Trước thực trạng như vậy công tác bồi thường và giải phóng mặt bằng đăng rất được xã hội quan tâm. Bồi thường và giải phóng mặt bằng không chỉ ảnh hưởng trực tiếp tới quyền lợi của tổ chức, cá nhân, hộ gia đình có đất bị thu hồi mà còn ảnh hưởng rất lớn tới tình hình kinh tế chính trị xã hội của địa phương. Bồi thường và giải phóng mặt bằng là một lĩnh vực nhạy cảm và gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện như thương lượng giá trị đền bù hợp lý với người dân, giải quyết hậu quả sau khi giải phóng mặt bằng. Do vậy cần đáp ướng linh hoạt các quy định của pháp luật và điều kiện thực tế của địa phương...
Nội dung và phương pháp nghiên cứu
Địa điểm nghiên cứu
Dự án xây dựng khu đô thị Bắc trường trung học phổ thông Ba Đình được nghiên cứu tại thị trấn Nga Sơn và xã Nga Yên, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
Thời gian nghiên cứu
- Số liệu thống kê được thu thập từ 2018 - 2020 Số liệu sơ cấp điều tra năm 2020.
- Thời gian thực hiện đề tài: Từ tháng 4/2020 đến tháng 6/2021.
Đối tượng nghiên cứu
Công tác bồi thường và hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất nhằm thực hiện dự án xây dựng khu đô thị Bắc Trường tại huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo quyền lợi cho người dân bị ảnh hưởng Việc thực hiện các chính sách bồi thường hợp lý và minh bạch sẽ giúp ổn định đời sống của cư dân địa phương, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của khu đô thị mới.
Tổ chức, hộ gia đình và cá nhân có đất bị thu hồi để thực hiện dự án xây dựng khu đô thị Bắc tại trường trung học phổ thông Ba Đình, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
Các cán bộ đang triển khai phương án bồi thường và hỗ trợ cho những hộ dân bị ảnh hưởng khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án xây dựng khu đô thị Bắc tại trường trung học phổ thông Ba Đình, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
Nội dung nghiên cứu
3.4.1 Đánh gıá đıều kıện tự nhıên, kınh tế - xã hộı và hıện trạng sử dụng đất năm 2020 huyện Nga Sơn
- Thực trạng phát triển Kinh tế - Xã hội;
- Tình hình quản lý, hiện trạng và biến động sử dụng đất huyện Nga Sơn;
- Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và môi trường.
3.4.2 Đánh gıá thực trạng công tác bồı thường, hỗ trợ tạı huyện Nga Sơn
- Trình tự thực hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tại huyện Nga Sơn;
- Kết quả bồi thường, hỗ trợ trên địa bàn huyện Nga Sơn;
3.4.3 Đánh gıá kết quả thực hıện bồı thường, hỗ trợ của dự án xây dựng khu đô thị bắc trường trung học phổ thông ba đình, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa
- Giới thiệu dự án xây dựng khu đô thị Bắc trường trung học phổ thông Ba Đình, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa;
- Vị trí và diện tích thu hồi của dự án;
- Tình hình bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án;
- Đánh giá của cán bộ, người dân có liên quan về công tác bồi thường, hỗ trợ dự án;
- Đánh giá chung về công tác bồi thường, hỗ trợ của dự án nghiên cứu
3.4.4 Đề xuất một số gıảı pháp nhằm hoàn thıện công tác bồı thường, hỗ trợ khı nhà nước thu hồı đất trên địa bàn huyện Nga Sơn
Phương pháp nghiên cứu
3.5.1 Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu thứ cấp
Các nguồn tài liệu bao gồm:
- Điều kiện tự nhiên, KT-XH huyện Nga Sơn năm 2019 thu thập tại Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Nga Sơn;
Tình hình quản lý đất đai tại huyện Nga Sơn đã được khảo sát kỹ lưỡng, với thông tin hiện trạng sử dụng đất năm 2019 được thu thập từ Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Dữ liệu này cung cấp cái nhìn tổng quan về cách thức quản lý và sử dụng đất đai trong khu vực, từ đó giúp định hình các chính sách phát triển bền vững cho huyện Nga Sơn trong tương lai.
Dự án đầu tư xây dựng khu đô thị Bắc trường trung học phổ thông Ba Đình, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa đã được thu thập số liệu từ UBND huyện Nga Sơn.
Đơn vị chủ đầu tư đã đề xuất phương án bồi thường, đồng thời thu thập các văn bản và chính sách của Đảng, Nhà nước liên quan đến thu hồi, bồi thường giải phóng mặt bằng Các Quyết định thu hồi đất của UBND huyện Nga Sơn cũng được lấy từ Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Nga Sơn để đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ quy định pháp luật.
3.5.2 Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu sơ cấp
Sử dụng mẫu phiếu điều tra soạn sẵn để đánh giá ý kiến người dân về công tác bồi thường và hỗ trợ trong dự án nghiên cứu Từ tháng 07 năm 2017 đến tháng 12 năm 2019, dự án đã thu hồi đất của 142 hộ gia đình, bao gồm 10 hộ bị thu hồi đất ở, 132 hộ gia đình bị thu hồi đất nông nghiệp và 1 tổ chức bị thu hồi đất nhà văn hóa.
- Dự án có 10 hộ bị thu hồi đất ở: Tác giả điều tra bằng phiếu điều tra đối với 10 hộ bị thu hồi đất ở;
- Dự án có 132 hộ bị thu hồi đất nông nghiệp, tác giả điều tra tất cả 132 hộ gia đình, cá nhân.
