Phần I: mở đầu 1.Tính cấp thiết cuả đề tàI nghiên cứu Trong tiến trình CNH-HĐH đất n-ớc , Đảng nhà n-ớc ta khẳng định vài trò quan trọng hàng đầu kinh tế nông nghiệp kinh tế quốc dân với ch-ơng trình mục tiêu lớn:"L-ơng thực, thực phẩm, hàng tiêu dùng hàng xuất khẩu" Những năm gần nông nghiệp đà đ-ợc Đảng Nhà n-ớc đặc biệt quan tâmđẩy mạnh hàng nông sản xuất Trong số 10 mặt hàng xuất lớn nay, sản xuất chè có xu h-ớng ngày gia tăng.Cây c hè đ-ợc trồng nhiều tỉnh miền núi phía Bắc Lâm Đồng Sản xuất chè năm qua đà phần đáp ứng đ-ợc nhu cầu n-ớc, đồng thời đạt kim ngạch xuất hàng chục triệu dollar năm Tuy có thời đIểm giá chè giảm làm cho đời sống ng-ời làm chè gặp không khó khăn nh-ng nhìn tổng thểcây chè giữ vị trÝ quan träng nỊn kinh tÕ qc d©n Gãp phần tạo việc làm, tăng thu nhập cho ng-ời dân vïng trung du, miỊn nói, vïng cao, vïng xa vµ góp phần bảo vệ sinh thái Vì sản xuất vµ chÕ biÕn chÌ xt khÈu lµ mét h-íng quan trọng nhằm thúc đẩy tốc độ tăng tr-ởng nông nghiệp nông thôn n-ớc ta Trong năm qua, TCT chè Việt Nam đơn vị dẫn đầu sản xuất xuất chè Việt Nam Chè Việt Nam có mặt 30 quốc gia khác nhau.Tuy nhiên l-ơng chè xuất chiếm 2% sản l-ợng chè xuất giới Cùng với biến đổi mạnh mẽ kinh tế giới, môI tr-ờng kinh doanh quốc tế ngày cạnh tranh khốc liệt Trong năm qua Tổng công ty chè Việt Nam đà có nhiều cố gắng việc giảI khó khăn tìm h-ớng đI Với mục tiêu đẩy mạnh xuất để khẳng vị trí sản phẩm chè Việt Nam thị tr-ờng giới, hội nghị tổng kết hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2000 TCT đà đề chiến l-ợc xuất cho TCT giai đoạn 2001-2010 2.Mục đích nghiên cứu Đề tàI tiến hành phân tích chiến l-ợc xuất TCT chè Từ đIểm thành công hạn chế chiến l-ợc để đ-a số kiến nghị nhằm hoàn thiện chiến lựơc xuất cho TCT chè Việt Nam 3.Đối t-ợng phạm vị nghiên cứu Đối t-ợng nghiện cứu: thực trạng hoạt động xuất Tổng công ty chè năm Nội dung chiến l-ợc xuất TCT giai đoạn 2001 -2010 Ph-ơng pháp ngiên cứu Ph-ơng pháp phân tích thống kê, đánh giá so sánh, ph-ơng pháp diễn giảI quy nạp Dù đà cố gắng nhiều trình làm đề án nh-ng trình độ kinh nghiệm có hạn nên không tránh khỏi hạn chế, thiếu xót em mong đ-ợc góp ý bổ xung ý kiến để hoàn thiện bàI viết Phần II: Phân tích chiến l-ợc xuất Tổng công ty chè Việt Nam I.Giới thiệu khái quát Tổng công ty chè Việt Nam Liên hiệp xí nghiệp nông công nghiệp chè Việt Nam( thành lập năm 1974) tiền thân Tổng công ty chè Việt Nam Sự hình thành phát triển Liên hiệp đà góp phần đáng kể vào phát triển ngành kinh tế- kỹ thuật chè nói riêng, công nghiệp nông nghiệp vùng trung du miền núi nói chung Ngày 29 tháng 12 năm 1995, theo định Bộ tr-ởng nông nghiệp phát triển nông thôn số 394NN-TCCB/QĐ, Liên hiệp xí nghiệp nông công nghiệp chè Việt Nam đà đ-ợc xếp lạI đổi tên thành Tổng công ty chèc Việt Nam Tổng công ty chè Việt Nam có tên giao dịch Quốc tế : Vietnam national tea corporation Trụ sở tạI: 46 Tăng Bạt Hổ - Hai Bà Tr-ng - Hà Nội Với ngân sách cốn tự bổ sung đăng ký dơn xin thành lập là: 101.867.000.000đ Từ năm 1995 đến Tổng Công Ty đà b-ớc khẳng định vị trí thị tr-ờng giới khu vực Hiện nay, Tổng Công Ty có quan hệ xuất nhập với 30 n-ớc Xuất phát từ nhận thức: thị tr-ờng tiêu thụ có ý nghĩa định ổn định phát triển sản xuất, Tổng Công Ty chủ tr-ơng tâm giữ vững không ngừng nâng cao chất l-ợng sản phẩm chè II.Cơ sở hình thành chiến l-ợc xuất Tổng công ty chè Việt Nam Khái quát thị tr-ờng chè giới triển vọng phát triển 1.1 Sản l-ợng chè giới Sản l-ợng chè giới năm gần tăng giảm không ổn định, năm 1994 đạt 2.373, nghìn tấn, năm 1995 đạt 2.257,5 nghìn giảm 15,7 nghìn so với năm 1994, năm 1996 đạt 2.347,9 nghìn