Một số giải pháp tiếp tục đẩy mạnh xây dựng Nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh.Một số giải pháp tiếp tục đẩy mạnh xây dựng Nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh.Một số giải pháp tiếp tục đẩy mạnh xây dựng Nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh.Một số giải pháp tiếp tục đẩy mạnh xây dựng Nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh.Một số giải pháp tiếp tục đẩy mạnh xây dựng Nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh.Một số giải pháp tiếp tục đẩy mạnh xây dựng Nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh.Một số giải pháp tiếp tục đẩy mạnh xây dựng Nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh.
Tính cấp thiết của đề tài 1 2 Tình hình nghiên cứu 3 Mục tiêu nghiên cứu
Xây dựng nông thôn mới tại Quảng Ninh đã ghi nhận nhiều thành tựu nổi bật, đặc biệt trong giai đoạn 1 (2010 - 2016) khi tỉnh triển khai chương trình tại 13/14 huyện, thị xã, thành phố với 111 xã tham gia Đông Triều là huyện đầu tiên của tỉnh và miền Bắc được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2015 Đến cuối năm 2016, huyện Cô Tô cũng đã đạt chuẩn, nâng tổng số xã đạt chuẩn lên 35, chiếm 31,5% Trong giai đoạn 2 (2016 - 2020), Quảng Ninh áp dụng các tiêu chí xây dựng nông thôn mới cao hơn theo tiêu chuẩn Đồng bằng Sông Hồng, dẫn đến kết quả thực hiện tiêu chí của các xã giai đoạn 1 thấp hơn so với bộ tiêu chí Quốc gia.
Kết thúc giai đoạn 2010-2015, Quảng Ninh đã hoàn thành 8/20 chỉ tiêu của Nghị quyết số 01-NQ/TU về chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) đến năm 2020 Tỉnh đã xác định nhiệm vụ cho 5 năm tiếp theo là chuyển đổi chương trình xây dựng NTM từ "lượng" sang "chất" thông qua các giải pháp hiệu quả và bền vững Đồng thời, việc xây dựng nông thôn mới cần gắn liền với tái cơ cấu ngành nông nghiệp và thực hiện hiệu quả chương trình OCOP giai đoạn 2017.
Năm 2020, tỉnh Quảng Ninh đã triển khai đề án đưa 22 xã và 11 thôn đặc biệt khó khăn ra khỏi chương trình 135 Điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu nhằm thúc đẩy và đảm bảo tính bền vững cho Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới trên toàn địa bàn tỉnh.
Giai đoạn 2010-2015, Chương trình nông thôn mới đã đạt nhiều thành tựu nhưng vẫn còn mang tính hình thức ở nhiều nơi Áp lực hoàn thành mục tiêu nông thôn mới dẫn đến việc huy động quá mức từ người dân, gây ra tình trạng nợ đọng trong xây dựng Chính phủ đã ban hành quyết định 1600-QĐ/TTg và 1980-QĐ/TTg để thay thế các quyết định trước đó, điều chỉnh các quy định và tiêu chí cho giai đoạn 2016-2020 phù hợp với điều kiện từng tỉnh Sau khi đạt chuẩn nông thôn mới, nhiều địa phương gặp khó khăn do thiếu hướng dẫn cụ thể về tiêu chí phát triển tiếp theo Để nâng cao chất lượng các tiêu chí, các địa phương đã ban hành chính sách tập trung vào xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu và nông thôn mới nâng cao, với tiêu chí khác nhau cho từng địa phương Ngày 05/6/2018, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 691/QĐ-TTg, quy định bộ Tiêu chí xã nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2018-2020, làm cơ sở cho các địa phương thực hiện.
Thị xã Đông Triều, đơn vị cấp huyện đầu tiên tại miền Bắc, đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới (NTM) cùng với huyện Củ Chi (TP Hồ Chí Minh), Thị xã Long Khánh và huyện Xuân Lộc (tỉnh Đồng Nai) bởi Thủ tướng Chính phủ.
