ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu
- Các bài thí nghiệm chủ đề Động vật môn Khoa học tự nhiên xây dựng trên phần mềm Moodle
- Quá trình dạy học chủ đề Động vật – môn Khoa học tự nhiên.
Giới hạn nghiên cứu
Các bài thí nghiệm chủ đề Động vật môn Khoa học tự nhiên – CTGDPT 2018.
Phương pháp nghiên cứu
2.3.1 Phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Trong quá trình nghiên cứu, các phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết được duy trì để lựa chọn và phân tích các vấn đề liên quan đến việc rèn luyện kỹ năng dạy học (KNDH) cho sinh viên ngành Sư phạm Sinh học (SPSH) thông qua dạy học vận động (DHVM) Phương pháp phân tích giúp thu thập và đánh giá các vấn đề lý thuyết, trong khi phương pháp tổng hợp cho phép tổng kết các phát hiện và xu hướng chung trong việc rèn luyện KNDH Từ đó, các nguyên tắc và quy trình rèn luyện KNDH bằng DHVM được xây dựng nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Sinh học cho sinh viên trường Đại học Sư phạm.
2.3.2 Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
2.3.2.1 Phỏng vấn và điều tra bằng bảng hỏi
- Điều tra thực trạng rèn luyện KNDH cho SV đại học ngành SPSH tại các cơ sở đào tạo GV thông qua phiếu hỏi và phỏng vấn
Nghiên cứu nhu cầu rèn luyện kỹ năng mềm của sinh viên ngành Sư phạm Sinh học được thực hiện thông qua việc sử dụng phiếu hỏi, bao gồm cả phiếu hỏi in trên giấy và phiếu hỏi thiết kế trực tuyến trên phần mềm Google.
- Điều tra sự phản hồi và ý kiến đóng góp của GV trường THCS về KNDH của SV ngành SPSH trong quá trình thực tập
Chúng tôi đã tiến hành trao đổi và thu thập ý kiến từ các chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục học, lý luận và phương pháp dạy học Sinh học, cùng với các chuyên gia kiểm định chất lượng, về những vấn đề liên quan đến kiến thức nền tảng học tập (KNDH) và dạy học vận động (DHVM) Đồng thời, chúng tôi cũng đã xây dựng rubric hướng dẫn đánh giá KNDH thông qua bảng hỏi và các cuộc trao đổi trực tiếp để nâng cao chất lượng giáo dục.
Chúng tôi tiến hành trao đổi và xin ý kiến đóng góp từ các giáo viên hướng dẫn thực tập sư phạm tại các trường Trung học cơ sở (THCS) về thực trạng kiến thức, năng lực dạy học (KNDH) của sinh viên đại học ngành Sư phạm Hóa học (SPSH) Qua bảng hỏi, chúng tôi mong muốn xác định những KNDH cần được tập trung rèn luyện cho sinh viên, nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong giảng dạy.
Chúng tôi đã tiến hành trao đổi và xin ý kiến đóng góp từ các chuyên gia về lý luận và phương pháp giảng dạy môn Sinh học, cùng với giáo viên giỏi ở các trường THCS Mục tiêu là khảo sát hệ thống thao tác và yêu cầu sư phạm của một số kiến thức dạy học (KNDH) trong phạm vi nghiên cứu thông qua bảng hỏi và các cuộc trao đổi trực tiếp.
2.3.3 Phương pháp khảo nghiệm sư phạm
Khảo nghiệm được thực hiện để đánh giá hiệu quả và tính khả thi của hệ thống bài thí nghiệm về Động vật trong giảng dạy Khoa học Tự nhiên tại trường THCS, với mục tiêu nâng cao chất lượng dạy học.