tấn, tăng 90,4 nghìn so với năm 1995, năm 1997 tăng lên 2.726,9 nghìn Đến năm 1999 sản l-ợng đạt tới 2.893,84 nghìn Nhìn vào bảng1.1 ta thấy chè có vùng sản xuất t-ơng đối rộng với khoảng 30 n-ớc trồng chè Các n-ớc trồng chè bình quân qua năm ấn Độ (trên 800.000 tấn), Trung Quèc (trªn 600.000 tÊn), Srilanca (trªn 270.000 tÊn), Kªnya (250.000 tấn), Indônêsia (140.000 tấn) Bảng 1.1 : Sản l-ợng chè thÕ giíi 1996-2000 ( 1000 tÊn) Tªn n-íc Thỉ NhÜ Kỳ 1996 1997 1998 114,540 155,517 185,405 Azerbaijan Georgia Đông ©u 2,7 1,8 1999 0,9 2000 190 187 0,6 0,8 10 12,5 15,3 15,8 125,24 167,317 198,805 205,9 203,6 Brundi 5,728 4,189 6,668 6,865 Cameron 3,581 4,189 3,937 6,865 4,1 Ethiopia 2,6 3,8 3,806 2,692 257,162 220,722 294,165 248,708 250 Kenya Malawi 38,312 43,930 40,360 38,400 39,26 Mauritius 2,4961 1,787 1,488 1,473 1,5 Mozamibiquie 1,5 1,6 2,8 2,6 13,228 14,875 11,980 12 Nam Phi 9,062 8,207 10,250 10,5 9,56 Tazania 19,768 22,475 24,333 23,49 24,1 Uganda 17,418 21,075 26,422 24,670 23 2,5 1,8 16,822 17,098 17,754 20,388 21 368,499 364,800 448,058 397,697 398,82 Ruwanda Zaida Zimbabwe Ch©u phi Argentina 43 55 53 51 54 Brazin 4,2 3,8 Ecuado 2 2 2,5 Peru 2 2 51,2 63 60,8 59 61,5 53,406 53,495 56,2 44,2 47 Trung Quèc 593,386 613,366 620 680 670 Ên §é 780,008 810,613 870,405 805,612 810,45 Indonesia 166,256 131,006 116,120 154 146 Nam Mü Banngladesh Iran 58 60 65 68 67 NhËt B¶n 88,709 91,211 82,600 88,5 89,32 Malaysia 6,141 6,132 5,645 5,807 5 Nepan 3,8 Srilanca Đài loan Việt Nam Châu 4,424 4.42 3,9 258,969 277,428 280,056 283,761 288,32 23,131 23,505 22 22 25 45 53 61 66,38 64 2.076,806 2.123,736 2.233,45 2.222,68 2211,99 Ecuado Papua New Guinea Châu Đại d-ơng Toàn giới 3,98 1,2 1,5 1,5 1,5 6,5 6,523 7,061 7,23 8,2 8,023 8,561 8,83 2.347,895 2.726,921 2.949,136 2.893,838 2886,99 Nguån: B¸o c¸o cđa HiƯp Héi ChÌ ViƯt Nam NÕu tÝnh tû lƯ % sản l-ợng bình quân từ năm 96-2000 (Bảng 1) Đông Âu chiếm 6,5%, Châu phi chiếm 13,9%, khu vực Nam Mỹ chiếm 2,1%, đứng đầu Châu chiếm 77 % Trong có bốn n-ớc sản xuất chè lớn ấn độ, Trung quốc, Srilanca Indonesia đà chiếm tới 86,18% Châu chiếm 66,37% tổng sản l-ợng toàn giới Việt nam chiếm 2,72 % Châu Từ năm 1963-1995 diện tích chè giới tăng 95% sản l-ợng tăng 156,5% ( 2,5 lần ) Nh- sau chu kỳ 20 năm sản l-ợng chè giới tăng gấp lần Năm 1950 sản l-ợng chè 613,6 ngàn tấn, năm 1970 1196,1 ngàn tấn, năm 1990 2522 ngàn 1.2 Về xuất chè n-ớc giới Trong vòng 10 năm kể từ năm 1990- 2000 43% sản l-ợng chè n-ớc sản xuất dành cho xuất khÈu (28 n-íc tỉng sè 30 n-íc s¶n xt chè giành cho xuất ), theo số liệu thống kê Hiệp hội chè Thế giới Châu chiếm tới 67 % sản l-ợng chè xuất giới Nhìn chung năm gần ấn độ, Srilanca, trung quốc Kenya n-ớc dẫn đầu sản l-ợng Tỷ lệ % bình quân xuất n-ớc lớn qua năm tõ 1996 -2000 nh- Trung quèc chiÕm 16,77%, Ên ®é chiÕm 15,7%, Srilanca chiÕm 20,49% cđa toµn thÕ giíi Trong Việt nam chiếm Gđ-ợc 1,4% so với sản l-ợng sản xuất l-ợng chè xuất chiếm bình quân đ-ợc 27% Riêng Châu phi có Kenya chiếm 18,92%, năm 1999 vừa qua Mỹ đà nhập Kenya 79.650 tấn, Pakixtan mua 65.729 Ai cập mua 47.449 Bảng 1.2 : Xuất chè giới giai đoạn 1995 2000 Đơn vị tính : 1000 Tên n-íc 1995 1996 1997 1998 1999 2000 5,6 5,8 4,4 5,4 2,5 5,8 3,2 4,2 3,7 Kenya 166,5 188,4 183 237,5 244 198,4 Malawi 35,3 35,2 38,7 32,6 36,7 49 Mauritius 5,5 4,4 2,9 1,4 0,4 Mozamibiquie 0,6 0,3 0,5 0,4 0,5 0,5 Ruwanda 13 5 17,8 19,3 18,6 20,5 18,4 19 Brundi Cameron Tazania Uganda 7,8 10,2 11 10,7 15 18,2 Zaire 1,5 2,4 1,5 2 Zimbabwe 6,1 9,7 9,2 11,6 11 262,2 286,8 281,2 330 342 322,6 36,5 43,5 43,2 41,1 41,3 56,4 Toàn Châu phi Argentina Brazin 8,2 8,3 8,4 