Bộ mặt nông thôn Đông Triều đã có nhiều thay đổi, nhưng công tác xây dựng nông thôn mới (NTM) vẫn gặp khó khăn về hạ tầng kỹ thuật như cầu, đường, trường, trạm, nhà ở, việc làm và thu nhập Địa phương đang đối mặt với thách thức về vốn từ các chương trình mục tiêu quốc gia và sự thiếu kinh nghiệm của đội ngũ cán bộ chuyên môn trong lĩnh vực này Nhiều cán bộ và người dân còn có tâm lý trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước, dẫn đến sự thiếu quyết tâm và sáng tạo trong công việc, ảnh hưởng đến tiến trình phát triển chung của thị xã.
Mặc dù đã đạt chuẩn nông thôn mới từ năm 2015, Đông Triều đã tích cực áp dụng tiêu chí nông thôn mới của vùng Đồng bằng sông Hồng trong giai đoạn 2016-2020, với việc thí điểm xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu Trong giai đoạn này, ba xã Việt Dân, Bình Khê và An Sinh được chọn làm xã nông thôn mới kiểu mẫu đầu tiên của tỉnh Đến năm 2019, xã Việt Dân đã trở thành xã nông thôn mới kiểu mẫu đầu tiên được công nhận trên toàn quốc Đến cuối năm 2020, tất cả 15 xã của Đông Triều đã hoàn thành mục tiêu nông thôn mới nâng cao, trong đó có 5 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu Hiện tại, 6 xã còn lại đang nỗ lực hoàn thành mục tiêu nông thôn mới kiểu mẫu, với kế hoạch cụ thể cho từng xã trong các năm tới Thị xã Đông Triều phấn đấu trở thành địa phương cấp huyện hoàn thành nông thôn mới kiểu mẫu và thành lập thành phố vào năm 2022 Do đó, việc đẩy mạnh kết quả xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu và đánh giá chất lượng xây dựng là rất cần thiết, dẫn đến việc nghiên cứu đề tài: “Một số giải pháp tiếp tục đẩy mạnh xây dựng Nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh.”
Khi lựa chọn đề tài này, tác giả đã tiến hành nghiên cứu và nhận thấy rằng trong những năm gần đây, có nhiều nghiên cứu liên quan đến xây dựng Nông thôn mới và Nông thôn mới kiểu mẫu, điển hình là công trình của Hoàng Bá Thịnh.
(2016), “Xây dựng nông thôn mới của Hàn Quốc và Việt Nam”; Bùi Hải Thắng,
Xây dựng nông thôn mới gặp nhiều khó khăn và cần các giải pháp khắc phục hiệu quả Nghiên cứu của Nguyễn Mậu Dũng (2012) nhấn mạnh rằng sự tham gia của người dân là yếu tố quan trọng, quyết định thành công của chương trình Báo cáo tổng kết 10 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2020 cho thấy những vấn đề lý luận và thực tiễn cần được giải quyết để nâng cao hiệu quả của chương trình.
Năm 2020, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cùng với tỉnh Quảng Ninh và thị xã Đông Triều đã đạt được những kết quả nổi bật trong việc xây dựng nông thôn mới, với diện mạo nông thôn được cải thiện rõ rệt, đời sống người dân nâng cao, và môi trường xã hội có nhiều tiến bộ Sự tham gia tích cực của nông dân, những "chủ thể" quan trọng của chương trình, là yếu tố then chốt trong thành công này Để tăng cường sự tham gia của người dân, cần xác định họ là chủ thể chính trong quá trình xây dựng nông thôn mới và tạo điều kiện cho họ tham gia vào Ban chỉ đạo tại các thôn, xã, đồng thời phát huy vai trò của họ trong tuyên truyền, vận động, đóng góp vật tư, nhân lực và giám sát thực hiện các công trình xây dựng nông thôn mới tại địa phương.
