NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC HÀNG TỒN KHO TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
Khái quát chung về hàng tồn kho
1.1.1 Khái niệm và đặc điểm của hàng tồn kho
Chuẩn mực Ke toán Việt Nam quy định rõ, hàng tồn kho là những tài sản:
• Được giữ đến bán trong kỳ sản xuất, kinh doanh bình thường
• Đang trong quá trình sản xuất, kinh doanh dở dang
• Nguyên liệu vật liệu, công cụ, dụng cụ để sử dụng trong quá trình sản xuất, kinh doanh hoặc cung cấp dịch vụ.
Hàng tồn kho là một loại tài sản lưu động quan trọng của doanh nghiệp, thể hiện dưới dạng vật chất Nó có thể được doanh nghiệp mua từ bên ngoài hoặc tự sản xuất để phục vụ cho hoạt động sản xuất và kinh doanh.
Theo chuẩn mực Kế toán Việt Nam, hàng tồn kho được phân loại thành:
• Hàng hóa mua để bán: Hàng hóa tồn kho, hàng mua đang đi trên đường, hàng gửi đi bán, hàng hóa gửi đi gia công chế biến,
• Thành phẩm tồn kho và thành phẩm gửi đi bán
Sản phẩm dở dang và chi phí dịch vụ chưa hoàn thành bao gồm những sản phẩm chưa hoàn tất và các sản phẩm đã hoàn thành nhưng vẫn chưa được thực hiện thủ tục nhập kho thành phẩm.
• Nguyên liệu, vật liệu, công cụ dụng cụ: Gồm tồn kho, gửi đi gia công, chế biến, đã mua, đang đi trên đường.
Hàng tồn kho là một phần quan trọng trong tài sản ngắn hạn của doanh nghiệp, đóng góp một tỷ trọng lớn vào tổng tài sản lưu động Quản lý và sử dụng hàng tồn kho một cách hiệu quả không chỉ giúp tối ưu hóa hoạt động sản xuất kinh doanh mà còn nâng cao hiệu quả tổng thể của doanh nghiệp.
Hàng tồn kho trong doanh nghiệp có nguồn gốc và chi phí cấu thành đa dạng, dẫn đến giá gốc hàng tồn kho không đồng nhất Việc xác định chính xác các yếu tố chi phí cấu thành giá gốc hàng tồn kho là rất quan trọng, giúp tính toán và hạch toán hợp lý giá gốc cũng như chi phí hàng tồn kho, từ đó làm cơ sở để xác định lợi nhuận thực hiện trong kỳ.
Hàng tồn kho đóng vai trò quan trọng trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, thường xuyên tham gia vào các nghiệp vụ với tần suất lớn Điều này dẫn đến việc hàng tồn kho liên tục biến đổi về hình thái và chuyển hóa thành các tài sản ngắn hạn khác nhau, bao gồm tiền tệ, sản phẩm dở dang và thành phẩm.
Hàng tồn kho trong doanh nghiệp đa dạng về loại hình và đặc tính, yêu cầu điều kiện bảo quản khác nhau Việc lưu trữ hàng tồn kho thường diễn ra tại nhiều địa điểm với điều kiện tự nhiên và nhân tạo không đồng nhất, do đó, quản lý hàng tồn kho trở nên phức tạp Sự đa dạng này dễ dẫn đến mất mát, đồng thời gây khó khăn trong công tác kiểm kê, quản lý và bảo quản, làm tăng chi phí cho doanh nghiệp.
Việc đánh giá chất lượng, tình trạng và giá trị của hàng tồn kho là một nhiệm vụ phức tạp và đầy thách thức Nhiều loại hàng tồn kho, như sản phẩm nghệ thuật, linh kiện điện tử, đồ cổ và kim khí quý, thường khó phân loại và định giá chính xác.
Sau đây là một số đặc điểm của các loại hàng tồn kho trong Doanh nghiệp:
Nguyên vật liệu đóng vai trò quan trọng trong sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp Quản lý nguyên vật liệu hiệu quả, từ thu mua đến dự trữ và sử dụng, là yếu tố then chốt giúp đảm bảo chất lượng sản phẩm, tiết kiệm chi phí và tăng lợi nhuận Việc tối ưu hóa quy trình quản lý hàng tồn kho không chỉ giảm giá thành mà còn nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
Nguyên vật liệu trong doanh nghiệp rất đa dạng và mỗi loại đều có vai trò riêng biệt Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường, việc phân loại nguyên vật liệu một cách hợp lý là rất quan trọng để tối ưu hóa quy trình hạch toán và quản lý.
Trong quản lý và hạch toán tại các doanh nghiệp, nguyên vật liệu thường được phân loại dựa trên vai trò và tác dụng của chúng trong quá trình sản xuất và kinh doanh Theo tiêu chí này, nguyên vật liệu được chia thành nhiều loại khác nhau.
Nguyên vật liệu chính là yếu tố quyết định hình thái vật chất của sản phẩm sau quá trình gia công chế biến Những nguyên liệu này bao gồm các đối tượng lao động chưa qua chế biến công nghiệp, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất.