7,2 3,9 3,4 Ecuado 1,5 1,5 1,5 1,1 1,2 1,2 Peru 0,2 0,4 0,2 0,1 0,1 0,1 Nam Mü 46,4 53,7 53,3 49,5 46,5 61,1 173,4 174 149,5 164 160 203 27,2 32 23,6 25,4 26 25 177,8 210 224,2 235 233,5 257,3 121 124 85 79 101,5 66,8 175,5 201,5 180 166,6 169,7 202,4 5,2 4,5 3,2 3,5 1,7 1,6 1,7 2,5 NhËt B¶n 0,3 0,3 0,3 0,5 0,5 0,6 Malaysia 0,3 0,3 0,4 0,3 0,5 0,6 39,6 5,2 2,3 19 Ên §é Banngladesh Srilanca Indonesia Trung Quèc §µi loan Iran Thỉ NhÜ Kú ViƯt Nam 21 17,5 32,4 33,5 31,8 34,6 704,2 809,4 706,1 711,4 732,7 812,8 Papua 5,6 6,4 6,3 5,8 6,3 New Guinea 0,8 1,5 1,7 1,8 Toàn Châu Toàn thÕ giíi 1019,2 1157,3 1048,4 1098,4 1129,3 1193,5 Ngn: B¸o c¸o cđa HiƯp Héi ChÌ ViƯt Nam - NhËp khÈu chè giới năm gần theo FAO cã hai khu vùc : Khu vùc c¸c n-íc ph¸t triển nhập chè hàng năm chiếm cao n-ớc phát triển Các n-ớc phát triển nhập nhiều chè : n-ớc thuộc SNG, Mỹ , Nhật, Anh n-ớc phát triển nhập nhiều chè lµ : Iran, Iraq, Pakistan, Ai cËp, Ma rèc … 1.3 Tiêu thụ chè giới Tổng sản l-ợng chè đem tiêu thụ giới năm 1994 1996 đạt 1909,5 nghìn năm, n-ớc phát triển tiêu thụ 54 9,1 nghìn năm Thị tr-ờng chè giới t-ơng đối tự do, n-ớc phát triển nh- Anh, Mỹ, Hà Lan không đánh thuế nhập khẩu, ng-ợc lại n-ớc phát triển nh- ấn Độ, Pakistan lại đánh thuế nhập đà làm giảm nhu cầu tiêu thụ chè Theo cam kết hiệp định nông nghiệp Urugoay, n-ớc phát triển giảm 24% thuế 10 năm (từ 1995-2005).Việc giảm thuế giảm giá chè cho ng-ời tiêu dùng dẫn đến tăng nhu cầu nhập Các dự báo cho thấy nhập chè đen tăng 8%/năm, n-ớc phát triển, chiếm 51% tổng số tăng Theo dự báo tổ chức nông nghiệp l-ơng thực Liên hợp quốc (FAO), triển vọng sản xuất mức tiêu thụ chè giới tăng đáng kể từ đến năm 2005, khu vực n-ớc phát triển giảm thuế (24%) tăng mức tiêu thụ năm 2005 nên khoảng 265.000 (37% /năm), Pakistan nhập từ 115.000 (1997) lên 145.000 (2005) đứng hàng đầu giới, Ai Cập (104.000 tấn), n-ớc Trung Đông (279.000 tấn) vào năm 2005, xuất chè hàng năm tăng khoảng 2,9%, diện tích trồng chè tăng Việc tái canh tác tăng 1-2% so với mức 0,5% năm 2001 Ng-ời tiêu dùng đòi hỏi chất l-ợng chè cao Trong chi phí cho sản phẩm chè (phân bón, thuốc trừ sâu , thiết bị ) lại tăng lên , dẫn tới giá thành sản phẩm có nơi cao giá bán Điều buộc nhà sản xuất cách phải nâng cao suất chất l-ợng sản phẩm, đồng thời tạo nhiều chủng loại chè để cạnh tranh với loại đồ uống khác 1.4 Giá chè giới Nhìn chung giá chè giới năm gần t-ơng đối ổn định khoảng 1900 USD/ Tấn Giá chè Thế giới đ-ợc hình thành từ thị tr-ờng đấu giá Luân Đôn Giá chè từ tr-ớc cao vào năm 97-98 đạt 1980USD/ Tấn Các n-ớc có khả chi phối giá chè : ấn độ, Srilanca, Trung quốc, Anh Giá chÌ xt khÈu cđa ViƯt nam cïng mét lo¹i víi n-ớc khác thấp khoảng 10%, chí có năm thấp khoảng 20% Sở dĩ giá xuất chè thấp nh- sản phẩm chè Việt nam xuất chủ yếu dạng sơ chế, bán thành phẩm, chất l-ợng trung bình, có sản phẩm chè lại phải qua khâu trung gian Nh-ng năm gần khoảng cách có phần đ-ợc rút ngắn 10 Sau nghiên cứu mặt, TCT đà xác định mục tiêu bao trùm toàn ngành chè từ nay(2000) đến năm 2005 đẩy mạnh sản xuất chè tăng khối l-ợng chất l-ợng với định h-ớng chủ yếu tập trung cho xuất ã Chiến l-ợc đa dạng hoá mặt hàng xuất Cụ thể: TCT đà đề ph-ơng án sản xuất sản phẩm có chất l-ợng tốt, mẫu mà đẹp, hấp dẫn nh- chè hữu cơ, chè Dragon, chè Tùng Hạc, Thanh long, Kinh Anh Ngoài sản phẩm chè TCT trọng việc đa dạng hoá sản phẩm tổng hợp có chè khai thác sản phẩm từ đất chè Cụ thể TCT đà nghiên cứu tổ chức sản xuất loạI chè -ớp h-ơng hoa quả, loạI n-ớc chè đóng hộp, loạI kẹo chè, bánh chè 2.2.Các biện pháp thực chiến l-ợc * Nâng cao chất l-ợng hàng xuất Chất l-ợng sản phẩm giữ vai trò quan trọng việc củng cố mở rộng thị tr-ờng tiêu thụ, nâng cao lực cạnh tranh hàng hoá Muốn nâng cao chất l-ợng chè cần phải: - Quản lý tốt chất l-ợng chè thu mua đầu vào, tránh mua hàng xấu chất l-ợng không đồng - Kiểm tra chặt chẽ chất l-ợng hàng xuất thông số tiêu kỹ thuật nh- vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm hàng xuất - Chú ý đến vấn đề l-u kho, bảo quản hàng hoá: Không để nơi nhiệt độ cao ẩm thấp, dễ phân huỷ - Chú ý đến vấn đề bao bì bảo quản, lựa chọn hợp lý loại bao bì đóng gói Tổng công ty cần kiểm tra trình vận động hàng hoá từ khâu đầu tới khâu cuối Đặc biệt mặt hàng chè việc kiểm tra ch ất l-ợng thời điểm sản xuất, dự trữ, bảo quản, phải quan tâm đến thời hạn sử dụng an toàn Thông th-ờng, chè đòi hỏi phải đóng gói cẩn thận nhằm giữ chất l-ợng sản 33 phẩm nh- míi chÕ biÕn Khi møc sèng, khoa häc công nghệ phát triển cao yêu cầu chất l-ợng hàng hoá cao Do đó, loại hàng chè tự sản xuất, Tổng công ty phải kiểm tra nghiêm ngặt, tôn trọng quy trình công nghệ chế biến, tăng c-ờng quản lý khâu thu hái, mặt hàng thu gom phải có phận kiểm tra, nghiệm thu chất l-ợng hàng tr-ớc đ-a vào kho l-u trữ Tổng công ty phải trọng kiên không ứ đọng chè nhằm tránh tình trạng ôi ngót Tuy nhiên, lâu dài để nâng cao chất l-ợng chè xuất khẩu, vấn đề giống chè vấn đề cần đ-ợc đặc biệt quan tâm Nh- đà nêu phần trên, giống chè đơn vị thuộc Tổng công ty nh- xí nghiệp sản xuất thuộc ngành Chè Việt Nam Do đó, thời gian Tổng công ty cần phải lấy việc nghiên cứu giống chè làm nòng cốt xúc t iến việc khu vực hoá giống có xuất cao chất l-ợng tốt tới v-ờn chè Tại đơn vị sản xuất chè, cần khôi phục lại v-ờn giống chè, sử dụng loại giống có chất l-ợng cao nh»m cung cÊp gièng cho trång dỈm, trång míi cđa dân đơn vị Tr-ớc mắt, cần tập trung vào v-ờn chè thuộc tỉnh Sơn La, Lai Châu, Yên Bái, Hà Tĩnh, để cung cấp giống chủng xuất cao Cần ý đến đặc điểm sinh thái loại giống chè để bố trí trồng vùng có khí hậu thổ nh-ỡng thích hợp nh- : + Giống Iabukita Nhật Bản, nên trồng vùng ẩm, có độ cao d-ới 700 m + Các giống : Olong, Kim huyên, Ngọc Thuý, Văn x-ơng Đài Loan trồng đại trà, nh-ng thích hợp vùng cao + Giống Bát Tiên Trung Quốc thích hợp với vùng đất ẩm cao nh-ng phát huy hiệu vùng Trung du + Bốn giống chè míi cđa vïng Asam, Dajing - Ên §é cã thĨ trồng đại trà vùng khác Hiện tình trạng tranh mua thị tr-ờng n-ớc, ng-ời sản xuấ t không quan tâm nhiều đến chất l-ợng sản phẩm Mặt hàng chè xuất 34 Tổng công ty chất l-ợng lại thấp, giá xuất thấp giá giới từ 100-200 USD/ Những công nghệ chế biến mặt hàng cao cấp chóng ta ch-a cã ®iỊu kiƯn thùc hiƯn bëi thiếu vốn Do mà vấn đề quản lý chất l-ợng, b-ớc cải tiến công nghệ chế biến vấn đề cần thiết Tổng công ty Điều không đơn giản nâng cao chất l-ợng sản phẩm mà tạo mặt hàng có uy tín, rẻ tiền, tăng khả cung ứng Tổng công ty thị tr-ờng giới * Những giải pháp ứng dụng tiến bé khoa häc kü thuËt chÕ biÕn vµ thiÕt lập hệ thống bảo quản Do đặc tính sinh học, sản phẩm chè nh- sản phẩm nông nghiệp khác đ-ợc đ-a thị tr-ờng có kích th-ớc kiểu dáng tự nhiên, nhu cầu khách hàng đòi hỏi phải có tiện dụng đa dạng Điều đặt cho nhà sản xuất , nhà tạo giống phải thoả mÃn đ-ợc nhu cầu khách hàng Để đảm bảo cho sản phẩm chè l-u thông đ-ợc thị tr-ờng đòi hỏi nhà sản xuất chế biến phải tìm cách tạo sản phẩm mới, sản phẩm có chất l-ợng, chủng loại phong phú, đảm bảo sản xuất có sức cạnh tranh cao Cũng điều đó, Tổng công ty cần phải nghiên cứu ứng dụng công nghệ mới, thiết bị mới, nhằm tạo sản phẩm có chất l-ợng cao Xây dựng bổ xung hoàn chỉnh quy trình công nghệ chế biến loại chè để nâng cao chất l-ợng đa dạng hoá