Tô Dũng Tiến (2013) nhấn mạnh rằng nhận thức của người dân, đặc biệt là cán bộ cơ sở cấp xã và thôn, đóng vai trò quan trọng trong việc chỉ đạo và triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới Mặc dù đã có nhiều nỗ lực trong việc kiện toàn đội ngũ cán bộ và tuyên truyền về chương trình, nhưng vẫn còn nhiều cán bộ, đặc biệt là cấp thôn, chưa nắm vững nội dung của chương trình này Để nâng cao nhận thức của cán bộ cơ sở về xây dựng nông thôn mới, cần tăng cường công tác tuyên truyền, huy động sự tham gia của các tổ chức đoàn thể, tham vấn cộng đồng và phát động các phong trào thi đua Nghiên cứu của Đỗ Kim Chung và Kim Thị Dung cũng chỉ ra tầm quan trọng của những giải pháp này trong thời gian tới.
Nghiên cứu cho thấy chương trình nông thôn mới đã đạt được nhiều thành tựu nhưng vẫn tồn tại bất cập trong tiêu chí đánh giá và cách triển khai Sự hài lòng của người dân cao, được xác định bởi 5 yếu tố chính, trong đó sự am hiểu, đánh giá và vai trò kiểm tra của người dân là quan trọng nhất Do đó, cần tăng cường tuyên truyền và khuyến khích sự tham gia của người dân vào quá trình kiểm tra và đánh giá Việc xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu là một quá trình liên tục, đòi hỏi nâng cao chất lượng các tiêu chí sau khi đạt chuẩn xã nông thôn mới Theo Quyết định số 691/QĐ-TTg, xã nông thôn kiểu mẫu cần đạt chuẩn nâng cao với 4 nhóm tiêu chí và 13 chỉ tiêu, tập trung vào chất lượng hoạt động để đảm bảo sự bền vững cho nông thôn mới.
Nghiên cứu về Nông thôn mới và Nông thôn mới kiểu mẫu hiện nay vẫn còn thiếu các giải pháp cụ thể, đặc biệt trong việc xây dựng thị xã Nông thôn mới kiểu mẫu Mặc dù có nhiều công trình đã khái quát và thực tiễn hóa việc xây dựng nông thôn mới và quản lý kinh tế, nhưng chưa có nghiên cứu nào đi sâu vào phân tích các phương pháp cụ thể để thực hiện điều này Do đó, tác giả đã chọn đề tài "Một số giải pháp tiếp tục đẩy mạnh xây dựng Nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh" làm nội dung chính cho luận văn của mình.
Mục tiêu chính của đề tài là đánh giá thực trạng xây dựng nông thôn mới nâng cao và nông thôn mới kiểu mẫu tại thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh Bài viết nêu rõ những thành công đã đạt được trong quá trình này, đồng thời chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân gây ra những khó khăn Từ đó, đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy mô hình nông thôn mới kiểu mẫu tại Đông Triều, với mục tiêu trở thành thị xã nông thôn mới đầu tiên trên toàn quốc vào năm 2022.
-Đề tài thực hiện hệ thống hoá cơ sở lý luận về nông nghiệp, nông thôn, nông thôn mới và nông thôn mới kiểu mẫu.
Bài viết đánh giá thực trạng kết quả triển khai xây dựng nông thôn mới và nông thôn mới kiểu mẫu tại thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh Qua đó, phân tích những thành tựu đạt được và những thách thức còn tồn tại trong quá trình thực hiện, nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân và phát triển bền vững khu vực nông thôn.
- Đánh giá chất lượng xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh.
- Đề xuất các giải pháp để quản lý, nâng cao chất lượng xây dựng Nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh.
Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Bài viết này phân tích thực trạng xây dựng nông thôn mới và nông thôn mới kiểu mẫu tại thị xã Đồng Triều, tỉnh Quảng Ninh, dựa trên nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn.
+ Về không gian: Nghiên cứu được thực hiện tại thị xã Đông Triều.
Bài viết đánh giá và phân tích thực trạng xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới kiểu mẫu tại thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh Nó nêu rõ những kết quả đã đạt được, đồng thời chỉ ra những tồn tại và hạn chế trong quá trình triển khai thực hiện, cùng với nguyên nhân dẫn đến những vấn đề này Cuối cùng, bài viết đề xuất các giải pháp nhằm quản lý và nâng cao hiệu quả xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn thị xã Đông Triều.
+ Về thời gian: Đánh giá kết quả xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu từ năm
Phương pháp nghiên cứu
+ Phương pháp thu thập thông tin
Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp.
