Tính cấp thiết của đề tài
Sau hơn ba thập niên mở cửa hội nhập, Việt Nam đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư nước ngoài, trở thành điểm đầu tư lý tưởng ở Đông Nam Á và châu Á Với đội ngũ lao động dồi dào, tay nghề cao và nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, Việt Nam nằm ở vị trí trung tâm các thị trường chính của khu vực Sự hỗ trợ nhiệt tình từ Chính phủ cũng góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp quốc tế đầu tư vào Việt Nam, giúp quốc gia này trở thành lựa chọn hàng đầu cho những ai muốn gia nhập thị trường.
Hơn nữa, cách người dân và Chính phủ Việt Nam đối phó với đại dịch COVID-
Việt Nam đã nhanh chóng và chính xác ứng phó với đại dịch, tạo niềm tin cho các nhà đầu tư quốc tế Trong bối cảnh nhiều quốc gia phát triển gặp khó khăn với hệ thống y tế hiện đại, Việt Nam, với các biện pháp cứng rắn và sự đồng lòng của người dân, đã chứng tỏ khả năng vượt khó và duy trì ổn định.
Nam chặn đứng đại dịch, giúp cho nền kinh tế nhanh chóng trở lại trạng thái ổn định để tiếp tục quay lại đà tăng trưởng.
Nhờ vào những điều kiện thuận lợi, Việt Nam đã gia tăng số lượng việc làm hàng năm, góp phần đưa quốc gia này vào top 10 thế giới về tỷ lệ thất nghiệp thấp nhất, chỉ đạt 2,48% (Bộ LĐ-TB&XH, 2020) Đồng thời, thu nhập bình quân tháng của người lao động trong quý I năm 2021 đạt 6,3 triệu đồng, tăng 339 nghìn đồng so với quý trước.
106 nghìn đồng so với cùng kỳ năm trước (Tổng cục Thống kê, 2021) Không chỉ số
Với sự tăng trưởng mạnh mẽ gần đây, cả doanh nghiệp lớn và vừa, nhỏ đều đang tìm kiếm giải pháp tài chính để hỗ trợ hoạt động kinh doanh tại Việt Nam Điều này đặc biệt đúng với các cá nhân và doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài khi họ lựa chọn Việt Nam là điểm đến đầu tư.
Nam phát triển nhờ nguồn nhân lực chất lượng cao, tài nguyên phong phú và sự hỗ trợ của Nhà nước, nhưng vẫn gặp khó khăn với các quy định thuế Mặc dù áp dụng chung các luật thuế, mỗi doanh nghiệp và cá nhân có hoàn cảnh khác nhau, dẫn đến sự khác biệt trong việc tính toán và kê khai thuế Do đó, cần có sự tư vấn thuế chuyên sâu để hiểu rõ đặc điểm của từng doanh nghiệp và cá nhân, từ đó đưa ra kết luận và số liệu chính xác.
Sự phát triển công nghệ gần đây đã làm thay đổi mạnh mẽ dịch vụ tư vấn thuế, với nhiều thủ tục hành chính được chuyển sang hình thức trực tuyến Điều này giúp doanh nghiệp và người nộp thuế tiết kiệm thời gian và công sức, khi không cần phải nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan thuế Hiện tại, hệ thống kê khai thuế điện tử đã được triển khai tại 63 tỉnh, thành phố và 100% Chi cục thuế Tính đến ngày 19/08/2020, khoảng 753.200 doanh nghiệp, tương đương 99,3% doanh nghiệp hoạt động, đã tham gia sử dụng dịch vụ này Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi vẫn đang tiếp diễn và nhiều hạng mục còn trong giai đoạn thử nghiệm, gây ra khó khăn cho người nộp thuế trong việc tuân thủ các quy định mới.
Phương thức quản lý thu thuế tự tính, tự khai, tự nộp đã gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp và cá nhân trong việc cập nhật các quy định mới về thuế, như thông tư số 66/2019/TT-BTC và thông tư 19/2021/TT-BTC Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp không có bộ phận Kế toán thuế riêng, gặp khó khăn trong việc hiểu và áp dụng các văn bản này Do đó, dịch vụ tư vấn thuế trở nên cần thiết để giúp việc tuân thủ các quy định thuế trở nên hiệu quả và dễ dàng hơn.