Nguyên vật liệu phụ là những vật liệu hỗ trợ trong quá trình sản xuất và kinh doanh, giúp nâng cao tính năng và chất lượng sản phẩm khi kết hợp với nguyên vật liệu chính Chúng cũng đảm bảo cho công cụ lao động hoạt động hiệu quả và đáp ứng nhu cầu kỹ thuật, quản lý trong quá trình sản xuất.
Nhiên liệu, bao gồm than đá, củi, xăng dầu, là nguồn tạo nhiệt năng quan trọng trong các doanh nghiệp Mặc dù được coi là vật liệu phụ, nhiên liệu được tách ra thành một loại riêng do vai trò lớn của nó trong sản xuất và tiêu dùng, ảnh hưởng trực tiếp đến nền kinh tế quốc dân Hơn nữa, việc quản lý và yêu cầu kỹ thuật liên quan đến nhiên liệu cũng khác biệt hoàn toàn so với các loại vật liệu phụ thông thường.
Phụ tùng thay thế: là loại vật tư được sử dụng dụng cho hoạt động sửa chữa, bảo dưỡng tài sản cố định;
Thiết bị và vật liệu XDCB: là các loại thiết bị, vật liệu phục vụ cho hoạt động xây lắp, xây dựng cơ bản;
Vật liệu khác: là các loại vật liệu đặc chủng của từng doanh nghiệp hoặc phế liệu thu hồi.
Bán thành phẩm, hay còn gọi là chi phí sản xuất kinh doanh dở dang, là một loại hàng tồn kho luôn hiện hữu trong các doanh nghiệp Đây là những sản phẩm đã hoàn thành quy trình sản xuất nhưng chưa qua công đoạn cuối cùng, và chúng có thể được nhập kho để tiếp tục chế biến hoặc bán ra ngoài Tồn kho bán thành phẩm thường được chia thành ba loại: bán thành phẩm vận chuyển, bán thành phẩm quay vòng và bán thành phẩm an toàn, mỗi loại phục vụ cho những mục đích khác nhau và chịu ảnh hưởng từ các nguyên nhân khác nhau.
Khi tồn kho bán thành phẩm được giảm thiểu sẽ có thể đem đến nhiều kết quả như:
Sản lượng tồn kho bán thành phẩm đóng vai trò quan trọng trong việc rút ngắn chu kỳ sản xuất, bởi vì nó vừa giảm tử số của định luật Little, vừa tăng mẫu số Điều này không chỉ giúp giảm chi phí mà còn tối ưu hóa quy trình sản xuất, mang lại hiệu quả cao hơn.
Khái quát về kiểm toán hàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài chính
1.2.1 Mục tiêu kiểm toán hàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài chính
Mục tiêu của kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC) là đảm bảo tính trung thực và tin cậy, từ đó làm cơ sở cho nghĩa vụ thuế của mỗi đơn vị Theo chuẩn mực VSA, kiểm toán tại Việt Nam quy định rõ ràng các yêu cầu và tiêu chí cần thiết để thực hiện kiểm toán hiệu quả, nhằm nâng cao độ tin cậy của thông tin tài chính.
Mục tiêu của kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC) là hỗ trợ kiểm toán viên (KTV) và công ty kiểm toán đưa ra ý kiến xác thực, đồng thời giúp doanh nghiệp phát hiện sai sót trong hệ thống kiểm soát nội bộ (KSNB) và bộ phận kế toán, từ đó hoàn thiện hệ thống và nâng cao chất lượng.
Kiểm toán hàng tồn kho là quá trình xác minh và đánh giá tình hình hoạt động của hàng tồn kho thông qua các phương pháp kỹ thuật chuyên môn do các kiểm toán viên có năng lực thực hiện Quy trình này tuân theo hệ thống pháp lý hiện hành, nhằm thu thập đầy đủ chứng cứ đáng tin cậy về các cơ sở dẫn liệu của hàng tồn kho thông qua các thủ tục kiểm toán cụ thể.
Hàng tồn kho là một khoản mục quan trọng trong báo cáo tài chính, do đó, kiểm toán hàng tồn kho đóng vai trò thiết yếu tương tự như kiểm toán báo cáo tài chính đối với các bên liên quan Việc kiểm toán hàng tồn kho không chỉ ảnh hưởng đến bảng cân đối kế toán và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp mà còn tác động đến sự phát triển bền vững của doanh nghiệp trong tương lai.
Chức năng của chu trình hàng tồn kho:
Thứ nhất: Chức năng mua hàng
Chức năng mua hàng, nhận hàng và ghi sổ hàng tồn kho cần được phân chia trách nhiệm rõ ràng cho từng phòng ban khác nhau Điều này yêu cầu mỗi đơn vị phải tổ chức các phòng riêng biệt để thực hiện quy trình mua hàng liên tục, nhưng không trao quyền quyết định mua hàng cho bất kỳ phòng nào.
Quy trình mua hàng bắt đầu khi bộ phận có nhu cầu về hàng hóa hoặc dịch vụ gửi phiếu yêu cầu Phiếu này cần được kiểm tra và phê duyệt bởi cấp có thẩm quyền để đảm bảo tính hợp lý và xác thực của nhu cầu mua sắm.