2.3.3.2 Phương pháp KN (Khảo nghiệm)
Chúng tôi tiến hành khảo nghiệm sư phạm tại các trường trên địa bàn thành phố Đà Nẵng với qui trình sau::
- Chuẩn bị phiếu khảo nghiệm để đánh giá tính hiểu quả và khả thi của chủ đề
- Tham khảo ý kiến của GV hướng dẫn về nội dung chủ đề trên trang web để được hoàn chỉnh trước khi tiến hành khảo nghiệm
- Xây dựng phiếu đánh giá
- Liên hệ với các GV ở THCS để khảo nghiệm chủ đề
- Thu nhận kết quả và phân tích số liệu
- Phỏng vấn sâu khi cần thiết
2.3.3.3 Phương pháp xử lý số liệu
- Xử lý số liệu bằng phương pháp thống kê toán học dùng trong khoa học giáo dục (Sử dụng phần mềm Microsoft Excel 2010)
- Phân tích kết quả khảo sát và khảo nghiệm (định tính, định lượng) để có cơ sở đánh giá tính hiệu quả và khả thi của đề tài
Xử lý số liệu thực nghiệm bằng thống kê toán học là một phương pháp quan trọng trong nghiên cứu giáo dục, giúp phân tích và rút ra kết luận từ các kết quả điều tra và khảo nghiệm sư phạm thông qua việc áp dụng các công thức toán học.
Đánh giá và phân tích chất lượng câu trả lời giúp chúng ta hiểu rõ hơn về hiệu quả của việc áp dụng hệ thống bài thí nghiệm chủ đề Động vật học trong giảng dạy ở cấp Trung học cơ sở.
Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận liên quan đến đề tài: phần mềm Moodle, thí nghiệm, thực hành thí nghiệm chủ đề Động vật môn Khoa học tự nhiên
Khảo sát tình hình khai thác và sử dụng thí nghiệm trong dạy học Sinh học tại các trường THCS ở thành phố Đà Nẵng hiện nay cho thấy sự quan tâm và đầu tư của giáo viên vào phương pháp dạy học này Nghiên cứu chỉ ra rằng việc áp dụng thí nghiệm không chỉ giúp học sinh hiểu sâu hơn về kiến thức Sinh học mà còn kích thích sự sáng tạo và tư duy khoa học Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức trong việc triển khai thí nghiệm, bao gồm thiếu thiết bị và tài liệu hỗ trợ Do đó, cần có sự cải thiện và hỗ trợ từ các cơ quan giáo dục để nâng cao chất lượng dạy học Sinh học tại các trường THCS.
- Đề xuất quy trình xây dựng cấu trúc các bài thí nghiệm chủ đề Động vật môn Khoa học tự nhiên trên phần mềm Moodle
Nghiên cứu các tính năng của phần mềm Moodle là cần thiết để thiết kế website dạy học cho các bài thí nghiệm trực tuyến về chủ đề Động vật trong môn Khoa học tự nhiên, nhằm đảm bảo tính tương tác cao cho người học.
Khảo nghiệm sư phạm được thực hiện nhằm đánh giá tác động của công cụ Moodle trong việc cải thiện chất lượng giảng dạy và học tập các bài thí nghiệm về Động vật trong môn Khoa học tự nhiên Nghiên cứu này nhằm xác định hiệu quả của Moodle trong việc nâng cao khả năng tiếp thu kiến thức của học sinh và phát triển kỹ năng thực hành trong lĩnh vực khoa học tự nhiên.
