Trong những năm gần đây, dưới sự phát triển vượt bậc của nền công nghệ thông tin. Trên thực tế đã có rất nhiều bạn học sinh sử dụng internet tìm kiếm tài liệu, thông tin bài học, song song đó internet là phương tiện giải trí, chia sẻ, kết nối các bạn học sinh với nhau. Nhìn từ góc độ này chúng ta thấy internet như một cánh cửa thần kỳ mở ra nhiều cơ hội để kết nối, học hỏi, tiếp cận với thế giới. Internet đã đem lại rất nhiều lợi ích cho lĩnh vực giáo dục, tuy nhiên trong giai đoạn từ cuối năm 2019 trở về trước nó cũng chỉ đóng vai trò là phương tiện hỗ trợ trong việc học tập. Phương pháp chính vẫn là giảng dạy và truyền đạt kiến thức một cách trực tiếp giữa giáo viên và học sinh, phương pháp này vẫn được đánh giá là phương pháp có hiệu quả từ xưa đến nay.
GIẢ THUYẾT KHOA HỌC VÀ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Giả thuyết khoa học
Học sinh gặp nhiều khó khăn khi chuyển từ học trực tiếp sang học trực tuyến, đặc biệt là với khoảng 30% học sinh là dân tộc thiểu số và một tỷ lệ lớn gia đình thuộc hộ nghèo, cận nghèo Những yếu tố này ảnh hưởng đáng kể đến khả năng tiếp cận và chất lượng giáo dục trực tuyến.
Trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, việc đảm bảo quá trình học tập cho học sinh, đặc biệt là học sinh THPT, là vô cùng quan trọng để không bị gián đoạn.
Bộ Giáo dục đã yêu cầu tạm thời chuyển đổi hình thức dạy học từ trực tiếp sang trực tuyến cho đến khi dịch bệnh được kiểm soát Dạy học trực tuyến hiện đang là vấn đề nóng, thu hút sự quan tâm lớn từ phụ huynh và xã hội Mặc dù học trực tuyến mang lại nhiều lợi ích như giúp học sinh học tại nhà và hỗ trợ công tác phòng chống dịch, nhưng vẫn tồn tại nhiều khó khăn, đặc biệt đối với học sinh dân tộc thiểu số và những gia đình có hoàn cảnh khó khăn ở vùng sâu, vùng xa, nơi ít tiếp cận công nghệ thông tin.
Mục tiêu nghiên cứu
Khi chuyển từ học trực tuyến sang học trực tiếp, nhiều học sinh gặp khó khăn trong việc theo kịp kiến thức do gián đoạn trong quá trình học Điều này đặc biệt xảy ra với những em không có điều kiện học tập hoặc phải điều trị Covid-19, cũng như những em đang trong thời gian cách ly tập trung.
Học sinh THPT Nguyễn Đình Chiểu đã chuyển từ hình thức học trực tiếp sang học trực tuyến, và các phương pháp học trực tuyến phổ biến nhất bao gồm các lớp học trực tuyến qua video, tài liệu học tập điện tử, và các ứng dụng tương tác Những hình thức này không chỉ giúp học sinh tiếp cận kiến thức dễ dàng mà còn tạo điều kiện cho việc tương tác giữa giáo viên và học sinh Để đạt hiệu quả cao trong học tập trực tuyến, việc sử dụng công nghệ phù hợp và xây dựng lịch học hợp lý là rất quan trọng.
- Những khó khăn của của học sinh THPT Nguyễn Đình Chiểu khi học trực tuyến là gì?
- Nguyên nhân của những khó khăn của học sinh khi học trực tuyến?
- Giải pháp nào để khắc phục khó khăn khi học sinh THPT từ học trực tiếp sang học trực tuyến ?
Bài viết này sẽ phân tích thực trạng và nguyên nhân gây khó khăn trong việc học trực tuyến của học sinh Chúng tôi sẽ chỉ ra các nguyên nhân chính, phụ, cơ bản và không cơ bản, nhằm giúp hiểu rõ hơn về những bất cập trong hình thức học tập này.
Mục tiêu của đề tài là hiểu những khó khăn mà học sinh Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu gặp phải khi chuyển đổi giữa hình thức học trực tiếp và trực tuyến, đặc biệt là đối với học sinh thuộc các dân tộc thiểu số Bài nghiên cứu sẽ chỉ ra những nỗi lo lắng của học sinh và đề xuất các giải pháp nhằm giảm bớt gánh nặng cho các em Ngoài ra, đề tài cũng tìm hiểu các biện pháp hỗ trợ mà trường đã thực hiện để giúp học sinh vượt qua khó khăn, từ đó phát triển toàn diện Nhóm nghiên cứu sẽ phân tích ưu nhược điểm của các giải pháp học trực tuyến hiện tại và đưa ra các nhóm giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục cho học sinh và giáo viên trong khu vực Đăk R’Lấp và tỉnh Đắk Nông.
TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
Trước bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp và xã hội ngày càng phát triển, nhiều nghiên cứu đã được thực hiện để tìm hiểu về học trực tuyến và những khó khăn mà học sinh gặp phải trong phương pháp học này.