Dựa trên phiếu yêu cầu mua hàng, phòng thu mua cần lập đơn đặt hàng chi tiết về số lượng, chủng loại và quy cách sản phẩm dịch vụ Trong quá trình kiểm toán, KTV cần xem xét quy trình phê duyệt đơn đặt hàng, thủ tục nhập hàng và kiểm nhận hàng hóa, đồng thời đảm bảo tính độc lập giữa nhân viên thu mua, nhân viên kho và kế toán.
Thứ hai: Chức năng nhận, nhập, xuất hàng:
Trước khi nhập kho, hàng hóa mua về cần được kiểm nhận bởi phòng nhân hàng, một phòng độc lập với các phòng mua hàng, lưu hàng và vận chuyển Trong quá trình nhận hàng, cần ghi rõ số lượng hàng nhận và kiểm định chất lượng để đảm bảo phù hợp với yêu cầu trong đơn đặt hàng Những hàng hóa bị đổ hoặc lỗi phải được loại bỏ, và cuối cùng là lập biên bản nhận hàng.
Trong quá trình này, KTV cần phải chú ý các vấn đề sau:
Xem xét các thủ tục về nhập, xuất hàng có đúng nguyên tắc quy trình không, việc kiểm nhận hàng có đúng trình tự hay không?
Thực hiện khảo sát việc ghi sổ nhật ký để theo dõi hàng nhập và xuất, đồng thời cần chú ý đến việc tuân thủ nguyên tắc kiểm tra chất lượng hàng hóa trước khi nhập.
Đánh giá tính độc lập giữa thủ kho, người giao hàng, nhân viên nhận hàng và kế toán HTK là rất quan trọng Đồng thời, cần đảm bảo sự độc lập của nhân viên kiểm tra chất lượng so với người giao hàng hoặc nhà sản xuất để duy trì tính minh bạch và chính xác trong quy trình kiểm soát hàng hóa.
Xem xét các dấu hiệu của việc kiểm tra, đối chiếu nội bộ về hàng nhập, xuất. Thứ ba: Chức năng bảo quản trong kho
Tất cả hàng hóa sau khi được kiểm nhận và ghi sổ sẽ được chuyển vào kho Thủ kho cần lập phiếu nhập kho và thường xuyên thông báo, đối chiếu số lượng hàng hóa nhập và xuất với kế toán hàng tồn kho.
Trong chức năng này, kiểm toán viên cần khảo sát quy trình bảo vệ hàng tồn kho, bao gồm hệ thống kho hàng và bến bãi Đồng thời, cần đánh giá xem thủ kho có đủ năng lực, trách nhiệm và độ tin cậy hay không.
Thứ tư: Chức năng sản xuất
Việc kiểm soát sản xuất là rất quan trọng và cần được thực hiện thông qua kế hoạch và lịch trình sản xuất được lập trước Trong giai đoạn này, quản đốc và người giám sát sản xuất chịu trách nhiệm quản lý các loại hàng hóa.
Sản phẩm sau khi kết thúc quá trình sản xuất được kiểm dịch chất lượng trước khi cho nhập kho thành phẩm hoặc chuyển đi tiêu thụ.
Lưu kho thành phẩm: Đây là quá trình sau khi kiểm soát chất lượng, hàng hóa được nhập kho lưu trữ chờ bán.
Việc xuất thành phẩm để tiêu thụ chỉ được thực hiện khi có sự phê duyệt của người có thẩm quyền, thường dựa trên các đơn đặt hàng từ khách hàng.
1.2.2 Quy trình kiểm toán khoản mục hoàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài chính
Dựa trên các đặc điêm nêu trên, trình tự kiêm toán thường có các bước cơ bản sau:
Hình 1.4: Các giai đoạn kiêm
1.2.2.1 Giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán toán
• Xem xét mâu thuẫn lợi ích, giáphí, phạm vi kiểm toằn
• Hợp đồng Đánh giá ban đầu
• Lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh
Hmh 1.5: Các khâu cơ bản ở giai đoạn lập kế hoạch kiêm toán
Giai đoạn tiền kế hoạch
Bước 1: Tiếp cận khách hàng
• Đối với khách hàng mới
Tìm hiểu lý do mời kiểm toán của khách hàng
Thu thập thông tin về lĩnh vực kinh doanh và tình trạng tài chính từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm báo cáo tài chính (BCTC), ngân hàng dữ liệu, các bài viết trên báo chí, sách báo chuyên ngành và các trang thông tin đại chúng là rất quan trọng để có cái nhìn tổng quan và chính xác.
THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC HÀNG TỒN KHO DO CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ ĐỊNH GIÁ ĐẠI VIỆT THỰC HIỆN TẠI MỘT SỐ KHÁCH HÀNG MẪU
Giới thiệu về Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Đại Việt và công
2.1.1 Giới thiệu chung về công ty kiểm toán Được sáng tạo và thành lập bởi đội ngũ lãnh đạo và kiểm toán viên có trình độ, giàu tâm huyết, được đào tạo bài bản và có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực kiểm toán và tư vấn Đội ngũ lãnh đạo các kiểm toán viên chính của VINAUDIT đều có kinh nghiệm trên 1o năm thực hiện cung cấp dịch vụ kiểm toán và tư vấn cho các Doamh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế, các Dự án Quốc tế, các Ban quản lý Dự án hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác nhau trong nền kinh tế Các thành viên Ban lãnh đạo và các kiểm toán viên chính của VINAUDIT đã có thời gian nhiều năm công tác Công ty kiểm toán hàng đầu tại Việt Nam là thành viên của một trong bốn hãng kiểm toán lớn nhất thế giới.
