gồm BHXH, BHYT, BHTN và BHTNLĐ-BNN Qua nhiều năm phát triển, BHXH tỉnh Phú Thọ đã khẳng định vị thế của mình với số thu BHXH, BHYT, BHTN liên tục tăng Cụ thể, năm 2017, số thu đạt trên 3.000 tỷ đồng, tương ứng 102,6% kế hoạch; năm 2018, con số này là trên 3.300 tỷ đồng, đạt 101,42% kế hoạch BHXH Việt Nam giao.
2019, toàn hệ thống BHXH tỉnh Phú Thọ đang quản lý trên 5.300 đơn vị sử dụng
Tính đến nay, có hơn 155.000 người lao động tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH), trong đó 140 đơn vị có vốn đầu tư nước ngoài (ĐTNN) với khoảng 13.000 lao động tham gia Tuy nhiên, số tiền nợ BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT) và bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) của các doanh nghiệp có vốn ĐTNN lên tới gần 100 tỷ đồng, chiếm gần 50% tổng số tiền nợ.
Trong những năm qua, hoạt động thu bảo hiểm xã hội tại cơ quan BHXH tỉnh Phú Thọ vẫn gặp một số tồn tại, đặc biệt là việc phân cấp giữa bảo hiểm tỉnh và bảo hiểm chưa được rõ ràng.
Quản lý thu BHXH đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Phú Thọ đang gặp nhiều khó khăn do việc trụ sở phân tán, dẫn đến tình trạng chồng chéo trong thu BHXH Số lượng lao động đông đảo trong các doanh nghiệp này khiến cơ quan BHXH tỉnh không kiểm soát hết việc sử dụng lao động, dẫn đến nhiều sai phạm như trốn đóng BH cho một số lượng lớn lao động và nộp muộn BH Ngoài ra, doanh nghiệp còn lợi dụng kẽ hở pháp luật để giảm thiểu chi phí BH Nguyên nhân chính của tình trạng này là do hạn chế trong công tác quản lý thu BHXH của BHXH tỉnh, mặc dù quy trình thu có đầy đủ các bước nhưng vẫn tồn tại nhiều yếu kém Để cải thiện tình hình thu BHXH tại Phú Thọ, cần nâng cao vai trò của cơ quan quản lý nhà nước trong việc thu BHXH, đặc biệt là đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
“ Quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài của Bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Thọ”
Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu
Bài luận văn này phân tích thực trạng quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc (BHXH BB) đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (ĐTNN) tại BHXH tỉnh Phú Thọ Từ đó, tác giả đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu BHXH BB cho các doanh nghiệp này, góp phần nâng cao hiệu quả thu ngân sách và đảm bảo quyền lợi cho người lao động.
Nhiệm vụ nghiên cứu
Hệ thống hóa lý luận về quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài của Bảo hiểm xã hội tỉnh, đồng thời rút ra kinh nghiệm từ một số địa phương Việc này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả thu ngân sách mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong việc thực hiện nghĩa vụ bảo hiểm xã hội, từ đó góp phần phát triển bền vững nền kinh tế địa phương.
- Phân tích và đánh giá thực trạng quản lý thu BHXH BB đối với các DN có vốn ĐTNN của BHXH tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn 2017 – 2019
- Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý thu BHXH BB đối với các DN có vốn ĐTNN của BHXH tỉnh Phú Thọ cho giai đoạn 2020 - 2025
Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: BHXH tỉnh Phú Thọ
- Về thời gian: Nguồn số liệu thứ cấp từ năm 2017 đến năm 2019, số liệu sơ cấp khảo sát vào tháng 5/2020; giải pháp đƣa ra cho tới năm 2025
- Về nội dung: Công tác quản lý thu BHXH BB đối với các DN có vốn ĐTNN của cơ quan BHXH tỉnh.
Quan điểm, phương pháp tiếp cận và phương pháp nghiên cứu
Quan điểm nghiên cứu
- Tuân thủ quan điểm duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác – Lênin
- Tuân thủ tư tưởng gia tăng vì dân, do dân của Bác Hồ
- Tuân thủ chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và quy tắc pháp lý của NN Việt Nam về nhóm người nghiên cứu.
Phương pháp tiếp cận nghiên cứu
Trong nghiên cứu này, tác giả áp dụng phương pháp tiếp cận hệ thống để phân tích và đánh giá thực trạng quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại tỉnh Phú Thọ.
