i TRNG I HC CN TH KHOA THY SN  TH L HUYN SO SÁNH HIU QU S DNG CÁC LOI THC N VIÊN CA CÁ TRA (Pangasianodon hypophthalmus) GING LUN VN TT NGHIP I HC NGÀNH NUÔI TRNG THY SN 2009 ii TRNG I HC CN TH KHOA THY SN  TH L HUYN SO SÁNH HIU QU S DNG CÁC LOI THC N VIÊN CA CÁ TRA (Pangasianodon hypophthalmus) GING LUN VN TT NGHIP I HC NGÀNH NUÔI TRNG THY SN CÁN B HNG DN PGs. Ts. NGUYN THANH PHNG 2009 iii i I CM T Xin bày t lòng bit n sâu sc n Ban Ch Nhim khoa Thy Sn, cùng quý thy cô ã có công dìu dt, dy bo trong sut quá trình hc tp  ging ng . Xin chân thành bày t lòng bit n sâu sc n thy Nguyn Thanh Phng ã hng dn, tn tình giúp , ng viên và óng góp nhiu ý kin quý báu trong sut thi gian thc hin  tài và hoàn thành lun vn tt nghip. Xin gi li cm n chân thành n anh Trn Minh Phú, ch Trn Lê Cm Tú và anh Nguyn Hoàng c Trung ã tn tình h tr, hng dn, giúp  và truyn t nhng kinh nghim quý báu, nhng li khuyên b ích trong quá trình thc hin lun vn tt nghip. i li cm n các anh chi trc, các bn lp Thy sn Khoá 31, các n cùng mng  tài ã giúp  và có nhiu ý kin óng góp thit thc trong sut khoá hc cng nh trong thi gian làm lun vn tt nghip. Cui cùng xin cho tác gi bày t lòng kính trng chân thành n gia ình và ngi thân ã to mi u kin thun li nht c v vt cht ln tinh thn  tác gi hoàn thành bài lun vn này. Chân thành cm n! ii TÓM TT Cht lng thc n viên công nghip dùng nuôi cá tra (Pangasianodon hypophthalmus) có nh hng n tng trng và hiu qu kinh t. ánh giá hiu qu s dng ca mt s loi thc n viên có sn lng ln trên th trng s là c s ngi nuôi chn thc n thích hp nhm m bo cá nuôi tng trng t và t hiu qu kinh t. Nghiên cu c tin hành gm u tra thông tin v các loi thc n bán trên th trng  thành ph Cn Th và thí nghim ánh giá hiu qu s dng 4 loi thc n ca cá tra giai n ging trong b. u tra thông tin v thc n bán trên th trng  thành ph Cn Thc tin hành bng cách u tra phng vn 24 ca hàng bán thc n gia súc và thy n ti Qun Ninh Kiu, Qun Bình Thy, Qun Ô Môn, Qun Tht Nt, Qun Cái Rng theo mu chun b trc. Kt qu cho thy có khong 16 loi thc n viên công nghip vi các nhãn hiu khác nhau, trong ó các nhãn hiu ni ting nh Cargill, CP và UP c bán nhiu  các i lý nm trong vùng nuôi trng m cá tra nh Tht Nt và Ô Môn. Ngc li, các nhãn hiu khác thì phân b rãi rác các khu vc nuôi trong thành ph Cn Th.  Qun Tht Nt và Ô Môn có sa dng cao nht v chng loi và kích c thc n áp ng c nhu u ng và nuôi, Qun Tht Nt chim 9/16 loi thc n, Qun Ô Môn chim 7/16 loi. t qu thí nghim v hiu qu s dng 4 loi thc n vi sn lng ln c bán trên th trng c tin hành trong 12 b composite (0,5 m 3 /b) có c chy tràn và sc khí lin tc. Mt  cá th là 30 con/b và c cho n 2 n/ngày theo nhu cu. Khi lng trung bình ca cá khi thí nghim là 20 g/con. Thi gian thí nghim là 3 tháng. Kt qu cho thy h s FCR  thc n mã s 1 (1,22) thp hn so vi các nghim thc còn li (p<0,05) và tc  tng trng khi lng và tng trng tuyt i  cá cho n thc n mã s 2 là thp nht ln t là 33,1 g và 0,39 g/ngày; và cao nht là cá cho n thc n mã s 3 vi tng trng là 41,6 g và tng trng tuyt i là 0,49 g/ngày. Tuy nhiên, tc  tng trng và tng trng tuyt i gia cá cho n các loi thc n khác bit không có ý ngha thng kê. Bên cnh ó, h s HSI và t l sng gia cá cho n thc n khác nhau cng sai khác không có ý ngha thng kê. iii C LC Trang I CM T i TÓM TT ii C LC iii DANH SÁCH BNG v DANH SÁCH HÌNH vi Phn 1: T VN  1 1.1 Gii thiu 1 1.2 c tiêu ca  tài 1 1.3 i dung ca  tài 2 1.4 Thi gian thc hin  tài 2 Phn 2: TNG QUAN TÀI LIU 3 2.1 c m sinh hc ca cá tra (Pangasianodon hypophthalmus) 3 a)  thng phân loi