Qúa trình hình thành và phát triển:
VINAUDIT, thành lập năm 2018, chuyên cung cấp dịch vụ kế toán, tư vấn tài chính - thuế, kiểm toán và thẩm định giá Đội ngũ lãnh đạo và nhân viên của VINAUDIT là những kiểm toán viên và thẩm định viên có trình độ cao, tâm huyết, được đào tạo bài bản và dày dạn kinh nghiệm trong ngành.
Vào ngày 01/11/2019, Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Đại Việt đã chính thức tiếp nhận hoạt động thẩm định giá từ Công ty Cổ phần Đầu tư và Thẩm định giá.
Để đáp ứng nhu cầu thị trường và sự phát triển của Công ty Cổ phần PIV, bộ phận tư vấn thẩm định giá đã được tách ra thành một đơn vị độc lập.
Công ty con với tên gọi “Công ty Cổ phần Thẩm định giá Dầu khí PIV” theo Giấy
Chứng nhận Đăng ký kinh doanh số 0105157826 do Sở Ke hoạch và Đầu tư thành phố Hà Nội cấp Ngày 13/7/2012, Công ty Cổ phần Thẩm định giá Dầu khí
PIV được đổi tên thành Công ty Cổ phần Đầu tư và Thẩm định giá PIV.
Vào ngày 28 tháng 11 năm 2019, Bộ Tài Chính đã cấp chứng nhận cho Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Đại Việt, công nhận rằng công ty này đủ điều kiện hoạt động trong lĩnh vực thẩm định giá.
Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Đại Việt nổi bật với dịch vụ thẩm định giá, bên cạnh các dịch vụ kiểm toán, kế toán và tư vấn tài chính - thuế Chúng tôi tự hào sở hữu phương pháp luận thẩm định giá chuyên nghiệp, đội ngũ nhân viên dày dạn kinh nghiệm và hệ thống khách hàng phong phú, được kế thừa từ hơn 10 năm hoạt động của Công ty Cổ phần Đầu tư và Thẩm định giá PIV.
V INAUDIT kế thừa hình ảnh PIV, đã được ghi dấu qua hơn 4.000 hợp đồng cung ứng dịch vụ tư vấn thẩm định giá từ Bắc vào Nam trong giai đoạn 2008-2017, tập trung vào các hợp đồng trọng điểm.
Tại Việt Nam, VINAUDIT đã thực hiện hơn 500 hợp đồng xác định giá trị tiền sử dụng đất tại các địa phương như Hà Nội, Hải Dương, Vĩnh Phúc, Bắc Giang, Hà Tĩnh và Thanh Hóa Ngoài ra, công ty cũng đã ký trên 100 hợp đồng xác định giá trị doanh nghiệp và hơn 4.000 hợp đồng thẩm định giá động sản, bao gồm 200 hợp đồng thẩm định thiết bị phát thanh truyền hình, 150 hợp đồng thẩm định dây chuyền sản xuất phân bón và chè, cùng gần 2.000 hợp đồng thẩm định thiết bị máy móc và nội thất văn phòng Hơn 50 hợp đồng thẩm định thiết bị thăm dò khoáng sản biển và trên 500 hợp đồng thẩm định thiết bị y tế cũng nằm trong danh mục dịch vụ của VINAUDIT Đội ngũ cán bộ nhân viên của công ty luôn sẵn sàng đáp ứng nhu cầu thẩm định giá và tư vấn chuyên nghiệp.
Ban giám đốc và nhân viên VINAUDIT cam kết cung cấp dịch vụ công chất lượng cao, xây dựng uy tín từ khách hàng để đảm bảo thành công và thịnh vượng lâu dài Đội ngũ nhân lực là yếu tố then chốt cho sự thành công của chúng tôi, với đội ngũ chuyên nghiệp, năng động và sáng tạo Tất cả nhân viên đều tốt nghiệp từ các trường đại học danh tiếng trong và ngoài nước.
Nhân sự của chúng tôi là những chuyên gia dày dạn kinh nghiệm trong lĩnh vực kiểm toán tại Việt Nam, với sự hiểu biết sâu sắc về các tập quán quốc gia và quốc tế Chúng tôi tự hào về tốc độ phát triển nhanh chóng của hãng, không chỉ về quy mô nhân sự mà còn về số lượng và chất lượng dịch vụ cung cấp Khách hàng của chúng tôi đa dạng, bao gồm các công ty tư nhân, công ty TNHH, công ty cổ phần, tập đoàn kinh tế quốc gia, cũng như các công ty có vốn đầu tư nước ngoài và các dự án quốc tế.
