Mở đầu I. Lý do chọn đề tài 1.1. Ngày nay, thế giới chúng ta đang có sự biến chuyển nhanh chóng và sâu sắc. Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật và cách mạng công nghệ thông tin đang bùng nổ, đa thế giới sang thời đại hậu công nghiệp - thời đại của thông tin và nền kinh tế tri thức. Toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế là một xu thế phát triển tất yếu của thời đại. Nguồn lực con ngời, đặc biệt là chất xám đang là yếu tố hàng đầu để phát triển kinh tế, văn hoá và xã hội. Do đó, giáo dục - đào tạo là yếu tố quyết định cho sự thành bại của mỗi quốc gia. Bớc sang thế kỉ XXI, Việt Nam đang từng bớc hội nhập với các nớc trong khu vực và trên thế giới. Thế và lực của chúng ta đang lớn dần lên. Chúng ta đã tổ chức thành công nhiều hội nghị lớn tiêu biểu là hội nghị APEC - 2006, trở thành thành viên thứ 150 của tổ chức thơng mại thế giới WTO; năm 2007, Việt Nam đợc bầu là uỷ viên không thờng trực của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc nhiệm kì 2008 - 2009 Các thành tựu đó mở ra những cơ hội phát triển cho đất nớc đồng thời đặt ra những thách thức to lớn cần đợc giải quyết mà một trong những thách thức cơ bản là yếu tố con ngời. Xác định đợc vấn đề này, Đảng và Nhà nớc ta rất coi trọng công tác giáo dục - đào tạo. Điều 35, Hiến pháp nớc CHXHCN Việt Nam năm 1992 ( sửa đổi bổ sung năm 2001) đã ghi rõ: Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu . Nghị quyết Hội nghị Trung ơng II khóa VIII đã khẳng định "Muốn tiến hành công nghiệp hóa - hiện đại hóa thắng lợi phải phát triển mạnh giáo dục - đào tạo " [7] Để giáo dục - đào tạo thực hiện tốt vai trò của mình trong bối cảnh mới thì chất lợng và hiệu quả giáo dục phải đợc nâng cao. Một trong những nhân tố quan trọng tạo nên chất lợng giáo dục đó là công tác quản lý giáo dục. Trong nhiều năm, công tác quản lý giáo dục cha đợc quan tâm đúng mức, đây cũng là một trong những nguyên nhân cơ bản làm cho thực trạng giáo dục Việt Nam còn nhiều yếu kém. Do đó, nghị quyết Đại hội X chỉ rõ: " Nâng cao chất lợng giáo dục toàn diện; đổi mới cơ cấu tổ chức, cơ chế quản lý, nội dung, phơng pháp dạy và học, thực hiện chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, chấn hng nền giáo dục Việt Nam[8]. Chiến lợc phát triển giáo dục 2001 2010 cũng nêu: Xây dựng và thực hiện chuẩn hoá đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục. Đào tạo và bồi dỡng thờng xuyên đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục các cấp về kiến thức, kỹ năng quản lý [5;19] Nh vậy công tác quản lý giáo dục là một trong những vấn đề cần phải đ- ợc quan tâm sâu sắc trong công cuộc chấn hng nền giáo dục hiện nay. - 1 - 1.2. Hiệu trởng trờng THCS là ngời thay mặt Nhà nớc trực tiếp quản lý mọi mặt hoạt động của nhà trờng và chịu trách nhiệm về thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trờng. Chất lợng giáo dục các mặt trong nhà trờng phần lớn phụ thuộc vào năng lực quản lý của ngời hiệu trởng. Trong công tác quản lý của ngời hiệu trởng thì việc quản lý hoạt động dạy học luôn đợc đặc biệt coi trọng và giữ vị trí hàng đầu. Trên thực tế, phần lớn các hiệu trởng THCS đều đợc bổ nhiệm lên từ những giáo viên dạy giỏi, có năng lực chuyên môn tốt nh- ng không đợc trang bị đầy đủ và đồng bộ các lý luận quản lý giáo dục. Họ th- ờng điều hành nhà trờng theo kinh nghiệm đúc rút từ bản