SỬ DỤNG PHẦN MỀM MOODLE ĐỂ XÂY DỰNG CÁC BÀI THÍ NGHIỆM CHỦ ĐỀ ĐỘNG VẬT HỌC – MÔN KHTN
Quy trình xây dựng cấu trúc các bài thí nghiệm chủ đề Động vật học – môn KHTN trên Moodle
Quy trình xây dựng hệ thống các bài thí nghiệm chủ đề Động vật học – môn KHTN trên Moodle gồm 6 bước:
Sơ đồ 3 Quy trình xây dựng cấu trúc và nội dung dạy học các bài thí nghiệm trên
Bước 1: Phân tích cấu trúc các bài thí nghiệm trong chủ đề Động vật học
Bước 2: Xác định mục tiêu dạy học của chủ đề và mục tiêu cần đạt được trong các bài thí nghiệm khi sử dụng Moodle
Bước 3: Xác định nội dung và cấu trúc cho từng thí nghiệm tương ứng với mục tiêu dạy học
Bước 4: Thu thập, chọn lọc nguồn dữ liệu, học liệu liên quan đến chủ đề
Bước 5: Thiết kế bài thí nghiệm trên trang web học tập
Bước 6: Kiểm tra và hoàn thiện bài thí nghiệm trên trang web học tập
Bước 1:Phân tích cấu trúc các bài thí nghiệm trong chủ đề Động vật học
Cấu trúc của chủ đề Động vật học lớp 6
Dựa trên các nguồn tài liệu thì chủ đề Động vật học lớp 6 gồm hai nhóm:
- Nhóm I Nhóm động vật không xương sống; gồm bốn loài (Ruột khoang, Giun, Thân mềm, Chân khớp)
- Nhóm II Nhóm động vật có xương sống; gồm năm loài (Cá, Lưỡng cư, Bò sát, Chim, Thú)
Dựa vào cấu trúc trên, tôi đã chọn ba loài (Giun, Cá, Lưỡng cư) trong chủ đề Động vật học lớp 6 để xây dựng các bài thí nghiệm sau:
- Bài thí nghiệm số 1: Khả năng diệu kì của Giun đất trong ngành Nông nghiệp
- Bài thí nghiệm số 2: Chống ô nhiễm tiếng ồn – tiếng Ếch kêu vào mùa sinh sản
- Bài thí nghiệm số 3: Thiết kế máy bơm nước tự động cho bể cá mini
Và đó cũng là những bài thí nghiệm cần xây dựng để hỗ trợ cho HS và GV
Phân tích cấu trúc của các bài thí nghiệm gồm có các phần chính:
Bảng 3.1 Cấu trúc của các bài thí nghiệm
Chủ đề Tên thí nghiệm Cấu trúc
Giun đất – Món quà từ thiên nhiên
Khả năng diệu kì của Giun đất trong ngành Nông nghiệp
- Cách sử dụng dụng cụ và tiến hành thí nghiệm
- Những điều cần lưu ý khi tiến hành thí nghiệm
Lưỡng cư - Ếch “ộp” Chống ô nhiễm tiếng ồn – tiếng Ếch kêu vào mùa sinh sản
Cá – Động vật máu lạnh Thiết kế máy bơm nước tự động cho bể cá mini
Bước 2: Xác định mục tiêu dạy học của chủ đề và mục tiêu cần đạt được trong các bài thí nghiệm khi sử dụng Moodle
Xác định mục tiêu dạy học của chủ đề
Trong bài học: Lưỡng cư - Ếch “ộp”: Học sinh giải thích được biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn – tiếng Ếch kêu vào mùa sinh sản
Xác định mục tiêu cần đạt được
- Tự chủ và tự học: Tích cực thực hiện các nhiệm vụ của bản thân trong chủ đề học tập
Giao tiếp và hợp tác là yếu tố quan trọng trong quá trình học tập, giúp học sinh chủ động hoàn thành các nội dung liên quan đến chủ đề học Việc sử dụng ngôn ngữ khoa học để diễn đạt thông tin không chỉ nâng cao khả năng trao đổi trên diễn đàn với thầy cô và bạn bè, mà còn phát triển kỹ năng tư duy phản biện và làm việc nhóm.
- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Đề xuất được cách thiết kế thí nghiệm hợp lí và sáng tạo
Năng lực khoa học tự nhiên
Bảng 3.2 Năng lực khoa học tự nhiên
Nhận thức khoa học tự nhiên
- Học sinh nêu được đặc điểm cấu tạo ngoài thích nghi với đời sống vừa ở nước vừa ở cạn và cấu tạo bên trong của ếch
- Biết và trình bày được đời sống của loài ếch
Tiếng vang của tiếng kêu ếch, đặc biệt ở các con đực, là một hiện tượng thú vị trong thế giới lưỡng cư Sự vang vọng này chủ yếu xảy ra do cấu trúc cơ thể và cách phát âm của chúng, giúp chúng thu hút bạn tình và đánh dấu lãnh thổ Các loài ếch sử dụng túi âm thanh để khuếch đại âm thanh, tạo ra những tiếng kêu to và rõ ràng, dễ dàng truyền đi trong môi trường sống ẩm ướt của chúng Điều này không chỉ giúp chúng giao tiếp hiệu quả mà còn tăng khả năng sinh sản trong mùa giao phối.