Chúng tôi cam kết là người đồng hành đáng tin cậy, hỗ trợ khách hàng và cộng đồng phát triển bền vững Với cơ sở khách hàng đa dạng, từ cá nhân đến các tập đoàn lớn, VINAUDIT luôn đề cao mối quan hệ lâu dài và bền vững Chúng tôi cung cấp các dịch vụ gia tăng, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính và công nghệ, giúp khách hàng tìm ra giải pháp tối ưu Đội ngũ nhân viên của VINAUDIT thường xuyên tham gia các chương trình đào tạo chuyên môn, đảm bảo cập nhật kịp thời các chuẩn mực kế toán, kiểm toán và luật pháp hiện hành, từ đó hoạt động hiệu quả như những nhà tư vấn chuyên nghiệp.
Hình 2.1: Sơ đồ tổ chức của VINAUDIT
Công ty chúng tôi cung cấp đa dạng dịch vụ chuyên nghiệp, bao gồm Dịch vụ Thẩm định giá, Dịch vụ Kiểm toán, và Dịch vụ Tư vấn Tài chính Doanh nghiệp Ngoài ra, chúng tôi còn cung cấp Dịch vụ Đào tạo và Quản lý nguồn nhân lực, Dịch vụ Tư vấn Thuế, cùng với Dịch vụ Kế toán, nhằm đáp ứng mọi nhu cầu của khách hàng trong lĩnh vực tài chính và quản lý.
Dịch vụ kiểm toán hiện đang được công ty chú trọng và triển khai mở rộng phát triển hơn trong thời gian tới
Triết lý và phương pháp tiếp cận của VINAUDIT trong dịch vụ kiểm toán tập trung vào cấp quản lý, với mục tiêu xây dựng mối quan hệ chặt chẽ và đáp ứng nhu cầu của khách hàng trong suốt quá trình thực hiện hợp đồng Chúng tôi nhấn mạnh lợi ích chi phí qua việc điều chỉnh phương pháp tiếp cận theo yêu cầu của khách hàng, đồng thời coi trọng việc sử dụng nhân sự của khách hàng một cách hiệu quả nhất để giảm thiểu chi phí.
Khi bạn cần dịch vụ kiểm toán, hãy liên hệ với VINAUDIT Chúng tôi sở hữu kinh nghiệm và chuyên môn để hỗ trợ bạn một cách hiệu quả.
Triết lý kiểm toán của chúng tôi được xây dựng trên nền tảng tính chính trực, khách quan và độc lập, đồng thời cam kết tuân thủ nghiêm ngặt các chuẩn mực nghề nghiệp, quy định và luật pháp Mục tiêu chính của mỗi cuộc kiểm toán là đưa ra ý kiến đánh giá về tính hợp lý trong việc trình bày tình hình tài chính và kết quả kinh doanh của khách hàng.
Thực trạng về kiểm toán khoản mục hàng tồn kho tại Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Đại Viêt
Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Đại Việt đã tiến hành kiểm toán khoản mục hàng tồn kho (HTK) cho một doanh nghiệp khách hàng trong năm 2020 Qua quá trình này, tôi đã tham gia trực tiếp và có cơ hội quan sát các bước kiểm toán, giúp đánh giá chính xác hơn về tình hình tài chính của công ty.
Để bảo đảm tính bảo mật thông tin, bài viết sẽ không đề cập đến tên khách hàng và các thông tin đã được chỉnh sửa Tuy nhiên, tất cả số liệu được cung cấp vẫn đảm bảo tính chính xác, giúp người đọc hiểu rõ quy trình kiểm toán đối với khoản mục hàng tồn kho (HTK) do VINAUDIT thực hiện.
2.2.1 Lập kế hoạch kiểm toán Ở giai đoạn này, trợ lý kiểm toán có thể tham gia hỗ trợ trưởng nhóm thu thập các thông tin ban đầu về khách hàng để từ đó các cấp cao hơn đưa ra kết luận chung
Giai đoạn lập kế hoạch là yếu tố then chốt trong quá trình kiểm toán, vì việc đánh giá rủi ro và mức trọng yếu ở giai đoạn này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc xây dựng chiến lược kiểm toán, tổ chức đội ngũ kiểm toán và thiết kế các thủ tục cho các giai đoạn tiếp theo.
Chuẩn bị hồ sơ kiểm toán
Hồ sơ kiểm toán tại Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Đại Việt được tổ chức lưu trữ theo từng năm, đảm bảo rằng các số liệu thu thập và ghi chép được bảo quản cẩn thận trong suốt quá trình làm việc với khách hàng thân thiết.
Ngoài ra, VINAUDIT cũng yêu cầu công ty khách hàng cung cấp những tài liệu, chứng từ của năm tài chính.