thân, đôi khi còn phiến diện và chủ quan. Do đó, việc nghiên cứu, trang bị cho các hiệu trởng THCS một hệ thống các biện pháp quản lý, đặc biệt là quản lý hoạt động dạy học một cách khoa học là việc làm cần thiết để giúp cho họ điều hành nhà tr- ờng tốt hơn, có tính bền vững hơn nhằm đạt đợc mục tiêu giáo dục của cấp học trong điều kiện mới. 1.3. Thái Bình là một tỉnh đồng bằng Bắc bộ, có phong trào giáo dục mạnh, sự phát triển giáo dục bền vững. Huyện Thái Thụy là một huyện ven biển, có diện tích và dân số lớn nhất tỉnh Thái Bình, đợc thành lập năm 1969 trên cơ sở sáp nhập hai huyện Thái Ninh và Thụy Anh. Trong những năm vừa qua, giáo dục Thái Thụy có nhiều bớc đi vững chắc, trở thành một trong những đơn vị dẫn đầu về phong trào giáo dục tỉnh Thái Bình. Tuy nhiên, thực trạng quản lý giáo dục và chất lợng giáo dục trên địa bàn, nhất là ở cấp THCS vẫn còn nhiều bất cập. Đặc biệt là sự chênh lệch chất lợng vùng miền giữa khu Bắc và khu Nam của huyện, điểm chuẩn vào THPT của một số trờng thấp hơn nhiều so với bình quân chung của tỉnh, chất lợng dạy học môn tiếng Anh thấp, là những vấn đề còn tồn tại [20;11]. Bên cạnh đó, chất lợng và phong trào giáo dục của các trờng THCS còn thiếu sự đồng đều mà một trong những nguyên nhân cơ bản là do khả năng và trình độ quản lý của hiệu trởng. Để khắc phục những tồn tại đồng thời nâng cao chất lợng giáo dục cấp THCS cần có một công trình nghiên cứu khoa học nghiêm túc về các biện pháp quản lý của hiệu trởng. Nhận thức đợc vấn đề này, nhằm đáp ứng những đòi hỏi cấp thiết của địa phơng, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài : Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng các trờng THCS ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình. II. mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng công tác quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng một số trờng THCS trên địa bàn, luận văn đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng trờng THCS nhằm - 2 - nâng cao chất lợng giáo dục ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình trong giai đoạn hiện nay. IiI. khách thể và đối tợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quá trình quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng trờng THCS trong giai đoạn hiện nay. 3.2. Đối tợng nghiên cứu Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng trờng THCS ở huyện Thái Thụy- tỉnh Thái Bình Iv. giả thuyết khoa học Nếu hiệu trởng các trờng THCS huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình có những biện pháp quản lý hoạt động dạy học khoa học và phù hợp với thực tế địa phơng thì chất lợng giáo dục ở các trờng THCS huyện Thái Thụy tỉnh Thái Bình sẽ đợc nâng lên. v. nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về công tác quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng trờng THCS. 5.2. Xác định thực trạng quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng các trờng THCS ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình 5.4. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng tr- ờng THCS ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình nhằm nâng cao chất lợng giáo dục. vi. phạm vi nghiên cứu 6.1 Giới hạn về đối tợng nghiên cứu Trong khuôn khổ luận văn, chúng tôi chỉ tập trung nghiên cứu công tác quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng một số trờng THCS thuộc huyện Thái Thụy, Thái Bình nhằm nâng cao chất lợng dạy học. 6.2 Giới hạn về địa bàn nghiên cứu Đề tài đợc triển khai tại 12 trờng THCS trên địa bàn huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình, bao gồm các trờng THCS: Thụy Phong, Thụy Văn, Thụy Trình, Thị trấn Diêm Điền, Thụy Hải, Thụy Xuân, Thái Đô, Thái Hoà, Thái Xuyên, Thái Hng, Thái Thịnh, Thái Thuỷ. Đối tợng khảo sát là : + Các lãnh đạo và chuyên viên phòng Giáo dục & Đào tạo Thái Thụy. + Đội ngũ các hiệu trởng của 12 trờng THCS đã nêu. - 3 - + Đội ngũ giáo viên của 12 trờng THCS đã nêu. vii. phơng pháp nghiên cứu 7.1 Nhóm phơng pháp nghiên cứu lý luận Sử dụng các phơng pháp nh phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá, khái quát hoá để xây dựng các khái niệm công cụ và khung lý thuyết của đề tài. 7.2 Nhóm phơng pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1 Phơng pháp quan sát: Quan sát cách thức quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng tại các tr- ờng THCS triển khai đề tài ở huyện Thái Thụy. 7.2.2 Phơng pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Sử dụng phiếu hỏi để điều tra các đối tợng khảo sát nh lãnh đạo, chuyên viên Phòng Giáo dục & Đào tạo Thái Thụy, hiệu trởng, tổ trởng chuyên môn, giáo viên các trờng triển khai đề tài. 7.2.3 Phơng pháp toạ đàm ( trò chuyện, phỏng vấn) Thu thập thông tin qua việc trò chuyện, trao đổi trực tiếp với các đối t- ợng khảo sát để thu thập những thông tin cần thiết cho nội dung nghiên cứu của đề tài. 7.2.4 Phơng pháp chuyên gia: Lấy ý kiến, nhận xét của chuyên gia nh các nhà giáo u tú, trởng phòng Giáo dục & Đào tạo, phó trởng phòng Giáo dục & Đào tạo, các nhà giáo nhiều kinh nghiệm, 7.2.5 Phơng pháp tổng kết kinh nghiệm: Tổng kết kinh nghiệm trong quản lý hoạt động dạy học của một số hiệu trởng các trờng THCS ở Thái Thụy trong thời gian vừa qua. 7.3. Phơng pháp thống kê toán học Phơng pháp đợc sử dụng nhằm thống kê, phân tích, xử lý các số liệu thu đợc từ các phơng pháp điều tra để rút ra kết luận. viiI. những đóng góp mới của luận văn + Xác định thực trạng việc quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng tr- ờng THCS ở Thái Thụy ( Hiện tại cha có công trình nghiên cứu nào về vấn đề này ở huyện Thái Thụy). + Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng phù hợp với yêu cầu nâng cao chất lợng giáo dục và đặc điểm tình hình phát triển giáo dục của địa phơng. - 4 - chơng I cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng trờng THCS 1.1 Một số nét về lịch sử vấn đề nghiên cứu Hoạt động dạy học xuất hiện trong lịch sử nhân loại từ rất sớm, cùng với sự xuất hiện của loài ngời. Trong quá trình hình thành và phát triển của xã hội, để tồn tại và phát triển, con ngời đã luôn luôn nhận thức thế giới xung quanh, học hỏi, tích luỹ kinh nghiệm sống, kinh nghiệm lao động và kinh nghiệm chinh phục thiên nhiên, đồng thời với nó là quá trình truyền đạt kinh nghiệm của lớp ngời đi trớc cho các thế hệ sau. Quá trình dạy học hình thành từ đó, đi từ vô thức đến có ý thức, từ những hình thức đơn giản, sơ khai đến những ph- ơng thức dạy học hiện đại ngày nay. Từ một hiện tợng tự phát diễn ra đơn giản theo lối quan sát - bắt chớc, dần dần dạy học trở thành một hoạt động có ý thức. Con ngời đã biết xác định mục đích, hoàn thiện nội dung và tìm ra các phơng pháp để tổ chức quá trình này