sản phẩm Cụ thể là: - Hiện chè đen đ-ợc chế biến theo hai ph-ơng pháp công nghệ Orthodox CTC, nh-ng công nghệ chế biến đà cũ cần sửa chữa, bổ sung hoàn thiện - Bổ sung dàn héo tự nhiên, đại hoá phận máy rò, đại hoá phòng lên men, trang bị hệ thống lên men liên tục làm mát chè theo kiÓu NhËt, thay bé phËn phun Èm b»ng phun s-ơng - Hiện đại hoá khâu hút bụi để đảm bảo vệ sinh, thay lò nhiệt đốt than đốt dầu để tăng chất l-ợng chè 35 - Cần phải kết hợp quy mô vừa nhỏ với quy mô lớn, đại chế biến; cần phải bố trí nhà máy đại có công suất lớn với nhà máy x-ởng chế biến có quy mô nhỏ chí sở hộ gia đình để cung cấp nguyên liệu cho nhà máy vùng Việc bố trí, xếp lại nhà máy hệ thống chế biến chè vùng gắn liền với vùng nguyên liệu chè cần thiết Đồng thời phải tính toán trang bị trang bị lại sở vật chất kỹ thuật cho thích hợp với công nghệ đ-ợc áp dụng - Đầu t- hệ thống kho tàng cho việc cất trữ hàng hoá để mua hàng vào thời điểm có lợi xuất hàng khách hàng có đơn yêu cầu Do đặc tính hàng nông sản theo mùa vụ nên Tổng công ty muốn có hàng để sản xuất năm rõ ràng khâu dự trữ phải tốt Vì Tổng công ty phải xây dựng đ-ợc kế hoạch dự trữ th-òng xuyên, dự trữ mùa vụ cụ thể giai đoạn định vào l-ợng hàng xuất xu h-ớng, khả xuất giai đoạn Việc lập kế hoạch dự trữ Tổng công ty phải phân cấp cho phòng, đơn vị sản xuất, chân hàng chuyên doanh đảm trách Việc chế biến bảo quản trở thành khâu thiếu đ-ợc trình sản xuất ngành chè Ph-ơng pháp công nghệ quy trình chế biến, bảo quản có ảnh h-ởng lớn gần nh- định chất l-ợng sản phẩm chè, điều đồng nghĩa với việc nâng cao khả cạnh tranh, giúp Tổng công ty khẳng định vị trí với bạn hàng n-ớc * Tăng c-ờng liên doanh với đơn vị chân hàng để tăng c-ờng tính ổn định cho công tác tạo nguồn hàng xuất Chúng ta đà biết việc nghiên cứu, lựa chọn nguồn hàng tốt góp phần đáp ứng kịp thời nhu cầu thị tr-ờng, thực thời hạn hợp ®ång víi chÊt l-ỵng cao Kinh doanh xt khÈu chÌ Tổng Công Ty Chè Việt Nam phát triển hiệu mà Tổng công ty có biện pháp cân đối đồng từ thu mua, thực hợp đồng, giao hàng, toán Trong khâu thu mua khâu định trình kinh doanh, đồng thời bảo đảm việc Tổng công ty có khả thực công việc sau hay kh«ng 36 Ngn chÌ cho xt khÈu cđa Tỉng công ty chủ yếu từ đơn vị Tổng công ty tỉnh miền núi phía Bắc Miền trung Ngoài Tổng công ty thực việc thu mua xuất uỷ thác cho đơn vị khác Tổng công ty Vấn đề đặt cho Tổng công ty công tác tạo nguồn hàng cho xuất phải mở rộng quan hệ với chân hàng tỉnh để mở rộng nguồn hàng, mặt hàng, đồng thời giữ vững quan hệ với đơn vị địa ph-ơng, lập kế hoạch cụ thể từ đầu mùa vụ liên hệ ký kết hợp đồng mua trực tiếp với chân hàng Thiết lập quan hệ lâu dài với chân hàng đòi hỏi Tổng công ty không bảo đảm lợi ích chân hàng Tổng công ty hoạt động mua bán hàng hoá, chẳng hạn nh- trình toán thực hợp đồng, mà phải bảo đảm việc th-ờng xuyên mua hàng chân hàng Đối với đơn vị thuộc Tổng công ty càn ý đầu t- thích đáng chế độ th-ởng phạt, đầu tcơ sở vật chất Có nh- Tổng công ty có hàng xuất đ-ợc cần Đây nói công việc khó, nh-ng không làm đ-ợc nh- vậy, chân hàng tìm đến đối tác khác để bán (vì họ cần tránh ứ đọng) dẫn đến Tổng công ty bị bạn hàng, thực tế đà có tr-ờng hợp nh- xảy Muốn bảo đảm tính liên tục cho hoạt động xuất việc tạo liên kết với chân hàng khâu quan Nó giúp cho Tổng công ty tăng đ-ợc uy tín với bạn hàng, tận dụng đ-ợc hội có để xuất hàng với giá cao thu lợi nhuận lớn 3/ chiến l-ợc giá Về chiến l-ợc giá cả, giá sản phẩm chÌ xt khÈu cđa Tỉng c«ng ty t thc rÊt nhiều vào giá thị tr-ờng chè giới, t-ợng chung loại hàng nông sản Việt Nam Vì vậy, Tổng công ty cần tổ chức việc nghiên cứu giá cách kỹ l-ỡng để tránh tình trạng giá chè giới giảm ta xuất, giá lên cao ta lại không chủ động ký kết đ-ợc hợp đồng xuất hàng để xuất Nếu Tổng công ty làm tốt công tác dự đoán giá tránh đ-ợc thiệt hại, rủi ro Khi giá tăng cao, không nên xuất 37 l-ợng lớn từ đầu mà chờ giá tăng cao xuất đạt lợi nhuận cao Ng-ợc lại, dự đoán giá giảm cần nhanh chóng xuất hết hàng tr-ớc hàng có dấu hiệu giảm giá tránh thiệt hại NgoàI để thực thành công chiến l-ợc đà đề ra, TCT đ-a số giảI pháp hỗ trợ cần thiết sau *Giải pháp vốn Để mở réng thÞ tr-êng qc tÕ cã rÊt nhiỊu viƯc phảI giảI mà việc cần đến vốn nh-ng n-ớc phát triển nh- Việt Nam, vốn đầu t- luôn vấn đề xúc đặt cho doanh nghiệp Đứng tr-ớc vấn đề này, cấp lÃnh đạo toàn thể cán công nhân viên toàn Tổng công ty chè Việt Nam đà xác định phảI động phát huy sức mạnh tự chủ, khai thác tận dụng huy ®éng triƯt ®Ĩ ngn vèn cã thĨ cã.Cơ thĨ phảI: -Tận dụng đất đai -u hệ sinh tháI vùng đồi nâng cao h iệu kinh doanh cách chuyển hoá hệ thống canh tác công nghệ chế biến, nâng cao chất l-ợng sản phẩm phấn đấu tăng tỷ lệ mặt hàng tốt năm từ 5%, từ tăng đ-ợc lợi nhuận bổ sung từ -7% lợi nhuận cho vốn - Có chế mua bán với mức giá khuyến khích ng-ời lao động, lấy làm động lực để tiết kiệm vốn ban đầu đặc biệt khâu trồng - Liên doanh liên kết với n-ớc ngoàI kể khâu tiêu thụ liên doanh liên kết với tổ chức kinh tế ngoàI ngành theo hình thức cổ phần, hình thức đòi hỏi phảI có giám sát th-ờng xuyên trực tiếp Nhà n-ớc để định h-ớng phát triển SXKD theo h-ớng XHCN - Vay tõ ngn vèn cđa Nhµ n-íc víi lÃI suất -u đÃI Vận động tàI trợ hỗ trợ ph¸t triĨn khoa häc kü tht cđa c¸c tỉ chøc quốc tế(UNDP, FAO ) 38 - Huy động nguồn hỗ trợ phát triển d-ới hình thức cho vay với lÃI suất -u tiên tổ chức tiền tệ Quốc tÕ nh-: ADB, WB, IMF… - Huy ®éng nguån vèn ngân sách nhà n-ớc đầu t- hỗ trợ xây dựng công trình thuỷ lợi đầu mối, nghiên cứu khoa học công nghệ, khuyến nông, chuyển giao tiến khoa häc kü tht míi vỊ c©y chÌ - Huy ®éng vèn tù cã cđa TCT( kĨ c¶ huy ®éng vốn nhàn rỗi cán công nhân viên TCT) Để huy động tối đa sử dụng có hiệu nguồn vốn cần phảI đàu t- có đIều kiện Chỉ đầu t- cho công trình träng ®IĨm, cã ln chøng kinh tÕ kü tht cịng nh- có quan hệ thúc đẩy phát triển SXKD chủ đầu t- phảI TCT chè Việt Nam ã GiảI pháp tổ chức quản lý công tác cán Tổ chức quản lý thực công tác cán tốt yếu tố định đến thành bạI kinh doanh cđa doanh nghiƯp Víi ®IỊu kiƯn kinh doanh môI tr-ờng Quốc tế đầy biến động, thông titn thay đổi giờ, đòi hỏi phảI có cấu tổ chức quản lý gọn nhẹ, làm việ có hiệu quả, cán kinh doanh phảI động sáng tạo, th-ờng xuyên đ-ợc bồi d-ỡng trình độ để dự báo đ-ợc biến động thị tr-ờng, nắm bắt nhanh thông tin tình hình kinh tế giới đ-a xử lý linh hoạt tr-ớc biến động 4/ Thực tế thùc hiƯn chiÕn l-ỵc xt khÈu ë TCT chÌ ViƯt Nam( năm 2001 tháng đầu năm 2002) Qua báo cáo tổng hợp TCT cuối năm 2001 tháng năm 2002 việc thực chiến l-ợc đà đề TCT đà thu đ-ợc số kết sau Năm 2001 sản l-ợng chè đạt gần 80 ngàn khô, xuất 68 ngàn đạt kim ngạch 78 triệu dollar Mỹ, đạt cao từ tr-ớc đến Giá chè xuất TCT năm 2001 đà đạt mức kỷ lục 1725USD/tấn 89% giá chè th ế giới.