Phương pháp nghiên cứu cụ thể
Luận văn sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu khoa học, cụ thể:
4.3.1 Phương pháp thu thập tài liệu
Thu thập số liệu thứ cấp là quá trình tập hợp các tài liệu liên quan đến đề tài đã được công bố từ các cơ quan thống kê ở nhiều cấp độ khác nhau Điều này bao gồm việc thu thập các báo cáo tổng kết hàng năm của địa phương, chẳng hạn như tài liệu từ Bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Thọ.
+ Phương pháp chuyên gia: Nghiên cứu sẽ sử dụng phương pháp phỏng vấn trực tiếp các chuyên gia, các cán bộ làm việc tại BHXH tỉnh Phú Thọ
Thống kê kết quả thu bảo hiểm xã hội bắt buộc (BHXH BB) tại tỉnh Phú Thọ cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (ĐTNN) cho thấy sự cải thiện trong công tác quản lý BHXH BB Các số liệu cho thấy sự tăng trưởng trong việc thu BHXH BB, đồng thời phản ánh nỗ lực của cơ quan chức năng trong việc quản lý và giám sát các doanh nghiệp này Việc nâng cao hiệu quả thu BHXH BB không chỉ đảm bảo quyền lợi cho người lao động mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế địa phương.
4 vốn ĐTNN của BHXH tỉnh Phú Thọ các năm 2017-2019 và trình bày số liệu thứ cấp qua một số bảng biểu
Phương pháp thống kê mô tả được sử dụng để cung cấp cái nhìn tổng quát về tình hình phát triển kinh tế tại tỉnh Phú Thọ, đặc biệt trong việc quản lý thu BHXH BB đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài Qua phương pháp này, tác giả đã chỉ ra những yếu tố thuận lợi cũng như những thách thức trong quá trình thu BHXH BB từ các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại tỉnh Phú Thọ trong thời gian tới.
+ Phương pháp phân tích so sánh: So sánh công tác thu BHXH BB đối với các
DN có vốn đầu tư nước ngoài của BHXH tỉnh Phú Thọ cùng với một số tỉnh khác trong cả nước đang gặp phải những hạn chế và tồn tại nhất định Phân tích những vấn đề này sẽ giúp xác định nguyên nhân gốc rễ và tìm ra giải pháp cải thiện tình hình.
4.3.4 Khung nghiên cứu của đề tài
Hình 1 Khung nghiên cứu của đề tài
Đóng góp mới của luận văn
Về mặt lý luận và học thuật
Hệ thống hóa lý luận cơ bản về thu BHXHBB và quản lý thu BHXHBB đối với DN có vốn ĐTNN
Yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu BHXH bắt buộc của BHXH tỉnh đối với các DN có vốn ĐTNN
- Các nhân tố thuộc về
- Các nhân tố thuộc về
Nội dung quản lý thu BHXH BB của BHXH tỉnh đối với các DN có vốn ĐTNN
- Sắp sếp thực hành KH thu BHXH BB
Thực hành mục tiêu của quản lý thu BHXH BB của BHXH tỉnh đối với các DN có vốn ĐTNN
- Thu đủ, thu đúng, thu kịp thời
5 Đƣa ra một số kinh nghiệm tiêu biểu của cơ quan BHXH tỉnh
Về mặt thực tiễn
Bài viết này đánh giá và phân tích thực trạng quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại tỉnh Phú Thọ Ngoài ra, bài viết cũng đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc của cơ quan bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Thọ trong thời gian tới.
Kết cấu của luận văn
Cùng với lời mở đầu và phần kết luận, TLTK, luận văn đƣợc chia thành 3 chương:
Chương 1: Hệ thống hóa CS lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về quản lý thu BHXH BB đối với các DN có vốn ĐTNN của BHXH tỉnh
Chương 2: Thực trạng quản lý thu BHXH BB đối với các DN có vốn ĐTNN của BHXH tỉnh Phú Thọ
Chương 3: Định hướng hoàn thiện và giải pháp nâng cao công tác quản lý thu BHXH BB đối với các DN có vốn ĐTNN của BHXH tỉnh Phú Thọ.
Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Cơ sở lý luận về quản lý thu BHXH bắt buộc của cơ quan BHXH tỉnh
1.1.1.1 Khái niệm BHXH bắt buộc
Theo ILO, bảo hiểm xã hội (BHXH) là sự bảo vệ của cộng đồng đối với các thành viên thông qua việc huy động nguồn đóng góp vào quỹ BHXH Quỹ này cung cấp hỗ trợ tài chính trong các trường hợp như ốm đau, tai nạn, thương tật, già yếu và thất nghiệp, đồng thời đảm bảo chăm sóc y tế và hỗ trợ cho các gia đình đông con, nhằm ổn định cuộc sống và bảo đảm an toàn xã hội.
Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2014 được Quốc hội ban hành, trong đó định nghĩa BHXH là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho người lao động (NLĐ) khi họ gặp phải các tình huống như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc qua đời.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) có nguồn gốc từ các nước phát triển trên thế giới, phản ánh nhiều quan điểm và góc nhìn khác nhau Tuy nhiên, về bản chất, các khái niệm liên quan đến BHXH đều thể hiện sự cần thiết trong việc bảo vệ quyền lợi và an sinh cho người lao động.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một chính sách do Chính phủ đề xuất, dựa trên tư vấn từ cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực lao động và việc làm Để thực hiện chức năng quản lý xã hội thông qua pháp luật, cần thiết phải có một bộ luật quy định rõ ràng về BHXH.
BHXH tập trung vào việc thu hút nguồn thu hợp lý cho quỹ và chi tiêu hợp lý từ quỹ Để đạt được điều này, cần điều chỉnh các quy định trong luật và văn bản hướng dẫn về thu và chi BHXH sao cho chúng tương đồng và hỗ trợ lẫn nhau trong việc thực hiện các chính sách liên quan.
Quỹ BHXH được thành lập và cần có cơ quan duy trì cùng với cơ quan thực thi luật pháp Nhà nước là đơn vị đảm bảo công bằng nhất cho quỹ này Việc sử dụng quỹ BHXH phải tuân thủ đúng mục đích của chính sách bảo hiểm, không được tự ý sử dụng cho các mục đích khác.
Quỹ tiền BHXH được duy trì ổn định để đảm bảo chi trả quyền lợi cho người tham gia theo quy định của nhà nước Trong trường hợp người tham gia gặp rủi ro hoặc biến cố, quỹ sẽ hỗ trợ một phần giúp họ vượt qua khó khăn.
Theo Luật BHXH 2014, bảo hiểm xã hội được chia thành hai loại: bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện Bảo hiểm xã hội bắt buộc được tổ chức bởi nhà nước, trong khi người lao động và người sử dụng lao động tham gia vào hệ thống này.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc là hình thức mà người lao động phải tham gia, trong khi BHXH tự nguyện do Nhà nước quy định, cho phép người tham gia tự chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với khả năng tài chính của mình Nhà nước cũng có chính sách hỗ trợ tiền đóng BHXH để người tham gia tự nguyện có thể hưởng chế độ hưu trí và tử tuất.
1.1.1.2 Vai trò của BHXH bắt buộc
Bảo hiểm xã hội (BHXH) đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ người lao động (NLĐ) trước các rủi ro trong cuộc sống Chính sách BHXH của nhà nước nhằm mục đích an sinh xã hội, giúp NLĐ duy trì cuộc sống ổn định khi gặp phải những biến cố như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, già yếu hoặc tử tuất Khi những rủi ro này xảy ra, thu nhập của NLĐ có thể bị giảm sút, gây khó khăn trong cuộc sống Tuy nhiên, với mức đóng BHXH trước đó, NLĐ sẽ nhận được hỗ trợ tài chính từ quỹ BHXH, giúp bù đắp một phần thu nhập bị mất Đặc biệt, khi NLĐ đến tuổi nghỉ hưu, họ sẽ nhận được trợ cấp hưu trí dựa trên quy tắc "có đóng tiền có hưởng", đảm bảo cuộc sống của họ được ổn định cho đến khi qua đời.
Bảo hiểm xã hội bắt buộc (BHXH BB) đóng vai trò quan trọng đối với người sử dụng lao động (LĐ) khi người lao động (NLĐ) gặp tai nạn, ốm đau hoặc thai sản, dẫn đến giảm thu nhập Trong những trường hợp này, BHXH sẽ hỗ trợ tài chính cho NLĐ trong thời gian tạm nghỉ làm việc, giúp giảm bớt gánh nặng cho doanh nghiệp Nhờ vào sự hỗ trợ này, NLĐ có thể nhanh chóng trở lại công việc theo hợp đồng lao động đã ký kết, đảm bảo sự ổn định cho cả NLĐ và nhà sử dụng lao động (NSDLĐ) (Nguyễn Kim Thái, 2015).