Nghiên cứu “Nghiên cứu vấn đề học online của sinh viên Đại học Sài Gòn” của Bùi Quang Dũng, Nguyễn Thị Hoài Phương, Trương Thị Xuân Nhi tập trung vào sinh viên ngành Công tác xã hội Kết quả cho thấy 25% sinh viên cảm thấy thiếu kỹ năng tương tác với giảng viên, trong khi 24% gặp khó khăn trong việc sử dụng công nghệ thông tin Đặc biệt, 43% sinh viên bày tỏ tâm lý chán nản và không hứng thú với việc học trực tuyến Nghiên cứu cũng chỉ ra những khó khăn khác liên quan đến điều kiện học tập, như không gian học tập không phù hợp.
Trong quá trình học tập trực tuyến, 31% sinh viên gặp khó khăn do thiếu địa điểm học tập phù hợp, trong khi 24% cho rằng việc thiếu phương tiện học tập đảm bảo đã ảnh hưởng đến hiệu quả học tập của họ Bên cạnh đó, 29% sinh viên cũng cho biết họ bị ảnh hưởng bởi tiếng ồn xung quanh khi học tại nhà.
Nghiên cứu mang tên “Cảm nhận của sinh viên chính quy khi trải nghiệm học trực tuyến hoàn toàn trong thời gian phòng chống dịch Covid-19” của Phan Thị Ngọc Thanh, Nguyễn Ngọc Thông và Nguyễn Thị Phương Thảo chỉ ra rằng khó khăn lớn nhất mà sinh viên gặp phải là vấn đề kết nối Internet không ổn định Các sinh viên thường xuyên đối mặt với tình trạng cúp điện, tốc độ đường truyền kém và việc phải sử dụng 3G do không có wifi, dẫn đến chi phí học tập tăng cao.
Chúng tôi nhận thấy rằng chưa có nhiều nghiên cứu về những khó khăn mà học sinh THPT gặp phải khi chuyển từ học trực tiếp sang trực tuyến, đặc biệt tại huyện Đắk R’Lấp và trường THPT Nguyễn Đình Chiểu Bên cạnh đó, thiếu hụt các biện pháp cụ thể để cải thiện tình hình học tập trong bối cảnh dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp Điều này đã thúc đẩy nhóm nghiên cứu của chúng tôi tiến hành khảo sát và đề xuất “Giải pháp khắc phục những khó khăn đối với học sinh Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu khi chuyển từ hình thức học trực tiếp sang trực tuyến”.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Phương pháp nghiên cứu
Tài đã tiến hành nghiên cứu và đánh giá thực trạng học tập trực tuyến tại trường THPT Nguyễn Đình Chiểu, cung cấp thông tin chi tiết về biểu hiện, nguyên nhân và hậu quả của hình thức học này Dựa trên kết quả nghiên cứu, tài đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường hứng thú học tập cho học sinh, giúp mỗi ngày đến trường trở thành một niềm vui.
4.2.1 Phương pháp nghiên cứu lý luận
- Thu thập các loại báo, tạp chí, công trình nghiên cứu, văn bản, tài liệu có liên quan đến đề tài
- Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan đến vấn đề nghiên cứu
4.2.2 Phương pháp nghiên cứu cụ thể:
Phương pháp thu thập thông tin thứ cấp bao gồm việc sử dụng các kênh truyền thông, tài liệu từ các nghiên cứu trước, internet, sách báo và ấn phẩm liên quan Ngoài ra, các tư liệu từ văn phòng đoàn và số liệu từ văn phòng nhà trường cũng là nguồn thông tin quan trọng.
Phương pháp khảo sát thực tế được thực hiện chủ yếu tại trường THPT Nguyễn Đình Chiểu, với việc sử dụng công cụ Google Form để thu thập dữ liệu từ hơn 800 học sinh các khối lớp 10, 11 và 12 Đoàn khảo sát cũng đã đến thăm một số gia đình dân tộc thiểu số và hộ nghèo, cận nghèo để thu thập thông tin thực tế Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu đã tiến hành phỏng vấn hơn 12 giáo viên về các vấn đề liên quan đến thực trạng, nguyên nhân và tính khả thi của các giải pháp đề xuất.
Phương pháp quan sát được áp dụng để theo dõi hành vi của học sinh trong quá trình học trực tuyến, đồng thời chú ý đến những học sinh gặp khó khăn hoặc không có điều kiện tham gia học trực tuyến khi lớp học trở lại hình thức học trực tiếp.
Phương pháp phỏng vấn trực diện sử dụng gợi ý phỏng vấn sâu và ghi âm để phân tích sau này Trong các trường hợp nhạy cảm, có thể áp dụng ghi chép tốc ký và sử dụng ký tự để ghi lại thông tin Điều quan trọng là chú trọng vào các thông tin nóng, đặc trưng và tiêu biểu của đối tượng phỏng vấn.