Bảng 3.1 Số lượng phiếu điều tra
STT Nội dung Số phiếu
1 Hộ gia đình cá nhân bị thu hồi đất ở 10
2 Hộ gia đình cá nhân bị thu hồi đất nông nghiệp 132
Trong nghiên cứu này, tổng cộng 149 cuộc điều tra đã được thực hiện thông qua phương pháp phỏng vấn trực tiếp các hộ gia đình và cá nhân trong khu vực bị thu hồi đất Đối tượng phỏng vấn bao gồm cả cán bộ công chức và viên chức trực tiếp tham gia dự án, như việc kiểm đếm, xác định nguồn gốc và khối lượng đất, lập phương án và thẩm định Các hộ gia đình được chọn để điều tra bằng phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên từ danh sách các hộ bị thu hồi đất của dự án.
3.5.3 Phương pháp tổng hợp và phân tích số liệu, tài liệu
Thống kê và tổng hợp số liệu thứ cấp nhằm phản ánh đặc điểm địa bàn và thực trạng vấn đề nghiên cứu; đồng thời, tiến hành thống kê và tổng hợp số liệu sơ cấp để đánh giá tác động của chính sách bồi thường, hỗ trợ của Nhà nước khi thu hồi đất đến đời sống của người dân.
Dựa trên các tài liệu và số liệu thu thập được, chúng tôi tiến hành tổng hợp và phân tích thông qua các bảng biểu kết hợp với phần thuyết minh Các số liệu đầu vào được xử lý hiệu quả nhờ sự hỗ trợ của phần mềm vi tính, giúp đưa ra kết quả nhanh chóng và chính xác Phần mềm Excel được sử dụng để xử lý và tổng hợp dữ liệu phục vụ cho việc xây dựng báo cáo tổng hợp.
Các số liệu đánh giá ảnh hưởng của việc thu hồi đất và chính sách bồi thường, hỗ trợ đến hộ gia đình, cá nhân được xác định qua các tiêu chí như mức thu nhập sau thu hồi, hình thức sử dụng tiền bồi thường, tình trạng an ninh trật tự xã hội, và sự tiếp cận cơ sở hạ tầng, phúc lợi xã hội Từ những đánh giá này, cần rút ra giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện.
Bài viết phân tích các yếu tố liên quan đến quá trình bồi thường và hỗ trợ (BT, HT) khi Nhà nước thu hồi đất Nó so sánh giá bồi thường và hỗ trợ với giá thị trường, cũng như đánh giá sự ảnh hưởng của dự án đến đời sống người dân trước và sau khi thu hồi đất Từ đó, bài viết đưa ra những ưu điểm và nhược điểm của công tác BT, HT trong bối cảnh thu hồi đất tại khu vực nghiên cứu.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và hiện trạng sử dụng đất năm 2020 huyện Nga Sơn
Nga Sơn nằm về phía Đông Bắc tỉnh Thanh Hóa, thuộc vùng đồng bằng ven biển của tỉnh Có tọa độ địa lý như sau:
- Từ 19 0 56 ’ 23 ’’ đến 20 0 04 ’ 10 ’’ vĩ độ Bắc.
- Từ 105 0 54 ’ 45 ’’ đến 106 0 04 ’ 30 ’’ kinh độ Đông.
Trung tâm huyện là thị trấn Nga Sơn, cách Thành phố Thanh Hóa khoảng
Nằm cách thị xã Bỉm Sơn khoảng 15 km về phía Tây Bắc và thị trấn Kim Sơn (Ninh Bình) 17 km về phía Đông Bắc, địa điểm này cách trung tâm thành phố khoảng 45 km về phía Đông Bắc, đồng thời tiếp giáp với các đơn vị hành chính lân cận.
- Phía Đông giáp huyện Kim Sơn (Ninh Bình) và Biển Đông;
- Phía Tây giáp huyện Hà Trung;
- Phía Nam giáp huyện Hậu Lộc;
- Phía Bắc giáp huyện Kim Sơn (Ninh Bình) và huyện Hà Trung (UBND huyện Nga Sơn, 2020).
Hình 4.1 Sơ đồ hành chính huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa
Nguồn: UBND huyện Nga Sơn (2020)
Nga Sơn được bao bọc bởi các sông như sông Càn, sông Hoạt, sông Lèn và Biển Đông, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thông đường thủy Quốc lộ 10 chạy qua huyện với chiều dài 18 km theo hướng Bắc-Nam, hình thành trục giao thông chính Tỉnh lộ 13 kết nối Quốc lộ 10 với Quốc lộ 1A tại xã Nga Mỹ, dài khoảng 5 km trên địa bàn huyện Cầu Báo Văn nằm trên Tỉnh lộ 13, góp phần quan trọng vào hệ thống giao thông của khu vực.
13) và cầu Điền Hộ (nằm trên Quốc lộ 10) đã được sửa chữa, đảm bảo giao thông thông suốt (UBND huyện Nga Sơn, 2020).
Địa hình huyện Nga Sơn không quá phức tạp, hình thành từ quá trình bù đắp của phù sa sông biển, tạo nên những dãy đất cao thấp xen kẽ Khu vực cao nằm ở phía Tây Bắc, nơi có dãy núi đá thuộc vòng cung Tam Điệp, và địa hình dần thấp xuống về phía Đông Nam Toàn huyện có thể chia thành ba tiểu vùng địa hình khác nhau.
Vùng đồng chiêm phía Tây bao gồm các xã Nga Thiện, Nga Vịnh, Nga Trường, Nga Văn, Ba Đình và Nga Thắng, nằm dọc theo Sông Hoạt Đây là khu vực chuyên canh lúa của huyện với địa hình bằng phẳng và hệ thống tưới tiêu chủ động Đất đai chủ yếu là phù sa có glây trung bình, tạo điều kiện thuận lợi cho việc trồng lúa nước, giúp phát triển vùng thâm canh lúa cao sản.
Vùng đồng màu vùng giữa bao gồm các xã như Nga An, Nga Thành, Nga Giáp, Nga Yên, Nga Trung, Nga Phượng (sát nhập xã Nga Lĩnh, Nga Nhân), Nga Bạch, Nga Thạch và thị trấn Nga Sơn (sát nhập xã Nga Hưng, Nga Hải).
Mỹ và thị trấn Nga Sơn cũ, thuộc xã Nga Hải, nằm trên vùng đất cao của huyện, giúp thoát nước nhanh và ít bị ngập úng Đặc trưng của khu vực là đất cát biển, thuận lợi cho việc chuyên canh cây công nghiệp ngắn ngày và hoa màu, đồng thời có tiềm năng phát triển tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ.
Vùng ven biển Nga Sơn bao gồm các xã Nga Điền, Nga Phú, Nga Thái, Nga Liên, Nga Thanh, Nga Tiến, Nga Tân và Nga Thủy, được hình thành từ quá trình bồi đắp và lấn biển, hiện đang được trồng cói và nuôi trồng thủy sản Với địa hình thấp và nghiêng về phía biển, vùng này thuận lợi cho việc canh tác và thu hoạch cói, đồng thời giúp thoát nước cho toàn huyện trong mùa mưa Đây là khu vực chuyên canh cói với năng suất và chất lượng cao, góp phần tạo nên câu ca dao nổi tiếng “Cói Nga Sơn, gạch “Bát Tràng” Vùng ven biển còn có tiềm năng phát triển tiểu thủ công nghiệp và thủy sản Địa hình Nga Sơn được chia thành ba tiểu vùng rõ rệt, phù hợp với các chế độ và tập quán canh tác khác nhau, tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế và sản xuất nông nghiệp đa dạng, với sản phẩm mang tính hàng hóa cao.
Theo báo cáo của Trạm dự báo Khí tượng - Thủy văn Thanh Hóa, Nga Sơn thuộc tiểu vùng khí hậu ven biển (IB) của tỉnh Thanh Hóa, với các đặc điểm khí hậu đặc trưng riêng.
Nhiệt độ trung bình hàng năm dao động từ 8.400 đến 8.600 độ C, với biên độ năm là 23,5 độ C và biên độ ngày từ 5,5 đến 6 độ C Trong tháng 1, nhiệt độ trung bình khoảng 16,5 đến 17 độ C, trong khi nhiệt độ thấp nhất tuyệt đối không dưới 5 độ C Đến tháng 7, nhiệt độ trung bình tăng lên từ 29 đến 29,5 độ C, với nhiệt độ cao nhất tuyệt đối không vượt quá 41 độ C Đặc biệt, trong khoảng thời gian từ tháng 12 đến tháng 3, nhiệt độ trung bình thường dưới mức này.
20 0 C, có 5 tháng (V-IX) nhiệt độ trung bình trên 25 0 C.
Lượng mưa trung bình hàng năm dao động từ 1600 đến 1900 mm, với mùa mưa chiếm 87-90% tổng lượng mưa Mùa mưa kéo dài từ tháng 6 đến tháng 10, trong đó tháng 9 là tháng có lượng mưa lớn nhất, khoảng 460 mm, còn tháng 1 có lượng mưa thấp nhất, chỉ khoảng 18-200 mm Sự phân bố lượng mưa không đồng đều có thể gây ra tình trạng úng lụt cục bộ, ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất nông nghiệp và đời sống của người dân, đặc biệt là ở những vùng chuyên canh lúa.
- Độ ẩm không khí: Trung bình năm 85 - 86 % các tháng II,III,IV xấp xỉ 90%.
Khu vực này chịu ảnh hưởng của hai hướng gió chính là gió mùa Đông Bắc và Đông Nam, với tốc độ gió trung bình hàng năm đạt từ 1,8 đến 2,2 m/s Trong các cơn bão, tốc độ gió có thể vượt quá 40 m/s, trong khi gió mùa Đông Bắc có thể đạt tới 25 m/s Vào mùa hè, thỉnh thoảng xuất hiện gió Tây Nam khô nóng, nhưng ảnh hưởng của nó không lớn như ở các huyện vùng đồng bằng Bão thường xảy ra từ tháng 8 đến tháng 10, kèm theo mưa lớn.
Khí hậu Nga Sơn có sự đồng nhất, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nhiều loại cây trồng như lúa, cây công nghiệp ngắn ngày và cây ăn quả, giúp nâng cao năng suất và giá trị trên mỗi đơn vị diện tích Tuy nhiên, khí hậu cũng tiềm ẩn những rủi ro như gió bão, triều cường và mưa lớn gây úng lụt, cùng với các hiện tượng thời tiết bất thường như hạn hán và rét đậm, ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất và đời sống người dân.
Theo tài liệu từ Trạm dự báo Khí tượng - Thủy văn Thanh Hóa, Nga Sơn nằm trong vùng thuỷ văn triều phía Bắc, với chế độ triều nhật không thuần nhất và có vài ngày bán nhật triều mỗi tháng Độ lớn triều tại cửa sông đạt 210 - 260 cm, trung bình 130 - 135 cm, với thời gian triều lên từ 7 - 8 giờ và triều xuống từ 16 - 17 giờ Vào mùa khô, sự xâm nhập của triều mặn vào sông Hoạt gia tăng, nhưng độ mặn giảm dần khi vào sâu nội địa Các sông tự nhiên như sông Hoạt, sông Lèn và sông Càn cung cấp nước cho nông nghiệp qua các trạm bơm, mặc dù vào mùa khô, lượng nước từ thượng nguồn giảm, nhưng triều dâng vẫn duy trì đủ nước ngọt cho cây trồng Hệ thống kênh mương và sông đào Hưng Long cũng góp phần tiêu thuỷ hiệu quả cho vùng sản xuất cói và cây lúa.
Chế độ thủy văn tại Nga Sơn chịu tác động của thủy triều, nhưng nhờ vào hệ thống đê điều, ảnh hưởng của nước mặn đến cây trồng được giảm thiểu đáng kể Điều này tạo ra lợi thế cho việc nuôi trồng thủy sản trong khu vực.
