Luận văn tốt nghiệp Đỗ Hải Yến - TC 43B Lời nói đầu Quá trình hội nhập khu vực và thế giới, đặc biệt là khi hiệp định thơng mại Việt Mỹ có hiệu lực mang lại nhiều cơ hội phát triển cũng nh nhiều thách thức đối với các doanh nghiệp Việt Nam nói riêng và các ngân hàng thơng mại nói chung. Các ngân hàng thơng mại hiểu rằng chỉ có đa dạng hoá dịch vụ ngân hàng, cung cấp những sản phẩm chất lợng và tiện ích thì mới có thể đứng vững trong cạnh tranh, từ đó nâng cao hiệu quả khách hàng của mình. Sự đa dạng tạo yếu tố khách quan thúc đẩy các ngân hàng thơng mại đầu t trang thiết bị, ứng dụng công nghệ mới trong thanh toán thay thế phơng pháp thanh toán cổ điển mà trong đó thanh toán thẻ đã đáp ứng yêu cầu phát triển đó. Dịch vụ thẻ ngày càng trở nên phổ biến và đợc u chuộng trên toàn cầu. Nó là minh chứng cho sự kết hợp thành công giữa ngành công nghệ thông tin và điện tử viễn thông trong hoạt động ngân hàng. Thẻ ngân hàng là một loại hình dịch vụ mới dựa trên kỹ thuật hiện đại đợc ứng dụng và phổ biến trên thế giới từ khoảng 20 năm trở lại đây, phục vụ chủ yếu cho lĩnh vực tiêu dùng của dân c. Các dịch vụ về thẻ là hết sức đa dạng: thẻ có thể dùng để thanh toán khi mua hàng hoá dịch vụ, rút tiền mặt, gửi tiền, vay tiền, chuyển khoản, kiểm tra số d tài khoản, thanh toán hoá đơn, bảo hiểm Tuy thẻ ngân hàng đợc sử dụng trên toàn cầu và rất phổ biến ở các nớc phát triển cũng nh đang phát triển, nhng thị trờng Việt Nam chỉ biết đến thẻ vào đầu những năm 90 khi Ngân hàng Ngoại Thơng Việt Nam (Vietcombank) - ngân hàng đầu tiên ở Việt Nam tiến hành đa các dịch vụ thẻ vào trong hoạt động kinh doanh của mình. Và trong suốt thời gian đó đến nay, Vietcombank vẫn còn nhiều vấn đề bất cập hạn chế hiệu quả của loại hình dịch vụ này. Hơn nữa, sự phát triển của dịch vụ này tại Vietcombank cha xứng với tiềm năng hiện có của Vietcombank nói riêng và của Việt Nam nói chung. Điều đó đòi hỏi phải có những giải pháp cụ thể để hoàn thiện nghiệp vụ thanh toán thẻ tại ngân hàng. Xuất phát từ thực tế đó, em đã chọn đề tài nghiên cứu là "Giải pháp hoàn thiện nghiệp vụ thanh toán thẻ tại Ngân hàng Ngoại Thơng Việt Nam . Đề tài tiến hành đánh giá thực trạng và đa ra một số giải pháp để hoàn thiện nghiệp vụ thanh toán thẻ tại Vietcombank . Đề tài đợc kết cấu gồm 3 chơng: Chơng 1: Những vấn đề chung về nghiệp vụ thanh toán thẻ của Ngân hàng th- ơng mại. Chơng 2: Nghiệp vụ thanh toán thẻ tại Ngân hàng Ngoại Thơng Việt Nam. 1 Luận văn tốt nghiệp Đỗ Hải Yến - TC 43B Chơng 3: Hoàn thiện nghiệp vụ thanh toán thẻ tại Ngân hàng Ngoại Thơng Việt Nam. Để hoàn thành bài luận văn tốt nghiệp này, em xin chân thành cảm ơn GS.TS. Nguyễn Hữu Tài cùng các anh chị cán bộ phòng Thanh toán và Quản lý thẻ Ngân hàng Ngoại thơng Việt Nam đã tận tình quan tâm, chỉ bảo và giúp đỡ em trong suốt quá trình thực tập và hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Chơng 1: Những vấn đề chung về nghiệp vụ thanh toán thẻ của ngân hàng thơng mại. 1.1. Tổng quan về hoạt động của ngân hàng thơng mại. 1.1.1. Khái niệm và các loại hình ngân hàng thơng mại. Sự hình thành và phát triển của nền kinh tế thị trờng là tất yếu dẫn đến sự ra đời của các trung gian tài chính, trong đó chủ yếu là các NHTM. ở Việt Nam, năm 1988 mới hình thành hệ thống ngân hàng hai cấp, bao gồm: - Ngân hàng Trung ơng: cơ quan quản lý nhà nớc trong lĩnh vực tiền tệ, tín dụng và ngân hàng. - Các NHTM: đóng vai trò là các doanh nghiệp thực hiện kinh doanh tiền tệ. 2 Luận văn tốt nghiệp Đỗ Hải Yến - TC 43B Theo luật các tổ chức tín dụng có hiệu lực từ tháng 10 năm 1998, NHTM đợc định nghĩa nh sau: NHTM là tổ chức kinh doanh tiền tệ m hoạt động chủ yếu và thờng xuyên là nhận tiền gửi của khác hàng với trách nhiệm hoàn trả và sử dụng số tiền đó để cho vay, thực hiện nghiệp vụ chiết khấu và làm phơng tiện thanh toán. Các loại hình của NHTM: + NHTM quốc doanh: là NHTM đợc thành lập bằng 100% vốn của nhà n- ớc. + NHTM cổ phần: là NHTM đợc thành lập dới hình thức công ty cổ phần. + Chi nhánh NHTM nớc ngoài: là ngân hàng đợc thành lập theo luật pháp nớc ngoài nhng hoạt động theo luật pháp nớc sở tại. + Ngân hàng liên doanh: là ngân hàng đợc thành lập bằng vốn góp của bên ngân hàng Việt Nam và bên ngân hàng nớc ngoài có trụ sở tại Việt Nam và hoạt động theo luật pháp Việt Nam. ở Việt Nam cũng vậy, quá trình xây dựng và phát triển ngân hàng đã phải trải qua những giai đoạn khó khăn, phức tạp nhng sự phát triển của hệ thống ngân hàng Việt Nam có những nét khác biệt so với các ngân hàng trên thế giới. Trải qua gần 20 năm đổi mới, sau khi Chủ tịch Hội đồng Bộ trởng (nay là Thủ t- ớng Chính phủ) ban hành nghị định 53 HĐBT (26/3/1988) với nội dụng Cải tổ ngân hàng từ hệ thống ngân hàng một cấp duy nhất trong nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung thành định chế ngân hàng hai cấp theo hớng kinh tế thị trờng. Ngày 23/51990 nhà nớc đã ban hành hai pháp lệnh về ngân hàng. Ngày 26/12/1997, hai pháp lệnh trên đợc thay thế bằng hai luật: Luật Ngân hàng Nhà nớc và Luật các tổ chức tín dụng, tạo đợc một hành lang pháp lý khá đầy đủ cho hoạt động ngân hàng. Bộ mặt ngành ngân hàng đã thay đổi, hoạt động sôi nổi và đầy ý nghĩa, đánh dấu một bớc ngoặt quan trọng trong lịch sử phát triển của ngành. Hệ thống NHTM Việt Nam từ khi ra đời cho tới nay đã dần khẳng định đ- ợc vai trò quan trọng trong nền kinh tế nói chung và trong việc thực thi chính sách tài chính tiền tệ nói riêng. Vẫn với chức năng nhận tiền gửi để cho vay đối với nền kinh tế, vẫn với vai trò trung gian tài chính trong hoạt động của mình, NHTM vẫn phải tuân theo sự quản lý của Nhà nớc mà trực tiếp là sự quản lý của Ngân hàng Trung ơng. Chính dới sự quản lý này, hệ thống NHTM đã thực hiện đ- ợc chức năng của mình đối với nền kinh tế. Để hiểu rõ hơn về NHTM, đặc biệt là tầm quan trọng của NHTM đối với quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nớc, ta sẽ tìm hiểu chức năng, vai trò của NHTM. 3 Luận văn tốt nghiệp Đỗ Hải Yến - TC 43B 1.1.2. Các chức năng của ngân hàng thơng mại. Chức năng huy động vốn: Đây là chức năng cơ bản đầu tiên của NHTM. Nó quyết định quy mô cũng nh hiệu quả các hoạt động khác của NHTM. NHTM có thể huy động vốn nhàn rỗi trong xã hội bằng cách nhận tiền gửi của các cá nhân , các tổ chức kinh tế qua các hình thức tiền gửi không kì hạn, tiền gửi có kì hạn, tiền gửi tiết kiệm và các hình thức khác. Ngoài ra, khi cần thêm vốn, NHTM có thể huy động vốn qua các biện pháp chủ động nh phát hành kì phiếu ngân hàng, phát hành các chứng chỉ tiền gửi hay vay vốn của NHNN hoặc các tổ chức tín dụng khác. Tuy nhiên, NHTM phải huy động vốn trên cơ sở vốn tự có nh một ràng buộc về trách nhiệm nhằm hạn chế rủi ro trong các hoạt động của Ngân hàng. Theo quy định của Việt Nam, các NHTM không đợc phép huy động quá 20 lần số vốn tự có. Chức năng cung cấp tín dụng và đầu t: Đây là hoạt động kinh doanh mang lại lợi nhuận chủ yếu cho NHTM. Thực hiện nghiệp vụ này, NHTM sử dụng phần lớn số vốn đã huy động để cung cấp cho các nhu cầu của nền kinh tế qua các hình thức nh cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bảo lãnh, đầu t chứng khoán, góp vốn tham gia hay tự đầu t vào các dự án mang lại lợi nhuận. Qua các chức năng này NHTM đã thực hiện nhiệm vụ quan trọng là tạo tiền, trở thành nguồn tích luỹ vốn cho nền kinh tế tạo điều kiện làm tăng tổng sản phẩm xã hội, mở rộng vốn đầu t góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế. Có thể thấy hoạt động tín dụng là hoạt động quan trọng nhất của NHTM, nó liên quan đến tất cả các ngành các lĩnh vực của nền kinh tế. Tuy nhiên, hoạt động lại chứa đựng rủi ro tiềm ẩn từ tất cả các ngành các lĩnh vực đó. Chính vì vậy việc nghiên cứu rủi ro tín dụng là vấn đề cấp bách luôn đợc các NHTM quan tâm. Cung cấp các hoạt động dịch vụ trung gian: Ngoài các chức năng cơ bản trên, NHTM còn tiến hành các hoạt động dịch vụ để đáp ứng mọi nhu cầu của khách hàng nhằm thu hút khách hàng đồng thời đem lại nguồn thu nhập đáng kể cho ngân hàng. Các hoạt động dịch vụ của NHTM gồm có: Dịch vụ thanh toán và chuyển tiền Dịch vụ mua bán và môi giới chứng khoán. Dịch vụ t vấn đầu t Dịch vụ quản lý tài sản và các chứng từ có giá. 4 Luận văn tốt nghiệp Đỗ Hải Yến - TC 43B Thông qua các hoạt động này, NHTM nhận đợc các khoản thu nhập dới hình thức lệ phí hoặc hoa hồng. Có thể nói, các chức năng của NHTM đều rất quan trọng và liên quan chặt chẽ với nhau. Chức năng huy động vốn là tiền đề tạo nguồn vốn tích luỹ cho các hoạt động nghiệp vụ. Hoạt động tín dụng và đầu t đem lại nguồn thu nhập cho NHTM. Còn các hoạt động dịch vụ thu hút thêm khách hàng, tạo điều kiện cho việc mở rộng hoạt động huy động tiền gửi và kinh doanh của NHTM. 1.2. Nghiệp vụ thanh toán thẻ của ngân hàng thơng mại. 1.2.1. Lịch sử hình thành và phát triển thẻ ngân hàng. Thẻ ngân hàng đợc ra đời tại Mỹ từ những năm đầu thế kỷ XX xuất phát từ thói quen cho khách hàng mua chịu của các chủ tiệm bán lẻ dựa trên uy tín của khách đối với các tiệm này. Thông thờng, các chủ tiệm theo dõi khách một cách riêng rẽ, ghi rõ các khoản mà khách hàng sẽ phải thanh toán và chấp nhận cho khách hàng trả tiền sau vì họ tin tởng vào khả năng thanh toán của ngời mua. Tuy nhiên, dần dần, nhiều ngời trong số các chủ tiệm bán hàng hoá, dịch vụ này nhận thấy họ không có đủ khả năng cho khách hàng nợ và trả sau nh vậy. Chính yếu tố này đã góp phần giúp các tổ chức tài chính hình thành ý tởng về sản phẩm thẻ. Năm 1914, tổ chức chuyển tiền Western Union của Mỹ lần đầu tiên cung cấp cho các khách hàng đặc biệt của mình dịch vụ thanh toán trả chậm. Công ty này phát hành những tấm kim loại có chứa các thông tin in nổi nhằm nhận diện, phân biệt khách hàng, cung cấp, cập nhật dữ liệu về khách hàng bao gồm các thông tin về tài khoản và thông tin về giao dịch thực hiện. Các