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Tìm hiểu chung về học trực tuyến
Học trực tuyến, hay còn gọi là E-learning, đang trở thành một khái niệm được quan tâm rộng rãi Theo PGS.TS Lê Huy Hoàng, E-learning là một hình thức đào tạo có thể là chính quy hoặc không chính quy, nhằm đạt được mục tiêu học tập hiệu quả Hình thức này cho phép sự tương tác trực tiếp giữa người dạy và người học, cũng như giữa các thành viên trong cộng đồng học tập, thông qua công nghệ thông tin và truyền thông.
Theo quan điểm hiện đại, E-learning là hình thức phân phát nội dung học qua các công cụ điện tử như máy tính và Internet, cho phép người học truy cập từ nhiều nguồn như website, đĩa CD, và video Trong E-learning, người dạy và người học có thể giao tiếp qua email, thảo luận trực tuyến, diễn đàn, và hội thảo video Bên cạnh E-learning, còn có hình thức tự học trực tuyến qua các trang web học miễn phí dành cho học sinh.
Học sinh THPT
Học sinh THPT bao gồm các em từ lớp 10 đến lớp 12, thường trong độ tuổi từ 16 đến 18 Tuy nhiên, một số học sinh có thể bắt đầu học sớm hơn hoặc muộn hơn so với độ tuổi tiêu chuẩn.
Hoạt động học tập là trọng tâm chính đối với học sinh THPT, với yêu cầu cao hơn so với cấp dưới, thể hiện rõ tính tích cực và độc lập về trí tuệ Ở độ tuổi này, học sinh rất nhạy bén với những điều mới mẻ và khao khát có những mối quan hệ bình đẳng trong cuộc sống Họ bắt đầu có nhu cầu sống tự lập, thể hiện qua sự tự lập về hành vi, tình cảm và đạo đức.
Nhu cầu giao tiếp với bạn bè cùng lứa tuổi trong tập thể ngày càng tăng cao Trong các nhóm, hiện tượng phân cực xảy ra, với một số bạn được nhiều người yêu mến và quan tâm, trong khi những bạn khác lại ít nhận được sự chú ý Những đặc điểm tâm sinh lý này tạo điều kiện thuận lợi cho các bạn nhanh chóng tiếp cận và sử dụng internet với nhiều mục đích khác nhau.
Thuận lợi của học trực tuyến
Để học trực tuyến, bạn chỉ cần một máy tính hoặc điện thoại kết nối Internet và tài khoản học viên Có nhiều trang web để bạn lựa chọn phù hợp với nhu cầu học tập Nhiều trường học đã áp dụng công nghệ này trong giảng dạy, đặc biệt là các trường THPT đã mở lớp học trực tuyến, giúp học sinh cân đối thời gian học và làm việc, từ đó tạo ra môi trường học tập tốt hơn.
Một số lợi ích của việc học trực tuyến:
Học sinh có khả năng tự quản lý thời gian của mình, cho phép linh hoạt trong việc sắp xếp lịch học thay vì bị ràng buộc bởi khung giờ cố định.
- Tiết kiệm chi phí như chi phí đi lại, số lượng các giáo viên hoặc học sinh không đủ để giảng dạy,…
Trong quá trình học tập, học sinh có khả năng tự kiểm soát và đánh giá bài giảng thông qua các công cụ đánh giá có sẵn, từ đó nhanh chóng áp dụng các biện pháp hỗ trợ như tham gia trò chơi và câu đố trong giáo dục trực tuyến Hơn nữa, bài giảng trực tuyến của giáo viên thường được lưu lại, giúp học sinh dễ dàng ôn tập hơn so với việc tìm kiếm tài liệu ghi chép.
Các tài liệu học tập phong phú và đa dạng, bao gồm bài giảng, bài tập và tài liệu biên soạn hệ thống từ cơ bản đến nâng cao, giúp học sinh lựa chọn trình độ phù hợp với khả năng tiếp thu của mình Điều này mang lại sự linh hoạt hơn so với chương trình và tốc độ học cố định mà giáo viên thường áp dụng theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Học trực tuyến mang lại cơ hội cho học sinh giao lưu và tương tác với nhiều người cùng lúc, giúp họ trao đổi kiến thức và kinh nghiệm học tập thông qua các nền tảng như forum, blog và Facebook.
Những khó khăn của học sinh khi học trực tuyến
Năm học Tổng số Dân tộc thiểu số Hộ nghèo, cận nghèo,
Bảng số liệu khái quát quát học sinh trường THPT Nguyễn Đình Chiểu
Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu được thành lập vào năm 2021 theo quyết định số 1098/QĐ-UBND của Ủy ban nhân dân tỉnh ĐắkNông, tách ra từ trường THPT Phạm Văn Đồng Mặc dù mới thành lập, số lượng học sinh đã tăng từ 230 lên hơn 900 trong năm học 2021-2022 Tuy nhiên, trường nằm trong khu vực kinh tế khó khăn, với khoảng 30% học sinh là dân tộc thiểu số và nhiều hộ gia đình thuộc diện nghèo và cận nghèo, cũng như những gia đình hưởng chế độ chính sách.