- Nhận biết được hai túi kêu của ếch Nhờ hai túi kêu này mà tiếng kêu của ếch đực được vang đi rất xa
- Nêu và giải thích được một số biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn
Vào tháng 5 đến tháng 11, ếch nhái bước vào mùa sinh sản và kêu rất to, vang dội, thường kéo dài đến 1-2 giờ sáng trước khi thưa dần Âm thanh này có thể gây ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân trong khu vực.
- Ứng dụng kiến thức về chống ô nhiễm tiếng ồn để làm giảm tiếng ồn do ếch nhái phát ra
Dụng cụ thí nghiệm: Cần liệt kê được các dụng cụ cần thiết cho bài thí nghiệm, chức năng của các dụng cụ là gì
Để tiến hành thí nghiệm, trước tiên cần thực hiện các thao tác cơ bản để lắp đặt dụng cụ Sau đó, xác định rõ mục đích của bài thí nghiệm và thực hiện các bước cần thiết để đạt được mục tiêu đã đề ra.
Tiến hành được thí nghiệm: Chống ô nhiễm tiếng ồn – Tiếng Ếch kêu vào mùa sinh sản
Vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học Đưa ra được thêm một số ví dụ về vai trò của loài Ếch và các biện pháp bảo vệ chúng
- Có ý thức tìm hiểu về chủ đề học tập, say mê và hứng thú với việc khám phá khoa học tự nhiên
- Cẩn thận, trung thực và thực hiện an toàn trong quá trình làm thí nghiệm
Để tối ưu hóa việc sử dụng phần mềm Moodle, cần xác định rõ mục đích sử dụng, mục tiêu học tập và tính khả thi của những mục tiêu đó Việc trả lời các câu hỏi như "Mục đích sử dụng phần mềm Moodle là gì?" và "Mục tiêu học tập qua Moodle là gì?" sẽ giúp người dùng có cái nhìn rõ ràng hơn về hiệu quả và lợi ích của nền tảng này trong quá trình học tập.
Việc xác định mục đích sử dụng phần mềm Moodle sẽ giúp GV xác định được nội dung và cách thức sử dụng Moodle phù hợp nhất
VD: Sử dụng Moodle để dạy các bài thí nghiệm như một kênh tương tác đa chiều cho các GV và HS
Họ sẽ giao tiếp với nhau để giải quyết các vấn đề qua kênh như sau:
Hình 3.1: Mô hình giao tiếp thông qua kênh giao tiếp trên Moodle
Trong quá trình thiết kế khóa học để đảm bảo tính tương tác tôi lưu ý:
- Các hình ảnh phải được thiết kế sáng, đẹp, rõ nét và màu sắc hài hòa Các đoạn phim phải quan sát được một cách dễ dàng
Cụ thể hóa kiến thức lý thuyết cơ bản và đơn giản hóa những khái niệm phức tạp giúp học sinh tiếp thu một cách đầy đủ và sâu sắc.
Bố trí nội dung một cách hợp lý không chỉ thu hút sự chú ý mà còn kích thích sự tìm tòi và sáng tạo của học sinh, giúp các em khám phá, phát hiện và lĩnh hội những tri thức mới một cách hiệu quả.