Thu thập số liệu thứ cấp về chương trình xây dựng NTM từ các Nghị định, Quyết định, Thông tư và Chỉ thị của Trung ương, tỉnh Quảng Ninh và thị xã Đông Triều; chú trọng vào tài liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội, và số liệu xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu tại thị xã Đông Triều Ngoài ra, cần tham khảo các tài liệu, báo cáo, công trình nghiên cứu khoa học và website liên quan đến xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu cũng như các vấn đề trong lĩnh vực nông nghiệp, nông dân và nông thôn.
Dữ liệu được thu thập từ Ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới, Văn phòng điều phối chương trình xây dựng nông thôn mới cấp thị xã, cùng với Ban Chỉ đạo xây dựng nông thôn mới tại các xã, phường trong hệ thống lưu trữ của các cấp.
Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp
Các đối tượng thu thập thông tin bao gồm:
Trao đổi nội dung liên quan giữa Thường trực Ban chỉ đạo, Văn phòng điều phối chương trình xây dựng NTM của thị xã Đông Triều, Ban chỉ đạo cấp xã và Tổ chuyên viên XDNTM là rất quan trọng để đảm bảo sự phối hợp hiệu quả trong quá trình thực hiện các chương trình xây dựng nông thôn mới.
Để đánh giá công tác triển khai xây dựng NTM, một cuộc khảo sát đã được thực hiện với sự tham gia của 30 cán bộ từ các cấp khác nhau Các cán bộ này đã được phỏng vấn và điền thông tin vào phiếu lấy ý kiến, nhằm thu thập ý kiến và phản hồi về quá trình xây dựng NTM.
Tổ chức khảo sát ý kiến người dân tại 3 xã điểm xây dựng NTM kiểu mẫu gồm Bình Khê, An Sinh, và Tân Việt, sử dụng phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên Số lượng người tham gia khảo sát là 30 người mỗi xã, tổng cộng 90 phiếu điều tra được thu thập.
+ Phương pháp tổng hợp thông tin
Áp dụng các phương pháp bảng thống kê và tổng hợp dữ liệu sơ cấp cũng như thứ cấp để phân tích, đánh giá thực trạng xây dựng nông thôn mới và nông thôn mới kiểu mẫu tại thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh.
+ Phương pháp phân tích thông tin
Luận văn sử dụng các phương pháp sau để phân tích số liệu về tình hình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu:
Phương pháp thống kê mô tả
Dựa trên các tài liệu và số liệu đã thu thập, tiến hành thống kê và phân tích toàn bộ dữ liệu Quá trình này bao gồm việc xử lý số liệu và sử dụng các chỉ số bình quân, số tuyệt đối và số tương đối để đánh giá các chỉ tiêu nghiên cứu một cách chính xác.
Phương pháp so sánh là cách tổng hợp số liệu theo yêu cầu và tiến hành so sánh giữa các thời kỳ để đánh giá sự phát triển của hiện tượng cũng như bản chất kinh tế và xã hội theo thời gian và không gian Qua việc phân tích số liệu, chúng ta có thể nhận xét và đánh giá khả năng tổ chức thực hiện của địa phương.
Phương pháp chuyên gia và chuyên khảo được áp dụng để nghiên cứu và sử dụng các tài liệu liên quan, kế thừa nội dung phù hợp với đề tài Đồng thời, việc tham khảo ý kiến từ các chuyên gia trong quá trình phân tích và đánh giá sẽ giúp đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện mô hình nông thôn mới tại địa phương trong thời gian tới.
Phương pháp dự tính và dự báo dựa trên việc thu thập và xử lý thông tin nhằm nhận xét và đánh giá xu hướng phát triển của ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn trong thị xã Qua đó, xác định định hướng cho sự phát triển kinh tế xã hội và xây dựng nông thôn mới, phù hợp với xu hướng chung của nền kinh tế.
Đóng góp về khoa học và thực tiễn
Luận văn này đóng góp vào lĩnh vực khoa học bằng cách hệ thống hóa các lý luận cơ bản về nông thôn mới và nông thôn mới kiểu mẫu, đồng thời chỉ ra những vấn đề cấp thiết cần được giải quyết để xây dựng nông thôn mới hiệu quả.