* Phân tích số liệu khảo sát:
Biểu đồ thể hiện trang wep học sinh và giáo viên sử dụng để dạy – học
Việc sử dụng trang web để dạy và học trực tuyến ảnh hưởng đáng kể đến kết quả học tập Nhiều giáo viên hiện nay lựa chọn Google làm công cụ hỗ trợ chính trong quá trình giảng dạy.
Trong số 8 công cụ dạy học trực tuyến, mỗi công cụ đều có những ưu và nhược điểm riêng Chẳng hạn, Zoom cho phép tối đa 500 người tham gia, trong khi Google Meet chỉ hỗ trợ 250 người Bên cạnh đó, chất lượng hình ảnh của Zoom đạt 1080p, vượt trội hơn so với 720p của Google Meet.
Biểu đồ loại hình kết nối internet được sử dụng trong học trực tuyến
Khi được hỏi về việc sử dụng wifi hay dữ liệu di động để học trực tuyến, 58.1% học sinh cho biết họ sử dụng wifi, trong khi 40.2% chọn dữ liệu di động, chỉ có 1.7% không trả lời Điều này cho thấy đa số học sinh đã chuẩn bị tốt về mạng để phục vụ cho việc học tập Mặc dù nhiều gia đình và học sinh đã nỗ lực khắc phục khó khăn để đáp ứng nhu cầu học trực tuyến, vẫn còn một số ít học sinh không có điều kiện Theo thống kê, toàn trường có 50 học sinh không đủ khả năng học trực tuyến, trong đó chỉ có 14 học sinh có thể tham gia.
Học sinh thường học chung tại nhà bạn bè, điều này cho thấy sự cần thiết của việc nhà trường hỗ trợ những nhóm học sinh này Đồng thời, việc học trực tuyến cũng đặt ra vấn đề về chi phí, bao gồm việc mua sắm điện thoại, máy tính và chi phí dữ liệu kết nối internet.
Biểu đồ thể hiện tỉ lệ tương tác với giáo viên trong quá trình học trực tuyến
Khi khảo sát về tương tác với giáo viên trong quá trình học, 57.7% học sinh cho biết họ tương tác thỉnh thoảng, 13.5% chỉ tương tác khi được giáo viên yêu cầu, trong khi 27.6% cho biết họ thường xuyên tương tác và 1.2% không bao giờ tương tác.
Hiện nay, sự tương tác giữa học sinh và giáo viên trong môi trường học trực tuyến đang ở mức thấp, khiến cho việc hiểu bài trở nên khó khăn hơn Trong khi học trực tiếp, việc giao tiếp giữa thầy cô và học sinh diễn ra thường xuyên, thì trong học trực tuyến, học sinh ít tương tác hơn, nhiều em thậm chí tắt camera để làm việc riêng Điều này không chỉ gây khó khăn cho giáo viên trong việc đánh giá mức độ hiểu bài của học sinh mà còn có thể dẫn đến tình trạng ỷ lại và ngại giao tiếp ở học sinh nếu tình trạng này kéo dài.
Biểu đồ thể hiện tương tác với các bạn trong lớp trong lúc học trực tuyến
Trong xu hướng đổi mới phương pháp dạy học lấy người học làm trung tâm, việc học sinh trao đổi bài tập với nhau mang lại hiệu quả cao trong việc hiểu bài Tuy nhiên, khi chuyển sang hình thức học trực tuyến, sự giao tiếp này dường như bị hạn chế, dẫn đến tình trạng học sinh ngại giao tiếp Điều này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng học tập mà còn trở thành một điểm yếu lớn trong tương lai của các em.
Biểu đồ thể hiện nhu cầu trong hình thức học trực tuyến
Kết quả từ cuộc khảo sát cho thấy nhu cầu học trực tuyến của học sinh chưa được đáp ứng đầy đủ, với tỷ lệ hài lòng chỉ đạt dưới 50%.
10 lên lên chiếm đến 40%.Vậy tại sao lại có điều này? Chúng em đưa ra 2 giả thuyết như sau:
Học trực tuyến đã dẫn đến tình trạng học sinh trở nên ít cởi mở và ngại giao tiếp Thiếu sự tương tác trong quá trình học khiến học sinh cảm thấy nhàm chán và kém hiệu quả Ngược lại, khi nhu cầu học tập được đáp ứng cao, tình trạng học sinh thụ động và ngại giao tiếp lại gia tăng, tạo ra mối lo ngại lớn.
Chúng tôi nhận thấy rằng nhóm học sinh trả lời từ 50-70% thường có học lực khá giỏi trở lên, nhờ vào tinh thần tự học cao của họ, giúp việc học trực tuyến không ảnh hưởng nhiều đến khả năng tiếp thu kiến thức Tuy nhiên, một vấn đề đáng lo ngại là học trực tuyến không cho phép giáo viên phân hóa học sinh để áp dụng phương pháp dạy hợp lý Nếu không giải quyết được vấn đề này, những học sinh có học lực yếu sẽ dễ cảm thấy nhàm chán và nản lòng, đặc biệt là những em đã có tư tưởng không chú tâm vào việc học.