Tính đến hết ngày 31/12/2019, Việt Nam có 758.610 doanh nghiệp hoạt động, nhưng chỉ khoảng 720 đại lý thuế đủ điều kiện đăng ký hành nghề, cho thấy nhu cầu tư vấn thuế của doanh nghiệp rất lớn Điều này mở ra cơ hội cho các công ty tài chính, kiểm toán và doanh nghiệp mới Tuy nhiên, các quy định về thuế thường xuyên thay đổi và thiếu sự nhất quán, gây khó khăn cho người nộp thuế Do đó, vai trò của tư vấn thuế ngày càng trở nên quan trọng và cần thiết, dẫn đến sự cạnh tranh mạnh mẽ giữa các công ty cung cấp dịch vụ này, trong đó có Công ty Cổ phần Tư vấn Ernst & Young Việt Nam.
Nghiên cứu về nâng cao chất lượng dịch vụ tư vấn thuế là cần thiết để hiểu rõ hơn về thực trạng phát triển của lĩnh vực này Khóa luận tập trung vào dịch vụ tư vấn thuế tại Công ty Cổ phần, nhằm phân tích và đề xuất các giải pháp cải thiện hiệu quả dịch vụ.
Tư vấn Ernst & Young Việt Nam sẽ phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp dựa trên các cơ sở lý thuyết, tình hình thực tiễn và số liệu thu thập liên quan đến lĩnh vực này.
Tổng quan nghiên cứu
Dịch vụ tư vấn thuế đang ngày càng phát triển và trở nên cần thiết, nhưng hiện tại vẫn thiếu nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực này Trên các diễn đàn quốc tế, các bài viết thường tập trung vào các yếu tố vĩ mô ảnh hưởng đến thuế và quản lý thuế tại các quốc gia khác Tại Việt Nam, các nghiên cứu chủ yếu xoay quanh các vấn đề vĩ mô như thuế TNCN, thuế TNDN và cải cách quản lý thuế, khiến việc tìm kiếm thông tin chi tiết về dịch vụ tư vấn thuế trở nên khó khăn Đề tài nghiên cứu "Phát triển đại lý thuế trong điều kiện Việt Nam hiện nay" của Tiến sĩ Nguyễn Thị Thanh Hoài đã hệ thống hóa khái niệm và vai trò của đại lý thuế, đồng thời chỉ ra những bất hợp lý trong chính sách hiện hành Nhóm tác giả đã đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện hệ thống quản lý và thúc đẩy sự phát triển của các đại lý thuế trên toàn quốc trong giai đoạn tới.
Nội dung nghiên cứu khoa học hiện tại chỉ tập trung vào dịch vụ tư vấn thuế tư, chưa bao quát toàn bộ hệ thống dịch vụ thuế do hạn chế về số liệu thực tế và cơ sở pháp lý liên quan còn thiếu.
Năm 2011, nhóm nghiên cứu gồm Phạm Minh Đức, Lê Minh Tuấn, Gangadhar Prasad Shukla và Michael Engelschalk đã thực hiện một nghiên cứu về luật thuế và thủ tục thuế tại Việt Nam Bài viết mang tên “Cải cách thuế ở Việt Nam” đề xuất các giải pháp nhằm xây dựng một hệ thống thuế hợp lý và tiết kiệm, tối ưu hóa việc sử dụng nguồn thu từ thuế của người dân cho Nhà nước.
Bài viết “Phải triển dịch vụ thuế tư” (2012) của Thạc sĩ Nguyễn Cẩm Tâm trên Báo Tạp chí Tài chính đã giới thiệu chi tiết về lĩnh vực dịch vụ thuế tư, một ngành còn mới mẻ và đang phát triển tại Việt Nam Tác giả phân tích cả ưu điểm và nhược điểm của dịch vụ này, đồng thời chỉ ra nguyên nhân khiến dịch vụ thuế chưa được quan tâm đúng mức và gặp nhiều khó khăn Bài viết cũng dự đoán xu hướng phát triển của dịch vụ thuế tư trong tương lai và đề xuất các giải pháp để nâng cao vai trò của dịch vụ này tại Việt Nam.
Thạc sĩ Nguyễn Cẩm Tâm, đồng tác giả của luận án Tiến sĩ “Phát triển dịch vụ thuế ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay” (2013), đã hệ thống hóa và làm rõ các vấn đề lý luận về dịch vụ thuế, đồng thời đánh giá thực trạng dịch vụ thuế trong những năm gần đây dưới cả hai phương diện thuế công và thuế tư, xét trên tiêu thức số lượng và chất lượng dịch vụ Bên cạnh đó, tác giả cũng đề xuất một số giải pháp khả thi nhằm phát triển dịch vụ thuế tại Việt Nam.