và hình thái 3 b) c m sinh hc cn bn 4 2.2 Nhu cu dinh dng 4 a) Nhu cu m và acid amin 4 b) Nhu cu cht bt ng (Cacbohydrate) 6 c) Nhu cu cht béo 7 d) Nhu cu nng lng 8 e) Nhu cu vitamin 9 f) Nhu cu cht khoáng 9 2.3 ng quan v tình hình s dng thc n trong nuôi trng thy sn trong nc và trên th g ii 10 a) Trên th gii 10 b) Tình hình chung v s dng thc n cho cá tra và basa BSCL 11 2.4 Tiêu chun ngành v thc n hn hp dng viên cho cá Tra và Ba sa (28 TCN 188 : 2004 Thc n hn hp dng viên cho cá Tra và Ba sa) 13 Phn 3: VT LIU VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU 16 3.1 a m và thi gian thc hin thí nghim 16 3.2 Kho sát tình hình kinh doanh các loi thc n công nghip cho cá tra trên t s khu vc  Thành Ph Cn Th 16 3.3 So sánh hiu qu s dng 4 loi thc n có sn lng tiêu th ln trên th trng ca cá tra (Pangasianodon hypophthalmus) ging 16 3.3.1i tng thí nghim 16 3.3.2 trí thí nghim 16 3.3.3t liu nghiên cu 17 3.3.4Phng pháp trin khai thí nghim 17 3.3.5Phân tích mu 19 3.3.6Tính toán s liu 19 3.4  lý s  li u 20 Phn 4: KT QU VÀ THO LUN 21 4.1 Tình hình kinh doanh các loi thc n công nghip trên th trng 21 4.2 So sánh hiu qu ca 4 loi thc n trên cá tra ging 23 iv 4.2.1Các yu t môi trng trong thí nghim 23 4.2.2t qu phân tích mu thc n thí nghim 24 4.2.3  l sng ca cá 25 4.2.4 ng trng ca cá thí nghim 26 4.2.5 s và chi phí thc n 27 4.2.6 Cht lng cá nuôi 28 4.2.6.1 Thành phn sinh hoá ca cá tra trc và sau thí nghim 28 4.6.2.2 Hiu qu s dng Protein (PER) 30 4.6.2 T l gan/thân ca (HSI) (Hepatic Somatic Index) 31 4.7.2 Màu sc ca tht cá 32 Phn 5: KT LUN-  XUT 33 5.1 Kt lun 33 5.2  xut 33 TÀI LIU THAM KH O 34 PH LC 37 v DANH SÁCH BNG Trang ng 2.1: So sánh nhu cu cht m ca 3 loài cá 5 ng 2.2: Nhu cu tng loi acid amin ca cá nheo M và cá trê Phi (Lovell, 1989) 6 ng 2.3: Mc s dng ti a lipid trong thc n mt s loài cá 8 ng 2.4: Nhu cu vitamin cho mt s loài cá (mg/kg thc n ) 9 ng 2.5: Ch tiêu cm quan ca thc n viên 13 ng 2.6: Ch tiêu lý, hóa ca thc n viên 14 ng 4.1: Sa dng v chng loi và kích c ca mt s thc n trên th trng 22 ng 4.2 Các yu t môi trng thí nghim 24 ng 4.3 Thành phn hóa hc ca 4 loi thc n s dng trong thí nghim 24 ng 4.4: T l sng ca cá sau thí nghim vi 4 loi thc n công nghip 26 ng 4.5: nh hng ca các loi thc n thí nghim lên s sinh trng ca cá 26 ng 4.7: Thành phn hoá hc ca cá trc và sau thí nghim 30 ng 4.8: Hiu qu s dng protein ca cá tra 30 ng 4.9: T l gan/thn (HSI) ca cá tra sau khi kt thúc thí nghim 31 vi DANH SÁCH HÌNH Trang Hình 2.1: Cá tra (Pangasianodon hypophthalmus) 3 Hình 3.1: Các loi thc n làm thí nghim 17 Hình 3.2: H thng thí nghim 18 Hình 3.3: Cá b trí thí nghim 18 Hình 4.1: Biu  th hin sa dng ca các loi thc n trên khu vc u tra 21 Hình 4.2: S kênh phân phi sn phm thc n viên (thc n công nghiêp) 22 Hình 4.3: Tng trng ca cá sau thí nghim 27 1 Phn 1: T VN  1.1 Gii thiu Trong nhng nm gn ây ngành thy sn ngày càng gi mt vai trò quan trng trong c cu phát trin kinh t Vit Nam nói chung và ng Bng Sông u Long nói riêng. Trong ó, nuôi các i tng nc ngt ngày càng phát trin, c bit là các tnh nh An Giang, ng Tháp, Cn Th,… Trong s các i tng nuôi thu sn nc ngt thì cá tra (Pangasianodon hypophthalmus) là t i tng nuôi ph bin và c xem là trng m ca khu vc. Ngày nay trong nuôi cá tra ngoài vic tuân th theo các qui trình k thut nhm m bo cht lng ca sn phm áp ng nhu cu xut khu, hn ch ô nhim môi trng thì vn  gim giá thành  gim chi phí sn xut và tng thu nhp cho ngi nuôi ngày càng c chú ý hn. Trong các khon chi phí u t thì chi phí thc n