Biểu đồ Thời gian dành cho việc học trực tuyến của HS
Về vấn đề thời gian học, chúng tôi khảo sát hơn 800 bạn học sinh thì nhận được kết quả như sau:
Theo khảo sát, 58% học sinh dành từ 3-5 giờ mỗi ngày cho việc học, trong khi 29,7% dành trên 5 giờ và chỉ 11,6% học dưới 3 giờ Thời gian học trực tiếp trung bình của học sinh thường dao động từ 4-6 giờ Mặc dù thời gian học trực tuyến cao hơn, nhưng hiệu quả học tập lại không tương xứng, cho thấy học sinh có thể đang lãng phí thời gian Thay vì sử dụng thời gian rảnh để phát triển kiến thức và kỹ năng sống, quỹ thời gian của các em ngày càng bị thu hẹp, dẫn đến việc hiệu quả học tập giảm sút.
11 liên tưởng đến vấn đề dịch bệnh sẽ kéo dài hơn nữa thì liệu rằng vấn đề này sẽ có hệ quả vô cùng nghiêm trọng
Trong bối cảnh học tập linh hoạt, học sinh thường xuyên chuyển đổi giữa hình thức học trực tiếp và trực tuyến, với một tuần học trực tiếp, sau đó là hai tuần học trực tuyến Điều này đặt ra nhiều thách thức cho các em khi quay trở lại trường học Để hiểu rõ hơn về những khó khăn này, chúng em đã tiến hành phỏng vấn trực tiếp học sinh và mở rộng nghiên cứu sang các đối tượng khác như giáo viên, học sinh dân tộc thiểu số, và các gia đình thuộc diện nghèo và cận nghèo.
Hình ảnh Phỏng vấn trực tiếp tại lớp
Qua các cuộc phỏng vấn nhóm, chúng em nhận thấy rằng những khó khăn trong học trực tuyến sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến việc học trực tiếp Học sinh trở lại trường thường có tâm lý không thoải mái và thiếu tự tin do không theo kịp nhịp độ học tập trên lớp, dẫn đến áp lực và mệt mỏi vì lỗ hổng kiến thức Nghiên cứu của chúng em chỉ ra những khó khăn cụ thể khi quay lại học trực tiếp tại trường.
Học sinh đã làm quen với việc học trực tuyến và bài giảng trình chiếu, tạo ra không gian học tập yên tĩnh và thoải mái tại nhà Việc dễ dàng tra cứu kiến thức trong giờ học giúp nâng cao chất lượng và độ sâu của kiến thức tiếp thu sau mỗi tiết học.
GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC NHỮNG KHÓ KHĂN
Giải pháp hướng đến học sinh
Sơ đồ học trực tuyến hướng đến học sinh làm trung tâm
Trong quá trình học trực tuyến, việc học sinh thực hiện giãn cách để phòng tránh dịch bệnh đã làm nổi bật sự cá nhân hóa trong học tập Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối ưu, mỗi học sinh cần trang bị cho mình những kỷ luật riêng trong quá trình học, vì đây là yếu tố quyết định đến kết quả học tập Chúng tôi đề xuất một số giải pháp nhằm hỗ trợ học sinh trong việc này.
Đầu tiên, mỗi học sinh cần chuẩn bị tâm lý vững vàng khi chuyển từ học trực tiếp sang học trực tuyến Sự thay đổi này có thể tạo ra áp lực tâm lý, khiến nhiều bạn cảm thấy khó khăn trong việc tiếp thu kiến thức và thiếu sự giao lưu với bạn bè, thầy cô Do đó, việc chuẩn bị tâm lý để học qua màn hình điện thoại hoặc máy tính là rất quan trọng.
Học sinh cần phát triển thói quen chủ động trong việc học tập bằng cách tự tìm hiểu nội dung bài học và tích cực tiếp nhận kiến thức Trong quá trình học online, nếu gặp khó khăn, học sinh nên tìm kiếm thêm các nguồn tài liệu chính thống để bổ sung kiến thức Đối với những bạn chưa có điều kiện học tập trước đó, việc chủ động liên hệ với giáo viên là rất quan trọng để hoàn thành nhiệm vụ và theo kịp tiến độ học tập của lớp.
Để có một buổi học hiệu quả, mỗi học sinh cần duy trì thái độ học tập nghiêm túc và chú tâm vào bài giảng của thầy cô Điều quan trọng là tránh để các yếu tố bên ngoài, như thời tiết hay mạng xã hội như Facebook, TikTok, ảnh hưởng đến quá trình học tập Việc loại bỏ những tác động này sẽ giúp nâng cao hiệu quả học tập.
Trong quá trình học trực tuyến, việc tương tác với giáo viên là rất quan trọng Giáo viên không thể biết được mức độ chú ý của bạn nếu bạn không tham gia tích cực, và họ cũng không thể liên tục kiểm tra hay nhắc nhở do thời gian học hạn chế.