- Cách bố trí các nút tương tác phải dễ hiểu, dễ sử dụng
- Có diễn đàn, phòng họp trực tuyến để HS tương tác với nhau và với GV
Bước 3: Xác định nội dung và cấu trúc cho từng thí nghiệm tương ứng với mục tiêu dạy học
Xác định nội dung cho từng thí nghiệm tương ứng với mục tiêu
Bảng 3.3 Nội dung cho thí nghiệm về loài Ếch tương ứng với mục tiêu
Các loại mô – đun Nội dung tương ứng trên phần mềm
Tạo các mô – đun tài nguyên tĩnh như trang văn bản về các kiến thức trong bài thí nghiệm
Giới thiệu tổng quát về Ếch (hình 3.3 )
Lý thuyết tập tính giao phối của Ếch (hình 3.4)
Tạo mô-đun bài thi (Quiz) giúp kiểm tra kiến thức của học sinh về lý thuyết, dụng cụ thí nghiệm và quy trình thực hiện thí nghiệm tương ứng với các mô-đun tài nguyên tĩnh đã được xây dựng trước đó.
Bài kiểm tra trắc nghiệm lý thuyết tổng quan về loài Ếch (10 câu)
Bài kiểm tra trắc nghiệm về dụng cụ và các bước tiến hành thí nghiệm (5 câu) (hình 3.6)
Tạo mô – đun tài nguyên tương tác với người khác như diễn đàn
Thí nghiệm ảo Chống ô nhiễm tiếng ồn - tiếng Ếch kêu vào mùa sinh sản (hình 3.7)
Tạo các tài nguyên khác
Tóm tắt bài thí nghiệm Tóm tắt lại các kiến thức trọng tâm trong bài thí nghiệm để học sinh biết được những nội dung chính cần chú ý
Bài đọc thêm Bao gồm các bước tiến để giải phẫu Ếch (hình 3.9)
Video giải phẫu động vật
Video hướng dẫn cho học sinh sử dụng dụng cụ và tiến hành giải phẫu (hình 3.10)
Hình 3.2 Một phần mô- đun phần Giới thiệu
Hình 3.3 Một phần mô – đun lý thuyết tập tính giao phối của Ếch
Hình 3.4 Một phần mô – đun về bài trắc nghiệm lý thuyết của loài Ếch
Hình 3.5 Một phần mô – đun về bài trắc nghiệm dụng cụ và các bước tiến hành thí nghiệm
Hình 3.6 Thí nghiệm – chống ô nhiễm tiếng ồn – tiếng Ếch kêu vào mùa sinh sản
Hình 3.7 Mô – đun về tóm tắt bài thí nghiệm
Hình 3.8 Mô – đun về bài đọc thêm
Hình 3.9 Mô - đun về video giải phẫu Ếch Bước 4: Thu thập, chọn lọc nguồn dữ liệu, học liệu liên quan đến chủ đề
Khi xác định nội dung và mục tiêu trọng tâm, giáo viên cần lên ý tưởng thiết kế bài thí nghiệm và thu thập tài liệu liên quan đến kiến thức động vật học Việc tìm kiếm thông tin từ sách giáo khoa, tạp chí ngành sinh học và Internet là cần thiết, sau đó biên soạn thành đoạn thông tin phù hợp để phục vụ cho quá trình giảng dạy hiệu quả.
Bước 5: Thiết kế bài thí nghiệm
Dựa vào các nguồn học liệu, tôi xin đề xuất phương án thiết kế mỗi bài thí nghiệm gồm những nội dung chính như sau :
Tài liệu dạng văn bản này là nguồn hỗ trợ lý tưởng cho người mới bắt đầu và học sinh muốn tìm hiểu tổng quát về các bài thí nghiệm Nó không chỉ cung cấp lý thuyết chi tiết về mục đích, cơ sở lý thuyết và dụng cụ thí nghiệm, mà còn bao gồm các bài kiểm tra nhỏ sau mỗi phần để củng cố kiến thức Cuối cùng, tài liệu còn có bài kiểm tra tổng hợp giúp người học ôn tập và đánh giá toàn bộ kiến thức đã tiếp thu.
Các bài trắc nghiệm nhỏ giúp học sinh kiểm tra kiến thức từng phần riêng biệt, tách nhỏ bài thí nghiệm thực hành thành những kiến thức cơ bản Những bài trắc nghiệm này phù hợp để học sinh ôn tập lại các khái niệm như dụng cụ thí nghiệm và các bước tiến hành, theo nhu cầu củng cố kiến thức cá nhân Sau khi hoàn thành bài trắc nghiệm, nếu học sinh không đạt yêu cầu, họ có thể xác định được những phần cần cải thiện.