tổ chức khác dần nhận ra những giá trị của loại hình dịch vụ nói trên của Western Union và chỉ trong một vài năm sau đó, rất nhiều đơn vị nh nhà ga, khách sạn cũng nh các cửa hàng trên khắp nớc Mỹ đã lựa chọn cung cấp dịch vụ trả chậm cho khách hàng của mình theo phát triển theo phơng thức của Western Union, trong đó, tập đoàn xăng dầu của Mỹ cho ra đời tấm thẻ mua xăng đầu tiên vào năm 1924, cho phép ngời dân sử dụng thẻ này để mua xăng dầu tại các cửa hàng trên toàn quốc. Vào năm 1950, Frank Mc Namara và Ralph Schneider, hai doanh nhân ngời Mỹ, đồng thành lập ra Diners' Club sau một lần đi ăn ở nhà hàng và quên đem theo tiền mặt. Chính việc phải cam kết thanh toán sau đã gợi lên một ý tởng kinh doanh thẻ đối với Frank Mc Namara. Và tấm thẻ tín dụng đầu tiên, đợc làm bằng chất liệu plastic đã đợc ra đời kể từ đó. Hai ông đã cung cấp cho bạn bè , đồng 5 Luận văn tốt nghiệp Đỗ Hải Yến - TC 43B nghiệp của mình thẻ Diners Club, cho phép họ có thể ghi nợ khi ăn, nghỉ tại một số nhà hàng, khách sạn ở NewYork và thanh toán số tiền này định kỳ theo tháng mà không giới hạn số tiền đợc phép chi tiêu. Sau Diners Club, vào năm 1958, công ty American Express cũng tham gia vào thị trờng thẻ ngân hàng và đã thiết lập thành công tên tuổi của mình trong lĩnh vực mới mẻ này. Cũng giống nh các đối thủ cạnh tranh của mình, American Express chú trọng phát triển thẻ trong lĩnh vực giải trí và du lịch (T & E) - một lĩnh vực có tốc độ phát triển nhanh chóng tại Mỹ và châu Âu trong thời kỳ sau chiến tranh thế giới. Đến trớc năm 1970, khái niệm về thẻ tín dụng đã đợc nhiều ngời biết đến và nhanh chóng đợc đón nhận. Năm 1966, Bank of America chính thức trao quyền phát hành thẻ BankAmericard của mình cho các ngân hàng khác thông qua việc ký các hợp đồng đại lý, chính thức bắt đầu giai đoạn tăng tốc trong phát triển. Ngời dân đi du lịch nhiều hơn, trên đất Mỹ và ra nớc ngoài mà không còn lo lắng tới việc phải có sẵn tiền để thanh toán. Thẻ tín dụng lúc này không chỉ mặc định dành cho những đối tợng giàu có và nổi tiếng mà dần trở thành một phơng tiện thanh toán thông dụng. Thơng hiệu BankAmericard với một loạt sản phẩm có màu xanh, trắng, vàng đặc trng ngày càng trở nên quen thuộc với ngời tiêu dùng. Bằng việc ký hợp đồng đại lý và cho các ngân hàng khác hởng phí thanh toán chuyển đổi, Bank of America đã nhanh chóng tăng đợc lợng thẻ phát hành cũng nh ký kết hợp đồng chấp nhận thẻ với các ĐVCNT trên khắp nớc Mỹ và mở rộng ra thế giới. Tới năm 1977, thẻ của Bank of America thật sự đợc chấp nhận trên toàn cầu và thay vì tên BankAmericard, tên thẻ Visa ra đời với màu sắc đặc trng vẫn là xanh lam, trắng và vàng. Cũng vào năm 1966, ba nhóm ngân hàng lớn phía đông nớc Mỹ quyết định hợp tác thành lập tập đoàn kinh doanh tín dụng riêng, có tên là Interbank Card Association (ICA). Sau này, tên ICA đợc chuyển đổi thành MasterCard. ICA ban hành các quy định về cấp phép giao dịch, thanh toán bù trừ, các biện pháp marketing, bảo mật và các vấn đề liên quan tới luật pháp nhằm vận hành công việc một cách hiệu quả. Năm 1968, ICA bắt đầu chiến lợc mở rộng kinh doanh trên phạm vi toàn cầu thông qua việc liên kết với ngân hàng Banco National của Mexico. Sau thời gian đó, ICA tìm kiếm đối tác tại thị trờng châu Âu, cho