Bảo hiểm xã hội (BHXH) đóng vai trò quan trọng trong việc phân phối nguồn lực giữa những người có thu nhập cao và thấp, cũng như giữa những người có sức khỏe tốt và những người gặp khó khăn do tai nạn hoặc mất việc Nhờ vào hệ thống BHXH, khoảng cách giàu nghèo trong xã hội được giảm bớt, góp phần duy trì sự công bằng và ổn định trong bối cảnh xã hội ngày càng phân hóa Điều này không chỉ hỗ trợ những người gặp khó khăn mà còn giúp nhà nước duy trì ổn định chính trị và kinh tế - xã hội.
1.1.1.3 Chức năng của BHXH BB
Theo tác giả Võ Thành Tâm (2013) thì BHXH BB có một số chức năng cơ bản nhƣ sau:
Chức năng đầu tiên của hệ thống hỗ trợ là ổn định đời sống cho người lao động, cung cấp nguồn tài chính bù đắp cho họ và gia đình trong trường hợp không may bị mất việc làm.
Chức năng quan trọng thứ hai của BHXHBB là điều hành việc phân phối lại thu nhập giữa các nhóm người lao động trong doanh nghiệp, đảm bảo tuân thủ các quy định của nhà nước.
Chức năng thứ ba là gắn lợi ích giữa ba đối tượng: người SDLĐ, NLĐ và
Chức năng thứ tƣ là duy trì an toàn xã hội, gắn NLĐ với trách nhiệm cao cả đối với xã hội
1.1.2 Thu BHXH BB đối với các DN có vốn ĐTNN
1.1.2.1 Khái niệm thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với các DN có vốn ĐTNN
Theo quan điểm của tác giả, dựa trên ý kiến của các chuyên gia và nhà quản lý, việc thu BHXH BB đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài là một vấn đề quan trọng cần được xem xét kỹ lưỡng.
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU BHXH ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP CÓ VỐN ĐTNN CỦA BHXH TỈNH PHÚ THỌ
Khái quát về BHXH tỉnh Phú Thọ và các DN có vốn ĐTNN trong tỉnh
2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của BHXH tỉnh Phú Thọ
Bảo hiểm xã hội (BHXH) tỉnh Phú Thọ, được thành lập theo Quyết định số 1608/QĐ-BHXH của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam vào ngày 16/09/1997, là đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng ngân sách nhà nước trực thuộc BHXH Việt Nam BHXH tỉnh Phú Thọ chính thức hoạt động từ tháng 11/1997 và có trách nhiệm thu và chi trả các chế độ bảo hiểm như ốm đau, thai sản và tai nạn, theo hệ thống ngành dọc của BHXH Việt Nam.
LĐ - BNN, dưỡng sức phục hồi sức khỏe, hưu trí, tử tuất và BHYT (BHYT) cho những nhóm người có đóng tiền BHXH trên địa bàn tỉnh Phú Thọ
Trong suốt nhiều năm hoạt động, BHXH tỉnh Phú Thọ đã đạt được nhiều thành tựu đáng tự hào, với số lượng doanh nghiệp và nhóm người tham gia BHXH ngày càng tăng Cơ quan BHXH tỉnh luôn lắng nghe ý kiến và kiến nghị của người dân về chính sách BHXH, đảm bảo quyền lợi của khách hàng thông qua việc giải quyết kịp thời các vướng mắc Nhờ đó, niềm tin của người dân vào sự lãnh đạo của cơ quan đã được củng cố Kể từ khi thành lập, BHXH tỉnh Phú Thọ đã thực hiện tốt nghĩa vụ của mình, đặc biệt trong công tác xét duyệt hồ sơ hưởng các chế độ BHXH, luôn duy trì sự kịp thời và chặt chẽ theo các quy định pháp luật.
Thực hành theo quy chế 1 cửa, cắt giảm thủ tục hành chính… Điều này giúp người
Khi người lao động nghỉ việc để nhận chế độ hưu trí, họ sẽ nhận lương hưu ngay trong tháng tiếp theo sau tháng nghỉ chế độ Điều này giúp họ yên tâm về việc nhận lương hưu hàng tháng một cách kịp thời, đảm bảo nguồn ngân quỹ chủ yếu để chi tiêu và trang trải cho cuộc sống hàng ngày (Cổng TTĐT BHXH tỉnh Phú Thọ).
2.1.2 Chức năng, nghĩa vụ của BHXH tỉnh Phú Thọ
Theo quy định về chức năng, nghĩa vụ và quyền hạn của cơ quan BHXH tỉnh, BHXH tỉnh Phú Thọ có những chức năng và nghĩa vụ cơ bản như sau: quản lý và thực hiện các chế độ bảo hiểm xã hội, đảm bảo quyền lợi cho người lao động, tham mưu cho UBND tỉnh trong công tác bảo hiểm xã hội, và tuyên truyền, phổ biến chính sách bảo hiểm xã hội đến người dân.