Bao gồm các tài liệu sau:
• Quy trình mua hàng tồn kho
• Tổng hợp thu mua hàng tháng
• Danh mục hàng tồn kho (chi tiết đơn giá và số lượng) cuối ngày
• Phương pháp tính giá HTK và cách tính giá thành trong năm
• Giấy kiểm kê hàng tồn kho tại ngày 31/12/2020
• Giải trình chênh lệch (nếu có chênh lệch giữa số liệu kế toán và kiểm kê)
• Phiếu nhập kho nội bộ ngay sau ngày 30/12/2020 (số lượng: 5)
• Phiếu giao hàng ngay sau ngày 30/12/200 (số lượng: 5)
• Quy định lập dự phòng HTK và danh sách HTK đã được trích lập tại ngày 31/12/2020( nếu có)
• Hóa đơn, chứng từ, bảng giá sau ngày lập Bảng cân đối Kế toán.
Gửi thư cho công ty khách hàng
Hàng năm mỗi mùa kiểm toán đến, VINAUDIT sẽ gửi email chào giá tất cả các khách hàng thân thiết, khách hàng lâu năm.
V INAUDIT đã kịp thời nắm bắt thông tin khách hàng, chú ý đến các thay đổi diễn trong năm 2020 vốn, thành viên quản trị, các cổ đông góp vốn,
Phân công nhóm kiểm toán
Để đảm bảo nguyên tắc của cuộc kiểm toán, việc phân công nhân sự là rất quan trọng Tính độc lập của kiểm toán viên (KTV) là yếu tố then chốt giúp cuộc kiểm toán diễn ra trọn vẹn Điều này yêu cầu KTV phải có đạo đức nghề nghiệp vững vàng, tinh thần trách nhiệm cao và khả năng giữ khoảng cách với mọi tác động từ bên ngoài.
V INAUDIT luôn xem xét để ngoại trừ các trường hợp có mối quan hệ hoặc quen thân với thành viên quản trị của công ty khách hàng.
Tìm hiểu hoạt động và môi trường kinh doanh của công ty khách hàng
Đánh giá chính xác tình hình kinh tế - xã hội năm 2020 và dự báo cho năm 2021 là cơ sở thiết yếu để cập nhật và đánh giá khách quan, toàn diện, từ đó tạo sự thống nhất cao trong nền kinh tế và các doanh nghiệp.
Việt Nam đã kiểm soát dịch bệnh hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi cho phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội Các gói kích thích kinh tế được ban hành kịp thời trong bối cảnh đại dịch, bám sát nhu cầu thị trường Đồng thời, việc chuyển đổi linh hoạt các dự án PPP sang hình thức đầu tư công đã thúc đẩy đầu tư nhanh chóng, mang lại tác động lan tỏa sâu rộng, với độ trễ bên ngoài thấp và tính thực thi cao trong điều kiện hiện tại.
Ngành xây dựng công trình nhà ở, đường, hệ thống thoát nước và lắp đặt điện của công ty ABC đang phát triển ổn định nhờ vào phương hướng kế hoạch đúng đắn Kiểm toán viên đánh giá rằng hoạt động kinh doanh của công ty vẫn đạt được mục tiêu đề ra, với rủi ro tiềm tàng được xem là thấp.
2.2.2 Thực hiện kiểm toán khoản mục hàng tồn kho
• Thu thập các tài liệu về hệ thống kiểm soát nội bộ, chu trình hoạt động của phòng ban liên quan đến HTK
• Phỏng vấn để thu thập thông tin doanh nghiệp từ các ban lãnh đạo công ty khách hàng và cá nhân có liên quan đến khoản mục HTK
• Kiểm tra chi tiết các tài liệu được cung cấp
Hệ thống KSNB và kế toán của công ty ABC
Năm tài chính bắt đầu từ ngày 01/01 và kết thúc từ ngày 31/12 hàng năm.
Bộ máy kế toán gồm có:
Kế toán trưởng kiêm trưởng phòng kế toán (1 vị trí) có trách nhiệm kiểm tra và đối chiếu hoạt động của nhân viên kế toán, cùng với kế toán tổng hợp lập báo cáo tài chính vào cuối kỳ Vị trí này cũng tham mưu cho ban quản trị trong các quyết định về tài chính, sử dụng vốn và công tác quản lý.
Phó phòng kế toán kiểm kế toán tổng hợp (số lượng 1) có nhiệm vụ ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh vào sổ tổng hợp, bao gồm số đăng ký chứng từ ghi sổ và sổ các tài khoản Cuối kỳ, công việc này sẽ giúp tổng hợp báo cáo tài chính chính xác.
• Kế toán viên (số lượng 2): hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh lên sổ chi tiết
• Thủ quỹ (số lượng 1): hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh lên sổ quỹ.
Công ty ABC cam kết ngăn ngừa gian lận và các sai phạm khác bằng cách giảm thiểu động cơ và cám dỗ cho nhân viên Ban quản trị không ngừng truyền đạt các giá trị đạo đức và chuẩn mực ứng xử thông qua văn bản quy định, nhằm xây dựng một môi trường làm việc trung thực và tuân thủ pháp luật.
Các bộ nhân viên tại công ty ABC đều có năng lực, kỹ năng kiến thức để
2.Dự phòng giảm giá hàng tồn kho 0 0
Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang Cuối năm Đầu năm
Công trình Thiết bị điện X _ 2.695.000 2.695.000
Công trình Thiết bị điện nước Y 1.806.909.090
Công trình thiết bị điện nhà xưởng có nhiệm vụ 9.800.000, thể hiện cam kết về năng lực của nhà quản lý trong việc thiết lập và thực hiện các chính sách nhân sự hợp lý nhằm đảm bảo giải quyết các vấn đề trọng yếu.