ra đời thẻ Eurocard. Cũng vào năm 1968, ICA kết nạp thêm thành viên là một số ngân hàng của Nhật, nhằm từng bớc thâm nhập và nắm bắt thị trờng Đông á này. 6 Luận văn tốt nghiệp Đỗ Hải Yến - TC 43B Tại Việt Nam thẻ thanh toán lần đầu tiên đợc chấp nhận vào năm 1990, khi Vietcombank ký hợp đồng đồng làm đại lý chi trả thẻ Visa với chi nhánh ngân hàng Pháp BFCE tại Singapore và phơng thức thanh toán mới này chính thức du nhập và phát triển tại Việt Nam. Ngày nay, thẻ ngân hàng đã có mặt trên khắp thế giới với các hình thức, chủng loại đa dạng, phong phú đang ngày càng đáp ứng đầy đủ những nhu cầu riêng lẻ của ngời tiêu dùng. Cùng với sự phát triển của hai tổ chức thẻ quốc tế Visa và MasterCard, trên thế giới còn có hàng loạt các tổ chức thẻ khác mang tính quốc tế và khu vực ra đời nh: JCB, American Express, Airplus, Maestro Eurocard, Visioncard Sự phát triển mạnh mẽ này đã khẳng định xu thế phát triển tất yếu của thẻ thanh toán. 1.2.2. Khái niệm và đặc điểm của thẻ thanh toán. Khái niệm của thẻ thanh toán: Thẻ ngân hàng, sau đây gọi tắt là "thẻ", là một phơng tiện thanh toán không dùng tiền mặt do ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính phát hành và cung cấp cho khách hàng (gọi là chủ thẻ) dùng để rút tiền mặt hoặc thanh toán tiền hàng hoá, dịch vụ tại các đơn vị chấp nhân thẻ. Do đặc điểm dùng để thanh toán nên thẻ ngân hàng còn đợc gọi là "thẻ thanh toán". Từ khái niệm trên, ta có thể rút ra một số đặc điểm của thẻ ngân hàng nói chung: - Thẻ ngân hàng là phơng tiện thanh toán không dùng tiền mặt, ra đời từ phơng thức mua bán chịu hàng hoá bán lẻ và phát triển gắn liền với việc ứng dụng công nghệ tin học trong lĩnh vực tài chính ngân hàng. - Thẻ ngân hàng là công cụ thanh toán do ngân hàng phát hành thẻ cấp cho khách hàng sử dụng để thanh toán hàng hoá dịch vụ tại các điểm cung ứng hàng hoá dịch vụ có ký hợp đồng thanh toán với ngân hàng, hoặc rút tiền mặt tại các máy rút tiền tự động hay các ngân hàng đại lý trong phạm vi số d tiền gửi của mình hoặc hạn mức tín dụng đợc cấp. - Thẻ ngân hàng còn đợc dùng để thực hiện nhiều chức năng khác nh xem số d, sao kê tài sản, chuyển khoản, thanh toán một số loại hoá đơn, thông qua hệ thống máy rút tiền tự động hay còn gọi là hệ thống tự phục vụ ATM. Đặc điểm của thẻ thanh toán: Thẻ là một công cụ thanh toán có những đặc điểm khác biệt so với các phơng tiện thanh toán khác. Qua nhiều giai đoạn phát triển, ngày nay thẻ đã đợc chế tạo theo kỹ thuật vi mạch điện tử. Thẻ đợc 7 Luận văn tốt nghiệp Đỗ Hải Yến - TC 43B làm bằng nhựa cứng, trắng, gồm ba lớp ép sát, kích thớc tùy theo mỗi loại thẻ. Tuy nhiên, đặc điểm thờng có ở mỗi loại thẻ là: Mặt trớc của thẻ gồm : Các huy hiệu của tổ chức phát hành thẻ, tên thẻ Biểu tợng của tổ chức thẻ Logo của thẻ VISA: con chim bồ câu đang bay trong không gian 3 chiều. MASTER: có hai hình tròn lồng nhau nằm ở góc dới bên phải (một hình màu da cam, một hình màu đỏ) và dòng chữ MasterCard màu trắng chạy ở giữa; trên hai hình tròn lồng nhau là hai nửa quả cầu lồng nhau in chìm. JCB: có 3 màu (xanh công nhân, đỏ, xanh lá cây), có chữ JCB chạy ở giữa. AMEX: là hình đầu ngời chiến binh. Số thẻ VISA: có hai loại số thẻ gồm 16 số và 13 số, luôn bắt đầu bằng số 4. MASTER: số thẻ gồm 16 số và