một cách hiệu quả. Tiêu biểu cho nền giáo dục cổ đại phơng Đông là Khổng Tử (551 479 Tr.CN), ông là nhà t tởng vĩ đại, nhà giáo dục nổi tiếng của Trung Hoa cổ đại. Ông và các triết gia nổi tiếng khác nh Quản Trọng (730 - 645 Tr.CN); Mạnh Tử (372 289 Tr.CN), đã có đóng góp quý báu vào kho tàng lý luận giáo dục của nhân loại. ở phơng Tây, các nhà triết học lớn nh Socrate (469 -Tr.CN), Platon (427 - 348Tr.CN), Aristote (348 - 322 Tr.CN) đều đã có những vấn đề lý luận về giáo dục. Đến thế kỷ XVII, nhà s phạm lỗi lạc J.A. Comenxki (1592 - 1670) - ông tổ của nền s phạm cận đại - đã đặt nền móng cho sự ra đời và phát triển của lý luận dạy học mới. Ông là ngời đầu tiên trong lịch sử đã nêu ra các nguyên tắc trong dạy học mà ngày nay hầu nh chúng vẫn còn nguyên ý nghĩa. Những t tởng lớn về lý luận dạy học của ông đợc trình bày trong tác phẩm nổi tiếng : Lý luận dạy học vĩ đại viết năm 1632. Nh vậy, trong lịch sử của mình, giáo dục đã dần dần trở thành một bộ môn khoa học, có đóng góp chung vào kho tàng các khoa học của loài ngời, đặc biệt hơn giáo dục chính là thành tố quyết định trong việc tồn tại và phát triển của lịch sử xã hội loài ngời. Ngày nay, nh ta đã biết, giáo dục đang đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong chiến lợc phát triển của mỗi quốc gia và toàn thế giới. ở Việt Nam, trong thời gian vừa qua, với mục đích đổi mới nền giáo dục nhằm theo kịp với những phát triển của thời đại, các nhà khoa học giáo dục, các nhà quản lý giáo - 5 - dục luôn quan tâm nghiên cứu tìm ra những biện pháp quản lý hoạt động dạy học khả thi và hiệu quả nhằm thực hiện thành công mục tiêu giáo dục. T nhng nm 70 ca th k trc, GS H Th Ng, GS Nguyn Ngc Quang, nh s phm H S H,ó tiờn phong khai phỏ cỏc cụng trỡnh nghiờn cu cú h thng v qun lý giỏo dc, qun lý trng hc, qun lý hot ng dy hc t trong hon cnh thc t Vit Nam, bc u t nn tng xõy dng trit lý qun lý giỏo dc, xõy dng lý lun qun lý hot ng dy hc trong thc tin Vit Nam. T thp k 90 ca th k XX n nay ó phỏt trin nhiu nhng cụng trỡnh nghiờn cu cỏc vn v qun lý giỏo dc. Trong phm vi qun lý hot ng dy hc, cú th k n cỏc cụng trỡnh nghiờn cu ca cỏc tỏc gi Phm Minh Hc, Nguyn Minh o, Nguyn Vn Lờ, ng Quc Bo, Trn Kim, Phm Khc Chng, cỏc cụng trỡnh ny, cỏc tỏc gi ó nờu lờn nhng nguyờn tc chung ca vic qun lý hot ng dy hc, t ú ch ra cỏc bin phỏp qun lý vn dng trong qun lý giỏo dc, qun lý trng hc. Cỏc tỏc gi ó khng nh vic qun lý hot ng dy hc l nhim v trung tõm ca hiu trng trong vic thc hin mc tiờu o to. Cựng vi s phỏt trin ca Khoa hc giỏo dc núi chung v Khoa hc qun lý giỏo dc núi riờng, chuyờn ngnh Qun lý giỏo dc c hỡnh thnh bc i hc v sau i hc Vit Nam vo nhng nm cui th k XX. Cựng vi vic Trng Cỏn b qun lý giỏo dc trung ng c nõng cp thnh Hc vin Qun lý giỏo dc, trng i hc s phm H Ni ó thnh lp Khoa Qun lý giỏo dc t nm 2005. T thi im y, bt u xut hin ngy cng nhiu cỏc lun vn thc s nghiờn cu v ti qun lý hot ng dy hc ca hiu trng trng THCS. Rt nhiu hc viờn ó chn ti nghiờn cu bin phỏp qun lý hot ng dy hc ca hiu trng trng THCS vit lun vn thc s, mt s ti tiờu biu nh sau: * Mt s bin phỏp qun lý hot ng dy hc ca hiu trng trng THCS trờn a bn thnh ph Hu ca tỏc gi Lờ Mnh Dng (2001). - 6 - * Bin phỏp qun lý hot ng dy hc ca hiu trng cỏc trng THCS thc hin chng trỡnh sỏch giỏo khoa mi ti huyn Thun Thnh tnh Bc Ninh ca tỏc gi Nguyn Kim Phng (2005). * Một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trởng