Trong những năm qua, công tác bảo vệ môi trường tại huyện Nga Sơn đã được chú trọng, với nhiều hoạt động thiết thực từ các cấp ủy Đảng, chính quyền và tổ chức quần chúng Huyện đã tổ chức phát động tổng vệ sinh môi trường tại các khu vực như đường làng, ngõ xóm, trường học và trạm xá, đồng thời khơi thông các khu vực ứ đọng nước Đặc biệt, huyện đã triển khai tuần lễ Quốc gia nước sạch vệ sinh môi trường từ ngày 25/4 đến ngày 5/6, cùng với việc hướng dẫn các xã lập quy hoạch xây dựng nông thôn mới và quản lý rác thải Các xã cũng được chỉ đạo thực hiện đề án bảo vệ môi trường cho các cơ sở sản xuất kinh doanh, và phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh để kiểm tra công tác môi trường tại các cơ sở như Bệnh viện đa khoa Nga Sơn và các đơn vị nuôi tôm ven biển.
Đánh giá thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ tại huyện Nga Sơn
4.2.1 Trình tự thực hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tại huyện Nga Sơn
Theo Nghị định 47/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ, quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, có hướng dẫn chi tiết về trình tự thủ tục thực hiện các hoạt động này Đồng thời, Quyết định 999/2015/QĐ-UBND của UBND tỉnh Thanh Hóa cũng ban hành quy định về quy trình chấp thuận chủ trương đầu tư, thu hồi, giao đất, cho thuê đất, và chuyển mục đích sử dụng đất cho các dự án đầu tư trên địa bàn tỉnh Các quy định này bao gồm các bước cụ thể trong sơ đồ thực hiện.
Bước đầu tiên trong quy trình thu hồi đất là thông báo chủ trương thu hồi đất từ UBND Huyện sau khi nhận được văn bản chấp thuận đầu tư Thông báo này sẽ nêu rõ lý do và vị trí khu đất bị thu hồi, dựa trên hồ sơ địa chính Việc thông báo sẽ được công khai qua các phương tiện thông tin đại chúng địa phương và được niêm yết tại trụ sở Ủy ban nhân dân xã hoặc thị trấn.
Bước 2 trong quy trình bồi thường, hỗ trợ và tái định cư bao gồm việc lập, thẩm định và xét duyệt phương án tổng thể Ngay sau khi nhận thông báo thu hồi đất, tổ chức bồi thường sẽ hỗ trợ nhà đầu tư xây dựng phương án tổng thể, trong đó bao gồm khảo sát, đo đạc và lập trích đo địa chính cho khu vực dự án Phương án bồi thường sẽ xác định diện tích đất dự kiến thu hồi, số tiền bồi thường và hỗ trợ, kế hoạch bố trí tái định cư, cũng như thời gian và kế hoạch di chuyển, bàn giao mặt bằng.
Chủ đầu tư cần phối hợp với Phòng TN-MT và UBND Huyện để chuẩn bị tổ chức buổi công bố thực hiện dự án Trong buổi công bố, cần mời nhân dân trong vùng dự án tham gia và đảm bảo quản lý chặt chẽ khu vực quy hoạch sau khi dự án được công bố.
Bước 4 trong quy trình là tiến hành đo đạc đất đai và kiểm kê tài sản trên đất Trung tâm phát triển quý đất sẽ thống kê đầy đủ thông tin về đất đai, tài sản, cây cối và hoa màu, đồng thời thu thập các giấy tờ liên quan để làm căn cứ xét duyệt theo quy định Hồ sơ sẽ được tổng hợp kèm theo danh sách trình Hội đồng BT, HT, TĐC để xem xét tư cách bồi thường Việc kê khai, kiểm kê và xác định nguồn gốc đất đai cần được hoàn thành trong vòng ba mươi (30) ngày kể từ ngày dự án đầu tư được xét duyệt hoặc chấp thuận.
Trong bước 5, cần xây dựng và thẩm định phương án chi tiết về bồi thường (BT), hỗ trợ (HT) và tái định cư (TĐC) Thời gian thực hiện việc lập phương án BT không được vượt quá ba mươi lăm (35) ngày kể từ ngày hoàn thành kê khai, kiểm kê và xác định nguồn gốc đất đai.
HT, TĐC do Phòng TN-MT phối hợp với các Phòng Tài chính – Xây dựng chịu trách nhiệm trình UBND Huyện thẩm định.
Bước 6 trong quy trình bồi thường, hỗ trợ và tái định cư (BT, HT, TĐC) là phê duyệt và công khai phương án chi tiết Sau khi hoàn tất lập phương án, UBND các xã, thị trấn sẽ niêm yết công khai tại trụ sở và các điểm sinh hoạt khu dân cư liên quan đến đất bị thu hồi, đồng thời lấy ý kiến người dân Thời gian niêm yết và tiếp nhận ý kiến đóng góp của người dân tối thiểu là hai mươi (20) ngày kể từ ngày niêm yết.
(10) ngày kể từ ngày hoàn thành việc lấy ý kiến về phương án BT, HT, TĐC thì hoàn chỉnh phương án và nộp cho Phòng tài nguyên và môi trường.
Trong bước 7, Chủ đầu tư phải thông báo và tiến hành chi trả tiền bồi thường trong vòng ba ngày kể từ khi nhận được phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được phê duyệt Đồng thời, UBND xã, thị trấn có trách nhiệm phổ biến và niêm yết công khai thông báo này để người dân được biết.
Trong vòng hai mươi (20) ngày kể từ khi nhận được tiền bồi thường và hỗ trợ, người có đất bị thu hồi cần phải bàn giao mặt bằng cho Tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường.