25 điểm cần thiết thì sẽ có bài viết hỗ trợ về kiến thức phần đó cho học sinh đọc lại để cũng cố thêm kiến thức
- Các kiến thức liên quan đến bài thí nghiệm như: cơ sở lý thuyết, dụng cụ thí nghiệm, tiến hành thí nghiệm
- Thí nghiệm ảo: Để giúp học sinh hiểu hơn về thí nghiệm thực giúp học sinh định hình về bài thí nghiệm tốt hơn
Video giải phẫu động vật: Mỗi bài thí nghiệm sẽ đi kèm với liên kết đến video giải phẫu, trong đó có nội dung chi tiết về thí nghiệm cùng sự hướng dẫn trực tiếp từ giáo viên.
- Tóm tắt lí thuyết: Đây là nội dung được cung cấp sau mỗi bài thí nghiệm giúp cho học sinh cũng cố lại kiến thức
Bài viết này giới thiệu giao diện của ba thí nghiệm được thiết kế trên trang web học tập, bao gồm thí nghiệm số 1, thí nghiệm số 2 và thí nghiệm số 3.
Hình 3.10 Thí nghiệm số 1: Khả năng diệu kì của Giun đất trong ngành Nông nghiệp
Hình 3.11 Thí nghiệm số 2: Chống ô nhiễm tiếng ồn – tiếng Ếch kêu vào mùa sinh sản
Hình 3.12 Thí nghiệm số 3: Thiết kế máy bơm nước tự động cho bể cá mini
Bước 6: Kiểm tra và hoàn thiện bài thí nghiệm trên trang web học tập
Cuối cùng, cần hoàn thiện và chỉnh sửa hệ thống bài thí nghiệm bằng cách kiểm tra kỹ lưỡng các sai sót về kiến thức cũng như đảm bảo nội dung phù hợp với mục tiêu ban đầu Nếu cần, có thể điều chỉnh lại cấu trúc của bài thí nghiệm để đạt hiệu quả tốt nhất.
- Đưa các bài thí nghiệm vào hệ thống Kiểm tra số lượng nội dung trên trang web
Bảng 3.4 Kết quả xây dựng hệ thống ba bài thí nghiệm
Chủ đề Nội dung Số lượng
Giun đất – Món quà từ thiên nhiên
Trắc nghiệm – Lý thuyết về loài Giun 10 (câu)
Thí nghiệm ảo: Khả năng diệu kì của Giun đất trong ngành Nông nghiệp
Trắc nghiệm – Dụng cụ và các bước tiến hành thí nghiệm
Tóm tắt bài thí nghiệm 1
Video giải phẫu Giun đất 1
Trắc nghiệm – Lý thuyết về Lưỡng cư (Ếch) 10 (câu)
Tập tính giao phối của Ếch 1
Trắc nghiệm – Tập tính giao phối của Ếch 10 (câu)
Thí nghiệm ảo: Chống ô nhiễm tiếng ồn – tiếng Ếch kêu vào mùa sinh sản
Trắc nghiệm – Dụng cụ và các bước tiến hành thí nghiệm
Tóm tắt bài thí nghiệm 1
Cá – Động vật máu lạnh
Trắc nghiệm – Lý thuyết về loài Cá 10 (câu)
Thí nghiệm ảo: Thiết kế máy bơm nước tự động cho bể cá mini
Trắc nghiệm – Dụng cụ và các bước tiến hành thí nghiệm
Tóm tắt bài thí nghiệm 1
Video giải phẫu Cá chép 1
Xây dựng website dạy học trực tuyến trên phần mềm Moodle
Để tạo khóa học trên website Moodle, trước tiên bạn cần truy cập vào trang quản trị và chọn mục "Tạo khóa học" Tiếp theo, điền các thông tin cần thiết như tên khóa học, mô tả và các cài đặt liên quan Sau khi hoàn tất, bạn có thể nhập nội dung khóa học bằng cách sử dụng các công cụ soạn thảo có sẵn Đừng quên lưu lại các thay đổi để đảm bảo nội dung được cập nhật.