trờng THCS thực hiện đổi mới chơng trình sách giáo khoa ở huyện Vĩnh Bảo thành phố Hải Phòng ca tỏc gi Phm Xuõn Hng ( 2006) * Cỏc bin phỏp qun lý hot ng dy ca hiu trng cỏc trng THCS qun Phỳ Nhun TP HCM trong iu kin i mi chng trỡnh giỏo dc ph thụng ca tỏc gi Trng Th M Lai ( 2006) * Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng trờng THCS quận Ngô Quyền thành phố Hải Phòng của tác giả Mai Đức Hng ( 2006) Các luận văn này đã tập trung nghiên cứu thực trạng và đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng trờng THCS ở địa phơng mình, trong đó một số luận văn đã chú ý đến quá trình thay sách, đổi mới nội dung chơng trình giáo dục phổ thông. Tuy nhiên trên địa bàn tỉnh Thái Bình nói chung và huyện Thái Thụy nói riêng, đến nay cha có một công trình nghiên cứu khoa học nào quy mô về các biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng trờng THCS. Chúng tôi hy vọng rằng đề tài của mình sẽ đóng góp một phần tích cực cho công tác quản lý hoạt động dạy học - một công tác trọng tâm của ngời hiệu trởng trờng THCS - trên địa bàn huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình, góp phần nâng cao chất lợng giáo dục, nhằm đổi mới và chấn hng nền giáo dục Việt Nam trong bối cảnh ngành Giáo dục cả nớc đang quyết tâm thực hiện cuộc vận động Hai không với 4 nội dung. 1.2 Các khái niệm công cụ 1.2.1 Khái niệm quản lý 1.2.1.1 Quản lý Quản lý là một hiện tợng xuất hiện rất sớm trong lịch sử, l một phạm trù tồn tại khách quan đợc ra đời xuất phát từ bản thân nhu cầu của mọi xã hội, mọi quốc gia, mọi thời đại. Quản lý là một chức năng lao động xã hội bắt nguồn từ tính chất xã hội của lao động. Theo nghĩa rộng, quản lý là hoạt động có mục đích của con ngời. Về cơ bản, mọi ngời đều cho rằng: Quản lý chính là các hoạt động do một hoặc nhiều ngời điều phối hành động của những ngời khác nhằm thu đợc kết quả mong muốn [12 ; 11]. - 7 - Từ điển Tiếng Việt 1992 (Hoàng Phê chủ biên) định nghĩa: Quản lí cv quản lý: 1. Trông coi và giữ gìn theo những yêu cầu nhất định. 2. Tổ chức và điều khiển các hoạt động theo những yêu cầu nhất định[ 27; 789]. Theo Từ điển Giáo dục học thì khái niệm quản lý đợc hiểu nh sau: Quản lý, hoạt động hay tác động có định hớng có chủ đích của chủ thể quản lý (ngời quản lý) đến khách thể quản lý (ngời bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức phát triển và đạt đợc mục đích của tổ chức. Các hình thức chức năng quản lý bao gồm chủ yếu: Kế hoạch hoá, tổ chức, chỉ đạo hoặc lãnh đạo và kiểm tra, giáo dục là tổ chức hoạt động phức tạp, do đó cần đợc quản lý chặt chẽ Dựa trên những cách tiếp cận khác nhau, ngời ta đa ra nhiều khái niệm khác nhau về quản lý: - Quản lý là những tác động có định hớng, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến đối tợng bị quản lý trong tổ chức để vận hành tổ chức, nhằm đạt mục đích nhất định[ 26; 130]. - Quản lý là chức năng của những hệ thống có tổ chức với bản chất khác nhau, nó bảo toàn cấu trúc xác định của chúng, duy trì chế độ hoạt động, thực hiện những chơng trình, mục đích hoạt động [ 15;5]. - Quản lý là những tác động của chủ thể quản lý trong việc huy động, phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức (chủ yếu là nội lực) một cách tối u nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất [ 23;15]. - Quản lý một hệ thống xã hội là