Các nghiên cứu đã chỉ ra những đặc điểm cơ bản của dịch vụ tư vấn thuế và đưa ra nhận định phù hợp với bối cảnh hiện tại Tuy nhiên, luật thuế luôn thay đổi và cải tiến để thích ứng với sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế Việt Nam và thế giới Thông tin và phân tích từ các nghiên cứu trước đây sẽ là nguồn tham khảo quý giá cho những ai quan tâm đến lĩnh vực này.
Mục tiêu nghiên cứu
Khóa luận tốt nghiệp này hướng tới phân tích các nội dung sau:
• Hệ thống hóa lại chi tiết và rõ ràng cơ sở lý luận về dịch vụ tư vấn thuế hiện nay tại thị trường Việt Nam.
• Đánh giá lại hiện trạng cung cấp dịch vụ tư vấn thuế tại Công ty Cổ phần Tư vấn
Để phát triển dịch vụ tư vấn thuế tại Công ty Cổ phần Tư vấn EY Việt Nam cũng như toàn bộ lĩnh vực tư vấn thuế tại Việt Nam, cần đề xuất các giải pháp hiệu quả và đưa ra những khuyến nghị thiết thực Việc nâng cao chất lượng dịch vụ, đào tạo nhân lực chuyên môn, và áp dụng công nghệ hiện đại sẽ góp phần cải thiện hiệu suất và sự hài lòng của khách hàng Đồng thời, tăng cường hợp tác với các cơ quan nhà nước và tổ chức quốc tế cũng là yếu tố quan trọng để nâng cao uy tín và mở rộng thị trường cho dịch vụ tư vấn thuế.
Câu hỏi và phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình thực hiện đề tài khóa luận, những câu hỏi đã được đặt ra và cân nhắc như:
• Thuế là gì, vai trò và tác động của thuế đến nền kinh tế thị trường?
Dịch vụ tư vấn thuế không còn là khái niệm xa lạ, nhưng vai trò và giá trị của nó trong xã hội hiện nay đang ngày càng được quan tâm và đánh giá cao.
• Vai trò của dịch vụ tư vấn thuế đối với các chủ thể kinh tế?
• Thực trạng dịch vụ tư vấn thuế tại Công ty Cổ phần Tư vấn EY Việt Nam?
Công ty Cổ phần Tư vấn EY Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong dịch vụ tư vấn thuế, tuy nhiên vẫn còn một số vấn đề cần khắc phục Để giải quyết những tồn tại này, cần áp dụng phương pháp duy vật biện chứng, hỏi ý kiến từ các chuyên gia và thu thập thông tin, số liệu thực tiễn nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng.
Quá trình nghiên cứu được khởi đầu bằng việc tổng hợp và hệ thống hóa thông tin, dữ liệu, từ đó khái quát hóa và đưa ra bình luận nhằm làm rõ các vấn đề liên quan đến cơ sở lý luận về thuế và dịch vụ tư vấn thuế.
Bài viết này tập trung vào việc thu thập, phân tích, so sánh và đánh giá hiệu quả hoạt động của các dịch vụ tư vấn thuế tại Công ty Cổ phần Tư vấn EY Việt Nam, nhằm cung cấp cái nhìn tổng quan về chất lượng và hiệu suất của dịch vụ này trong bối cảnh thị trường hiện nay.
Công ty Cổ phần Tư vấn EY Việt Nam đang trong quá trình phân tích và diễn giải bối cảnh hoạt động của mình, với mục tiêu nâng cao hiệu quả và vai trò của dịch vụ tư vấn thuế Để đạt được điều này, công ty cần xác định rõ hướng phát triển và lắng nghe ý kiến từ các chuyên gia trong ngành Việc đưa ra các đề xuất và biện pháp cụ thể sẽ giúp EY Việt Nam cải thiện dịch vụ và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng.