Bước 1: Tại phần quản trị hệ thống Click chọn Khóa học → Thêm/Sửa các khóa học
Bước 2: Tạo chuyên mục mới Click chọn Thêm mục mới
Hình 3.13: Thao tác thêm mục mới
3.2.2 Tạo một bài học trên website
Hình 3.14 Giao diện của một khóa học trên Moodle
3.2.3 Nhập liệu thông tin bài học và bài giảng đa phương tiện lên website
Một bài học trực tuyến, chúng tôi thiết kế và đưa lên 6 chủ đề sau:
Bảng 3.5 Tổng quan các chủ đề của một bài học trực tuyến
STT NỘI DUNG MỤC ĐÍCH
1 Nhập nội dung giới thiệu chủ đề cần tìm hiểu
Giúp HS ôn lại kiến thức một cách tổng quát về chủ đề cần tìm hiểu
Củng cố hoàn thiện kiến thức, gồm:
- Câu hỏi trắc nghiệm khách quan Đưa các khái niệm mới vào hệ thống
Nhập nội dung bài thí nghiệm ảo, gồm:
- Lý thuyết: Cung cấp thông tin để HS vận dụng vào bài thí nghiệm ảo
- Thí nghiệm ảo: Giúp HS quan sát thí nghiệm sinh động và hấp dẫn
4 Kiểm tra, đánh giá Kiểm tra mức độ đạt mục tiêu bài học
Các câu hỏi trắc nghiệm sau bài thí nghiệm và khả năng vận dụng của HS
Cung cấp “sân chơi” để HS trao đổi với nhau và với GV về bài học
Nhập nội dung bài đọc thêm, gồm:
- Video mô phỏng quá trình giải phẫu động vật (tùy bài)
Bài đọc thêm không chỉ giúp mở rộng và nâng cao kiến thức liên quan đến bài học mà còn kích thích tư duy của học sinh thông qua các hình ảnh và nội dung tương tác.
- Video mô phỏng giải phẫu động vật:
Giúp HS quan sát các cơ quan sinh động hơn
Sau đây là link khóa học chủ đề Động vật trên Moodle
Lưu ý: Để đăng nhập được vào link khóa học cần cài đặt PM Moodle về máy tính, giải nén phần mềm và chạy chương trình “Start Moodle.exe”
Mật khẩu: 7007@ued http://localhost/login/index.php
Khảo nghiệm khóa học trên Moodle
- Đánh giá hiệu quả của việc xây dựng và sử dụng hệ thống bài thí nghiệm trong giảng dạy môn Khoa học tự nhiên – THCS
- Xác định tính khả thi, tính hiệu quả của đề tài và kiểm nghiệm giả thuyết khoa học đã đề ra
Tiến hành khảo nghiệm mức độ phù hợp của các bài thí nghiệm được xây dựng trên Moodle trong việc dạy học, cụ thể như sau:
- Bài thí nghiệm số 1: Khả năng diệu kì của Giun đất trong ngành Nông nghiệp
Yêu cầu cần đạt: Học sinh hiểu được vai trò quan trọng của Giun đất trong đời sống
- Bài thí nghiệm số 2: Chống ô nhiễm tiếng ồn – tiếng Ếch kêu vào mùa sinh sản
Yêu cầu cần đạt: Học sinh giải thích được biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn – tiếng Ếch kêu vào mùa sinh sản
- Bài thí nghiệm số 3: Thiết kế máy bơm nước tự động cho bể cá mini
Yêu cầu cần đạt: Học sinh thiết kế được máy bơm nước tự động cho bể cá
Chúng tôi đã tiến hành khảo sát ý kiến của giáo viên đang giảng dạy bộ môn Sinh học tại các trường THCS Trần Hưng Đạo và FPT ở thành phố Đà Nẵng Kết quả khảo sát cho thấy mức độ phù hợp của từng thí nghiệm được trình bày trong bảng dưới đây.