- Xây dựng, trình Tổng giám đốc KH ngắn hạn và dài hạn về gia tăng BHXH
- Tổ chức thực hành công tác thông tin, tuyên truyền, rộng rãi các chế độ, chính sách, quy tắc pháp lý về BHXH
- Cấp sổ BHXH, thẻ BHYT cho những người tham gia BHXH, BHYT
- Thu các khoản đóng tiền BHXH, BHYT, BHTN của các đối tƣợng tham gia BH
- Hướng dẫn và TC tiếp nhận hồ sơ, giải quyết hưởng các chế độ BHXH, BHYT, BHTN
Công ty có trách nhiệm thực hiện đầy đủ các chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) và bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) Việc từ chối đóng góp hoặc chi trả các chế độ này không đúng quy định là hành vi vi phạm pháp luật.
Kiểm tra và giải quyết các kiến nghị, khiếu nại, tố cáo liên quan đến việc thực hiện chế độ và chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) của các đơn vị trực thuộc BHXH TP và TC, cũng như cá nhân tham gia bảo hiểm và cơ sở khám chữa bệnh (KCB) BHYT Đồng thời, kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền để xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực này.
Chủ trì và phối hợp với các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội tại địa phương, cùng với các tổ chức và cá nhân tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) để giải quyết các vấn đề liên quan đến việc thực hiện các chế độ BHXH và BHYT theo quy định pháp luật.
- Thực hành chế độ thông tin, thống kê, báo cáo theo các quy phạm có tính quy tắc
Giám đốc có thể phân công hoặc uỷ quyền cho các phó giám đốc để xử lý các vấn đề thuộc thẩm quyền của mình, đồng thời cũng có thể uỷ quyền cho trưởng phòng hoặc giám đốc các bộ phận liên quan.
Các huyện BHXH thực hiện các nhiệm vụ cụ thể theo quy định pháp lý, trong đó Giám đốc chịu trách nhiệm về các quyết định của phó giám đốc được phân công hoặc ủy quyền Mỗi phó giám đốc thực hiện công việc theo đúng chức năng và nhiệm vụ được giao trong từng lĩnh vực cụ thể.
Ban giám đốc thường kỳ phối hợp chặt chẽ trong công việc, được Giám đốc chỉ đạo kiểm tra sát sao, giúp duy trì tính tập trung dân chủ trong quản lý Hệ thống BHXH tỉnh thực hiện hiệu quả các chế độ, chính sách và quy tắc pháp lý của Nhà nước, tiết kiệm chi phí và tạo niềm tin cho người tham gia BHXH cũng như người hưởng chế độ hỗ trợ Quan điểm này có tác động tích cực, giúp bộ máy quản lý Nhà nước về thu BHXH tại cơ sở hoạt động hiệu quả hơn.
2.1.3 Cơ cấu Tổ chức của BHXH tỉnh Phú Thọ
Theo quy định trong Điều lệ BHXH, BHXH tỉnh Phú Thọ đã tổ chức lại bộ máy hoạt động theo các quy phạm tại Nghị định 19/CP và Quyết định 606 của Chính phủ Dưới sự quản lý của BHXH Việt Nam, BHXH tỉnh Phú Thọ bao gồm Ban Giám đốc, 11 phòng nghiệp vụ, 01 văn phòng BHXH tỉnh và 13 đơn vị BHXH cấp huyện, thành phố, thị xã.
1995) như dưới đây: Ban GĐ gồm có 4 người: 1 Giám đốc và 3 PGĐ; 11 phòng nghiệp vụ BHXH và 01 văn phòng BHXH các huyện, TP, thị xã bao gồm: BHXH
TP Việt Trì; TX Phú Thọ; Huyện Lâm Thao; Huyện Phù Ninh; Huyện Tam Nông; Huyện Thanh Thủy; Huyện Thanh Sơn; Huyện Tân Sơn; Huyện Thanh Ba; Huyện
Hạ Hòa; Huyện Cẩm Khê; Huyện Đoan Hùng; Huyện Yên Lập (BHXH tỉnh Phú Thọ, 2020)
BHXH tỉnh Phú Thọ được tổ chức bộ máy qua sơ đồ dưới đây
Sơ đồ 2.1: Cơ cấu sắp xếp bộ máy quản lý tại BHXH tỉnh Phú Thọ
BHXH tỉnh là cơ quan cấp dưới trung ương, hoạt động theo hệ thống ngành dọc và chịu sự lãnh đạo của cơ quan BHXH cấp trên cùng với sự quản lý của UBND tỉnh Nhiệm vụ của BHXH tỉnh bao gồm thu - chi quỹ bảo hiểm xã hội (BHXH) của nhà nước và giải quyết các chế độ BHXH cho người lao động theo quy định của pháp luật Cơ quan này thường xuyên báo cáo hoạt động lên cấp trên và tìm kiếm hỗ trợ về kinh phí để thực hiện tốt nhiệm vụ tại địa phương Mỗi phòng ban trong BHXH tỉnh được giao nhiệm vụ và quyền hạn cụ thể để đảm bảo thực hiện hiệu quả các chức năng của mình.