ĐIển hình tạI thị tr-ờng Mỹ, so với số xuất đ-ợc năm 1998(63 tấn) 39 t-ờng đ-ớng kim ngạch 76000 USD, năm 1999 (11 tấn) năm 2001 ta xuất snag thị tr-ờng gần 100 t-ơng đ-ơng với 96000 USD kết b-ớc đaàu khả quan Tính đến tháng năm 2002, Chè Việt Nam đà có mặt tạI 40 n-íc RÊt nhiỊu thÞ tr-êng nhËp khÈu chÌ ViƯt Nam giới tăng mạnh so với kỳ năm tr-ớc.Các n-ớc có mức nhập chè Việt Nam tăng tõ 200 ®Õn 350% nhPakistan, Syria, Mü, ®ã Pakistan đạt cao nhất, 600 so với 150 năm 2001 Một số n-ớc tăng nh- Đức, §µI Loan, Ba Lan, Nga, arËp, Thỉ NhÜ Kú Mét số n-ớc thị tr-ờng đ-ợc mở nh- Iran, uzbekistan, thị tr-ờng Anh tăng l-ợng lớn nhiều so với kỳ năm 2001.Riêng thị tr- ờng IRắc, nới chiếm tỷ trọng lớn, nh-ng tháng đầu năm 2002 đạt gần 49% so với kỳ Một số thị tr-ờng khác nh- Nhật Bản, Hà Lan, Malayxia đạt đ-ợc 55-70% kỳ năm tr-ớc Về việc mở văn phòng đạI diện tạI số thị tr-ờng quan trọng Cho đến tháng năm 2002, TCT đà có văn phòng đạI diện tạI Anh, Đức( mở năm 2001) dự định mở văn phòng tạI Pakistan- thị tr-ờng có xu h-ớng nhập ngày nhiều chè cuả TCT Tuy nhiên sản phẩm chè xuất phần lớn dạng sơ chế, chủ yếu mặt hàng cấp thấp nên giá không tăng nhiều Chất l-ợng chè xuất ta thấp giống chè TCT chủ yếu giống PH1, Shan, Trung du chất l-ợng cao so với chè giới ĐIều kiện chăm sóc chè không đ-ợc tốt Hiện TCT cã 10 v¹n chÌ, nh-ng cã tíi 30 vạn ông chủ sản xuất Trong tập đoàn kinh doanh chè giới có hàng vạn chè mội tập đoàn Chính từ quản lý manh mún nay, nên tổ chức sản xuất hàng hoá lớn, có sản phẩn tốt, giảm đ-ợc giá bán Khâu nguyên liệu kém, nh-ng khâu công nghiệp gặp phảI nhiều v-ớng mắc 5/ Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện chiến l-ợc xuất củaTổng công ty chè Việt Nam thêi gian tíi TiÕp tơc thùc hiƯn c¸c chiến l-ợc đà đề nh-ng cần có quản lý chặt chẽ 40 từ phía nhà n-ớc nh- TCT Đồng thời, thời gian tới cần ý số đIểm sau Về thị tr-ờng, phảI lo thị tr-ờng đề phòng chiến tranh Mỹ- IRắc xảy ra.Kim ngạch xuất khẩn sang IRắc (2001) đạt 30 triệu USD/năm Năm 2002, ngành chè thực 1/2 hợp đồng (còn 15 vạn giai đoạn 2) GIả sử chiến trnah xảy hợp đồng khó thực hiện, không năm 2002 mà năm 2003 Các biện pháp nh- sàn giao dịch chè, quỹ bảo hiểm xuất cần thiết cần có giúp đõ Bộ Th-ơng MạI Bộ Nông Nghiệp không ngành chè gặp khó khăn nh- thời đIểm 1995 Về giống chè, thời gian tới cần tăng nhanh sản phẩm chất l-ợng cao, mồi năm để có thêm 1000 chè chất l-ợng cao cần 20.000 triệu hom giống Vì phảI phát triển giống thật nhanh để sản xuất chè chất l-ợng cao thay giống chè cũ, nâng cao giá chè Việt Nam Giống chè bán 10USD/kg, cao thu nhập trồng khác Việc đ-a xuất chè từ 70-80 triệu USD lên 300 triệu USD/năm chủ yếu phụ thuộc vào chè chất l-ợng cao Từ đến cuối năm 2002 2003, Hiệp hội chè Việt Nam cần phối hợp với tất đơn vị thành viên, với trung tâm giống, để phát huy đầy đủ vai trò Hiệp hội Thực định 80 cđa chÝnh phđ Tỉng c«ng ty chÌ ViƯt Nam cần vận động thành viên thực định 80 phủ, ký hợp đồng với dân, cho 100% nhà máy chè ký hợp đồng với dân Nếu làm đ-ợc quản lý đ-ợc giá cả, đ-a vào quỹ đạo, đảm bảo chất l-ợng chè, nhân dân doanh nghiệp hai bên có lợi Không lạm dụng thuốc trừ sâu Thành lập quỹ bảo hiểm xuất Tổng công ty cần đệ trình để phủ định thành lập quỹ bảo hiểm xuất khẩu, việc làm cần thiết, chè xuất sang thị tr-ờng IRắc, đảm bảo hạn chế rủi ro cho ngành chè 41 Xây dựng vùng chè chất l-ợng cao Các tỉnh Sơn La, Cao Bằng Bắc Cạn tỉnh 5000 chè chất l-ợng cao Tổng cộng có 1,5 vạn Ngành chè cần ý đầu t- cho tỉnh để tạo khâu đột phá định 42 Phần iii: kết luận Trong trình chuyển đổi kinh tế, thực đ-ờng lối công nghiệp hoá, đại hoá, xuất đóng vai trò quan trọng Đảng Nhà n-ớc ta sở tiếp thu kinh nghiệm từ hoạt động xuất nước đà lựa chọn cho chiến lược: Công nghiệp hoá hướng xuất Trong xuất chè định hướng quan trọng, có ý nghÜa kinh tÕ x· héi rÊt to lín Tỉng công ty chè Việt Nam, với vai trò nh- đầu tầu vừa dẫn dắt vừa động lực đ-a ngành chè n-ớc lên, đà nỗ lực không ngừng nhằm đẩy mạnh xuất chè, nâng cao vị chè Việt Nam tr-ờng quốc tế Tuy nhiên, đứng tr-ớc xu h-ớng chung héi nhËp nỊn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, phía tr-ớc nhiều chông gai thách thức Tổng công ty để hoàn thành nhiệm vụ mà Đảng Nhà n-ớc đà giao phó Đề tài: "phân tích chiến l-ơc xuất Tổng công ty chè Việt Nam" đà phân tích số vấn đề sau 1.Giới thiệu kháI quát Tổng Công ty chè Việt Nam 2.Khái quát thị tr-ờng chè giới 3.