Tổng quan nghiên cứu
Nghiên cứu quốc tế
Thương mại điện tử đã hình thành từ sớm trên thế giới, dẫn đến sự ra đời của nhiều nghiên cứu sâu rộng từ các học giả, được đưa vào chương trình giảng dạy tại một số trường đại học Nghiên cứu "E-commerce" của Mihai Moraru tại đại học Romanian của Mỹ cung cấp cái nhìn tổng quát về TMĐT theo tiến trình thời gian và đánh giá khách quan về các hoạt động trong mua sắm trực tuyến như thanh toán online và tính bảo mật Những yếu tố này đang được người dùng quan tâm, khẳng định giá trị của nghiên cứu vẫn còn tồn tại cho đến nay.
Khám phá các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của thương mại điện tử, bài nghiên cứu của Henri Isaac trong "Factors influencing e-commerce development" đã chỉ ra những nhân tố chủ quan và khách quan như môi trường vi mô, vĩ mô, yếu tố lao động và kỹ thuật Những yếu tố này có thể tác động mạnh mẽ đến TMĐT khi có sự thay đổi Tác giả cũng cung cấp các giải pháp cụ thể cho doanh nghiệp nhằm cải thiện chất lượng và tăng lợi nhuận trong bối cảnh thị trường biến động.
Logistics trên thế giới đã phát triển vượt bậc so với Việt Nam, với những đóng góp trong nghiên cứu khoa học từ các quốc gia như Anh, Mỹ và Đức Một ví dụ điển hình là mô hình nghiên cứu tại Đại học Ohio State, nơi đánh giá chất lượng dịch vụ dựa trên bốn yếu tố: giá cả, sự linh hoạt, chất lượng và khả năng phân phối Những yếu tố này giúp các doanh nghiệp xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả và cải thiện các chỉ số thành công như ROI, ROA và ROS.
"Quản lý logistics toàn cầu - Một lợi thế cạnh tranh trong thế kỷ 21" của tác giả Kent Goudrin, xuất bản năm 2006, phân tích chi tiết từng phân đoạn thị trường logistics, chỉ ra những đặc điểm riêng biệt và tối ưu hóa chúng để xây dựng một mô hình chuỗi cung ứng hiệu quả Nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của từng phần trong chuỗi cung ứng và sự kết hợp giữa chúng, nhằm đáp ứng tối đa nhu cầu người tiêu dùng và tối đa hóa lợi ích cho doanh nghiệp.
“ăn ý” giữa chúng sẽ mang lại hiệu quả đáng kinh ngạc cho các DN.
Khoảng trống nghiên cứu
Bài viết này tổng hợp các nghiên cứu trước đây về thương mại điện tử và logistics, nhằm cung cấp định nghĩa và đặc điểm cho cả độc giả và nhà quản trị doanh nghiệp Tuy nhiên, các nghiên cứu hiện tại chưa phản ánh được sự thay đổi trong thị trường công nghệ số, nơi E-commerce và logistics đã trở thành một thực thể liên kết chặt chẽ Nhằm lấp đầy khoảng trống nghiên cứu và đáp ứng nhu cầu thực tiễn, bài viết sẽ làm rõ mối quan hệ giữa thương mại điện tử và logistics, gọi tắt là E-logistics Với chủ đề “Phát triển hoạt động logistics đáp ứng nhu cầu thương mại điện tử tại Việt Nam”, bài viết sẽ phân tích các vấn đề liên quan và đề xuất giải pháp hỗ trợ sự phát triển logistics trong thương mại điện tử tại nước ta.
Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu này nhằm phân tích thực trạng hoạt động logistics trong thương mại điện tử tại Việt Nam, đánh giá những thành công và thách thức hiện tại Qua đó, nghiên cứu đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả logistics, đáp ứng nhu cầu phát triển của thương mại điện tử Việt Nam.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu này áp dụng dữ liệu thứ cấp từ sách, báo và website, sử dụng các phương pháp như phân tích tổng hợp, phân tích logic, quy nạp và diễn giải để đảm bảo tính chính xác và sâu sắc trong các kết luận.
Khóa luận ngoài phần mở đầu và kết luận, phần nội dung có kết cấu 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển hoạt động logistics trong thương mại điện tử của quốc gia
Chương 2: Thực trạng phát triển hoạt động logistics đáp ứng nhu cầu của thương mại điện tử tại Việt Nam
Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động logistics đáp ứng cầu thương mại điện tử tại Việt Nam.
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG LOGISTICS
TRONG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ 1.1 TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG LOGISTICS
1.1.1 Khái niệm hoạt động logistics
Toàn cầu hóa đang thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ và bền vững của nền kinh tế thế giới, thu hẹp khoảng cách giao thương giữa các quốc gia Điều này tạo ra nhu cầu mới về vận tải, kho bãi và các dịch vụ hỗ trợ khác, khiến logistics trở thành yếu tố thiết yếu Nghiên cứu logistics không chỉ nâng cao tính cạnh tranh mà còn cải thiện hiệu quả kinh doanh cho các doanh nghiệp vận tải và các sàn thương mại điện tử.
Trong những năm gần đây, thuật ngữ Logistics ngày càng phổ biến, nhưng nhiều người vẫn chưa hiểu rõ ý nghĩa đầy đủ của nó Một định nghĩa thường được trích dẫn là "Logistics là có được thứ cần thiết tại địa điểm và thời gian đúng nhất" (UNCTAD, 2004) Tuy nhiên, định nghĩa này không phải là chuẩn mực, vì nó chỉ nêu lên mục đích của logistics mà không đề cập đến nội dung và các hoạt động cụ thể liên quan Điều này góp phần làm cho khái niệm logistics trở nên mơ hồ, dẫn đến sự thiếu hiểu biết và nhầm lẫn về lĩnh vực này.