Bước 9 trong quy trình tái định cư là bố trí cho các hộ và cá nhân đủ điều kiện theo Danh sách đã được phê duyệt, đồng thời hỗ trợ tiền mặt cho những trường hợp chưa có đất tái định cư Sau khi nhận được mặt bằng đúng quy hoạch, Phòng Tài nguyên và Môi trường sẽ phối hợp với UBND xã, thị trấn để bàn giao đất tái định cư cho các hộ đủ điều kiện, đảm bảo rằng họ đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính theo quy định Cuối cùng, Phòng sẽ tham mưu cho UBND tỉnh cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân.
Bước 10 trong quy trình thu hồi đất là cưỡng chế thu hồi đất Nếu người sử dụng đất không tuân thủ quyết định thu hồi và không bàn giao đất cho tổ chức thực hiện cưỡng chế, việc kéo dài thời gian sẽ dẫn đến các biện pháp cưỡng chế cần thiết.
Trong vòng 30 ngày kể từ khi nhận bàn giao đất, nếu không thực hiện đúng nghĩa vụ, người dân sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính Nếu sau khi bị xử phạt mà vẫn không bàn giao đất, trong thời hạn 15 ngày, UBND Huyện sẽ ra quyết định cưỡng chế và thu hồi đất để triển khai dự án.
Bước 2: Lập, thẩm định và xét duyệt phương án tổng thể về BT, HT, TĐC.
Bước 3: Công bố thực hiện dự án
Bước 4 : Tiến hành đo đạc đất đai, kiểm kê các tài sản có trên đất.
Bước 5: Xây dựng , thẩm định phương án chi tiết về BT, HT, TĐC
Bước 6: Phê duyệt và công khai phương án chi tiết về BT, HT, TĐC
Bước 7: Thông báo, tiến hành chi trả tiền bồi thường
Bước 8: Bàn giao mặt bằng
Bước 9: Tiến hành bố trí tái định cư cho các hộ gia đình và cá nhân đủ điều kiện theo Danh sách đã được phê duyệt, đồng thời hỗ trợ bằng tiền mặt cho những trường hợp chưa có quỹ đất tái định cư.
Bước 10: Cưỡng chế thu hồi đất
Bước 1: Thông báo chủ trương thu hồi đất
Hình 4.4 Trình tự thực hiện bồi thường, hỗ trợ
Nguồn: UBND tỉnh Thanh Hóa (2016a)
4.2.2 Kết quả bồi thường, hỗ trợ trên địa bàn huyện Nga Sơn
Công tác bồi thường, hỗ trợ (BT, HT) là nhiệm vụ quan trọng trong quá trình thực hiện dự án đầu tư và xây dựng, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi và nghĩa vụ của người dân, đặc biệt trong việc xác định nguồn gốc sử dụng đất và thẩm định tính hợp pháp về đất đai Tuy nhiên, công việc này gặp nhiều khó khăn do sự phức tạp và nhạy cảm, với mâu thuẫn thường xuyên giữa người được bồi thường và người phải bồi thường, cùng với sự thay đổi liên tục của chính sách từ Trung ương đến địa phương Để xây dựng và phát triển huyện Nga Sơn vững mạnh, văn minh, hiện đại, công tác BT, HT cần được coi là nhiệm vụ trọng tâm và cấp thiết.
Các dự án BT, HT đã và đang triển khai trên địa bàn huyện bao gồm:
I Nhóm dự án giao thông: (03 dự án)
1 Dự án đường ven biển:
Chủ đầu tư Ban Quản lý dự án Ban I sở giao thông.
Tổng số: 510 hộ dân và 06 tổ chức Trong đó:
+ Xã Nga Tiến: 98 hộ dân và 01 tổ chức;
+ Xã Nga Liên : 95 hộ dân và 01 tổ chức;
+ Xã Nga Tân: 200 hộ dân và 02 tổ chức;
+ Xã Nga Thủy: 117 hộ dân và 02 tổ chức.
- UBND huyện đã ban hành toàn bộ quyết định của 510 hộ dân và 06 tổ chức.
- Đã tiến hành kiểm kê khối lượng.
Nhiều hộ dân hiện nay đang kiến nghị về việc giá đất bồi thường và hỗ trợ còn quá thấp, vì vậy họ đề xuất điều chỉnh để tăng mức giá này.
2 Dự án Đường giao thông xã Nga Yên (đoạn từ Trung tâm Y tế huyện đi tỉnh lộ 527B):
Chủ đầu tư UBND xã Nga Yên.
Đánh giá kết quả thực hiện bồi thường, hỗ trợ của dự án xây dựng khu đô thị bắc trường trung học phổ thông ba đình, huyện Nga Sơn, tỉnh
DỰ ÁN XÂY DỰNG KHU ĐÔ THỊ BẮC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG BA ĐÌNH, HUYỆN NGA SƠN, TỈNH THANH HÓA
4.3.1 Giới thiệu dự án xây dựng khu đô thị Bắc trường trung học phổ thông
Ba Đình, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa
Theo Quyết định số 3162/QĐ-UBND ngày 26/09/2014 của Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa, quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh được ban hành nhằm đảm bảo quyền lợi cho người dân bị ảnh hưởng.
Căn cứ Quyết định số 4545/QĐ-UBND ngày 18/12/2014 của Ủy ban nhân dân tỉnh về việc quy định Bảng giá đất thời kỳ 2015- 2019 trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.
Theo Quyết định số 829/QĐ-UBND ngày 13/3/2015 của Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa, Bảng giá xây dựng mới cho nhà ở, nhà tạm và công trình kiến trúc đã được ban hành, nhằm làm cơ sở xác định giá trị bồi thường và hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh.
Theo Quyết định số 999/QĐ-UBND ngày 26 tháng 3 năm 2015 của Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa, quy định về trình tự thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất và chuyển mục đích sử dụng đất nhằm thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn tỉnh đã được ban hành.
Theo Quyết định số 4437/2016/QĐ-UBND ngày 14/11/2016 của Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa, đơn giá bồi thường thiệt hại về cây trồng và vật nuôi sẽ được áp dụng khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh.