luôn bắt đầu bằng số 5. AMEX: số thẻ gồm 15 số, luôn bắt đầu bằng số 37 hoặc số 34. JCB: luôn có 16 số, chia làm 4 nhóm và thờng bắt đầu bằng số 35. Ngày hiệu lực của thẻ Họ và tên của chủ thẻ Số mật mã đợt phát hành Một số đặc điểm riêng của từng loại thẻ Mặt sau của thẻ : Dãy băng từ có khả năng lu trữ các thông tin bảo mật Băng chữ ký Số thẻ có thể in lại 8 Luận văn tốt nghiệp Đỗ Hải Yến - TC 43B 1.2.3. Phân loại thẻ. Thẻ đợc phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau gồm: phân theo công nghệ sản xuất, phân theo chủ thể phát hành, phân theo tính chất thanh toán thẻ, phân theo phạm vi lãnh thổ, phân theo mục đích sử dụng và đối tợng sử dụng. 1.2.3.1. Theo công nghệ sản xuất. Thẻ khắc chữ nổi: Đây là loại thẻ xuất hiện đầu tiên, thực hiện dựa trên kỹ thuật khắc chữ nổi. Trên bề mặt thẻ đợc khắc nổi các thông tin cần thiết. Hiện nay không còn đợc sử dụng nữa vì kỹ thuật quá thô sơ, dễ bị lợi dụng làm giả. Thẻ băng từ: Thẻ đợc sản xuất dựa trên kỹ thuật th tín với dải băng từ chứa thông tin đợc mã hoá ở mặt sau của thẻ. Hiện tại, đây là loại thẻ đợc sử dụng rộng rãi trên thế giới. Cùng với kỹ thuật in chìm nhiều lớp biểu tợng và hologram, cộng thêm in ảnh và chữ ký của khách hàng trên thẻ, các tổ chức thẻ và ngân hàng phát hành thẻ đã làm cho loại thẻ này tăng thêm tính bảo mật và an toàn trong khi sử dụng thẻ. Thẻ thông minh: Thẻ thông minh là thế hệ mới nhất của thẻ thanh toán, thể hiện sự kết hợp thành công những ứng dụng hiện đại của công nghệ thông tin trong lĩnh vực thẻ, đó là việc sử dụng chíp điện tử. Thông thờng, trên tấm thẻ thông minh đợc gắn chíp điện tử thay thế cho dải băng từ sau thẻ. Cũng có trờng hợp thẻ thông minh có cả chíp điện tử và băng từ. Dựa trên kỹ thuật xử lý tin học, thẻ sẽ đợc gắn chíp bộ nhớ và chíp xử số liệu. Trong đó, chíp bộ nhớ lu trữ toàn bộ các thông tin cung cấp cho thẻ trong mỗi lần sử dụng, còn chíp xử lý số liệu có khả năng bổ sung, xoá bỏ hoặc điều chỉnh các thông tin trong bộ nhớ. 1.2.3.2. Theo chủ thể phát hành. Thẻ do ngân hàng phát hành: Là loại do ngân hàng phát hành giúp khách hàng sử dụng một cách linh động tài khoản của mình tại ngân hàng hoặc sử dụng một số tiền do ngân hàng cấp tín dụng. Đây là loại thẻ đợc sử dụng rộng rái nhất trên toàn cầu hiện nay, ví dụ nh thẻ Visa, MasterCard, JCB Thẻ do tổ chức phi ngân hàng phát hành: Là loại thẻ du lịch, giải trí của các tập đoàn kinh doanh lớn phát hành. Hiện nay, trên thế giới thẻ Diners Club, American Express (gọi tắt là Amex) và thẻ JCB đợc sử dụng phổ biến nhất. Ngoài ra, một số công ty lớn cũng phát hành thẻ riêng cho các đối tợng công ty đó hớng theo mục đích kinh doanh của công ty. 9 Luận văn tốt nghiệp Đỗ Hải Yến - TC 43B 1.2.3.3. Theo tính chất thanh toán. Thẻ tín dụng: Là phơng thức thanh toán không dùng tiền mặt cho phép khách hàng chi tiêu trớc, trả tiền sau theo quy định của ngân hàng. Với mỗi ngân hàng, thời gian yêu cầu chủ thẻ phải thanh toán d nợ thẻ là khác nhau phụ thuộc vào từng loại thẻ của mỗi tổ chức. Trong trờng hợp đến hạn thanh toán, chủ thẻ thanh toán đầy đủ số d nợ (theo bảng thông báo giao dịch ngân hàng lập gửi cho chủ thẻ) thì chủ thẻ sẽ đợc miễn lãi và phí phạt chậm trả đối với số d nợ cuối kỳ. Đây là tính chất tuần hoàn của thẻ tín