Cơ cấu tổ chức của công ty ABC rõ ràng phân định quyền và trách nhiệm của từng bộ phận và cá nhân, đồng thời thể hiện sự phân quyền kiểm soát hiệu quả Điều này cho thấy các thành viên trong công ty đều nhận thức được tầm quan trọng của việc vận hành kiểm soát nội bộ.
Nguồn nhân lực đóng vai trò quan trọng trong hệ thống kiểm soát nội bộ, với yêu cầu nhân viên phải có năng lực, đạo đức và kiến thức vững vàng Tuy nhiên, hệ thống này vẫn có thể gặp hạn chế do nhân viên không hài lòng với chính sách lương thưởng hoặc áp lực công việc quá tải Để nâng cao hiệu quả kiểm soát nội bộ, chính sách nhân sự cần tập trung vào tuyển dụng chất lượng, đánh giá nhân sự định kỳ và đào tạo phù hợp cho người lao động.
Hình 2.4: Chu trình mua hàng, nhập kho của công ty
Toàn bộ chu trình được thực hiện tương đối chặt chẽ với đầy đủ chứng từ.
Đánh giá về quy trình kiểm toán hàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Đại Viêt
báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Đại Viêt
2.3.1 Đánh giá về ưu điểm
Hàng tồn kho là một khoản mục quan trọng trong kiểm toán, liên quan chặt chẽ đến các khoản mục khác và đòi hỏi kỹ năng chuyên môn cao để phân tích Qua quan sát quy trình kiểm toán Hàng tồn kho của Công ty Kiểm toán và định giá Đại Việt, tôi nhận thấy nhiều điểm mạnh trong cách họ thực hiện công việc này.
VINAUDIT liên tục cập nhật chương trình thiết kế kiểm toán phù hợp với từng khách hàng, dựa trên Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam và quy trình từ các công ty kiểm toán uy tín Quy trình kiểm toán hàng tồn kho đã được xây dựng chi tiết, rõ ràng, tập trung vào các vấn đề trọng tâm của từng đơn vị khách hàng Trước giai đoạn kiểm toán, VINAUDIT đã chủ động liên hệ và trao đổi với khách hàng để đảm bảo cuộc kiểm toán diễn ra hiệu quả, giúp nhóm kiểm toán đạt được các mục tiêu đề ra.
Các nhóm kiểm toán của VINAUDIT linh hoạt áp dụng cả lý thuyết và thực tiễn trong từng cuộc kiểm toán, tối ưu hóa thời gian và phương pháp để đạt được kết quả cần thiết Chúng tôi cẩn trọng từng bước, theo dõi sát sao tiến độ kế hoạch để tránh phát sinh sự cố không mong muốn Việc phân công nhân sự cho mỗi kế hoạch kiểm toán được thực hiện hợp lý, đặc biệt với các tài khoản trọng yếu như hàng tồn kho, được giao cho kiểm toán viên có kinh nghiệm và chuyên môn cao.
Vào thứ ba, quy trình kiểm toán chi tiết hàng tồn kho cần được thực hiện một cách cẩn thận và linh hoạt, vì mỗi khách hàng đều có đặc điểm tài chính riêng Việc điều chỉnh theo tình hình tài chính và đặc thù hệ thống của từng khách hàng là rất quan trọng, nhằm tránh sự cứng nhắc và rập khuôn Sự linh hoạt này giúp đưa ra các phương pháp kiểm toán hiệu quả và đáp ứng đúng yêu cầu đối với khoản mục hàng tồn kho.
Trước khi phát hành, mọi Báo cáo kiểm toán của VINAUDIT đều được nhóm kiểm toán xem xét kỹ lưỡng từng chi tiết Sau đó, báo cáo được trình lên Ban kiểm soát chất lượng đầu ra và cuối cùng là Ban giám đốc Nhờ quy trình kiểm soát chất lượng chặt chẽ, các Báo cáo kiểm toán khi phát hành luôn đảm bảo tính hoàn chỉnh và toàn diện.
2.3.2 Đánh giá về những nhược điểm, nguyên nhân và thực trạng
Mặc dù V INAUDIT sở hữu nhiều ưu điểm trong việc thực hiện kiểm toán hàng tồn kho, nhưng vẫn còn một số vấn đề cần được xem xét lại trong quá trình này mà công ty đang áp dụng.
Giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán
Thứ nhất: Đánh giá hệ thống Kiểm soát nội bộ
Việc đưa ra kết luận sơ bộ về hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng là rất cần thiết để hỗ trợ kiểm toán viên hiểu rõ về công ty và ước lượng mức rủi ro, từ đó xây dựng khung thử nghiệm phù hợp Tuy nhiên, với những khách hàng đã hợp tác lâu năm, việc đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ của VINAUDIT thường thiếu cẩn thận, gây khó khăn cho nhân sự mới như trợ lý kiểm toán trong việc tiếp cận thông tin Nếu nhóm kiểm toán không thực hiện bảng hỏi hoặc các thủ tục tìm hiểu về kiểm soát nội bộ, quy trình kiểm toán sẽ gặp nhiều khó khăn.