Theo Quyết định số 4925/2016/QĐ-UBND ngày 21/12/2016 của Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa, bảng giá xây dựng mới cho nhà ở, nhà tạm và công trình kiến trúc đã được ban hành Quyết định này nhằm làm cơ sở xác định giá bồi thường và hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh.
Căn cứ Quyết định số 3527/2017/QĐ-UBND ngày 18/9/2017 về việc ban hành Bảng giá đất điều chỉnh thời kỳ 2015-2019 trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.
Theo Quyết định số 600/QĐ-UBND ngày 03/8/2017, phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đã được phê duyệt cho các hộ dân xã Nga Yên, thị trấn huyện Nga Sơn Quyết định này nhằm thực hiện dự án Khu đô thị Bắc Trường trung học phổ thông Ba Đình, huyện Nga Sơn, trong giai đoạn 1.
Theo Quyết định số 4659/QĐ-UBND ngày 31/12/2017, phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đã được phê duyệt cho các hộ dân xã Nga Yên, huyện Nga Sơn khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án Khu đô thị Bắc Trường trung học phổ thông Ba Đình (Giai đoạn 2).
Theo Quyết định số 878/QĐ-UBND ngày 12/3/2019 của UBND tỉnh Thanh Hóa, công ty TNHH BT Hoàng Sơn đã được giao đất để thực hiện dự án khu dân cư Bắc trường THPT Ba Đình.
Quyết định số 1618/QĐ-UBND ngày 03/5/2019 của UBND tỉnh Thanh Hóa về việc điều chỉnh nội dung Quyết định số 878/QĐ-UBND ngày 12/3/2019 của UBND tỉnh.
Thông báo số 2285/HĐTĐGĐ ngày 06/6/2019 của Hội đồng thẩm định giá đất đã công bố kết quả thẩm định phương án giá đất cụ thể, làm cơ sở xác định tiền sử dụng đất cho dự án Khu dân cư Bắc trường THPT Ba Đình, tọa lạc tại thị trấn Nga Sơn và xã Nga Yên, huyện Nga Sơn.
Tờ trình số 613/TTr - STNMT ngày 12/6/2019 đề nghị phê duyệt phương án giá đất cụ thể để xác định tiền sử dụng đất nộp ngân sách Nhà nước cho dự án Khu dân cư Bắc trường THPT Ba Đình, thuộc thị trấn Nga Sơn và xã Nga Yên, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
Quyết định số 2550/QĐ-UBND ngày 26/6/2019 của UBND tỉnh Thanh Hóa phê duyệt giá đất cụ thể để xác định tiền sử dụng đất nộp ngân sách Nhà nước cho dự án Khu dân cư Bắc trường THPT Ba Đình, tọa lạc tại thị trấn Nga Sơn và xã Nga Yên, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
4.3.2 Vị trí và diện tích thu hồi của dự án
Vị trí khu đất theo Trích lục bản đồ địa chính khu đất số 197/TLBĐ tỷ lệ 1:
1000 do Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thanh Hóa lập ngày 25/4/2019 như sau:
- Phía Bắc: Giáp đường Đình Quang đi Nga Yên;
- Phía Nam: Giáp trường THPT Ba Đình Nga Sơn;
- Phía Đông: Giáp khu dân cư và nhà máy nước;
- Phía Tây: Giáp khu dân cư dọc Quốc lộ 10 xã Nga Yên.
Tổng diện tích khu đất là 126.626,1 m 2
Hình 4.5 Sơ đồ khu dân cư Bắc trường THPT Ba Đình tại thị trấn Nga Sơn và xã Nga Yên, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa
Nguồn: UBND huyện Nga Sơn (2018) Để thực hiện dự án khu dân cư Bắc trường THPT Ba Đình tại thị trấn Nga
UBND huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa đã tiến hành thu hồi tổng cộng 126.626,1 m² đất tại xã Nga Yên, trong đó bao gồm 99.350,6 m² đất trồng lúa, 12.716,2 m² đất trồng cây hàng năm khác, 855,3 m² đất nuôi trồng thủy sản, 1.094,3 m² đất ở, 8.811,4 m² đất giao thông, 3.534,3 m² đất thủy lợi, 40,1 m² đất nghĩa địa, 196 m² đất văn hóa và 27,9 m² đất bằng chưa sử dụng Hiện tại, khu đất đã hoàn tất công tác bồi thường và giải phóng mặt bằng.
Bảng 4.3 Diện tích các loại đất bị thu hồi để thực hiện dự án
Số hộ bị thu hồi đất
Số tổ chức bị thu hồi đất
2 Đất trồng cây hàng năm khác 37 12.716,2
3 Đất nuôi trồng thủy sản 3 855,3
9 Đất bằng chưa sử dụng 1 27,9
Nguồn: UBND huyện Nga Sơn (2018)
4.3.3 Tình hình bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án
4.3.3.1 Đối tượng được bồi thường, hỗ trợ về đất và tài sản trên đất a Đối tượng bồi thường
Người bị thu hồi đất có đủ điều kiện bồi thường theo quy định tại Điều 8 Nghị định số 197/2004/NĐ-CP và các Điều 44, 45, 46 Nghị định số 84/2007/NĐ-CP trong giai đoạn từ năm 2010 đến 30/6/2014 Từ 1/7/2014 đến năm 2016, theo Điều 11, 12, 13 Nghị định số 47/2014/NĐ-CP, những người này cũng được bồi thường theo quy định của pháp luật.
Trong quá trình thực hiện dự án, Hội đồng bồi thường phối hợp với chủ đầu tư để cắm mốc giới hạn khu đất, đo đạc diện tích đất bị ảnh hưởng Hội đồng xác định thông tin về người bị thu hồi đất, kiểm kê diện tích, loại đất, vị trí khu đất, cũng như cây cối và hoa màu trên đất Đồng thời, hội đồng cũng kiểm tra số lượng tài sản bị thiệt hại, tỷ lệ phần trăm chất lượng còn lại, và thu thập thông tin về nhân khẩu, lao động trong độ tuổi, cũng như số người được hưởng trợ cấp xã hội và các giấy tờ liên quan.