tác động có mục đích đến tập thể ngời thành viên của hệ nhằm làm cho hệ vận hành thuận lợi và đạt đến mục đích dự kiến [23;15]. - Quản lý là tác động có mục đích đến tập thể những con ngời để tổ chức và phối hợp hoạt động của họ trong quá trình lao động [ 14; 15]. - Quản lý là hoạt động thiết yếu nhằm đảm bảo phối hợp những nỗ lực cá nhân để đạt mục đích của nhóm. Mục tiêu của mọi nhà quản lý là nhằm hình thành một môi trờng mà trong đó con ngời có thể đạt đợc các mục đích của nhóm với thời gian, tiền bạc và sự bất mãn cá nhân ít nhất (Harold Koontz-1993) [18; 5]. Những định nghĩa n y tuy khác nhau về cách diễn đạt, về góc độ tiếp cận nhng đều thống nhất ở những dấu hiệu bản chất của hoạt động quản lý. Do đó, một cách khái quát có thể định nghĩa: - 8 - Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hớng đích của chủ thể quản lý tới đối tợng quản lý nhằm đạt mục tiêu đã đề ra [ 28; 3]. Từ các định nghĩa nh trên về quản lý, ta có thể thấy chúng có những dấu hiệu chung nh sau: - Quản lý bao giờ cũng là một tác động có hớng đích, có mục tiêu xác định. - Quản lý thể hiện mối quan hệ giữa hai bộ phận (hay phân hệ), đó là chủ thể quản lý (là cá nhân hoặc tổ chức làm nhiệm vụ quản lý) và đối tợng quản lý (là bộ phận chịu sự quản lý) - Hoạt động quản lý đợc tiến hành trong một tổ chức hay một nhóm xã hội. - Quản lý là sự tác động mang tính chủ quan nhng phải phù hợp với quy luật khách quan. Tóm lại, qua các khái niệm trên ta có thể hiểu rằng: Chủ thể quản lý luôn là con ngời hoặc tổ chức do con ngời lập nên có cơ cấu tổ chức phụ thuộc vào quy mô, độ phức tạp của khách thể quản lý, có nhiệm vụ sử dụng các công cụ quản lý, phơng pháp quản lý và đề ra các biện pháp quản lý nhằm đạt đến mục tiêu quản lý. Khách thể quản lý là đối tợng chịu sự tác động của chủ thể quản lý bao gồm những con ngời, những vật thể hoặc một tổ chức, một hệ thống xã hội hoàn chỉnh gồm nhiều yếu tố liên kết hữu cơ theo một quy luật nhất định, tồn tại trong thời gian, không gian cụ thể. Trong đó con ngời là yếu tố quan trọng nhất trong khách thể quản lý. Hệ thống quản lý bao gồm có 2 phân hệ: Chủ thể quản lý và khách thể quản lý. Tác động của quản lý thờng mang tính chất tổng hợp bao gồm nhiều giải pháp khác nhau. Thực chất của hoạt động quản lý là việc xử lý tốt mối quan hệ giữa chủ thể quản lý và khách thể quản lý. Bản chất của hoạt động quản lý là tạo ra sự ổn định và thúc đẩy sự phát triển của tổ chức đến một trạng thái mới đạt chất lợng cao hơn. Mục tiêu cuối cùng của quản lý là chất lợng sản phẩm vì lợi ích phục vụ con ngời. 1.2.1.2 Quản lý giáo dục Nh ta đã biết, giáo dục là hiện tợng tất yếu khách quan xuất hiện và tồn tại lâu dài cùng với xã hội loài ngời. Giáo dục xuất hiện nhằm thực hiện cơ chế truyền kinh nghiệm lịch sử xã hội của loài ngời, của thế hệ đi trớc cho thế hệ sau và để thế hệ sau có trách nhiệm kế thừa, phát triển nó một cách sáng tạo làm cho xã hội và con ngời phát triển không ngừng. Để đạt đợc mục - 9 - đích đó, quản lý giáo dục đợc coi là nhân tố tổ chức, luôn tồn tại và song hành với quá trình giáo dục. Xét trên quan điểm hệ thống thì quản lý giáo dục là một bộ phận cấu thành nên hệ thống quản lý xã hội. Do đó, cũng nh quản lý xã hội nói chung, quản lý giáo dục là hoạt động có ý thức của con ngời nhằm theo đuổi những mục đích của mình. Quản lý giáo dục cũng sử dụng những thành