Thứ hai: Khoanh vùng vấn đề trọng yếu và rủi ro
Để xác định mức trọng yếu sơ bộ, cần xem xét các tiêu chí như lợi nhuận, doanh thu và tài sản, cùng với tỷ trọng phân bổ Tuy nhiên, con số này thường mang tính máy móc do nhiều nguyên nhân Mức trọng yếu cần được điều chỉnh dựa trên tỷ trọng của tổng doanh thu, lợi nhuận trước thuế và tổng tài sản Nếu chỉ dựa vào tỷ trọng doanh thu, mức trọng yếu có thể bị thổi phồng khi doanh thu cao, điều này trái ngược với các kiến thức về trọng yếu Việc xác định trọng yếu mà không xem xét đến nguy cơ sai sót, như ảnh hưởng của thuế thu nhập doanh nghiệp, có thể dẫn đến sai sót trong kiểm toán Hơn nữa, nếu chỉ dựa vào yếu tố rủi ro phát hiện mà bỏ qua quy mô sản xuất của khách hàng, sẽ dễ dẫn đến việc xác định lệch lạc mức trọng yếu từ phía kiểm toán viên.
Thủ tục phân tích là bước quan trọng trong việc xác định các yếu tố bất thường trong báo cáo tài chính (BCTC) của khách hàng Việc áp dụng thủ tục này giúp kiểm toán viên thu thập các bằng chứng cần thiết cho quá trình kiểm toán, từ đó đảm bảo tính chính xác và minh bạch của BCTC.
VINAUDIT vẫn bỏ qua bước này đối với những khách hàng thân thiết, điều này có thể làm ảnh hưởng đến quá trình thực của nhóm kiểm toán.
Giai đoạn thực hiện kế hoạch
Thứ nhất: Thử nghiệm kiểm soát
Trong mỗi chương trình kiểm toán, việc thực hiện thử nghiệm kiểm soát (TNKS) thường được nhấn mạnh Tuy nhiên, các cuộc kiểm toán của V INAUDIT thường bỏ qua bước này và chuyển thẳng sang thực hiện thử nghiệm chi tiết Thực tế cho thấy, việc tiến hành TNKS giúp kiểm toán viên giảm khối lượng công việc trong thử nghiệm chi tiết (TNCB) và hỗ trợ trong việc lựa chọn mẫu cũng như phương pháp kiểm toán phù hợp.
Thứ hai: Thủ tục phân tích
Thực hiện thủ tục phân tích giúp nhóm kiểm toán và kiểm toán viên nhanh chóng đánh giá các sai phạm Qua đó, KTV có thể chỉ ra những điểm phát sinh lệch Tại V INAUDIT, việc sử dụng thủ tục phân tích trong kiểm toán khoản mục hàng tồn kho (HTK) được hạn chế; thay vào đó, đơn vị này chỉ áp dụng bảng so sánh và phân tích biến động thông thường trên báo cáo tài chính (BCTC).
Thứ ba: Thủ tục kiểm kê
Thủ tục kiểm kê hàng tồn kho là cần thiết để xác minh sự hiện hữu của hàng hóa Mặc dù quy trình kiểm kê được quy định rõ ràng, nhóm kiểm toán VINAUDIT thường không đủ điều kiện tham gia kiểm kê, dẫn đến việc chấp nhận số liệu từ biên bản kiểm kê của khách hàng Điều này có thể ảnh hưởng đến tính đầy đủ và độ tin cậy của khoản mục hàng tồn kho.
Thứ tư: Gửi thư xác nhận
Các cuộc kiểm toán tại công ty khách hàng thường bị hạn chế về thời gian, điều này khiến cho việc xác thực từ bên mua hoặc bán dịch vụ trở nên khó khăn Đặc biệt, các bên thứ ba của công ty ABC thường là các doanh nghiệp nước ngoài, gây khó khăn trong việc gửi thư xác nhận và nhận phản hồi kịp thời Để thu thập bằng chứng trong điều kiện này, nhóm kiểm toán có thể sử dụng kết quả từ thư xác nhận mà khách hàng đã gửi hoặc vẫn tiến hành gửi thư xác nhận như bình thường, nhưng sẽ công nhận kết quả từ phía công ty về khoản mục này Điều này có thể ảnh hưởng đến việc đánh giá hàng tồn kho.
Thứ năm: Đánh giá hàng HTK
Kiểm toán viên của VINAUDIT thường ít chú trọng đến khoản mục dự phòng hàng tồn kho do khó khăn trong việc đánh giá tính cập nhật của từng mặt hàng Việc không đủ điều kiện tham gia kiểm kê hàng tồn kho cũng ảnh hưởng đến chất lượng đánh giá thực tế của hàng tồn kho Hiện tại, nhóm kiểm toán chủ yếu dựa vào số liệu do công ty khách hàng cung cấp, dẫn đến khó khăn trong việc kiểm soát những mặt hàng chưa đạt tiêu chuẩn chất lượng.