Phòng Khai thác và thu hồi nợ
Phòng Văn phòng Phó GĐ 1 Phó GĐ 2
Phòng thanh tra - kiểm tra Phó GĐ 3
Trong hoạt động thu BHXH, các phòng nghiệp vụ QL và BHXH tại các huyện phối hợp chặt chẽ, tạo thành một hệ thống dọc hỗ trợ chuyên môn lẫn nhau Mục tiêu chung của họ là hoàn thành nghĩa vụ được giao bởi BHXH Việt Nam, đảm bảo hoạt động thu BHXH diễn ra thống nhất và kịp thời Điều này giúp giải quyết chế độ cho người dân một cách đúng quy định và thuận tiện, góp phần nâng cao hiệu quả của hệ thống BHXH.
Bảng 2.1: Cơ cấu nhân sự làm việc tại BHXH tỉnh Phú Thọ đến hết 2019
STT Diễn giải Số lƣợng
1 Theo trình độ chuyên môn 113 100,00
Trên đại học 23 20,35 Đại học, CĐ 79 69,91
3 Theo chức năng chuyên môn 113 100,00
3.2 Phòng quản lý thu BHXH 11 9,73
3.3 Phòng Khai thác và thu nợ 6 5,31
3.7 Phòng Than h tra-kiểm tra 11 9,73
3.10 Phòng Tiếp nhận và trả kết quả 9 7,96
(Nguồn: Phòng tổ chức CB -BHXH tỉnh Phú Thọ)
Tổng số CB, CC, VC của BHXH tỉnh đến hết năm 2019 là 113 người, trong đó:
+Ban GĐ: 01 giám đốc và 03 PGĐ
+ Phòng quản lý thu BHXH: 11 người
+ Phòng khai thác và thu nợ: 06 người
+ Phòng chế độ BHXH: 11 người
+ Phòng giám định BHYT: 16 người
+ Phòng thanh tra -kiểm tra: 11 người
+ Phòng cấp sổ BH, thẻ BHYT: 10 người
+ Phòng TC cán bộ: 05 người
+ Phòng tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả TTHC: 09 người
Theo báo cáo của BHXH tỉnh Phú Thọ năm 2020, phần lớn cán bộ có trình độ từ đại học trở lên làm việc tại các phòng nghiệp vụ quản lý của BHXH tỉnh, cho thấy khả năng đáp ứng yêu cầu công việc và quản lý hiệu quả các hoạt động của BHXH huyện Cơ cấu lao động tại cơ quan này cho thấy tỷ lệ lao động nữ chiếm 55,75%, trong khi lao động nam chiếm 44,25%.
2.1.4 Thực trạng các DN có vốn ĐTNN trên địa bàn tỉnh Phú Thọ
Phú Thọ hiện có 140 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài với tổng vốn đăng ký gần 1,1 tỷ USD Trong số này, 90 dự án đến từ Hàn Quốc, chiếm 80% tổng vốn đầu tư nước ngoài của tỉnh, với số vốn đăng ký đạt 793 triệu USD Thông tin chi tiết về các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại tỉnh được trình bày trong bảng 2.2.
Bảng 2.2: Thực trạng các DN có vốn ĐTNN trên địa bàn tỉnh Phú Thọ
STT Tiêu chí Đơn vị tính
1 Số DN có vốn ĐTNN Đơn vị 113 100 140 88,50 140,00 111,31
Số LĐ làm việc trong các DN có vốn ĐTNN
Quỹ lương của các DN có vốn ĐTNN
Thực trạng quản lý thu BHXH BB đối với các DN có vốn ĐTNN của BHXH tỉnh Phú Thọ
2.2.1 Thực trạng bộ máy quản lý thu BHXH BB của BHXH tỉnh
Cơ quan BHXH tỉnh Phú Thọ quản lý thu BHXH đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thông qua các bộ phận chức năng như: Phòng quản lý thu lập kế hoạch thu, Phòng khai thác và thu nợ thực hiện thu theo kế hoạch, Phòng KHTC giám sát qua Phòng thanh tra – kiểm tra, cùng với sự phối hợp của Phòng CNTT và Phòng TC cán bộ trong công tác tuyên truyền và kết nối.