dụng. Ngợc lại, khi chủ thẻ không thanh toán đúng hạn hay chỉ thanh toán một phần số d nợ cuối kỳ thì chủ thẻ sẽ phải chịu khoản lãi theo mức ngân hàng định . Các tổ chức tài chính nh ngân hàng hay công ty phát hành thẻ tín dụng cho khách hàng dựa theo hình thức thế chấp hoặc dựa trên uy tín và khả năng đảm bảo chi trả của từng khách hàng. Thẻ ghi nợ: Là loại thẻ đợc ngân hàng phát hành cho khách hàng mở tài khoản tại ngân hàng. Thẻ ghi nợ thờng không có hạn mức tín dụng vì nó phụ thuộc số d thực có của chủ thẻ trong tài khoản thẻ. Chủ thẻ chỉ chi tiêu trong phạm vi mình có, nhng hiện nay để sản phẩm mang tính hấp dẫn nhiều ngân hàng cho phép khách hàng rút tiền quá số d trong tài khoản một khoản nhất định, trong một khoảng thời gian nhất định, tiêu dùng nhiều hơn số tiền mình có trong thẻ, hình thức này gọi là thấu chi. Đối với thẻ ghi nợ, giữa ngân hàng và khách hàng không diễn ra quá trình cho vay tín dụng, không có việc phân loại khách hàng để hởng hạn mức tín dụng do đó khách hàng chỉ cần có tài khoản tại ngân hàng đều có thể tiếp cận tới sản phẩm thẻ ghi nợ của ngân hàng. Có hai loại thẻ ghi nợ cơ bản: + Thẻ on-line: là thẻ ghi nợ mà giá trị những giao dịch đợc khấu trừ ngay lập tức vào tài khoản của chủ thẻ. + Thẻ off-line: là thẻ ghi nợ mà giá trị những giao dịch sẽ đợc khấu trừ vào tài khoản của chủ thẻ sau đó vài ngày. Thẻ ATM: Thẻ ATM là loại thẻ với chức năng chuyên biệt để rút tiền mặt tại các máy rút tiền tự động hoặc ở các ngân hàng. Đây đợc coi là hình thức phát triển đầu tiên của thẻ ghi nợ, cho phép khách hàng tiếp cận trực tiếp tới tài khoản tại ngân hàng từ máy rút tiền tự động. Số tiền rút ra mỗi lần sẽ đợc trừ dần vào số tiền trong tài khoản thẻ. Sự tiện lợi là đặc điểm quan trọng nhất của thẻ ATM. Thẻ rút tiền có hai loại: + Chỉ để rút tiền tại những máy rút tiền tự động của ngân hàng phát hành. + Đợc sử dụng để rút tiền không chỉ ở ngân hàng phát hành mà còn đợc sử dụng để rút tiền ở các ngân hàng cùng tham gia tổ hợp thanh toán với ngân hàng phát hành thẻ. 10 [...]... Chơng 2: Nghiệp vụ thanh toán thẻ tại Ngân hàng Ngoại Thơng Việt Nam 2.1 Tổng quan về Ngân hàng Ngoại Thơng Việt Nam 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng Ngoại Thơng VN Thành lập ngày 01/04/1963 mà tiền thân là Cục ngoại hối Ngân hàng Nhà nớc Việt Nam, Ngân hàng Ngoại Thơng Việt Nam (Vietcombank) là một ngân hàng thơng mại quốc doanh đầu tiên của hệ thống ngân hàng Việt Nam Khi mới... (3) Trung tâm thẻ (2) Thẩm dịnh và gửi đi (3) In và chuyển thẻ (4) Giao thẻ 1.2.6.2 Nghiệp vụ thanh toán Sơ đồ 1.2 Nghiệp vụ thanh toán thẻ (1) (2) Đơn vị chấp Chủ thể nhận thẻ (10) (9) Ngân hàng phát hành (3) (7) (8) Tổ chức thẻ quốc tế (5) (6) (4) Ngân hàng thanh toán Quy trình thanh toán (1) Chủ thẻ dùng thẻ để thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ hoặc rút tiền mặt tại các ĐVCNT hoặc ngân hàng đại lý... toán thẻ tín dụng quốc tế Nghiệp vụ thanh toán thẻ của Ngân hàng Ngoại Thơng Việt Nam đã bắt đầu xuất hiện từ năm 1990 với việc chấp nhận thanh toán thẻ Visa Tháng 7/1991, chấp nhận thanh toán thêm thẻ MasterCard, tháng 9/1991 tiếp tục chấp nhận thanh toán thẻ JCB và thánh 2/1994 đã chấp nhận thanh toán thẻ American Express Tới tháng 4/2002, việc Ngân hàng Ngoại