18 có hạn Nếu như trong quá trình học bạn không chú ý, không tương tác với thầy cô thì tỷ lệ hiểu bài của bạn sẽ rất thấp
Cuối cùng, mỗi bạn nên chia sẻ và giải thích với bố mẹ cùng các thành viên trong gia đình về những khó khăn mà mình đang gặp phải Việc tương tác nhiều hơn với gia đình là cần thiết để tìm ra những biện pháp khắc phục, từ đó giúp các buổi học trực tuyến trở nên hiệu quả hơn.
Các giải pháp khắc phục khó khăn đối với học sinh khi học trực tuyến ở trường THPT
Mức độ khả thi của các giải pháp
Rất khả thi Khả thi
Học sinh trau dồi ứng dụng CNTT trong học tập Đồng thời phấn đấu học tập nghiêm túc, rèn luyện các môn học trên lớp
Mạnh dạn đưa ra ý kiến cá nhân, tự tin trong việc giao tiếp, tranh luận và hoà đồng với bạn bè, thầy cô khi học trực tuyến
Tham gia tích cực vào các hoạt động phong trào do trường, lớp và địa phương tổ chức, đặc biệt là các hoạt động nhóm và tập thể, giúp rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng thuyết trình và nâng cao sự tự tin.
Giải pháp hướng đến nhà trường và giáo viên
Nhà trường cũng cần có nhiều biện pháp nhằm thúc đẩy quá trình học tập cho học sinh Chúng em đề xuất 1 số giải pháp như sau:
Nhà trường nên duy trì liên lạc thường xuyên với phụ huynh để xây dựng kênh giao tiếp hiệu quả giữa giáo viên và phụ huynh Trong quá trình này, việc lắng nghe ý kiến của phụ huynh là rất quan trọng, giúp nhà trường tổng hợp những khó khăn mà phụ huynh gặp phải và đưa ra các giải pháp kịp thời.
Nhà trường sẽ lập danh sách các học sinh cần hỗ trợ, phối hợp với các ban ngành để đảm bảo không có học sinh khó khăn nào bị bỏ lại phía sau.
Nhà trường khuyến khích giáo viên áp dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy một cách nghiêm túc, hướng tới việc xây dựng môi trường học tập thân thiện và tích cực cho học sinh Cần sắp xếp thời khóa biểu một cách khoa học và hợp lý để không tạo áp lực cho học sinh Đồng thời, nhà trường cũng nên tổ chức các chương trình hấp dẫn trên mạng và nâng cao kỹ năng dạy học trực tuyến cho giáo viên.
Các tổ chức trong nhà trường, đặc biệt là Đoàn thanh niên, cần nhanh chóng nắm bắt tâm tư và nguyện vọng của đoàn viên thanh niên Việc này giúp họ nhận được sự hỗ trợ kịp thời và hiệu quả Đồng thời, các kênh truyền thông như Facebook nên được sử dụng để tuyên truyền và cổ vũ tinh thần cho đoàn viên, đặc biệt trong bối cảnh nhiều thông tin tiêu cực tràn lan trên mạng xã hội.
T Các giải pháp khắc phục khó khăn đối với học sinh khi học trực tuyến ở trường THPT
Mức độ khả thi của các giải pháp (đơn vị:%)
Rất khả thi Khả thi
1 Tăng cường các hoạt động kiểm tra, giám sát việc thực hiện nội quy, quy chế cơ quan
2 Tiếp tục thực hiện phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”
3 Tăng cường bồi dưỡng, tập huấn cho giáo viên về ứng dụng công nghệ thông tin trong trường học
4 Nhà trường có chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện cho những học sinh không có điều kiện học trực tuyến
Giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc và quan tâm đến học sinh, đặc biệt là những học sinh trong lớp của mình Họ cần gần gũi, tìm hiểu tâm tư và tình cảm của học sinh để trở thành người bạn đồng hành, hỗ trợ và giúp đỡ các em trong quá trình học tập và phát triển.
Bạn Lớn " của các bạn
6 Đoàn thanh niên phối hợp với giáo viên… để nâng cao đời sống tinh thần của ĐVTN, tổ chức các hoạt động ý nghĩa
Giáo viên nên tăng cường thời gian học tập của học sinh và giảm thời gian giảng bài, thay vì chỉ 45 phút, để giảm áp lực cho cả học sinh và giáo viên Điều này dẫn đến việc học sinh thường làm việc riêng trong giờ học trực tuyến Hình thức học trực tuyến cần được thiết kế để khuyến khích sự chủ động của học sinh trong quá trình học tập, tương tự như trong môi trường học trực tiếp.
Trong quá trình học trực tuyến, nhiều giáo viên thường sử dụng PowerPoint để giảng dạy, nhưng điều này có thể khiến học sinh không theo kịp kiến thức Nhóm nghiên cứu đề xuất rằng giáo viên nên dành thời gian cho học sinh để họ nắm bắt kiến thức mới và trao đổi về những nội dung khó hiểu Thay vì giảng dạy liên tục trong 45 phút, giáo viên chỉ nên tập trung vào những kiến thức trọng tâm trong khoảng 15 đến 20 phút và hướng dẫn học sinh hoàn thành sản phẩm học tập Cách tiếp cận này sẽ tăng cường tính chủ động và tích cực của học sinh trong quá trình học.