chim t l ln nht trong vic nuôi cá tra thâm canh, khong 77% chi phí sn xut (Nguyn Thanh Phng, 1998). Vì vy, thc n có nh ng rt ln n chi phí sn xut, u t và li nhun ca ngi nuôi. Tuy nhiên, xut phát t thc t sn xut trong nhng nm gn ây, thì ã có rt nhiu loi thc n công nghip ca các công ty c bán ph bin trên th trng vi các nhãn hiu khác nhau. Theo u tra ca Trn Vn Nhì (2005) có khong 18 công ty sn xut thc n cho cá và có nhiu loi sn phm xut hin  các vùng nuôi nhng ngi nuôi cá khó bit c cht lng ca thc n và snh hng nh th nào n t l sng và tng trng ca cá nuôi. Vì vy, vn c t ra hin nay t thc t sn xut ca ngi nuôi là làm th nào tìm ra c mt loi thc n có giá thành phù hp mà vn m bo cho cá tng trng tt, góp phn làm gim chi phí sn xut và tng li nhun. Xut phát t nhng yêu cu trên  tài nghiên cu “So sánh hiu qu s dng các loi thc n viên ca cá tra (Pangasianodon hypophthalmus) ging”c thc hin. 1.2 c tiêu ca  tài Nhm ánh giá cht lng ca mt s loi thc n viên có sn lng và th phn ln trên th trng  giúp ngi nuôi có c s chn c loi thc n t nhm m bo cá tng trng tt và ci thin hiu qu kinh t. Ngoài ra,  tài cng tìm hiu tình hình kinh doanh các loi thc n viên nuôi cá tra trên th trng  mt s khu vc ca Thành Ph Cn Th. [...]... th c n viên cho cá Tra và cá Ba sa 2.4.2 Phân lo i Th c n viên cho cá Tra và cá Ba sa g m 6 lo i s d ng cho các giai phát tri n c a cá v i các s hi u nh sau: n • 1: d ng m nh (ho c viên) dùng cho cá có kh i l ng: 0,05) H s FCE c a cá cho n th c n 1 t cao nh t (0,82) khác bi t có ý ngh a th ng k so v i FCE c a cá cho n các th c n còn l i l... nghi m dùng cho giai n cá gi ng Nhìn chung, thành ph n dinh d ng c a các lo i th c n thí nghi m khá g n nhau Hàm l ng m c a các lo i th c n 2,3 và 4 r t g n nhau h n 30% nh ng th c n 1 có hàm l ng m cao h n các th c n khác kho ng 3% m và x c a các th c n có sai khác nhau, m th c n 2 cao nh t h n 11,3% còn các th c n còn l i d i 10% Hàm l ng tro và x th c n 3 cao nh t N ng l ng c a các lo i th c n khá... th hi n s CÁI R NG NINH KIU m a d ng c a các lo i th c n trên khu v c u tra Bên c nh ó, thì các lo i th c n n i ti ng nh UP, Cargill, Aquafeed và CP c bán nhi u h u h t các i lý, ng th i t p nhi u khu v c tr ng m nuôi cá tra nh Qu n Ô Môn và Qu n Th t N t Trong ó, nhi u nh t là th c n UP (chi m 37,5% trong t ng s 24 i lý u tra) , Cargill chi m 31,3%, Aquafeed chi m 25% và CP chi m 18,8%, các nhãn hi... p các acid béo và các h p ph n khác tham gia vào c u o màng c b n và là dung môi hòa tan và v n chuy n các ch t tan trong m nh vitamin A, D, E, K,… Ch t béo c d tr trong gan, c và các d ng mô bao quanh thành ru t, hay t o l p m r t l n nh cá basa chi m 25% th tr ng khi cho cá n th c n có quá nhi u n ng l ng (Mertrampf, 1992 c trích d n b i Tr n V n Nhì, 2005) Theo Nguy n Thanh Ph ng và ctv (1999) cá. .. i l ng: 20,00-200,00 g/con • 5: d ng viên s d ng cho c cá có kh i l ng: 200,00-500,00 g/con • 6: d ng viên s d ng cho c cá có kh i l ng: l n h n 500,00 g/con 2.4.3 Yêu c u k thu t Các ch tiêu c m quan c a th c n viên cho cá Tra và cá Ba sa ph i theo úng yêu c u quy nh trong B ng 2.5 ng 2.5: Ch tiêu c m quan c a th c n viên TT Ch tiêu Yêu c u 1 Hình d ng bên ngoài Viên hình tr (ho c m nh) u nhau, b m . dng Nghiên cu dinh dng ca các loài cá trn h Pangasidae, nht là các loài nuôi ch yu  Vit Nam (cá ba sa, cá tra, cá hú, ) mi c chú ý t nm 1997. a). c bán nhiu  các i lý nm trong vùng nuôi trng m cá tra nh Tht Nt và Ô Môn. Ngc li, các nhãn hiu khác thì phân b rãi rác các khu vc nuôi