Bài viết đánh giá thực trạng và chỉ ra những tồn tại, hạn chế cùng nguyên nhân trong việc thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới và nông thôn mới kiểu mẫu tại thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh Đồng thời, đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy việc xây dựng và phát triển mô hình nông thôn mới kiểu mẫu Luận văn sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho lãnh đạo thị xã Đông Triều trong công tác xây dựng và phát triển mô hình này, đồng thời là tài liệu tham khảo hữu ích cho sinh viên và học viên cao học ngành quản lý kinh tế.
Kết cấu của luận văn CHƯƠNG I TỔNG QUAN VỀ NÔNG THÔN MỚI
Khái niệm về nông thôn, nông thôn mới, mô hình nông thôn mới và xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới kiểu mẫu
1.1.1 Khái niệm nông thôn, nông thôn mới, mô h nh nông thôn mới, dựng nông thôn mới, nông thôn mới kiểu mẫu
Nông thôn là khu vực cư trú của nhiều tầng lớp nhân dân, chủ yếu là nông dân, và là nơi sản xuất chủ yếu dựa vào nông nghiệp Theo Nghị định số 41/2010/NĐ-CP, nông thôn được định nghĩa là phần lãnh thổ không nằm trong nội thành, nội thị các thành phố, thị xã, thị trấn, và được quản lý bởi Ủy ban nhân dân xã.
Nông thôn Việt Nam là khu vực nơi người dân chủ yếu sinh sống nhờ vào sản xuất nông nghiệp, hiện chiếm khoảng 70% tổng dân số cả nước.
Nông thôn là khu vực sinh sống chủ yếu của lao động nông nghiệp, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước Nơi đây cung cấp lương thực, thực phẩm cho đời sống, nguyên liệu cho công nghiệp và xuất khẩu, đồng thời là nguồn lao động cho các khu vực công nghiệp và thành phố Nông dân là chủ thể chính trong nông thôn, đóng góp vào quá trình phát triển nông nghiệp, với sản xuất chủ yếu là nông nghiệp, tạo thành bộ phận quan trọng của kinh tế nông thôn.
1.1.1.2 Khái niệm về nông thôn mới
Nông thôn mới là mô hình nông thôn hiện đại, kết hợp giữa những thành tựu khoa học kỹ thuật và giá trị văn hóa truyền thống Mặc dù chưa có định nghĩa chính thức, nông thôn mới được hiểu là tổng thể các đặc điểm và cấu trúc tổ chức nông thôn theo tiêu chí mới, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển trong bối cảnh hiện tại Mô hình này dựa trên nền tảng nông thôn cũ nhưng có sự cải tiến vượt bậc về mọi mặt.
Nông thôn mới là một khu vực nông thôn hiện đại, khác biệt với nông thôn truyền thống, và cần có cơ cấu cũng như chức năng mới.
1.1.1.3 Khái niệm mô hình nông thôn mới
Xây dựng nông thôn mới không chỉ là việc biến làng xã thành thị tứ hay giữ nông dân tại nông thôn, mà còn cần xem đô thị hoá và phi nông hoá nông dân như những động lực quan trọng Quá trình này phải được thực hiện trong bối cảnh đô thị hoá, trong đó chuyển dịch lao động nông thôn đóng vai trò quan trọng, với các tổ chức nông dân là chủ thể chính Các hợp tác xã nông dân kiểu mới có vai trò đặc biệt trong việc thúc đẩy sự nghiệp xây dựng nông thôn mới.
Mô hình nông thôn mới được đặc trưng bởi sự đa dạng ở từng vùng nông thôn khác nhau Tổng quan, đây là mô hình phát triển toàn diện cấp xã và thôn, hướng tới công nghiệp hoá, hiện đại hoá, dân chủ hoá và văn minh hoá.
Các nhà nghiên cứu hình dung mô hình nông thôn mới như những cộng đồng kiểu mẫu, áp dụng tiêu chí hiện đại và bài học khoa học - kỹ thuật tiên tiến, đồng thời vẫn giữ gìn bản sắc văn hóa và tinh thần Việt Nam.