Đánh gía thực lực Tổng công ty chè Việt Nam Các nhân tố ảnh h-ởng đến khả cạnh tranh Tổng công ty thị tr-ờng 5.Đánh giá lựa chọn thị tr-ờng 6.Phân tích nội dung chiến l-ợc xuất Tổng công ty chè Việt Nam (giai đoạn 2001-2010) 43 -chiến l-ợc thị tr-ờng -chiến l-ợc sản phẩm -chiến l-ợc giá 7.Quá trình thực chiến l-ợc (năm2001 tháng đầu năm 2002) Một số đánh giá đIều chỉnh chiến l-ợc cho thời gian tới Đối với doanh nghiệp Việt Nam,đặc biệt doanh nghiệp Nhà n-ớc việc xây dựng chiến l-ợc kinh doanh quốc tế vấn đề nhiều mẻ Do đó, dù đà có nhiều cố gắng nh-ng đề tàI đề cập đ-ợc vàI chiến l-ợc Tổng công ty chè Việt Nam 44 TàI liệu tham khảo 1.Tạp chí "ng-ời làm chè" số & 9/2002 2.Thời báo kinh tế Việt Nam số 102/2002 3.Bản tin nội Tổng công ty chè Việt Nam tháng 7/2002 Bản tin kinh tế - kỹ thuật tháng 9/2002 Ch-ơng trình phát triẻn sản xuất kinh doanh 1996-2000 Tổng công ty chè Việt Nam Kế hoạch sản xuất chè 1999-2000 ch-ơng trình phát triển đến năm 20052010 Báo cáo hoạt động sản xuất kinh doanh Tổng công ty chè Việt Nam Báo cáo xuất nhập Tổng công ty chè Việt Nam Báo cáo tổng hợp năm 2001 tháng đầu năm 2002 10.Tin thị tr-ờng - Tin tuần - Tham khảo Tổng công ty chè Việt Nam 11 Việt Nam- dự án đa dạng hoá trồng khuyến khích xuất 45 Mục lục Phần I: Mở đầu .1 1- TÝnh cÊp thiÕt cđa ®Ị tài nghiên cứu .1 2- Mục đích nghiên cứu .2 3- Đối t-ợng phạm vi nghiên cứu 4- Ph-ơng pháp nghiên cứu .2 PhÇn II: Phân tích chiến l-ợc xuất Tổng Công ty chÌ ViƯt Nam I- Giíi thiƯu kh¸i qu¸t vỊ Tỉng C«ng ty chÌ ViƯt Nam .3 II- Cơ sở hình thành chiến l-ợc xuất khÈu cđa Tỉng C«ng ty chÌ ViƯt Nam 1- Khái quát thị tr-ờng chè giới triển vọng phát triển .3 1.1 Sản l-ợng chè trªn thÕ giíi 1.2 Xt khÈu chÌ cđa c¸c n-íc trªn thÕ giíi .6 1.3 Tiªu thơ chÌ trªn thÕ giíi 1.4 Gi¸ chÌ thÕ giíi 2- Phân tích đánh giá khả Tổng Công ty chè Việt Nam 11 2.1 Đánh giá thực lực Tổng Công ty 11 2.2 Những yếu tố ảnh h-ởng đến khả cạnh tranh cđa Tỉng Ct 19 3- So s¸nh lùc chän thÞ tr-êng 21 3.1 Thị tr-ờng I rắc 21 3.2 Thị tr-ờng Liên Xô cũ n-ớc §«ng Au 21 3.3 Thị tr-ờng Đài Loan 22 3.4 Thị tr-ờng Nhật Bản 22 3.5 ThÞ tr-êng ASEAN 22 3.6 ThÞ tr-êng Anh 23 3.7 ThÞ tr-êng Pakistan 23 46 3.8 ThÞ tr-êng Mü 23 III- ChiÕn l-ỵc xt Tổng Công ty chè Việt Nam (giai đoạn 2001 2010) 24 1- ChiÕn l-ỵc đa ph-ơng hoá thị tr-ờng 25 1.1 Mục tiêu chiến l-ợc 25 1.2 Các biện pháp để thực chiến l-ợc 27 2- ChiÕn l-ợc sản phẩm 29 2.1 Mơc tiªu cđa chiÕn l-ỵc 29 2.2 Các biện pháp thực chiến l-ợc 30 3- Chiến l-ợc giá 34 4- Thùc tÕ chiến l-ợc xuất Tổng Công ty chè Việt Nam (trong nam 2001 tháng đầu năm 2002) 36 5- Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện chiến l-ợc xuất Tổng Công ty chè Việt Nam thêi gian tíi 37 PhÇn III: KÕt luËn 40 Tài liệu tham khảo 42 47 ... II: Phân tích chiến l-ợc xuất Tổng công ty chè Việt Nam I.Giới thiệu khái quát Tổng công ty chè Việt Nam Liên hiệp xí nghiệp nông công nghiệp chè Việt Nam( thành lập năm 1974) tiền thân Tổng công. .. .2 Phần II: Phân tích chiến l-ợc xuất Tổng Công ty chè Việt Nam I- Giới thiệu khái quát Tổng Công ty chÌ ViƯt Nam .3 II- Cơ sở hình thành chiến l-ợc xuất Tổng Công ty chè Việt Nam 1- Khái... Tổng công ty để hoàn thành nhiệm vụ mà Đảng Nhà n-ớc đà giao phó Đề tài: "phân tích chiến l-ơc xuất Tổng công ty chè Việt Nam" đà phân tích số vấn đề sau 1.Giới thiệu kháI quát Tổng Công ty chè