Ngoài Lời mở đầu và Kết luận, nội dung chính của khóa luận gồm có 3 chương:
• Chương I: Cơ sở lý luận về thuế và dịch vụ tư vấn thuế
• Chương II: Thực trạng cung cấp dịch vụ tư vấn thuế tại Công ty Cổ phần Tư vấn
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LY LUẬN VỀ THUẾ VÀ DỊCH VỤ TƯ VẤN THUẾ
1.1 Cơ sở lý luận về thuế
Thuế là khoản đóng góp bắt buộc từ cá nhân và tổ chức cho Nhà nước, được quy định bởi pháp luật nhằm phục vụ mục đích công cộng Việc không nộp thuế, trốn thuế hoặc chống đối sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật Thuế có thể là thuế trực tiếp hoặc gián tiếp và được thanh toán bằng tiền hoặc giá trị lao động tương đương.
Hầu hết các quốc gia thiết lập hệ thống thuế để đáp ứng nhu cầu quốc gia và chức năng của chính phủ Trong đó, nhiều nước áp dụng thuế theo tỷ lệ phần trăm cố định đối với thu nhập hàng năm của cá nhân, trong khi hầu hết các loại thuế đều dựa trên mức thu nhập Ngoài thuế thu nhập cá nhân và doanh nghiệp, các quốc gia thường áp dụng các loại thuế khác như thuế tài sản, thuế thừa kế, thuế bất động sản, thuế quà tặng, thuế bán hàng, thuế lương và thuế quan.
Từ góc độ kinh tế, thuế đóng vai trò chuyển giao một phần tài sản từ các hộ gia đình và doanh nghiệp sang Chính phủ, ảnh hưởng đến sự tăng trưởng kinh tế và phúc lợi xã hội Chính vì vậy, thuế vẫn là một chủ đề gây tranh cãi mạnh mẽ.
Các khoản thu thuế đóng góp vào Ngân sách nhà nước là nguồn thu nhập quan trọng, được hình thành từ quá trình phân phối của cải xã hội dưới dạng giá trị mà nhà nước tham gia.
Thuế đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì quyền lực chính trị và thực hiện các chức năng của nhà nước Nó được xác định dựa trên tình hình kinh tế hiện tại, bao gồm các chỉ số như GDP, chỉ số giá tiêu dùng, chỉ số giá sản xuất, thu nhập và lãi suất Tính bắt buộc của thuế là điều không thể phủ nhận.
Nhà kinh tế học Joseph E Stiglitz đã chỉ ra rằng thuế khác với các khoản chuyển giao tiền khác, vì thuế là bắt buộc chứ không phải tự nguyện Thu nhập của người nộp thuế được chuyển giao cho Nhà nước mà không có sự cấp phát hay quyền lợi nào kèm theo Tính bắt buộc của thuế không mang tính hình sự, mà là nghĩa vụ được pháp luật công nhận và xã hội tôn vinh.
Tính bắt buộc được thể hiện dưới 2 khía cạnh sau:
Cơ quan thu thuế có trách nhiệm thu thuế như một nghĩa vụ bắt buộc, và cán bộ thuế không có quyền lựa chọn đối tượng nộp thuế hay căn cứ tính thuế Theo Khoản 1 Điều 8 của Luật Quản lý Thuế, việc này được quy định rõ ràng.
Cơ quan quản lý thuế có trách nhiệm tổ chức thực hiện thu thuế theo quy định của pháp luật, với pháp luật là căn cứ duy nhất cho mọi hoạt động thu thuế.
Người nộp thuế có nghĩa vụ chuyển giao tài sản cho nhà nước theo quy định của pháp luật thuế, không phụ thuộc vào hợp đồng thanh toán Dù hình thức thực hiện ra sao, thuế luôn mang tính chất bắt buộc, và người nộp thuế không có quyền trốn thuế hay tự định mức đóng góp mà chỉ có quyền chấp thuận.
Khác với khoản vay, phí và lệ phí, thuế không hoàn trả trực tiếp cho người nộp thuế, mà chỉ hoàn trả gián tiếp thông qua phúc lợi xã hội Trước khi thu thuế, Nhà nước không cung ứng dịch vụ nào cho người nộp thuế, và sau khi thu thuế, cũng không có sự bồi hoàn trực tiếp Các khoản thu từ thuế chủ yếu được sử dụng cho sản phẩm công, không thể xác định giá trị vật chất cụ thể Thuế được thu nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu của Nhà nước mà không gắn với mục đích chi tiêu cụ thể nào Do đó, thuế vừa là công cụ huy động nguồn thu cho chi tiêu của Nhà nước, vừa là công cụ giúp Nhà nước thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội và quản lý vĩ mô nền kinh tế Tính pháp lý cao của thuế cũng là một yếu tố quan trọng trong việc xác định vai trò của nó trong nền kinh tế.