Mô hình nông thôn mới được xác định bởi các tiêu chí quan trọng như đáp ứng nhu cầu phát triển, đổi mới tổ chức và vận hành, cải thiện cảnh quan môi trường Mô hình này cần đạt hiệu quả cao trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa và xã hội, đồng thời phải tiến bộ hơn so với mô hình cũ Ngoài ra, nó cũng cần chứa đựng các đặc điểm chung để có thể được áp dụng rộng rãi trên toàn quốc.
Xây dựng nông thôn mới là quá trình đổi mới tư duy và nâng cao năng lực của người dân, tạo động lực cho sự phát triển kinh tế và xã hội Điều này góp phần thực hiện chính sách hỗ trợ nông nghiệp, nông dân và nông thôn, đồng thời cải thiện cơ sở vật chất và đời sống văn hóa, thu hẹp khoảng cách giữa nông thôn và thành thị Đây là một nhiệm vụ quan trọng, cần được lãnh đạo và chỉ đạo tập trung trong chiến lược phát triển quốc gia và địa phương trong cả giai đoạn ngắn hạn lẫn dài hạn.
Mục tiêu xây dựng nôn thôn mới có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại;
Cơ cấu kinh tế cần được tổ chức hợp lý, liên kết chặt chẽ giữa nông nghiệp và sự phát triển nhanh chóng của công nghiệp, dịch vụ và đô thị theo quy hoạch Mục tiêu là xây dựng một xã hội nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời bảo vệ môi trường sinh thái Nâng cao sức mạnh của hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng là điều cần thiết, cùng với việc xây dựng giai cấp nông dân vững mạnh, củng cố liên minh giữa công nông và đội ngũ trí thức, từ đó tạo nền tảng kinh tế vững chắc.
- xã hội và chính trị vững chắc, đảm bảo thực hiện thành công CNH - HĐH đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa [7]
Mục đích của việc xây dựng mô hình nông thôn mới là tạo ra một nông thôn năng động với nền sản xuất nông nghiệp hiện đại và hạ tầng phát triển tương tự như đô thị.
Mô hình nông thôn mới là tổng thể các đặc điểm và cấu trúc tạo thành một kiểu tổ chức nông thôn hiện đại, đáp ứng các tiêu chí mới và yêu cầu phát triển trong bối cảnh hiện tại Mô hình này được xây dựng với tính tiên tiến và cải tiến so với mô hình nông thôn cũ, nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống và phát triển bền vững cho cộng đồng nông thôn.
1.1.1.4 Khái niệm xây dựng nông thôn mới
Xây dựng nông thôn mới là một cuộc cách mạng lớn, khuyến khích cộng đồng nông thôn hợp tác để cải thiện cơ sở hạ tầng, tạo ra môi trường sống khang trang và sạch đẹp Mục tiêu là phát triển sản xuất toàn diện, bao gồm nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ, đồng thời nâng cao đời sống văn hóa, bảo vệ môi trường và đảm bảo an ninh nông thôn Qua đó, thu nhập và chất lượng cuộc sống của người dân sẽ được cải thiện đáng kể.
Xây dựng nông thôn mới là một nhiệm vụ cách mạng quan trọng, đòi hỏi sự chung tay của toàn Đảng, toàn dân và cả hệ thống chính trị Đây không chỉ là vấn đề liên quan đến kinh tế - xã hội, mà còn là một vấn đề tổng hợp về kinh tế - chính trị.
Nội dung và quy trình thực hiện xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu tại Việt Nam
1.3.1 Nội dung thực hiện dựng nông thôn mới kiểu mẫu tại Việt Nam
Tổ chức tuyên truyền đa dạng và liên tục để cung cấp thông tin đầy đủ, giúp hệ thống chính trị và toàn xã hội nắm rõ mục đích, nội dung, tư tưởng chỉ đạo cũng như cơ chế chính sách của Đảng và Nhà nước trong việc xây dựng nông thôn mới.