Sơ đồ 2.2: Bộ máy quản lý thu BHXH BB đối với các DN có vốn ĐTNN tại cơ quan BHXH tỉnh Phú Thọ
(Nguồn: Tác giả tổng hợp)
Các bộ phận tham gia vào quản lý thu BHXH BB từ các DN có vốn ĐTNN của
Bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Thọ được tổ chức với một cơ cấu rõ ràng, bao gồm Giám đốc và một Phó Giám đốc phụ trách các phòng nghiệp vụ liên quan đến quản lý thu như Phòng Quản lý Thu, Phòng Kế hoạch Tài chính, Phòng Công nghệ Thông tin, Phòng Thanh tra-Kiểm tra, Phòng Khai thác và Thu nợ, cùng với Phòng tiếp nhận và trả kết quả thủ tục hành chính Theo thông tin trên trang web của BHXH tỉnh Phú Thọ, các bộ phận trong cơ quan này đều có vai trò và trách nhiệm cụ thể nhằm đảm bảo hoạt động hiệu quả trong quản lý bảo hiểm xã hội.
Giám đốc là người phụ trách chỉ đạo và quản lý hoạt động của cấp dưới trong lĩnh vực quản lý thu bảo hiểm, bao gồm quản lý kế hoạch ngân quỹ, quyết định khen thưởng cho cán bộ viên chức, tiếp nhận thông tin quản lý thu, và quyết định về giám định hưởng chế độ bảo hiểm y tế Đồng thời, giám đốc cũng chịu trách nhiệm trực tiếp về hoạt động của bộ phận tiếp nhận và trả kết quả thủ tục hành chính.
Phó Giám Đốc là người hỗ trợ Giám Đốc trong các công việc chuyên môn, đặc biệt là quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc Người này có trách nhiệm báo cáo về các hoạt động quản lý thu mà mình phụ trách và trình bày các hoạt động tuyên truyền của cơ quan.
Phòng Quản lý Thu hỗ trợ Giám đốc trong việc quản lý trực tiếp kế hoạch thu, đồng thời thực hiện các hoạt động thu bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm việc thu bảo hiểm từ các doanh nghiệp có vốn đầu tư.
Phòng tiếp nhận và trả KQ
Phòng khai thác và thu nợ
Phòng CNTT Phó Giám đốc BHXH
Quản lý các nhóm người tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) và bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (ĐTNN) cần tuân thủ các quy định pháp luật và quy tắc của BHXH Việt Nam.
Phòng Khai thác và Thu nợ: quản lý, huy động thu hồi nợ BHXH, BHYT, BHTN của các tổ chức và cá nhân mà tỉnh Phú Thọ quản lý
Phòng Tiếp nhận và Trả kết quả TTHC tại BHXH tỉnh Phú Thọ có nhiệm vụ tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả giải quyết các thủ tục hành chính Đồng thời, phòng cũng hỗ trợ trả lời các câu hỏi liên quan đến bảo hiểm xã hội (BHXH) và bảo hiểm y tế (BHYT) cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài hoạt động trên địa bàn tỉnh.
Phòng CNTT: Thực hành áp dụng CNTT vào hoạt động của hệ thống BHXH tỉnh Phú Thọ trong các hoạt động thu
Phòng Thanh tra - Kiểm tra: Tiếp công dân, giải quyết tố cáo của các DN trong khi thực hành chính sách về BHXHBB
Phòng KHTC: Xây dựng KH về ngân quỹ, tổ chức bộ máy kế toán của BHXH tỉnh Phú Thọ (BHXH tỉnh Phú Thọ, 2020)
Bảng 2.3: Thống kê vị trí việc làm Bộ máy quản lý thu BHXH BB đối với các
DN có vốn ĐTNN của cơ quan BHXH tỉnh Phú Thọ STT Vị trí công tác 2017 2018 2019
4 Phòng khai thác và thu nợ 4 5 6
6 Phòng thanh tra-kiểm tra 4 4 11
(Nguồn: Tác giả tổng hợp)
Bộ máy chịu trách nhiệm QL thu BHXH BB đối với các DN có vốn ĐTNN gồm:
Lãnh đạo người đứng đầu chỉ đạo chung là giám đốc và phó giám đốc trực tiếp quản lý phần công việc liên quan đến thu BHXHBB
Các phòng ban chịu trách nhiệm quản lý thu BHXH BB đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài bao gồm: Phòng quản lý thu với 11 nhân viên, Phòng khai thác và thu nợ có 8 nhân viên, tăng trung bình 26,49% trong giai đoạn 2017-2019; Phòng KHTC với 9 nhân viên phụ trách kế toán ngân quỹ và lập dự toán thu; Phòng thanh tra - kiểm tra gồm 11 nhân viên giúp kiểm soát thu BHXH BB; Phòng CNTT hỗ trợ ứng dụng công nghệ thông tin và quản lý qua phần mềm; và Phòng TCCB với 5 nhân viên giúp tuyên truyền và sắp xếp nhân sự cho công tác thu BHXH BB.