Người bị thu hồi đất cần kê khai theo mẫu tờ khai do Hội đồng bồi thường, giải phóng mặt bằng phát và hướng dẫn, nộp kèm theo sổ hộ khẩu và chứng minh thư, đồng thời đối chiếu với hồ sơ quản lý đất đai của địa phương Kết quả kiểm kê diện tích đất thu hồi, vật kiến trúc, hoa màu, đối tượng và số tiền bồi thường sẽ được công khai tại trụ sở UBND xã, thị trấn qua hệ thống truyền thanh Trong dự án nghiên cứu, có 142 hộ được bồi thường, và việc xác định đối tượng bồi thường đã được thực hiện chính xác, công tâm, được sự đồng tình và nhất trí của các hộ dân.
Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác bồi thường, hỗ trợ
4.4.1 Giải pháp về chính sách và thực hiện các chính sách
Cần thiết lập khung giá đất chi tiết cho từng loại đất và xác định giá trị các tài sản gắn liền với đất để phù hợp với giá thị trường Việc hoàn thiện quy định pháp luật dựa trên cơ sở thị trường là cấp bách, nhằm giải quyết vấn đề bồi thường cho những người bị thu hồi đất Đồng thời, cần nâng cao công tác định giá tài sản trên đất và đồng bộ hóa các phương án điều tra, khảo sát để xây dựng khung giá hỗ trợ tại địa phương, đảm bảo phù hợp với giá trị thực tế khi thực hiện dự án, từ đó áp dụng các chính sách đúng đắn.
Cần hoàn thiện các quy định về xác định giá đất và giá tài sản sát với giá thị trường để đảm bảo bồi thường hợp lý, hạn chế khiếu nại và khiếu kiện Việc theo dõi và cập nhật biến động giá đất sẽ giúp xây dựng cơ sở dữ liệu giá đất hiệu quả Đối với chính sách bồi thường giá đất nông nghiệp khi Nhà nước thu hồi, cần chú ý đến việc xây dựng giá đất theo khu vực, vị trí và điều chỉnh hệ số bồi thường, hỗ trợ vật kiến trúc, cây cối hoa màu phù hợp với giá thị trường, giảm thiệt hại cho người dân Ngoài ra, việc xác định giá đất và tài sản gắn liền với đất cần sự tham gia của các đơn vị định giá độc lập, chuyên nghiệp để đảm bảo giá trị bồi thường tương đương giá thị trường, đồng thời cần xây dựng bảng giá chi tiết cho từng hạng mục xây dựng nhà, vật kiến trúc và cây cối hoa màu.
Để đạt được những mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, cần tập trung đầu tư và nghiên cứu, đồng thời điều chỉnh chính sách pháp luật về đất đai Chính sách này phải đảm bảo tính khoa học, kế thừa và đồng bộ, phù hợp với thực tiễn Đặc biệt, việc giải quyết các mối quan hệ về đất đai là rất quan trọng trong bối cảnh hiện nay, khi nhiều dự án đầu tư đang được triển khai.
4.4.2 Giải pháp về trình tự, thủ tục thực hiện bồi thường, hỗ trợ
Sự chậm trễ trong công tác bồi thường và giải phóng mặt bằng (GPMB) đã ảnh hưởng tiêu cực đến tiến độ thi công và tăng vốn đầu tư của các công trình xây dựng Để cải thiện tình hình, chính sách liên quan cần được điều chỉnh phù hợp với sự phát triển kinh tế, nhằm tạo thuận lợi hơn trong công tác GPMB và giảm thiểu thời gian cũng như các vướng mắc Một trong những nguyên nhân chính gây khó khăn trong công tác này là sự phối hợp chưa hiệu quả giữa các cấp, các ngành, cùng với trách nhiệm và quy trình tổ chức thực hiện bồi thường hỗ trợ.
Công khai dự án tại các địa bàn trước khi thu hồi đất giúp người dân chuẩn bị tinh thần và phương án di chuyển Việc bồi thường và hỗ trợ phải minh bạch, niêm yết theo đúng quy định của pháp luật về đất đai Hồ sơ thu hồi đất và phương án bồi thường cần tuân thủ đúng trình tự, thủ tục pháp lý hiện hành, đảm bảo chính xác và không ảnh hưởng đến quyền lợi của người bị thu hồi đất Cần đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về quy hoạch và GPMB qua các phương tiện thông tin đại chúng và tổ chức đoàn thể, giúp người dân nắm vững chủ trương của Nhà nước Tăng cường đối thoại giữa lãnh đạo các cấp và người dân để giải thích chế độ, chính sách cũng như tiếp nhận ý kiến thắc mắc và kiến nghị.
4.4.3 Giải pháp về bồi thường
Chính sách bồi thường và hỗ trợ tài sản đã được đa số người bị thu hồi đất chấp nhận, với mức bồi thường được tính theo thiệt hại thực tế và giá trị xây dựng mới Tuy nhiên, cần thường xuyên rà soát và điều chỉnh đơn giá bồi thường để đảm bảo tính phù hợp với thị trường, nhằm tránh chênh lệch quá lớn giữa giá thị trường và giá nhà nước quy định.