Triển khai tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp nhằm nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững bao gồm các nội dung chính như: tích tụ ruộng đất, phát triển vùng sản xuất tập trung quy mô lớn, đẩy mạnh cơ giới hóa và áp dụng quy trình sản xuất đồng bộ Đầu tư vào thiết bị và công nghệ hiện đại trong bảo quản, chế biến sau thu hoạch để nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm giá thành và tăng sức cạnh tranh Đồng thời, cần có chính sách hỗ trợ nông dân nhỏ trong việc áp dụng kỹ thuật và công nghệ phù hợp, hạn chế dịch bệnh, giảm ô nhiễm môi trường, và tăng khả năng cạnh tranh hàng hóa, cũng như hỗ trợ người nghèo tham gia vào chuỗi giá trị.
Tập trung vào phát triển kinh tế nông nghiệp, cần chú trọng vào việc sản xuất hàng hóa chủ lực, kết hợp chặt chẽ giữa sản xuất, chế biến và tiêu thụ để nâng cao giá trị gia tăng Đồng thời, cần đổi mới hình thức tổ chức sản xuất và tăng cường hợp tác liên doanh, liên kết Việc đa dạng hóa phát triển sản xuất theo hướng hiện đại và bền vững, cùng với việc mở rộng sản xuất nông nghiệp sạch và hữu cơ, sẽ giúp nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh cho sản phẩm nông nghiệp.
Cần hoàn thiện và bổ sung các cơ chế chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn, và xây dựng nông thôn mới, phù hợp với tái cơ cấu ngành nông nghiệp Tạo môi trường thuận lợi để khuyến khích doanh nghiệp liên kết và sản xuất theo chuỗi giá trị, nhân rộng mô hình liên kết 4 nhà trong phát triển sản phẩm nông nghiệp hàng hóa Đẩy mạnh chuyển giao và ứng dụng khoa học, công nghệ, đặc biệt trong lĩnh vực giống và công nghệ sinh học; đồng thời chú trọng đào tạo và thu hút nguồn nhân lực để hiện đại hóa nông nghiệp và công nghiệp hóa nông thôn Cần đổi mới cơ chế chính sách về khoa học công nghệ, tạo điều kiện cho sự tham gia của tổ chức và cá nhân trong nghiên cứu và chuyển giao công nghệ, tăng cường vai trò của doanh nghiệp trong ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp.
Tiếp tục cải tiến và nâng cao hiệu quả các hình thức tổ chức sản xuất, cần thực hiện tốt các đề án phát triển kinh tế tập thể, kinh tế trang trại và kinh tế biển Đồng thời, rà soát và đánh giá hoạt động của các hợp tác xã hiện có, tiếp tục tuyên truyền và triển khai chính sách hỗ trợ nhằm khuyến khích việc thành lập mới hợp tác xã và các tổ đội sản xuất trong các lĩnh vực như thủy sản, trồng trọt và chăn nuôi.
Huy động nguồn lực xã hội và thúc đẩy hợp tác công tư trong sản xuất nông nghiệp là yếu tố quan trọng để phát triển chuỗi giá trị ngành hàng Nhà nước cần hướng dẫn và hỗ trợ cung ứng dịch vụ công, đồng thời các doanh nghiệp tổ chức sản xuất nhằm nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng cho sản phẩm.
1.3.2 u tr nh thực hiện dựng nông thôn mới kiểu mẫu tại Việt Nam
Quy trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu được thực hiện theo quyết định số 2540/QĐ-TTg ngày 30 tháng 12 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ, bao gồm các bước cụ thể trong việc triển khai mô hình này.
UBND xã tiến hành đăng ký công nhận xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu Đồng thời, UBND huyện, thị xã, thành phố thuộc cấp tỉnh sẽ xem xét và đưa vào kế hoạch thực hiện.
+ UBND xã tổ chức tự đánh giá kết quả thực hiện các tiêu chí đạt chuẩn.
+ UBND cấp huyện tổ chức thẩm tra, đề nghị xét công nhận xã đạt chuẩn NTM.
+ UBND cấp tỉnh tổ chức thẩm định, Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định công nhận xã đạt chuẩn NTM.