Sơ đồ 2.3: Cơ cấu của đội ngũ nhân lực theo thâm niên công tác
Sơ đồ 2.4: Cơ cấu của đội ngũ nhân lực theo trình độ đào tạo
Biên chế cán bộ của BHXH tỉnh Phú Thọ được giao bởi BHXH Việt Nam và tỉnh, với sự chỉ đạo linh hoạt trong việc phân công cán bộ viên chức phụ trách khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài Trong tổng số cán bộ công chức, viên chức, có 13 người đảm nhiệm vai trò quản lý khối này.
2.2.2 Thực trạng lập KH thu BHXH BB đối với các DN có vốn ĐTNN 2.2.2.1 Căn cứ lập KH thu BHXHBB
Hàng năm, BHXH tỉnh Phú Thọ xây dựng kế hoạch thu BHXH BB từ các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài dựa trên kế hoạch của BHXH Việt Nam và các phần công việc được giao Việc lập kế hoạch này được thực hiện theo các chỉ đạo cụ thể từ cấp trên nhằm đảm bảo hiệu quả trong công tác thu ngân sách.
- Trong giai đoạn 2017-2019 có các quy phạm có tính quy tắc cụ thể của BHXH Việt Nam nhƣ:
Quyết định số 959/QĐ-BHXH ngày 09/09/2015 của BHXH Việt Nam quy định các quy tắc quản lý thu BHXH, BHYT và BHTN, đồng thời hướng dẫn quản lý sổ BHXH và thẻ BHYT.
+ Quyết định số 595/QĐ-BHXH ngày 14/4/2017 của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam ban hành Quy trình thu BHXH, BHYT, BHTN; quản lý sổ BHXH, thẻ BHYT
Quyết định số 888/QĐ-BHXH ngày 16/7/2018 của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam đã sửa đổi và bổ sung một số điều trong Quy trình thu BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN, cũng như quản lý sổ BHXH và thẻ BHYT theo Quyết định số 595/QĐ-BHXH ngày 14/4/2017 Những quy định pháp lý này được BHXH Việt Nam thực hiện thống nhất trên toàn quốc nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thu BHXH.
Bên cạnh các văn bản pháp lý của Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam, còn tồn tại những chỉ đạo quan trọng từ Tỉnh ủy và Ủy ban Nhân dân tỉnh, cùng với quy chế phối hợp hỗ trợ giữa BHXH tỉnh và các cơ sở, ban ngành địa phương.
Thông tri số 11-TT/TU ngày 29/8/2017 của Ban thường vụ Tỉnh ủy nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường lãnh đạo và chỉ đạo trong công tác thu nợ và xử lý nợ bảo hiểm xã hội (BHXH) Nội dung thông tri đề cập đến các biện pháp cần thiết để cải thiện hiệu quả thu nợ, đảm bảo quyền lợi cho người lao động và duy trì ổn định tài chính của quỹ BHXH Sự quyết liệt trong việc thực hiện các chỉ đạo này sẽ góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan trong việc thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH.
BHYT, BHTN trên địa bàn tỉnh; văn bản số 3951/UBND-KGVX ngày 08/09/2017 về việc quán triệt và thực hành nghiêm túc Thông tri số 11/TT/TU ngày 29/8/2017;
Chỉ thị số 21-CT/TU ngày 29/10/2019 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường lãnh đạo và chỉ đạo trong công tác bảo hiểm xã hội (BHXH) và bảo hiểm y tế (BHYT) Đồng thời, quy chế phối hợp số 168/QCPH-BHXH-CT ngày 13/4/2019 giữa BHXH tỉnh và Cục Thuế đã được ban hành nhằm rà soát nhóm người tham gia, đảm bảo tính hiệu quả và minh bạch trong quản lý BHXH và BHYT.