Trong quá trình học tập, nhiều học sinh có thể gặp khó khăn như học không đầy đủ, gián đoạn trong việc học, hoặc cần thời gian để ổn định khi vào lớp học Để khắc phục tình trạng này, nhóm nghiên cứu đề xuất rằng giáo viên nên chủ động xây dựng và thiết kế trước một video bài học.
Để hỗ trợ học sinh không theo kịp bài giảng, cần tổ chức các buổi dạy kèm và dạy bù, giúp học sinh chủ động hơn về thời gian Ngoài ra, việc đăng tải bài học trên hệ thống LMS cũng là một giải pháp hiệu quả để học sinh có thể theo dõi lại nội dung học tập.
Theo nghiên cứu, học sinh tương tác trên LMS còn thấp, trong khi giáo viên thường sử dụng Google Meet và Zoom như công cụ hỗ trợ Tuy nhiên, để đạt hiệu quả cao, cần kết hợp các công cụ hỗ trợ khác một cách tối ưu Giáo viên nên linh hoạt và đa dạng hóa hệ thống phần mềm để tạo ra tiết dạy năng động Trong quá trình giảng dạy, cần lồng ghép nhiều hoạt động nhằm thúc đẩy sự tương tác giữa học sinh và bài giảng Đồng thời, giáo viên cần có biện pháp theo dõi học sinh lơ là để kịp thời xử lý Để tạo ra tiết học hấp dẫn, giáo viên cũng nên nâng cao kiến thức về công nghệ thông tin trong thời đại chuyển đổi số.
Để tạo ra sản phẩm video sinh động và hấp dẫn, giáo viên cần nghiên cứu các phần mềm như ProShow Producer, Camtasia, Videoscribe, hoặc sử dụng thành thạo PowerPoint và đăng bài giảng trên YouTube.
Trong học trực tuyến, việc đánh giá thường xuyên qua kiểm tra giữa kỳ là cần thiết, vì vậy giáo viên cần linh hoạt sử dụng các công cụ như Azota và Google Form để thu thập kết quả học tập Tuy nhiên, gian lận trong kiểm tra là một vấn đề phổ biến, đặc biệt ở những học sinh lười học nhưng thành thạo công nghệ, dẫn đến điểm số không phản ánh đúng thực chất Để khắc phục, giáo viên nên thiết kế đề kiểm tra với nhiều câu hỏi hiểu biết, áp dụng và vận dụng cao, đồng thời giao cho học sinh các bài tập tự luận để củng cố kiến thức sau mỗi bài học.
Giáo viên cần đánh giá nghiêm túc thái độ học tập của học sinh để đưa ra giải pháp phù hợp Học sinh được yêu cầu làm bài vào vở, chụp kết quả và nộp qua các nền tảng như LMS, Zalo, Email hoặc các công cụ khác mà nhà trường đang sử dụng.
Các giải pháp khắc phục khó khăn đối với học sinh khi học trực tuyến ở trường
Mức độ khả thi của các giải pháp
Rất khả thi Khả thi
GV giảm thời gian giảng dạy trực tuyến để tập trung vào những nội dung chính, từ đó tạo điều kiện cho học sinh có nhiều thời gian hơn để trình bày sản phẩm và tương tác với các bạn học khác.
Tổ chức các buổi dạy kèm và dạy bù cho học sinh bị ảnh hưởng, đồng thời đăng tải bài học trên hệ thống LMS để học sinh có thể theo dõi và hoàn thành bài tập.
GV sử dụng thành thạo các công cụ hỗ trợ dạy học trực tuyến như Google meet, Zoom, Phần 82,2 17,8
21 mềm quay video bài giảng, Powerpoint,
GV phát huy tính năng động, tích cực của học sinh khi học trực tuyến
5 Đổi mới phương pháp dạy học, biên soạn tiến trình dạy học phù hợp với đối tượng HS
6 GV giao nhiệm vụ để học sinh thực hiện trước 67,5 32,5
7 GV tổ chức kiểm tra, ôn luyện qua mạng 73,6 26,4
Giải pháp hướng đến gia đình
Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ con em học trực tuyến hiệu quả Để khắc phục khó khăn trong quá trình học, gia đình cần thường xuyên động viên và phối hợp với nhà trường, lắng nghe tâm sự của con để có biện pháp xử lý kịp thời Mỗi gia đình nên xem buổi học trực tuyến như một lớp học chính thức, tránh gây mất trật tự hay yêu cầu con làm việc nhà trong giờ học Ngoài ra, tạo không gian học tập thoải mái và trang bị đầy đủ dụng cụ cần thiết như máy tính, điện thoại và internet là điều cần thiết để nâng cao hiệu quả học tập.
Gia đình có hoàn cảnh khó khăn nên chủ động liên hệ với nhà trường hoặc các cơ quan chức năng để nhận được sự hỗ trợ cần thiết nhằm khắc phục những khó khăn mà họ đang gặp phải.