tựu của Khoa học quản lý nói chung vào lĩnh vực của mình. Bên cạnh đó, do giáo dục là một hiện tợng xã hội đặc biệt, nên quản lý giáo dục cũng có chức năng, nhiệm vụ và nội hàm khái niệm riêng. Quản lý giáo dục theo nghĩa rộng là quản lý các hoạt động giáo dục trong xã hội. Quá trình đó bao gồm các hoạt động giáo dục và có tính giáo dục của bộ máy nhà nớc, của các tổ chức xã hội, của hệ thống giáo dục quốc dân. Theo tác giả Đặng Quốc Bảo: Quản lý giáo dục theo nghĩa tổng quát là hoạt động điều hành, phối hợp của các lực lợng xã hội nhằm thúc đẩy mạnh mẽ công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triển xã hội [9;31] Theo tác giả Trần Kiểm, khái niệm quản lý giáo dục ở tầm vĩ mô đợc hiểu nh sau: - Quản lý giáo dục đợc hiểu là những tác động tự giác (có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có hệ thống, hợp quy luật) của chủ thể quản lý đến tất cả các mắt xích của hệ thống (từ cấp cao nhất đến các cơ sở giáo dục là nhà tr- ờng) nhằm thực hiện có chất lợng và hiệu quả mục tiêu phát triển giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ mà xã hội đặt ra cho ngành Giáo dục. - Quản lý giáo dục là sự tác động liên tục, có tổ chức, có hớng đích của chủ thể quản lý lên hệ thống giáo dục nhằm tạo ra tính trồi của hệ thống; sử dụng một cách tối u các tiềm năng, các cơ hội của hệ thống nhằm đa hệ thống đến mục tiêu một cách tốt nhất trong điều kiện đảm bảo sự cân bằng với môi trờng luôn luôn biến động. - Quản lý giáo dục là hoạt động tự giác của chủ thể quản lý nhằm huy động, tổ chức, điều phối, điều chỉnh, giám sát, một cách có hiệu quả các nguồn lực giáo dục (nhân lực, vật lực, tài lực) phục vụ cho mục tiêu phát triển giáo dục, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội [ 21; 36-37]. Hiểu theo nghĩa hẹp, quản lý giáo dục là quản lý các hoạt động giáo dục đào tạo diễn ra trong các đơn vị hành chính (xã, phờng, quận, huyện, ), các cơ sở giáo dục nh nhà trờng. Tác giả Trần Kiểm cho rằng, ở tầm vi mô : Quản lý giáo dục đợc hiểu là hệ thống những tác động tự giác (có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có hệ - 10 - [...]... Quản lý việc đổi mới phơng pháp dạy học + Quản lý hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học của học sinh + Quản lý cơ sở vật chất, các phơng tiện dạy học + Quản lý chất lợng dạy học Các nội dung quản lý đã nêu có vai trò nh nhau trong quá trình quản lý Nếu thiếu một nội dung sẽ làm sai lệch cả quá trình Để quản lý hoạt động dạy học có hiệu quả, nhà quản lý phải biết phát huy tốt các nguồn lực của. .. tiêu quản lý Vì các đối tợng quản lý thờng phức tạp nên đòi hỏi các biện pháp quản lý phải đa dạng, phong phú, linh hoạt phù hợp với đối tợng quản lý Các biện pháp quản lý có liên quan chặt chẽ với nhau tạo thành một hệ thống các biện pháp Các biện pháp quản lý này sẽ giúp cho nhà quản lý thực hiện tốt các phơng pháp quản lý của mình, mang lại hiệu quả hoạt động tối u của bộ máy Biện pháp quản lý thể... tiờu giáo dục của nhà trờng Những cơ sở lý luận này là căn cứ khoa học để chúng tôi tiến hành điều tra, khảo sát thực trạng giáo dục trên địa bàn và đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng trờng THCS ở huyện Thái Thụy, Thái Bình nhằm nâng cao chất lợng giáo dục chơng Ii thực trạng công tác quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng các trờng thcs ở huyện thái