Bảng 3.6: Nội dung khảo nghiệm
Chủ đề Nội dung Mức độ đánh giá
Không phù hợp Tương đối phù hợp
Món quà từ thiên nhiên
Kiểm tra trắc nghiệm đánh giá kiến thức
Kiểm tra trắc nghiệm chuẩn bị dụng cụ và cách thức tiến hành
Thao tác trên thí nghiệm
Kiểm tra trắc nghiệm đánh giá kiến thức
Kiểm tra trắc nghiệm chuẩn bị dụng cụ và cách thức tiến hành
Thao tác trên thí nghiệm
3 Cá – Động vật máu lạnh
Kiểm tra trắc nghiệm đánh giá kiến thức
Kiểm tra trắc nghiệm chuẩn bị dụng cụ và cách thức tiến hành
Thao tác trên thí nghiệm
Kết quả khảo nghiệm cho thấy 87.38% giáo viên (GV) cho rằng việc sử dụng thí nghiệm trong dạy học Sinh học phù hợp với định hướng giáo dục hiện nay, vì nó thể hiện tính đổi mới trong phương pháp dạy học lấy học sinh (HS) làm trung tâm, chú trọng đến năng lực của HS và phát triển tư duy tích cực, độc lập, sáng tạo GV cũng nhấn mạnh rằng Sinh học là môn khoa học có nhiều nội dung kiến thức và hiện tượng thực tế thích hợp cho việc xây dựng thí nghiệm Tuy nhiên, 12.62% GV không có ý kiến, cho rằng việc xây dựng thí nghiệm khá phức tạp và tốn thời gian.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Kết luận
Qua quá trình thực hiện đề tài, đối chiếu với mục đích, nhiệm vụ đặt ra trong đề tài, chúng tôi đạt được những kết quả sau:
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về phần mềm Moodle, thí nghiệm, thực hành thí nghiệm chủ đề Động vật môn Khoa học tự nhiên
- Cung cấp tổng quan các vấn đề về thực trạng sử dụng sử dụng thí nghiệm trong dạy học môn Sinh học ở THCS
- Đề xuất quy trình xây dựng cấu trúc các bài thí nghiệm chủ đề Động vật môn Khoa học tự nhiên trên phần mềm Moodle
Việc sử dụng các tính năng của phần mềm Moodle để thiết kế website dạy học trực tuyến không chỉ đảm bảo tính tương tác cao mà còn giúp giáo viên dễ dàng xây dựng và quản lý nội dung học tập hiệu quả.
- Xây dựng được trang web dạy học trực tuyến chủ đề Động vật học – môn KHTN
Khảo nghiệm sư phạm cho thấy hệ thống bài thí nghiệm chủ đề Động vật học trên Moodle có hiệu quả trong nâng cao chất lượng dạy học, mặc dù chỉ được thực hiện với số lượng giáo viên tham gia hạn chế Đánh giá từ những giáo viên dày dạn kinh nghiệm chứng minh tính khả thi và hiệu quả của hệ thống này trong việc cải thiện phương pháp giảng dạy.
Kiến nghị
Để nâng cao chất lượng giảng dạy trực tuyến, cần tăng cường bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng tin học cơ bản cho giáo viên và học sinh Điều này giúp họ sử dụng thành thạo các phần mềm thiết kế bài giảng trực tuyến và linh hoạt trong việc áp dụng các chức năng của phần mềm Moodle Bên cạnh đó, việc khuyến khích giáo viên và học sinh tham gia xây dựng và sử dụng các thí nghiệm trong dạy học cũng là một yếu tố quan trọng.
Để nâng cao chất lượng giảng dạy tại các trường THCS, cần thiết phải tăng cường đầu tư cho hệ thống trang thiết bị hiện đại như máy vi tính, máy chiếu đa năng, và các phòng học bộ môn Việc trang bị đầy đủ các phần mềm dạy học sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên trong việc tổ chức các hoạt động dạy học hiệu quả hơn.