1.4.Các tiêu chí thực hiện xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu tại Việt Nam
Căn cứ theo quyết định 691/QĐ-TTg thì các tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu áp dụng cho các xã cụ thể như sau:
1.4.1 Tiêu chí Sản uất - Thu nhập- Hộ nghèo a) Tổ chức sản xuất: Có vùng sản xuất hàng hóa tập trung đối với các sản phẩm chủ lực của xã, đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm, kinh doanh hiệu quả, thích ứng với biến đổi khí hậu; có ít nhất 02 hợp tác xã kiểu mới liên kết làm ăn có hiệu quả; b) Thu nhập bình quân đầu người của xã tại thời điểm xét, công nhận xã nông thôn mới kiểu mẫu phải cao hơn từ 1,5 lần trở lên so với thu nhập bình quân đầu người tại thời điểm được công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới; c) Không có hộ nghèo (trừ các trường hợp thuộc diện bảo trợ xã hội theo quy định, hoặc do tai nạn rủi ro bất khả kháng, hoặc do bệnh hiểm nghèo).
1.4.2 Tiêu chí iáo dục - Y tế - Văn hóa a) Tỷ lệ huy động trẻ đi học mẫu giáo đạt từ 90% trở lên; tỷ lệ trẻ em 6 tuổi vào học lớp 1 đạt 100%; tỷ lệ trẻ em 11 tuổi hoàn thành chương trình giáo dục tiểu học đạt từ 95% trở lên, số trẻ em 11 tuổi còn lại đều đang học các lớp tiểu học; tỷ lệ thanh niên, thiếu niên trong độ tuổi từ 15 đến 18 đang học chương trình giáo dục phổ thông hoặc giáo dục thường xuyên cấp trung học phổ thông hoặc giáo dục nghề nghiệp đạt từ 95% trở lên; b) Trạm y tế xã có đủ điều kiện khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế; dân số thường trú trên địa bàn xã được quản lý, theo dõi sức khỏe đạt từ 90% trở lên Tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt từ 95% trở lên; c) Có mô hình hoạt động văn hóa, thể thao tiêu biểu, thu hút từ 60% trở lên số người dân thường trú trên địa bàn xã tham gia Mỗi thôn, bản, ấp có ít nhất 01 đội hoặc 01 câu lạc bộ văn hóa - văn nghệ hoạt động thường xuyên, hiệu quả.
1.4.3 Tiêu chí Môi trường a) Tỷ lệ chất thải rắn được thu gom và xử lý theo đúng quy định đạt từ 90% trở lên; tỷ lệ rác thải sinh hoạt được phân loại, áp dụng biện pháp xử lý phù hợp đạt từ 50% trở lên; b) Có từ 60% trở lên số tuyến đường xã, thôn, bản, ấp có rãnh thoát nước và được trồng cây bóng mát hoặc trồng hoa, cây cảnh toàn tuyến; c) Có mô hình bảo vệ môi trường (hợp tác xã, tổ hợp tác, tổ, đội, nhóm tham gia thực hiện thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn, vệ sinh đường làng ngõ xóm và các khu vực công cộng; câu lạc bộ, đội tuyên truyền về bảo vệ môi trường) hoạt động thường xuyên, hiệu quả, thu hút được sự tham gia của cộng đồng; d) Có từ 90% trở lên số hộ chăn nuôi có chuồng trại chăn nuôi đảm bảo vệ sinh môi trường; đ) 100% cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn thực hiện xử lý rác thải, nước thải đạt tiêu chuẩn và đảm bảo bền vững.
1.4.4 Tiêu chí An ninh trật tự - Hành chính công: a) Trong 03 năm liên tục trước năm xét, công nhận xã nông thôn mới kiểu mẫu, trên địa bàn xã: không có khiếu kiện đông người trái pháp luật; không có công dân thường trú ở xã phạm tội; tệ nạn xã hội được kiềm chế, giảm; b) Công khai minh bạch, đầy đủ các thủ tục hành chính, giải quyết thủ tục hành chính cho các tổ chức, công dân đảm bảo có hiệu quả; có mô hình điển hình về cải cách thủ tục hành chính hoạt động hiệu quả.