Logistics là sự kết hợp giữa nghệ thuật và khoa học, nhằm quản lý và kiểm soát việc lưu thông hàng hóa, năng lượng, thông tin và các nguồn lực khác.
Khái niệm về hoạt động Logistic hiện nay vẫn còn hạn chế, chủ yếu tập trung vào việc giao nhận hàng hóa Điều này chỉ phản ánh một phần giá trị thực sự của Logistic, cho thấy cần mở rộng định nghĩa để bao quát hơn các khía cạnh khác của hoạt động này.
Theo định nghĩa mới nhất từ Hội đồng các chuyên gia Quản trị Chuỗi cung ứng Hoa Kỳ (CSCMP), logistics được coi là một lĩnh vực quan trọng, bao gồm việc quản lý và tối ưu hóa quá trình vận chuyển, lưu trữ hàng hóa và thông tin trong chuỗi cung ứng Điều này nhằm đảm bảo rằng sản phẩm đến tay người tiêu dùng một cách hiệu quả và kịp thời.
Logistics được xem là một phần quan trọng trong chuỗi cung ứng, bao gồm các hoạt động lập kế hoạch, thực hiện và kiểm soát hiệu quả việc lưu trữ và vận chuyển hàng hóa, dịch vụ cùng với thông tin hai chiều Mục tiêu chính của logistics là đáp ứng nhu cầu của khách hàng từ điểm khởi đầu đến điểm tiêu dùng.
Hay theo như GS.TS Đoàn Thị Hồng Vân đã định nghĩa trong tài liệu “Logistics
Logistics, theo định nghĩa trong tài liệu "Những vấn đề cơ bản" phát hành năm 2003, là quá trình tối ưu hóa các hoạt động vận chuyển và dự trữ hàng hóa từ nơi sản xuất đến nơi tiêu thụ cuối cùng thông qua nhiều hoạt động kinh tế Nó bao gồm các dịch vụ liên quan đến hậu cần và vận chuyển, như cung ứng, vận tải, theo dõi sản xuất, kho bãi, thủ tục phân phối và hải quan Logistics được xem là tập hợp các hoạt động của nhiều ngành nghề và công đoạn trong một quy trình hoàn chỉnh.
Logistics là quá trình quản lý lưu kho nguyên vật liệu, sản xuất và phân phối sản phẩm đến tay người tiêu dùng cuối cùng, với mục tiêu tối thiểu hóa chi phí phát sinh và đáp ứng nhu cầu kịp thời (Just in time) Ngoài việc vận chuyển nguyên vật liệu và hàng hóa, Logistics còn bao gồm việc quản lý thông tin và dịch vụ liên quan.
1.1.2 Đặc điểm hoạt động Logistics
Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp thành công đều nhận thức rõ tầm quan trọng của logistics được tổ chức hiệu quả, vì đây là yếu tố then chốt giúp đáp ứng nhu cầu khách hàng và vượt qua đối thủ cạnh tranh Dù quy mô doanh nghiệp như thế nào, các chủ doanh nghiệp luôn mong muốn mở rộng hoạt động logistics ở cấp độ khu vực, quốc tế hoặc toàn cầu Logistics không chỉ giúp cắt giảm chi phí mà còn tiết kiệm thời gian trong việc vận chuyển sản phẩm, bất kể địa điểm kinh doanh hay ngành nghề.
1.1.2.1 Logistics là một quy trình
Logistics là một quá trình liên tục bao gồm chuỗi các hoạt động có liên quan mật thiết với nhau, từ nghiên cứu, hoạch định, tổ chức, quản lý, thực hiện, đến kiểm tra, kiểm soát và hoàn thiện Mỗi bước trong quy trình này đóng vai trò quan trọng, tạo thành mắt xích thiết yếu cho toàn bộ hoạt động logistics Do đó, logistics hiện diện xuyên suốt mọi giai đoạn, từ đầu vào cho đến giai đoạn tiêu thụ sản phẩm cuối cùng.
1.1.2.2 Logistics liên quan đến nguồn tài nguyên và yếu tố đầu vào
Logistics đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý tất cả các nguồn tài nguyên cần thiết để sản xuất sản phẩm hoặc dịch vụ đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng Những nguồn tài nguyên này không chỉ bao gồm vật tư và nhân lực, mà còn bao gồm dịch vụ, thông tin và bí quyết công nghệ.
Khi là chủ doanh nghiệp, bạn cần sản xuất hàng hóa chất lượng trong điều kiện tối ưu, đồng thời giảm thiểu lãng phí, sai sót, hàng tồn kho và chi phí nhân công Việc phân bổ hiệu quả các yếu tố đầu vào là rất quan trọng Nắm vững thông tin này giúp kiểm soát dòng nguyên liệu và tối ưu hóa quy trình, từ đó nâng cao hiệu suất công ty và loại bỏ chi phí không cần thiết.
1.1.2.3 Logistics gắn liền với hoạch định và tổ chức
Hoạt động Logistics tồn tại ở cả hai khâu hoạch định và tổ chức của một doanh nghiệp:
Trong giai đoạn hoạch định, việc xác định "khi nào, ở đâu, và bằng cách nào" để sử dụng nguyên vật liệu đầu vào là rất quan trọng Điều này dẫn đến việc cần phải xem xét vấn đề vị trí một cách cẩn thận.
Ở giai đoạn thứ hai, tổ chức cần chú trọng vào việc tối ưu hóa việc vận chuyển và lưu trữ nguồn tài nguyên cùng các yếu tố đầu vào từ điểm đầu đến điểm cuối của dây chuyền cung ứng.