Cần thiết lập khung giá đất chi tiết cho từng loại đất và đánh giá giá trị tài sản gắn liền với đất để phù hợp với giá thị trường Việc hoàn thiện quy định pháp luật theo hướng dựa trên cơ sở thị trường là cấp bách, nhằm giải quyết vấn đề bồi thường cho những người bị thu hồi đất và cải thiện công tác định giá tài sản trên đất Để đạt được điều này, cần tập trung đầu tư, nghiên cứu và điều chỉnh chính sách pháp luật về đất đai, đảm bảo tính khoa học, kế thừa và đồng bộ, phù hợp với thực tiễn, đồng thời giải quyết các mối quan hệ về đất đai, đặc biệt trong bối cảnh nhiều dự án đang được đầu tư để phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
Cần hoàn thiện quy định về xác định giá đất và giá tài sản phù hợp với giá thị trường để đảm bảo bồi thường hợp lý, giảm thiểu khiếu nại và kiện tụng Việc theo dõi và cập nhật biến động giá đất là cần thiết để xây dựng cơ sở dữ liệu giá đất hiệu quả Chính sách bồi thường cho đất nông nghiệp khi bị thu hồi cần chú trọng vào việc định giá theo khu vực và vị trí, đồng thời điều chỉnh hệ số đơn giá bồi thường, hỗ trợ cho vật kiến trúc, cây cối và hoa màu phù hợp với thực tế thị trường Điều này nhằm giảm thiệt hại cho người dân trong bối cảnh giá cả thường xuyên biến động Ngoài ra, việc xác định giá đất và tài sản gắn liền với đất cần có sự tham gia của các đơn vị định giá độc lập và chuyên nghiệp để đảm bảo giá trị bồi thường tương đương với giá thị trường, đồng thời cần xây dựng bảng giá chi tiết cho từng hạng mục xây dựng, vật kiến trúc, cây cối và hoa màu.
4.4.4 Giải pháp về hỗ trợ
Để đảm bảo sự phát triển bền vững sau khi giải phóng mặt bằng, cần thiết phải có các giải pháp hỗ trợ hiệu quả cho các hộ dân bị ảnh hưởng Các dự án thường dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng về môi trường và kinh tế, khiến người dân mất đi công cụ sản xuất và nguồn thu nhập Do đó, việc khôi phục cuộc sống cho họ là rất quan trọng, bao gồm các chính sách hỗ trợ chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đào tạo nghề, và tạo cơ hội việc làm cho lao động trẻ cũng như người già.
Hỗ trợ chuyển giao công nghệ là biện pháp quan trọng nhằm nâng cao năng suất lao động nông nghiệp, đặc biệt khi diện tích đất nông nghiệp của hộ gia đình bị thu hẹp Cần chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tạo lập nghề mới thông qua phát triển các làng nghề truyền thống và ngành công nghiệp mới, đồng thời xây dựng các công trình dịch vụ nhỏ phục vụ buôn bán và kinh doanh của người dân Tổ chức các lớp học nghề và chú trọng giải quyết việc làm cho các hộ dân sau thu hồi đất là cần thiết Việc khảo sát năng lực lao động và định hướng chuyển đổi nghề nghiệp hợp lý sẽ giúp đảm bảo công ăn việc làm cho người dân.
Nghiên cứu nhằm sửa đổi chính sách hỗ trợ cho các hộ gia đình bị thu hồi từ 10% đến 30% diện tích đất nông nghiệp, với mức hỗ trợ 3 tháng nếu không phải di chuyển chỗ ở và 6 tháng nếu phải di chuyển Mức hỗ trợ sẽ là 30kg gạo tẻ/người/tháng, tính theo giá trung bình tại thời điểm hỗ trợ.
Cần chú trọng đến việc chuyển đổi nghề nghiệp và giải quyết việc làm cho các hộ dân bị thu hồi đất bằng cách tăng cường tuyên truyền và hướng dẫn sử dụng hiệu quả tiền bồi thường để đầu tư vào sản xuất kinh doanh mới Hỗ trợ chuyển đổi lao động từ nông nghiệp sang các ngành phi nông nghiệp thông qua đào tạo và hướng nghiệp, đồng thời phát triển các ngành công nghiệp gắn với dịch vụ và du lịch, giúp người dân tự tạo việc làm Ngoài ra, cần phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp để ưu tiên tuyển dụng lao động từ những hộ dân đã bàn giao đất.
4.4.5 Tuyên truyền vận động nâng cao ý thức của người dân
Để người dân hiểu và chấp hành nghiêm túc các chính sách pháp luật về bồi thường và hỗ trợ, cần tuyên truyền đa dạng hình thức tại mỗi địa phương Cần xây dựng đội ngũ cán bộ có kiến thức pháp luật làm nòng cốt trong công tác tuyên truyền, bồi thường đến từng thôn xóm, tổ dân cư, nhằm nâng cao nhận thức về nhu cầu sử dụng đất và cơ cấu lại quỹ đất phục vụ phát triển kinh tế huyện Đồng thời, người dân cần hiểu rõ chủ trương, chính sách của Nhà nước và sự cần thiết thu hồi đất cho các công trình phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng Đối với các chủ đầu tư, việc kết hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương và tổ chức bồi thường ngay từ đầu là rất quan trọng, cùng với việc thực hiện quy trình công khai, minh bạch để giảm thiểu thắc mắc và khiếu kiện từ người có đất bị thu hồi.
Bên cạnh đó thì cần sớm hoàn thiện hệ thống các văn bản quy định về BT,
Để đảm bảo tính khả thi và đồng bộ trong việc ban hành văn bản về BT, HT khi Nhà nước thu hồi đất, cần loại bỏ các chồng chéo quy định Điều này sẽ giúp người dân dễ dàng tra cứu thông tin khi có nhu cầu tìm hiểu về quy trình và quyền lợi liên quan.
Để thành công trong công tác giải phóng mặt bằng (GPMB), ngoài việc tuân thủ các quy định pháp luật về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, cần có một bộ máy GPMB được kiện toàn với đội ngũ cán bộ, công chức có kiến thức và năng lực phù hợp Đội ngũ này cần làm việc chuyên trách, ổn định và có tính nghề nghiệp cao Việc tổ chức tập huấn và bồi dưỡng kiến thức quản lý Nhà nước về đất đai cùng các chính sách liên quan đến GPMB cho cán bộ chuyên trách là rất quan trọng.