thụy, thái bình 2.1 khái... 1.2.3.2 Quản lý hoạt động dạy học Nh đã phân tích ở trên, hoạt động dạy học là hoạt động cơ bản nhất, chủ yếu nhất, đặc trng nhất trong các hoạt động của nhà trờng phổ thông Hoạt động dạy học là hạt nhân của các nhiệm vụ trong nhà trờng Do đó, trong công tác quản lý trờng học, quản lý hoạt động dạy học là nội dung quản lý quan trọng nhất mang tính chất quyết định Các nội dung quản lý khác trong trờng học, ... vụ hoạt động dạy học Quản lý hoạt động dạy học là quản lý các thành tố của quá trình dạy học, quản lý việc vận hành của quá trình một cách có kế hoạch, có tổ chức, có điều khiển, điều chỉnh nhằm đạt đến mục tiêu xác định - 15 - Một cách cụ thể hơn, quản lý hoạt động dạy học bao gồm các nội dung sau : + Quản lý việc thực hiện mục tiêu dạy học + Quản lý việc thực hiện nội dung, chơng trình dạy học + Quản. .. xem xét mức độ đạt mục tiêu của nhà trờng 1.3.3 Công tác quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng trờng THCS 1.3.3.1 Đặc điểm quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng trờng THCS Hoạt động dạy học ở trờng THCS là hoạt động diễn ra chủ yếu giữa hai nhân tố chính trong quá trình dạy học là giáo viên và học sinh Học sinh THCS ở lứa tuổi 11 đến 15, có những đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi riêng biệt, khả... hởng của hai hoạt động này sẽ tạo ra hiệu quả cho quá trình dạy học Hoạt động dạy của giáo viên là hoạt động lãnh đạo, tổ chức điều kiển hoạt động nhận thức học tập của học sinh, giúp học sinh tìm tòi, khám phá tri thức qua đó thực hiện có hiệu quả chức năng học của bản thân Hoạt động học của học sinh là hoạt động tự giác, tích cực, chủ động, tự tổ chức, tự điều khiển hoạt động nhận thức, học tập của. .. đang trở nên cấp thiết, công tác quản lý hoạt động dạy học ở trờng phổ thông ngày càng đợc coi trọng, coi đó là một trong những biện pháp cơ bản để nâng cao chất lợng, chấn hng nền giáo dục nớc nhà 1.2.3.3 Biện pháp quản lý hoạt động dạy học Từ các khái niệm đã nêu trên, một cách khái quát ta hiểu : Biện pháp quản lý hoạt động dạy học là cách thức nhà quản lý giáo dục sử dụng công cụ quản lý để tác động. .. hiện có chất lợng và hiệu quả mục tiêu giáo dục của nhà trờng Trong quản lý trờng học, quản lý hoạt động dạy học là nội dung trọng tâm, cơ bản nhất Mọi hoạt động khác đều nhằm phục vụ tốt nhất cho hoạt động dạy học và đảm bảo chất lợng dạy học 1.2.2 Hoạt động dạy học Hoạt động dạy học là hoạt động trọng tâm nhất, cơ bản nhất của nhà trờng Trong mỗi nhà trờng, có nhiều nội dung hoạt động nhng chung quy... và việc hoàn thành nhiệm vụ của nhà trờng 1.3.2.2 Chức năng quản lý của Hiệu trởng trờng THCS Chức năng quản lý là hình thức tồn tại của các tác động quản lý Chức năng quản lý là một dạng hoạt động quản lý thông qua đó chủ thể quản lý tác - 23 - động vào khách thể quản lý nhằm thực hiện những mục tiêu nhất định Có nhiều cách phân loại chức năng quản lý của Hiệu trởng trờng THCS, tuy nhiên hầu hết thờng . các trờng THCS ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình 5.4. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng tr- ờng THCS ở huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình. cơ sở lý luận về công tác quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng trờng THCS. 5.2. Xác định thực trạng quản lý hoạt động dạy học của hiệu trởng các trờng