Các giải pháp khắc phục khó khăn đối với học sinh khi học trực tuyến ở trường THPT
Mức độ khả thi của các giải pháp
Rất khả thi Khả thi
Cha mẹ tìm hiểu, học hỏi, nắm bắt tâm tư nguyện vọng của con cái trong tình hình phải học trực tuyến tại nhà
Khuyến khích các gia đình tạo ra không gian riêng tư và yên tĩnh cho trẻ em khi học trực tuyến Đồng thời, cần đầu tư vào thiết bị phù hợp để hỗ trợ việc học trực tuyến của con em.
Cha mẹ cần phối hợp chặt chẽ với địa phương, nhà trường và đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm để nắm bắt tình hình học tập và rèn luyện của học sinh, từ đó có những động viên và biện pháp kịp thời hỗ trợ các em.
Cha mẹ ngày càng chú trọng đến việc giao tiếp với con cái, nhằm hiểu rõ hơn về tâm lý và những khó khăn mà các em đang phải đối mặt Qua đó, họ có thể đưa ra lời khuyên, động viên và điều chỉnh hành vi theo hướng tích cực, giúp các em hòa nhập tốt hơn Điều này không chỉ khuyến khích các em biết chia sẻ mà còn nâng cao khả năng quan tâm đến mọi người xung quanh.
6.4 Nhóm giải pháp hướng tới địa phương
Chúng ta cần chú trọng hơn đến đời sống vật chất và tinh thần của các hộ gia đình dân tộc thiểu số, đặc biệt là những gia đình có hoàn cảnh khó khăn Việc thực hiện chính sách xã hội và hỗ trợ cho họ là rất cần thiết để cải thiện chất lượng cuộc sống và đảm bảo sự phát triển bền vững cho cộng đồng.
22 chi phí đi lại, ăn ở, chi phí học tập cho học sinh dân tộc thiểu số, hộ nghèo, cận nghèo…
Đầu tư vào việc xây dựng và nâng cấp hạ tầng điện, đường giao thông, cùng với hệ thống wifi và gói cước ưu đãi tại các thôn, bon, xã sẽ giúp người dân tiếp cận công nghệ thông tin một cách dễ dàng hơn.
- Tạo điều kiện cho các hộ gia đình dân tộc thiểu số, hoàn cảnh khó khăn được vay vốn để phát triển kinh tế, xây dựng nhà ở
Các giải pháp khắc phục khó khăn đối với học sinh khi học trực tuyến ở trường
Mức độ khả thi của các giải pháp
Rất khả thi Khả thi
Chúng ta cần chú trọng hơn đến đời sống vật chất và tinh thần của các hộ gia đình có hoàn cảnh kinh tế khó khăn Việc thực hiện các chính sách xã hội nhằm hỗ trợ chi phí đi lại, ăn ở và học tập cho học sinh thuộc diện chính sách là rất cần thiết.
Xử lý kịp thời những thông tin tiêu cực trên mạng xã hội Có những biện pháp thích hợp, an toàn để phòng chống dịch Covid-19 ở địa phương
Hợp tác với các cơ quan và ban ngành trong việc đầu tư xây dựng và nâng cấp hệ thống điện, internet, cũng như cải thiện đường giao thông tại các thôn, bon, xã sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc học tập của các bạn.
Tạo điều kiện cho các hộ gia đình hoàn cảnh khó khăn được vay vốn để phát triển kinh tế, xây dựng nhà ở
Bảng so sánh một số tác động trước và sau áp dụng giải pháp:
KẾT QUẢ Trước Sau thực nghiệm
Mức độ tiếp thu kiến thức Dưới 45% Trên 88%
Tương tác với GV trong quá trình học trực tuyến
Không có điều kiện học trực tuyến 49 HS 2 HS
Tương tác với các bạn trong quá trình học trực tuyến
Kết quả của giải pháp
Bảng so sánh một số tác động trước và sau áp dụng giải pháp:
KẾT QUẢ Trước Sau thực nghiệm
Mức độ tiếp thu kiến thức Dưới 45% Trên 88%
Tương tác với GV trong quá trình học trực tuyến
Không có điều kiện học trực tuyến 49 HS 2 HS
Tương tác với các bạn trong quá trình học trực tuyến
Hình ảnh Bài giảng được đăng tải trên https://lms.daknong.httt.edu.vn/
Bảng so sánh, biểu đồ và hình ảnh đã chỉ ra sự chuyển biến rõ rệt trước và sau khi thực hiện các phương pháp đổi mới trong dạy học trực tuyến Kết quả này không phải ngẫu nhiên, mà phản ánh mức độ ảnh hưởng tích cực đến việc tiếp thu kiến thức và khả năng tương tác của học sinh Ngoài ra, nó cũng giúp giải quyết một số khó khăn mà học sinh gặp phải khi học trực tuyến, đồng thời cho thấy rằng những học sinh trước đây không có điều kiện học trực tuyến vẫn có thể nắm bắt kiến thức khi chuyển sang học trực tiếp Điều này khẳng định giả thuyết của thực nghiệm đã được kiểm chứng.