Thơng Việt Nam chấp nhận thanh toán thẻ. .. hoặc ngân hàng đại lý khi nhận đợc thẻ từ khách hàng phải kiểm tra tính hợp lệ của thẻ, nếu hợp lệ thì sẽ cung cấp hàng hóa dịch vụ cho khách hàng (3) ĐVCNT giao dịch với ngân hàng (gửi hóa đơn cho ngân hàng thanh toán) (4) Ngân hàng thanh toán tiến hành thanh toán cho ĐVCNT 18 Luận văn tốt nghiệp Đỗ Hải Yến - TC 43B (5) Ngân hàng thanh toán tiến hành thanh toán với Tổ chức thẻ quốc tế (6) Tổ chức thẻ. .. chấp nhận thẻ tăng, tạo sự thuận lợi cho nghiệp vụ thanh toán thẻ, thúc đẩy nhu cầu thanh toán của ngời tiêu dùng nên doanh số thanh toán thẻ năm 2002 đã tăng lên đáng kể Trên toàn thế giới, một năm doanh số thanh toán thẻ lên tới hơn 3.000 tỷ USD Tại Việt Nam, lĩnh vực thanh toán thẻ ngân hàng vẫn chiếm vị trí quan trọng trong hoạt động kinh doanh thẻ Tổng doanh số thanh toán thẻ tại Việt Nam năm 2002... hạch toán vào tài khoản thanh toán thẻ Đối với các ngân hàng đại lý thanh toán của NHNTVN, ngân hàng đại lý cũng sẽ gửi bộ nhờ thu cho trung tâm thẻ Lúc này, trung tâm thẻ cũng tiến hành các bớc nh khi nhận đợc bộ nhờ thu của chi nhánh thanh toán NHNTVN và cũng tiến hành thanh toán theo hợp đồng đã ký 2.2.3 Thực trạng hoạt động thanh toán thẻ tại Ngân hàng Ngoại Thơng Việt Nam 2.2.3.1 Hoạt động thanh toán. .. chức thẻ quốc tế (6) Tổ chức thẻ quốc tế ghi Có cho Ngân hàng thanh toán (7) Tổ chức thẻ quốc tế báo Nợ cho Ngân hàng phát hành (8) Ngân hàng phát hành thanh toán nợ cho Tổ chức thẻ quốc tế (9) Ngân hàng phát hành gửi sao kê cho chủ thẻ (10) Chủ thẻ thanh toán nợ cho ngân hàng phát hành 1.3 Những nhân tố ảnh hởng đến nghiệp vụ thanh toán thẻ của ngân hàng thơng mại 1.3.1 Các nhân tố khách quan Thói... nghĩa là khi chủ thẻ sử dụng thẻ để thanh toán hàng hóa và dịch vụ tại đơn vị chấp nhận thẻ thì thẻ đợc coi là cam kết của ngân hàng sẽ thanh toán cho đơn vị chấp nhận thẻ; khi chủ thẻ thực hiện giao dịch ứng tiền mặt tức là chủ thẻ đã nhận đợc một khoản vay từ ngân hàng; chủ thẻ chỉ phải thanh toán số tiền giao dịch cho ngân hàng sau khi nhận đợc sao kê thẻ tín dụng từ ngân hàng và chủ thẻ đợc miễn lãi... đợc ngân hàng phát hành thẻ, có tên in nổi trên thẻ và sử dụng thẻ theo những điều khoản, điều kiện do ngân hàng phát hành quy định Chủ thẻ sử dụng thẻ của mình để thanh toán hàng hoá, dịch vụ tại các đơn vị cung ứng hàng hoá, dịch vụ có chấp nhận thẻ (ĐVCNT), ứng tiền mặt thuộc hệ thống ngân hàng hoặc sử dụng thẻ để thực hiện các giao dịch tại máy rút tiền tự động ATM 1.2.4.5 Ngân hàng thanh toán Ngân. .. toán Ngân hàng thanh toán là ngân hàng chấp nhận các loại thẻ nh một phơng tiện thanh toán thông qua việc ký kết hợp đồng chấp nhận thẻ với các điểm cung ứng hàng hoá, dịch vụ trên địa bàn trong hợp đồng chấp nhận thẻ ký kết với các đơn vị cung ứng hàng hoá, dịch vụ, ngân hàng thanh toán thẻ cam kết: Chấp nhận các đơn vị này vào hệ thống thanh toán thẻ của ngân hàng; Cung cấp các thiết bị đọc thẻ tự động . Nghiệp vụ thanh toán thẻ tại Ngân hàng Ngoại Thơng Việt Nam. 1 Luận văn tốt nghiệp Đỗ Hải Yến - TC 43B Chơng 3: Hoàn thiện nghiệp vụ thanh toán thẻ tại. thiện nghiệp vụ thanh toán thẻ tại Ngân hàng Ngoại Thơng Việt Nam . Đề tài tiến hành đánh giá thực trạng và đa ra một số giải pháp để hoàn thiện nghiệp vụ thanh toán